장음표시 사용
191쪽
est ρ--- xt inesse Lucharistiae substantiale eiusdem Clarisii corpus sibi persuaderent, ean Ita que ob causam in Christi locutione corpus positum in figuram mutabant. Duobus sere modis in eos Catholici Patres egerunt, ac scripserunt: sdem suam solent explicare atque inculcare de veritate corporis Dominici in Eucharistia, ab ipsaque summouere corpus phantasti cum & si rativum. Deinde veritate stabilita, Marcionitas aggrediuntur ex concessione falsae intereretationis, qua haereticid prauabant Christi de suo corpore asseverationcm: iicque ratiocinabantur, non tam cx sua mente, inquam, & intelligentia, quam ex deprauato sensu Marcionitariim: Christus dixit, Haec est fgura corporis mei: igitur verum corpus habuerit necesse est. Tertullianus imprimis ostencsit ita Christi corpus & carnem accipi a Marcione,quoties legerentur in scriptura, pro figura ac signo corporis de carnis, a a, bio 3. ., qtie sta scribit: Si mentitum alicubi dicis creatorem, longe maius mendacium in o m. Christo tuo, cuius corpus non filii verum. Edas, o Marcion , consilium Dei tui,quo Christum suum non in veritate carnis exhibuit, si aspernatus est illam via terrenam,& ut dicitis, stercoribus inspersam, cur non &simulachrum eius proinde despexit. Nullius enim dedignandae rei imago dignanda est: quale est, ut dedecus existimarit veritatem potius quam mendacium carnis Atquin honorauit illam fin-scndo. Quanta iam caro est, cuius phantasma necessarium fuit Deo superiori Totas istas praestigias putatiuae in Claristo corpulentiae Marcion illa intentione suscepit, ne ex testimonio si ibstantiae humanae, natiuitas quoque eius defende-retur, atque ita Christus creatoris vindicaretur, ut qui nalcibilis, ac per hoc car-neus annuntiaretur. Stultissime de hic Ponticus, quasi non facilius creaeretur caro in Deo non nata, quam falsa. Vt Hic Tertullianus duos errores de Christi incarna- ..tione in Marcione accusat, ita eosdem in illius opinione de Lucharistia libro quarto obseruat. Tantum dicebat in Christo apparuisse imaginem de siguram carnis, O mores de postea subiiciebat carnem illam imaginariam non suis te veram , sed solum
putatiuam ac fictiliam: ita in Eucharistia idem somniabat, figuram de imaginem
subi adti. sa- corporis pro vero corpore subiacere, de ilico quoddam corpus putatiuum de ima- ginarium, quod appellabat panaceum, in eastem rucharistia componebat. Te tullianus ex admista figura corporis arguit veritatis corpus aliquando cxtitisse.
Deinde putatiuum illud corpus panaccum subsannat,ac postremo tota illa disputatione interpretationem Marcionitarum de verbis Christi in Coena, de sguram corporis repellit, ac proprium Christi coquis pro figura ac putatiuo corpore credendum in hucharistia per scripturas euincit, atque ita locutioncm Eu-λὰ.t ἡ- pNPri in esse asserit. Ante omnia libro tertio probat Christum veris . . - Dei filium esse, qui Prophetias de si ras veteris legis impicuerit, in quibus e-
christi. rat ab Hieremia de Eucliaristia prolata, Mittamus lignum in panem eius: ubi Propheta panem figuram corporis pro corpore dixerat quam figuram a Christo completam Tertullianus contendit, quando panem corpus suum secit, eloquerisso, Hoc est comus meum. Non itaque Tertullianus ait, Eucharistianisguram csse, aut corpus fguratum , aut verba Christi pro figura transponaim
da : sed ait panem figuram corporis ab Hieremia praeὸiciam , cstectum fuis-n au i. se corpus ipsum Verum , de veritatem figurae. Textus cst : Hoc lignum Hiere-o, Mareserim. naias tibi insinuat dicturis praedicans Iudaeis , Venite, mittamus lignum in pa-nem eius , utique in corpus. Sic enim Deus in Evangelio quoque vestro re-- uelauit, panem corpus suum appellans : ut de hinc iam cum intelligas corporis sui si ram dedisse , cuius retro corpus in panem prophetes figurauit
192쪽
74 ipsi Domino hoc sacramentum postea interpretaturo. Idem argumentum libro quarco repetit, & copiosus tractat, atque ait, potuisse Christum omnia quae ges sit, aliter gerere, sed noluisse, nisi eo modo quo praenuntiarant Prophetae. Idci .co erat in eo situm aliter nasci, aliter pati, aliter sacramenta sua instituere, sed noluit. Quapropter Eucharistiam siubiicit institutam per allusionem ad prophetiam Iacob& Hieremiae, ac eanem figuram corporis ab Hieremia propositam, vere carneum situm corpus efficisse, dicendo, Hoc est corpus meum: id est, Hoc, siue pa- 'ni; figura corporis mei, iam eis citur corpus meum: ita ut spectando mentem atque intentionem Tertulliani, figura corporis quam nominat, neque pertineat
ad verba Christi, neque ad ipsam Eucharistiam, sed ad panem, qui prius figura,
essicitur veritas ac verum corpus per Christi verba. Quomodo enim dicerct panem evici figuram corporis, cum ante Christum natum iam esset figura talis co poris ab Hieremia celebrata, cuius veritas requirebatur a Christo complenda3 Cur igitur Tertullianus sermoni Christi, Hoc est corpus meum, tanquana explanationem subiungit, id est, figura corporis mei 3 Respondemus Tcrtullianum ex planare quid intelligat per Hoc, quod sit esseruim corpus Christi, & exprimere per Hoc intelligi panem captum a Christo, figuram corporis, transisse in ipsus
corporis veritatem. Nam scinctipsum postea Tertullianus declarat, cum subiicit, ' Cur panem suum appellat, de non magis peponem,quem cordis loco Marcion hi buit, non intelligens veterem illam figuram sui se corporis Christi,dicentis per' Hieremiam, Venite, coniiciamus lignum in panem eius, scilicet cruccm in corpus ' eius3 Itaque illuminator antiquitatum, quid tunc volucrit panem significasse, satis' declaraui corpus suum vocans panem. Non ait in Elicharistia panem esse corporiss tam,sed prius filisse corporis figuram, & in Eucharistia iam cssici ac vocari voritatis corpus.Deinde etiam interseruit, Id est,corporis figura, ut locu aliqvcm daret Marcionis interpretationi, qui solebat corpus S carnem Christi in figuram corporis & carnis soluere, sicut & huic interfationi & explicationi coniungit corpus panaceum ex altero Marcionis delirio prosectum. Vti uinque vero commetum nihil haereticum iuuare ostedit, cum inde refellatur eius opinio: quinetiam vimque postea profligat, probatque nec Eucharistiae nec sermoni Christi figuram affligi posse. Principio ex figura corporis in lege veteri antecedente, quae prius fuerit, &postea sit effecta Christi corpus,& etiam ex adulterina Marcionis tuterpretatione de verbis Christi infert necessari ὁ, verum corpus Christum induisse: alioqui fallax ac falsa inueniretur figura corporis, quod nunquam extaret. Postea conuincit corpus, de quo ait Claristus, Hoc Z corpus meum quod pro vobis datur, nec panem esse,ncc figuram corporis,nec corpus panaceum, ut volebat Marcion, scd verissimum ac substantiale corpus Christi, quoniam hoc solum potuit tradi pro nobis,& non panis,aut corpus panaceum,aut corporis figura. Pol ircino enarrat figuras corporis & sanguinis antecessisse in Prophetis, & carum vetitalcm a Christo in Eucharistia persediam & exhibitam, ncc iam verba Christi admittere figuram rei
aut dictionis. Tertulliani verba satis prolixa, sed si expenduntur, planissima& u- apertissima, sic habent. Acceptum panem, &distributum discipulis, corpus suum initim' γ' - illum ficit, Hoc est corpus meum dicendo, id est, figura corporis mci. Figura au tem non suisset, nisi veritatis cssct corpus. Caeterum vacua res, quod est phantas 'ma , figuram capere non possct . Aut si propterea panem corpus sibi finxit, 'quia corporis carebat veritate, ergo panem debuit tradere pro nobis. Faciebat in ad veritatem Marcionis, ut panis crucifigeretur. Curpanem corpus suum appellat, ' de non magis peponem, quem Marcion cordis loco habuit, non intelliges veterem
193쪽
istam fuisse figuram corporis Christi dicentis per Hieremiam, Venite, conii-ciamus lignum in panem eius, scilicet crucem in corpus eius Itaque illuminator antiquitatum quid tunc voluerit significasse panem, satis declarauit, corpus' suum vocans Panem. Sic & in calicis mentione, testamentum constituens sanguine suo obsignatum, substantiam corporis confirmauit. Nullius enim corporis sanguis esse potest, nisi carnis. Nam etsi qualitas corporis, qualitas non carnea opponetur nobis,certe sanguinem nisi carnea non habet. Ita consistit proba tio corporis de testimoniocarnis, & probatio carnis de testimonio sanguinis. Vt autem&sanguinis veterem figuram in vino recognoscas, aderit Esaias: Quis 'est qui aduenit in Edom tinctis vestibus,&c. Multo vero magis manifestius Genesis in benedictione Iudae, ex cuius tribu camis censu Christi. processurus iam tum Christum in Iuda deliniabat. Lavabit, inquit, in vino stolam suam , & in
sanguine uuae amictum suum: stolam de amictum carnem demonstrans, & vinum sanguinem : & nunc sanguinem suum in vino consecrauit , qui tunc vinum in sanguine figurauit. At inquies, scribit Tertullianus, a Christo panem vo-- cari corpus suum. Ucrum quidem est panem esse in corpus, ut loquitur, v cari a Christo corpus suum: alioqui si panis purus ellet, aut panaceum corpus, talia quoque affirmarentur tradi & crucifigi pro nobis: & figurae corporis, quatenus consistere in Eucharistia debebat, ut erant a Iacob& Hieremia praenuntiatae, veritatem corporis existentis in Eucharistia nondum essent consecum. Quibus rationibus vides hic Tertullianum clarissime figuram a verbis Christi & a corpore, quod in Eucharistia esse debet, tollere, ac nominatim requiri hic eius subitantiam & veritatem: Marcionis etiam deliramentum & effugium de s -
μώ-Ia N panaceo corpore refutare. Animaduertis insuper, a quo didicerint omnia .r,ia .m GH sua fiSmenta Sacramentarij nostri, nimirum ab ipso Marcione, sue cum verba interpretantur pro figura, siue cum sacramentale corpus nescio quod, --. Misi. aut symbolicum de pane, quod idem est ac panaceum confingunt, seu cum loco corporis qualitatem eius nescio quam minime carneam ac substantialem
introducunt, & eam in Coena percipi somniant. Chrysostomus eadem prudentia, ubi ex proprietate verborum Christi, & descriptione substantialis corporis, quod in Eucharistia sit, fidem Ecclesiae tradidit, etiam ex Eucharistia, tanquam ex signo & symbolo crucifixi corporis & sanguinis effusi , contra Marrire si s -- cionem & alios astruit, Christum vera morte fuisse defunctum. Sicut in vcteri lege, inquit, eodem hic modo in beneficio reliquit memoriam mysteriorum ..colligendo, & hinc haereticorum ora frenando. Nam quando dicunt, unde patetis immolatum Christum fuisse, & alia multa mysteria γ H enim offerentes, ora ..ipsorum consuimus. Si enim mortuus Iesus non est, cuius symbolum ac signum hoc sacrificium est Vides quantum ei studium fuerit, ut semper memoria tenca ..mus,pro nobis ipsum mortuum fuisse.Nam quoniam Marcion, Valentinus, Manicheus,corumque sequaces negaturi erant hanc dispensationem,memoriam passionis per hoc semper reducit mysterium,ut nemo no insinus seduci possit. Ita per sacratissimam illam mensam & filuat, Se docet:hoc enim caput bonorum omnium. Chrysostomus quidem nec verba Christi ex suo sensu, nec ex Marcionis errore, per figuram corporis corrumpit,nec ex eiusdem sententia figura corporis ponit, sed ex cofirmata verborum Christi proprietate veritate corporis in Eucharistia, figura passionis seu corporiis passi inesse cocedit: ex eaque Marcione atque alios redargui ct ex veritate rei cosistentis in Eucharistia Christu ait nos saluare,& ex figura atque imagine passionis nos docere. Ita ratiocinantur Gclasius, Theodoretus, atque alij
194쪽
qui contra illos haereticos &Eutychianos astunt: de quibus in secunda Repetitione ad articulum symboli Apostolici de Christo nato ex Maria virgine, ac passo, qui omnes cu imagine &s militudine corporis passi, ipsummet corpus verissime adesse sacrameto,ac reipsa sumi probat deprcdicat. At postquam haeresis illa de sola figura corporis caepit latius serpere, ut ei reniterentur Patres accurratius,sere negarunt vllam fisturam verbis Cluilii aut Eucharistiae accommodari posse: non quia sentirent nullam apte conuenire posse: alioqui rationem omnem sacramenti ab illa remouissent. Si enim sacramentum est, alicuius figura ac signum est. Sed quem admodum Ioannes Baptista negauit se omnino Prophetam esse, propter Lalsam quam de ipso Iudaei iactabant opinionem, cum tamen re vera inter Prophetas maximus surrexissetuta Patres, licet non dubitarent, non tantum unius rei, sed plurium figuras subesse Eucharistiae,nihilominus propter vim & deprauationem, quam verbis Christi inserebant haeretici,ac falsam figurae intelligentiam,plane figurarum nomen plerunque ab Eucharistia repulerunt, ne haeresibus vllum facerent aditum. Post Tertullianum sic illa secunda Nicena synodus penitus inficiatur ab ullo Christiano Patre figuram in Eucharistia nominatam. Contra eosdem Iconomachos, imaginem & figuram etiam in Eucharistia agnoscetes,eodem tempore quo illa sy- nodus, Carolus Magnus Francorum Imperator ista scripsit: Non corporis & san- guinis Dominici mysterium, imago iam nunc dicendum est, sed veritas, non vin- bra,sed corpus,non excplar suturorum, sed id quod exemplaribus prς figurabatur.' Iam aspirauit dies, amotς sunt umbrae.Non ait, Haec est imago corporis mei & san- guinis,sed Hoc est corpus meum. Cum ergo corporis & sanguinis mysteriit, quod in veritate gestum esse constat, vera Christi non possit dici imago, merito in hoc Cre- gorius reprehenditur. Illius synodi tempore vel vixisse Damascenum, vel paulo post floruisse, inde constat, quod multa ad verbum ex illa suis libris inserui t, sicu- ti sere id quod de Eucharistia in haec verba tradit: Non est figura panis de vinum' corporis & sanguinis Christi absit enim hoc; sed est ipsum corpus Domini deis- tum, so Domino docente, Hoes corpus meum non figura corporis,sed corpus, ' de non figura sanguinis, sed sanguis. Theophilaetus in aetatem haeresi illa insectam incidit.Propterea seriptum reliquit: Dicens Hoc est corpus meum, ostendit,quod ip- sum corpus Domini est panis,qui sane deificatur in altario, & non est respondens figura.Non enim dixit, Hoc est figura, sed, Hoc est corpus meum. Ineffabili enim ope- ratione trafformatur, etiamsi nobis videatur panis. Euthymius in eosdem hςreticos eadem prorsus phras utitur. Circa seculum illius Nicenae synodi haeresis illa Occidentem quoque peruasit sub Carolo Caluo, & unum Bel trai Dum, de quo alias, de iis brem inuenit. Cui ut obsisteret Rabanus Maurus,Paschasius, atque alij fidei Catholicae propugnatores, abhorrent quassi consult5 a figura, & in veritate tradi
corpus Christi accrrime,verbaque Domini in sua proprietate tuentur. Exorto Bcrengario, qui maiores turbas in Occidente excivit, cuius conatus qui studueri intreprimere, eadem cautione plerunque durius figurae nonacia in hoc toto negotio
repudiant. Attamen quoties Cathaici Patres se colligunt, & quid veri sit expendunt,non refugiunt fgurae, aut lacramenti,aut signi nomen, sea grauissimc distingunt, non solam figuram aut sacramentum in altari consistere, atque inde percipi, sed una veritatem ipsius corporis & sanguinis adesse,ac sumi, ut sacramentum suis partibus constet , re visibili atque inuisibili: nullus vero sustinet Christi verba in figuram dissolui. Propterea tanquam ex Augustino sere omnes illius seculi pro-- nuntiant .Hoc est quod dicimus, quod modis omnibus probare contudimus sacri--siciu Ecclesiae duobus modis confici,duobus constare, visibili clementoruspecie,&
195쪽
inuis bili Domini nostri Iesu Christi came & sanguine, acramento,& re sacramen-ti Doctisti mi viri censuerunt canonem hunc minime ex Augustino, sed ex Lasraim co sumptiam. Melius vero Maldonatus de societate Iesu in s uis admodum piis & eruditis lectionibus Lutetiae habitis, sensit verba esse Augustini, quae Algerus Lan-sranco contemporaneus,tanquam Augustini citat. Deinde paulo post Gratianus scripsit, in culps manibus Lantranci liber extabat:nec alteri verba illa tribuisset, si comperisset primum nata ex Lanfranco.Appare t quidem Gratianum ex libro Lamsi anci in suum scriptum transtulisse, ideoque pauca quaedam Lan franci admiscuisse. Antea cum nondum in Ecclesia adco trita essent sacramenti & fgurae vocabula, Iustinus, Ireneus,Nicena prima synodus, Cyrillus Hierosolymitanus,atque alij, iubebant apposita si cris altaribus haberi non tanquam communem panem, quem natura formauerat,aut quem sensiis renuntiarent, sed vere ait synodus illain carnem S sanguinem Domini. Alij, quibus erat negotium cum haereticis, etiam tum figuram solam repellebant, & eius loco assesebant corporis substantiam ac veritvcm, Dri R. b - Α seu veracissimu Christi corpus in sacramento,ut Tertullianus & Cyprianus. Poste-c, fian. δε riores,quos perturbarunt vehementius haeretici, & circumspectiores reddiderunt,
με ι semper quidem omnem figuram submouent a Christi locutione, sed non ab ipsa
Eucliarissia, mordicusque tenent non solam figuram conuenire ipsi, aut sacramen gue y ti rationem, sed in veritate corpus Christi & sanguinem inesse, atque in ea sumi: quod,ut opinor, prior Hilarius Pictauensis legitur scripsisse, ad imitationem affod is M. mationis Christi,qua su Coenam prςdicat vere esse cibu contra syra Matinae,&m sanguine suum vero esse potum. Et ex Augustino citatur,Corpus & sanguis Christia pere.ά .i. est veritas & fgura:veritas,dum Spiritus sancti virtute ex panis&vini substantia ef-ficitur: figura, id quod exterius sentitur. quod Hilarius Papa scru totidem verbis e--
nuntiati Corpus Christi quod sumitur de altari,figura, dum panis & vinum videtur
extra: veritas, dum corpus Christi & sanguis in veritate interius creditur. Sic Da-mascenus ait:Illibata haec mysteria in veritate corpus &sanguinem esse Christi Dei nostri.Sic Leo Papa, huius nominis primus, etiam loquitur, In omnium ore tam acsic consonum, ut nec ab infantium linguis veritas corporis ac sanguinis Domini. g se ci inter communis fidei sacramenta taceatur. Ita Remigius Remorum Archiepi-- scopus,qui nonasinta sere annis magnum Gregorium antecessit, prostetur Domi .. nicum cortus,no solum commemorationcm esse, ut quidam haeretici inquit volucrunt , cum tamen Dominus aperte dixerit, Hoc est cogus meum quod pro vobis
traditur. Idipsum non semel Theophylactus repetit, his verbis: Hoc quod sumitis, est corpus meum. Non enim figura tantum & exemplar quoddam Dominici O-ωρ. o. corporis panis est, scd in illud ipsum corpus Christi conuertitur. Dominus enim--' ait,Panis quem ego dabo,caro mea est. Non dixi Figura carnis me ,sed caro mea. Berengvij seculo tam odiosum erat figurae nomen, ut non auderet ille in publi-- cum cinittere. Ambiguam vocem,quae est sacramenti,sicut aduersiris nostri iaci ut,
ipse supposuit,quod pro signo interdum ponitur, interdum pro tegumento, interdum pro tota Eucharistia duabus rebus conflata: ut sub illa ambiguitate delitescere posset, sicut nostrae aetatis haeretici omnes Coenae vocem praetexere solent, quia est incerta ad terrestrem & coelestem Coenam,&ad alia non pauca figmenta. Berengari j technis ut mederentur Patres, compulerunt ipsum prosteri compus Christi & sanguinem non in solo esse sacramento seu signo, sed in veritate . Sic enim fert Confessio , Panem & vinum, quae in altari ponuntur , post consecrationem non sbium sacramentum , sed etiam verum corpus Christi &sanguinem Domini nostri Iesu Christi esse, & sensualiter non solum sacramen-
196쪽
tum, sed in veritate manibus sacerdotum tractari, frangi , & fidelium denti bus alteri:cuius posterior pars ex Chrysostomo decerpitur, de prior ex Augustini sententiis per Prosperum editis, quae etiam omnibus Ecclesiasticis scriptoribus etiam ante Berengarium fuit familiarissima,uti ex productis, atque ex Remigio Altissiodorensi in Missae Canonem, Rabano & Paschalio patet quibus libet adiungc-- re pauca ista de Anselmo. Christi benedictione panis fit corpus eius,non significa-- tiuum tantum, sed etiam substanti uc. Neque enim ab hoc sacramento figuramis omnino excludimus, neque eam solam admittimus. Veritas est,quia Christi cor-- pus est: figura est, quia immolatur, quod incorruptibile habetur. Si hoc corpus M Christi corpus significative tantum, non etiam substantiue fieret, hoc figura tan-
tum,non veritas corporis Domini existeret,&c. Ante exortas haereses coutra primi
Christiani vix audebant quicquam de veritate Eucharistiae effutire , sed tantum mystice ac de signo palam eloquebantur, quoniam vivebant inter Paganos, quibus nefas esset Claristianorum mystcria prodere ac pro inare: quemadmodum fatetur Theodoretus,ci ait, se de Eucliaristia obscurius dicturum, ne ulli non ini- DL- ---tiati interciperent eius diista.Propterea Patres, quas fideles de veritate admoneret, quam non liceret efferre in vulgus,interfanrur plerumque,Norunt fideles, norunt Esebarisia.
qui initiati sunt.Nec solum ita se reprimebant propter Paganos, sed etiam propter
rudiores catechumenos de Christianos, quorum mentes tantorum mysteriorum
minime essent capaces,qui necdu sensus habebant exercitatos,sicut ex quibusdam
lociis Augustini perspicitur. Duabus his de causis primi illi Christiani frequentius
ac libentius, non figurae quidem nomine, quod ab haereticis Marcion itis in istam materiam introductum fuit,sed mysteris,sacramenti,symboli, signi, antitypi,smilitudinis, imaginis de effigiet, panis ac vini appellationibus utuntur, quam dilucidiori locutione. Venit illis etiam tandem in usum figurae de typi vocgbulum ex co-
suetudine concertandi cum haereticis,ut nostro tempore Coenae nominatio ab hς- rha liaria
reticis affectata, iam nobis imprudentibus irrepsit, ac redditur communis, quia utraque vox ab haeretica intelligentia facile in Catholicam transi, esque accom 'I'modatur. Nequaquam tamen ullus Patrum verba Christi in figuram conuertit, aut intra figuram,cum de Eucharistia fieret quaestio,issibilitit, sed omnes veritatem ipsiun, quoties opus est, liberalissime de disertissime prostentur & explicant, nec aliquando reticent, cur tantae rei magnitudinem, figurae vel signi, vel similibus appellationibus assciant. Non enim aliter esset facramentum de my sterium, nisi aliquid tegeret, quod indicaret ac sguraret, ac nisi alicuius rei secretae ac reconditae nota esset, signum, & figura: sed nec vicistim esset verum de integrum sacramentum,nisi duabus rebus constaret,ac tam vere re significata, quam signo de re significante. Quoniam vero res, quae sunt in Eucharistia, alias multas ac diuersas tegunt& significant, fit ut partes ipsius, &ipsa tota multis ac variis modis sacramenti ac - figurae rationem & nomen accipiat. stes in ea visibiles, panis & vinum ante conse- 1M 'iacrationem,& sacramenta, & signa,& figurae,& similitudines corporis ac sanguinis vocari queunt: atque a Patribus vocantur, aut propter similitu uinem quam cum ipsis gerunt, sicut vinum prae se fert formam de speciem sanguinis: ideo a Tertulliano,Cypriano,& Ambrosio dicuntur sanguinem & carnem ostendere, figurare, de eorum similitudinem serre. Habent insit per conuenientiam maximam cum e sectis corporis Christi, non solum naturalis, sed mystici. Vt enim pane de vino vescimur ad vitam temeorariam sustentandam, Se corpus fouendum, ita corpore 6c sanguine Domini pascii nur ad immortalitatem obtinendam, te animas in spiritalis vitae gratia confirmadas: atque ut ex multis granis unus panis, de ex multis acin
197쪽
uis conquit vini liquor, ita ex multis singularibus hominibus, per charitatem &corporis Christi dignam sumptionem coadunatis unu evadit corpus Christi mysticum. Ob eas tres rationes panis & vinum ctiam ante consecrationem, quemadmodum S post eandem, si rant & designant in ipsa Eucharistia corpus Christinaturale S mysticum, atque utriusque sacramenta sunt, signa, figura ac similia. Exprima crassi figurae non tollitur praesentia corporis Christi ab Eucharistia.Imo Cy prianus ait, ideo sanguinem ineste calici,ut vino ostendatu&alioqui salsa ac vana in calice feret ostensio. Duas vero posteriores rationes figura pam competere ante, '. '. .a atque etiam post consecrationem, idem Cyprianus & A ugustinus explicant:atque y -eημ hae quidem ex proprietate naturali panis & vini sun untur, sicuti S quarta, quae
Σί. . . post consecrationem nouum acquirunt figurae & similitudinis significat una, ut ita
nominentur, quia substantiam & naturam exuerint, retinue fiatque tantummodo suam exteriorem apparentiam atque ciligiem, ut reputentur iam non panis de vinum, sed solum imago panis & vini. Eo pacto non raro appellatur, cum de Eucharistia disceptatur, quemadmodum intractatu de Transsubstantialitate dicemus. Praeterea panis & vinum etiam post ipsam consecrationem, sacramentum ac figura corporis & sanguinis Dominici nuncupantur: quia sunt id quod in corpore &sanguine Christi exterius apparet de cernitur, uti figura cuiusque rei esse traditur id quod stib aspectum cadit, & quia oectiunt atque ab oculis remouent ipsumco cis H,-- pus & sanguinem, essiciuntque ipsa secreta abdita & inconspicua: quam senis ea-
Dec. αν. δε- tionem di mo sacramenti importat Caro est, inquit Augustinus, quam forma pa- -
n. r nis Opcria,& sanguis eius,quem sub vini specie ac sapore potamus: idemque alibi io. Chis tu ait, in panis specie voluisse apparere oculis mortalium: atque hanc quidem figurae rationem cum natura non abnorreat, attamen potius est ex Christi institutatione sic dissionentis suum sacramenturi quam ex natura panis & vini. Nam accidentia quae cernebantur in corpore Christi naturali, figurae erant latentis ibi diuini naturae, ait Cyprianus, non ex sua proprietate, sed Dei ordinatione: ita panis de vinum sunt velamina, ac si quaedam essent accidentia praesciatis eiusdem naturae humanae, quae in illa specie praesens voluit oculis mortalium conspici, sicut in alia ess-gie aliquando dicitur apparuis te. Qui nauis humanae naturae accidentia dicerentur in Christo figura, sorma,& sacramentum diuinitatis, non eam tamen excludebant,
sed praesentem ostendebant: ita panis & vinum faciunt de praesentia corporis &sanguinis Christi in Eucharistia. Ad haec nihil repugnat unam de eandem rem significare semetipsim, de a semetipsa significari, modo diuersas ac varias rationes induat & qualitates, quarum causa existimetur a semetipsa differens ac distincta: quemadmodum post resurrectionem corpus Christi gloriosum cum suis cicatricibus significabat semetipsum, quatenus erat patibile, mortale,& Christus ipsc manens idem ob permutatas qualitates, quas alius a semetipso iudicatur post passio-1M i . nem,ita ut ipsemet videatur negare se cundem esse, cum ait, Haec sunt verba quae
loquebar vobis, cum essem vobiscum: quasi iam non esset cum loqueretur: S: de 'ipio Apostolus assii mat, Etsi noueramus Christus ecudum carnem, sed iam no nor,ia is. Ulmus,quasi carnem deposuisset. Sic Manna iubetur conseruari, ut monimentum csset Mannae cadentis de coelo, suimetque signum sub diuerso respectit. Ex quo P tres docuerunt, idem corpus Christi, quatenus est in sacramento sub qualitate inii, sibilis, & sub ceremonia ac ritu Eucharistiae, quem ad repraesentandam passionem suam, suamque in cruce oblationem instituit,seipsum significare,ut crat in cruce ac patiebatur, susque sacranactum esse ac figuram de passionis suae,atque crueix Oblationis. In cum sincia allegatur ex A ugustino, Caro carnis S sanguis est sacramen
198쪽
tum sanguinis, me & sanguine utroque inuisibili, spiritali, intelligibili sign.atur nἡ λλὰ . . visibile Domitii nostri Iesu Christi corpus visibile de palpabile,plenum gratia, ona
nium virtutum,& diuina maiestate. Item, sicut ergo coelestis panis, qui Christi caro est, suo modo vocatur corpus Christi, cum re vera sit sacramentum corporis
Christi illius videlicet quod visibile, quod palpabile, quod mortale in cruce post
tum est, vocaturque ipsa immolatio carnis, quae sacerdotis manibus sit, Christi passo, mors,crucifixio, non rei veritate, scd significante mystcri'. Non ait, non esse se carnem Christi in immolatione sacerdotis rei veritate, sed non esse passonem ipsam , & in cruce immolationem , sed eius sacramentum , seu non esse
Christi carnem sub tali conditione qua patiebatur, scd sib conditione ac ritu significante passonem. Sic Chrysostomus, sic Ambrosius, atque alis omnes postea proserendi, aiunt eundem Christum plenum adesse simul pluribu , in locis, ubi a sacerdote offertur, de tamen exemplar esse illius, qui cruci suit asexus, A. quoniam idem ipse in Eucharistia sub alia conditione agit & offertur, quam in cruce ageret de offerretur, cuius Ela exemplar de similitudo resertur. Qui etiam obseruari debet,quod sicut in modo existendi,corporis figura est & sacramentum, dein modo celebrandae Eucharistiae ac ritu, ita par ratio conuenit in modo mandi candi ita ut sacrametaliter edere reperiatur, non pro signo tenus, sed pro modo a cano,recondito,& supernaturali, vero tamen, quemadmodum apud Hilarium legimus,nos in sacramento de in veritate Au vere, carnem Christi manducare:vt sacramentalis modus horrori,lanienae, Se crrori Caperirestico medeatur,verus sit tamen de realis, quemadmodum de modus existendi. In cum sensum exponit Hi uoia Carnotensquod scripsit Augustinus, Non hoc corpus quod videtis, manducaturi CP - estis, de bibituri illum sanguinem, quem effusuri sunt qui me crucifigent. Sacrame- γ' ,. tum vobis aliquod commendaui: spiritaliter intellectum vivificabit vos. Et sine-- cesse est visibiliter illud celebrari, oportet tamen inuisibiliter intelligi. Ipsum, deo non ipsum inqtrat Hilio manducaturi estis, manducaturi ipsum quidem materiali
essentia, sed non visibili forma. Corpus insuper ipsum sub specie panis figura est de
sacramentum sui metipsius,iam nos in spiritu viviscatis ac nutrientis, deinde quoque in coelesti eloria de regno patris sine inuolucro ac tegumento ac sacramento nobis exhiben)i. Nam ut vitam habere non possumus in nobis, nisi manducaueri mus carnem si ij hominis, sic necessos huius internae manducationis nulla re alia
persecte figurari de exprimi potest, nisi eadem ipsa Christi caro in sacramento Eucharisii et ore corporis capiatur. Etenim si aliud quideiam comeditur exterius in s cramento,sigurabitur in alio cibo potius, quam in iola vivifica Christi carne, si mentum nos frum consistere. Sin autem solius carnis Christi substantiam comederimus , in re vera facimus, perfectissime significatur in silo Christo vitam spirit lim nobis esse repositam. Propterea frequenter Auaestinus totam Eucharistiam duabus rebus constituα signo ac canic Domini, eiusque sumptionem vocat aliquando tantum signum de sacramentum, de non rem sacramenti , quam ponit esse gratiam ac vitam spiritalam, quemadmodum latius explicabitur capite de manducatione indignorum,de de esse spiritali. Ad haec totius de integri sacramenti participatio, figurae ac signi vicem gerit, respectu corporis mystici, de unitatis quae ii ter nos esse debet de cum Christo, qui ab uno pane de uno corpore Domini pa-- scimur, ut unum corpus esciamur. Nemo fidelis lait Augustinusὶ alienatur ab il-- lius panis calicisque consortio, etiamsi antequam panem illum comedat, calicem- que bibat de hoc seculo migrauerit,in unitate corporis Christi constitutus: sicra
menti quippe illius participatione ac beneficio non privabitur, quando in se hoc,
199쪽
quod illud sacramentum fgniscat, inuenitur. Denique eandem integram Euch, ristiam,atque eius in terris celebrationem & participationem vocant Patres ina
ginem, similitudinem, figuram ac symbolum, respectu corporis gloriosi sedentis ad dexteram patris, ct fruitionis 'ua potiuntur Angeli: non quia apud nos sit aut suscipiatur nuda spura & inanis illo corpore Christi etiam Florioso, ut erat vacua apud I s aelitas sub sese:sed quia non sit nuda & aperta praesentia Christi quemadmodum in coelo asparet: ob idque nos medio statuunt patres inter Israelitas αAngelos, ut illi solis figuris potirentur, hi vero sola re gaudeant, nos medis nec sola figura, nec nuda re, sed re praesente, per siguram tamen obuoluta. De hoc copui extat in Retetitione secunda. Nec,inquam, sacramentum ipsum in se, &eius perceptio, tantum mystice figurat, quod aperte sit in coelestibus: sed ipsa oblatio, ac denique tota actio ipsa mystica & sacramentalis, figura est totius festiuitatis &Raud ij, quod circa Claristum exercetur in coelis: de quo ista Gregorius Nanetian-
N. δε et enus: Ab altaribus arcebunt 8 At altare aliud scio, cuius figurae sunt ea quae nunc oculis cernimus. Huic altari sistar, in hoc victimas Deo gratari & acceptas, immo- labo, sacrificium, & oblationem, & holocausta tanto his quae nunc offeruntur ex- ccllentiora,quanto veritas umbram dignitate excellit. Tot ergo modis cum in Eu--
charistia figura, symbolum, sacramcntum atque imasto locum habeat, ne excludi suspicemur ipsum Christi corpus ad talium vocabulorum tinnitum, cum nulla species figurae ipsum tollat, & cum ab omnibus sere requiratur ut adsit.Ad Origenis tempora nec Graecus nec Latinus author extat, qui Eucharistiana typum aut figuram nominarit. Quam cium falso affingatur Tertulliano, iam liquere arbitror.
Magnus Dionysius symbolorum ac signorum quidem delectatur appellatione, sed rem inesse perpetuo innuit. Si Origenis sunt in Evangelistas tractatus, ab ipso' typicum corpus Christi, Eucharistia dicitur: quod multis modis apte affirmari, manente corporis veri substantia, nemo dubitauerit: nec obliuisci decet Origenem, ac totam scholam Alexandrinam, quae catechistarum profitebatur ossicium,& cui cum Philosophis Gentilium erat negotium, de mysteriis Christianorum litam loqui sobrie & aenigmatice, ea tantum de his enutiantem, quae Gentiles & rudiores non offenderciat. Ideo plus aequo ut scripturas, sic Christianorum sacramenta, in spiritalem sensum & improprium vertebat: quodque in hoc modum excessierit Origenes,ab Ecclesia damnatus fuit: ut mirum videri non .lcbeat, si tradita a Christo de Eucharistia, sicquentius in allegoriam & alias figuras transfigurat. Nihilominus quin pie ac proprie etiam plerunque eadem sucrit interpretatus, quae de eo M. i. ag. in secunda Repetitione,ac passim producimus, faciunt fidem. Clemens Alexandri
t , ' nus in eadem schola,eius antecessor, quando de pane δ: vino benedictionis loqui-mai. tur, fatetur se allegorice loqui, ita ut ex co nihil certi circa Coenam Dominicam demonstrari possit, nisi omnia in allegorias transformari velimus, sicut etiam facit inexplicatione decalogi. Si liber, quem se scripsisse de Eucharistia testatur, extaret, fortasse non ambigeretur de genuina ac propria verborum Christi interpretatione& intelligentia. Neuter tamen scripsit verba Christi pro figura corporis pronuntiari,aut purana figuram in Eucharistia relinqui: imo Origenes sanguinem re vera ab. --, Christianis bibi tradit, cuius potus Iudaeis interdicebatur, ac saepe Eucharistiam aio se ori figuris secernit.Sic cnim ait ad ista verba Levitici, Sumet de sanguine vituli, & res- - :Tu qui ad Christum venisti pontificem verum, qui sanguine suo D cum ti- a,itium fecit, non haereas in san uine carnis:sed disce potius sata uinem verbi, -& audi ipsum tibi dicentcni, Quia nic sanguis meus cst qui pro vobis effunditur a in remissionem peccatorum. Novit qui mysteriis imbutus cst,& carnem de san- .guinem
200쪽
guinem verbi Dei. Non ergo immoremur in his, quae& scientibus nota sunt, de .. ignorantibus pard re non possunt Hic Origenes, cum sanguinem sacramenti a san-mine vituli distinsuat, qui erat figura sanguinis Christi, & tamen verus sanguis, de Plum sanguinem sacramenti tantum a fidelibus intelligi, de non ab is delibus addat, per cum statuitur non esse figuram sanguinis,quam etiam insideles potuissent comprchendere, sed veritatem. Quin etiam Origenes eodem in loco mystice deis proprie verbum Cliristi exponiti Panis ille est; quem Deus verbum corpus suum ., esse fatetur, verbum est nutritorium animorum . sic mystilac: proprie vero, cum - subiungit Ostendit Christus quando eos hoc panc nutrit,proprium csic corpus,5 - panem Deus verbum corpus suum esse laretur. Ambrosus plerunque etiam vocitat figuram corporis ante consecrationem, de post candem,ut similitudinem, imaginem, typum : quin tamen una Veritatem ac praesentiam corporis & sanguinis in sacramento inter omnes praecipue incruerit, librorum lectio, ubi tales appellationes occurrunt, arguet,& quo in sciasu acceperit illas, manente corpori s substantia, docebit.Aduersari j duas dictiones Patribus familiares esse aiunt, quibus corpus ip- sim a pane abesse declaretur. Vna latina est, qua H ieronymus scripsit, sacramento panis Christum veritatem sui corporis & sanguinis repraesentasse:quasi repraesenta
re nihil aliud significet, quam solam similitudinem 5: imaginem referre. Alterum est οῦρ,--, id est,exemplar,quo Petrus Martyr atque alij ex phras scripturae a Bas lio G circisque omnibus familiari, intelligi volunt pro exemplari corporis absenti
correspondente. Nos contra vimque verbo praesentiam ipsius corporis maxime confrinari probamus. Nam Repra entare proprie latinis sonat, rem aliquam prς- sentem exhibere, oluere, de sistere. Horatius dixit, - Virtutem repraesentet, more jue Catonis, id est,habeat,& ostendat, Cicero scri Sit,non esse cxpectandam temporis medicinam, quam repraesentare ratione possimus. Ita Iurisconsulti repraesentare pretium agri iubent, id est,in praesentia soluere. Ita Tertullianus accipit, cum ait, Discipulos Christi contumelioso oppido coelestes ignes repraesentare voluisse, & patrem filium repraesentasse, adhibito testimonio,Hic est filius meus dilectus. Ambrosius moraci, ut quae accipimus a Deo, operibus exequamur,& collatam in nos gratiam ossiciis repraesentemus. Id circo Hieronymus apte ac proprie loquitur, cum antea promissam de Christi corpore veritatem, a Melchisedech atque aliis praefiguratam, docet Christum reprinsentasse,quasi soluisse ac pra entem exhibuisse:quam locutionem est mutuatus ab ipso Tertulliano, qui asserit Christum pane creatoris ipsum corpus suum repraesciatasse,phrasi scilicet valde latina,vt pridem anteapronustum per Prophetas tandem praebuisses nesentissimum. Et certe si apud Tertullianum & Hieronymum repraesentare valeret idem quod imagine de figura referre: Christus non magis vcritatem pr stitisset, aut etiam figurasset,quam Melchisedech, nec quod fecit, magis esset veritas,quam quod operabatur Melchisedech De sidiis id est, exemplari, magna ciletiam intcr Graecos discrepantia. Fuerunt inter eos, qui co vocabulo inanem figuram ac vacuam similitudinem significari voluerunt, ut eius simplex Typus significare solet: tuorum interpretationi qui accesserunt fassi sunt, ita panem Eucharisti a Basilio & Eustathio nominari, sed ante consecrationem, non autem post ipsaniri in quibus sunt Epiphanius ille in Nicena secunda synodo celebris, cuius paulo ante meminimus, ac Danaescentis, nisi eius libris de illi synodo impostum irrepserit. Alij prorsus negant in tali significatu Graecum ullum scriptorem Catholicum talem vocem emisisse in sacramento Eucharistiae, si item consecratae, 'uemadmodum citauimus verba illius Epiphani j in illa synodo habita, quibus assii mat nemi-