장음표시 사용
211쪽
multas eius corpori praerogatiuas accessisse credimus, quas in hoc sacramento es si indit & detegit. Tantum vero abest, ut maiestatem suam imminuat, cum se iterum ad nos in elementis mundi huius demittit, ut sinim in nos amorem mirifice commendet. Scripturas de ascensione, & a mundo prosectione, non obliteramus,ves e neniamus, sed consistere cum corporis in sacramento praesentia per diuinam potentiam, & Christi voluntatem atque institutionem, carundemque scripturarum assertionem docemus. In liis omnibus neque quicquam novamus, sed a Chri sto & Patribus ita accepta si deliter tenemus, de tradimus. Vt autem huic desaci meto altaris sententiae hereainus tenacius, nec ab ea dimoueri possimus, iuuat plu-
c. - . rimum,'ubd refelli nequeat ab Aduersariis sine detestandis in Christum de Devinexi ipsum blasphemiis, ac totius Religionis Christianaeierturbatione & euersione.Iudaisimi & omnium veterum haereseon restituta colluvie, atheismi introductione, M'. M b. - ac multarum denique contradictionum & contradictoriorum affirmatione. Et e- nim aequare vetus Testamentum novo,& sacramenta sacramentis, quid aliud est, Hemis .iab. quam gratis Christum mortuum esse,cum simus adhuc sub lege:&quam Iudaisa
μ' - - re, Christ6que repudiato Mosse mancipare quam cum Pharisaeis Christiano homini de caeco iam vidente dicere:Tu discipulus illius sis, nos Mosis distipuli suamus. Nihil amplius virtutis & dignitatis Christi corpori concedere, quam vilissimi cuiusque hominis carni, quid aliud est quam Christum soluere, & verbi incarn tionem facto negare Θ Eo vero redigere Deum, ut nihil possit nisi quod natura potest, nillil sciat nisi quod ingenium hominis capiat, iunil agat nisi quod homines agunt, imo minus possit & minus agat quam ipsi possunt N agunt, quid est aliud
quam bellare cum Deo,& se praeserre altissimo ZAn non vero id moliuntur Adue sari j cum Dei omnipotentiae subtrahunt, non sol sim ne pluribus in locis,vel in angustiori sua magnitudine spatio, corpus Christi constituat,sed ne quicquam,quod
naturae proprietates excedat, faciat, cum ipsi interea fidei suae non vereantur arrigare t re vera corpus illud tot locis quot voluerint, aut ipsi extiterint, praesens ess-ciat,& re vera etiam percipere faciat. Hilarius scripsit no credi Christum esse Deum . . t eo, qui Verbis eius de Eucharistia & manducatione carnis fidem non habet. Iam vero cum Aduersa ij eo impietatis progrediantur, ut ipsa verba non ampliussin M. Mi velint attendi, aut ex ipsis veritatem peti, nec Dei omnipotentiam sectata sed natu- α -- iram ducem sequi,ex caque licere contra omnipotentiam diuinam excipere ac prς-ὐ- scribere, quo atheorum gradu ipsos iudicabis reponendos 3 Ioachimum Vadianaum & Petrum Vire tum non puduit profiteri,non scripturarum, sed corpo--- . rum proprietati, nec Dei omnipotentiae,sed natur in hac controuersia incumbe-dum. Et Anonymi Galli libet de conciliandis discordiis circa Eucharistiam, de quo postea plura dicemus, pro sundamento ponit, non putandum iacias Dei omnipotetiae ex ratione resistere,c5traque ipsam disserere, atque cx rebus naturalibus
contra illam & scripturas agere. Quid si nec in eo quiescunt, sed ad primum usque tu atticismi lapide recidunt,ut de corporibus recusent amplius credere,quam sensibus
experiantur, ita ut nisi oculis cernatur, per issos corpus esse desinat 3 Scribit Caluinus rogatum Seructum, cur tam nes j scilinatis author esset, respondisse, Quia nequeunt in intelleum meum venire , quae sub sensum non cadunt. Si rogemus b. Aduersarios. cur 5: ipsi tanti scismatis & dissensionis inter Christianos authores sint, in summa atque in conscientia non veriorem reddere possimi ratione,etiamsi quiduis aliud coinminiscantur. Porro quod sensibus & naturae imbecillitati affixi, Dei omnipotentiae,5 carnis Christi dignitati bellum inserunt, Caperiansant ape tissime, aut etiam longius evagantur. Cum Marcione de figulis & nouis atque an-
212쪽
DE VERITATE L VCHA RISTI AE. 8
ti quin sacramentis iudiassent. Ex eodem sumpserunt argumentandi formam contra carnem Christi, ut phantasma putς tur,siquid in ea sepra naturam contingat. Cum Praxea diuinitatem in Christo non ponunt, nisi secundum quadam habitudinem,& non existentiam, cum ipsum zon putent existere posse secundum carnem, nisi humano & carnali modo. Ex Valentinianis canales, quibus caro ad nos de coe odestuat, ne in humani corporis rdibus, de terrae elementis inficiatur, didicerunt. Cum eisdem & Manichaeis atque Origenistis,indignum Deo existimant res coeleste ς in rebus terrenis administrare. Cum Ncstorio, se Christi, tanquam de puri hominis carne decernunt.Denique ne verbum quidem scre obiiciunt, aut quicquam fingunt, siue contra proprietatem Verborum, quibus concipitur Eucharistiae insti tutio, siue contra carnis existentiam in sacramento, siue circa manducationem, quod non a primis illis haereticis carnis Christi in statu naturali hostibus mutuentur, sicut legendo antiqua Patrum monumenta diligens Christianus poterit obseruare. Eadem vero, atque citam absurdiora, quam quae nobis impingunt, figunt in Mim ia& refigunt contradictoria. Audies oportere res coniungi signis reipsa, dc tamen reipsa tantum abesse, quantum coelum a terra. Audies corpus Christi esse realiter ac Pisis, is is substantialiter in Coena:idem rursus abesse realiter toto coelo. Audies sutura reddi per fidem praesenti a re vera. Audies quae realiter manent toto coelo dc terra disiuncta , realiter tamen coniungi per omnipotentiam Spiritus sincti. Quae puri puta sunt contradictoria , & importantia omnia , quae nobila exprobrat tur , atque magis pugnantia. Nam si manet disso tum corpus toto coeqo , de
realiter nobis coniungitur, vel est in Coena, vel in ipsa sumitur: realiter simul pluribus in locis toto coelo de terra dissitis adesse oportebit , de in nostris sue corporibus siue animis visibiliter de cum suis omnibus dimensionibus ac proprietatibus habitare: quandoquidem ex eorum sententia per nullam potentiam potest his corpus christi priuari,de alicubi cosistere. Adhaec tot fere corpora Christo ascribunt, quot Epicurus atomorum sermabat: Corpus quod coelo assigitur,
corpus substantiae, corpus efficaciae, cornu s abstractionis,corpus creationis, cot- pus consecrationis,corpus symbolicum,scii sacramentale. seu figuratiuum, corpus siue substantiam carnis de sanguinis sine carne de sanguine, corpus reale, quod non est substat tale vel naturale,sed per canalem spiritus defluit, remanente in coelo natura de substantia corpus spiritale sine substantia, dimensionibus dc quantitate, vise recipere iactant carnem Christi: corpus mysticum, cuius cum fiunt membra, non aliud se participare corpus in Coena supe praedicat: corpus intellectuale, quod participari aiunt etiam re vera, quamuis non esset in rerum natura, ut factum a Iudaeis dicunt ante Christum incarnatum,& a se fieri quae omnia atque alia discriminant, non quoad modum solum diuersum existendi idem corpus, sed pro rebus deessemus diuersis. Quocirca cognitis omnibus argumentis aduersariorum tum demum intelligetur: quam vere scripserit Bucerus omnia eorum argumenta inepta esse, irreligiosa,inconsequentia, impia, de blasphema.
M , disserentia interet eius m nouum Testamentum, atque ex excellentia quae in nostris' supra vetera sacramenta requiritur, probatur existentia carnis in Eucharistia.
V A N QE A M satis superque verba Christi vallent ad fidem facie tam
de praesentia dc existentia coq)oris sui in Eucharistia,magnopere tamen conducet ad verborum elucidationem, de rei confirmationem, atque cxplanationem, veterum figurarum de Eucharistia cum ipsa compar
213쪽
tio:antiquorum insuper a nouis sacramentis differentia,& horum supra illa emine timex quibus consequitur non tantum probabilitas, sed necessitas praesentiae & e hibitionis de carne Christi in sacramento. De fguras' cipua Agni Paschalis abunde diximus in prima Repcistione:de Mana dicturi in sexta circa caput D. Ioannis. Nunc in genere de Lesis & Euangelij, & sacramentorum utriusque diuersitate at que disserentia sermonaberi debet. Quoniam illam necessitatem, quam proposui. mus, aliter declinare non potuerunt Aduersari j, quasi una facta manu & impetu Misi . Occolampadius, Bucerus, Bullingerus, Caluinus,& Beeta in eo sudant multum, ut τὸ -- nouum & vctus Testamcntum, non duo diuersa, sed unum & idem esse edoceat ut .. hoc concessio, paria quoque esse sacramenta minore molestia obtineant, nec inti
Mici,.1 as. natus sacramento altaris carnem Christi contineri, quam erat in manna, antequam nasceretur de virgine. Diuersitatem autem inter duo Testamenta, eorumque sacramenta constituunt, non quoad materiam, seu substantiam, sed solum quo ias, lib. a. ad formam & mensuram reuelationis. Idem olim ausus suit effutire Eunomius, i ' ne Spiritus finetus probaretur Deus ex baptismi longe discrepante essicientia supra transitum maris. Cui Basilius in summa respondit: Hoc est Euangelij uniuer-sam dispositionem conuellere. Nostri vero Caluinistre Galli, quassi noui Galatae, Euangelium conantur in legem, & Christum in Mosen transformare & conuerte-ἡ re,non solum in eo, quod tantum tribuunt Legi quantum Euangelio, & Mosi; s, cramentis quantum Christi,sed in eo quod Euangelica verba, & Christi locutiones ' de Lacramentis volunt explicari,& in figuras peruerti ex Mosis umbratili scriptura, . :-ὼ & politiam de matrimoniis,atque alias leges, quibus mores Christiani efformatur,mmodis. 4- & respublica constituitur,ex Mose magis quam ex Christi & Apostolorum tradi tione, vel ex Ecclesiae Christianae sanctione peti, ita ut adusque ipsa nomina, quae hominibus induntur, libentius ex Patriarchis de Iudaico populo mutuentur, quae suis liberis clim baptis antur, imponant, quam sinant ipsis de nouo Testamento Apostolica nomina & sanctorum, qui religionem Christianam ad nos propagariit, applicari: de Beeta Caluinum suum Mosis aemulum maluerit .lcscribere,ac quas alterum Mosen commendare,quam Christi discipulum. Deinde quoniam no igno- caia n. M. . rant doctrinam suam de Lege & Euangelio,atque utriusque sacramentis, a Christo .. d. & Apostolo expresse damnari, mentitantia r tum cos loqui, non ex veritate, sed ex is F. .an . quorundam sinistra opinione. Quo commento iacscio an ullum impudentius, de ad viii uetias scripturas quo cuique libuerit dctorquendas aptius excogitari possit. de quo statim suo loco: proponcndum tamen suit, ut omnes intelligant, quanta impietate & blasphemia statim initio egeant Aduersarij, priusquam corpus Christi a sacramento possint proscribere. Caetcrum ne laboremus in ambiguo, definire QMdEu primum oportet, quid proprie sit vetus aut nouum 4 cstamentum. Vtriusque autem siccincti desinitio ab Hieremia paucis his verbis traditur: Feriam domui e . Israel & domui Iudas cedus nouum.Non secundum pactiam,quod scpisi cum pa-
- tribus vestris in die qua apprehendi manum eorum, ut educerem eos ae terra A -
1 . gypti, pactum quod irritum sicccrunt, & ego proieci eos, licit Dominus. Sed hoc . erit pactum, quod seriam cum domo Israel post dies illos, dicit Dominus. Dabo ..
legem meam in visceribus,& in corde eorum scribam eam. Ero eis in Deum. Q sua propitiabor iniquitati eorum,& peccati eorum non recordabor amplius. Sic cum iaHieremia Apostolus vocat vetus Testamentum, quicquid in monte Sina Deus populo suo imposuit Est igitur p. tanum illud, quod licit Deus in monte cum populo
Israel in quo obtulit Deus semini Abrahae certam politiam & certam regni sedem, propagationem posteritatis, nutricationem, defensionem,& corporalem stelicita
214쪽
tem,vicissimque populum astrinxit ad obedientiam,& ad certa legum 5 cere moniarum forma, in significationem & protestatione promissonis factae de Cliti sto. Nouum vero est gratuita promissio Euangelij,in quo pater non de perituris rebus pollicetur, sed gratis ex immesa misericordia promittit, se misso filio unigenito,coque creato in regem Sc mediatorem, deleturu peccatum & mortem,S conditurua terna Ecclesiam,& quod propter hunc unigenitum mediatorem gratis sit remis
surus peccata, daturus nouam lucem, iustitiam,spiritum sanctum,& vita aeternam, - iuxta promissonem,In semine tuo benedicetur omnes gentes:&, Sic Deus dilexitis mundum,ut filium suum unigenitum daret, ut omnis qui credit in eum, no pereat,
. sed habeat vitam aeterna. Quicquid ergo Mose administro praescripsit aut contulit Deus populo, ad vetus Testamentum pertinet. Quicquid per Christit, aut propter ipsum decreuit atque elargitus est,in nouo Testameto cessetur. Otia de caula Chri- 'stus melioris Testamenti mediator praedicatur Hic statim impingunt Aduersarij, cum putant veteris Testamenti nomine coprehendi quicquid unquam ante Christum natum per Prophetas annutiatu fidit & scriptu,ac quicquid hominibus a Deo donatum, quicquid-ve in Lege, Psalmis & Prophetis habetur. Sed rectius,authore Augustino,totum id vetus Instrumentu appellatur, quod no solum recei et res veteris pacti & testameti, sed res noui,atque omnia Christi mysteria, ac dona propter ipsam erogata. Non ergo per differentiam scripturam proprie distinguutur testa- P omni- meta prorsus,sed per discrime rem,quet omnibus scripturis comemoratur. Deinde decipiti tur Aduersari j, quod existimet omnes fideles ab ortu inudi usque ad Chri- ι. .stu & Euangelium promulsatum tantum sub veteri Testameto vixisse, ac nihil de nouo audiuisse,vel omnino attigissendeoque inferunt quoad substantiam vetus &nouu idem esse, quonia fideles eadem salutem Sc finem sint consecuti quem Christiani. Sed non animaduertiit duplex pactu pepigisse Deum cuna Abranam & aliis patribus: Unum temporale, de propagatione seminis,de politia,de sede Ecclesiae,&insigni talicitate:altem spiritale, de semine benedicturo omnes gentes: Et quod Abrahae,& posteritati eius imitati fidem Abrahae, Deus esset suturus. Ac non solum Abraham , Iacob , Moses, ad noui Testamenti haereditatem pertinuerunt, ornati magna luce & iustitia,& pleni donis Spiritus sancti:verumetiam Adam, Seth,Noe, Sem,& quotquot mernae salutis & redemptionis per Christum partae fructus degustarent, noui Testamenti haeredes extiterunt. Non enim aliud nomen datum
- est sub coelo,nec est in alio salus, qua in nomine Domini nostri Iesu Christi. Hinc in eleganter A ugustinus ait:Sancti Dei homines, veteris qui dena Testamenti dispen- s
-satores & gestatores, sed noui demonstratur haeredes. Atque ipsana promissonem c. o. datam Abraliae, quam Paulus dicit non infirmari a Lege, quae tanto tempore post lata est, non dubitat ad nouum Testamentum reserre. Non itaque du' testamenta proprie secernutu rex hominu state,aut distinctione, clim ii de utriusque potuerintcsse aliquatenus receptatores & haeredes, sed penes rem,& sanctionu substantiam. Quauis autem siletes antiqui populi finem noui testamenti acquirerent,no tamen ex adimpictione veteris pacti & obitis ceremoniis, sed vi pacti quod cu illis inierat Deus de talibus ceremoniis & ratione fidei erga res praecipuas noui Testamenti: Las earumque finem quamuis inquam adipiscerentur iure & in gratiae atque it itiae dispositione, necnon in certistima spe, non tamen in re & veritate, quia nondum ita extabat,sicuti nec noui Testamenti proprias ceremonias re vera suscipiebat,tesseras & pignora propria,sed latum in figura per veteris Testamenti ceremonias externas & pignora,& in prς paratione ac spiritalitate quada per fidem: moriebatur tamen no adeptis repromistionibus in re de substatia ac fine noui Testameti,
215쪽
quod a loge in sola praeparatione fidei degratiae c5tingebant, pendebantque medij inter vimque Testamentia,utriusque participes,sed differenter, veteris in re deverbiate,noui vero in figura,spe, iure, ac praeparatione per fide & gratiam. Quod si quis
obiiciat,quomodo nouuin Testamentu dicitur, quod patribus ante legis . promulgatione,& totius politiae costitutionem est conditum 5c stabilitudiuic Augustinus, respondet, Vetus ecflametum dici, quia lex prius reuelata fuit de promulgata,&adseum T lum. homine Veterem pertinet:Nouum vero posterius fuit reuelatum,& ad nouum homine pertinet.In reuelationis ordine,no solum tepus Christi cum Mosis est cons rendum,verum etia prima tam Legis quam Euagclij patefactio expendi debet. CuLegis sapietia & norma in ipsa creatione hominis suerit insita, & ad hoc foedus obstructus homo,ut creatori obtemperaret:post Adae vero lapsum promissio de semi- ne cottituro caput Serpcntis reuelata extiterit, quae prima noui Testamenti sponsio fuit, cospicitur nouum vetere esse recentius. Plerunque autem Prophetae omissis illis utriusque oripi nibus intuetur utriusque publicas promulgationes,veteris in mo- te Sina,& noui a Christo nato:qua etiam ratione posteriori, noui debetur appella tio. Nunc differentias indagemus. Ioannes Euangelista duas generales ponit. Lex Do L per Moysen data est, gratia & veritas per Iesum Christum. Primum nouum discribnis ita minatur a veteri in fratia, deinde in veritate. Hieremias & Apostolus Paulus ad Corinthios atque ad Galatas, quoad gratiam etiam distingunt,ut vetus solam prae-
in in uom uaricationem dc reprobationem, mortem, mortisve ministerium ac seruitutem in-g generaret: nouum vero gratiam, in animis hominum remissionem gratuitam,spiti
tum vivificantem,ac coelestem libertatem afferret. Vetus quidem flagitabat ab homine persectam iustitiam de obedientiam, de sub hac conditione pollicebatur quodammodo vitam. Qui fecerit ea,vivet in illis,scd inutiliter, quia perfici edi virtutem non conserat ideb adigcbat ex sua imbecillitate ad inobedientiam, praeuaricationem, de mortem. Praecipua capita erant, Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo.&,Non concupisces.&,Maledictus qui non permanserit in his. Id quod erat impossit bile per legem ait Apostolus in ideo reos mortis dc damnationis de maledictionis omnes peragebat Nouum non simili coditione imi in fuit,sed in quo Deus credenti in Christum offert gratuitam promissionem peccatorum, dc vibtae de iustitiae communicationemsine praeuia mandatorii obseruatione.Peccati eo-rum inquit Hieremias no recordabor amplius, & legem mea inscribam cordibus-mb. 8.y.io. eoru.Propterea Apostolus ad Hebraeos, vocat vetus Testamentum infirmu,inutile, imperscctu,quia ad nullam persectionem poterat adducere,aut quicquam boni diti uini c5ferre: Contra per nouu nos proximare Deo, de perfici,Christumque melioris Testamenti s riuu ministerium,quod in melioribus promissionibus sancitum fuit. Quocirca toto genere dc substantia promissionii discrepant Testamenta,no inmensura & solo reuelationis modo diuerse. Distatiam utriusque Testamenti ita se habere pluribus locis Augustinus disputat. Altera pars discrepantiae est veritas de figura. Nain n5 sola exhibitio gratiae per Ch istum ex nouo faedere erogatur, sed veritas rerum promissarum coelestium per eundem allata est & exhibita, carii vero solam ac nuda figuram & repraesentationem Moses proposuit, de vetus Testamentusessi. Ob id scriptum est, Omnia in figura noui Testamenti patribus degentibus sub veteri contigisse,& eos mortuos non acceptis repromissonibus, sed eas a longe aspicientes, atque Legem,non imaginem rerum praebuisse, sed solam umbram, ob id etiam infirmit de impersectum nominatur vetus Testamentu, eiusque ritus,
ceremoniae,ac sacramenta,egena de infirma elementa,quae rerum veritatem & perfectionem nec continerent, nec traderent. Ob id secundae domus gloria maior
216쪽
priore tabernaculo praedicitum uia in secunda pro figuris veritas,& dominator qui
expectabatur,inueniretur,& oiberretur. Ob id in nouo Testamento oportet nos a dorare in spiritu & veritate,no in nudis clementis, spiritali re de veritate vacuis .PrO- d sisti
pter duas illas utriusque Testamenti differentias oportet Ecclesiam de synagogam, Ecclesiae sacrameta, sacrificium, ministerium,&sacerdotium, a synagogae sacrametis, sacri sciis, ministeriis de sacerdotio tantum distare,quaturn inter corpus de umbram figuram de veritatem, rem terrenam, infirmam, inutilem & imperfectam, ac coelestem,spiritalem, efficacem & persectam: alioqui nihil nouum de vetus Testamentum in se atque in externis sitis tesseris & signis,quibus contrahuntur,discernerentur quoad ei sociam,persectionem & vcritatem, nec Christus gratiam de veritatem supra Mosen importasset, nec maior gloria in Ecclesia vigeret, quam in veteri tabernaculo, nec magis adoraremus in spiritu de veritate, nec magis sub veteri Testamento omnia contigissent in figura, quam nobis. Nec discrimen aut praestantiam potest stabilire,si dicatur ex fide sola gratiam de veritatem nobis exhiberi extra signa, quoniam differetia non quaeritur,nec statuitur ex extraneis,sed ex intrinsecis utrique Testameto,dc ceremoniis utriusque. Si igitur nostris nihil plus inest nec quoaa eis cientia, nec quoad veritate contenta, nec siccernuntur ab antiquis, nec illis praestant,nec a Christo exhiberetur nobis magis caro in veritate, tua si no dii esset procreata: luia non verius eam nostris facrametis, nec nobis redderet praesente,nec propius exhiberet. Quinctia ex fide ceremoniae veteris T cstanaeti gratiaco rebant,& spiritaliter ad veritate ducebant: ideo nihil interesset quoad efficientia de virtute,no solii inter sacrameta utriusque Testameti, sed nec quoad modii a qui redo ei significat . Quaobrem discrime de excellentia quoad gratia re veritate sacramentorii noui Testameti stupra Mo uca costitui debet in ipsis, de in eorsi ess- .cietia,cum scriptura no aliter utriusque ccremonias de sacrameta coserat, quam ex ι msua naturade operatione, ut alia repellat tanqua inutilia, infirma,&impersccta, atque umbras, alia vero extollat,tanqua illis quoad efficacia & veritate opposita. Aduersarij conatur auertere discrime penes gratiam de veritate ad significadi modii,ut in ratione signi de repti; sentadi gratia & veritatem, nostra antiquis sint praesere da . Verum scriptura non coparat utruque Testamentii de corii sacrameta penes signisca-di modii,sed penes vim continedi, ei sci edi,&exhibendi, cum ait,nihil ad perseelii Lege adduxisse,& nihil profecisse vetera ambulantibus in eis, ac Lege quidem umbra habuisse,sed no ipsam imagine rerumcc Christus in co tantii Mos anteponendus est, quod clariore cognitione gratiae & veritatis inuexerit, sed quod fisuras &Lege veritate adimpleuit. Quod si nostroru differentia de excellentia ex solo significa si modulo metiremur,obscurius antiquis gratia de veritate declarabunt, atque Mosaicis erut posthabeda. Plenius si quide de luculetius Christi carne ac sanguinem refert caro de sanguis agni immolati, quam panis de vinii. Expressus alimen tu spiritale de corpore Christi significabit Mana diuina virtute e coelo sormatu,qua pa- nun ex δεηιnis manu hominis & opera consecuis. Expressius,inqua, de planius designabit aqua dissiues e percussa rupe sanguine ex perforato Christi latere dimanante, luam vinii 'exhaustum,cb luc magis vetera sacramenta fidem excitassent,quam nostra, magis que obsignassent per fide accepta. Id cum ad tens ina costet, nec Petrus Martyr negare posset, perspicuitate significadi in nostris sacranactis est attcndenda, non ex repraesentatione externa,sed ex natura de claritate verboru quς ibi proferuntur. Nam clarius nostra putat annutiare redemptione, bc maiore fide excitare, unde sequatur ex eis maior copia spiritus. Sed ia obliuiscitur, quae sit natura sacramentoria. Sunt enim verba visibilia, & cxlcma signaudeo in visu, no in auditu versatur eoru signifi-
217쪽
catio & perspicuitas, solentque Aduersari j,cum regillam sacramctalem ex antiquae Legis sormulis comprobant, docere nothra sacramenta institui eodem genere dice- diligurato, quo Mosaica, ita ut in his de nostris eadem sit verborum figurata significatio. Quod si dilucidius declaratur in nostris res significatae per verba qu. D ad institutionem adiungutur, non nostrae legis sacramenta de signa ideo erunt signisc. tiora, sed nostra verba: de fortasse poteriit aeque dilucida ex Prophetis a ministratibus vetera adiim cisim quaeda tam aperta sint in plerisque locis Prophetam de Psal in is testimonia de mysteriis Christ quaini in Euagello, quamuis non ita fi cquetia. Propterea non ruinqua Caluinist et fateri videntur, nostra sacrameta gratia conferre,& veritate exhibere, non tamen eam continere, nec ex disterent ita sacramentorii
triusque Testamenti rite concludi dicut praesentiam de existentia corporis Christi in sacrameto, cum si issiciat ad coplementum figuram, veritatem eam habere quocunque modo, scia per fide, seu immediate ab ipso Deo. Idcirco Caluinus cum diss-mulare nequiret distantia utriuique Testamenti, annuit in veteri omnia typis & s-guris suisse pictaan nouo autem corpus ipsum de figurarum veritate esse exhibita: ac toties testatur carne Christi etiam iubstantialiter nobis praeberi, sed vix unquam adducitur, ut ingentie sacrameto haerere cocedat. Verum hoc pacto recte sortasse costaret aliquod discrimen inter nos de patres veteris Testamenti, sed non inter triusque foederis sacramenta, cum nihilo magis nostra haberet de veritate,quam illuc tantum repraesentarent, sicuti de illa. Figurae vero d: antiqua sacramenta in se dc in sua natura veritatis imagine gerebant, de exhibebat: ex quo par est nostra contra ipso1u, veritatem in se continere, de exhibere, ut figuris respondeant, de es te cellat. Quod si per intermedia fidem,& non pcr sacramenta,vcritas ostcrrc , ne quidem sic dissiderent nostra abi antiquis sacramentis, nec nos a Iudaeis, quibus no per sacramenta,sed per fidem Deus ministrabat veritatis dona coelestia. Sin causantur Caluinistae nostra esse signa eis cia, de exhibitoria rei quam non continent, ad cuius non exhibitionem, sed susceptionem desideretur fides, ne quide scripturis de rectae rationi satisfecerint. Repugnat enim, quod quis exhibeat id quod no habet, aut
ciliciat cuius virtutem ii 5 postidet innata aut acceptam. Vt enim exhibeat, naturale ut id prius teneat quod exhibet, de antequam esticiat, vi essici edi virtus in eo antecedat,seu innata ,seu aliud ei inpressa. Qua de causa Christus cum opponit Mannae cibu figuratu cibo vero, luem crat daturus de carne sua in Eucharistia, primum figurae detrahit existentia vcritatis in ea,postea veritatis escientiam, cum non dec rct,nec fieri posset, Vt veritatis propriti cilcctum op craretur figura veritate vacua. Non Moyses inquit dedit vobis panem de coelo verum: ubi veritatis cxistentiam defuisse ostendit. Et,Patres vestri manducauertit Manna in deserto,dc mortui sunt ..ubi figurae denegat vim conferendi vita de gratiam, quae veritatem assectarentur. Contra, pani quena crat daturus, primum inesse veritatem demonstrat, ut illam cxlii beat. deinde energiam vitae de gratiae, propter virtutem insitam veritati existenti in illo pane de cibo. Panis ait in quem ego dabo, caro mea cst, quam ego dabo
pro mundi vita. Et, aut manducat hunc panem, vilici in aeternum. Idem de baptisiano declarat, ut postea narrabitur. Quamobrem ex scripturis veritas de gratia, quas attulit Christus in nostris sacramentis, quae deerant Mosis figuris, non in sola ipsoru messicacia consistunt, sed in existentia: ita ut veritas rei quam promittit Christus, insit, sicut Ac virius ac causa conserens gratiam. Aahaec si ii ostra sunt saltem exhibitoria veritatis, eam faciant praesentem oportet, vel innobis ipsis, vel alicubi , ut in sacramento , vel acre nobis circunfuso: ex quo eadem , aut cliam plura sequuntur absurda , quam quae traducunt Aduersariu
218쪽
de existentia in ipso sacramento.Sin respondetur exhiberi,S: praesentem cssici veritatem ipsam fidei nostrae: nihil igitur nostra sacramenta exhibebunt sine fide nostra, sicu ti nec vetera, nec aliam exhibitioncm praestabunt, quam cuius est capax fides nostra, quς res ipsas non sistit, nec capit pr sentes in existentia vera& substantiali, sed in apprehensione & contemplatione: quod idem antiqua sacramenta cum fide suscipientium poterant perficere: itque ita maducantes Manna, manducabant per sdem panem verum, de vim vitae astequebantur: nec Eucharistia privbsanna non solum quoad existet iam sed etiam quoad exhibitionem,crit panis verus contra verbum Christi. Caluinus his dissicultatibus in angustias redactus, comminiscitur Christum non opposuisse Manna sibi, nisi ex auditorum capacitate, qui Manna iudicabant tantum datum a Mose nutriendo corpori, nec quicquam cogitabant de spiritali alimento per ipsum & fidem participato, cuius causa Apostolus vocat spiritalem escam. Eadem subtilitate conatur eludere dusta Pauli de vel ris Testamenti impersectione: Christianorum autem Doctorum de nostris sacra- , mentis doctrinam totam esse hyperbolicam,ne credatur, mentitur.Sed si recipitur .sgmentum hoc, quae firma relinquetur scripturae de Patribus authoritas, cum facillimum fuerit praetexere,quotienscunque offenderint,non ex veris,aut ex mente i loquentis illas accipiendas, sed ex aliqua conficta opinione vel hyperbole. Quando mom vero erunt simpliciter intelligendae scripturae, si non intelliguntur, cum praefatur, Amcn, amen dico vobis, de cum naturas rerum in se comparat, ut hic facit, ubi sel anem verum,non ex hominum opinione, vel sumptione etiam dignissima, sed ex ita proprietate,& peroppositionem ad Manasguratum panem, de ad naturalem alendo corpori creatum quorum neuter verus est cibus, de panis vitae verae ac persectae largitor. Quod si non fieret rerum in se comparatio, sed ex sumentium conditione, pasti Manna ex fide,non mortui sunt spiritaliter, nec corporaliter in aeter- nummon tamen virtute Mannae,sed aliunde virtus emanabat: nec qui reficiuntur pane vero Christo, sine fide vivunt in aeternum spiritaliter de corporaliter, non exdcfectu virtutis in cibo, sed sumentis bene bono cibo utentis. Idco naturas ciborii confert:& quamuis verus cibus nihil prosit accipienti sine fide, sicut nec Manna, differt tamen a Manna, quod in se veritatem panis vivificantis habeat, non autem Manna, sed si non vivificat, propter sumentis indispositionem accid.t. Et si Caluinus nihil omittit ut tergiversetur, cogitur tandem quasi dare manus hac confestsione. Ergo non solum uberius & luculentius Christum nobis proponunt baptismus de Coena,quam ritus legales,sed quasi praesentem exhibet. Qua ratione docet Paulus nunc coquis nos habere pro umbris, non tantum quia semel manifestatus . est Christus, sed quia Coena de baptismo, quas certis pignoribus, se nobis praesciatem confirmat. Hinc magnum apparet discrimen inter nostra Sc veteris populi fi- - crata lenta,quod tamen illos minime spoliat earum rerum veritate, quas plenius & luculentius ac persectius hodie Christus, prout seri eius praesentia, exhibet. In his i. m. verbis magnum discrimen agnoscit, idque huiusmodi, ut fateatur Christum nostris sacramentis praesentem exhiberi, quanquam suum illud quasi debuisset reticere : sed moris eius est etiam, cum non habeat quod hiscere possit, nunquam veritatem simpliciter confiteri, sed suam falsitatem quasi aquam vino permisi ere, atque ita veritatem cauponari. Velit, nolit, necesse est veritatem carnis Clitisti in sua existentia non fuisse a patribus possessam, sed in sola fidei contemplatione dc visione, antequam ipsa existeret: necesse cst in veritate carnis in Eucharistiae sacramento, non quasi praesentem exhibeti, sed omnino, cum modus realis praesentiae non detur inter adesse de abesse in existentia & veritate, &
219쪽
exhiberi atque non exhiberi. Quod si quis modus esset, non requireret Chimstum necessario incarnatum esse, de ab ipso veritatem figurarum, per rerum s-gnificatarum veram & realem exhibitionem ac praesentiam , illatam esse, nec amplius de veritate frueremur quam patres, nisi in nostris sacramcntis & in nobis constitu.atur carnis vera & realis praesentia atque existentia, non solum in rerum natur in quas poneretur,& non in nostris sacrametis, neque in nobis, quonia pacto luculetius & plenius diceretur Clitii us nobis de nostris sacramentis pr sentior in se, qualia si omnino non esset, aut propius ac magis realiter, quam extitit in anti- , quis sacramentis & patribus ZAt inquiunt si diuersitas sacramentorum requirit in Eucharistia realem praesentiam corporis Christi, consequetur carnem ipsam non in sola Eucharistia praesentem esse, sed in omnibus nostris sacramentis,cum omnia ab antiquis per veritatis ex Libitionem debeant discrepare. Ad hoc facilis patet res so, veritatem non unicam Christi carnem comprehendere, sed omnium donorum collationem,quae Deus promiserat se daturum,& exhibiturum per Christum,quq in lege & legis figuris, necnon sacramentis repraesentabantur de delincabantur. Ithque cum vetera sacramenta non unicam carnem Christi dandam in cibum resem rent, sed alia dona spiritalia, non oportet ab omnibus nostris sacramentis contineri de exhiberi carnem Christi: est tamen opus ut contineatur, de offeratur in esum ab aliquo,& ut alia nostra sacramenta aliquam spiritalem rem itidem complectantur, & praebeant in veritate, quae Deus in antiquis sacramentis per Christum promiserat:veluti in Circuncisione figurabat pollicitationem factam a Deo de purgatione originalis peccati,& in aliis typis baptismi adumbrabat alia beneficia per baptismum conserenda: ea de causa conuenit horum omnium virtutem effectricem
inesse baptismo,& per ipsiim illa omnia effici atque extuberi. per Agnum Paschale
depingebat de veri Agni carne de vero pane coelesti cibum in nouo Testamento promissum, cuius exolutio poscit veritatem carnis ipsius agni, & ipsum verum panem, in aliquo novi Testamenti sacramento consistere,& exhilieri: quod Christus declarauit esse Eucharistiam, cum ipsam post Coenam Paschalem instituit. Quamobrem omnibus circumspectis de expensis, hoc loco existentiam carnis Dominicae in sacramento credimus, non solum probabiliter, sed necessarib inferri, ex tribus argumcntandi generibus, nimirum ex disserentia legis Mosaicae & noui Testameti ex figurarum adimpletione requisita, atque ab excellentia nostrorum sacramelorum, qua veteribus praulare debent. His tribus ad praesentiam carnis Dominicae in Eucharistia asserendam video Christianos scriptores plurimum institisse. AvGVsΤINVs sacramentorum utriusque Testamenti intercapedinem inuestigat ex textu Ioannis,a quo exorsi sumus, Per Mosen Lex, gratia de veritas per
Iesum Christum,atque ita scribiti Opportune illud ex Euagelio lectum est Si enim a
discernimus duo Testamenta vetus & nouuim,non sunt eadem sacranacta, nec ex iadem promissa,eadem tamen pleraque prςcepta. Videamus quare eadem praecepta: quia iecudum haec Deo seruire debemus. Sacramenta non eadem,quia alia sunt sa-
cramenta dantia salutem,alia promittentia saluatorem. Sacramenta notii Testam ii dant calutem: sacramenta veteris Testamenti promiserunt Saluatorem. Mutata sunt sacramenta: sta sunt faciliora,Pauciora, salubriora,sc liciora. Nunquid qu niam puero dantur quaedam puerilia ludicra,quibus puerilis animus auocetur,prO- . pterea grandescenti non excutiuntur e manibus, ut aliquid iam utilius tractet, quod
grandem deceti Verumtamen tu ipse dedisti filio tuo,&nuces paruulo,& codicem ..grandi. Non ergo, quia illa quas ludicra puerorum Deus per nouum Testamentu excussit de manibus filiam,vt aliquid utilius daret grandesectibus, propterea pri '
220쪽
DE VERITATE EX CHARISTIAE. 8siara illa non ipse dedisse putandus est. Ipse utrunque dedit. Sed Lex ipsa per Mosen
odata est: gratia 5c veritas per Iesum Christum facta est. Gratha, quia impletur per . charitatem,quod per litera iubebatur: veritas, quia redditur quod promittebatur. Cofert sacramenta in se,nulla ratione habita ad fidem suscipientiis, non quod pro--sint nostra sine ea, sed quia non mutuantur suam virtutem & eis cacia cx ea, quae re uiritur quidem, non tanquam vis agens aut ericiens, sed ut dispositio in suscipie-- te. Quod si virtus non inesset nostris, qua in re salutari distarent ab antiquis, velis ea excederent, vel quonam pacto prae illis darent salutem y Particulatius Patre; ex illa comparatione probat de industria, carnem Christi Eucharistiae subiacere. Omnia in figura Iudaeis contigisse ex Apostolo recitant: Legem non attigisse rerum, quas promittebat, persectionem, sed puram ipsarum umbram: A Christo figurarum veritatem illatam & illustratam: Proinde tam latum discrimen intercedere inter Agnum Paschalcna,Manna & Eucharistiam, quantum inter umbram & corpus, figuram de veritatem, somnia Sc res Veras, umbram 5 lucem: inter exemplaria futurorum,&ea quae per exemplaria praefigurabatur: inter umbram & imaginem, ab eo quod secundum substantiam subsistit. Ita disputant Tertullianus, Origenes, Cyprianus,Ambrosius,Gaudentius,Hieronymus, Augustinus, Basilius, Chrysostomus,Theodoretus,Leo magnus,&alij. Quod si in re contenta non discreparet, multa inferunt absurda: Nullum in Evangelio singularis erga Christianos prae Iudaeis diuini amoris extare vestigium & testimonium: gratis Christum mortuum:
ipsum nihil nobis profuisse:omnia mysteria,& omnem Euangelij disipensationem conuelli: Christum mundo illusisse,atque operam perdidisse, si figuras figuris sub
stituit. Ista urgent Tertullianus, Basilius, de Augustinus: Ambrosius vero ostendit Manna nostris sacramentis fuisse longe praestantius de diuinius, nisi Eucharistiae veritas ipsa & caro Christi subesset, ob idque maxime antiquis praepolleret, alioqui postponenda. Colligunt Cyprianus, Basilius, Chrysostomus, praesentiam diuinitatis una cum carne in sacramento altaris magis quam in Iudaicis adesse, ex eius essectu in bonum,si digne sumatur, & in malit, si participetur in peccato. Origenes denique &Cyrillus Alexadtinus scribunt totu discrimen & effectris docuisse Christia, componendo Manna secum, & cum pane quem daturus erat in cibum. Denique non alia ratione Ambrosius,Chrysostomus,Theodoretus,Sedulius,Primasius, "quot pij viri olim commentarios in Epistolam ad Hebraeos emiserunt, potuerunt Eucharistiam eximere ab infirmis, egenis,& imperfectis Legis sacrificiis geoblationibus, nisi proeter ipsam Christi substantiam, quae non tantum fide contingitur , sed etiam in lacramento visibili continetur, quod in antiquis fieri non poterat, sed horum posteriorum textum annotasse hic lussciat, quoniam erit repet edus in capite De praesentia Christi in pluribus locis. Aliorum verba audiamus. - TER TvLLIANvs. E tot festis Iudaeorum Paschae diem elegit. In Loc e- nim sacramento pronuntiarat Moses, Pascha est Domini. Ideo&astechum suumia ostendit: Concupiscentia concupiui pascha edere vobiscum, antequam patiar. οὐ legis destructorem,qui concupierat etiam Pascha seruaret Nimirum vervecina illa -Iudaica delectaret 3Αn ipse erat,qui tanquam ouis ad victimam adduci habens, dc
M ouis coram tondente, sic os non aperturus fguram sanguinis sui salutaris implerem concupiscebat 3- ORICEN E s. Antea in aenigmate suit batismus in nube & in mari,nunc autem - in specie regeneratio est in aqua & in Spiritu sancto. Tunc in aenigmate erat Manis ira cibus, nunc autem in specie caro verbi Dei est verus cibus, sicut & ipse dicit, - Quia caro mea vere est cibus, ta sanguis meus vere est potus. Sic ergo iam nunc