장음표시 사용
681쪽
ctaque sanctorum reputari voluit, paucis sacram hominibus aperta, a quit,' videri Deus,& sciri manifestius, ac coli religiosus, quam ab aliis voluit, pro uitias ira sucptiet sentiet. Sed nec eo,quasi sitarum edium conclaui, contentus fuit: vcrum inii per
quasi quoddam diuinitatis suς scrini, cam fabricari iussit, qui ipsini nescio quo
pacto intimius caperet,& de qua familiarius oracula emitteret, ac vota populi exci- .peret: Ob eamque interiorem ,& quasi prς sciatiorem prisentiam, honoratiori illustriori in sede templi ipsiun recondi mandauit, adorationemque malorem c ram ipsa exhiberi: nec siuit impune profanis manibus attrectari, aut in locis pol lutis , aut non, quanta fieri potuit religione , a communibus diiunci is reponi. Qua de causa oram percussit, quia manum collabenti arcς admouisset: & Phitalist os affecit ulcere pestimo, quia arcam cum idolis collocassent. Nec Moses, nec Patriarchet, nec populus ignorarunt, Deum nullo loco capi, ipsique ador tionem passim debeti, & gratam esse. Hoc enim suis factis S: verbis testati sunt. Sed nec ipse Deus docuit, nec senserunt, nec crediderunt sancti Dei homines, Deum es lentia, vel potentia, vel gratia ς qualiter in omnibus rebus habitare,aut aequaliter ubique colendum esse: sed contra adorandum aliter in Christo homine quam in alio, quoniam in illo habitauit plenitudo diuinitatis corporaliter: ut aliter in coelo quam in coeno, quoniam illic diuinitatis lumen plenius & ill strius effunditur , & Angelis ac beatis pro loci decentia & conuenientia communicatur : aliter in templo quam in stabulo, quoniam illud potius quam istud Deus profitetur a se segregari, in quo singulati prcsentia Sc gratia commoretur, singulariaque dispenset beneficia, quibus hominibus opem ferat, eademque ratione aliter in ara quam in hara. Insuper sicut Deus sanctus,mundus ac purus est, ita in sutilitate, atque omni munditia,&in locis ab omni sorde repurgatis,gaudet adorati.Idcirco habitaculum eius decet sanctitudo,excanduitque ipse ac Cnristus Gius, cum verteretur in speluncam latronum , vel negotiationis atque aliarum semdium domum. Quin etiam fere atrociorem ultionem cepit de omnibus,qui violas.sent illam, vel foedassent: ita ut Ap ostolus tanquam commune prouerbium extulerit.Si quis templum Dei violauerit, disperdet illum Dominus. Nequaqua Vero om-- ne locum,domum suam, in qua specialiter habitet, vocat: nequaquam eam munditiem,religionem ac sanctitatem in omni loco requirit, qua deposcit in suo teplo: nequaquam pollicitus cst eam donorumsuoru sepellectilem se cxpositurum in omni loco, quam suo templo reseruauit. Quamobre singulariter etiam a Christo Deus pr dicatur habitare in manufactis templis, non tantiarn cum ea vo cat domum P tris,sed cum asserit, Quicunque iurauerit in teplo iurat in illo, & in eo qui habitat in ipso.Prope quide est Dominus omnibus inuocatibus eu in veritate:atque ubicunq; nat, valet oratio & adoratio, maxime si qua nos urget, aut digniore apparatum im-l, edit necessitasmihilominus quaedam sunt adorationis acta,quae deputantur a Deo ocis,quos sua peculiari assistetia si stificauerit,uel sibi dicatos vendicisti cuiuis di est sacrificium publicum & externum, quod non nisi talibus in locis oblatum
Deo solet esse gratum, nec unquam aliter offerri fuit praeceptum: Idque omnium gentium animis ratio impressit,sicut ex Esaia citat Christus.Domus mea domus in rationis vocabitur cunctis gentibus, cum de sacrificiorum genere &sinceritate geret. Sic enim iuxta Septuaginta habet textus: Holocausta & victimae eorum placebunt mihi super altari meo , quia domus mea domus orationis vocabitur 'cunctis gentibus Uerum quidem est orationi domum Dei deputari,&propensore
ipsum in preces & supplicationes populi sui ibi reperiri: ut oratione sua petiuisse,& exorasse videtur Saloinon,maxime quod oratio publica,&quae a multis fundi
682쪽
tur, quasi vim facit ipsi, saltem vehementiorem caeteris paribus, quam priuatarquia suorum Deus delectatur conspiratione,& quadam coniuratione,qua regnum coelorum vim patitur, & violenti rapiunt illud. Attamen nec priuatis, nec publicis precibus ita proprie & specialiter destinatur templum, aut locus a Deo sele- ehus , sicut sacrificio , quod unicum ex sic Latriae & adorationis diuinae opus est externum. Quemadmodum autem decet, ac par est, ut homines in domum Dei inserant sacrificium , quod ipsi debent, in gratitudinem rerum accepi rum : ita vicissim aequum fuerit, ex eadem domo, quasit c quodam patrisfamilias penuario, depromi dona & munera, quae hominibus partitur Deus, & applicat, ac seipsum populo suo praesentissimum declarat. Talia sunt potillimum Dis.. sacramenta , quae quasi pilaides & armariola gratiae diuinae in nos defluenti
censentur. Quoniam igitur &sacras res continent, &per ea Deus actiones diuinas in nobis operatur, per eaque Latria, ut Deus illarum rerum solus author& Dominus ac saluator colitur, rite pro ipsis templum, de Domus Dei, quasi diuina oscina designatur, in qua Deus specialiter adest cunctis necessitatibus nostris. Itaque non rite illa in omni loco conficiuntur, seruantur, vel suscipiuntur, vel in illis Deus vulgariter ac sine delectu adoratur , quoniam , inquam, singulari modo in ipsis residet. Quapropter Apostolus, sicut communes epulas vetat in Ecclesia agitari, ita iubet Coenam Domini ibi, & non intra priuatos parietes vel protinos celebrari, ne fiat indigne. De his ita Basilius : Videamus r. 'in L- est 3 primum de eo , quando quid loco non suo geritur. Ex his quae ad Dei
ocultum olim tradita sunt, alia sic Hierosolymis erant deputata, ut in aliis extra brtiviis. - Hierusalem locis facere nemo auderet: nec quae alibi fiebant, etiam in temploia fieri protinus permittebantur. Nobis quoque periculum est, mandati male obiti loci rationem negligentibus, praesertim si sacerdotij mysterium in locis profanis is celebrauerimus, quὁd ea res & celebrantis contemptum indicaret, & multos, quaia sunt in rebus diuinis inscitia,multiformiter offenderet.Qubd si quis obiiciat Apo-- stolum,ubiuis orandi, Dominu etiam adorandirotestatem secisse, dicendum est vocula in omni loco, locos humanis usibus, rebusque profanis destinatos non co- prehendi, sed Dei adorationem ab arcto Hierosolymae ambitu in omnem terraru orbem diduci atque dilatari. Si nos ad unum Deo placendi scopum alij aliis co-- operantes, & tanta inter nos in Christo dilectionis communione coniuncti, nonis permittimur suum cuique diuinitus acceptum locum & ordinem transcendere, sedis iuxta donum proprium Deo & proximo ministrare: quomodo non multo magis locos, rebus adiuino cultu alienis definitos & seruientes, a sacris secernere debe--mus Ex talibus ergo tum scripturis, tum exemplis, erudiri nos oportet quicquid loco non suo fit, in contrarium scopo proposito finem cedere. Ne vero putetur a
semetipso dissidere Basilius, qui antea probabat in omni loco rite orari, sciendum hic loqui de publico cultu & ministerio, illic vero de priuato. Porro cum Deus particulariter habitet in locis multis , multo magis habitat tu plerisque hominibus. Nam Deum ipsum, ac Spiritum eius, habitare in nobis assimat Apostolus. Ab eodem membra nostra dicuntur templa Spiritus sancti, qui in , nobis est. Quid ergo 3 Deumne in hominibus licet singulariter adorare Quid- in cLia, ni, sicut laudare Dominum in sanctis eius. Gedeon & Manne, Deo in Angelis repraesciitato & habitante, sacrificauerunt, & Nabuchodonosor in Daniele: Deumque in homine adorari fatetur Apostolus, cum scribit : Si autem omnes prophetent, intret autem quis infidelis , vel idiota , conuincitur ab omnibus, diiudicat ut ab omnibus.Occulta enim cordis eius manissesta fiunt,& ita cades
683쪽
in seciem,adorat Dcum,pronnntians quod vere Deus in vobis sit. Quoties quidem Angeli, aut viri sancti animaduerterunt adorationem sibi tanquam Deo deferri,e horruerunt , nec passi sunt: At quoties viderunt ad Deum iptum habitantem intra
ipsos,&authorem gratiarum ad orationem referri, renuerunt coram se exhiberi,ac
ne quidem sacrificari sustinuerunt: quod tamen si quando permiserunt, exprimi, tur notanter non ipsis,sed Deo fieri. Sic Angelus monet Gedeonem,& alterum: sic Nabuchodonosor, cum Danieli iubet secrificium offerri, assignat Deo reuelanti mysteria in ipso: sic adorari Prophetas scribit Apostolus,quia Deus vere sit in ipsis. Norrigitur adorabatur propter se Angeli illi &nomines, sed propter Deum in ipsis singulariter manentem nec adorabantur in ipsis etiam dona Dei. Id enim esset creaturae seruire : sed in Deum ipsum singulariter praesentem serebatur adoratio. Ergo loquies fas erit pios homines passim adorare, imo & ipsis sacriscare, quonia Deus in ipsis sedem fixit. Si constaret absque dubio de Deo habitante, non dubitaretur de adoratione. sed quoniam in multis sunt dona Dei,& plerique habentes speciem
pietatis,uirtutem eius abnegant,cstque omnis homo mendax, ne temere nec facile ad Deum adorandum in hominibus prouoluamur,nec sacrificium praebeamus, ne idololatriae ansam 5: occasionem incautis & incogitatibus de Deo demus,qui somtalle in creaturis quiescerent. Postremo, cum tot habitationis diuinae in rebus variis modi comperientur, supremus ac persectissimus extitit in Christo homine, in quo diuinitatis plenitudo insedit corporaliter,nec in coelo, nec in quacunque creatura, aut loco,sic Deus habitat,ut in illo,quanto disserentius prae illis nome haereditavit. Ideo amplius & abundantius in ipso adorari debet Deus, quam uspiam. Dico enim
vobis ait scriptura) quia templo quocunque maior est hic. Cuin vero Christi Dei& hominis in terris habitatio sit ipsa Eucharistia, sequitur in ea Deum adorandum magis, ac certius & dignius quam in coelo,si ab eo Christu semoueris, aut templo, aut alio quocunque loco, nostrasque Ecclesias propter Eucharistiam sacratiores devenerabiliores esse ipso coelo:propterque ipsam maior atque excellentior est gloria domus secundae,& templi Cnristiani prae Iudaico: neque est alia natio, quae habeat Deos appropinquantes sibi, sicut Deus noster adest nobis in omnibus obsecrationibus nostris.Nec ita loquimur,quasi Deus & Christus Eucharistia,ut in loco, habitet: sed quia Eucharistia sit in loco aliquo, & ipsi sit praesetiae diuinae & corporis Christi certa capacitas, quamuis supernaturalis.A qua nihilominus Aduersarh,ut quam longis lime adorationem repetant, alij humanitatem Christi ab ea diuellunt : alij etiam diuinitatis singularem praesentiam, alij ab humanitate Christi, ubicunque fiterit, subtrahunt adorationem, ubicunque fuerit: alij quoque ab ipsa diuinitate quantumuis praesenti, ne ullo pacto in Eucharistiam redundet: ita ut potius Deum ci Christum suo cultu fraudari malint, atque etiam potius de mundo tolli &pr scribi,quam propter ipsos Eucharistiam venerari.
AN CARO CHRISTI SEU HUMANITAS SIT ADO-
DVERsARII itaque, dum nos multiplici idololatria circa Eu- , charistiam teneri contendunt, multiplici impietate se inuoluunt. , Clamant nos non tantum artolatras, seu panis adoratores vidcti, , sed sarcolatras &anthropolatras,id est, carnis aut hominis, atque ita creaturae cultores potius, quam creatoris inueniri. Ac ne exci- , piamus nos non nudam carnem Christi, aut purum hominem Venerari.sed stium Dei incarnatum & hominem factum, audentiterum Christum in
684쪽
sua Coena crucisgere,& Apollinaristarum ac Nestorianorum haereses asserere. Pr ter id enim, cruod Lirtheriis Cinglium sibi posse pati, multo apertius idem Nestori sat, cum ab Eucharistia adorationem subla- Σὰ ω - tam vult. Cum Deus solus inquit adorandus sit,& creatura prorsus nulla, ita vi etia='i t. - Theologistae negent puram Christi humanitatem citra discrimen idololatriae ado rari posse, quomodo non est summa impietas panem adorauisse ξ Quid vero est, Od. M. quod dicant se panem non adorare, sed corpus Christi Z An iam non creatura ado P. rantὶ Vbi ergo sunt illorum decreta, quibus, ut diximus, humanitatem vetant ado-- rari 3 Sed iterum dicant: Nos adoramus, atque etiam edimus spiritale Christi cor pus. Et quid est spiritale Christi corpus t An uspiam in scripturis repertum est aliud. spiritale Christi corpus, quam aut Ecclesia, aut fides nostra Z Cur eiusmodi vocibus, . quas nullus capit intellectus, pias mentes euertamus t Spiritale corpus sic ab homi-
ne capitur, ut si dicas corporea mens,aut Carnea ratio. Quid adhuc voces inconciliabiles copulamus 3 Hic Cinglium vides Christi corpus a diuinitate seiungere, nec aliud quam puram creaturam cum Nestorio agnoscere. Alii quidem videntur augustius de carne Christi in coelo posita credere: sed ne cogantur eam concessam in Mures η Eucharistia adorare, spoliant diuinitate, anima humana, onansque alia Dei & ho
minis concomitantia,quam subsannant:atque ita,tanquam cadauer,non solum ab
anima, sed a diuinitate aerelictum in sacramento collocat,iactantque corpus Christi non esse Christum,ut pari cum illo adoratione honoretur. Hoc vero quid est Mliud,quam Nestorium & Apollinarium, carnem Christi anima vacuam statuetem, ab inferis excitare,& non solum iterum mortuum Christum assirmare,sed necare. - ne his Caluinus sic loquitur: Haec cognitio Christi, carnem a sua virtute non sepa- h. .2ι- ris,nos facile a carnali etiam adoratione abstrahet, quam peruersa temeritate qui- ij λ et '' - dam in sacramento erexerunt,quod secum subducerent. Si corpus est,& anima igi- tur,& diuinitas sunt una cum corpore,quae iam diuelli no possiunt. Igitur illic ado- radus Christus .Primu si sua illa,qua obtendunt,concomitatia, ipsis negetur, quidia facientὶNam ut maxime absurditate urgeant, si corpus ab anima & diuinitate sep iaretur, quis tame sanus& sobrius Christi corpus,Christu esse sibi persuadeat3Viden- tur quidem sibi suis syllosi simis id conficere. Verum cum de corpore & sanguinea suo distincto loquatur Claristus, modum autem praesentiae non describat,quo mo- . do ex re ambigua certo conficient quod volunt Z At nos ut adorationem dignam Christo eluci)emus,contra illa progrediamur quodam ordine. Imprimis ex priore capite repetendum est, aliquid aὸorari dupliciter, aut tanquam res existens, &subiectum quod recipit adorationem,aut tanquam causa, propter quam tribuitur 1' adoratio. Proprie honor confertur rei existenti, in quam tedit qui honorat,& a quas nitur & terminatur honor. Causa honoris, est adhaerens,aut adiectitia, aut extranea. In sacrosancta Trinitate tres sunt persisnae existentes,quae adorantur, Pater, Filius,&Spiritus sanctus, & unica causa insita,propter quam adorantur,quae est diuina natura. Contra in Christo unica persona cosistit, sed variae ac diuersae causae adorationis insunt,natura diuina,sapientia, dc potentia increata postea natura humana, cum sapientia, & potentia creata, atque inde emanentes proprietates & actiones.
Persenae existenti in Christo debetur latria propter naturam, de suppositum diuinum, atque utriusque proprietates: sed propici naturam humanam, eius que proprietates & operationcs,Dulia couenit seu hyperdulia. Cotra fit in creaturis. Nam
quatenus honoratur res existens creata, Dulia est: quatenus vero resertur honor
in Deum, S propter ipsum impenditur, quaedam Latria est.Nec mirum in Christo reperiri Latriam&Duliam, cum etiam in sacra Trinitate utraque quodammodo
sibi factum tradit, diuinitatem Christi non v
685쪽
locum habeat: latria quidem per se, & insuper ratione uniuersalis Dominij, 6ca ctionum diuinarum erga creaturas, quatenus oriuntur a personis existentibus, de natura diuina. Dialia vcro ratione eiusdem Domini j 5 actionum, quatenus quei dam temporarium ortum capiunt, atque etiam finem capere possunt. Ad ista conuenienter primum scriptura docet, totaque Ecclesia indubitanter credidit Christo, utexistenti, eandem adorationem exhiberi, quae Patri δc Spiritu san-Cbsi'. ista=- cto: quia res in illo existens est persona filiis Dei, quae cum aliis de lancta Tri nitate parem & eandem meretur adorationem. Propterea Patres negant ipsunt esse hominem Theophorum , seu Dei serum , sed asseuerant Deum homini seruiii: nec in Christo Deum habitare,ut in persectissimis aliis hominibus, vel creatu-3MH-ra ris, sed ipsummet Deum existeta: quod probant ex scriptura,ex eius actionibus at- qtie ex inuocatione de honore,quem Deus iussit ipsi deserri, de quem ipse tibi oblo
rem tum admisit, quemque ipsi ultro praestiterunt Angeli,atque homines pleni spiritu
sancto, alioqui non ficturi atque insectantur haereticos,qui ipsum pro creatura ducerent , de nihilominus adorarent. De disserentia igitur inter ipsum, de alias diuina creaturas, exscripturis ista Origenes: Si Celsus inquit teneret illud Christi Ego
tu & Pater unum sumus: de illud eiusdem Patrem oratis, Sicut ego de tu unum sumus: non putaret nos alium praeter uniuersorum dominum colere. Nam dc dicit, Ego in Patre, de Pater in me est. Unum enim Deum Patrem de Filium colimus: de caeteris nulla apud nos ratio:nec recens ortum, quasi prius non fuerit, honoramus. Credi- mus enim dicenti, Antequam Abraham esset, ego sum. Nec nostrum quisquam a- deo ineptit, ut opinetur veritatis essentiam, substantiamve ante aduentus Christi tempora non fuisse. Religiose ergo colimus Patrem veritatis, de veritatem filium.
Sic duos,ut quicunque viderit filium,cum is sit splendor gloriae Dei, de figura sub --
stantiae eius,in ipso Deum,ut in imagine Dei,viderit. Eat nuc Celsus, de ex eo quod una cum Deo filium eius colimus, colligat nos, non solum Deum, sed eius quo-que ministros adorare. Nos unum Deum, & unum eius filium verbum, imaginem votis dc precibus,quantum Iossumus, honoramus, offerentes ea Deo uniueriorum
Domino per suum unigenitu ei de primum oblata supplices, ut qui est propitiator-' pro peccatis nostris,dignetur, tanquam Pontifex, nostras preces de sacrificia offerre Deo opt. maximo. In Deo itaque nostra fides consistit, per confirmante eam in no- bis eius filium, propter quem non est quod Celsus nobis seditiones obiiciat. Ve-neramur enim Patrem,ed quod admiramur eius filium Verbum, sapientiam, veri- tatem,iustitiam , de quicquid didicimus esse Dei filium e tali patre progenitum. Exi, ί. Mattianasio quoque verba sunt: Si qui cavillantur Deum liabitantis more inca - ne suisse, repudientur, Deum licet in nobis habitare,quod dicunt, recipiatur. Id enim scriptura testatur : Habitabo in illis,de obambulabo. Alioqui nihil inter nos iac iis ratis & Christum discriminis esset. Quem si hominem adoras , eo quod ibi inha- bitet Dei verbum , vita quoque opera sanctos adoras , ob Deum in eis domi-cilium habentem. Sed respondebitis, Nos rem creatitiam non adoramus. Ostul-ti, cur non cogitatis creatum Domini corpus non auferre adorationem eius,
qui increatus est Et quia increati corpus factum est, ac ei proinde sacra is offertis, vestram adhibetis adorationem , eaque de causa legitime adoratur, de diuina colitur adoratione. Deus enim verbum est , cuius proprium cst co ..pus. Quod si contentiosius agant haeretici, alium esse Patris dominatum, a-lium fit ij, mirum cur sustineat duobus inseruire,cum vox Domini sit, id neminem ..posse. Si alius est Patris, alius Filij,& pore statem diuidis,quomodo regnum colestia
686쪽
possisnt simul coli duae, nisi ordinis eiusdem potestates. Nemo adorat regem , &.. . . - eius praesectam. Vbi enim par dignitas, ibi par adoratio. Non permisit tibi Clia is stus honorem diuidere: Haec, inquiens,est voluntas Patris, ut omnes honorent f --lium, quomodo Δ Patrem. Honora Patrem, Vt honores filium: vcl potius Hol: -ra filium, ut patrem honores, S contumeliam in filium Deus suam putet. Qui enimia odit me, odit & Patrem,dicit Dominus,Non recipit pater honorem erga se, cum fi- .-lius eius contumelia assicitur. Epiphani j in eandena sentcntiam textus habet Si filius, ι eis soldm vocatur, ut reliqui fili j,ergo nec ab aliis differt Et quomodo sitat Deci ado
is raturi oportebat igitur etiam alios omnes,de quibus nonae adoptionis d1citur, v is lut eum adorari, quoniam Dei etiam filij appellantur. At veritas non sic habet, sed is nouit semper unu Dei unigenitum filiii, cui omnia diuinii cultu praeliant. que ado-- rant,cui omne genu flectitur. Et si no est Vcrus Deus,nec adorandus et t. Et ii creatus - est,no est De'. Et si no eis adoradus,quomodo igitur De' praedicatur. Et quomodo is creauit Deus Deu in adoratione proponens, quomodo creauit sibi filiit, & adorariis prccepit,cum toties dicat,Crcaturane adores.Stultu enim est,stultu,inqua,creatura - deificare,hoc est,primum Dei praeceptum reprobare:Deum tuum adorabis, eique - soli cultum priet stibis,soli seruies.Sancta ergo Dei Ecclesia non creaturam adorat,scd- filium genitum,Patrem in filio, filium in Patre cum Spiritu. Et horrendus ac terribi-- lis Angelis filius Patris citra ambiguitatem,ab his qui vitam cupiunt, creditur & a--doratur. Et si nondum regnat, quomodo temper reperitur adorari ab Angelis &- ArchanFelis,& ante aduentum in carne,&m aduentu in carne, ut de ipso scripturais dicitZCum induceret in orbem terrarum primogenitu, adorent ipsum omnes Almis geli eius.Ex eo porro, quod Chiilius se permiserit adorari, & vltro ipsum Angeli acis sancti adorarint, Deum esse in sua exilientia ostendunt Athanasius, Ambrosius ae se Cyrillus, in eaque venerandum Latria. Primus ita Ioquitur: Adoraciar ab Angelis, πίω non tantum ut gloria maior,sed ut alius,discretus, seiunctusque a conditione cre turarum omnium,patri tatam modo aequalis secundum rationem substantiae. Si ide ideΘ, quia gloria sublimior adoraretur, par erat,vi omnia inseriora superiori biisse adorando inclinarent:sed id ita non cli.Creaturaliquidem creatura non adorat. Vim de Petrus Corneliii, Angelus Ioanne, te adorare volentes iohibuerunt. Deum dixit hic adora:&ille, homo sum solius hoc est numinis. QuociabAngelis no ignoratur,ta qui caeteros licet gloria transcendant, reaturas tamen ie,nec in adorandorum,ied in a forantiu chisse agnoscunt& copulant.Conseritus aiebat ille tuus ego sum:& alius Non mihi offer sed Deo. Ab omnibus contra tu Angelis,tu gentibus,Dominus ad ratur.Tibi ait Prophena serui erunt, supplicabunt,adorabunt. Non cst Deus prae- , ter te.Et discipulos se adorare permittit,instruens eos, qui sitam sit. Magister inquit
sam,& Dominus. Thomam eum vocantem Dominum, Deumque suum, non im- Ista u.
pedit.Nunc autem quia creatura non est, sed propriumex Dei adorandi substantiagcrmen, S naturalis filius, ideo adoratur,&Deus creditur,& Dominus, Scauthor,&Omnipotens,eadem qua eius pater ratione.Catholici denique Christum vere mlium Dei esse ex adoratione declarat,duriusque increpant eos,qui opinarentur illum
esse Geatura,& tamen adoraret,quasi adoratio diuina creaturae copeteret.Hierony- Η-----
mus sic habet: omnes nostri temporis haeretici, qui Dei filium praedicant creatura, th & tamen adorant eum retusto diuinitatis templo,& post tergum habito,sea ipsi co- Σ ι. - sessione creatura se adorare dicunt. Nos aute sic adoramus sole iustitiae, ut Deum adoremuς. Itaque res existens iuxta Patres adoranda in Christo,est persona fili j Dei. i At que id quidem gratis concesserint Aduersari j: sed controuersia est,an Christus, quatenus homo,seu quatenus visus fuit,& cum hominibus conuertitus,sit pro Deo
687쪽
ct istis colendus,seuLatria assiciendus.Sanae doctrinae aduersantur hac in parte quatuor opiniones. Fuerunt qui iudicaret Christum hominem essς,&dici creaturam,nec nos ipsum Latria prosequi poste, quin diceremur adorare creaturam. Fuerunt Nestori ni,qui duas personas Dei S hominis in Christo conitituerent,quarum diuina per se
adoraretur, humana Vcro coadoraretur,tanquam assilia pra propter assumente. Fuerunt qui sicut duas naturas in una Christi Persona distinguere oportet, ita putarent duas adorationes Clicillo competere, easque separandas esse. Fuerunt alii, qui ex una adoratione opinabantur recte concludi Unam naturam. Fuerunt denique qui sicut naturae in Christo consideratione diuiduntur, ita sibi persuaderent re- ipsa diuidi posse natura ,& a se inuicem distrahi, ut non una utrique accommodari semper deberet adoratio. Hos omnes damnauit prima Ecclesia, sed Nestorium maiaxime & posteriores in Alexandrina atque in Ephesina, & in quinta generali Constantinopolitana synodis, quae semper creditum testantur unica adoratione totum Quare cbή - Christum assiciendum,quoniam adoratio in existentem rem & suppositum vergo U A ex eo seret metienda.Ne quidem Patres detrectant Christum ipsum, huma-
. nitatem,carnem eius,animam desanguinem creaturas nominare. Sic enim Hieron
mus in dictum Pauli,ipsus factura sumus,ait:Multi timore, ne Christum creaturam is dicere compellantur, totum Christi mysterium negant. Nos Here proclamamus, non elle periculum eum dicere verum esse Deum & hominem, & crucifixum,&maledictionem tota spei nostrae fiducia profitemur. Ecquid hic trepidaremus, aut non clamaremus,qua talem, hoc est, qua hominem,csic creaturam, cum Paulus perte scribathunc Dei filium factum este ex semine David secundum camem, factum ex muliere, fictum sub lege:Nilhilominus latriam atque unicam adorationem Deo At homini,ac distinctis naturis in Christo conuenire ex scripturis iidem patrodefinierunt.Curita3 Quia nec Christum, nec partes humanae naturae,quae in i ta sint, in puris creaturis hab uerunt, propter unionem cum filio Dei,& naturae diuinae cum humana inseparabili copula, & eatenus negant alia adoratione quam filiu Dei omandum. Innituntur autem unico illi fundamento, quod oratio diiudicanda sit, ac mensuranda ex supposito & persona, quς adorationem excipit: nec prius qui scitur, quam adoratio ab ea terminetur.Itaque cum unica inueniatur in Christo existentia & persona fili j Dei,decernunt Patres, nec Christum hominem esse creatura, quia non habet existentiam creatam, nec ossicere corpus & creaturam assumptam adorationi personae fili j Dei assumentis,nec serendum iudicium de carnis humanae in Christo,& honoris modulo, ex proprietatibus naturae illius,cum homo tot partesque humanae naturae subsistant in longe sublimiori, quam in proprio supposito, nepe in si ij Dei persona, cuius causa longe altiorem peffectionem & honorem a quirant , quam sit in propria sua persona consisterent: quemadmodum puquira regi
impost ampliorem meretur & suscipit venerationem,quam faceret, si iaceret d polita : cum insuper naturam humanam ex illa diuina existentia, diuinitatis natura complectatur arctissime, pereamque totam diffundatur &inhabitet, ipsaque proorgano utatur: ut intelligatur, quantast humanae naturς in Christo persectio & v netatio,non manendum intra conditionem propiij subiecti,& naturae humanae nodae ac purae,sed videndum ipsam in fastigium diuinae existetiae&societatis cum natura diuina eleuari, ut sit, Sc dicatur humana natura filii Dei: quemadmodum aliter iudicatur de serro intra limites naturae suς,& aliter de serro ignito,quod nouas vires consequitur. Patres ergo quadruplici de causa Christum hominem ,& omnia quae in ipso sunt, unica adoratione latriae pronuntiant veneranda: tum quia unicum in Christo suppositum filii Dei manet uiuunt, cui latria debetur, quae propter res as
688쪽
sumptas nullo modo imminui potest,vel vitiari: tum quia illius suppositi existentia communicatur omnibus,quae fit,& quae intra se suscipit. Fit homo,st caro, fit anima humana: ideo etiam merito ipsi in his redditur eadem latria, quoniam ista nihil aliud existunt, quam filius Dei animatus & incarnatus : tum quia vicissim ista
situm existere creatum perdunt, cuius causa intra puras creaturas continebantur,& in proprij locum diuinum existere consequuntur, ut caro fili j Dei vere nominetur : tum quia maximam cum diuinitate ineunt societatem. Propter priores causas Christo homini, animae & carni eius, unica cum filio Dei dispensatur latria, propter vilicum si ij Dei suppositum latriae fundamentum , quod omnibus assumptis fit commune. Propter ultimam vero allatam causam, si non latria, saltem nyperdulia postulatur: quoniam quamuis natura humaua in diuina existentia dc persona ha reat, non transit tamen in esse diuinum, & naturam diuinam, ut Deus dicatur & colatur, sed accipit intimam, & maximam diuinitatis particis' tionem interea tamen propter alias causas semper meretur latriam,& no aliam adorationem. Ab illo vero diuino supposito nuquam excidit, vel separatur caro Christi, quia non habet aliud existere, quo se sustentet in rerum natura: ideo nec latria potest privari. Iam audiamus ipsorum Patrum contra illas haereses ex scripturis i stimonia.Obiicientibus Christianos in Christo adorare creaturam, primo respondent Patres, nos adorare Deum in creatura,seu Deum creaturam factum, atque inita virilisque unam euadere adorationem. De quo Athanasius ista: Nos creatu- id sis
inram adoramusὶ Absit. In Ethnicos & Arrianos id delirium competit: sed Do--minum rerum creatarum, incarnatum Dei verbum adoramus. Nam etsi caro - per se pars sit rerum creatarum, Dei tamen corpus effecta est: quod seorsum di-- i criminatum a verbo adoratione non prosequimur, nec verbum adoraturi,id a Car-- ne seponimus, sed illud in carne situm Deum agnoscimus. Quis ergo tam vaecors, - ut ei ita loquaturZAbsiste a corpore,ut te adorem, tam impius, ut cum I udaeis pro--pter corpus ei dicat: Cur tu, cum homo sis, Deum te facis3 Atqui non istiusmo--di leprosus erat. Adorabat enim Dominum in corpore, Deumquc esse praesentie--bat: nec ob carnem arbitratus creaturam esse Dei vcrbum, neque quia verbum inerat opifex rerum, carnem, qua id indutum erat, pro nihilo habens, sed ut in reis creata creatorem subsistentem adorabat, ideoque mundatus est. Cum sol obte--nebratus est,scissae petrae,terra tremuit,velum ruptum, resuscitat corpora, rerum in natura rem creatam no adorabat,nec ob eius carnem eum recusauit adorationibus
- prosequi,sed ideo adorauit, quia vidit suum opificem architectumque in carne co-- iistere. Et in nomine Iesu omne genu flectcbatur, & in posterum flectetur, & Om-- nis lingua cofitebitur eum esse in gloria Patris. Non enim caro ignominiam attulit verbo Dei: Absit:sed potius caro per verbum Dei glorificata est. Quapropter dile-- cte, qui Dominum diligunt, sic admone, ut agnoscant nos,qui Dominum in ca
is ne adoramus, non creaturam adorare, sed creatorem creato corpore indutum:
-Alibi Athanasius breui periodo qtuestioni satisfacit. Respondebitis inquit Nos , Lbia
is rem creatitiam non adoramus. O stulti, cur non cogitatis creatum Domini corpusZ ωmo. O . Non auferre adorationem eius vultis, qui increatus est 3 Et quia increati corpus fa--ctum est, ideo eius corpus dicitur, cuius factum est: ac ei proinde sacra ossem istis, vestram adhibentes adorationem: eaque de cause legitime adoratur, &di--uina colitur adoratione. Deus enim verbum est, cuius proprium est corpus. I-- deo cum accessissent ad eum mulieres, pedes eius tenuerunt, &Deum adoraue-
.. runt. Eodem spectant Hieronymi verba haec: Nos hominem seorsum nec coli, - mus,quod nefas est, nec adoramus, sed Deum magis incarnatum, qui proprium
689쪽
sibi corpus animatum uniuit, ita ut Deus verbum caro serct, & no in alium quem-- libet, sed in semetipsum caderet unitas, qui unus&Verus Dei filius sempererat. Idcirco non alium quam eundem, ipsumque Dei filium & colimus, & adoramus. b. - .. Spectat eodem&Epiphanius. Contentiosus inquit in aliquis, & ambitiosus di a
q. cet, Qii id corpus ex Maria 3 nimirum assumptum. Maria vero quid 3 Creata, an increata 3 Creatam ctiam dicimus, genitam ex viro & mulierc. Corpus igitur ex Maria quid λ Adoras Saluatorem incorporatum, an non adoras Θ Quomodo vero ianon adorabo3 Si enim non adoravero, non habeo vitam. Creaturam igitur adoras, corpus utique. Nae ingens eorum vaesania, qui talia dicunt. Et rex enim purpuram indutus, ab omnibus adoratur. Num ergo purpura, an rex adoratur 3 Clarum est quod rex:coadoratur aviccum eo etia purpura, quam gestat,quam ubi exuit,& in locum reposuit, non amplius ea vestis adoratur. Sedet item in templo saepe rex in proprio throno, Arineo regem adorantes adorantEVbi vero surrexit, nemo neque lcmplum, neque thronum adorat. Nemo auteru adeo insanit, ut regem in alterutro adorare volens, ei dicat, Egredere de templo tuo,ut te adorem. Sic sane nemo dixerit unigenito, Dimitte corpus vite adorem : sed adorat cum corpore unigeni-tum, increatum cum sancto, quod Veniens accepit,templo. Nemo item dicit,Surge ex throno tuo,ut te adore citra thronum: sed adorat repem cum throno. Itaque &Christus adoratur cum corpore sepulto,quod resurrexit. Crucifixus ergo est Do- minus,& adoramus crucifixum,sepultum,stiscitatu,assiimptum ad coelum. O altitudo diuitiarum & sapientiae Deil Vides, lector, Patres adorationem in Christo . assignare personae fili j Dei existenti in creatum,qui; vicissim in i nso adoratur,& coadoratur cum ipso. Sed quoniam non fatis express videntur adorationem tribuere
humanitati, & corpori Christi, quam potius student reseruare supposito filij Dei, audies statim illos propter idem existere,& idem suppositum in Christo diuinitatis& humanitatis tam fidenter humanitati adorationem vendicare, quam diicinitati,& assirmare hominem coelestem,ut Deum terrenum, adorandum, propter unione
utriusque naturae in eade persona,filio Dei propria quidem,sed homini mirabilitet
comunicata. Vt autem probent humanitatem & carnem una& eadem adoratione
prosequenda,qua filius Dei,has fere scripturas asciscunt.Dignus est agnus,qui occi-sus est accipere virtutem,& diuinitatem,& sapientiam,& fortitudinem,& honore, ia& gloriam,& benedictionem. Et omnem creatura,quae sub coelo est,& su per terra, s & sub terra, de in mari,& quae in iis sunt,omnes audiui dicentes. Sedenti in throno ia& Agno benedictio & potestas,& gloria, in saecula saeculorum. ubi sedes in throno, iadiuinitatem declarat, & Agnus humanitatem. Propter quod & Deus exaltavit il--
cd PLO . i. ium,S: dedit illi nomen super omne nome, ut in nomine Iesu omne genu flectatur iat errcstriu,coelestiu&insernorum,& omnis lingua confiteatur, quia Dominus Ietus Ad εμι.i. est in gloria Dei Patris. Cum introduceret primogenitu in orbe terrae,dicit, Et ado- o isto rent eum omnes Angeli eius. Adorate scabellu ped si eius, quoniarn sanctiles .atque ita amplificat adorari ab Angelis & beatis. Primus veniat in mediu Origenes. Voca-uit linquit Pater filiu:imo, ut vere dicamus, Deus hominem vocavistiustitiam ad pedes tuos,id est,incarnationem si ij sui. Ideo & adoramus scabellum pedum illius, quia scriptum est,Adorate scabellum pedum eius. Augustinus consonat,&scribit: - Ad terram cum te inclinas &prosternis, non quasi terram intuearis, sed illum sani tum, cuius pedum scabellum est quod adoras: propter ipsum enim adoras, quia ia
inquit sanctum est. Quis sanctus est Z In cuius amore adoras scabellu pedum eius. Quem cum adoram, ne cogitatione remaneas in carne ut illam stilicet separes a filio Dcij de aspiritu non vivificeris. Occurrit etiam obiectioni, quasi cum diuinitate adoraret
690쪽
- adoraret carnem, quam esse creaturam fateretur. Ego dominicam ait in carnem, imo persectam in Christo humauitatem propterea adoro , quod a diuinita- 18. miste suscepta, & Deitati unita est, ut non alium atque alium, scd unum eundem- M- is que Deum,& hominem Dei filium confitear. Denique si hominem separaueris a-Deo, illi nunquam credo nec seruio: ut si quis nostrum purpuram, aut diadema re--gale iacens inueniat,nunquid ea conabitur adorarcὶ Cum vero ea rex indutus fuerit, - periculii mortis incurrit, si ea cu rege simul adorare conlepserit. Ita in Christo Do-- mino humanitatem no solam,aut nudam, sed diuinitati sui; unitam, unum Dei filiu, - Deu veru, de hominem veru, qui adorare conrepserit, tenas mortis poena patietur. Noster Hilarius notat,a Magiis Christum in cunis adoratum, &per eos cunam sor- ni . u. Mudes adoratas:aliud oculis,aliud animo conspectu Potestatis no ainissam dignitatem, ' dii carnis humilitas ab illis adoratur. Naiarianaenus vero ita suos alloquitur: Populeia meus, Christo Iatriam osscrre censeae .Hoc de nobis omnibus assima, nos Dei filium ex patre primum,deinde ex sancta Virgine Maria genitu coniungere, nec filios duos ἴ-0i c. δε- nominare, sed unu de cunde in diuinitate indivisibili adorare. Et sit quis crucifixumia non adoret,anathema sit,ic in eorum numeria ascribatur, qui Deum interemerunt.
Chrysostomus exerobrati a nobis adorari creatura, aut negari corpus Christi crea-- tum respondet:Insipiens nemo dicit regi, Exuc purpuram, quam indutus es, vel aia throno tuo surge,ut nudu te adorem: scd regem adorat purpura vestitit, & throno nimi. - insidentem.Complacitum enim Deo Verbo fuit, ut creatam carnem nostra sibi absis que macula adunaret,&ea,quatenus Deo Verbo adest, cu Deo Verbo adoraretur.
- Quod significans David, Adorate ait scabellum pedum eius,quoniam sanctum est.
- Terram ergo nos iubes adorare David,quam Moses adorari vetat. Videte sacrame is tum,quontiam adunaturus erat sibi carnem nostram:caro autem nostra ex Adam deis terra est,iuxta quod dicit, Adorate.Nos terram non adoramus,sed Deum Verbum,
is qui sibi carnem ex Adς terra formatam absque peccato uniuit. Leo Papa ad Christi rumis hominis adorationem sic populum hortatur: Quem Magi infantem venerati sunt in I. ' Lia cunabulis,nos omnipotentem adoremus in coelis. Eclicet tota redemptionis humi -- litas in gloriam paternae maiestatis euecta sit,ut in nomine Iesu omne genu flectaturis indesinenter,tamen illum salutiferae virginis partum adoramus, de illam verbi deca -nis indissolubilem copulam non minus suscipimus in praesepi iacentem, quam in throno paternae altitudinis considentem, Damascenus paucis dissicultatem expedit,
- de illustrat. Adoratur Christus cum sua carne ab omni creatura. Et fili unuDei cum ... Patre & Spiritu sancto adoramus, incorporeu quidem ante humanitatis assumptio- ,. nem, Sc nunc cundem incarnatu,ac factum homine,& cum hoc Deum existentem. Caro igitur secundu ipsas naturam inadorabilis est,ut creatura: unita aute Deo Ver-- bo,propter ipsum, de in ipso adoratur.Eo naque modo quo rex adoratur, & nudus, & indutus, & purpura ut nuda purpura proiicitur atq; coculcatur: facta aute regius amictus, honoratur, ut si quis proterere prςsumpserit, non raro morte multetur.' Theophil actus quadam paraphrasi explanat:Data est mihi potestas in coelo & in tem raram in in
in.Mcrild, inquit: quasi diceret, Ego prius codemnata natura, Deus autem secundu unionem ad Dei Filium existens, accepi potestatcm super omnia, ut de ab Angeliis in coelo adorer, de super terram ab omnibus finibus glorificer. Humana cnim nati ra prius seruies, nunc in Christo omnibus imperat,nunc unita Dei verbo personali- ter in coelo sedet, de ab Angelis adoratur.Praeterea Patres non ex sola diuina existentia, cui insta est humanitas Christi, adorandam hanc profitentur,sed quonia in humanitate quodamodo permiscetur natura diuina.Na tametsi sint inconfusς naturet, attame ita commeant inter se, ut in Christo nullo loco sint diuis ob Idque propter . II