장음표시 사용
311쪽
DE VERITATE E U CHARISTIAE. 33
Non eunt inficias nostri, quin sublata trans Eibstantiatione per omnipli tentia corpus naturale queat plures locos occupare, & ad plures tendere, antequam ex illat in Eucharistia sed aiunt naturae possi Silitati aduersari, nec id doceri a verbo Chri
sti , ut propter ipsum confugiatur ad omnipotentiam, sed potius ab eodem signi licari modum constituendi corpus in Eucliaristia per Trans substantiationem esie, ne sine expresso verbo contra natura corporum multiplicetur circa Eucharistiam omnipotetiae miracula. Sed qui cogitari potes addui Aduersarij, ut corpus haereat in Eucharistia, sicut in termino, & non prius sit in medio ac via de coelo ad Eucharistianai Hoc quidem accidit propter Transsili, statiationem, per quam terminus mu- ' irostationis non mouetur, sed in ipsium immotum res trasmutatur,opcrate inuisibiliter inquit Augustinus Spiritu sancto, ac diuina omnipotetia: quemadmodu cum va- n. n inoi iuras or in ignem vertitur,no est nccesse ignem asserri, sed vi vapori intima seu externa,ine motu ignis efficitur illa transformatio. Magnus Eutychius paulo ante citatus
in exemplum adduxit sigillum, quod semetipsum pluribus ceris ac loco separatis, sibique per appropinquationem, vel interiacentem si assicientem potentia admotis imprimit,sine digressone a proprio situ. Vtroque modo concipi debet fieri in Eucharistia per Spiritus sancti omnipotentiam, vi panis in corpus positu in coelo absque ulla emotione vertatur, & in species relictas, ac tot locis dii iunctas, per inter mediam illam omnipotentiam corpus ipsum sine sui mutatione quasi insculpatur. Quamuis autem nostri respondeat corpus Chrilli eo modo,quo est in coelo, id est, in statu naturali non esse in sacrameto,nec in pluribus locis cile posse, quod utique de facto verum est secundum potestatem Dei ordinaria, ac secundum naturae proprietatem seu possibilitatem non tamen sui ivnquam definitum ab Ecclesia, illud omnipotentiae ab solii te non concedi,& permitti. Opinati sunt nonnulli secudum
inanem Philosophiam quod libuit: sed bene perspectis verae Philosophiae princi
piis, de mysteriis fidei cosideratis, merae sunt argutiae, ac sortasse bl is phemiae. Nain cum in sacramentali modo existendi dis sciliora concurrant, & plura Dei miracula interueniat: si tamen corpus Christi hoc modo ad plures locos ab omnibus nostris expamlitur,oir non & naturali modo faciliori,quo in coelo perstat,expada poterit In sacramentali modo contradictio eth singularis, in natura manere corpus sine loci spatio quae augetur, si in pluribus locis elle asseratur sine loci proprietate: qua repugnantia non implicatur corpus in flatu naturaliquo sedet in casso: ac licet in hoc statu propter circumscriptionem quantitatis multitudo locorum impedi tur, attamen cadem quoque impeditur in sacramentali modo, propter si ilallai tiae corporeae ad certum locum limitationem. Ideo plura ac dissiciliora hic subsunt . uimpedimenta, & plura miracula, quam in existentia naturali corporis. Nihilomi- - - μνω nus locorum pluralitas in sacramentali modo ab omnibus nostris per omnipotentiam comprobatur,cur creto eidcm omnipotentiae denegabitur, illam corpo--m
ri accommodare in naturali statu 3 Suffcit de facto a nostris nullum corpus in exi- stentia naturali, in qua Christus habitat in coeqo, ad plures locos extendi, N ant ossit, Dei omnipotentiae reseruare, cum sola vertatur controuersia de diuersitateocorum in sacramentali modo. Quoniam vero circa ipsum eaedem sere dis scultates, vel maiores incidunt, quam circa naturalem statum, Aduersari j illum in petunt iisdem rationibu , quibus naturalem, & utrumque laborant a Dei omnipotentia demere. Breuiter ad duo capita reductitur omnia ex ratione argui acta, quasi non amplius sit sutum unu&idem corpus, una&eadem qualitate circus criptu, si ὶ- ωμημα
desit unus locus,& plures succedat: quia locus & locatu proportionatur inter se, ut 'locatu totum cohibeatur intra locum,nec possit elle extra terminos illius, quin sit
312쪽
extra terminos propriae naturae & cssentiae, alioqui non ei proportionaretur: tum
quia sicut res per naturam propriam est in unica spccie, ita per propriam dimensionem est dumax at in uno loco,eo quod sicut natura se habet ad specie, ita dimensio ad locii: tum quia sicut unum corpus dicitur ab una quantitate continua, ita plura fiet per discretas,& pluribus in locis dispersas quantitates: tum quia vi Vvicies est gabat,idem momentum temporale nequit coexistere diuersis teporibus simul ut idem esse prius de posterius dicatur: ita nec idem locale reponi datur in diuersis locis. Deinde urgent circa unum & idem corpus Christi si in pluribus locis ponatur,
assirmari multa contradicentia,&contraria reclamante natura circa idem talia versari: sicut est quantitate extendi & no extendi sursum ac deorsum stare ridem divi re toto coelo & terra a semetipso: idem portari ascinctipso, & comedimio ueri &quiescere,videri posse de non videri aliaque similia. Omnia fere nostri concedunt secundum ordinem rebus naturalibus impositum & impressiim: sed addui per di uinam omnipotentia aliter res disponi posse, etiam manete earum substatia,& esse dispositas in jacrameto,atque ubiciaque Deo placuit: nec implicat contradictione in Dei omnipotentia,ac ne quidem in sano rationis humanae iudicio aliter dispositae.Imprimis scimus in Deo situm, distrahere succuque sunt realiter distincta de separabilia,nec repugnantiam asteri e,si viati collocetur, ubi non aliud collocabitur: ut si qualitate a corpore separabilem ab ipso Deus s et ungat, & corpus csit ineat,vel ponat, ubi non illam qualitatem, nihil absurdi vel impostibile commiseri t. Nouiumus corpus,quantitate,& locu distingui ac diuidi polle, salte a diuina omnipotentia. Propterea recte cocludimus, nec a quilitate, nec a loco impediri posse Deu, quin corpus sine quantitate ac loco proprio, S: quin una cu corpore qualitatem, ubi &quomodo voluerit, csistituat,quonia priora no pedent a posterioribus, de corpus aquatitate,& quatitas cu corpore,a necessitate loci absolui potest per Deu . Nec tuc corpus in pluribus locis est extra terminos suae naturae & cssentiet,scd egreditur terminos loci qui illi accides est: manet tamen in ipsis, sed no adaequatur,siue cocluditur, quia nec locus iacclocitcrmini sunt cilianti alcs corpori,ut ubicuque corpus detur, ipsum necessariὀcosequantur. Quamuis auic naturaliter acotinua unaquatitate
unum corpus dicatur,& plura a pluribus&distinistis,ob Idque de facto naturaliter unum locatu nequeat in plures locos distrahi: nihilominus per omnipotentia sicut
plura locata intra eande de unica quantitate continuam cohabitat,ut ex unitate loci & quantitatis non inseratur unitas locati ita vicissim viati corpus locatu per illam omnipotentia ad plures locos & qualitates diuisis applicari non erit absurdius: nec ideo propter dis luctas illas quatitates no magis desinet esse unu corpus, quam propter Unicam quantitate corpora no cessant esse plura: nec ab cxtranea quatitate loci corpora locata intrinscce dicuntur unum vel plura, sed ex sua existebe singulari sub- statia,& ab interiori sibi quatitate. Nec sicut natura se habet ad constituenda specie, ita dimesio locu asscit, cu ad ipsum mere cotingerer referatur,& sine ipso deextra ipsu fulciatur qua loqtae,no aut e natura extra specie, qua essentialiter costituit. . Ad Uvic leui sophisma res pode tu ride mometu teporis in diuersis mometis no in
nere, quia tepus fluida res cst & succestaria, quae suis partibus simul no costat iii re- . ru natura sed natura loci quid fixu Sc stabile indicat: qua de causa ipsi no repugnat simul cum alio loco st. ire,&corpus idem in locis simul superstitibiis comprehedi. μου - - De postcriori genere argumctorii, quasi aliud foret corpus Christi in coelo, 5c aliud
μη i in s cratincta to, propter diuersa accidentia illic & hic aci haeretia, ac propter cotrariacbripi atque contradisicita, quae circa idem subiectum versari ratio non patitur, facilis est η iuri resposio, si considerctur no oportere omnia citi absoluta alicui adiacetia coextedi
313쪽
sit id ex incarnatione christi, in qua vitio naturae lauit anae cum filio Dei similis celetur, vel proxima viaioni accidetis cum subiecto, saltem quoad plurima. Verbum tamen alicubi, imo ubique praesto est, quo non attingit humana natura adiacens verbo, quia subiectum longe capacius & amplias est quina natura quae ipsi adhaeret. Pari ratione si subiectum aliud vel natural iter, vel per Dei omnipotentiam, ad plures locos dilatatur, quam quod illi apponitur,non consentaneum fuerit statu re appositum,ubicuque stat tactur subiectum. Ncc obest, si causei nur verbum subiectum esse infinitum &illimitatum, quale in rerum natura aliud no ponitur : tu doquidem quodvis aliud subiectum est illimitatum in potentia obedientiali Deo, ut ipsum contrahat vel diffundat ad placitu. Ad haec polito corpore in pluribus locis, pro multitudine locoru multiplex praesentia ad locos illi as lignabitur: no tamein singulis locis illa multiplex relatio vere & iuste ei de corpori ascribetur, quoniam tum iubieetiam siue corpus ipsium stlatius,quam quiuis singularis cius locus.Quapropter licet omnia accidentia absoluta corporis Christi, quibus in coelo asscitur, credantur adesse in sacramento, non tamen necessarib adsunt:multo vero minus relata,& quae actionem vel passionem, vel modum important,nec vicissim quae in sacramento ad eam considerationem pertinent, sunt attribucda corpori, quatenus sedet in coelo. Ex quo soluitur argutia garrientium, si hoc quod cernitur, siue s cramentum, est corpus Christi, par cli adesse, ubicunque extiterit corpus Christi:& si corpus illud simul est in multis locis, ore capi & comedi totum non poterit, aut cita quatenus allidet dextrae Patris,comedetur. No enim necesse fierit, ciὶm ponatur variis in locis, ut omnia sibi aduenientia in his omnibus locis circumferat,vel ubicunque fuerit, ut agat vel patiatur omnia quae sibi accidunt, vcl co modo quo alicubi degit, quoniam ipsum subiectiim de accidentia illa non sunt adaequata seu proportionata,vt ubicunque unum ex titerit, alterum ibi esse consequatur necessario. An vero contraria simul eidem subiecto immancre queant, non caret maxima dissicultate,quoniam definiuntur esse contraria, quae se mutuo depellunt ab eodem subiecto. quod sane verum esse natura Sc experientia docent: nihilominus in eodem consociari non implicat contradictioncm, nec a Dei potetia auferri debet, Vt antea monui inus. Necdcsunt, qui de facto existimant damnatos simul & indesinenter torqueri ardore summo, dc extremo frigore,ex quo nascatur stridor dentili: atque in febricitantibus quoddam apparet ucstigium, in quibus cum morbus stardor,sicut nonacti Febris significat, nihilominus horrent frigore. Nec ossicit, si dicatur cotrariorum adtiones nusquam in eodem subiecto se una pcq eti, cum unius actio ne qui lcm sinat alterum propius admoueri,quin ccdat, si fuerit imbecillior, vel arceat si sortior. Naturaliter quidem ista fiunt,& cx natura definiuntur: non tamen praescribitur Dei omnipotentiae quin sormas contrarias sine actionibus, &quin etiam ipsis pugnantes acti oves in suo robore utrinque cos cruci. Nec inde sequitur contradicentia fore simul vera, quia ex contrariis formis vel actionibus non coalescit contradictio propositionum, de qua intelligitur contradicentia euadere
simul vcra.Non enim vel bi gratia idem subiectum contrariorum assi: matur simul esse calidum,& no calidum, quae proprie sunt contradictoria, sed esse simul calidu& frigidum , quae contradictionem non inserunt. Atque haec de contrarii L circa idem subiectum in uno & eodem loco coclusum, quod quide si in diuersi,s diducatur,quid erit absurda unum coiitrariu ipsi accedere in uno loco, de alterum in altero rium cnim non se contingciat contraria, ut pugnam cieant inter se, nec ab
uno totaliter subiectum occupabitur , quoniam cli capacius ipso accidente.
314쪽
In his quae asseruntur de corpore Christi in coelo de in sacramento, tanquam priuatiu),sicut loquimur,opposita, atque inde contradicentia, ut est quantitate ex tendi,& non extendi,videri de non videri, atque alia, subest maxima fallacia & ignorantia.Nam quado priuantia simpliciter & absolute cum allirmativis simpliciter quoque &ablolute comparatur, omnino sane circa idem subiectum contradictionem ostendunt: vis assi or indistincte de indefinite moueri, & simul eodem prorsus modo quiescere. At si allirmatio su limitata ad certum modum ipsi aduersa negotio non ciliciet plane contradictionem: quia quamuis propositiones oppositae enuntientur de eodem subiecto,non tamen de eodem modo de eadem conditione subiecti quae diuersa ac varia esse potest. Sic secundum Hiigonem a S. Victore, si in triduo mortis suisset consecrata laostia,vere licui stet asseuerare sine contradictione Chrillum vivere,ac mortuum csse, non absolute &simpliciter,sed secundum in dum varium exiliendi in dii tersis locis, ut viveret in sacramento, S: cxanime iaceret in sepulchro. Proinde quicquid salii is essentialibus corporis Christi potest
contraponi de existentia corporis in coelo & in sacramento, non sunt pugnantia , nec contraductoria, vel unum & idem corpus destruentia, quia tota diuersitas est de modis de variis accessoriis, quae adiacere eidem corpori non repugnat variis in locis & diuersis modis quorum capax est ipsum corpus per diuinam potentiam 5: voluntatem in institutione hucharistiae & aliis scripturis declaratam. Quinetiam nostri maiores non veriti sunt concedere, Christum a semetipso portari in manibus suis a semetipso manducari,a semetipso distare, & hic esse de in coelo, aliaque
quae propter dillinctos locos & modos sine onpositione impossibilitatis de facto
credi debent de asseri. Si distantia con notat fines & terminos, inter quos quid medium occurrit, nihil corpus Chris i in coelo & in sacramento distat a semetipso:sin innuit media interposita, idem distare a semetipso fatemur, quod nihil aliud est, se quam idem in diuersis locis a seinuicem separatis inueniri. Post ratiocinationes ex. ,- in bivi Philosophia se recipiunt propius ad scripturas Aduersarij. Prius tamen inserunt a nobis introduci ubiquitatem corporis Christi, quoniam qua ratione in ua retari a pluribus locis esse possit soluta eius circumscriptione, eadem valeat de ubique prae o sto esse γ' l adeo detestantur scripturae, de omnis antiquitas Christiana, ut ex eo colligant creaturam Deum nore, si ubique exhiberi queat, si cu ti Deum exui diuinitate,s non ubique csse credatur. Patru aut horitates, quibus confidunt Aduers
rh,& quibus affirmatur corpus &humanitas Christi pro Deo aestimanda, si ubique
costiterit, allegamus sequenti capite cotra Bretianos, neque tame illis implicamur. illeq. 6.in Assentimur cu iacastris eode argumento, quo non sol diu corpus Christi,sed quaevisu' 7 ' alia creatura, corporea sue incorporea, ad plures locos dilatatur,ad omnes ampliari posse,& ubique praesentari,sed non eo modo quo Deus, nec ea proprietate qua ipse cst ubique, nec ea virtute qua hoc ipsi conarctit, sed per extraneam ipsi creaturae ac Deo propriam omnipotentiam, cuius obedietis creatura subiacet ad unum i cum,siue ad plures,sue ad omnes Quid enim si Deus unicam creaturam condidis
set, proculdubjd ubique esse oporteret, cur non eidem ipsi praes abi t quibuscunque creaturis cumulatis & adiumstis,cu singulae intra eunde locum & si attu,quas ctique volucrit Deus cogantur secti recipere. Vbique csse cum de Deo dicitur, non signiscat in omni loco esse, sed potius in nullo loco csse, quia Deus in loco esse nos Oicli,quamuis omnis locus ei adsit ad ipsum capiendii, ut ait Boctiuς. Ideo cu de Deo dicatur, Hic esse, vel alicubi, non intelligitur locus,sed Dei praesciatia rcplens omnia: qui modus soli cilentiae dui inae conuenire potest, ncc alteri communicari, & omnem locum excludit. Deinde sic est ubique Deus, ut impc sibile st
315쪽
aliquo loco contineri vel concludi: δ hoc etiam creaturis incommunicabile cit. Tertio vimque est proprietas essentialis diuinae naturae, quae nec humanitati Cluisti attribui potest , ut eius fiat proprietas ipsi insita. Nihilominus sicut capite Deproprietatibus humanitatis Clarilli disseruimus, Deus per organum humanitatis operari potest,quae sibi sunt propria, Sc per non proprietatem communicatam re insitam, sed per gratiam & donum creatum illi conferre similes esseruis, qui Deo
compet ut per naturam de proprietatem. Potest de tertio humanitatem Christi ve sare ad libitum, sit cuti omnes creaturas, de locare ubicunque, de quomodocunque visum fuerit, per externam sitam omnipotentiam Ncque sic conspiramus cum hinresi Brentianorum de ubiquitate humanitatis Christi. Non cnim de facto eam ponimus omni in loco,nec eo modo quo illi, sed quid possit Deus per potcntiam absolutam, de quid scripturis consonum in Eucharistia operetur, de facto tantum explicamus, nec scripturarum limites praetergredimur. Postremo de scripturis de P tribus nos aggrediuntur Aduersari j, tanquam nefas sit de impium corpus Christius iam in terra iam quaerere, aut pluribus in locis,quam in suo naturali ac uno solo a constituere. Increpitat itaque passim in libris suis, Ipsemet Christus dixit,l clinquo , . . o naudum,de vado ad patrem. Ideo Christus sicut mundum, ita etiam Camam tuam, quam in hoc mundo celebrandam instituit, praesentia sui corporis de sanguinis re- ii - liquit. Ipse etiam dixit, Pauperes semper habebitis vobiscum, me vero non semperis habebitis. Hoc sane de diuina natura non potest intelligi,quae implet omnia. Ergo concludunt Aduersarij de corpore Christi intelligi debet. Quod si praesens ia non uissem - . amplius possidetur, igitur nec vere nec substati aliter exhibetur,d accipitur in Coena. Ad maiore cumulti allegationia corradunt ex scripturis,qu cuque possunt, tam- L.
etsi alienissima a re, cuiusmodi est, Surrexit, non est hic:Si dixerint vobis, Hic estri Christus,aut illic, nolite exire, nolite credere. Breuiter cx multis negati uis Aduersari j student obruere assi mutuam istam, Hoe o corpus meum, de ex probata Christi absentia a mundo, tollere ciusdem praesentiam ab Eucharistia Nostrum est spectare,an suscienter praestent quod intendunt, & in quo peccent declarare. Imprimis m argumentandi forma claudicat, a singulari modo absentiae negativo ad tollendum omnem alium assicinatiuum de praesentia: non enim pugnant inter se. Ipsemet C. al- 'sentia in uinus ridet in Cinglianis hanc ratiocinandi formam. Quod nonnulli aitὶ colligunt' abesse Christum a Coena,quoniam memoria non nisi rei absentis sit, prompta est' responsio secundum hanc rationem,qua Coena est recordatio Christum abelle ab illa. Neque enim adest Christus visibiliter, neque oculis cernitur sicut symbola. Quin etiam quando Christus iussit,Accipite, comedite, me est corpus meum,nodum reliquerat mundu de postquam reliquit, iterum Apostolo inculcauit, foc est compus meum. Idcirco negationes illae cum hac assirinatiua nullam prae se serunt repugnantiam ex Domini nostri intelligentia. Quamobrem sciasus utrarumque propositionum potius inuestigari Z conciliari debet quarm in Christum spiritumque
cius contrarietas obiici .Scriptura sane,eamque secuti veteres Theologi, variis mu- dis de rebus ipsis sol ni cssari. Aliquando ex earum naturis de proprictatibus scin- sui subiectis verba faciunt, aliquando ex Dei potentia de sit pernaturali modo: ah- r usquando ex praesenti rerum conditione, siue non ex earum substantia, sed acci- ab dentibus naturalibus,aut naturae fines ex dentibus, sophismata, captiones atque argutiae concinnantur ad decipiendos simpliccs de imperitos, quando dicta secun- uia
dum unum modum, transscruntur ad alium: aut cum omnes modi permit centur μ' -
de confunduntur. Exempli gratia, de futuro iudicio D. Ioannes manifeste prodit. Pater non iudicat quenquam, sed omne iudicium dedit filio. Nisi distinctionem l. s.
316쪽
adhibuerimus dealiquo modo iudici j, incurremus in impietate, quae Patre a filio disti, ciat, aut Filiu sine Patre aliquas diuinitatis actiones obire male suspicatur quavi cultemus, hic interpretamur a de forma sensibili ac visibili iudici j. Augustinus. illum iudici j modum designari sic ait: Neque ad iudiciu vivorum & mortuorum pater ipse venturus est, nec tamen recedit a filio pater. Quomodo ergo non ipse venturus est Quia tib ipse videbitur in iudicio. Forma serui videbitur, occulta erit asorma Dei. Occultus erit in seruo filius Dci,& apparebit filius hominis. Quemad- modum igitur iudicium hic accipitur pro forma iudicij sensibili ex humana loque di & iudicandi consuetudine, ita Christi absentia usque ad iudicium, & praesentia quam tum exhibebit, ad sensum & visium reserantur oportet, sicut eius iudicium. Quod sane A ngelus expressit, clim admonuit, sic veniet quemadmodum vidistis
cum cuiatem in coelum. Qua de causa talis aductus propter conspectionem & mo- dum spectabilem vocatur in scripturis ἔ ααλα apparitio & reuelatio.
Quamobrem depraesentia &absentia corporis Christi sensibili &visibili, aut se
cundum communem hominum infirmitatem cogimur interpretari scripturas illas, quae Christum mundum relinquere, nobiscum non fore sipnificant, non autem de quocunque modo substantialis praesentiae corporis Christi. Ut autem tantum hunc modum absentis corporis per scripturas illas, quibus nituntur Aduersari j potissimum enuntiari putemus, antccedentia illarum scripturarum & consequentianos admonent, S: ne aliis locis & dogmatibus scripturae aduersentur. Certe eodem in textu ait Christuς, Exitii a Patre S veni in mundum,& iterum relinquo mundu, -& vado ad Patrem. Ideo quo in sensit intelligitur venisse in mundum, sic accipia. thir, quod reliquit mundum. Non de sola humana natura Christi dicitur, Exivi a Patre: quia missio non debet referri ad alictam naturam: ncc localem mutati nena senificat, quasi Christus illum locum, ubi Pater est, reliquerit: sed loquitur de illa legatione, qua mistus cst a Patre,ut scret Apostolus 5 Potifex consessionis nostr x, id cst, virema pro peccatis totius mundi Inde enim transitus Christi ad Patrem,cst nostra iustitia, non piopter loci mutationem. Neque dubium quin aliter Ioannes loquatur demudo, quam Aristoteles. Etenim non ab illo, sicuti ab ipso, ponitur pro spatio corporum terrestrium& coelestium,sed pro humana conditionc mortalium ita ut sit venire in mundum,assumere humanam naturam, neque hoc solum,sed quod mundus ipsum odio habuit, persecutus est, ac tandem cruciastixit, quodque tentatus est omnibus infirmitatibus absque peccato. Econtrario Relinquere mundum, est non amplius exponi odiis,persecutionibus, iniuriis mundi, sed exutis infirmitatibus intrare illam gloriam,quam habuit apud Patrem, privo quam mundus seret. Secundo ab eodem Christo discamus, quo tensii mundum &nos reliquerit, ut eum non habeamus nobiscum. Ipsemet post resurrcmonem ape- .rit,cum inquit:hςc sunt verba quς locutus sima vobis,cum adhuc ellem vobiscum. Dubitamus quo in sensu accipi debeat iii locis allatis per Sacrametarios, Christum non esse nobiscum. Illi ad omnem modum praeientiae corporalis cxtendunt mos ex Christi confessione,ad literam stilum intelligi de infirmitatis praesentia, & hominis fragili conditione docemus. Christus assi ita at se tunc reliquille mundum,neque leamplius manere cum As olita is, cum tamen adhuc se ita corpore praesentem exhiberct, ut diceret, Palpate, & videte. Rectissime agitiir interpretamur haec dicta de infirma,patibili, moi tali,&similiari conlucti id ine Christi, sicut antea conuersatus fuerat cum discipulis, quemadmodum textus apud Marcum latis cui lcter arguit. Pauperes sciabit scin per habc bitis vobisciun,& quando cunque volucritis, pote- stis cis benefacere: rnevcibiadienaperta abebitis,cuius corpori scilicci possitis sicut a paupe-
317쪽
pauperibus benes cere, ut nunc Maria sua unctione infirmitati corporis 5 sepulturae subuenit. Nunc Sacramentari j suas aranearum inlas cxordiantur, quibus muscas irretiant. Dominus dixit se non fore semper nobiscum,sed transiturum de hoc mundo ad Patrem: ergo nunc non est ulla praesentia corporis In mundo. Respondemus Dominum ipsum cxposuisse, non de omni modo praesentiae corporalis, sed tantum de mortali, visibili, demiseriis humanis obnoxio. Rcsponde natas quatuor et, is, , m. Imodos praesentiae Christia scriptura constitui: Unum, secundum ipsam diuinitatem: Alterum, ecundia in visibilem humanitatem in maiestate ec potentia apparen i. a. tem ut in suturo iudicio,in transfiguratione, in incessit super mare, de in Stephani visione:Tertium, secundum eandem humanitatem visibilem,sed calamitosain imbecillam, de abiectissimam, ut versatus est in hoc naudo ante resurrectionem: Qua tum, secundum eiusdem humanitatis substantialem praesentiam, sed modum si pernaturalem, quoties & quomodo voluit. Sic per medios Iudaeos nonnunquam
inconspicuus ambulauit,& a discipulorum ocuus sectus inuisibilis euanuit. Si e eL
ferri talem praesentiam credimus, eiusdem Domini isermone, Hoc est corrus meum, Hiessantuis meus. Cur enim aliis modis fidem adhibemus, nisi quia sci turis co-tinenturὶ Cur is luna unicum inficiabimur, cum aequaliter, ne dicaria longe manifestius & expressius eisdem scripturis contineatur Non Christum in sepulchro quin rimus,sed ubi se futurum dixit nobis. Non c it hic tanquam sic pultus, ut quaeramus
viventem cum mortuis: scd sicut dixit nobis,ipsum in ta amento praesentem amplectimur de veneramur. Non nostras imaginationes aut fictiones, sed scripturas insequimur. Quam multa sunt exprobrat Aduersariis Lutherus quae imperitis de co- vitentiosis videntur pugnantia, quae a peritis & placidis facile conciliantur. Arrianis videbantur opposit. Deum csse unum,de trinui . aliis Mariam esse virginem,& ni hilominus matre nMMariam gignere, S: virum non cognoscere: ut alia prope infi-- nita taceam,quae si iudicantur ab hominibus inae ossibilia de contradicentia, respo-- detur a seripturis Deo esse sicillima, & ex diuersis ac supernaturalibus modis apte ' conuenientia. Respondemus igitur Christum nusquam in naudo illo inseriori delitescere existentia naturali de locali, sed coenin incolere, donec cons bicuus redeat ad iudicium: attamen quoties voluerit praesentem se sistere etiam oculis intuedum, illi perfacile admittimus, de in Eucharistia vero sito corpore, sed modo inuisibili, adesse profitemur: quoniam ista aeque patct ex scripturis, atque alia, quae nobis ob- niti, tecta secundum scripturas enodamus: nec ista reales existcntias propter diuersium modum, de parem Christi de singulis asseverationem, repugnare docemus. Respo- demus .lcnique potius inserendum e contrario, Christi humanitatem existere in ipse Eucharistia, quoniam exuerit omnem insrmitatis modum, quo uni loco alligetur, de hominum conspectui de infirmitati subiiciatur. Non latuit Patres illa de - diuersis modis ambiguitas. Hieronymus inqtuit oboritur quaestio, tua ς Domin ni o Maii' poli resurrectionem suam dixerit ad discipulos, Ego vobiscum sum usque ad con- summationem seculi, de nunc loquitur, se non semper habebitis. Mini videt ui m hoc loco de praesentia dicere corporali, quod nequaquam cuna eis suturus sit post' resurrectionem quomodo nunc in omni conuictu de familiaritate. Ch I solion US . - . . . Aia sibi eandem dissicultatem proponit ex textu, Me non semper habebitis: cui exaduerso subiicit, Ego vobis nisum usque ad consummationem seculi. Vtrumque vero de praesentia de absentia corporali decidit, sed diuersum modum subinnuit. Discrimen statuit inter Heliam 5: Christum,quod ille abiens vellem tantum discipulo possidendam dedit: Christus vero abiens, carnem quam sustulit, eandem por- ibim rexit attrectandam , edendam, ut adimpleatur utraque striptura de humanitate
318쪽
Christi, & quod eam e inudo transtulerit,& in infido reliquerit, sed diuerso ac dis ' - pari modo. Au ustinus pluribus locis contrarietates illas excutit, de cx modorume .l in diuersitate intcr se concidiat.Non ignoro textum, Ego vobiscum siun usque ad eo summationem seculi a pluribus ad solam praesciatiam spiritalem applicari: sed non possum eos damnare, qui magis Christum decere existimant , si aliquid e Yimium polliceatur ac singulare pro Euangeli j coronide,praeter id quod numquam piis vi ris vlla in lege defuit, hoc cli, praeter diuinam de spiritalem assilientiam atque prii, iata, sentiam: attamen contentiones odi, praesertim non necessarias Tertullianus sane noriarii. putat de pura diuinitate exponi dcbcre,sed latenti energia signiscari, Emanuelem ipsum de nobiscum fore Deum ipsum incarnatum,usque ad consummationem seculi, tametsi non humana, sed diuina quadam praesentia. Origenes quoque de si iij
Dei prouidentia circa nos intelligit, nihilominus in quantum ab humana naturai. .,. . ita non distrahitur. Ita enim scribita Deus pro sua bonitate, non loco, sed prouidentia, ac jum. condescendit ad homines, de Dei filius haudquaquam tunc solum cum inhuma- nis ageret, sed continenter cum discipulis manet, illud scdulo exequendo quod di .. xerat, Ecce ego vobiscum omnibus diebus usque ad consummationcm seculi. At-- qui si vitis nequit fructum producere, nisi in vinea maserit, hoc est in Christo Dei, qui de nobiscum in terris localiter diuersatur, de his praesto ubique fit, qui sibi ad- b uerint:alioquin vel se nescientibus ubique terrarum adest. Proculdubio duo ge nera astillentiae Christi commemorat: unum plane de pure diuinum, alterum humanitati videtur coniungere,cui nos non tantum spiritaliter ut Cyrillus de Augustinus disputarunt in tanquam inuiti debemus cohaerere: de ad istud accommodar, Ego vobiscum sunt usque ad cosummationem seculi: quod locale audct etiam ii
minare propter particularem praesentiam. Ex quo non dubito Patres sensisse, istam conclusioneni Euangelij non ad si implicem diuinitatena reserendam, si propius insipiciatur, sed ad aliquam praesentiam, quae aliquid de ipsa humanitate saperet.
Magiactes sane hoc capite a nobis productus, nominatim textum illum ad realein
praetentiam in Eucharillia applicat, de aliam quamcunque, qua nobis adest Christus etiam corporaliter in humanitate La. Augustino quoque non probatur tadem textum illum coarctari ad sol am spiritalem gratiae vel maiestatis alis sientiaira, sed ad praesentiam Chrilli in sacramento Eucharistiae singularem extendit, ac differentem a spiritali, quam nobis affert sides vel baptismus, de a significata dc repraesen t ta,sicut fit in crucis signo: ita ut per remotionem aliarum, satis innuat sic icalem prς- sentiam in Eucharistia agnoscere,& ab illo textu subinnui, vel saltem comprehcdi. Verba sunt: le non semper habebitis. Quid enim non semper, de quid est Semper
boni is es t ad corpus Christi pertines quod significat P cirus habes Christum de in praesenti, Jc in futuro: in praesenti, per fidem: in praesciati, per signum Christi: in
praesciati, per baptisnaatis sacrarnent una: in prςsent i,per altaris cibum d potum. Ha-nes Christum in praesenti sed habebis semper, quia cum hinc exieris, aa illii venies, qui dixit latroni, Hodie mecum cris in paradylo. Si autem male versaris,Videris ha-
bere in praesenti Christum: quia intra Ecclesiam signas te signo Christi, baptis aris bapti l o Christi, misces te membris Christi, accedis ad altare Christi, in praesenti habes Christum, sed male vivendo non semper habebis. Post iacta fundamenta
descripturis, quibus ab inuitis Aduersariis extorquebitur veritas de diuersis prae sentiae modis, antequam examinemus Patrum dicta, quibus aliquando videntur negare Christum praesentia corporali interesse rcbus humanis de Eucharistiae, aliquando vere fatentur siccundum quendam modum adeste, Aduersariorum vertiginosum spiritum paulisper consulamus. Quoties commentantur scripturas illas
319쪽
DE VERITATE EUCHARISTIAE. t 38
de quibus egimus, ad illum modum & sensum pertinere, quem attulimus, facile consentiunt: sed omnibus modis praesentiam inuisibilem post ascensionem, ex ipsis scripturis negant, inepta sua &assueta ratiocinandi sormula, a negatione uniusmodi ad aliorum qui disciplicuerint, temerariam negationem. Oecolampadius tamen concedit, aliquando Christi corpus coelo assidere,& Eucharistiae, ac modorudistinctionem admittit.Bucerus in Retractatione loci De Coena Domini ia Enarrationibus in Matthaeum, post diligentiorem modorum & scripturarum conside-' rationem concludit: Proinde nihil ista praesentia & exhibitio in Domini sacra Coe-- na,vel humanae in Christo natiirae derogat, nec locis illis qui testis cantur eum reli-- cto mundo concessi se in gloria Patris. His namque locis nihil potest inferri, quam. Dominum iam non hic agere patibili ratione,& vita sensibus perceptibili. Ista te- . stificatione de abitione sua e mundo ad Patrem, certum est Dominum nilial doce-- re amylius voluisse,quam se ex ratione vivendi huius seculi aerumnosa, & sensibus - cxposita, in gloriosam &coelestem vivendi rationem concedere, quae propria est resurrectioni& futuro seculo . Caluinus quidem & Beχa insectantur inuisibilem modum acerbius,eius que odio in absurditates de contrarietates impingui. Inuis-bili humanitatis Christi recepta praesentia, Caluinus exaggerat,ab Ecclesia proscribi Spiritum sanctum. Nam aduentus Spiritus,& ascensius Christi, antitheta sitiat,ii ' quit. Ideo fieri non potest, ut eodem modo siccudum carnem habitet Christus no-' bis eum,quo Spiritum suum mittit. N5 satis assequor,quid his velit Caluinus,quod aduersum nos faciat. Sit ita, ut ascensus Christi, quo sensibili praesentia se subtrahebat a nobis, causam dederit mittendi Spiritum: an propterea Christus omni administratione mundi & prouidentia se abdicauit, ut non sbia praesentia corporali in- conspicua exulare a mundo debeat, sed etiam omni cura & de nobis sollicitudine caterc, ne Spiritui sancto delegatum ossicium videatur inuidere & praeripere Θ Cur ergo nobiscum se futurum usque ad cosummationem seculi pollicetur 3 An Ecclesia Christum de Spiritum sanctiim una rectores serre non poterit Z Notctur tua ratione Caluinus,non tantum praesentiam corpoream Christi e in udo tollere & ama- dare,ne res humanas cum se iritu gubernet,sed etiam diuinitati,quae in Christo habitat, praesentiam,&Ecclesiae regimen adimere, ne si cocedatur, spiritus vana inueniatur missio,aut superuacanea deprehendatur procuratio.Notetur deinde in Caluino repugnantia. Etenim cum interpretatur, se non semper habebitis,excipit,nisi virtute & gratia spiritali,ut prorsus cxcludat omnem carnis praesentiam. Clim vero disquirit quonam pacto percipiatur Christus,& participetur in Coena, Cingituperstringit, qui sola virtute & gratia spiritali asseruerat, cum 'ua carnis quoque comunionem & participationem exigit, ut Christus ipse non sola gratia versetur nobiscum,& coniungatur, sed carnis aliqua praesentia & assistentia: quam si rursus negat,relinquitur Christum nobiscum manere sola virtutis & gratiae praesentia. Eligat utrum volet,& contrarietatem expediat. Porro in hac materia digladiari solent inter se scriptores de Augustini sententia maxime. Alij suos locos habent in procinctu, quibus videtur Ausustinus humanitatem Christi uni loco mancipare. Alij n nulla dicta illius sortasse violentius ad Eucharistiae utilitatem accommodant. Nos seruemus omnibus in rebus quantam potuerimus modestiam. Principio obseruemus usu venire in scripturis de Doctoribus, ut pro modo nomen rei collocetur, &res videatur tota affirmari vel negari,cum tantum rei modus aliquis intelligatur, de particularis aliqua conditio. Sic caro & sanguis per Apostolum regni Dei possesse sone fraudantur, clim certum sit nos recepturos carnem nostram de sanguinem: sed ab Apostolo nomine carnis de sanguinis, calamitosae & peccatis obnoxiae pro
320쪽
'' sup eo ipti, ita resurrectione sere intellexerit, sed qualitatibus N proprietaribus
immutatum. Sic ab eodem Paulo Christum iam secundum carnem non nosse di ym ' i h, he h. eo temus quidem, sed infirma carnis condi tio nonante rei & camis enuntiatur.Fundamenta Haereseon Manichaei contra carianis Clitisti veram, &Origenistarum contra nostram resurrectionem, consiste-banon errore , qt o caro posita pro modo carnis & conditione, camebatur pro natura carnis & substantia. Dicebat Manichaeus inter alia:Ab Apostolo iam igno- 'atur Christus secundum carnem: crgo carne non in praeditus. Dicebant Ors nistae ,Αb Apostolo scribitur, carnem & sangui em non admitti ad regni possessionem:emo carnis non est speranda resurrectio. Augustinus post alios respondet, eos falli.qui nesciant, aut nolint attendere, in scripturis res pro suis affectionibus& accid'entibus tape nominari ,& contra. Ideo carnem &sanguinem oportere intelligi pro modo carnis,& qualitate misera Origili. Scripturam secuti Pa- res nonnumquam rem ipsam videntur ab Eucharistia cccludere, propter aliquem modum rei,quem sentiunt a sacramento alienum. Sic Augustinus dixit, Non hoc corpus quod videtis, manducaturi estis, neque sanguinem quem effusuri estis, bi betis De quo prolixius agemus hoc capite: cum tamen non rem a manducatione& potu simpliciter tolleret, sed modum visibilem & carnalem,quali Christus oculis cernebatur,&inter homines versebatur. Sic aliquoties leges Orirnem, Hieronymum &Augustiniun, indignis negare esum carnis Domini, cum lotum modum denoten Iuctuosum nempe & saluti serum ob id Augustinus ipsemet commonefacit Lectores, ad modos recurrere , cum de Indignis certatur. Praeterea ex modorum disserentia ipsi Patres aliquado Christo diuersas carnes,& quasi permu- , latoria corpora assingunt, clim nihil aliud intendant, quam eiusdem corporis varios existendi modo declarare, quos cὐm reales & vcros intelligcrent. cos mini-- Tmbus rei expresserunt, imitati Apostolum, qui alia corpora mortalia siue carnalia
g alia spiritia vocat, cum decliuem sermonem beret. sic Theodo in D:-
μ fy mascenu , Hieronymus di Augustinus, non dubitarunt duplex Christi corius S. Gn minem vocare, tum propter duplicem in eo naturam, diuinam atque humanam ut priores Theodoretus&Damascenus faciunt,vel propter duplicem corpor. ' desistentiam & participationem distinctam, carnalem, quam ςxi ms icramentalem vocant,& spiritalem: quibus simul vel utraque natura, V in ca ne Christi habitat, participatur,vel distinete altera tantum. Augustinus 5 Hieronymus ita de corpore ac sanguine Domini nonnumquam loqui deprehcnduntur, ut in sexta Repetitione abunde differemus. Quinetiam unus &idem propter diue sos illos modos apparet de corpore Domini proferre pugnantia, & quasi eius praesentiam & partic pationem nunc negare,nunc assirmare , ut capite De visibili corpore antea attigimus, & in isto De Augustino persequemur. Propter modorum diuersitatem, ad imitationem maiorum recentiores, sicut Petrus Lombardus S alij distinxeruiat corpus sacrametale, seu consecrationis,seu benedi stionis, seu inuisibile,a naturali seu creationis, quasi non idem corpus esse, sed duo longe differentia intelligerent, csim tamen unum & idem existere tam multis disputent S confirment, ted secerni ex eiusdem substatiae corporalis diuersis modis & locis exi stendi ac sumendi, propter quos res eadem effertur, ac si esset multiplex S. Varia. Attendamus temo diligenter, suadere Augustiuum saepe, ut adhibeamus modo-