장음표시 사용
661쪽
communem, & esse corpus Christi: nec aliter panis intelligi potest esse corpus Christi, ut tot es probatum ac repetitum fuit. De oblatione panis de vini dupliciter loqui licet. Fiebat enim oblatio a Christianis panis & vini ad altare , de quibus portiuncula carpebatur, atque sacrabatur a sacerdote in corpus & sanguinem Domini. Istam quidem duplicem oblationem populi, & sacerdotis
pro populo, de duabus rebus diuersis , oblationem creaturarum nominati ni nil vetat, sed non eodem sensit. Prima enim in statu & natura creaturarum ma net, nec efficere potest sacrificium nouum&mundum, Deo que acceptis sinum. Altera de creatura panis & vini sumitur, & st, sed euehitur supra creaturam. Ideo Irenaeus ad utranque alludit, & a Christianis offerri creaturas ait Deo authories conditori earum, gratitudinis ergo: &ex eisdem narrat etiam adornari sacriscium illud mundum corporis &sanguinis Domini: sed toties repetiuit illas immutari, & probat ex collatione cum kugibus quae immutantur a Deo, sicut pa-- nis percipiens vocationem Dei & verbum, qui ob id iam non censetur creatura,
nisi quia ex illa desumitur,& fit corpus Christi. Qua de causa recte scripsit Augustinus, corpus Christi esse id, quod ex terrae frugibus capitur & sanctificatur. Re vera enim de frugibus decerpitur, sed sanctificatione aliud fit, ut ibidem commonstrat Augustinus,& antea probatum fuit. Cyprianus quoque contra A qu rios describit, qualis cibus deligendus sit, ut ex eo fiat corpus Domini , non farina solum aut aqua, sed unius panis compage solidatus: & ut farinam & aquam conuerti oportet & immutari, antequam panem efficiant, ita panem trans ferri necesse est, antequam panem corpus Christi esse aut dici mereatur: & sicut panis non est farina S aqua proprie, nisi quatenus ex ipsis constatur, ita multo minus farina & aqua: imo nec panis ipse est corpus Christi, nisi quatenus ex ipsis
transformatis redditur, de eatenus ex scripturarum phras admittimus corpus Christi esse panem,aut farinam & aquam comixtam: quo sensu multo magis annuimus Christum ex Cypriano & Tertulliano panem vocasse carnem, aut corpus suum.
Sed neque post consecrationem negamus ab Apostolis & Patribus panem v cari corpus Christi, aut esse , sed non in eadem panis intelligentia & natura,
qua ante illam crat, tametsi eadem nomina naturae Sr proprietatum eidem attribuantur, neque nos distinctionem illam finximus,sed ex Cypriano de aliis iam non semel deprompsimus. Et si non probetur nobis inuerso sermonis Christi ab Epi-- ωm phanto inuenta, attamen nihil Transsubstantialitatem offendit. Concedamus dixisse Christum, Meum corpus est c, quod est rotundae figurae, sicut loquitur Epiphanius,non propterea sequitur esse panis substantiam, sed tantum hoc quod apparebat tali figura circumscriptum,quod accepit Christus,& post gratiarum actionem siue benedictionem affirmauit & demonstrauit esse suum corpus,ita ut Haec, sue Hoc non definiant esse panis substantiam, aut alterius rei cel tam de determin
tam, sed aliquam significant sub tali rotunda forma,aliis accidentibus contentam: quae autem sit, ex adiunctis dignoscitur. Id ipsum est, quod docent Scholastici scriptores mαὶ demonstrare contentum sub talibus accidentibus. Atque ita se intelli gere Epiphanius satis declarat, quado pro interpretatione talis pronominis demostrativi primu exteriora & apparentia proponit, quae negat quicqua prae se ferre de Deo, & Christo ibi praesente & existete vi sun t incarnata imago, inuisibilis Deitas, de membroru lineamenta, sed tantii exhibere orbiculare forma sensu carente. Nam si ibi totu Christu existere non sensisset, cur illa quae propria sint Christo non apparere diceret, aut si panis substantiam residere ibi iudicasset, cur non panem verum, aut cius veram naturam,nostris sensibus obiici,aut etiam latere, ac non videri
. assim aret Deinde postqua de apparentibus accidentibus egi de colenta substa
662쪽
DE TRANs SVBSTANTIALITATE. 3 u
ti, verba facit,cum subiungit, Deum omnipotentem authorem de effectorem huius sacramenti, nobis hoc illud deditis, ipsumque adeo diuinum corpus de sanguinem Christi in hoc, inquam, illo exteriori obiecto praestitisse,siue in pane, sicut in alio loco,inquit, id est in panis rotunda serina & accidentibus,quemadmodum hic loquitur, ita ut panis appellatio pro forma de figura per collationem locorum ad
mentem Epiphanii exponatur. Quamuis autem comparet aquam baptismi,&pDnem Eucharistiae,in eo quod virtus & douum coeleste, quod in utroque confertur , aliunde proueniat,non tamen eodem genere dicendi usum Christum in aqua& pane scribit : imo Dei omnipotentiam , & sermonis Christi essicaciam circa
panem commendat, & eum in eo effectum agnoscit, ut propter ipsum vereatur amplius tamen vocare, sed tantum quae de pane restant annotare, ut figuram atque alia accidentia.
Litigatur vehementius de Origene&Hysichio, quasi ille materiam panis manere , & in secessum emitti expresserit, hic carnes cum panibus in sacramento manducari .Post Durandum argutiorem Theologum ausus est Lutherus opinari pertunaciter, panis saltem materiam in Eucharistia relinqui. Attum non esset quae dici tur esse Transsubstantiatio,siue totius substantiae panis translatio, sed potius natur lis generatio,per quam una & eadem materia varias formas induit S subit:nec idem corpus Christo numero,quemadmodum in scholis loquimur,esset in coelo & in s cramento,imJ nec idem omnino esset in variis Ad separatis sacramentis: quandoqui
dem materia panis corpore Christi pro sua forma collocupletata,pro sua distincti ne ac diuisione varia ac diuiti redderet corpora Christi, ut in aliis rebus solet subiecta eiusdem naturae a se inuicem distrahere & separare, de omnia quae caderent in
materiam panis & agerentur, eadem ratione caderent, ut in formam & pariem compositi in ipsummet corpus Christi, quorum in numero est, In secessum egeri, atque alia,a quorum commemoratione aures Christianae abhorrent.Sed ut accide-tti nomine panis nuncupari tam saepe diximus, quid miramur,si materialia accidem ita panis, nomine materiae vocitentur, quae eiusdem proprietates conseruant: Quid
vero peccauit Hysichius, si postquam suffugatus Transsubstantialitati,&conspucuum panem siue sensibilem testatus est trasserti in inuissibilem rem & corpus D mini, in istoque opere suspiciendam & deserendam Christo omnipotentiam:niliblominus cum scripturis & aliis Patribus, panis nomine relicta panis accidetia & pr prietates insigni erit, & quia cum his caro Domini edatur, eadem cum pane edi scripserit Non contenti Patres Transsubstantialitatis probatione &defensone, ne quis
captaret voculam panis,admonuerut de varia eius intelligentia:& ne quis ex ea sed catur aut abutatur, docet circumspectius loqui,ac pro panis voce speciem eius substituunt, figuram,essigiem, cinam,sicramentum siue velamentum, ut ex Cypriano Ostedimus, ne naturam panis una cum came Christi cosistere aut latitare quis. quam amplius ex una, inquam, panis dicti ucula mordicus tueretur. Germani probe animaduerterut speciem panis tollere ei uis naturam, ob Idque nulla ratione persuaderi potuerunt,ut eam in publicam Consessionem Augustanam admitteret,ne una cogerentur Trassubstantialitati subscribere .Eaergis phrasis cum adeo familiaris sit αδεω. bi. patribus, de odiosi omnibus aduersariis Transsiibstantiationis,magno est argumeto adbibuisse Patres ad enuntiandam subitantiae priuationem in pane cum acciden- C- --.tium remanentia Exscriptura phrasim illam mutuati sunt, ut cum dicitur, Spiritus tiis, visus est in columbae specie& simulachro,cum eius vera natura deessct.Non inscitamur tamen, quin aliquando apud Patres species ii aventitur etiam in negotio Ei . charistiae pro genere & natura rerum, maxime apud Ambrosium,quando ait, Qua-
663쪽
to magis valebit sermo Dei,ut species mutet elementorum, nihilominus frequentior vlus veteris illius Ecclesiae inualuit, ut ea dictione similitudo, imδ de apparentia rerum significetur,& non veritas ac natura, quando de Eucharistia tractatur. CYRiLLvs Hierosolumitanus sic habet τύπω, τλidcst, sub specie panis, datur tibi corpus Christi:& sub specie, vini datur unguis,ut sumpto corpore & sanguine,Christi essiciaris comparticeps. Avcvs Ti Nus circumspecte admodum hac in re loqui tur,& quoties res tirsas Eucharistit proprie declarare instituit, non aliter fere nominat, quam panis speciem, uram aut formam, id quod de re terrena spectatur. Delectatur enim t to tertio libro de Trinitate, nomine speciei ad significandam aliquam formam rei quae re vera talis est, saepius tamen ad exprimendam apparentiam rei quae non sit id quod oculis repraesentat: ut cum dixit species inusitatas syderum pro syderibus quae per impressiones varias aeris finguntur, & non sunt.De flamma rubi, linguis igneis,& igne mole Suaai,ait ad hoc corporalem extitisse speciem rerum illarum, ut aliquid significaret & repraesentaret. Ita ter aut quater eodem in libro vocat speciem in Eucharistia id quod cernitur de apparet, quod tamen aliud esse profitetur, nempe compus Christi. Verba sunt:Infantes non norunt quod in altari ponitur, de peracta pie- ratis celebratione c5sumitur,unde vel quomodo conficiatur, unde in usum religio- nis assumatur .essi numquam discant experimento vel suo,vel aliorum, de numqua in illam spciem rerum videant,nis inter celebrationem sacramentorum,cum offert -& datur, dicaturq; illis authoritate grauissima,cuius corpus & sanguis fit, nihil aliud credent,nisi omnino in illa specie Dominum oculis apparuisse mortalium,& de tali latere percusso liquorem illum fluxisse.Certe si hic speciem pro natura panis: de sub- stantia acciperet,viderent illam speciem etiam extra celebrationem sacramelorum, de extra ipsum lacramentu: S: Augustinus abhorret cotra Faustu Manichaeu ab impanato Christo,ne hic dicamus Christu oculis mortaliu apparere posse in panis substantia Proculdubib igitur Augustinus hoc loco specie accipit pro sola panis apparentia,nec obest quod consumatur pietatis peracta celebratione, cum ipsae species tapossint consumi sine substantia,quam sine ipsa existunt. Eode in libro inquit, Quod de terrae frugibus asi umitur,perduci ad hac visibilem specie per manus hominum, sed non sanctificari,ut sit tam magnum sacramentum, nisi operante inuisibiliter Spi- ritu sancto: ubi visibilem speciem non capit pro forma naturali Je subflantia, cum ad hanc per homines non perducatur, sed ad panis cum substantia carnis apparentiam, 'quae milii sterio hominum in sacrameto redditur, sed virtute atque actione Spiritus sancti. Eode in sensu de catechisendis rudibus scripsit: De sacramento quod accepit, commendetur ei signacula quidem rerum diuinarum esse visibilia sed res ipsas inui-- sibiles in eis honorari, nec sic habendam esse illam speciem benedictione sanctifica- tam, quemadmodum habetur in usu quolibet. Ex his ac similibus Augustini locis
Prosper hanc inter Augustini sententias praeclare recensuit. Nos autem in specie pa- nis & vini, quam videmus, res inuisibiles, id est,carnem de sanguinem, honoramus: nec similiter comprehendimus haes duas species,quemadmodum ante consecrati nem comprehcnaebamus,cum fideliter fateamur ante consecrationem panem es le-δc vinum quod natura formauit, post consecrationem vero carnem Christi & san-guinem,quod benedictio consecrauit. Ex eodem Gratianus allegat, Corpus Clui-jhi,& veritas,& figura est:Veritas,dum corp' Christi & sanguis virtute Spiritus san-cti ex panis & vini substantia essicitur . figura vero est id quod exterius sentitur. Ex Ambrosio citatur, Omnia quaecunque voluit Dominus, fecit in coelo de in terra: Ac
quia voluit , sic factum est ita.Licet figura panis & vini videatur, nihil tamen aliud quam .
664쪽
quam caro Christi & sanguis post consecrationem credendum est. Ei Emisseno simi ista. Vere unica&perfecta hostia fide est linanda, non specie x-U I. sanec exterioris censenda visu hominis,sea interioris affectu. in.
ARGUM ENT A EX PATRI BUS EUCH ARISTIAM
conferentibus cum Chrasto incarnato, duabus rebus constante.
Xclamant Germani nos perfricuisse frontem in deprauandis de co- torquendis Patribus, ita tamen, ut a quibusdam ne quidem nos extricare possimus,ut a Gelasio,Theodoreto & Chrysostomo, seu Diio Ioanne Constantinopolitano, qui nominatim panis substat iam manere probant,sicut alij omnes, qui Eucharistia constante duabus rebus,cum persona Christi duabus naturis praedita comparant. Ex--li λprobrat nobis Ioachimus Vadianus non paruam causam dogmatis firmandi fuisse testimonia de libris citata, qui falso gerunt authoru nomina quibus sunt inscripti. Nos contra expostulamus cum ipsis, no ex alia causa dogma de Transsubstantiastate covelli,quam ex incertae authoritatis & fidei scriptoribus & libris, sicut ex nominatis Gelasio,Theodoreto,& Ioanne Constantinopolitano. Scimus quidem nihil
frequentius reperiri apud Patres, quam collationem Eucharistiae cum incarnatione Domini nostri Iesu Christi, tum ad demonstrandam gratiam,potentiam,& charitatem Dei erga nos,& verissimi corporis Dominici in ea existentia: tum ad reuincendos haereticos utriusque naturae in Christo oppressores de hostes: neque in aliis Repetitionibus reticemus ea, quae ex Patribas ad eam rem didicimus. Praeterea uoad ortum & productionem, Patres contulerunt Eucharistiam de incarnatione
iij Dei,& utramque ex Dei omnipotetia,Spiritus sancti actione, ac diuini serinonis annutiatione prostitere de erici dixemt,ex re quae praeiaceret,& trusiret in aliud. Vt enim non naturali ordine,aut virtute seminis virilis sed effcacia Spiritus sancti, denutiante Angelo,sermonem Dei ex purissimi sanguinis in virgine demutatione, formata est caro Christi,&asi umpta in personam fili, Dei: ita ex panis & vini couersione,substantia panis de vini transit in carnem & sanguinem Domini, per mirabilem Dei potentiam, Spiritus sancti essicientiam,& verborum Christi prolationem. Proinde Patres quoties componunt utrumque mysterium,mutatione panis & vini ita fere solent exprimere, vi substantiam illam fieri colligamus ex speculatione eius conuersonis,quae in purissimo sanguine Dei matris accidit. In eum finem item Iu- stinus audiri debet. Non ut comunem panem & comunem potu ista sumimus, sed is quemadmodu per Dei verbum caro factus Iesius Christus seruator noster,& carne & sanguine situ tis nostrae causa habuit:ad eunde modii etiam eam quae per preces verbi ab co accepti gratia affecta est alimonia incarnati illius Iesu carne & sanguine esse edocti sumus. Irenaeus his verbis co alludit: Quando mixtus calix de fractus pa- nis percipit verbum Dei, fit Eucharistia corporis & sanguinis Christi. Sanguis non est nisi avenis de carnibus, de a reliqua quae est secundum hominem substantia, a qua vere factum verbum Dei, sanguine suo redemit nos. H darius tametsi alio spe- Hilaribue.1. Dctet,tamcn tanquam simile ponit,carnem in virgine conceptam, de in Eucharistia ζ' '
- cxistcntem. Si vere verbum caro factum est, & nos vere verbum carnem cibo Do-- minico sumimus.Si vere carnem corporis nostri Christus assumpsit, & vere homo is ille qui ex Maria natus suit, Christus est,nosque vere sub musterio carnem corporis sui sumimus, & per hoc unum erimus, &c. Emissenus id confirmat hoc textu: , -
665쪽
Nec dubitet quispia creaturas nutu potuit praesentia maiestatis, in Dominici cor-poris trasire posse natura,cum ipsum homine videat artificio coelestis misericordiae Christi corpus effectum. Ex Ambroso textus est: Accipe quemadmodum sermo in
Christi creaturam omne mutare consueuerit,& mutat quailo Vult instituta natur . Primo omniti de generatione citis sumamus exemptu. Consuetudo est, ut no gene-retur homo, nisi ex viro de muliere,& consuetudine coniugali. Sed quia voluit Do
minus, qui ex hoc elegit sacramentum,& de Spiritu sancto, dc de virgine natus est in Cia illus. Hysichius anterioribus subscribit, atque ait: Sancta sanctorum sunt pro-
prie Christi mysteria, quia ipsius est corpus, de quo Gabriel ad virginem dicebat, in
Spiritus sanctus superueniet in te,& virtus ait illi mi obumbrabit tibi: ideo quod na-scetur ex te sanctum,vocabitur filius Dei. Sanctificationem mystici sacrifici j, de a sensibilibus ad intelligibilia trant latione siue comutatione, ei qui ver' est sicerdos, videlicet Christo, oportet dari,& ipsi de cis miraculii cedere de imputare: quia ter is eius virtutem,& prolatum ab eo verbum,quae videtur,tam sanctificata sunt, quam ..cunctum carnis exced ut sensum .Remigius Rhemorum Archiepiscopus ita habet: Qui carnem in utero virginis assumptam verbo suo personaliter unire potuit, panis ἀ& vini materia in sui corporis &sanguinis natura ipii transferre possibile est. Da-mascenus & Theophylaetus arenis de simplicibus verbis rem ipsa exponunt atque is inquiunt. Si ultro ac volens iple Deus verbu homo factus est, de ex sanctae virginis iapuris S intaminatis sanguinibus sibi absque semine virili carnem fabricauit, an no potest panem in suum ipsius corpus conuertere, & vinum & aquam in sanguine is uomodo erit mihi hoc, ait sancta virgo, quoniam vim non cognosco Respondet.. Gabriel: Spiritus sanctus superueniet in te, & virtus altissmi obumbrabit tibi. Et ianunc quaeris,quomodo panis fiat corpus Christi,& vinii S: aqua sanguis ὶ Tibi ego .. item respondeo, Spiritus sanctus accedit,& haec facit, quae ratione cogitationcm-que superant,diuina mysteria & corpus Christi. Patres insuper ipsam Christi inca nationem de Eucharistiam conuenire tradiderunt,utraque iam perfecta & existen- te: quod sicut in Christo latebat diuinitas, humanitate tanquam aliquo velamento operta, ita caro Domini, panis sacramento quasi velo contegatur: de quod sicut in persona Christi duplex natura residebat, ita in Eucharistia naturae panis & corporis Dominici cohaereant. Cyprianus ita loquitur : Sicut in persona Christi humanitas videbatur,& latebat diuinitas, ita sacramento visibili ineffabiliter diuina se infudit essentia,ut esset religioni circa facramenta douotio. Tanquam ab Augustino scri- ptum producitur sacrificium Ecclesiae duobus modis confici,duobus constare, vi-
sibili elementorum specie, de inuisibili Domini nostri Iesu Christi carne & sanguine. Sicut enim persona Christi collat de coficitur ex Deo de homine, cum ipse Christus verus sit Deus:& verus homo: quia omnis res illarum rerum naturam oc virtutem in se continet, ex quibus conficitur. Conscitur autem sacrificium Ecclesiae fi-cramento,& re sacrameti,id est corpore Christi. Ex Gelasio ista depromutur: Cer-- te sacramenta quae sumimus, diuina res est, Propter quod de per eadem diuinae cisi-cimur consortes naturae, de tamen este non desinit substantia vel natura panis de vini. Et certe imago de similitudo corporis de sanguinis Christi in actione mysteriorii a celebrantur. Satis ergo nobis euidenter ostendit ur,hoc in ipso Christo sentiedum, ruod in eius imagine profitemur, celebramus de sumimus: ut sciat in hanc scilicetiuinam transeant sancto spiritu persciente substantiam, permanente tamen suae proj rietate naturae, sic illud ipsum mysteri u principale, cuius nobis esscientia virtutemque Veraciter repraesciat ala ex quibus costat proprie permanetibus unu Christu,quia integru verumque permanere demostrant.ta Ioannis Constat inopolitani
666쪽
DE TRANS SUBSTANTIALITATE. 313
pistola ad Caesari u Monachii asseruiqr haec verba:Deiis &homo est Christus, Deus - propter impassibilitate, homo propter passione, Vnus filius, unus Dominus,ide ipse
in proculdubio viaitarum naturaru Vnam dominati Onc,Vnam potcitate possidens e--tiamsi no conlubitantialiter exiliatὶ & Vnaquaeque incomixta proprietatis coseruatis agnitionem,propter hoc quod incolaia sunt duo.Sicut enim antequam sanctifice is tur panis,panem nominamus,diuina autem illud sanctificante gratia,mediate lacer ω dote,liberatus est quide ab appellatione panis, dignus autem habitus est Dominici - corporis appellatione,etiasi natura panis in ipso permansit,& no duo corpora sed v-- num fili j corpus praedicatur .sic de hac diuina firmate natura corporiis, unum situ, nam persona,vtraeque hae feceriit.Theodoretus Vero re per se obscuram, longe ob -- scuriorem reddit,ut suae causae scrutat, duobsisque in locis de illa disputat. Dialogo is primo. Orthodoxus ita proponit '. In mysteriorum traditione corpus panem Chri-- Ihus appellauit, de sanguinem id quod in calice infidum de commixtu est. Erarus tesia fiue haereticus respondct:Ita Christus nominauit. Orth. Atqui ct quod est secunia dum naturam corpus,corpus iure Vocabitur, S itidem sanguis.Eran. In consello est. - Orthod.Seruator noster nomina permutauit, Sc corpus quidem id quod erat sym-- boli ac signi nomen imposuit:symbolo autem id quod erat corporis. I in cistin se viteo nominasset,sanguinem id quod erat symbolum appellauit. Eran. Hoc quidem vereia dixisti. Velle aute scire causam mutationis nominu . Orth. Manifesta est institutum . iis qui simi diuinis mysteriis initiati. Volcbat enteos, qui sunt diuinoru mysterioruis participes, non attendere naturam corum quae videntur, sed per nominum permu-- tationem, mutationi quae fit ex gratia credere. ui enim quod natura corpus est, is triticum de panem appellauit, de vitem rursus seipsum nominauit, is symbola de si--gna quς videntur,appellatione corporis 3c sanguinis honorauit, non naturam quiis dem mutans,sed naturae gratiam adiiciens. Eran. Et mystice mystica dicta sunt, S: - aperte declarata sunt,quq non sunt nota omnibus. Dialogo secundo iterum dispuis lationem de Eucharistia suseipit, de orthodoxus ait: Myllica symbola, quq Deo aia Dei sacerdotibus osteruntur, quorumnam dicis esse symbolaὶ Erant stes subiicit, is Corporis de sanguinis Domini. Orthod. Corporis quod vere est, vel vere non ,, est Eran. Quod vere et . Sed oportune accidat, ut verba faceres de diuinis my-- steriis. Nam vel ex eo ipso tibi ostendam corpus Domini in aliam mutari naturam. - Responde ergo ad mea interrogata. Orth.Respondebo.Eran. Quid appellas donu- quod offertur ante inuocationem sacerdotist Orib. Non oportet aperte dicere. Eihin enim verisimile adesse aliquos mysteriis non initiatos. Eran.Respondeatur nigna - tice. Orthod. Id quod fit ex huiusmodi seminibus nutrimentum. Eran. Aliud autem msignum quomodo nominamus Θ Orth. Commune etiam hoc nomen quod potus - speciem significat. Eran. Post sanctificationem autem quomodo ea appellas 3 Orth. - Corpus Christi 5 sanguinem. Eran. Et credis te fieri participem Christi corporis &- sanguinis 3 Orthod Credo.Eran.Sicut ergo symbola Dominici corporis S sangui--nis, alia quidem sunt ante inuocationem si cerdotis, sed post inuocationem mu-- tantur,&alia sunt, ita etiam corpus Domini post assia mptionem mutatur in di-- uinam subitantiam. Orthod. Quς ipse texuis hi, retibus captus es. Neque enim signa - mystica post sanctificationem recedunt a sua natura. Manent enim in priore - substantia , de figura , & forma , dc vidcri de tangi possunt, sicut & prius : in--telliguntur autem ea esse que facta sunt, S creduntur, de adoramur , ut quς illa sint que creduntur. Conser ergo imaginem cum exemplari, & videbis si-- militudinem. Oportet enim figuram esse veritati similem. Illud enim corpus habet
priorem quidem formam, & fguram, & circumstriptionem, de ut semel dicam,
667쪽
substantia. Eran. Atqui symbloum mysticu priorem mutat appellationem:neque e- nim amplius nominatur quod prius vocabatur,sed corpus appellatur. Oportet ergo
veritate Deu,& non corpus vocari. Orthod. Ignarus mihi Videris: non enim corpus -
tu,sed etia panis vitae nominatur.Porrὰ aute ipsum corpus, diuinu corp' nomina- mus,&vivificu S: dominicii docentes no esse alicuius hominis, sed D sit nostri Iesu Christi, qui est Deus &Komo. Ista libuit prolixius recitare,ne tergiversari aut aliquid . reticere videamur. Principio contra Germanos atq; alios his authoritatibus insolescetes prescribimus quod ipsemet Theodoretus in religionis negotio nos docuit ex-nis Uiali cipere. Nemo,inquit,nobis viros obseuros aut ambiguos adduxeriti Eiusmodi enim a hominu interpretatione non admittimus.Atqui haec omnia testimonia ab obscuris & incertis hominibus sunt prosecta.No emanas te a Gelasio Papa tractatu de duabus naturis,de quo fragmentu trascrips,certum est ex eo,quod nostet hic Gelasius Eu sebiu Caesariensem mirifice praedicet,contra vero Gelasius Papa omnes libros Eus bi j Caesaries is damnauit,unica excepta historia Ecclesiastica:quodq; in Calcedonei si cocilio clim ex Gelasij libris firmantur nonnulla contra Nestorium& Eutychen, nullum fit verbum de praesenti contra huiusnodi haereses commentario. Proptereat insulse & imperite exprobrat Martinus Cemnici Contareno meritissimo Cardin li,quod in colloquio Ratis bonensi obstupuerit, quasi vidisset tanquam conspicuoue i. testimonio Pontificiam Trani substantiationem ex Romani Pontificis sententia refutari. Pudendum potius fuit fidelissimis olim Germanis de impoliuia tam supina, & aschata malitia. Arbitror tale opusculum ascribendum Gelasio,no Romano, sed Palaestino & Caesariensi,cuius Hieronymus meminit,& quem honoris causa The
. , doretas nominat,hisque verbIs celebrat:Si autem etiam veteres Palaestinos vis audi-re,praebe aures imprimis admirabili Gelasio,viCaesariensem agrum diligenter co--
luit.Certe Theodoretus dialogorum suorum argumenta Propemodum omnia, &rationes ac scripturas, Patrumque authoritates ex isto libello,cui Gelasij titulus datur,mutuatus est,ut legenti Vtrumque 5 conserenti apparebit. Ex quo puto certissime libellum illum,de quo agitur,non Romano, sed Graeco Palestino Gelasio tribui oportere,in quo Eusebius C sariensis prae aliis commendatur,quia hic Gelasius e dem inhabitaret regionem Caesaream Palaestinae, aut regeret. Porro epistola ad C sarium molochu nec inter opera Chrysostomi annumeratur,nec eiusdem stilum s pit , nec alia quae toties de Eucharistia disputat.Theodoretus vero nec tanti est, ut dogma cotra definitionem & Christianorum communem fidem & doctrinam stabilire possit,cum in plerisque lapsus sit,& a legitima synodo Ephesyna, non aute ab
ea quς tum appellabatur praedatoria,damnatus: respuit tamen, & eum Chalced nensis synodus poenitentem recepit & restituit.Deinde obseruadum maiorem partem authorum, qui obtruduntur, planissime aliis in locis Transtubstantialitati patrocinari, quemadmodum antea de Cypriano, Augustino, Chrysostomo disseruinmmutavi ex eoru apertis & cenis sententiis deceat ambigua eoru dicta illustrarer& sacramentu siue species,sive naturam aut substantia panis, si alicubi reperitur, ad generalem illam naturae proprietatem,quam primo capite huius posterioris libri facile concedimus remanere sublata substantia, ad id quod exterius apparet, & existit, restringere, non autem ad internam substantiam per se existentem protendere. Nam ipsimet interpretantur, ut ostendimusmec epistola ad Caesarium,nec scriptum Gelasij,nec Theodoreti verba huic interpretationi magnopere reluctantur: quad quidem epistola habet, panem peracta consecratione nomen suum amittere, ne
postea in lacramento duo corpora,sed unum fili j corpus praedicari: ex quo sequitur panis corpus desiis te,& firmati eius generalem naturam, siue substantiam, siue prinprietatem
668쪽
prietatem aliunde, sicut a natura diuina ait firmari humanitatis corpus in Christo. Gelasius vero exprimit sacramentum ipsum, seu panem & vinum in diuinam substantiam transire,sancto spiritu perficiente,permanente tamen proprietate naturae.
Ridiculum est quod Ccmnicius comminiscitur, quasi secundum Gelas uni non ipsa elementa transeant in diuinam substantiam, sed nos ipsi per sacramenti sumptionem, qua efiicimur diuinae consortes naturae: scd ostendit Gelastis,antequam elementa id essiciant in nobis, oportere ipsa rem diuinam fieri: quod accidit quando in consecratione,perfici:nte Spiritu sancto,transeunt illa in diuinam substantia, ut tamen ipsorum Permaneat naturae proprietas: & in hac significatione acceptam assentimur non desinere substantiam panis & vini: atque ita Gelasius in tam paucis verbis quae produximus ex ipso tibimet non repugnabit. Sin diuinam illam substatia pro aliqua proprietate, diuinave virtute placet λduersariis interpretari, cur nobis eodem iure non licebit substantiae aut naturae nomen pro proprietate explicare,quoties in eisdem authoribus occurrerit Z Verum satius est,ac simplicius, ut in
Gelasio diuinam substantiam pro carne Domini coelesti plane ac diuina accipiamus, in qua elementa transeant, manente proprietate naturae, non ipsa natura. A tinquiunt,nec Gelasium, nec Theodoretum ita licet torquere, ut enervetur eorum
argumentum contra Eutychitas. Opinabantur hi naturam humanam in Christo in diuinam transisse, humanasque proprietates ac passiones desii sic: ideo a scriptura tradi Deum crucifixum, aliaque humana attributa Christo,quatenus Deo,imputari. Gelasius quidem ac Theodorcius respondent no valere ab ipsis allatam ratione, quoniam comunicatio idiomatu etiam inueniatur inter symbola & corpus Christi, non tamen ob id proprietates utriusque naturae tolli: Si quamuis hic una substantia mutetur in aliam, non tamen prorsus aboleri, quin ipsa generalis stubstantia panis, de qua antea diximus,maneat cum proprietate sua, licet inquam, propria & peculiaris substantia in aliam transeat. Ista enim tria Gel asius distincte videtur ponere, do sine tali distinctione vix simpliciter eius textus potest a repugnantia liberari. Theodoretus etiam licet hac in re nimium Nestoris et,attamen i an indicat se agnoscere aliquam substantiam panis peculiarem mutari in corpus Christi, cuius causa symbola fiant quae creduntur, corpus nempc & s inguis, propter quae adorantur, alioqui sine tali mutatione non adoranda, etiamsi his accederet corpus Christi, ut etiam Aduersarii consentiunt. Innuit interea manere quandam generalem panis substantiam cum proprietatibus propriae de peculiaris naturae mutatae, quod signi ficat,quando ad iugit, cum mutatione in corpus Se sanguinein Chri iti manere symbola in priore substantia dc fgura de forma,tangi ac videri posse, quae sunt proprietates naturae ac prioris substantiae reliquiae. Itaque inserunt, multo minus propter comunicationem idiomatum in Christo cofundi naturas de proprietates,in quibus nulla in aliam commigrat & mutatur, uti fit in Eucharistia. Certe uterque Gelasius de Theodorcius nominatim exprimunt in Eucharistia illam scri mutationem,quet non fit in naturis Christi, Δ tamen illic restare aliquid de natura & proprietate illaesa naturae: Ergo multo magis integras naturas & proprietates manere in Christo quae nullam talem mutationem recipiunt. Hic scopus ac recta est utrius quo sententia, clarissimis verbis de ratiocinationibus comprehensa. Non reticendum tamen Theodore tum in hac disputatione & collatione duarum naturarum in Christo cum Eucharistia adhuc Nestoris are, ad Nestoriique figmentum accommodare mutationem panis 3c vini, quam ait fieri per accessione corporis & sanguinis ad ipsa: nec dissi inulat eam accommodationem a se inuentam de excogitatam cotra communem fidem de persuasionem communem Christiano iv,quae tene dat
669쪽
panem & vinum transire & transsubstantiari in carnem & sanguinem Domini. De nouitate suae interpretationis in persona orthodoxi sic erga hqreticum gloriatur:Et mystice mystica dicta sunt, & aperte declarata sunt, quae non sunt omnibus nota. Nuc quomodo Nestoris et,videamus. Nestorius dicebat Deum homini accessiste, & duas personas ac duo subiecta mansisse, quorum inserius, utpote homo, fieret Deus per accessionem Dei,non per hominis assumptionem in Penbnam diuina. Ita seri in Eucharistia statuit Theodoretus: cuius si noua opinio de accessione corporis ad panem valeret,& huic comparada esset incarnatio, restitueretur pura Nessorij haeresis de duobus suppostis,eorum colunctione, ac distincta adoratione, sicut placet hic Theodoreto symbola adorari,quia facta sint id quod credatur,nepe compus & sanguis sed per accessionem gratiae, seu corporis ad panem,sicut loquitur,no
autem mutatione aut assumptione panis in corpus In his tribus capitibus consistebat potissimum Nestorij impietas circa incarnationem .Propterea satius est, relicta
innovatione Theodoreti de qua gloriatur, priorem Christianorum sequi simplicitate & fidem, quam aduersariorum more deridet, ut praeteritae suae impietati relinquat locum. Hic Petrus Martyr urget natura assirmari manere & substantiam: nos
vero sophistas agere ac sycopsantas,qui naturam hic & substatiam explicemus pro
naturae proprietate,cum alias,quoties mutari substatiam de naturam legitur, pro re existente capi contendamus. Sed licet in authore argutiam retorquere. Placet enim illi substantiam & naturam hic intelligere pro existente re,quia alcatur manere, Ut ita tollat Transsubstantiationem: contra vero, quoties naturam aut substatim co-
uerti inuenerit, ne quidem pro naturae proprietate recipit, sed pro rei usu & applicatione ad sacrum usum.Nos autem & communi loquendi cos eludini innitimur,maam rerum proprietates naturae vocatur, ex quo Theophrastus librum inscrie natura plantarum,& Plinius suo operi, Naturalis historiae nomen dedit: &Galenus atque alij ita libros insignierunt, in quibus de rerum proprietatibus differunt: quin etiam & ratio cogit ita nos in Eucharistia interpretari. Cum enim videamus manere proprietates panis & vini, ac nihilominus toties vetustissimi Christiani naturam & substantiam panis transire in corpus & sanguinem Domini testentur, quem significatum aptiorem tum positimus diu mare, praeterquam rei existetis seu existent iae, quae cuique rei ex tanti per se innascitur3 Augustini porro vera est sente-tia, Sicut CKristi incarnatio duabus rebus coaluit ita & Eucharistia duabus constatur: sed ut in illa non fuerunt duo supposita & subiecta, ita nec oportet in ista duas substatias componere: alioqui Nestorio emet patrocinari: sed sessicit rem una latetem per se existere,& alteram no per se existentem apparere,quae altera operiat 5 tegat. Ita comparationem utriusque facit Cyprianus, & ut in Eucharistia conueniat, exigit panem natura, non effgie mutari:& cum eo Augustinus congrui*qui quod vocavit panem,statim postea explanationis gratia nominat panis speciem soletque Augustinus res,quibus constant haec sacramenta,non pro substantiis accipere, sed quarum una s t substantia, & altera qualitas seu proprietas substantiae. Sic enim ait, frequenter indignos frui sacramento,sed non re iacramenti, quemadmodum capite De indignis declarauimus: ubi rem secramenti non pro substantia significat, sed pro qualitate spiritali. Quid mirum igitur, si contra saepe conficiat sacramen- tu ex serma ac proprietate panis,ac substatu carnis,quae specie panis obnubiletur
670쪽
R I A VERBA sVNT, quibus scriptum frequentius
ru prius in Adorare vertitur, proprieque apud Hebrios . , ' -& Graecos significat Procumbere, & se pronum in temram demittere,ac volutare canis more,qui a Graecisia ti, nominatur, a quo deducitur. Alterum a vehementia timoris inquit Phauotinus j accipit nomen, quasi, λα , intensi ut particula, resormidare iam dicet ideoque per Reuereri & Venerari no inepte trans. fertur.Tertium Seruire simpliciter enutiat. Nullum autem horum proprie & ex se cultum,qui soli Deo debetur,declarat, cum prius gestu exteriorem monstret, quo non solus Deus, sed creaturae honorantur, quemadmodum tellantur scripturae,in quibus gestus saepe cum verbo illo ad eius explanandam significationem apponitur: sicut toties in Genesi & passim alibi, proni & inclinantes se in terra adorasse dicuntur:&in Evangelio a Magis procidentibus adoratus Chri- 8.stus praedicatur,atque a populo adoratus Deus,deinde Rex scribitur, eodem plane
gestu corporis atque habitu. λα o ἐν vero & Is rix, etiam in eundem significatum H ad M. Lrecidere,communeque Diis atque hominibus famulitium & obsequium designare N Τ' tradunt Grammatici, Eustachius, Phavorinum Suidas. Cur autem nullum verbum proprium occurrat,quod Dei solius adorationi conueniat,opinor hanc esse causam ME .. . . quod sicut Deus spiritus est, quem uno ac simplici mentis intuitu nequimus concipere, multo vero minus uno verbo eloqui, ita non datur debitam illi adorationem prorsus semel animo comprehendere,multo certe minus foras prodere, atque Uno aut paucis verbis effari Uerum ut ad Deum cognoscendum,intelligedum,S: deci radum,cogitationes & verba ex ipsis creaturis mutuamur,ab omnique s ce & labe deputamus,quas in creaturis contrahunt,sicque Deo adaptamus:ita mentis conceptus& dictiones cogimur ex comuni usu medicare,quibus repurgatis,Deo cogrua adorationem asstequamur,& coram hominibus promamus. Π α- quidem, siue Adorare,aut se prostemere coram creatura aliqua, indicium est & argumentum e minentis & praecellentis alicuius in ea dignitatis,authoritatis atque potentiae: ob is M.