장음표시 사용
441쪽
minici pervestigari non polle. Hanc nos tantum in Coena Domini institutam esse& fieri asserimus, & extra Coenae vllan haberi negamus. Tertia spiritalis , quae etiam Mystica nominatur: quod paulus talem nostri totiusque Ecclesiae coniunctionem cum Christo appellet magnum mysterium: S: ea est,qua fimus spiritaliter caro de carne, & os de ostibus eius,ipsique Christo inserimur in baptismo, aut etiaextra Coenam per fidem. Quarta spiritalis per sdem, quae proprie est participatio meriti Christi, S: aliorum spiritualium beneficiorum, ex eius passione ac merito nobis prouenientium. Hanc solam Cingliani admittere voluerunt: cui Caluiniani praetulerunt antecedentem, & utrique luana pro Sacramentali S vera supponere adnixi sunt. Ex primo modo species panis franguntur, ligeruntur, & egeruntur. Caro vero Chrilli de illo imodo ea tantum sustinet sibi tribui, quae sunt, quandiu fatuae&in statu naturali supersunt species panis &vini: ac ne modum illum caro secundum se recipit, sed mediante sacramento cui subest. Secundo modo caro ipsa in se corporaliter editur, non phys co aut caperiantico more, sed sacramentali id est, caro Christi corporea in lubstantia existens, & simul quoad existendi modum spiritalis vehiculo panis suscipitur a corpore nostro per organa esses, &secundum se manducatur vere, non tamen corporali modo, seu dentium ossicio,
sed mystico, arcano,inuisibili,spiritali atque inscia sibili modo, vero interea & rea-li.Priori modo caro Christi non sol sim quoad rem, sed quoad modum caria, liter & corporaliter, etiam sensualiter manducari dicitur, frangiquc atquz alteri, ur pura non in se, sed in sacramento,scu per accidentia panis & vini quibus subest, & quo- me -- --rum proprietates excipit, propter unionem,non perisnalem aut hypostaticam,sed huic proximam, & quae cum hac multa similia habeat, quoniam licet species panis & vini non inhaereant Christi supposito, & eius carni, ab eius tamen praesentia&virtute continentur in rerum natura ac si ipsi haererenta tam vero unionem
appellamus sacramentalem , ac propriam huic sacramento, per quam duobus modis, inquam, caro ipsa edi praedicaturmaturali modo, non in se,scd ratione acci dentium, quibus inquam subiacet:altero modo in se,sed non nisi quatentis obuoluitur materiali ac visibili sacrameto:Idebsacramentalis maducatio vocatur, quoniaper se fit de carne operta tamen sacrameto. Caeterum illa specierum & carnis virio, ac troprietatum communicatio, certis snibus coercetur, nec latius extenditur quam i ccies in sua prorrietate & natura manent. Postquam enim diligiem & sommam panis & vini amis crint consumptae, iam cessat ratio sacramenti, atque cum illis unio sacramentalis corporis & sanguinis Dominici, quae ab illis etiam desi- ia .. christi,
nunt accipere denominationem,ut antea faciebant. Naturaliter autem mutant sor--st
mam,& panis ac vini cmglcm species illae in stomacho per concoctionena,&in
aliam naturam transeunt: ob idque hucusque a Patribus pro corpore & sanguine Domini iudicantur, sicut his verbis testatur Clemens .Qui residua corporis,quae in ram Atisacrario relicta sunt, consumunt, non statim ad communes accipiendos cibos con- - - - ueniant,nec sanctς pontoni commiscere cibum,qui per aqualiculos digestus in secessum funditur. Hoc itidem testantur concilia, quae de aegrotis atque aliis prouident, a quibus per vomitum Eucharistia emittitur. Immutato sacramento desinit praesentia carnis Dominicae ab eo, ac propterea non amplius per comunicationem idiomatum ea possunt carni illi applicari quς sunt in speciebus corruptis,ut est co- uerti in carnem & sanguinem nostrum, in secessum e siluere, de egeri, aliaque quorum amplificatione deliciantur Aduersatij stercoranistae. Si digne quidem homo
perceperit sacramentu, illo consupto non diuellitur animo sitit corpore a societate& comunione carnis Domnicet,quandiu in gratia & puritate perstat Per colaetum
442쪽
exterius rubefert. Ex sccudo declarat panem Angelorum consistentem sub sacra' mento, carnem ac satagninem ipsum Domini integrum erogari, aequam portione Omnibus dari, no deme brari,atque alia quae antea recitauimus. Pro tertio, postqua' multa narrassici, quae pia mens circa hoc sacramentum meditari debet, ita quodam epilogo sinit. Haec in Christi come horatione retractanturas delibus, &defaecatis is animis carnis eius eduliu non est horrori, sed honori,potuque sancti ac sanctificatis , sanguinis spiritus delectatur. Haec quoties agimus, non dentes ad mordedum acui-mus, sed fide sincera panem sanetiam frangimus & partimur, dum qnod diuimina,
est & humanu distinguimus & separamus: iteque simul separata iungetes, unu Deuhominem fatemur. Augustinus vero etiam manifeste cande distinctiouem in locis paulo ante ex ipso notatis sequitur. Partiri carnem concedit in sacramento & panis maducatione, sed no in se:edi visibiliter in sacrameto,sed in se ac veritate spiritaliter,in ipso tame sacrameto mec consumi,quia morsibus in se non pateat. Etia qua
to modo spiritaliter edi exprimit ad vita, si quod in sacrameto visibiliter summir, in veritate & ex fide spiritaliter edat uti quia quod prodest in carne Christi,est spiritus & vita, ut ipse ic status est: ob Idque nec externa manducatio visibilis, nec sacra- metuis quicquam iuuat nisi fides adsit,& spiritalis per fidem participatio. De qua to illo modo spiritali etiam extra sacramentu alibi quoque Augustinus proclamat: Vt quid paras dente Crede,&maducasti:n5 quod illos alios modos excluderet,sed iam axime necessariu, ac sine quo alij sunt inutiles,nec afferunt vita,sed potius mortu comedauit. Quod si Patres no sensissent corpus Christi in se re ver sacrametaliter tame comedi, cum s imitur sacramentu & eὀitur,cur timebat ubi no erat timor,ne is is abj.,m popitius crederet tande corpus illud consumptu iri. Certe si solii per fide ederetur, aduot cor. aut tantum in sisno,&no in se,nulla nasci posset suspicio de cosumptione corporis Dominici At cum omnes retro Christiani laboret in amolieda ea sit spicione, redis, Mi contum, dendaque ratione cur cosumi nequeat: certissimu est argumentum de vera, reali ac re ut corporali maducatione carnis illius, sacrametali tame atque inuisibili, sine ulla cor- 'ruptione & laniena suisse persuasos. Ioanes Apostolus ad eam fide confirmanda, an- ἐρ- tequa dc tali esu verba faceret, praemittit miraculii de quinque panu maducatione, quia tot millibus exesi,no fueriit tame consupti, sed astatim multiplicati: Interserit 1nulto minus id mirandii de Christi carne, quae suam prς rogatiua esset demostrati c., vi ct illi ra per ascensione in coelia,causasque Iraerogatiuam explicat.Caro no prodest qui ς' 'si qua. Verba quae locutus sum vobis, spiritus & vita sunt. Mentu atque intentionem
verboru Christi Apostoli nobis per manus tradideriit: Veteres Christiani Cyprianus, Athanasius,Gregorius Nystenus,Augustinus,Cyrillus Alexadrinus, aliique cxplicarunt , quos partim capite De ascensione produximus, partim isto,partim alio de illo Ioannis Apostoli ducto, quod postea habebitur. Coram Aegea Tyrannora xpi'. OG. Andreas Apostolus olim dixit, Quotidie sacrifico agnii,cuius carnes posteaquam omnis populus credentium manducauerit,d cius sanguinem biberit,agnus qui sacrificatus est integer,perseuerat & vitius. Insuper Patres totum & aequaliter impar tiri omnibus ac singulis prostentur,quod nec de signi distributione nec despicit aliesu proprie demostrari potest. Neque enim aequa iacramenti portione singulis distribuere suerit facile,nec praecipitur, nec aequaliter per fidem Christum participamus,sed pro mensura fidei distributiones gratiarum sunt: nec fitisset dissicile concinpere animo ipsum a pluribus participari,& nolui dire vera: sed ut re vera ab omnibus edatur, nec diuidatur & aequaliter sumatur,hoc opus, hic labor est, quod fit sh in cacramentali sumptione: id quod Cyprianus & Emisenus ex Manna comprores. v. bant, quorum posterior sic habet: De Manna vetus narrat historia, nec qui plus colle-
443쪽
DE VERITATE E VCH ARISTIAE. Loi
, collegerat,amplius,nec qui minus parauerat, minus,ed quod Eucharistiae Acra pcr-- ceptio non in quantitate, sed in virtute consistat. Quod corpus sacerdote dispen-- sante tantum est in exiguo, quantum esse constat in toto: quod cum Ecclesia fide - lium sumit,sicut plenu in uniuersis, ita integrum cisse probatur in singulis. De quo sensu Apostolica sententia derivata est, licens, ut inultum non abundauit, &qui modicum non minorabit Si forte panes esurietibus apponeremus, non totum perueniret ad singulos, quia particulatim & minutatim pro portione sua unus uisque praesumeret. De hoc vero pane ciuia assinnitur, nihilominus habent singuli quam uniuersi totum, unus totum, duo totum, plures sine diminutione percipiunt, quia - benedictio huius sacramenti sint distribui, nescit distributione consumi. Gabrielis Biel ex Hieronymo citat: Singuli accipiunt Christum Dominum, S: singulis poristionibus totus est, nec per singulos minuitur, sed se in singulis praebet. Cyrillus Ale--xandrinus in Ioanncm scribit: In quatuor partes diuisasunt vestimenta,&tunica is solum in diuisa remansit, quod mysticae cuiusdam rei signum fuisse dixerim. Nam is quatuor orbis partos ad salutem reducti, indumentum eius impartibiliter inter se - partiti sunt. In lingulos enim partibiliter trasens unigenitus, S animam atque cor- ,. pus eorum per carnem sitiam sanctificans, impartibiliter atque integre in omnibus is est,cum unus utique sit nullo modo diuisus. In eandem sententiam Repetitioneis secunda produximus Cesarium, GregorijN Zianeteni fratrem. Narrat Nicetes Choniates invita imperatoris Alexis Angeli motam quaestionem a nequam monacho Sindite, Vtrum Christi corpus post sumptionem incorruptibile maneat, quale post passionem & resurrectionem scit, an corruptibile,Vt ante passionem te--pore Coenae vixit. Alij inquitὶ dicebat incorruptibile csse,qubd mysteriorum per-- ceptio cosessio sit & recordatio quaedam Domini propter nos mortui & rediuiui, - ut magnus in Theologia Cyrillus tradit: de quam partem quisque acceperit ab eo, - integrum Christum percipi, quem Thomas palparit, eumque comedit post resum in rectionena,vt Ioannes Chrytostomus assirmat his verbis:O rem mirandam i qui ad - dexteram patris sedet, in nostrum peccatorum manibus inuenitur. Item, Quan- curaque partem accipis,cum totum accipis qui a Thoma palpatus est. Et alio loco, , Floruit in lege, Voleuit in Prophetis, maturuit in cruce, comcditur post resurre--ctionem. Neque enim aliud ici est quod percipitur, quam illud corpus quod mor-- te seperata vitam nostram auspicatum est. Ut enim parum sermenti totam massam in sermutat,de sibi similem ac parem reddit, sic immortale factum Dei corpus , cu in is nostro corpore fuerit, totum id in se commutat, Se transfert. Ait & magnus Euty--chius:Totum igitur sacrosanctum corpus & pretiosum sanguincin Domini homo in accipit,& si horum aliquam partem acceperit.Distribuitur enim impartibiliter iu-
ter Omnes propter inamixtionem, ut unum sigillum omnes imagines suas impri--mit,& unum manet etiam post communicationem, non imminutum, non mu--tatum in ea, in quibus impressum est,etsi numero,plura fit crint. Eddemque modo - Vna vox ab aliquo prolata, & in aere diffusa,in eo qui eam protulit,tota manet, & per acrem tota ad aures perfertur, nemine auditorum plus minusue percipiente:sedis tota est indivisibilis,& integra apud omnes,etsi decem millium numeru superent, ., quavis ipsa corpus sit.Neque enim aliud est vox,quam aer ictus. Nemo igitur am-- bigat, quin incorruptibile post mysticum sacrificium,& sanctam atque immorta--lem resurrectionem, sanctum & vivificum corpus & sanguis Domini per sacrificia is in res solidas impositus, minus quam commemorata exempla suas vires minuensis exprimatur, de totus in totis inueniatur. In primitiua Ecclesia Paulus Samosa-
tenus Christi corpus in Eucharistia corruptibile asserebat quia diceretur diuidite
444쪽
inter vos, cui respondit Dionysius Alexand. vi insecuda Repet. annotamus. In summa, quare nec cosumatur corpus Christi, nec diuidatur,tres rationes Patres asserui, quia spiritale corpus ac diuinum existat,quia non conuertatur in nostram substantiam per esum,scd contra nostra corpora in se attrahat,& trasmutet, spiritali magistransitione quam corporali, quia nobis exhibeatur in sacramento per conuersione panis in ipsum, ita ut no alteretur corpus Christi, nec mutetur,scd panis transiens in ipsum, sicut corpora nostra no consum itur ncc imminutitur,cum panis naturaliter in ipsa c onuertitur,sed contra panis ipsc consumitur. Quam postremam rationem
Gregorius Nisienus pluribus verbis amplificat, quae propter prolixitatem omittimus , & ea conuenit cum sigillo, quod se imprimit omnibus ccris sibi applicatis, immutatum & incorruptum permanens. Aduersari j nos premunt ex Augustino, apud quem haec leguntur: Infantes non norunt, quod in altari ponitur, & peracta
pictatis celebratione consumitur,unde vel quomodo conficiatur,unde in vitam re-ligionis assumatur:& si numquam distant experimento vel suo, vel aliorum, & nu- quam speciem illam rerum videant,nisi inter celebrationem sacramentorum, cum
offertur & datur, dicaturque illis authoritate grauissima, cuius corpus & sanguis sit, anihil aliud credent, nisi omnino in illa specie Dominum oculis apparuisse morta-lium,S: de tali latere percusso liquorem illum omnino fluxisse.lbidem quoque ad- dituri Aliquando ad significandum sit eadem species, vel aliquantulum mansitua,.sicut potuit serpens ille aeneus exaltatus in eremo,sicu i possunt & l iterae, vel peracto ministerio t ransitura, sicut panis ad hoc factus in accipiendo sacramento consumitur. Ex his inserunt aut corpus Christi una cum pane consumi,aut non ibi esse, nisi metonymice & significative: quia totum quod in altari ponitur, peracta pietatis celebratione consumitur. Verum de utroque magna fit Augustino impostura. Nam si per metonymia illarerii species tantum esset corpus & sanguis Christi, non adiecisset Augustinus, grauissima aut horitate infantes doceri corpus esse Christi,& sanguinem. Nisi enim ita esci, authoritas falsum asserentis grauis csse nequiret. Sed ad tropice loquendum,non grauissima authoritate,sed tantum hominum etiaicuissimorum consuetudine & vsh opus est: nec ex locutione t pica fuisset serio credendum infantibus Dominum in spccic panis oculis apparui sic mortalium, de
ex latcre percusso effusum talem sanguinem. Certum itidem est ab Augustino non creditum tale corpus d sanguinem consumi, aut in secessum egeri. Duobus enim locis contrarium apertissimc tuetur. Cum enumerassct triplex genus panis benedicti, unum qui ad mensam communem a Christianis benedicitur: alterum, qui in Ecclesia pro catcchumenis sanctificabatur, quem vocat Sacramentum corporis Christi sed nondum corpus ipsum: tertium,qui in altari benedictione solenni coh-secraret ur,ficretque corpus Christi: ex tribus alios corrumpi assentitur, & in secesi sum ire, non autem corpus Christi,ad cuius escam ait, ut ad eam quae non corrumpitur,nos Dominus apud Ioannem inuitat. Cibos inquit istos, quibus ad necessitate sustentandae vita nutus alimur,sancti scari idem Apostolus dixit, per verbum
Dei,& orationem qua oramus,utique corpuscula nostra resecturi. Sicut autem ista ciborum cinctificatio non ciscit, ut quod in os intrauerit,non in ventrem vadat,&insecessiim emittatur, per corruptionem qua omnia terrena soluuntur, unde ad aliam escam,quae non corrumpitur, nos Dominus exhortatur: ita sanctificatio catechumeni, si non suerit baptisatus, non ei valet ad intrandum regnum coelorum. Excipit etiam nominatim, ipsum corpus Christi ab egestione in secessum, uti faciunt omnes alij Patres, quos recitauimus capite primo libri secundi De Transubstantialitate:& in dicto nunc allato Augustinus rationem reddit, quare excipiat ipsum
445쪽
DE VERITATE EVC HARISTIAE. Dri
corpus Domini,quia videlicet suerit exceptum ab ipsomet apud Ioanem, ut quod non subiaceat corruptioni, quoniam non inter terrena sit ponendum, quae omnia inquit in corruptione soluuntur. Ex eadem vero ratione spectandum est, quatenus Augustinus intelligat consumi quod in altari ponitur, utique quatenus terrenum est 5: terrenum relinquitur, quod ex terrae frugibus accipi dixit,& aliud fieri, nempe, corpus Christi specie ac signo panis conuestitum, quam speciem ac signum ait peracta pietatis celebratione columi, quia terrena manet illa species,quamuis temrena eius substantia in carnem Domini, operante Spiritu sancto per ministerium hominum transierit,quae quidem caro esca incorruptibilis in illa specie panis est,ad quam Christus nos hortabatur. La est recta ac plena Augustini sententia, aliis Patribus & sanae doctrinae apprime consentiens.
AD ARGUMENTUM DE MURIBVS ATQUE ALIIS
animantibus,quae aliquando exedunt Eucharistiam,m de eius conculcatione.
E p E R T D. Augustinus contra resurrectionem carnis foeditates a que infinita propemodum absurda cum horrore atque irrisone Philosophos blaterasse. Sed inter haec omnia inquit quaestio dissicillima ab illis proponitur, quomodo reditura sit caro,quae abcl- tuis, siue ab alio homine consumitur, cum in carnem conuersa sit eorum, quibus in alimentum cessit. Vtrum ergo reuiuiscet ea caro in eo qui exedit,an in eo qui exesus perierat. Vtrum etiam, apud Tertullianum dicebant, resuscitabuntur pisces & caeterae bestiae atquae alites carniuorae, ut retromant quos comederunt, quia & apud Mosem legitis exquiri sanguinem de omnibus bestiis. Ad hoc autem ista percolantur subiicit Augustinus) vis de resurrectionis illudant. Sacramentari j prosecto non dissimili ingenio philosophantur&nugantur in Eucharistia. Tanti siquidem faciunt unum argumentum de arrosa amuribus , aut vorata ab aliis animantibus, aut adusta Eucharistia, ut alio ariete expugnari Lutherus non potuerit ad reponendam in solo usu carnis Dominicae praetentiam, ut non alio Melantho magis inclinauerit ad resecandam omnem etiam usu,riam eiusdem carnis in pane existentiam. Haberi volunt piissimi erga Christum, cui contumeliosum fore existimant, si bestiam inhabitet, qua immortalitate & carnis resurrectione donadam assi an si vescatur Christi carne. Ista sane ratio,quoniam speciem pietatis prae se seri, & oculis spectatur,non selidio incautos plurimos, qui non conteruant omnia Christi mysteria, ut ea conserant in corde suo,a fide Eucharistiae alienavit, sed nonnullos sane doctos homines & Catholicos perturbauit, ut opinarentur corpus Christi avolare a pane, quoties incideret res,quae panem Eucharisticum a legitimo usu, cui destinatur a Christo, impediret, vel in profanum conuerteret,quamuis crederent etiam extra actionem usus legitimi, &perceptionem secramenti,corpus Christi in pane perdurare. Eam ob rem ipsum negant infidelis os, siue non baptisati, aut gulam belluae ingredi, aut ignem, aut permanere in specie panis,quae vermibus scateat, siue ita mucida fiat, ut nequeat exedi. Id sibi persuaderi aiunt multis miraculis a Deo ostensis,& Cypriani authoritate, qui recitato miraculo alicuius, qui Eucharistiam in manibus acceptam cum c dere conaretur, cinerem ferre se apertis manibus inuenit: ubi statim acclamat Cyprianus, documeto unius ostensum Dominum recedere, cum negatur, nec immerciatibus ad salutuprodesse,quod sumitur,cum gratia salutaris in cinerem, sanctitate fugiente, mute-
446쪽
tur. Sed tutior est atque constantior fides Ecclesiae ab antiquis Patribus excepta, quae corpus Christi, per verbum & potentiam Domini pani praesens factum, tandiu perstare asseuerat, quandiu species panis in sua integritate perseuerat, ubicunque locetur & reponatur,siue in pyxide, siue in homine, siue in bellua, siue in coeno siue in igne,aut quocunque loco.Nihil itaque offenditur gloria Domini,& verit aes, si quandiu reperiuntur in aliquo animante species panis saluae,confitemur in eodem corpus Christi existere: sed negamus ab eodem sacramentaliter percipi,aut manducari,siue cum speciebus dilaniari,cum arroditur panis forma,aut deglutitur, quoniam spiritalis existe di sub pane modus obest, ne a corpore taliatur, nec capax fidei ut sacramentaliter edere postit & intelligere. Imprimis an dicem versatilem
Domini virtutem, atque infirmam secundum locorum varietatem, decorem aut indignitatem 3 Incredulitas hominum fidem Dei evacuare nequit, ut irritum reddat ipsius verbum, de locorum parum conueniens honestas, quoties accesserit, toties hominem Christum abigat, & Dei potentiam impediat Z Qui non horruit vi
ginis uterum, cuius pudore offensi Marcionitae & Manichaei filium Dei incarna tum non credebant,si ventrem & belluae gulam non horruerit, an cum Sacramentariis negabimus Dominum & Deum nostrum, tanquam facinus indignum commiserit quod propternos ad os usque bestiae se abiiciat Cui non fuit locus cum hominibus in diuersorio, quando nascebatur,quia natum expauescimus in stabulo, siue specu, in medio duorum animalium, neque opera cius consideramus, an ideo
negabimus cum Iuliano atque aliis Apostatis Christum & Regem nostrum, quasi decuisset eius maiestatem non nisi in aula nasci,& non in caula fastu Principum excipi sumptibus Imperatorum nutriri, & ornamentis honorari Z Tertullianus profectὁ retundit Marcionem exaggerantem, ut rem indignam Deo, humanae sortis initia & incrementa,quae Christus subiit,ac respondet nequidem nostrum esse obmurmurare Christo nostro,si se belluae immiscuisset,aut vilissimam atque infimam omnium creaturam assumpsisset. Si re vera scribit de lupa,aut sue,aut vacca prodi tare voluisset,& serae aut Pecoris corpore indutus regnum coelorum praedicare tua, inopinor, illi censura praescriberetὶTurpe hoc Deo,&indignum Dei filio,& stultum pro p terea, qui ita credat. Sit plane stultum, si de nostro sensu iudicemus Deum. Sed circunspice, Marcion,si tamen non delesti,stulta mundi elegit Deus,ut colan-- dat sapientes,&c. Adhaec Ionas in ventre Caeli incolumis vixit, & ad Dei gloriam viuus inde emersit. Christus plusquam Ionaς hic vilius tamen quam Ionas per animam in inferno, & in corde terrae siue sepulchro, per corpus nabitauit. Quid foeditis,obsecro,bellua, an infernus quem tribus diebus anima Christi incoluiti Videmur plane ex illis esse iuuenibus,qui dediti carni & carnalibus epulis,metimur omnia ex sensu,nec sapimus, priusquam edoceamur a Samsonis Dalila id est, Christi Ecclesia, problema & inauditum paradoxon fieri posse, ut etiam ad literam de comedente exeat cibus,& de amaro dulcedo, hoc est, ut in Leonis ore deprehenda tur hominum esca, Domini caro, & in serae voracitate dulcedo nostra Christus.
Quis purior insuperi Iudasne, in quem post corpus Christi ut scriptura innuitὶ in
trauit Diabolus,an mus,an Leo,quos no possideat Satan,aut peccatu, sed Deus,qui est omnia in omnibus Certe Brentius cum asseclis, ad statuenda praesentiam Christi in Eucharistia,humanitatem eius tam late diffundit, quam diuinitatem, ut vir que ubique sit. Cum diuinitas itaque omnia penaadat locorum spatia, & bestiarum ac ferarum omnia latibula impleat,& inde potius augeatur eius maiestas quam lindatur, quid est quod repente mutata sententia inter os & ossam, atque in solo usu, carnis existentiam in Eucharistia Brentius defigat, ne si praesens in pane esse perr xe it,
447쪽
xerit, aliquando ctiam in muris ore esse possit. Quid piaculi secum assert, id consi
teri quod de diuinitate consessum, nihil de eius maiestate ac dignitate imminuitὶ Solis radi j cccntim ingrediuntur, nec inquinantur, refrondebant Christiani Mani chaeis, quod pudebat fateri filium Dei de muliercul languinibus incarnatum. Hoc idem sibi habeant responsiim Sacramentari j, nec putant Christum, iustitiae ac mu-di solem, vilis locis contaminari, praescitim cum iam non moriatur, nec mors illi ultra non dominetur, sed corpus habeat in sacramento glos iosum, quod nec laedi, nec ullis sordibus aspergi ponit. Neque vero ita loquimur,quas allentiamur Christi corpus vere manducari a brutis, aut corum carni admisceri sed quemadmodum Tertullianus inquit a scriptura nominari bestias & pisces in redhi Sitionem carnis& sanguinis, quo magis exprimatur resurrectio etiam deuoratoria corporum, cum de ipsis deuoratoribus exactio edicituri ita magis exprimitur corporisChristi in sipecie panis pnesentia, si etiam cum esse panis Eucharistici ab ipsis brutis caro Do
mini edi quodammodo concedatur, quia panem assectatur & concomitatur, ne Eueharistiam adhuc fatuam, corpore Claristi vacuam fateamur. Certe antiquitas ita
locuta est in Synodo Arelatensi in haec verba: Qui bcne non custodierit sacrificiti,& mus, vel aliquod aliud animal illud comederit, quadraginta diebus poeniteat. Nequaquam tamen suspicati sunt boni illi Patres sacrificium Ecclesiae comedi a muribus,ut Christi caro,quae facrificium dicitur,vere ab ipsis discerpi,confringi atque alteri putauerint,quod ne quidem ab homine fieri fasti sunt. Nequaquam etiacum suo fructu de effectu vesci animalia corpore Domini somniarunt, ut immo talitatem de incorruptionem,sue mortem de iudicium ipsis afferret.Ne quidem sacramentalem esum rationis expertibus animantibus concesserunt, quibus Dominus nec sacramentum instituit: nec nascuntur, ut habeant partem cum Christo, mums. nec eorum fert natura,vi huius sacramenti vim de usum intelligantndeὁ nihilo plus percipi ut, aut exedunt de corpore Domini, qua alius locus, in quo sine detrimento Eviliari carnis Dominicae, panis ac vini species aliquo casu sitie aliqua violentia corrumpatur. Sed quoniam actiones, quae circa species exercentur, propter indiuiduam cor-
ris Christi cum ipsis coniunctionem, quandiu saluae de integrae supersiunt, attri-uuntur etiam carni Domini subsistenti in ipsis: ideo si arroduntur a muribus, arrodi caro Domini dicitur: si dentibus arripiuntur a bestiis, de ipsum arripi: si exeduntur, etiam illud exedi: sed ultra progredi non licet, quoniam tum desinit specierum integritas, de succedit earum corruptio.Nihilominus si propria de vera desideratur locutio, a brutis nullo pacto manducatur in se coreus Christi:quoniam, inquam , nec quicquam ab illis patitur,nec quicquam in ipsis operatur, sed circa solas species feritas occupatur. Corpus tamen Domini in belluarum gula subsistere,
quandiu, inquam a sua natura immutatae permanent species, nos compellit crede- .re ratio scripturis conssentanea, ac Patrum authoritas. Nam ex quo accesserit verbii Domini ad panis clementum, fieri oportet sacramentum, duabus rebus constans,
terrena specie significante,& coelesti corpore Christi signiscato Effectum vero sacramentum dissolui non liquet ex scripturis,nisi per panis manducationem, aut aliam consumptionem. Quandiu itaque panis natura sue species suerit superstes,t.mdiu superesse sacramentum, de corpus Christi adesse oportet. Itaque de ubicunque saluus panis Eucharisticus ostendi potest, siue in coelo,siue in coena siue in homine , sue in pecude,ibi sacramentum csse,ac corpus Christi praesens iudicari de recognosci debet. Nam nulla est in scripturis ad constituendam vel soluendam veritatem Eucharistiae,locorum,personarum, aut comedentium panem hunc expressia
distinctio, per quam internoscamus pro illorum diuersitate abire ac redire, adesse
448쪽
&abesse ab Eucharistia verbo Domini consecrata corpus Christi. Patres prosechbsententiam illam confirmant, qui ubicunque saluas species animaduerterunt, religiose pro corpore Domini duxerunt. Cyprianus sensuinem Domini non dubitat existimare,qui ex puellae stomacho per vomitum exi sic quoniam adhuc appareret vini species. Sanctificatus inquit in Domini sanguine potus de pollutis visceri-bus erupit. Optatus miraculo comprobat Eucharistiam absumptam a canibus,ca ianem Domini retinuisse, quae ipsos in ultionem contumeliae contra haereticos exa- gitarit. D. Bernardus non existimat propter morsum muris carnem illam evanescere, sed pie atque erudite respondet, non vltra species animantium impetus progredi. Tria debes inquit in sacramento altaris attendere,speciem panis,veritatem in carnis,uirtutem gratiae spiritualis. Vsque ad specie panis sensus pertingit exterior, ad veritatem carnis s des interior, ad virtutem gratiae spiritualis, charitas superior. Speciem panis rodit aliquados rex paruissimus, veritatem carnis Christianus reci-pit etiam pessimus,uirtutem gratiae spiritualis non nisi praedestinatus recipit. Quod itaque videmus, species est panis & vini: quod autem sub specie illa credimus, ve-rum corpus est, & verus sanguis Christi,quod pependit in cruce,& qui iluxit de la- tere. Patres insuper nefas expiandum existimarunt, si quid de Eucharistia in terram sineretur elabi,& si quid elaberetur,iusserunt honorisce colligi,siue radi atque inter reliquias reponi, aut comburi. Iusserunt studiose sacramentum recludi,aut post communionem reliquias a puris clericis aut infantibus exedi, ne per aliquod insortunium fieret contumelia corpori Domini. Ne idcm saepius repetatur, requiranturalia, quae ex antiquitate citari hic conueniret: sed ad Tractatum de asseruatione Eucharistiae remittimus.
M viba. F. Scio Aduersarios post Melanthonem ista omnia ut ridicula ac superstitiosa de V s ' spicere, & habere ludibrio: sed nos Ecclesiae Catholicae per uniuersum mundum diffusae fidem & religionem,scripturis ac miraculis fundatam amplectimur,&ex ea haereticorum impietatem detestamur, ac risius despuimus. Interea tamen non alligamus Christum sacramento,quin cum libuerit, seipsum ac gratiam suam ab illo 1ubtrahat: sed de lege ab ipso lata ac voluntate, quam scripturis & sanctorum Patrum responsis prodidit, agimus. Sed de ipsius singulari potentia,& sere quoties legimus ipsum se subduxisse, ne ab indignis sumeretur, toties comperiemus species immutasse, sicuti cernitur in Cypriano illas in cinerem conuersas fuisse: quo in loco Cyprianus scribit,Dominu recedere a sacramento,quoties negatur:quod sane non intellexit quoad praesentiam corporalem, sed quoad gratiam spiritalem, quoniam in textu alios lapios commemorat manibus atque ore cepisse corpus Domini, a que etiam comedisse,quorum aliqui ad alios admonendos non impune tulerint. Postreinb, quod pedibus conculcant Eucharistiam impij,conspuunt,& indignis modis proterunt, sibi videntur ratiocinari ex patientia iniuriarum Christum ibi non adesse, non tantum ficto, sed sermonibus Iudaeis similes, qui Iesum Per tommenta explorare voluerunt an esset filius Dei. Gloriatur inquiunt; patrem se habere Deum. Videamus ergo, si sermones illius veri sint,& tentemus quae ventura sunt illi,& sciemus quae erunt nouissima illius. Si enim est verus filius Dei, susci piet illum de manibus contrariorum. Contumelia & tormento interrogemus eum. Eadem sane verba sunt,quibus vlulant esserati canes,& grunniunt Sacrametari j, ac tanquam apri despumant in Eucharistiam, quam tanquam margaritum Domini discerpunt,in Ecclesias ingressi. Beatus ille est, qui non fuerit scandali satus Τη in humilitate Christi:quam etiam in hoc sacramento abundare Augustinus ait, Mite rum post gloriam 5 exultationem, quas cum Dauide, iam rege creato simulet. insaniam,
449쪽
infiniam, sinat se premi impelli,opprimi, percuti,lacerari,& omnibus sordibus c spurcari, vi videamus eum quasi leprosum non habentem faciem, ac ne speciem, quidem panis, quasi vestem sua maiestate dignam,sed coeno,sputo,vermibus, putredine,atque omni immuditia deturpatam ac deformatam. Desinant tamen princlate scribit Gui mundus homines mente corrupti ac putridi corruptelam & putredinem opponere sacramentis Dei: qilia sicut assumpta peregrini,& hortulant, vel
leprosi species, fidelium negligentiam vel increpuit, vel corripuit, vel fidem dilectionemque probauit,veritatem tamen es entiae Christi non euacuauit: ita si qua do putredo vel aliud simile indecens,in Ecclesiae sacramentis appareat, ad negligetiam ministrorum puniendam vel corrigendam, vel certe ad fidem dilectionemque probandam, ut diximus, valet, veritatem tamen essentiae Dominicae carnis &sanguinis euacuare nequit. Proinde ergo nec istas haereticorum versutias Ecclesia Dei metuat, quae ipsam etia totam carnalem in terris dispensationem Domini sui, sibi quidem salutem,scandalum autem semper fuisse reprobis non ignorat. Quo ties sane haec sacrilegia admissa fuerunt, constantissime Patres conqueruntur corpori Christi praesenti iniuriam inferri,& scelus Iudaeorum sceleri par incurri. Te tullianus de his, qui manibus violant corpus Christi,&indigne attrectant, scribit: tib - - Semel Iudaei Christo manus intulerunt, isti quotidie corpus hoc lacessunt. O ma- -
isnus praecidendael optatus vero in Donatistas ita inuehitur: Iudaei manus iniece--runt Christo in cruce,a vobis percussus est in altari. Hic no repetam ex Athanasio, Naneti anzeno,Chrysostomo,Victore Vticens,Leone Papa, atque aliis, variorum
haereticorum historias,qui similia stagitia perpetrarunt,& ab omnibus rei corporis& sanguinis fili j Dei conculcati peraguntur: ac fere sane populi, apud quos ista acciderunt,simili cum Iudaeis exitio,aut alia insolita graui ultione,non longo tempore post huiusinodi impietatem, animaduertuntur tanti sacrificij luisse poenas. Habentur illorum descripta testimonia in Liturgiarum Proemio,& in libello etiam a me edito Gallice,De Ecclesiarum per haereticos excidio. Postremo saepe miraculis Christus comprobauit istas ad se pertinere contumelias, quamuis statim corpus nihil laederent Ided ex compunista Eucharistia sanguis miraculosus, quas ex naturalis corporis vulnere, non semel ad sceleris indicium fluxisse visus est, quemadmodum fide digni narrant Historiographi,&Thcologi disputant. De hac tota contumeliosa in Christum controuersia Praeclare contra Berengarianos ita peroratia Algerus: Quia ut ait Augustinus ideo sacramenta dicuntur, quia in eis aliud vide- μὰ M. - tur, aliud intelligitur. Sicut enim in quolibet corpore sine detrimento substantiae μ' is albedo nigredine, vel quaelibet qualitas superueniente contraria qualitate dispelli-- tur: sic in s cramento Christi,quicquid mutationis,specie tenus,vel sermae,vel cae-- terarum qualitatum, seu soricum corrosione, seu vetustatis mucore, vel quibuscu-- que modis fieri videtur, ad sacramenti substantiam,Christum scilicet, non attinet: is quem certissime scimus incorruptum manere in coelis,quicquid in eius sacrameloia contingere videatur in terris. Sicut enim in proprio corpore modo hortulanus, is modo peregrinus, modo phantasma, prout fides erat intuensium,apparuitaextrin-- secus autem alapas, spu ta,flagella sustinui sic etiam ad probationem fidelium, &o scandala infidelium , usque in finem seculi talia seri permittet in suo secramento,
is unde electi exerceantur, reprobi indurentur. Dum enim Christus in sacramento - occultatus, tantaque sua indignitate distimulatus, non minus tamen ibi credituris esse, nec minore reuerentia a fidelibus colitum fides hoc modo probata, dum con-- tra hoc quod videt,de Deo sentit,maiora meretur: infidelitas maiori suo scadalo in-
450쪽
durata damnatur, quae ibi conicmnit Christi reuereri substantiam, ubi in repellenda sui sacramenti indignitate, nullam viderit cius potentiam. Sed si ibi Christit, vel sine praesciati euidentia innotesceret, vel suae potent in miraculis claresceret, quod fidei esset meritum,cili sitae cognitionis tam manifestum daret expet intentii λ
REPETITIO SEXTA DE FALsA ET FALLACI DOCTRINA ADVERSA
OVA PROPONUNTUR EA QUAE SVNT SPECTAM
da in doctrina Aduersariorum de Coa Domιni. UONI AM NOB Is V IDEM VR propulsasse omnes Sacramentariorum , aut saltem validissimos impetus, quos secerunt in Ecclesiam Catholicam, cui conantur veram fidem de sacrosancta Eucharistia eripere, consentaneum est, ut eorum nouam opinionem expendamus. Non satis est aures praebere argumentis contra verit
tem Christianam, quam vocant Papisticam: sed multo magis explorare oportet,& diu multumque cogitare,an sanctioribus ac firmioribus nixam radicibus &fund metis doctrinam substituant, antequam deserta Patrum religione fidem tuam illis addicas & mancipes, ne aurea ac pretiosa Christi verba de dona aeneis commutes, & te leuitatis ac credulitati s aliquando poeniteat. Vnde excidas certum habes: qud delabaris attende, ne te praecipitem agas, unde Dei iusto iudicio nequeas emergere. Memineris Satanam cibam Christo dicere ausum, . - - Mitte te deorsum, ut ad deserendam imprudentius stationem sanctam hortaretur,ia cum Ii uerea securiorem non ostenderet,sed Angelos custodes ementiretur ille,qui. - - sanctae Ecclesiae desertoribus nescit subuministrare nisi spiritalia nequitiae. Memi-
ust m. neris te a Tertulliano praemonitum, omnes haereticos egregios esse s inae doctrinae eversores, sed nullius,aut eius quam sibi opinionis errore confinxerint,imperitissimos csse constructores,ita ut inter omnes naereses bonorum omnium unum sit vo- t. in .i. tum,& cum Augustino tale suspirium: Vtinam haec quaestio tot haberet inuento- Tnnu, res, quot habet contradictorest Hoc quidem in Sacramentariorum libris & collo-quiis semper cram expertus,sed non malai persuadebam eo impudentiae progressu- - ros