장음표시 사용
651쪽
aquam in vinum conuertat 3 Incredibile vidctur,ut effectus sit potior sua causa, &accidens rignat substantiam. At nos breuiter respodemus: non aduersari rationi ,res agere supra suam naturam & ordinem, quando non propria & insita sibi virtute operantur,sed aliena,sive substantiae etiam absentis aqua prodierunt, siue superioris & excellentioris naturae,coelestis scilicet ac diuinae. Sic animante sublato semen
ex eo prosusum simile procreat, & virtute solis multa maliarum rerum accidentia in alias transfusa exuscitantur & corroborantur ad pares substantias, aut etiam praestantiores edendaes, quam essent illae a quibus emanarunt. Ita credimus in sacramento pristinaes panis actiones exerceri ab accidentibus duplici virtute, una naturali & per Dei operam remanente, de panis substantia abctante: ut sicuti accidentia sine substantia conseruantur, ita eiusdem substantiae vis Sc actio, tuae inter accidentia iure censetur, residua sit salua dc incolumis transeunte substantia:altera virtute Christus per i uum corpus in sacramento exerit operationes , alias ministerio accidentium remanentium similes naturalibus actionibus, alias sine illorum opera sit pra naturam admirabiles, sue ad alimentum aut nocumentum corporis, siue ad condemnationem & interitum nostrum,quando indigne accedimus, sue ad vitam & incorruptionem tum animi tum corporis, si purgati & digni ad sacros inctas
epulas venerimus .Priori modo veneno imbutus calix ante,aut etiam post consecrationem peremit Papam.
De posteriori modo prolixius est agendum. Imprimis Deus coelitus effudit
Manna, ut probaret, non ex sola panis substantia hominem etiam corporaliter ali, sed ex quacunque re, quae procederet de ore eius & institutione, & ut per eam infatuaret prudentiam Aduersariorum nostrorum, qui sacramentum altaris panem
esse inde coniiciunt, quod alat, & quod prae se serat panis operationes & proprietates. Atqui Manna istas argutias consutat. Data fuit, ut discamus non oportere esse
pancria, aut naturalem substantiam, quicquid nutrit. Vt sciren inquit scriptu-ra fili j Dei, quos dilexisti, Domine, quoniam non natiuitatis fructus pascunt la ..mines sed sermo tuus hos qui in te crediderut,conseruat. Data est insuper, ne a sen-sibus & effectis de natura ciborum S sacramentorum temere iudicemus. Habebat niuis speciem : an propterea niuem suisse concludemus Z Omnium obsoniorum,
quorum desiderio tenebantur Israelitae,referebat gustum di saporetia, ac denique virtutem & operationem: an ideo semel omniti rerum in se comprimebat & coplectebatur naturam ac substantiam ξItaque memoria repetant Aduersarij, nihil ponderis habere suas ratiocinationes,etiamsi nihil diuinae mutationis accideret in pane. Nam nullam singularem inueniunt raniis pro prictare, perquam necessario arguere possint & conuincere, adesse panis substantiam: multo vero minus easdem valere sciant contra Dei omnipotentia, cuius opus est hoc sacrametum, quod temperauit pro sapietia sua & arcano consilio,ut de pane transformaret, & in eodem relinquoret, quod esset huic sacramento aptissimum. Ali vult corpora nostra ad stastilem& caducam vitam hanc, & ad illam coelestem ac scmpiternam. Modum ad inuenit conuenientis limum S: cibum ut iique effectui commodissimum ex duobus miscuit, corpori suo coelesti,& incorruptibili dans locum substatiae,& panis corruptibilis assuetam retinens & sustentans virtutem atque actionem. Qua de causa sancte ac pie Patres Iustinus, Irenaeus,Cyprianus,atque alij, coi pora nostra nutriri & augeri etiam carne & sanguine Domini scripserunt. Alii veto pani visi sunt alimenti vim, ac solitas ad nutriendum actiones tribuere. Vt iura que autem recte
fit , modo recte intelligatur. Nam panis ablata si bsantia , reliculae naturale praebent alimentum , ac si praescias csset substantia. Coiporis velo Dcminici
652쪽
DE TRANIS UBSTANTIALITATE. 3oc
natura suis etiam proprietatibus operatu sed suo ac coelesti modo,sicut diuinae sunt&coelestes, & ad vitam beatam & incorruptam corroborant ac vegetant corpora nostra, peraguntque aeternaliter, Ut Cyprianum loquitur,quod agunt alimenta carnalia temporaliter. Propterea huius actioius suae supernaturalis dat etiam nonnumquam in corporibum nostris visibilia documenta. Nam ut propter indignam sumptionem corporibus ingenerat morbos,&aliquando repentinum interitum ex Α-postolo Paulo infligit,ita digne percipientibus f pegustum quendam& seme immortalitatis confert,cum morbos depellit ex perceptione Eucharisti , t dia leuat, vires instaurat, & nos vegetiores ad quiduis perserendum pro Christo reddit. Hoc Gregorius Nanaianetenus in patre & serore praedicat: Hoc Cyprianus in martyribus commendat: hoc Theodoretus de Simeone Stylicide enarrat: cuius cum quadragediali toto ieiunio defecisset,& contabuisset corpus,ex sumptione sacrosin et Eucliaristit pristinum robur & habitudinem recuperauit. Tot in eandem sententiam per Annales Christianorum leguntur histori ,ut superuacaneum sit ullas annotare. Si Christus non grauatur sic ad sensum reficere corpora nostra, quid miramur, si panis accidentibus reseruat naturalem ad ea alenda proprietatem ZAc ne quidem hanc pr sentissimam suam actionem & virtutem reliquit in ipso sacramento sine testi monio. Aliquando enim ipsis panis species multis seculis a putredine vindicauit:aliquando guttis cruentis madere, aut vermibus scatere fecit: aliquando in cinerem, teste Cypriano,aut in lapidem,aut in carnem, aut in aliud repente vertit, ad hominum ulciscendam irreligiosam conscientiam,aut aliud facinus detegendum. Porro quoniam pr fati sumus hac quoque in parte Aduersariorum argumenta a Patribus solui,id probemus. A uocant nos proruis a sensibus S proprietatum speculationibus in Eucharistit mysterio. Reddunt rationem triplicem, quare mutatio ista oc lis non cematur, sicuti alie contenti; in scripturis sere semper cemebantur. Ne homrorem incuteret talis aspectus aut esus: Ut sacramentorum ratio consisteret, maior- o, que circa ea esset deuotio, & ad veritatem considerandam & expendendam sinc rior pateret accestus.Siue, ut magis exerceretur, & maioris meriti fides redderetur.
Ex quibus satisfit Aduersariis obstrepentibus,quare non dicamus commutari panis species una cum ipsa substantia.Hic pauca afferemus, quibus adiungantur quae in
Repetitionibus de veritate carnis in lacramento iam attulimus.. CYPRIA N vs. Inter Dominic mens conuiua ,animalis homo non admitti- i
tur: quicquid caro & sanguis dictat, ab hoc coetu excludetur, nihil sapit, nihil pro deli, quicquid humani sensus molitur subtilitas: omne quicquid a suis rationibus
.. deuium videtur, sapientes huius seculi ad dementia reserunt, & a veritate reputantia alienum.Sed veritas ab erroneis hominibus comprehendi non potuit,& cum in le vellet figere oculos, vim luminis non serens,caecata, non illuminata humana prς-- sumptio, S: aspectui eius lippitudo inli sit.
- CHRYsos ToMus. Credamus ubique Deo, nec repugnemus ei, tametsseno sui nostro & cogitationi absurdu esse videatur quod dicit. In omnibus, & pr cipue I A. σεο.- in mysteriis ita faciamus,non illa quς ante nos iacent, solummodo aspicientes, sed -- - Verba quoque eius teneamus.Nam verbis eius defraudari non possitimus: sensus ve-- ro noster deceptu facilis est. Illa falsa esse non possunt: hic saepius fallitur. Quoniama ergo ille dixit, Hoc est corpus meum, nulla teneamur ambiguitate, sed credamus, Scia oculis intellectus aspiciamus.. ALIBI scribit: Num vides panem Znum vinum num sicut reliqui cibi in seces is sum vadunt3Absit ne sic cogites. Quemadmodum enim si cera igni adhibita,illia . m. -sunilatur,nihil substantie remanet, nihil superfluit:sic & hic puta mysteria consumi
653쪽
corporis substantia. Propter quod accedentes ne putetis quod accipiatis, diuinum corpus ex homine , sed ex ipsis Seraphim forcipe ignem, quem scilicet Esaias vidit:
vos accipere reputate salutarem sanguine, quasi e diuino & impolluto latere essius re: de ita approximantes labiis puris accipite. Pctrus Martyr cum tantae luci multaru nebularum S: argutiarum caligincm non possct obducere, hyperbolice locutum Chrysostomum comminiscitur,quia eauca Verba ex Seraphim sint translata, de ad ameliscationem huius sacramenti posita. Atqui ChJsostomus non contentus fuit sensuum testimonium repellere de pane de vino, imo de cogitationem sed de similitudine probat panis substantiam desinere, de aliam in eius locum succedere, cuius causa non tanthina mens attollenda de purganda sit,sed de labia corporea: substantia, inquam quae vere,non hyperbolice deferatur ad nos e coelo per conuersionem panis in ipsa ra, quasi Seraphim aduolaret huc ad nos cum tali natura: adeo ut non loquatur trastati tie de Seraphim,aut hyperbolice, sed comparative & ad similitudine. Ergo,ait Martyr,oporteret S ipsa accidentia consumi si quidem mysteriorum nomine continciaturi de sacerdotem transsiibstantiari, cdm non ex homine, sed exsorcipe Seraphim sumi corpus Christi dicat: quasi mysteria a digniori hane non debeant denominari,aut nisi prorsus aboleatur panis,non censeatur consumi, S: ipse Chrysostomus non expresserit substantia tentas consumi, ut nihil de ea remaneat: quod consulto expressit,ut superesse accidentia, quae sensus aduertit,concederet:neque de sacerdote verba fecit, ut de mysteriorum cosumptione, imo de illorum ira nu musteria capi fatetur,& corpus ipsiam, sed ita, ut non ex parie,sed aliunde adsit, perinde ac si manu Seraphim ad nos deportaretur. Cum tisw- CYRI LLVs Hierosolymitanus. In nouo Testamento panis est coelestis, S c 'glix silutaris,quae animam & corpus sanctificant. Quamobrem non sic haec attendas iavelim,tanquam simplex de nudus panis,nudum de simplex vinu.Corpus enim sunt, is de singui; Christi.Nam etiamsi sensus aliud tibi renuntiat,fides tamen te confirmet, iane iudices rem ex gustu. Pro certissimo habe,panem hunc, qui videtur a nobis,non is este panem,etiamti gustus panem esse sentiat,sed esse corpus Christi: de vinum quod a nobis perspicitur,tametsi sensui gustus vinum este videatur,non tamen vinum,sed singi linem esse Christi. ci, More Ex illo Cyrillo, qui primae Nicenae synodo interfuit, licet canonem siue decreturn eiusdem interpretati&intelligere, quod sic habet. In diuina mensa ne de-
miste si abiecte intendamus considerationem in panem de calicem coram posta:
Quin potius cogitatione nostra sursum erecta intelἴgamus fide postim esse in sacra in illa mensa agnum Dei,qui tollit peccata mundi,qui sine mactatione a lacerdotibus in
sr .ad i. E X eodem atque ex aliis licet etiam elucidare Augustini hanc obscuram de ambiguam sententiam, qua abututur Aduersari j.Hoc quod videtis in altari Dei, etiam is transacta nocte vid illis: sed quid esset, quid sibi vellet, quam magnae rei sacra- mentum contineret,nondum audistis .Quod ergo vidistis,panis de calix, quod vo-bis etiam oculi vestri renuntiant. Quod autem fides postulat instruenda, panis est corpus Christi,calix sanguis. Aduersari j clamant,authore Au gullino, testimonium. sensuum valere in hoc lacramento, de pane poni pro corpore, de pane a Nicena synodo,dici positum in altari. At qui cum Cyrillo panem vocarui, qui talis ad sensum appareret,ialem tamen credi vetant, sed este corsus Christi asserunt, quem panem este sensus renuntiarent,quibus ideo fides non estet habenda, quia nimium abiectὶ de demissedere iacente in altari iudicarent. Perspicitur inde,quid prima illa generalis synodus crediderit de Transsubitantiatione, de Episcopi qui primas in ipsa
654쪽
tenuerunt,ut ille Cyrillus. - AMBRosius. Didicisti quod ex pane sat corpus Christi, & quod vinum &- aqua in calicem mittitur, sed fit sanguis consecratione verbi coelestis. Sed sorte di --. . . - cis, Speciem sanguinis non video, sed habet similitudinem. Sicut enim mortis simuis litudinem sumpsisti ita etiam similitudinem pretiosi sanguinis bibis, vi nullus homis ror cruoris sit,& pretium tamen operetur redemptionis. Didicisti ergo, quia quod accipis,corpus eji Christi. - EM 1s s EN v s. Vere unica&persecta hostia fide aestimanda, non specie,non e ,-λα terioris censenda visse hominis, sed interioris assectu.- REMicius Rhemensis Archiepiscop Dominicum corpus non solum est com- - ,
, memoratio,vi quidam haeretici voluerul:cum tamen Dominus aperte dixerit, me
in scorpus meum. Et sic sententiae quae sequitur,nulla relinquitur dubitatio. Panis au- ,. tem & vinum a Christiana veritate dicuntur, non quod naturam panis & vini postia consecrationem in se retineant,nis quantum ad speciem,& saporem, S odorem.
AD ARGUMENTA EX SACRAMENTORUM AN
Iona Sproprietate,quae duabus rebus constet, terrena m coelesti, atque ex Patrum testi
. T Cingliani & Caluin istae per naturam & analogiam sacramentoruirruut in praesentiam corporis Dominici, eadem via Pallantur Lu- therani ad Trans substantialitatem abolendam. Perire quiritantur, sacramentorum significationem de repraesentatione,nisi substantia, panis resideat,quae ex multis granis coadunctur, & quae alat atque, ita designet nos omnes coadunari, intusque refici ac nutriri came& sanguine Domini, ut eo pacto inter signum de rem significatam aliqua reperiatur conformitas. Duplicem enim effectum, quem de isto sacramento assequimur, paniis prae se ferat oportet: Ecclesiae coniunctionem,& unitatem cum Christo,nec-no alimentu,quo animae nostrae atque corpora per carne eius vegetetur ad immo
talitate.Flagitat insuper in sacrameto duas distinctas res atque substatias, terrena de coeleste,quibus constet,quasi hoc ab Irenaeo de aliis Patribus tradatur. Analogiam de conuenientiam inter bapti sinum & Eucharistiam requirunt: ut sicut in illo aquae substantia immutata persistit, ita in Eucharistia panis illibatus perduret. Postreindclamat sicut a Cinglianis corpus Domini in figura corporis transferri,& sacramentum re sua coelesti destaudari,& exinaniri, ita panem in panis effgiem a nobis peruert i, & sacramentum ex altera parte corrumpi,nosque pari cum Cinglianis errore ac vitio laborare. Quinctia Petrus Martyr ait nos labefactare utramque rem sacramenti, panem ipsum,& corpus quod exuimus natura sua, quando pluribus in locis statuimus. Has quoque a Patribus praeuisas suisse obiectiones respondemus, neque ullo pacto nostrae doctrinae nocituras. Principio substantia non potest esse res te rena sacramenti, siue signum,quoniam interna st de inco spicua, & oporteat sacramentum seu sacrum signum esse verbum visibile ex Auguilino, quo a sensibus obiectum, aliud inuisibile menti & fidei denuntiet. I ta enim seri lacramenti defioitio ac natura. Proptereati substantia fungeretur siεni secramentalis ossicio, nece .se esset per se oculis perspici & videri, ac minime intus latere. Propterea omnia sere sigria, quae ut aliquid diuinae rei reconditum indicarent, Deus proposuit, fuerunt fere vacua interna ac propria substantia, tanquam ad significandum inutili de superuacanea, sicut omnes visiones Prophetarum , omnes apparitiones
655쪽
oblatae Ioanni in Apocalypsi, animalia Petro oblata in disco, columba, linguae, status, ignis illatus Apostolis,&in rubo Mosis. Quamobrem ut quod est spiritale in sacramcntis signiscetur, non opus est terrena substantia, cum ipsa signis- candi munus obire non possit, & sine ipsa probe consentiat analogia, siue sacrorum signorum cum rebus ipsis conuenientia. Omnia enim illa symbola, quae exscripturis coaceruauimus, tam affabre res diuinas delincabant, quam si substantiae verae extitissent in rerum natura. Vnde falsum est, siue proprietatem & compositionem sacramentorum spectes, quae duabus rebus constant, terrena & coelesti si- ue analogiam attendas,& congruitate signi cum re intellecta & signata,exigi alicuius rei terrestris substantiam. Praeterea Aduersarij falluntur in eo, quod substantialiter extare,& ex substantia agere siue nutrire panem constituunt, antequam duo, quae sunt per dignam sumptionem Eucharistiae, commonstrare possit, nempe consociationem omnium fidelium in unu corpus cum Christo, & nostratu an unatu de carne Christi alimoniam Non enim verum est, res non aliter solitas significare,quasnt substantialiter, aut ipso facto agant: quandoquidem susscit eas habere quanda substantiae similitudinem, aut actionis potentiam, sicut in allatis exemplis patet, &in serpente aeneo cernitur. Designabat Christum in cruce pendentem Z morientem , quasi serpentis antiqui veneno assiatum, clim tamen nec venenum haberet: nec veram mortem subirci, tanquam vitae minime particeps, d fabricatus ex aere. Baptismus etiamsi neminem abluat, nihilominus ex Apostolo Petro ablutionem sordium cordis annuntiat: eandemque lotione maris rubri aqua protendebat, qua-uis nullum Israelitam in transitu abluerit. Quod si penitius panis & vini officium in Eucharistia placuerit scrutari,Transsubstantialitati patrocinabitur potius quam
repugnabit.Noncnim panis potest ostendere unu corpus Christi mysticum ex infinitis hominibus, quasi ex tot franis conflatu, antequam patiatur aliqua conuersone granorii in una massam & substantia: ne li panis proprie & expresse nutriri animas nostras Δ corpora carne & sanguine Diti denotabit ex integra & salua substantia, sed ex eius immutatione:siquidem nutritio consistit in mutatione cibi, aut eius quod alitur. QE3 de causa Patres, quoniam analogiam panis cum corpore Domini
.iisi .acis. & alimonia,quam nobis astert,comparant, sere semper alicuius mutationis metian Anytr i. 26. nerunt. Iustinus certe cum cibo illo Dominico foueri carnes nostras scribit,demu-
' Mis ac vi ratio tW Vesba facit,& incertum atquc obscurum relinquit, an de ea quae in pane, an ionis. de illa quae in nobis accidit, intellagat, an de vi raque dictu velit. Certe idem author cum Cypriano, quando nostram quoque coniumstione cum Christo declarari pet,. ' aquam vinum factam narrat,eopertinuisse coniunctionem aquae, quae interuenit, docet. Neque ista dicimus,quasi corpora nostra panis proprietatibus vere refici nequeant, cum nutritio non sit substantia panis,sed accides,&Deus ipse contestetur,
non in solius panis substantia aut proprietate naturali hominem ali, sed de omni re, qua ad alimentum instituerit. Itaque neque quoad natura, neque quoad officius hcramentoru,neque quoad singulare significatione. in Eucharistia necessaria est panis substantia imb vana est, & pol ius impedies quam adiuuans repraesentatione beneficior xi, quam percipimus de carne & sanguine Domini. Mirisce sibi applaudiit Cingliani&Lutherani de Eucharistiae cum Baptilmo analogia &collatione. Illi sicut ita Baptismo caro Domini tantum spiritaliter participatur ita solii eo modo in Eucharistia percipi contendu quo scruetur inter sacrameta qualis quaeda proportio. Hi pane in Eucharistia reseruari immutatu , sicut in baptismo aqua impermixtas cruare volunt. Nos autemveritatis via media incedimus, & accusamus nostros
Cingliocaluin istas, qui no verentur in baptismo transubsantiare aqua in spiritu,
656쪽
DE TRANSS VBs TANTI ALITATE. 3os
de ipsum aquae nomine in scripturis, quae de baptismo agunt, violentius cogunt ii telligi: & contra in ipsa Eucharistia non panem pro ipso corpore Domini, fed cor pus pro pane suadciat capi, cum tamen non dicatur de baptismo, His euiritis mei vide Eucharistia effertur, Hoc est corpus meum. Accusimus Luttaeranos, quod cum sepe depraelabre discrimen inter bapti sinum 5 Eucharistiam stituerint ex particulari utriusque institutione, nihilominus utrumque cum ad Transsubstantialitatem venitur,componant&commisceant,&ad eundem cum Caluinistis analogiae lapidem impingant & offendant, causamque veritatis Sacramentariis prodant. Vt e nim Luthermi ex baptismi aqua panis substantiam deposcunt in Eucharistia, ita S cramentari j ex re pure spiritali baptisui,tantum de carne Domini rem spiritalem in Eucharistia ad nos delabi inserunt. Postea sua cuique sacramento iura reddimus ex
Tabulis legislatoris nostri Iesu Christi, ut de regendis eorum finibus decidamus. Non pari formula sanxit Christus de baptismo & de Eucharistia, neque his paria irrogauit priuilegia. A quam nulla verborum benedictione affecit, neque per bene
dictionem fieri, aut esse spiritum pronuntiauit, ut praeteream ea quae superius aliis locis dicta sunt. Fatemur quidem Chrysostomum atque alios conserre Euchari---stiam cum baptismo, in eo quod in utroque sacramento res diuini per sensibilia offerantur: cavent tamen ab exigenda panis substantia ad hoc, ut res dicatur esse sensibus obuia. Imὀncilla collatione quis abuteretur, Chrysostomus ut innuat in illa conuenientia sacramentorum quadam disserentiam,ait, in Eucharis i a quod traditur, totum est e infensibile, sicut S in baptismo per aquam sensibilem donum
coeleste conferri.Cyrillus Hierosolymitanus contra probat in sacramento, chrismatis unguentum non esse nudum aut commune,quia in Eucharistia panis non sit munis & nudus:an propterea manere putat panis substantiam,quam tot modis trasisse in carnem D omini inculcat &ast euerat Z Satis est comparationes quadam tenus prodire: non autem sant vltra propositum&institutum prorogandae. Acute sibi videntur Lutherani nos premere, cum a nobis panem in figuram panis solui exprobrant, sicut a Cinglianis corpus in corporis figuram deprauatur: atque ita aeque a nobis, ut a Cinglianis ficrosanctam Eucharithiam perdi: sed negamus errorem errore pellendum, aut panis substantiam retinendam, ne corporis substantia ab
leatur: imo vel ideo .panis natura transserenda cst, ut corporis natura reseruetur
in Eucharistia , quoniam nulla alia sacramenta duobus corporibus, de substam aliis corporalibus potuerunt coagmentari. Verum nos nihil moramur hominum argutias & coniecturas: verbo Domini sacramenta metim inr, a quo non reperimus pronuntiatum post benedictionem, Hic est panis, de terrae frugibus, ut fuit dictum Hoc est corpus meum quod pro vobis datur. Neque est scriptum , Nisi quis
pastus fuerit ex pane & carne Domini, intrabit in regnum coelorum, aut non habebit vitam: sicut scribitur, Nisi qui renatus fuerit ex aqua de Spiritu sancto, dec. ut panis subit. uatiam , sicuti aquae 5 corporis, adesse prostramur. Orthodoxos Patres, scripturarum optimos interpretes sequimur, qui nobis in fide de corporis Dominici praesentia ac panis translatione praeluxerunt. Unus Irencus nobis opponi tur, qui scripserit: Quemadmodum qui est a terra panis, percipies vocationem Dei, in iam non communis panis est,sed Eucharistia duabus rebus constans,terrena ic coe--lesti, sic de corpora nostra percipientia Eucharistiam iam non sunt corruptibilia, - spem resurrectionis habentia. Principio si lex fertur de omnibus sacramentis, ut duabus rebus constent, rogamus an existiment duas illas res oportere esse substantiam corpoream, aut etiam spiritales. Non audebunt sat scio id asserere:quoniam nec baptismus sacramentum esset, nec alia: quae tametsi duabus rebus coponentur,
657쪽
non tamen duas substantias per se existentes postulant, imo unicam duntaxat cum qualitate ac dono spiritali terrenae substantiae annexo. Ergo euicimus ab Iren o non intelligi nomine rerum aliquas substantias per se existentes, aut non tradi pro communi lacramentorum regula, ut duabus rebus consistant. Quodsi Irenaudi inimia Eucharistiam restringitur, violentum est, rem terrenam pro panis substantia interpretari: quandoquidem ipsa non potest tenere locum in ullo sacrameto rei terr nae,seu visibilis signi,ctim ipsa aspectum nostrum & sensum lateat ac sugiat: ideo res alia terrena extra eam requiritur,quς partem subeat,&rationem signi in sacrameto. Quod sit praeter illam rem terrenam, quae sacramenti proprie essicit partem,ctiam ad Eucharistiae constitutionem desideratur substantia panis, prosectὁ ut Eucharistia dicatur integra & perfecta,tribus rebus corporeis opus habebit, re externa & sensibili, interna etiam panis substantia,atque corpore Domini. Non insciamur in aliis sacrametis tres res inueniri posse,sed non ex lepe & necessitate sacramentorum,que- admodum ex ipsa a nobis &ab Irengo in Eucharistia exigunt Aduersari j, cum maiorem tame mutationem in ipsa fieri quam in aliis sacramentis per scripturas manifestum sit. At si textus Irenaei excutiatur diligentius, nostram de Trans substantialitate confirmat sententiam. Comparat gratiam quae fit in pane per verbum Dei, &quae in nobis per ipsam Eucharistiam perceptam. Orditur ratiocinationem: Quo-
modo rursus dicunt carnem in corruptionem deuenire,& no percipere Vitam, quae in a corpore D omini & sanguine aliturὶ Nostra autem consonans est sententia Eucha ristiae,&Eucharistia rursus confirmat sententiam nostram. Offerimus enim ei quae is sunt eius, congrueter communicationem & unitatem p r dicantes carnis despicitus. Hic ostendit Irenaeus,quomodo caro nostra ad incorruptionem & immortalit tem immutetur, de ait fieri ex sumptione carnis,quae re vera caro sit,spiritus oc vita Probat vero percipi talem carnem, quae unitate illarum rerum duarum constet, ex manducat ione Eucharistiae, quae sit talis caro constans duabus rebus, terrena casenis substantia, & coelesti vita de immortali. Eucharistiam porro talem esse carnem docet,quoniam panis percipiens vocationem Dei,desinat este panis comm ius, & sat atque sit Eucharistia corporis & sanguinis Domini, uue duabus rebus constans, re terrena & coelesti,quae nostris corporibus communicantur,&pereas immutantur,ut iam non sint corruptibilia. Hic rectus est lentus Irenaei de intentio.Nam postquam dixit panem percipientem vocationem Dei,fieri Eucharistiam corporis & sanguinis Domini, duabus rebus constitutam, cum ex ea subiungit alicorpora nostra, nusquam rei terrenae alterius,qua alamur cum carne & sanguine D
mini meminit,sed toties repetit Eucharistiae loco carnem &sanguinem Domini: ita ut pro eodem Eucharistiam constantem duabus rebus,& Eucharistiam corporis &sanguinis,&corpus ipsum Christi de sanguinem capiat. Porro in pane & in com ribus nostris significat aliquam mutationem fieri,non quidem solius rationis,respochus & habitus, ut panis desinat dici purus & communis tantum ex coniunctione
cum alia re,sine ulla sui interna mutatione. Nam & in corporibus nostris ex esu ca niti Dominicae realem mostrat fieri mutationem,& internam per ipsam resurrecti Dem,ut tollatur ab ipsis re vera corruptio.Oportet igitur realem atque intemam ali, quam in panis natura poni conuersionem,& eam esse explicat, ut iam non sit communis panis. Deinde ait corpora nostra acquirere incorruptionem ex came Domini, quae vim vivificandi nostram habeat, quoniam non sit pure terrena,sicut nostra,
sed unitatem & communicationem carnis & spiritus prae se serat, quemadmodum in Eucharistia praedicatur. Ita ait per verbum Dei panem immutati, & fieri carnem illam,quae a nobis capitur,& quae duabus rebus constat,carne vera,re coelesti,ac diuinitate.
658쪽
uinitate. Quapropter arbitror non satis attente Irenaeum expendisse illos:qui duas res illas, terrenam & coelestem, ad rationem communem sacramentorum, aut ad panis substantiam siue effgiem, atquc ad corpus Domini transposuerunt, cum ex mente de verbis Irenaei,ad unitatem carnis & spiritus,quae existit in carne Domini, sit reserendii. Cum ista Irenaea interpretatione colentiunt omnes Patres,qui de dignitate carnis Dominicae ad impertienda nobis vitam,de resurrectione dissicruertit:& Ephesina synodus atque omnes,qui cotra Nestortu carne no esse puri hominis, aut pure humanam, sed diuinitate praeditam esse definierunt, Sc ob id esse vivificatricem. Neque solus Irenaeus carnem illam ausus est vocare terrena: sed apud Augustinum legitur, terram de terra, de carnem de carne Maric suscepisse, & appellassie corpus suum terrenti. Cyprianus quoque couenienter cum Irenaeo, ait, pane
istum sincera fide a nobis fiangi & partiri,dum quod diuinii de humanum est, distinguimus de separamus, de vicissim separata iungentes,unum Deum de hominem fatemur. Neque Hieronymus duplice Christi sanguine,de pro eodem carnalem δίspiritalem, neque Theodoretus,neque Damascenus, duplex Christi corpus vocare dubitarunt,propter duplice ipsius natura, id es diuinam de humanam. Ac ne quis dicat salte ex I renaro tantum concludi panis qualitates mutari, sicuti solae variatur in corporibus nostris ex sumpta Eucharistia, remanente tota ipsorum substantia, is eius verba diligeter consideremus,quae sic habet: Quomodo carne negant capaceis esse donationis Dei, qui est vita aeterna, quae sanguine de carne Christi nutritur, dcis membru est eius, quemadmodu Apostolus ait in ea quae est ad Ephesios epistola3- Et quemadmodulignit vitis depositum in terra, suo fructificat tempore, de granii is tritici decidens in terra,& dis lutu, multiplex surgit per spiritu Dei, qui continetis omnia sic δc nostra corpora ex Eucharistia nutrita, de reposita in terra, de resoluta in is eam resurgent in suo tempore,verbo Dei resurrectione eis donante in gloriam Dei
ia patris.Sumpsit Deus limu de terra, de formauit homine. Et quide multo dissicilius - dc incredibilius est, ex non existentibus ossibus, de neruis,& venis, de reliqua di-- spositione, quae est secundum hominem, facere ut sit homo, de quide animalis,deia rationalis,quam quod factum est,& deinde solutu est in terra propter causas quasis praediximus rursum redintegrare,licet in illa cesserit. Vnde de initio eum, qui nonia erat,secit,ut esset quando voluit:multo magis eos,qui iam fuerunt, rursus restituetia volens in eam quae ab eo datur vitam. Hic Irenaeus ex comparatione cum rebus
quae progignuntur per immutationem substantiale, de quae creatur,aperte declarat corpora nostra non solii in qualitate immutari,sed in ipsa natura restitui in integrii per resurrectione,vi insita per susceptione Eucharistiae. Vt autem redeat unde digressa est oratio, quantu Irenaeus abhorruerit a componenda Eucharistia ex pane de corpore Domini, inde perspicitur, quod nusquam eam constare dixit pane, aut panis specie ac corpore Dominimus quam panis aut calicis meminit, quin interloquatur desinere esse commune, de fieri per verbum Dei, aut esse carne de sanguine Domini,antequam esse Eucharistiam agnoscat,aut ex his ali ad incorruptione corpora nostra. Quoniam a plerisque aliis posterioribus Christianis sacramenta duabus rcbus coagmentari traditum fidit, ita ut harum altera comperiretur esse subst tia in omnibus aliis sacramentis, dictum Irenaei de duabus rebus circa Eucharistiam plerique arripuerunt violentius, de eam quae terrena vocaretur, Oporicreesse panis substantiam , ex aliorum sacramentorum analogia male ratiocinati sunt. Quod si saltem Aduersariis aliorum Patrum, qui partes sacramenti Eucharistici ex professo enuclearunt , placuisset scripta euoluere, rescivissent non ab
ipsis credi panis substantiam manere, sed cffgiem, speciem, serniam ac similitudi
659쪽
nem, quam sacramenti nomine ac signiappellant, quasi obiectioni de duabus ro
bus occurrerent, quibus coalesceret sacramentum. A Cypriano quidem res huius sacrameti distinguuntur.Panis azymus, inquit, cibus verus & sincerus per speciem in & sacranaen tum nos tactii sanctificat, fide illuminat, veritate Christi conformat. Panem Angelorum sub sacramento manducamus in terris: cundem sine sacramen- to manifestius edemus in coelis. Hic apertissime totam Eucharistiam vocat panem verum, & postea rem terrenam vocat speciem materialis panis, & sacramentum siue velamentum corporis Domini, ut antea dixerat panem non natura, sed cffgie mutatum Omnipotentia verbi carnem factum esse,& corporalis substantia rctin
re speciem: quasi exprimeret talis substantiae veritatem abesse, in cuius locum caro succederet. Augustinus in sententiis Prosperi proclamat, tanquam ratum ac fixum inter Christianos: Hoc est quod dicimus, quod modis omnibus approbare conten- dimus,sacriscium Ecclesiae duobus modis confici,duobus constare,visibili cleme- torum specie,& inuisibili Domini nostri Iesu Christi carne de sanguine, sacramen- to,& re sacramenti, id est, corpore Christi. Eundem dixisse serunt: Caro eiu s est, quam se a panis opertam in sacramento accipimus:& sanguis eius, quem stib vi- ni sipecie & sapore potamus:caro videlicet carnis, & sanguis est sacramentum san-guinis: carne& sanguine utroque inuisibili, spiritali, intelligibili, signatur visibile Domini nostri Iesu Christi corpus,& palpabile, plenum gratia omnium Virtutum, -& diuina maiestate. Ista esse Augustini argumento est, quod ex Cypriano sumpta fiat sere ad verbum,cuius adeo Augustinus diligens imitator extitit, in eademque intelligentia speciem panis & sormam usurpauit, non pro ipsa existente substantia& natura, sed pro similitudine & proprietate atque apparentia, & rem terrenam quae in Eucharistia cernitur, cum aliis quoque non existimat esse panis substantia, sed speciem & effgiem. Aduersarij duo genera dicendi congeriit ex Patribus, quibus obtineant panis ipsam substantiam inuiolatam stare. Ex illis enim non paucos affrmare, panem esse corpus Christi,& alios in pane,aut cum,uel sub pane, Christi corpus agnoscere. Apud Irenaram legunt, Christum consteri panem, qui creatura si esse corpus suum, & annotant panem creaturam importare ipsam substantiam, cum sine ea panis non procreetur a Deo: quinetiam post ipsam consecrationem ab eodem Irenco tradi panem esse corpus Christi cum scribat,in quo gratis; actς sunt, esse corpus Christi. Apud Tertullianum & Cyprianum etiam legunt a Christo p nem vocari corpus suum, & a Cypriano dici corpus Christi esse farinam & aquam unius panis compage solidatam , ut de materiali ac substantiali pane significet. AChrysostomo aiunt ad interrogationem Quid est panis, responcieri, Corpus Christi: de ab Epiphanio scribi, etsi, μου i m n, id est, Hoc meum est hoc :&, Videmus,ait, quod neque par, neque simile id sit, vel incarnatae imagini, vel inuisibili in Deitati,vel etiam membrorum lineamentis:nam istud rottaar formae est, & sensu carens. Vbi videtur dilucide Epiphanius interpretari sermonem Christi in istum-ssensum, Hoc meum corpus est ipse panis.Ncque omittunt Augustinum, quasi docentem corpus Christi csse id quod ex terrae fugibus accipitur. Hysicliij vero dictum amplificant, quod sic habet: Propterea carnes cum panibus comedi praecepit, ut nos intelligere mus illud ab eo my sterium dici, quod simul panis & caro est, sicut corpus Cntisti panis vivi, qui de calo des endit. Urigenem extollunt, qui sic lo-
quatur: Hoc in corpus meum, Hic est sanguis meus. Panis iste quem Deus verbum coi pus libum cse fatetur, vel bum tu mutatorium animatum, vel bum de Deo
Vcibo plocedens, Z: panis de pane coelesti, qui positus est super mens ana, de qua scriptum est, Parasti m conspoctu anco melisam aducisus cos qui tribulant me.
660쪽
. Ex eodem subiiciunt: Si quicquid ingreditur in os in ventrem abit,& in secessumis elicitur, & ille cibus qui sanctificatur per verbum Dei & orationem, iuxta id quod is habet materiale, in ventrem abit, & in secessum elicitur. Non materia panis, sedia super illum dictus sermo est, qui prodest non indigne comedenti illum. De alteroo genere dicendi post Hysichium citatum proserunt Tertullianum , qui corpus a Christi in pane censieri ait: proferunt Ambrosium &Theophylactum, atque alioso qui dicant, Mens humana concipiat viviscatricem substantiam atque salutaremis in pane & vino , per quae, si digne sumantur , nobis est peccatorum remissio. - Proferunt hunc ab Augustino ad infantes habitum sermonem : Hoc accipietis in .. pane, quod pependit in cruce,& hoc accipictis in calice quod est effusum de Chri- .sti latere. Cyrillus Alexandrinus quoquc ait: Decebat uniri corporibus nostris
. per sacram eius carnem & sanguinem, quae accipimus in benedictione vivificativa in pane de vino. Epiphanius codem stilo scribit: In Christo virtute panis de D. titudine aquae roboratis, non panis nobis est virtus, sed panis quidem est cibus, virtus autem in eo est ad vivificationem. Ex Hilario citant, Naturam carnis suae adis naturam aeternitatis, sub sacramento nobis communicandae carnis admiscuit. Si vetaole carnem corporis nostri Christus assumpsit, nosque vere sub mysterio carnem corporis sui sumimus, &per hoc unum crimus. Ex Cypriano ista etiam in suam . utilitatem producunt: Panem Angelorum sub sacramento manducamus in terris, eundem sine sacramento edemus in coelis. Libuit tot testimonia , quae contra nos facere videntur cumulare, ne accusemur quicquam silentio praeteriisse, aut declinasse. Porro satis superque liquere arbitror, nihil ista omnia obesse fidei Catholiacae de Transsubstantialitate, quoniam au t omnes ad unum scriptores ipsi, aut saltem plures ex ipsis,qui a tali genere dicendi, cui innituntur Aduersarij,non abhorruerunt,illam tamen variis modis profitentur & tuentur,sicut planum fecimus: ex quo constat phrases illas loquendi ab ipsis non usurpari ad retinendam panis substantiam. Deinde admonent ipsi paniis ductionem amphibolam esse atque ambiguam , de in alio significatu a se capi ante consecrationem, Ac post eandem in alio. Hoc quoque ex ipsis probauimus. Propterea Cyrillus Hierosolymitanus atque alij propositionem hanc,Panis est corpus, interpretatur, Panis qui videtur aut apparet,& iam non cst, corpus est Christi. Alii vero,ut Origenes, pro pane ac cibo spiritali, panis vocabulum in sacrata Eucharistia exponut.Alio pro pane qui fuit, & permutationem fit,& est corpus Christi. Propterea Irenaeus panem non vocat creaturam, nisi quando acceptus cst a Christo, antequam perciperet verbum siue inuocatione Dei. ita enim ipsemet explicat,quando ait, Eum qui ex creatura panis est, accepit,ia & gratias egit, dicens, Hoc est corpus meum Iino declarat eum,qui est i terra, panem percipientem vocationem Dei,iam non communem panem csse,sed Eucharistiam duabus rebus constantem, siue Eucharistiam corporis & sanguinis Christi, sue corpus ipsum 3c sanguinem, quo ad incorruptionem alantur co rpora nostra. Propterea post consectam Eucharistiam ait nos enutriri pane, qui sit corpus Domini, ct communis esse deserit: ut ostendat se in alio sensu nominare panem ante benedustionem, & in alio post eandem. At inquiunt in Irenaeus asserit panem, in quo gratiae actae sunt, esse corpus Domini, de nos offerre sacrificium mundum Deo de primitiis creaturarum eius de pane & vino, Idque manducato eius,
qui per Apostolos sic iusserit, postquam panem,qui est creatura, suum corpus esse
se consellus est, eam ob causam etiam peracta consecratione restare panis crea ruram. Profecto aliter exprimere nen potuit Irenaeus panis immutationem in compus Christi,quam dic udo panem gratiarum actione affectum, desinere esse panem