장음표시 사용
221쪽
Moses apud nos positus,&huic AEthiopisse coniumstus, vel ipse ad nos, vel Deus ad is litio non loquitur in aenigmate, sed in specie. pr. V., CYPRI AN vs. Ut ergo in Genesi per Melchisedech sacerdotem benedictio ia' Abrahae pollit rite celebrari, praecedit ante imago sacrifici j, in pane & vino scilicet
constituta. Quam rem persciens δc adimplens Dominus, panem & calicem mix-- tum vino obtulit,& qui est plenitudo,vcritatem p r figuratae imaginis adimpleuit. eis . . . CCona disposita inter sacramentales cpulas obuiauerunt sibi instituta antiqua &noua, de consumpto Agno, luem antiqua traditio proponebat, inconsumptibilem cibum magister apponit discipulis: nec iam ad elaborata impensis &arte conuiuia 'populi inuitantur, sed immortalitatis alimonia datur, a communibus cibis disse- rens, corporalis substantiae retinens speciem, sed virtutis diuinae inuisibili efficien tia probans adeste praesentiam.Significata olim a tempore Melchisedcch prodeunt in sacramenta, & sliis Abrahae facien tibus opera cius summus sacerdos panem offert
viniim. Hoc est inquit corpus meum. MAMBRosius quaestionem ponit. Ne quis sorte visibilia videns, quoniam Hi , , - . . quae sunt inuisibilia,non videntur,nec possunt oculis humanis comprehendi, sorte 'aica Iudaeis Deus Manna pluit cocurnices pluit. Ecclcsiae autem dilectit haec sunt aries ita. quae praeparaui de quibus dictum, Quod oculus non vidit, nec auris audiui nec in cor hominis ascendit, quae praeparauit Deus diligentibus se. Ergo ne quis hoc di- 'cat, summo studio volumus comprobare, quod & antiquiora sunt sacramenta Ec- 'clesiae, quam Synagogae, & praestantiora quam Manna. Probatum est antiquiora 'esse Ecclesiae sacramentam inc cognosce potiora. Re vera mirabile est, quod Man- na Deus pluerit patribus,& quotidiano coeli pascebantur alimento. Vnde dictiam 'est,Panem Angelorum manducauit homo. Sed tamen panem illum qui manduca- runt, omnes in desierio mortui sunt. Ista autem esca quam accipis, iste panis vivus 'qui de coelo descendit, vitae aeternae si ibstantiam subniinistrat, S: quicunque hunc 'panem manducauerit,non morietur in aeternum, & corpus est Christi in veritate. Si illud quod miraris, umbra est, quantum istud est, cuius & umbram miraris 3 Audi quia umbra est quae apud patres facta est. Bibebant insuit) de consequente eos petra. Petra antem erat Christus. Haec autetia in figuram facta sunt nostri. Cognouisti praestantiora.Potior enim lux quam umbra, veritas quam figura, corpus au- thoris quam Manna de coelo. Gaia. i. ira A. GAvDENT ivs Epis copus Brixiensis. In umbra illius legalis Paschae non unus 'Agnus occidebatur,sca plures. Singuli enim occidcbantur per domos. Nam sufficere unus non poterat uniuersis, quoniam figura erat, non proprietas Doinimcae 'pastionis. Figura etcnim non est veritas, sed imitatio veritatis. Ergo in hac veritate, qua sumus, Vnus pro omnibus mortuus est. Et idem per singulas Ecclesiarum 'domos in mysterio panis ac vini reficit immolatus. Haec Agni caro cst, hic sanguis 'est Panis enim qui de coelo descendit, ait,Panis quem ego dabo, caro mea est pro 'mundi vita. . m Nisi Hi ERONYMv s.Tantum interest inter propositionis,&corpus Christi, qua- tum inter umbram & corpora, inter imaginem de veritatem, inter exemplaria su
turorum,& ca ipsa quae per exemplaria praefigurabantur. B A s i Li v s. auid i itur Z An quia typice in Moysen baptisati sui, propterea exi- - .. guaerit baptissim gratia: Ita igitur nec aliud quippiam rerum nostrarum magnum erit: si quidem quod in singulis augustum est, figuris adumbramus. Neque amor
Dei erga homines, magnum aut naturae huius modum excellens erit, qui tamen.
unigenitum filium dedit pro nostris peccatis:si quidem S Abraham filio proprio .
222쪽
- non pepercit.Neque passo admiratione digna: si quidem Agnus pro Ici ac fictis
- cij impleuit typum. Idem igitur committit & in baptismo, qui umbrae conserensia veritatem, de quae in veteri populo significata sunt per Mosen,& mare figuris com -- parans, uniuersam Euange j dispositionem colauellere nititur. Qualis enim pecca-- torum remissio, tuae vitae renouatio in mari i Cuiusinodi donum spiritus per Mo-- seni Qualis isthic peccati mortiscatio 3 Non Christo commortui sunt isti quapro-
, pter nec simul cum eo conresuscitati sunt. Non gestarunt imaginem coelestis, nec
mortificationem in corpore circuntulerunt: non exuerunt veterem hominem cum' si is actionibus. Quid igitur baptista .ria confers, quae nihil praeter appellationem' habent commune ZRerum autem tanta est diuersitas, quanta est somniorum & re- ' rum verarum, quantumque umbra & imago distat ab eo quod secundum substan-
tiam subsistit.' Idem alibi figuras quoad effectum comparat, atque inquit: Dic Aaroni S siliis' eius, abstineant a sanctis filiorum Israel,nec polluant nomen meum sanctum, qu cunqne illi mitii sanctificant. Si tales minae aduersum eos positae sunt, qui temere ad ea sacra accedunt,quae ab hominibu4 sanctificatitur, quid dicendum de eo, qui in tantum ac tale my sterium temerarius est Quanto enim maius aliquid is est tem- plo secundum Domini vocem, tanto grauius & terribilius est in animae impurita- te constitutum corpus Christi l cinere contingere, quam sic accedere ad arietes & tauros,dicente Apostolo: Itaque qui edit panem, & bibit poculum Domini indi- ne, reus erit corporis & sanguinis Domini: imo vehementius ac terribilius iudi-- cium per repetitionem exprimente, cum dicit, Probet autem quisque seipssem, Scia sic de pane illo edat,& de calice bibat non diiudicans corpus Domini. Quod si 4n- immunditia tantum constrictus tam terribile iudicium habet, quanto magis quiis cum in peccato sit, corpus Domini c5tingere audet, grauius sibi accersit iudicium3- CH R Ys os To M v s. Postquam sol iustitiae radiavit, umbras bluitur luce. Et Inm. δε να-- idco in ipsa mensa utrumque Pascha,& typi, & veritatis celebratum est. Nam si-- cut pictores pingendam tabulam vestigiis quibusdam adumbrare consueuerunt, ib. in Ioci.
& sic colorum varietate perficere, ita & Christus fecit in mensa, & typum Paschae . descripsit, A Pascha veritatis ostendit. Fuit quidem aliquando Pascha Iudaicum: - sed exemplum euacuatum est Paschae spiritalis aduentu, quod Christus tradidit.
CYRILLvs Alexandrinus. Ne putet Iudaeus ex tarditate mentis sua inaudita nobis excopitata esse mysteria. Videbit enim, si attentius quaerit, hoc ipsum a Mo- sis temporibus per figuram semper factitatum se ille. Quid enim maiores eorum ab ira AEgyptiorum liberauit, quando mors in primogenita AEgypti laeuiebat NO- . ne omnibus palam est, quia diuina institutione perdochi, Agni carnes manduc - runt, propterea mortem ab eis diuertisset pernicies enim, id est carnis huius mors, . aduersus genus humanum propter primi hominis transgressionem surebat. Terra
- es,& in terram reuerteris,propter peccatum audiuimus. Verum quoniam per car--nem suam Christus atrocem hunc tyrannum euersurus erat, propterea id myste-' rium apud priscos obumbrabatur, &ouinis carnibus atque sanguine sanctincati' perniciem effugiebant. Cur igituro Iudaee turbaris, praefiguratam veritalcm non
V vidensi Cur inquam, turbaris, si Christus dicit, Nili manducaueritis cum ii fili j hominis,& biberitis eius sanguinem, no habebitis vitam in vobis Θ Distinguit Do minus inter benedictionem mysticam, & Manna, inter aquam de petra & calicis' sancti communicationem. Patres vestri manducauerunt Manna in deserto,& mor- 'tui sunt. Hic est panis qui de coelo descendit, ut aliquis ex ipso comedat, & non moriatur. Mannae iamque alimentum non aeternam vitam, scd breue famis re-
223쪽
medium asserebat. Non ergo erat cibus verus, id est, panis de coelo. sanctum vero a Christi corpus ad immortalitatem & vitam aeternam cibus est. Sed aquam illi ex petra biberunt. Quid igitur inde lucrati sunt, qui mortui fuerunt Z Non crat igitur potus ille verus, sed verus potus est sanguis Christi, quo radicitus mors euertitur a atque destruitur. Non enim hominis simpliciter sanguis est, sed eius qui naturali
vitae coniunctus,vita est cetus est. Iram Ttiso Don ετ v s. Sacram illam, &omni ex parte sanctam noctem in memoniales ν riam rcuocauit, in qua & typico Paschati sinem imposuit, &verum typiarchety- t - puni ostendit,&salutaris sacramenti portas aperuit. Ho, Avcvs Ti Nus. Quid ergo ait aliquis Hoc erat Manna illud, quod ego nunc a accipio 3 Ergo nihil modo venit, si ante iam fuit Ergo euacuatum est scandalum librate parm- crucis ξ Quomodo ergo cundem cibum & polum accipimus,nisi quia addidit spi- ritalern 3 Sed figuratis temporibus promittebantur &praenuntiabantur aeterna. Sicut ergo ille Iosiae non verus Iesus, nec illa terra promissionis, vera,sed figurata, ita Manna non verus cibus coelestis, sed figuratus: ita petra illa non vere Christus, sed figuratus. I Eo Papa. Oportebat ut manisse sto implerentur effectu, quae diu fueram sg rato promista mysterio,vt ouem signiscatitiam ouis vera remoueret, & ut uno cx-pleretur sacrificio variatum differentia victimarum. Nam omnia illa quae de im-molatione illa diuinitus per Mosen fuerant praestituta, Christum prophetaram, & Christi occisionem proprie nuntiaram. Vt ergo umbrae cederent corpori, & cessa- rent imagines sub praesentia veritatis, antiqua obseruantia nouo tollitur sacramento, hostia in hostiam transit, sanguis sanguinciai excludit,& legalis festiuitas dum a
PER AN A LOGI AM V ERBO RV M CHRISTI
cum locutionibus ripturae, in cum baptisimo, probatur existentia corporis in sacramento me qua nec ipsum e etsi num sicax et tetuli Caluinus siue in esciendo siue in exhibendo siue in significando olae in obsignandor ac ne quidem earum rerum est sacramentum,quarum esse dicitur inscriptura. Et de haeresidua derogari gloriae Chri yti Cal uinussciribit,sicius cui sub elementis sensibilibus collocetur. C A P. 3. Roposui Mus nostra sacramenta praestare Mosaicis, tum in re contenta, tum in efficacia. Adueuarii contra ablato ipsis nucleo, nuda definiunt esse putamina,ac pura signa rebus significatis vacua, quia sit indignum res spiritales & Christum ipsum lub terrenis elementis concludere. Nihil insuper ipsis relinquunt energiae, virtutis δ efiicaciae ad dona diuina elargienda, sed utranque paginam exhibendi, spiritalia esciendi atque percipiendi, fidei suae deserunt. Quoniam autem laborat ut in ambiguo, quid nominis, de quid rei significet sacramentum, operae- pretium fierit singula pedetentim elucidare. Vox sacramenti plura sua etymol Hiaba gia & Vsu apud Latinos denotat,quam apud Graecos scio, quod Eusebius putat ab odio, quod his, dicitur, nomen s ,rtiri: quia omnem execrationem mereantur, qui audent my steria violare, seu in vulgus prodere. Sed orthographia Euscbio re- fragatur,quae per hypsilon inchoatur, non per tota, uti postulat hi ι Qua de causat i alii viri iudicarunt e duobus componi,ex μ verbo, quod Claudo,& quod os designat, quoniam altum in sacris pneciperetur silentium, & digito ad os promoto sacriscus proclamaret, Hoc age. Melius Aristoteles & Clemens
224쪽
drinus f his a secretis do abditis locis tanquam a murium 5e soricum latibulis de- ε, ct - , ducunt , qui suo se indicio detegunt: & Graece nominantur, a quibus mysterium,quoniam diuini cultus sacratiora ministeria non nisi in reconditis locis, ac se- .rὸ subterraneis antris perficerentur,vel quia omnibus non essent cognita de obuia, nec nisi ab initiatis prodi & efferri in lucem & vulgus poterant. Quapropter cum in Areopago accusaretur Aristophanes, quod in Coena mysteria evulgasset, poena se eripuit, quod defenderet ne se quidem his initiatum esse. Scriptura fere sempersequitur hunc signiscatum, ut mysterium M sacramentum in ea capiatur pro re se- Graiarum aseis creta δί arcana, quae aliud prima fronte ostendat, aliud in recessu habeat. Sic apud
- Tobiam scribitur, Sacramentum Regis abscondere bonum est: dc quae turbas ce- ati vh. i . laret, ac tantum inter suos aperiret Claristus vocat mysteria regni coelorum. Apo- stolus vim nominis, ac vere sacramentorum naturam uno loco explicat, quo mysterium fidei vocat omnia arcana de incognita humanis ingeniis de rebus Euangelis , quae nec profanis atque infidelibus hominibus temen essent per Diaconos, qui magis versabantur cum populo, effutienda: itavi mysterium siue sacramentum comprehedat omne obiectit in fidei,quod nec sensibus, nec rationis acumine per- uestigari possit de inueniri, sed solo numine fidei cerni. A sua generalitate Graeci Christiani applicarunt nomen hoc rebus Religionis, in quibus aliud oculis spectaretur, aliud intelligeretur latere, quemadmodum Magnus Dionysius innuit, . cum causam explicat, cur tales res Deus instituerit. Apud Latinos profanos scriptores vix comperietur Sacramentum a secreto derivatam, sed a re sacra, cu i dic, tur, vel quae adhibetur, cum fit. Ex eo Varro Sacramentum vocari ait, pecuniam r. G. depositam a litigantibus apud Pontificem, ut ea mutaretur qui causa caderet, atque ipsa cederet in usum sacrificiorum aut aerari j. Vnde iuris formula Sacramento contendere dicebantur. Ius iurandum apud illos passim etiam Sacramentum appellabatur, quia numinis aduocata oc interposita religione edebatur. Hinc Sacramen-- tum militare celebratur,de Sacramenta puberum sponte facta inuiolabiliter custodiri Lex imperat:ad cuius imitationem Canon iube ne paruuli periuri amplius ad C./si ἀ- sacramentum accedant.Latini scriptores Christiani sacramenta videntur & a re secreta de a sacra simul nominasse, siue quam tantum significarent, siue quam conti- ω muli. nerent,sive quam conserrent, de quas amnificarent, eamque appellationem externis applicasse, quae aliud oculis subiicerent, aliud tegerent aliquo illorum modorum quos proposui Ita Tertullianus figuras omnes veteris Testamenti vocat Sacramenta: de lignum,quod Heliseus in aquam proiecit, sacramenti titulo cohonestat, - a significatione sacra. Propterea Augustinus dixit, Signa cum ad res diuinas perti-
,, nent, sacramenta vocantur. Multo vero magis Sacramenta vocarunt,quae praeter significationem nos Deo atque eius seruitio manciparent,ac quasi quodam iurameto obligarent, cuiusinodi in Lege erant Circuncilio, de Agni paschalis celebratio. Atque omnis de religione formula de consessio. Sic Plinius iunior ad Traianum seripsit Christianos se sacramento non in scelus obstringere, sed ne furta ne latrocinia ne adulteria committerent. Sic Tertullianus in Praxeam Christianum sacramenta vocat. Ex qua ratione Concilium Florentinum distribuit ea qui Legis erat, in sacra sacrificia, de sacramenta. Maxime vero hoc nomine nostri donarunt, cum quadam emphasi & excellentiae nota,exteriora nostra, quae res sacras in se haberet, vel efiicerent.Propterea Eucharistiam, tanquam sacramentum sacramentorum ab utraque causi exornat Dionysius. Neutra sane nec vetera nec noua expresse inscrip turis appellantur mysteria vel sacramenta,nis serte de matrimonio dictum a Paulo consenserimus, Sacramentum hoc magnum est: sed habent ibi vocabula in sue
225쪽
eundem sensum redeuntia, ut memoriale, monimentum, scedus, testamentum,
quae idem signiscant in sacris adhibita quod quae aliter nuncupantur sacramenta. Primus Tertullianus videtur inter latinos Eucharistiam sacramenti nomini vocasse quando ait Christianos accusari de sacramento infantici dij & ipsos de manu praesidentium Eucharistiae sacramentum accipere. Porro quoniam sacramentum is n- bi creto & s acro ductum, duas Ira complectatur necesse est, unam apparentem, alte
M ic. iacis ram latentem de sacram: id eoque duabus rebus constet oportet una terrena,&s-
ra coelesti. Si enim nihil secretius & sacratius serret, quam quod sensibus offert,non potius diceretur sacramentum, quam quiduis aliud. Quocirca recte definierunt ipsum Christiani esse visibilem serinam inuisibilis gratiae. Ea autem definitio tam late patet, ut etiam omnes veteris Testamenti figuras comprehendat, ad quas s cramenti appellatio extenditur, sed couenit quoque aliis, quibus per excellentiam sacramenti nomen competit. Quicquid enim ipsis inest, diuinae est gratiae,&gratia est, ob idque pretiosius,quod est Eucharistia,aliquando A ugustinus & Emissenus vertunt per solam gratiam:sed non decet,quicquid gratiς singularis in ipsis r
sidet, per communem omnibus definitionem explicari. Neque vero si sacramen tum desiderat duas res ad sui integritatem, propterea necessario exigit illas res coimri. . . iis iungi, aut contineri in eodem subiecto, cum fatis sit ad sacramenti rationem rem
I m inconspicuam & sicram indicare, praeter id quod sensibus ingerit,sive ipsam coim tineat, siue illam exhibeat aliunde quam ex se, siue solum eam signiscet ab alio de
νο- alio tempore oblatam. Fatemur ergo ex proprietate facramenti, non opus esse, ut
sacramenti subiectiam in sua existentia duabus rebus constet, cum duas res tantum requirat in ratione & consideratione sacramenti,quae habitudo quaedam est, accindens,& qualitas, non autem existens substantia. Non itaque nobis imponant Adra insere in uersiri j, quasi ex concessione sacramenti inseramus Eucharistiam in sua existentia ---; -- costare duabus rebus,& in suo subiecto habere carnem Christi. Nemo nostrorum νῆ ν sirima unquam tam male ratiocinari didicit. Sed vicissim ne Aduersarij impingat in eundem lapidem, caueant ex ratione sacramenti ab eodem subiecto duarum rerum M. -- , pr sentiam,quibus constat,distrahere, cum ratio sacramenti nec res in eodem sub- ς ε . lecto ex necessitate concludat, nec similiter diuellat. Non enim perit ratio sacramenti , si res sacra & inuis bilis in subiecto quod eam denotat, delitescat,quemadmodum Augustinus disputat quaedam esse signa,quae non sunt quod reserui, quaedam contra, ut erat Christus sacramentum de mysterium fili j Dei, de quo in tertia Repetitione, capite De Patribus, copiose: & in hosteriorum ordine Eucharistianir R. ads-- ibi Augustinus annumerat: imo quanto intimius signum rem attigit & amplecti- , H, . . xur,eo sacratius ac praestantius est sacramentum. Augustinus sane sacramentum in ib. differenter accipit pro signo, seu tantum significante aliud,seu cffciente,seu etiam existente id quod significat: attamen quoties vocaverit Eucharistiam sacramentum corporis naturalis Christi, vetat intelligi pro signo non existente corpus ip-
Musi. in uia. sem. Quinetiam Aduersari j digladiantur inter se de illo ratiocinandi genere anci- ' pili & ambiguo. Musculus enim defendit, plurima signa & sacramenta a Deo decreta, quae ne quidem rerum significatarum Derunt exhibitiva, multo vero mi, nus capacia. Allegat omnia sub Lese pro sacramentis instituta, ponitque tanquam is . t ..d axioma,non mox donum aliquod facramentaliter exhiberi, ubicunque tantum si- si .Fr - gnum eius monstratur. Contra Buccrus se adductit in potissmum profitetur, vir'' si -Lutheri sententiam descenderet de praesentia corporis & sanguinis Domini in Eucharistia, ex sacramentorum recta consideratione, quae scuti loquitur, don rum canales ac vehicula censeri debent, de instrumenta rei significatae exhibitiva,
226쪽
quemadmodum manus Christi s initatum, quas aegrotis conferebat, erat cilicis indicium, & flatus ex eiusdem ore prodiens, Spiritum sanctum Apostolis impa tiebatur. Teinerariae ver; animositati atque imperitiae imputat, quod est et aliquando cum aliis ratiocinatus a signo ad rei priuatae significationem & absentiam, cum inepta sit ratiocinandi formula, & non leue peccatum, sacramenta non pluris quam inania aut vacua signa aestimare: quae duo ne quidem Cinglio & Oecolampadio unquam placuissic demonstrat. Caluinus Cinglio & Musculo regula contrariam , tanquam legem figit, quae piis perpetuo sit tenenda, ut quotlcs symbola vident a Domino instituta, illic signatae rei veritatem adesse certo cogitent, ac sibi persuadeat, carnemque proinde ac sanguitiem Domini illic sub symbolis exhiberi& administrari, ut signo annexa & coniuncta sit sua verit is,& sacrametum duabus rebus constet, ac rei signatae sit instrumentum, ut ipse loquitur. Nos inter utrooque regia via ingredimur, ut nec credamus ex perfecta sacramentia Deo instituti ratione & proprietate verit atem signatam, adcise & exhiberi. Nam Agnus Pas.chalis, & omnia sacrificia significarunt venturum Agnum, non tamen ipsum coram in essentia praebuerunt, cum nondum natus esset. Eucharistiae epulum significat suturae vitae conuiuationem, non tamen eam in re presenti conscrt Scr-pens &passionis Christis acramentum prae se ferebat, non tamen cana praesciatem reddebat, sed futuram quandoque promittebat. Rursum dananai his ex sacramenti consecutione rerum abditarum & significatarum veritatem & existentiam
a signo tolli. An arca Dei designabat Deum a suo populo peregrὸ profectum, quia in signum praesentiae suae illam iusserat construi, S: adiri 3 An in iis positus in praesepio , pannis 5 fasciis illigatus , nati Saluatoris signum datum pastoribus a Saluatore diuidebatur 3 An signum fili j hominis venientis in nubibus coeli, ipsum abesse significabit 3 An osculum proditoris Iudae fuit absentis Chri sti indicium 3 An abientis Spiritus columba & linguς igneae dabant documentum 3 Licet enim signum ac res signata inter se differant, non est tamen necesse, ut ob eam differentiam signum sit alterius naturae, sed tantum ut in ratione alia existendi vel reprauentandi sundetur , cum Dei filius, qui est cadem natura cum patre, figura tamen substantiae patris dicatur, & Manna de
coelo adens iubeatur in memoriam eiusdem panis de coelo cadentis, in arca tabernaculi conservari. Itaque non ex ratione sacramenti constituimus Eucharistiam
duabus rebus constare prasentibus, signo, & carne Christi, sed nec ab eadem in nem illam propterea seiungimus. Regula ergo etiam per Bucerum &Caluinum, Petri Martyris ac Beetae fatiscit,qua cotendunt sacramentaliter,seu in mysterio, seu sub fictamento, adesse aut capi carne Christi quoties in Patribus occurrunt, idem valere quod non realiter,sed in solo signo cum rei absentia, cui ut succurr. at Anonymus ille dissidentium conciliator,ex Augustino citat sacramenta habere similitudinem quandam earum rerum quas significant: ided non posse esse idem cum ip
sis, cum aliud sit idem, aliud simile,& quodammodo esse id quod significant,ut in
nuat non prorsus in idem recidere. Profecto Augullinus explicat quae sit relatio &collatio in ratione si ni cum re significata, non esst,ut sub ratione sigi aificantis & significati sint idem, sed ut prae se ferant aliquam conuenientiain & similitudinem, siue discrepent omnino in natura &existentia, siue sint idem. Christus dicitur in similitudinem hominum factus: an ideo homo esse non potuit Z Sic Augustibnus praedicat Christum in specie panis apparentem oculis mortalium, seu forma panis opertum sacramentum esse suimet ipsius sub specie humana visibili, ubi res eadem in natura existens propter diueribue modos existcndi, seu etiam consi
227쪽
derandi, secum iam non cadem esse narratur, sed diuersa quodammodo ac sinitis
tantum: non tamen desinit esse eadem quoad substantiam & naturam. Sicut ergo Eucharistiam fatemur non attrahere praesentiain carnis Dominicae ex ratione sacramenti in penere dicti, ita non a se expellit per illam rationem :& sicut muli rum rerum sacramentum est, quarum nullam in se continet, ita vicissim corporis Chrilli sacrametum est,ut oporteat ipsum habere intra se, non quidem ex generali ratione sacramenti, scd ex peculiari noui Testamenti, & maxime ex propria institutione , eiusque analogia cum locutionibus similibus in scriptura repertis, ex pugnantia & absurditate atque indignitate, qua assiciunt A duersari j tantum mysterium a Christo institutum, ex co quod ipsi im euacuant carne Christi,atque ex ossicio obsignandi nouum Testamentum,& promissiones a Deo factas in ipso, ctiam ex sola sisniscandi essicacia, quam illi tantum tribuunt A lucr vij, atque ex proprietate sacramenti erga plerasque res, quarum nequit esse sacramentum, nisi constet in existentia corpore Caristi: denique ex effcientia, quae illuc sacramento particularis ac propria esse debet. Eucharillia sane multarum rerum sacramentum gerit,quas non capit, ut corporis mystici, sicut ab Apostolo dicitur, omnes nos esse Vnum corpus, qui de uno pane participamus, ut passionis Dominicae & fruitionis, quam de Christo asicquemur in coelo, suorum nullum praesens de contentum in se habet, se liquorum de his atque aliorum rursum sacramentum fieri non pos- sialia istia set,sicuti debet, nisi corpus ipsum Christi intra se obtineret. Quod enim vivum mora inaciat una corporis passi δ: sanguinis effusi praesescrct, ut proprie annuntiet, , . Mi m. moriem Domini supra vetera sacrificia, & Mosaica conuiuia, nisi coram oculis se ponat corpus ipsum de sanguincm cum similitudine oblationis de ritus quo mortem subiit 3 Non dixit, Accipite, comedite, Hic est panis, Hoc facite in meam
ριoi me Commemorationem: sed Hoc in corpus meum : quod nisi, ut asserunt verba, inco
in se ritus minus passionem repraesentaret, quam caro de sanguis brutorum in si cristaciis & epulis sic ris sub Mose. Quam insuper sacramenti rationem praestabit spocios exterior Eucharistiae ad rem qua potituri stimus in coelo, non solum spiritaliter, sed corporaliter,& in re praesenti, nempe Christo homine, nisi res eadem speciebus illis subiaceat quc in coelo residet,sed alio modo, quia in coelo conspicua, in hucharistia vero velata. Propterea non frustra de re sub specie latete testatur Chri- stus:Non bibam de hoc genimine vitis, Donec impleatur in regno Dei. Certe externa ac realis participatio poculi & panis nihil habet assine in posscsssione Christi, qua fruuntur beati,quia non realis cit,n ec rei in praesentia existentis, ut beatis erit. Idcirco Christus rem eandem denotat subiacere Eucharistiae, quae in coelo, sed existendi modum diuersum: quoniam hic velamen est panis &vitis,quod in coelo detrahitur aperta facie Christo potimur. Sed nec sanctificationis essectus, quam de carne Chrilli sumpta reserimus,figurabitur ab Eucharistia, nisi per praesentiam& cxistetiam carnis ipsius in illa.Nam si aliud quidpiam in Eucharistia comeditur, ex eo potius figurabitur in alio cibo, quam in sola vivifica Christi came, alimentum nostrum consistere. Sin autem in Eucharistia solius Christi carnis substantiam manducemus, persectissime signiscatur in solo Christo vitam spiritalem nobis repositam esse. Ideo scriptura in verbis ins itutionis effecta carnis Christi Euch, ristiae tribuit, quod diligenter veteres scriptores obscrvarunt, & ab e flectis in ea
veram Christi carncm contineri probarunt, ut ex eorum Commentariis in Euangelia patet, de patebit cx capite primo Repetitionis quintae, & in sexta. Atque hae verae sunt rationes, proptzr quas ipsa Eucharillia toties iri scribitur sacramentum , & figura corporis Christi. Figurat enim ipsa caro Christi ibi praesens α
228쪽
porrecta mortem ipsius praeteritam, de vivificationem nostra pr sentem,& gloria in futuro, per eiusdem corporis meritum de sumptionem acquiredam. Sola talis ac tanta figura Christo authore de tanto sacramento digna est, quae rem una cum significatione sua coiiangit, quamuis sub diuersa consideratione. V t autem Christus illa tria in institutione attexuit ad insculpedam corporis sui necessaria praesentiam
de existentiam, ita ab eius spiritu edocti Patres contendunt,non aliter carum rerum
Eucharistiam sacra metum haberi posse,nisi costarct carne Christi. De sacramento passionis legetur Patres in nostris De sacrificio libris:ob idque tantu Eucharistianis r stare docent antiquis cande passionem significatibus, quia rem oblata deserar, non aute vetera solum ipsim significati acu rassione de oblatione. De significatione stultionis,quam speramus de Christo,in secuda nostra Repetitione actu est. De sanctificationis energia de desiguatione agetur in quarta de sexta Repetionib. Cintem ut ordine proposita alia capita tractemus, quaerimus quid contineret cibus ille& potus, quem Claristus Apostolis in Coena subministrauit, dicens, Hocest corpus meum quod pro vobis datur. Hic es anguis noui Testamenti qui pro vobis funditur. Certe nillil aliud dedit,qua quod amrmauit Sc demostrauitialioqui cuiuis licebit
singere quid dederit .sensus sine operatione de verbis Christi renutiabant pane esse at .v--& vinu sed pri ter id verba Christi aliud esse annutiant,de est incredibile nihil noui in ipsis Christum fuisse operatum,cum s bienni ritu de prece ipsa attrectarit. si quid tad Pisis iis figitur supra sensum rationi permittitur,& Christo creditur, oportet rem aliam in- se esse huic cibo de potui praeter panem de vinum, quae erant ante Christi actionem,
de post ipsam superesse videntur. Cogutur fateri Aduersari j aliquid actum a Christo in ipsis,quo prius carebant. Sed quoniam salua verborum Christi proprietate, ne quidem cogitari probabiliter potest aliud pani & vino accessisse, quam corpus
de sanguinem ipsius, omnes in opprimendis illis verbis consentiunt, dc a sua proprietate ad aliquem sensum figuratum peruertunt, atque ita omnes inuiti fatentur fidem nostram de existentia carnis in sacramento, de de duarum rerum in eo coalescentia expresta verbo institutionis niti; nec sine eius violatione res illas distrahi posse. Confirmant illam veritatem ex eo,quod hactenus no potuerunt in unade eadem verborum Christi expositione conuenire, sed tot sensus affinxerunt quot capit c ne virus quide in eadem omnino interpretatione persilii triaec certius licuit
illis definire,quid per verba illa efficerentur panis de vinum in Coena, nec quid per
ipsa sumeretur, nec ubi, nec quomodo, nec quid omnino efficeretur, imo nec quid significaretur. In summa, nihil apparenter etiam proprio iudicio loquuntur, nisi
cum ad nostra reuoluuntur, de eadem incurrunt incommoda, quae nobis obiiciunt:
Adeo non habet ubi conquiescat error, ubi a verbo Christi recesserit. In hanc tameplures video descendisse sententiam, ut sicut existimant verba Christi impropria defigurata,ita panem de vinum, quae cepit Christus de exilibuit, effatus situm corpus esse & sanguinem, opinentur illa seri improprie de figurate, ita ut existant signo tenus corpus de sanguis,seu signa de sacramenta corporis de sanguinis. Postea inter se digladiantur degenere signi de est cacia sacramenti. Initio Cingliani pani oc vino attribuerunt osticium significandi res absentes, ita ut ex ratione signi no solum rei miis is efexinanirentur rebus signincatis, sed ne quidem paterentur secum praesentes osse IS ri,nec quicquam praerogatiuae acquirerent quam significadi energiam.Cid in ita viliora constituerentur signa quam pleraque natura faciat, de hominum industria atque sanctio multis inter Cinglianos,indignu visum est abiectiora signa deinfirmiora nobis a Cluisto proponi, qua sint aliqua naturalia,aut artificialia. Idcirco Petrus
Martyr atque ali j admittunt nostra signa nacisci aliquam, non virtutem, sed digni,
229쪽
tatem,ex sua institutione,per quam Christus sui corporis spiritalem participationEpromisit se oblaturum suscipientibus illa cu fide, quemadmodum Serpens non ex
vi insita,sed ex institutione habebat, ut ipsum intuentes sanitatem cosequerentur. Bucero non placuit tam anguste sentire de sacrosanctis mysteriis noui Testamenti, sed addidit,li non in ipsis, saltem per ea tanquam per instrumenta exhiberi rem signiscatam. Caluinus ista omnia videtur respuere& refellere,tanquam non satis declarantia nostrorum sacramentorum effcaciam, nec illi sussicit panis ac vini usum
in Coena exhibere quoquomodo quod significat, sed idipsum oportere coniungi
asserit cum ipsis signis, ne sint nuda de vacua. Hoc pluribus in locis contendit. Prior sit: Quaerenda est nutus locutionis ratio, Hoc est corpus meum. Hic respondeo noni tantum signo imponi nomen rei signatae, quoniam sit figura, sed magi; quia
iis . . ita symbolum sit, quo res exhibetur. Similitudines enim quas mutuantur quidam rebus prophanis & terrenis, quoniam a sacramentis Domini habet aliquid diue sum,no admitto. Vocatur Hercules statua Herculis: sed quid illic est praeter nudi
λη- ρ' manemque figuramZColumba autem Spiritus vocatur, quia certast tessera inuisi-
,- es in, is bilis,spiritus praesentiae. Ergo panis est Christi corpus, quia certo testetur exhiberi .tiam ad nobis corpus illud quod figurat, vel quia Dominus visibile illud symbolum nobis
porrigendo,una dat etiam nobis suum corpus: neque enim fallax est Christus, qui . vacuis sguris nos ludat.Proinde illud mihi est extra controuersiam, veritatem hic cum suo signo esse coniunctam. Alibi scribit:Nunc si quaeratur, an nihilominus p nis sit corpus Christi, de vinum sanguis ipsus: Respondebimus panem &vinu esse signa visibilia, quae corpus de finguine Christi nobis repraesentant: corporis vero Scsanguinis nomen ipsis attributum,quod sint veluti instrumenta, quibus Dominus noster Iesus Christus nobis ea distribuit. Forma haec loquedi rei valde consentanea est.Cum enim non modo non oculis, sed neque ingeniis nostris comprehendi po sit communio, quam in corpore Christi habemus, ea tamen illic aperte ob oculos mostratur. Exemplum in re simili valde proprium habemus. Cum vellet Dominus spiritum suum in baptismate apparere, ea si ib columbae figura rcpraesentauit. Ioannes Baptista historiam illam recitans,Spiritum sanctum descendetem se vidisse ait. Si propius attendamus, comperiemus ipsum ni hal praeter columbam vidisse. Nam Spiritus sancti essentia inuisibilis est. Cum tame sciret visionem illam inanem figuram non esse, sed Spiritus sancti praesentiae signum certissimum, assi are non dubitat se illum vidissse,quὁd eo modo,quo ipse ferre poterat, erit repraesentatus. Ita in comunione, quam in Christi corpore de singuine habemus, dicendum est mysterium spiritale esse, quod nec oculis conspici, nec ingenio humano comprehendi potest.Figuris igitur de signis,quae sub oculoru sensum cadunt, ostendituri ita tamevt no sit figura nuda & simplex,sed veritati suae de substantiae coluncta. Merito igitur panis appellatur corpus, cum id non modo repraesentet, vertimetiam nobis οὐ serat. Cur ergo appellatio corporis pani tribuitur Θ Omnes puto concedent eadem ratione, qua Spiritu sanctum Ioannes primo Columbam vocat Porro in Spiritu illa fuit ratio,quod sub specie colubae apparuerat. Transfertur ergo Spiritus nomen ad signum visbile. Cur hic negamus similem esse locutione, nomenque coli oris puni tribui Idem late contra Heshussium disputat: Arca sinquit soraeris clare vocatur Deus exercitum,& quidem tanta asseveratione, ut Propheta emphatice ex clxinet, Quis est iste Rex gloriae Z Iehoua ipse est rex exercituum. Hic non dicimus Prophetam incosiderate effutire,quod primo intuitu videtur absurdum, sicut improbe blaterat hic nebulo:sed postquam reuerenter amplexi sumus quod dicit, nominus pie qua apte interpretamur nome Dei trasserti ad symbolum, qui indiuidua
230쪽
- sit huius cum rede cum veritate connexio. Imo generalem hanc tenere regulam - in omnibus sacramentis non humana tantum ratio cogit, sed pietatis sensus,&pe
is petuus scripturae usus ita dictat. Nemo tam rudis est vel insipidus, qui nesciat in .sacramcntis omnibus Spiritum Dei per Prophetas de Apostolos peculiari utiis loquendi Armula. Hac de re quisquis controuersiam mouebit, ablegandus est ad prima elementa. Vidit Iacob Deum exercituum scat insidentem: vidit Moses tumis in rubo ardenti, tum in flamma montis Horeb. Si mordicus retinetur litera, quo-- modo visus est qui estinuisibilis 3 Disquisitionem repudiat Hcshusius, nec aliud
affert remedium, quam ut oculis clausis fateamur Deum visibilem esse,& inuisibi-- lem. Atqui solutio spote occurrit de dilucida,& pietati c5sentanea, lenique neces saria, Deum numquam visum qualis est, verum pro fidelium captu manifesta prae- sentiae suae signa dedisse. Ita autem minime excluditur diuinae essentiae praesentia, cu' Dei nomen metonymice symbolo aptatur, quo Deus se vere, nec figurative tan- tum sed substati aliter repraesentat. Columba vocatur Spiritus sanctus. An proprie,' ut Christus alibi pronutiat Deum esse spiritui Cene manifestum discrime se pro- sert: quia etsi vere tunc de essentialiter affuit spiritus, visibili tamen symbolo pri- sentiam de virtutis & essentiae suae spectandam exhibuit. Quam vero nequit de criu' minetur nos fingere corpus symbolicum,hinc liquet, quod nemo verecunde colli' sat symbolicii spiritum buisse conspectiam in bapti lino Christi, quia vere sub sym-
Dolo, aut externa columbae specie apparuit. Bera ad magistri sententiam hoc se
mone inclinat: Voluit Christus uti hac phras, quae figurata quidem est, sed tamen' ad hoc arcanum explicandum longe accommodatissima. Nam si dixisset Domi- nus,Hoc significat corpus meum,vel Hic panis cst symbolum corpori sinci, no ita' expressisset vim illa de efficaciam sacramentalis coniunctionis, de eius participati 'nis quae inde ad nos promanat. Idque etiam licet ex illo ipso Theodoreto animad- uertere,qui eodem illo loco,cum quaestitisset haereticus, aduersus quem disputabat, - quid utilitatis habeat ista transio minatio: Voluit inquit eos,qui diuina illa myste- ria participant,non attendere ad eorum naturam quae videntur, id est ad panem de - vinum, sed per nominum mutationem ei quae ex gratia facta est transinutationi. Duo Caluinus in allegatis exequitur. De sacramentis fabricat, de firmat regulam, ut cum signis, de in ipsis res praesens adsit in sua substantia, de exhibeatur, ne signa praebeantur inania. Deinde comparat locutionem Christi, tanquam protulerit,panem esse suum corpus,cum similibus de veteri de nouo Testamcnto. Quoad prius, merito repellitur a Musculo de ab aliis Cinglianis, quoniam non est necesse, ut ex sua generali ratione sacramenta secum offerant, quod sgurant, ut notum cst de Agno Paschali,signante praeteritum exitum de AEgypto, de suturum Christum, ac moriturum, quorum neutrum coniungebatur in substantia cu Agni Paschalis esse. S ' Sed nec omnia,quae manducatio symbolorum in Coena Domini denotat, possunt ipsis re vera coadunari, ut citcorpus Christi mysticum, de stultio eius de Christi : pcria ac manifesta,qua potiemur in coeqis, atque alia. Quapropter regula non redderet signa efficacia praesentiae de exhibitionis de carne, si tantum sermo Christi doceret illa esse signa de sacramenta sui corporis de sanguinismec illo sermone sic exposito , sicut bene obseruat Beeta, nec ex ratione sacrament i de signi co uinceretur colunctio realis corporis & sanguinis cum pane de vino,nec corum participatio &exhibitio, sed nuda significatio. Attamen regula,tanquam lex quaedam aut betatica, O litem nostram cum Caluino notest decidere. Si enim sacramenta signa decet esse
cilicacia, ut exhibeant quod per suam institutionem significant, necessario po- stulabitur in Coenae usu percipi, non solam virtutem, vel es scaciam, vel vitam,