장음표시 사용
261쪽
diuersias,& maris cum tamina copulatio, ex absurdo unius mulieris cum septem fratribus connubio, quasi dirimi & auferri ab excitatis corporibus hoc accidens nequire urgebat insanam atque impuram sore rcsurrectionem, ac proinde potius M.tib nulla. Ex ea quam putabant ad substantiam corporis, accidentium sequelam, Phylosephi, Marcionitae & Origenistae,subsannabant ut delirium eiusdem carnis reparationem , &in coelum futuram transsationem, quia cogitatione non valerent as sequi sine his quas natura fert constitutionibus &actionibus. Narrat Augustinus nonnullos olim contendisse risti corpus post ascensionein adhuc manere corruptioni obnoxium ex corporearum qualitatum consequentia. Ibi sine nostrorum Aduersariorum deseribit argumentum,& unde nascatur, de quid ei respondendu, - monet. Ex consuetudine sinquit rerum expertarum inexperta opera diuina infir- mitas metitur humana, de argutule se garrire arbitratur, cu dixit, Si caro est, & san- , g τ. s. - suis est: si singuis,& caeteri humores: si caeteri humores,ergo & corruptio. Eodem is modo diceret,Si fiamma est,& ardet: si ardet,vrit:ergo virorum triti ab impio Re-- ge in sornacem missorum corpora incedit. Si autem hoc in tribus viris miraculum tactu est, non dubitat quisquis de diuinis operibus recte sapit,cur non creditur,quim fecit illa corpora, non posse isne corrumpi,fecisse illud corpus nec igne, nec fame, nec morbo, nec senio,nec ulla alia vi corruptibile. Valet utique diuina potentia deia ista visibili atque tractabili natura corporum quibusdam manentibus auferre quasia voluerit qualitates. Quinetiam Apostoli eodem argumento quo Aduersari j, desiisse corpus Christi, atque in spiritum totum conuersum, ex corporalium proprietatum desectione existimabant, quoniam Christus non more nec modo cor- 7
porum, sed spirituum, ianuis clausis ad ipsos irrepsilc t. Ita cum Christus incederet super aquas, & no mergeretur, scicbant discipuli corpus illud per omnia fratribus simile absque peccato: sed quia videbant ipsum super mare ambulare, dicebant este phantasma, eo quod non essct idioma corporis humani ingredi super aquas, & non mergi. Aduersari j igitur aemulantur de rationem, & conclusionein omnium errantium circa corpus Christi: quasi spiritus sat, vel phantasina, si naturales corporis effectiones in eo interciderint: quodque vociferantur sibi fas es se& licitum cum Christo, Angelis S: Patribus ex humanorum corporum consecutionibus ratiocinari, idem ab omnibus errantibus dici potui sed quatenus valere debeat, postea videbitur. Aduersatij insuper male nouerunt distinguere essentiales proprietates ab accidentalibus circa corpora naturalia. Illae substantiam corporum naturalium constituunt, quibus sublatis ipsa interit substantia: cuiusmodi ad humanu corpus pertinere,Philosophia & Christus ipse asserui,costare carne, os--ι--sibus de neruis. Ita enim Christus secernit corpus humanum a spiritu, quia spiritus carne de ossa no habet Si quis ista demat,naturam humani corporis vel mu tilat,vel penitus abolet,uti ficiunt Aduersarij,cum se recipere semiliat nestio quam substa- -- ω,
tiam corporis de sanguinis Christi,atque se ali ex ea, quae nihil cotineat de vera car' Iι
ne des inguine manentibus in coelo, nec propius nobis admotis. Accidet ales Voca- si μι iiam.
mus,quae sicut adesse corpori humano queunt, ita & abesse,salua perstante substatia, ut est esurire, si tire, moueri loco sursum vel deorsum. In his locu aliquem occupare seu replere reponimus, idque docemur a Philosephia de ascripturis. Nam sana
Philosephia suppeditat aliud esse corpus physicum ac substantiale, aliud qualitatis n-..& Mathematicu nualioqui una & eadem res estet substantia de accidens,quia essen-- ψ tia corporis physici substantia est, contra qualitas omnis de sua essentia accides cst, lia.
nec potest esse de cssentia corporis physici, quod substantia est quoniam accidentia non censentur de essentia substantiet, ne dicantur esse idem substatu de accidens, zz ta
262쪽
quae toto genere summo discrepant sit ita, spondent Aduersari j, ut corpus physicum intelligatur esse substantia sine quantitate, non tamen cogitari potest esse substantia corporea, sine corpore & quantitate. Falsum, quoniam nihil ingreditur essentiam substantiae, quod non sit substantia: & sicut substantia incorporea constituitur per differentiam & proprietatem substantialem, codem modo & corporea, quae non per quatitatem,aut quantitatis corpus discernitur ac primum differta substantia incorporea: sed per materiam substantialem capacem quantitatis, de aptam ad eam recipiendam,atque ita etiam sine quantitate clis crepat ab Angelis,&anima nostra atque alia substantia incorporea, quod corporea materialis sit,itata adcxcipiendam quantitatem, incorporea vero minime. Regerunt Aduetiari j saltem nusquam in rerum natura conspici,aut extare posse substantia corpoream sine qualitate.Quamuis non desint ex nostris Scholasticis, qui etiam de fusto 'tuentur coriapus sine quantitate in altaris sacramento collocari,nec sit contrarium clare des nitua scriptura & ab Ecclesia, tamen quoniam asseritur vere corpus Christi esse in sacramento,quod in cruce pependit pro nobis,conuenit, ut hic adsit quicquid ei naturaliter cohaerebat.in illo statu,& in eo quo est in coelo,licet no sit necesse ut eo mo- do insit quo inerat,cum sussiciat nihil rei deesse. Idcirco demus quod postulat ALuersarij,nusquam Christi corpus superesse,nisi affectum quantitate, negamus nihilominus ex recta Philosophia sequi, ut propter quantitatem necessarib occupet locum. Scimus nec huic consequentiae suos ex nostris deesse desensores, sed contentionis quam veritatis amantiores, Verum si substantia corporea propter quantitatem non suo modo in loco habitat, scd per cam suscipit extensionem, &situm in ordine ad locum, cur vicissim, si quantitas est alicubi, non ratione sui, sed per substantiam, ut est in ipso sacramento per Dei omnipotentiam, non manebit in loco per modum substantiae, sine loci occupatione, quemadmodum contra substantia praeter suam naturam per quantitatem communiter loco parti biliter commensuratur,&per partes implet locum Z Deinde tametsi connulli tanquam ex quantitatis definitione per Aristotelem , & per naturalis Philosophiae principia cxistiment essentiale corpori quanto & mathematico habere situm in continuo,& commensurari loco,tamen primum coelum conuincit non id esse intrinsecum corpori quanto, nec quantitati, quoniam consentione omnium Philosophorum non ambitur loco ullo. Hoc etiam ratio demonstrat. Nam nullius rei actio & functio est de eius essentia, praeter uam in Deo, cuius nulla alia causa reddi potest,quam quod infinitus st: ex quo rite colligitur, nullius rei finitae essentiam esse eius actionem & functionem. At occupare locum est actio quantitatis, ac peculiaris filiactio, qua seruit substantiae, ut omnium accidentium ministerium substantiae impenditur. Qualitatis est modiscare stubstantiam, quantitatis, partes cxtendcre. Insuper ordo quantitatis ad se ipsam, est proprietas eius estentialis & inseparabilis. Ordo ad locum & situm est illi accidens etiam separabile, ut paulo post de multis corporibus intelligetur. At inquiunti de essentia cuiusque quantitatis . nitae est habere certam quandam mensuram & extensionem, per quam differat ab aliis speciebus quantitatis: ergo ad essentiam eius pertinet implere locum prosita exicnsione: alioqui contradictio oriretur, ut quantitas quinque palmorum, v-nius palmi loco contineretur. Respondemus essentiam quantitatis ferre, ut ordis nem & partium extensionem requirat ad seipsam, sed non ut locum extrinsecum repleat, qui ipsi accidens est,& alterius categoriae quam ipsius quantitatis: si tamen
replere locum contigerit, non poterit maior quantitas minorcm occupare, quia locum occupat secundum naturam loci, quae est ut occus crur & repleatur, non
263쪽
autem in eo consistit quantitatis essentia ut locum impleat. Itaque etiamsi maneat quantitas corporis Christi in sacramento, non tamen necessario locum detinet, nec
per ipsam corpus Christi secundum sinceram Philosophiam. Quid ergo aiunt sublata quantitate & loco cocipiemus esse corpus quam spiritum, imo quam Deum, cum omnis creatura in eo disserat a Deo,quod hic nullo loco capiatur,creatura vero aliquo. Hic ex ambiguitate praestigiantur. Accipitur enim locus pro spatio ad- aequante Z ambiente rem praesentem & in eo existentem, in hocque sensu ponitur motrita . a nobis,cum assi amus non solum Deum,sed nec spiritus,nec aliqua corpora ci cunscribi loco. Alias locus sumitur pro rei praesentia & ast istentia alicubi, siue res comprehendatur in loco vero, siue angustior, sime amplior & latior sit. Quo insignificatu dicimus Deum praesentem omni loco, & nullam creaturam carere suo loco. Si enim extat alicubi extet necesse est. Corpus, ut creatura sit, & substantia corporea, non Deus vel spiritus, non eget quantitat ncc quantitatis functione ad mensuram loci: satis habet ex intrinseca suas ibstantia corporea definita&limita- 'st atque ex adiuncta sibi quantitate, ut coarctetur, atque netc quidem positionem partium facit & ordinem, non autem ad extrinsecum loci spatium necessariam ex- tensionem: nec sine ista corpus Deus erit, quia sine ipsa finitum est substantia materiali, quantitatis finitae accidente,&praesentia ad certam loci latitudinem: nec spiritus quoque euadet,quia substantia est materialis & corporea, at'ue apta ad recipiendam quantitatem,qua etiam assci potest sine loco. Christus sane declarauit contra Apostolos & Aduersarios occupationem loci non esse de corporis nati resis & humani substantia, nec si loco destituatur, propterea redire in spiritum.
Cum enim Apostoli colligerent cum Aduersariis, ex desectione proprietatis localis,quae spatium loci desideraret ad motum & ad transitum de loco in locum, non eis verum corpus,quod coram ipsis appareret, sed spiritum, increpat illos Christus, nec ad distinctionem spiritus & corporis humani ponit loci nausuram,sed carnem & ossa. Quinetiam scriptura ipsa discrime inter corpora naturalia, no ex quantitate vel ex loco solet praescribere.Quando enim Apostolus satisfacit quςstioni de
natura corporum quae resurgent, respondet, Deum dare seminibus corpus sicut vult,& unicuique seminum proprium corpus, nec omnem carnem esse eande carnem,sed aliam hominum,aliam piscium, aliam volucrium,& alia esse corrora coe-lcstia, alia terrestria. Quamuis ista omnia corpora sint in t oco, & dimensiones gerant,non tamen differentia prima & essentialis penes ea hic describitur ab Apostolo,sed penes substantialia,quae varias qualitates postea induunt,atque alia accidentia, quomodo etiam Clemens Alexandrinus, Origenes & Augustinus meminerunt .LLi corporum naturam expendendam esse: nec si quantitas corporis humani,& locus applicetur alteri natur ut Angelo, vel carni piscium,ut de Tritonibus, S de ea quς 1.2.cbis. desinit in piscem mulier sormosa superne, traditur: propterea vera erunt corpora humana, Z Vera caro humana,quae cum hominibus resurget:nec cotra, si vera caro inhumana & stubstatialis perdidetit propriam quantitatem, quae ordine digerit inter i paries humani corporis, & loci mensura atque alia accidentia, ideo statim non erit ι-- μαρ caro humana,quae retarata excitabitur cum aliis,vel quicquam peribit de eius sub- stantia, sicut constat de mostris, quae in similitudine quadrupedum & aliarii rerum Δ'. vii nascuntur de mulieribus. Non igitur ex ouatitate vlla,vel loco,vel accidetibus sub- flatia corporum naturaliti pendet, vel discriminatur,nec in eo ii essentia aestimatur. Nihilominus iteru demus quod placet Aduersariis,naturaliter nusqua corpus p xiv re sine quato & sine iusto loci interstitio: ne quide, ut arbitror, sana Philosophia naturae aut hori adimeret potestatem liberandi corpus ab hac seruitute & captiuitate, . t ij
264쪽
multo vero minus fides de scriptura Plato diuinam voluntatem rerum naturam es
se definit, de ratio eo nos ducit,ut nefas sit Deo obmutire, Cur me fecisti sic, aut, Fi Cur me nunc aliter quam prius fingis 3 An non habet potestatem figulus luti efformandi vas aliquod insolitis modis & figuris, salua eius substantia Z Cum e impine ἰοιο, go east rerum natura, quam Deus esse voluerit, cur si se velle verbo exposuit, ut uo: corpus aliquod non coinmensuretur loci spatio, Philosophia vera ex rerum assii e- dares iti 'ium to ordine obludiabitur Scit posterius a priori, de accidciis quodcunque, si non nas i turaliter, saltem per superiorem potestatem a substantia diuelli posse, & interea integram & incolumem eadem potestate manere illam substantiam. Scit quae concipere potest humanus animus sine contradictione salte Deo non reputanda impos. tibilia.Itaque cum ex disputatis liceat nobis apprehendere corpus sine quantitate
,- ὰ, h. . M loco. qu-nii arena sine loco, cur non quo ue ratio dictabit ita a Deo fieri pos
s. .ia se ZFides vero id scriptura clamant apud Tertullianum: Quid naturam aduersus Do- minum situm temere defendis Ziegem eius aduersus gratia impie asseris: quasi Do- mino non liceat & mutare,& sine lege seruare. Quomodo ergo legimus, Quae im- possibilia apud homines, possibilia apud Deum: dc, Stulta mundi elegit Deus, vita mundi sapientiam confundati Babylonij ignes,Ionas deuoratus abestia, Enoch & Helias translati, aliaque de scripturis omnia, figurae nostrae fuerunt. Apostolo au-thore,ut Dominum potentiorem omni corporum lege credamus. Atque ut paulo
ante citabamus ex Augustino,sicut non suit impossibile Deo quas voluit instituere naturas, sic ei non est impossibile in quicquid voluerit, quas instituit, mutare, & valet diuina potentia de isti visibili ac tractabili natura corporum aufferre quas voluerit qualitates. Fides instuper experta de scripturis Deum longe grauiora ac diff- , l; ciliora Oscratum, quomodo non libenter sibi persit adebit, minora ac difficiliora. dum ab eodem perfici posse Z Tam certe est essentiale corpori compingi ex materia, spiritui ex no materia. Attamen fides credit corpora ex nihilo creata:replere . . A. δί - vero locum, non ita essentiale corpori perspicitur, cum sit accidens. Difficilius est υρ -- eandem essentiam tribus personis insidere, quam corpus loco non concludi: quia magis proprium est cuique rei,ut dicatur una a sua essentia,quam ut locum impleat per quantitatem. Nam inter essentiam & personam fit unio de coniunctio, sicut ii ter partes essentiales, non autem in corpore dc loco, sed hic tanquam inter substantiam de accidens. Idcirco tanto est difficilius unam essentiam in tribus personis constare , quam corpus sine loco: quanto asperius est diuellere quod est de essentia, quam quod est accidens, a substantia Z Adluc longe incredibilius iudicari debet, substantiam non per se extare, sed in alio subiecto haerere, quam
quantitatem non ambiri loco:quandoquidem magis proprium inuenitur substantiae per se consistere,quam quantitati circunscribi loco,cum prius ingrediatur des-nitionem substantiae,& quia primus actus eius est per se stare. Locus vero non adhibetur in quantitatis definitione, nec de ipsius primo actu est. Sed in ciuillo substantia humana non per se extitit, cum sustentaretur a supposito diuino filij Dei, sicut fides credit, quamuis expressis syllabis de literis scriptura non habear,
sed solum per in i, quandam & consecutionem instratur: ideb fides potius inclinatur ad assentiendum corpus sine loco stare, cum pluribus ac clarioribus scripturis asscueretur,& rationi propius accedat. AEque naturae repugnat spiritum alligari loco, a quo nequeat se expedire, 5 patia corpore, quam corpus solui l co. Nam tam compctit spiritui liberum esse a corpore dc loco, quam corpori huic seruire. Attamen in inferno Deus de facto spiritum loco coercet: quod Augustinus Philosophis pro Deo contra naturam obiicit. Quin etiam igni intimius
265쪽
ingeneratur ardor, quam corpori litus loci, ac tanto maioris est negoti j eripere ardorem igni, quam locum corpori, quanto facultates agendi sunt vehementiores,& aegrius adimuntur,quam patiendi. Nec mens assequitur,quod fit,ut corpus rem. enni incendio conflagret, nec consumatur:aliaque fere omnia articuliis fidei comprehensi comperiuntur magis naturae & rationi contraria, qualia id de quo circa Eucharistiam aduersus Christi verbum impugnatur. Quod tam est ratum & dispositum utar verbis Augustini in ab authore naturae coeli & terrae, quemadmodum cursus ordinatis limi syderum 3 Quid tam fixis legibus firmatum Z Et tamen quando ille voluit,qui summo regit imperio quod condidit, stella caeteris magnitudine atque splendore notissima,calorem,colorem,magnitudinem, figuram, & quod est mirabilius, sui cursus ordinem, legemque mutauit, & retrogredi contra naturam coacta fuit. Turbauit proscctb Deus tunc quotquot fuerunt canones Astrologiae. An idem Physicorum canones turbare non poterit Z An lucere soli proprietas non est interior,quam locus corporii Et qui qualitatum proprietates in uertit & clemetorum,ut graue manens tendat sursum,sicut corpus in coelum &aqua solidetur,ne graue corpus ipsi immergatur, quantitatum & corporum affectiones itidem non versabit 3 Verum scio frustra Caluinistis rationem & Dei omnipotentiam occini,
nisi prius de facto constiterit, quasi nihil amplius Deus possit, quam facto comprobaritasequamur tamen cos, quibus fugiunt vestigiis. Aristoteles sane axioma, cui incumbunt, protulit, L, υσι- e diu, Omne corpus est in loco: nihilominus quoniam nouerat non omnibus corporibus quadrare, ad inferiora & sensibi- rre in 'i τliarestrinxit. Quamobrem in suo axiomate circumspectius quam citetur ab Aduersariis locutas est,& ne videretur extendere ad coelestia,axioma temperat,atque ita exprimit, id est, Omne corpus cadens sub sensum': ut si aliquod sit,quod visum atque alios sensus effugiat, non ei imponat circumscriptio--les,. nis necessitatem: Excipit utique uniuersitati s machinam, quam totam negat concludi loco, quoniam extra mundum locus deest: ob idque quicquid extra mundum statuitur, siue spiritus sit, siue corpus, non dubitat Aristoteles ambitu loci Dis ἡτὸ ε& circumscriptione carere.Deus cum uniuersiim creauit, necessariΘ ipstim in non locum recepit &fundauit, quoniam locus non antecedebat, ac ne quidem concipi potest quid sit locus, nisi inter gradus & capedinem corporum sese mutuo ambientium: quandoquidem nihil aliud est quam circumserentia corporis aliud
continentis. Qui non tantum potuit, sed re vera fabricauit, atque tot seculis siliciuit tantum uniuersitatis corpus, omnium Philosophorum & Christianorum assensu , sine loci spatio , cur quae voluerit corpora etiam sensibilia, non absoluet a loco , & eo modo in rerum natura conisi tu et, quo totum Vniuc sum de facto constituit 3 Deinde non semel Caluinus cum scriptura & Ecclesia afirmat, Christi corpus degere supra atque extra omnes coelos , ubi nul--lus locus occupatur nec inuenitit r. De utroque facto Caluini textus cst : Su- iari per omnes coelos perinde est , ac si diceret Apostolus extra mundum hunc x ti Gab, creatum. Nam cum dicitur Christus in coelo cise , non sic accipere debemus,
quasi resideat inter sphaeras, vi stellas numeret: sed illic coelum significat lo- . . i. - cum sphaeris omnibus superiorem , qui post resurrectionem filio Dei est de-- stinatus , non quod proprie locus sit extra mundum , sed quia de regno Dei' loqui nisi more nostro non possumus. Qui autem inde colligunt Christum
' locorum interuallo non distare a nobis, eo quod valeant idem eminentia su- pra omnes coelos, de ascensus in coelum, non animaduertunt, cum supra coelos,
vel in coel S locatur, excludi quicquid est circumserentiae sub sole de stellis, semitalista
266쪽
ira Mures A ad coque sub tota visibilis mundi machinae Hic aperte pro stetur extra coelum non habeti locum ambientem, atque ibi versari corpus Christi,quod non replet vel o
cupat locutri,sed sine ipso extat. Obiecit hoc Caluino Vuesiphalus, & obiectionis meminit ille in secunda defensione, sed non satisfacit. Obiecit Caluinistis Heshu - .sus, vi agnoscit Beza, sed ostendit sibi adeo nihil suppetere quod respondeat, ut
M. 3Bina solum dicat non inquirendum de localitate extra omnes coelos Cum volunt,inge-
λά- --- nue fatentur id quod res cst, extra coelos non dari locum. Cum inde premuntur, vetant inquiri de localitate illa. Non igitur quoque de illa inquirat quae in sacra cbri' im υ- mento ponitur,quoniam alterius cst generis, scuti de illa, quam quae exercetur in rerum vulgari ac tota natura. Ministri Colloqui j Parisiensis, ne haererent cum Caluino & Bera in eodem luto, maluerunt pertinacius opinati corpus Christi esse in loco sit pra omnes coelos,quoniam siccis turς a nomine loci pro illa regione non a horrent. Verum si ratio valcrc diuinitas per illam esset in loco proprie dicto,quoniam passuri in scriptura loci nominatio ipsi assignatur: sed communis error Aduersariorum est, scripturam proprie interpretari, quando spiritaliter venit intelli, genda,& spiritaliter contra, ubi proprie accipi debet. Locus profecto in scriptura, ut aliae multae voces,proprie quandoque usurpatur, qua loque metaphorice,&per similitudinem quandam: priori modo, cum de corporibus de inferiori mundo agitur pro spatio corpori circuniecto: postcriori cum de Deo, A ngelis, & beatorum sedibus sit sermo pro designatione & significatione rei praesentis alicubi, siue in xi' η mundo, siue extra mundum, ubi locus proprie statui nequit, quoniam in infinib. o, bis . tum statuenda essent corpora,quorum inseriora semper egerent superiorum circ
ferentia pro loco proprio. Sic Aduers iri j non se extricabunt suis fgmentis i contradictione, quin necesse sit secundum ipsos corpus Christi inuolui certo loco, α
tamen ipsum extam in non loco extra coelos,& quin etiam secundum ipsos ne quidem diuinarum sit vitium corpus Christi si lucre necessitate loci, S: nihilominus sunm coelos omnis loci captiu:tate solutum esse. Nos insuper non spoliamus, quod fallo calumniantur A duersarii, Christum in sacramento quantitate, sed selo exses tendi modo, cui quantitat cm in isto corruptibili & caduco ista tu, per eamque physca corpora, Deus subiecit, donec immutentur & liberentur a corruptione 2 ι -' & infirmitate. Proculdubib sicut in alio seculo de corporibus seruitutis& corru- initia, is pii Onis quantitates vel expellentur, vel in libertat cm atque ineffabilem perfectio-- CP nem emendabuntur, & in sublimiorem statum promoucbuntur: ita& quantit,r' tes atque accidentia modum induciit nouum, omninoque alienum ab eo qui ante redes iacci: ac sicut nouum coelum, notia terra, Omnisque creatura liberabitur a
seruitute corruptionis in libertatem filiorum gloriae Dei, ob sdqtte motus, tempus, locus,aliaque quibus assiciuntur corpora,cadcm,id cst, incredibilem & incomprehensibilem mutationem suscipient, ut potius a contrarietate pia entium de singulis sit ratiocinandum ad illorum quae sperantur veritatem, quam ex ulla analogia Aconuentcntia cum his quae hic experimur & intuemur. Sic sane Apostolus ipse argumentatur, cum ait, Seminatur corpus in corruptione, surget in incomi-Lcisimas Diione: scia natur in infirmitate, surget in virtute : 1 inatur corpus animale,
surget spiritale Cur non & ita agendum in his quae Christus instituit, ut nos praepararet ac disponeret ad futurum seculum,& de eo quendam pullum daret, & as sucsaceret mentem a sensibus semouere, & ad supernaturalia attollere, ut sunt Christianorum mysteria & sacramenta, ac maxime Lucharistia, de qua dixit ut . de altero seculo nos commonefaceret, Non manducabo de hoc Pascna, donec- impleatur in rcgno Dei Scriptura ut declaret, quanta sutura sit corporum nostro--
267쪽
rum a suae quantitatis modo naturali transmutatio, in spiritalem conditionem de proprietatem traducit. Erunt inquit sicut Angeli Dei .ut quemadmodum hic co poribus ex quantitate deputamus, quae spiritibus quadrare nullo modo possunt, contra illic quantitati & corporibus assignemus, quae nunc spiritibus tantum pro-ιria iudicamus Ex qua dispari coiripolitione praeclare Tertullianus inseri, non ha-endum pro magis absurcio nostra corpora extitere angelico modo atque agere, quam ipsos Angelos humana forma conspici atque operari. Verba sunt: Erunt ta- quam Angeli. Quia de Angeli aliquando tanquam homines fuerunt, edendo & bibendo,& pedes latracro porrigendo. Humanam enim induerant, filia a intus siti, stantia propria. Igitur si Anses facti tanquam homines in eadem substantia spiritus carnalem tractationem susceperunt: cur non & homines,facti tanquam Angeli, in eadem substantia carnis spiritalem subeant dispositioncm, non magis s lemnibus carnis obnoxij sub Angelico indumento , quam Angeli tunc solemnibus spiritus sub humano Z Nec ideo non permansuri in came, quia no & in solemnibus carnis,cum nec Angeli ideo non & in spiritu permanserint, quia non de inibi ei nibus spiritus. Denique non dixit, Erunt Angeli, ne homines negaret, sed tanquam Angeli ut homines conseruaret. Christus itaque & Apostolus eam corporum nostrorum suturam mutationem praedicunt, vim corpoream de spiritalem pellectionem quoad existendi modum in qualitate & quantitate induant: nec proiecto co- minisci poteris,in quibus estis vertantur in seiritalia de angelica, cum salua maneat substantia corporea, de sola quantitatis vicillitudo ipsa corpora potissimum ciliciat spiritalia de angelica, sicut per cam maxime prius in hoc seculo habebantur anim, lia, caduca, grauia,& terrestria. Quamuis ista satis superque demonstrent etiam de facto corpora sine modo quantitatis, de loci circumscriptione consistere, attamen per simile atque aeque dissicile pergamus in scripturis idem docere, in Dei potestate repositum, quod in Christi corpore spectatum sitit. Hoc vero est, ut in proportionatum locum unius corporis alterum corpus simul ingrediatur,ita ut ibi sine loco proprio versetur, dc corpus corpori ac quantitas quantitati sine distinctione loci cohaereat. Certe Philosophia potius agnouit corpus sine loco extare in univcrs , . quam duo corpora in uno loco simul habitare, de seipsa rei trare. Christus dixit, .dico vobis, facilius est camelum per soramen acus transire, quam diuitem intrare in regnum coelorum. Auditis autem his discipuli mirabantur valde, licentes, Qv s. ergo poterit saluus esseZAspiciens autem Iesus,ait illis,Apud homines hoc impollibile eit,apud Deum omnia possibilia sinat. Parum resciri modo an camelum, pro fune nautico interpretens, ut Theophylacto atque etiam Caluino placci, an cum Origene, Hilario, Hieronymo, Ambrosio, Augustino, de omni sere antiquitate, pro vasto de ingenti animante. Sussicit ex scripturae textu non esse in hominibus positum, ut cameli corpus inseratur in foramen acus, cum id Deo sit fictu perficile. Quo in miraculo non habetur ratio dimensionum corporalium, nec locus cis respondet nec coaequatur,& tamen factum a Dei nutu pendet. Si Aduersarii clamauerint violatis proprietatibus localibus naturam camelli tolli, sicut in Chri lio comporis substantiam aboleti, si locum corporeae magnitudini aequalem non occupa uerit, scriptura ostendit salua dc perdurante natura cameli transitum seri, alioqui per tantillum spatium no ii diceretur transire camelus, si ante transit tmi vel in ipso transitu substantia illius deperitet. Ut se ab hac Dei omnipotentia expediant Aduersari j, alij acum ita dilatant,ut exponant pro porta, quam sua impudentia extri ut in Hierusilem, perquam camelus etiam turritus decurreret. AI mentiuntur camelum ad eam fili exilitatem attenuari, ut nullo negotio acuin permeci. Verum
268쪽
ita non esici hominibus impossibile, camelum etiam armatis regibus onustum, vel etiam equum Troianum, per talcm acum introducere: imo cuiuis agazoni licebit,& nihil Deo reseruabitur creaturis impossibile Z In attenuando came o, si pro fune accipitur, nihil Dei potestate eget homo,cum id perie pollit, nec erit tum dissicultatas in transitu quam scriptura consti tuit, ad quam requiritur inaequalitas cameli &foraminis,ut supersit impotentia Lehi per hominem. Si pro animante sumitur, non quidem homo poterit ipsum imminuere ad cana exilitatem, superstite tanti animantis substantia. Demus tamen Deum id praestare, ut aptum faciat ad transitum
perforamen acus:tum etiam contra scripturam miraculum a transitu tollitur,&in
imminutione ponitur:quo admisso non erit ea dissicultas nec impossibilitas in tra- situ, quam scriptura ponit,quae stuperet hominum industriam de facultatem. Dein de si constitutio naturalis in camelo ita mutaretur, nec quantitas retineret eundem modum existendi,quem prius in statu naturali tenebat, nec eam loci amplitudine, aut cudem locum replebit,quem prius suae magnitudini & latitudini naturali proportionatum ac commensuratum. Idcircd non repugnat per eam opinionem qualitatem corporum de locum ii maxima quantitate &loco, in minutissimam, & lota cum ita angustum, ut non percipiatur,a Deo redisi. Si sic corpus Christi conced retur esse in loco, nec Aduersaris possent cius praesentiam negare inquavis Eucharistiae minutula parte. Veriam si tanta quantitas cameli ponatur, ita ut nihil de ipsa pereat, sine tamen sibi ςquali loci capacitate in Quamcunque formam transseratur, cur exilis quantitas sine exili interuallo &transire& consistere non poterit 3 Nec aduertunt,cum quantitatem cameli sic transformant, se primum ossicium, ac magis essentiale quantitatis,quam sit occupare locum,uitiare,id est, ordinem partium in corpore physico cameli distinguere, & scponere a se inuicem. Imminuto enim& extenso canaclo ad capilli tenuitatem, ubi naturaliter gibba dorsi,vbi pes, ubi a dua ceruix,atque aliae partes,si quantitatis positio sine loco non stet 3 Proculdubiosi ne quidem per Dei potentiam permittunt Aduersari J quantitatem uspiam haerere sine iusto loci spatio, multo minus debent illi permittere, ut quantitatem ab es sentiali sua functione, quae est partes corporis distinguere,absoluat. Aduersarij ca: santur ex Hieronymo, transitum cameli comparari cum diuitum ingressu in regnum,qui fit per mutationem diuitianuatque ita requiri in cameli transitu. Certe snihil aliud significaret Cluilius,tantum ageret ibi de facto, seu de Dei potentia o dinaria , nec quicquam singulare ac mirabile praeter afluctum more Dei, & Leges ab co latas innueret,cum notum sit Deum solere homines attentiores ad rem eme- dare, ut saluentur, nec omnino sit pra hominem est cupiditati diuitiarum renuntiare posse, cum plerique natura duce eis peruenerint. Ideo Hieronymus exposuit, quid communiter fieret a Deo, sed ibi non interpretatur quid textus velit, quem melius alibi ait rem impossibilem impossibili conserre, id est, ut diues opibus congerendis defixus intret regnum,& camelus acum penetret: Vtrunque tamen praessare in Dei manu est, qui etiam potest non tantum auaros diu ites, sed daemones& damnatos omnes dc potestate absoluta in regnum introducere. Eo pacto conuenientius antiqui patres omnia Deo possibilia de illa potestate extraordinaria intellexerunt, ut Iustinus de Tertullianus hoc capite citati, & ad eam pertinere agnoscunt Origenes,Augustinus, Gregorius NanZian nus, ut camelus tantus quantus est, se macia in insinuet,&diues cum sua cupiditate haereditatem regni coelorum adeat. Origenes quidem prius de facto transigit, quanam ratione in usu sit, ut diues
in 'rediatur regnum: postea de possibilitate absoluta sit pra dissicultatem in textu agi cognoscit. Sic ergo scribit: Ostendit quoniam ex seipso impossibile, camelum iapcr
269쪽
- per soramen acus intrare, possibile autem quantum ad Deum. Sic & diuitem, quotum ad ipsum pertinet, impostibile est intrare in regnum coelorum, possibile au-- tem quantum ad Deum, qui potens est ineffabili sua virtute, aut crassitudinem ma-- lorum mali hominis subtiliare, aut angustia introitus facere ei capacem. Quoniam is autem propter dissicultatem introitus,& non propter imitas tibilitatem,accepit adis exemplum foramen & camelum, claret ex eo quod ad discipulos dicentes, Quis., poterit saluus esse, respondet, Apud homines impostibile est, apud Deum autem omnia possibilia. Ergo possibile est & camelum per foramen acus intrare, non thmen apud homines, sed apud Deum. Quomodo autem faciat haec possibilia Deus, . ipse scit,& Christus eius,& cui reuelauerit Christus AuFustinus inter exempla po- ιι ιώ nit eorum quae possibilia Deo sunt, sine tamen exemplo & facto, Vbi concludit: 'is. I Lia, o Vides, ut existimo, frustra dici illa tantum possibilia sine exemplo, quae Dei opera s is sent,sicut de cameli transitu per foramen acus commemorauimus, & quaecunque . alia fiant apud nos impossibili apud Deum autem facilia. Gregorius Nanzianae-- nus quinque genera impossibilium descripturis obseruat, quorum postremunu- Lese fia merat,quod naturae quidem respectit fieri nequit, praestari autem a Deo potest, si is
is velit. Eiusmodi est non eundem iterum nasci posse. Item acus non recipiens came-- lum. Quid enim impediret, quominus haec fierent, si Deus vellet λ Qu iam vero ingressu ad discipulos ianuis clausis.Patres sane tria ista solent comparare, & ad unu cistis ci &idem miraculum referre. Recte Hilarius monet a nemine facta ista negari, nisi
qui diuina metiatur ex humano ingenio,& diuinae omnipotentiae non vereatur ad-- uersari. Dicamus linquit factum non fuisse, quia intelligentiam facti non appre- μ -- hedimus,& cessante sensu nostro facti ipsus cesset effectus Sed in ipsam veritatem seis infidelitas nostra procurrit ,& violenti in excidium Dei voluntatis irrumpimus. Quanquam Patribus fuit iusta obhata occasio, si ista facta firmissime non credidis sent,ea negandi, vel in dubium reuocandi, cum ex illis haeretici Marcionitae, Orib genistae,& Eutychiani causarentur Christo verum corpus desuisse,vel post resurre---, ctionem desiille, quibus uno verbo satisfieri poterat, si ista facta negarentur, que m obiiciebant: sed tantum abest, ut eo Patres conuolarint, quod obstiterunt his qui factis illis fidem derogarunt, ut de partu virginis Ioviniano. Infoelix nostra aetas ni- cire. hil non ausa ad cumulum impietatum suarum,hanc adiecit, ut non soluin ista tanquam facta repudiet, sed ne quidem a Deo fieri potuisse palam defendat. Sic enim Sambuceus in Anonymo illo libello de concordia dissidentium scribit: Uno ver- bo mihi licet respondere, non ita scripturas interpretandas, ut illis affligamus sen- sum impossibilem pro vero,'uoniam feri nequit ut duae substantiae eodem in loco' habitent: ac ne propter impossibilitatis vocem de blasphemia me dilapident, Tho- , ' mam Aquinatem pro fideiussore habeo, qui propter impossibilitatem pronuntiat eos falli, qui panis substantiam cum corporis Christi substantia in sacramentoc putant Verum Thomas loquitur de impossibilitate naturae, seu secundum leges &
ordinem rebus inditum, qui duo corpora intra idem spatium non admittit, non autem impotentiam ad Deum extendit, cuius virtutem in naturam, & supra ipsam omnia posse toties asseruit, per quam corpus Christi cuni aliis corporibus eodem in loco haesisse maxime circa illa tria commemorata disputauit: sed ex acolouthia
praesentis corporis Christi in sacramento rite colligit naturalem impossibilitatem de praesentia lubstantiae panis, non tamen id ipsum posse excludit a diuina potoria,
270쪽
vii Sambuceus & Aduersarij faciunt, qui ponunt interea quae a Dei potestate exi
muntur, corpus existere sine iusto loci interuallo: sub qua exceptione comprehendunt transitum Christi ianuis clausis,ac virginis utero illaeso, de sepulchro immoto, ita vi apud ipsos non solum de ficto selsa mat illa tria quae asserit cum scriptura omnis antiquitas, nec solum naturae,sed etiam Deo impossibilia. Pro fusto scripturam primum edimus de ianuis clausis ita loquentem:Cum sero esset die illo una sabba. - *i, torum,& sores essent clausae,ubi erant discipuli congregati propter metum Iudaeo- mni,venit Iesus,& stetit in medio, & dicit eis, Pax vobis. Annectimus ea quae Lu- cas interserit, sicut, Conturbati vero & conterriti existimabant se spiritum videre. . Et dixit eis, Quid turbati estis, & cogitationes ascendunt in corda vestra Z Videte manus & pcdes meos,quia ego ipse sum. Palpate & videte, quia spiritus carnem de olla non habet. Aduersari j pdus videntur concedere quam petamus. Consentiunt enim in illo aditu ad discipulos miraculum Omnipotentiae intercessisse, de perirsum mutationem euenisse viai cx corporibus, ut alteri cederet, ac locum daret sue corpori Christi,ut ad eam subtilitatem dc tenuitatem redigeretur, pateretque ipsi aditus per arctis limam quamque rimulam: siue soribus vel parieti, ut aditum seceret:non autem a scriptura exprimi transisse Christum per ianuas clausis, sed solum narrari, venisse Christum, de stetisse in medio discipulorum, cum fores essent clausae,quae interim tamen aliquo miraculo aperiri potuerint ad ingressum, aut clausaeu.ia ebripis per are, Ciam aliude Christus ingrederetur: Nos quidem de miraculo assentimur, ira muρὸν sed de mutatione rerum propter ipsum necessaria, siue in corpore Christi, siue in , - ostio Vel pariete, non ita conuenimus, quoniam scriptura nullius mutationis in
ι-- . γ lati minit: imo videtur singulariter commendare ad miraculi magnitudinem tam co
roris ipsus integritatem,per Palpate de videte, uia spiritus carnem de os A non ha- ' i' bet, sicut me videtis habere, quam osti j dc parietis, cum accurate describit Christum venisse, de fletisse in medio discipulorum ianuis clausis, de nihilominus permanentibus rebus sine mutatione penetrasse ad suos,ut miraculum in actione, corporis motu, ac si tu consistere proclamet. Hoc est quod Hilarius bene obseruat 'inhaero ait per quas clausae domus partes sese corporeus intulerit. Diligenter enim Euangelista exprcssit,dicens, Venit Iesis ianuis clausis, de stetit in medio discipu-Hυ -- lorum suorum. An constructa parietum penetrans, de solidam lignorum naturam iam , libri, impenetrabilem transcurrit 3 Stetit nanque corporeus, non simul Itus,aut fallax. Se-
quantur ergo oculi mentis tuae penetrantis ingressum, & cum assistit medius, cui αἰ ' ier virtutem suam uniuersa sunt peruia. Inuisibilibus calumniatis: ego a te visibi- una exposco rationem.Nihil cedit ex solido,neque her naturam aliquid lapsu in- sensibili ligna de lapides amittunt.Corpus Domini a sese no descit, ut sese resumat in ex nihilo: de unde qui assistit,in medio est Cedit ad haec δ: sensus de sermo de extra rationem humanam est veritas facti .Hilarius sane minutatim quaestionem dccidit, inde euasiones omnes intercipit, quibus etiam nuc Aduersirij factiam & scripturam nituntur eludere.Tradit scripturam diligenter cauere,ne fingatur vlla mutatio siue apertionis,sive an nihilationis,siue cessionis,sive rarefactionis, vel emolitionis siue imminutionis in pariete vel corpore. Ideo subiungit modum ingressus ostendi ascriptura per penetrationem integrorum corporum sine via vlla de spatio, quomodo Deus uniuersi permeat. At inquiuntὶ Hilarius modum non explicat, sed fit itur incomprehensibilem. Imb vero pluribus explicat, oc designat, de nos hortatur,
ut per imaginationem spectemus ipsum Christum per solida pcnetrantcni: sed illum modum ait ex similitudine vel ratione rerum naturalium de sensibilium concipi de declarari non posse. Hilarius quoque ex ipse textu retundit subtilitatem Ad