장음표시 사용
751쪽
sua festa & numina exornarent. Eadem pompa Chrysostomum ab exilio reue tentem a Catholicis exceptum narrat Soetomenus. Populus enim cantilenis pro re nata compositis ei obuiam processit,cum S ardentes taedas plurimi ferrent: ita renitentem duxerunt ad Ecclesiiam. Eiusdem Chrysostomi mortui cum in naui Con- - s. stantinopolim veherentur reliquiae, populus sati Theodoretusὶ per pelagus, quasi per terram currens, undas Bosphori lampadibus & cereis contegens obuiauit. Neque hunc morem in solo Oriente seruabant Christiani, sed in Occidente. Nam ad visendos Catholicos martyres a Vandalis de A frica expulsos populi occurrebant,ria. in cereos manibus gestantes, suosque infantulos vestigiis eorum proiicientes. Nec tantummodo vivos sanctos illis prosequebantur honoribus, sed mortuos multo magis. Hymnis enim ac luminibus, quasi triumpho, semper Christiani obitu piorum,tanquam de mundo certam victoriam,cohonestandum ccsuerunt,ut Nanzia- /zeni verbis utar, & infinita exempla praeteream. Sanctorum vero memoriam sibi. ostendebant sacrosanctam,cum coru in monumenta & festa tapetib us, copia lumi, num, atque alio vario ornatu insigniebant. De quo cecinit praeclare Paulinus:
Aurea nune niueis ornantur limina velis, Clara coronantur densis altaria lychnis, ὶ Limina ceratis adolentur adora Viris, Nocte,dieque micant sic nox, 'lendorque diei
Fulget, oe ipsa dies etleste illustris honore
Plus micat,innumeris lucem gemmata lucernis. . . Aspabypiciis accendant lumina ceris,
Multi oresque cauis hchnos laquearibus aptent, Vt vibrent tremulas funalia pendula lammas. in 'ro se Sophronius Episcopus Hierosolymitanus in Oratione, quam habuit deSS. I s. . . Cyro & Ioanne,omnem impensam ad honorem sanctorum fictam paucis his verbis extollit: Venerentur sinquit alij sanctos hos , diuersimode corum dona magnificantes. Siquidem excelsorum templorum erectionibus , illi vero variis ornatibus, alis gemmarum & auri contextibus, alij praeclaro pictorum artificio, alij aureis argenteisque donariis, alijsericis bombicisque texturis:&, ut uno dicam verbo,omnes in martyrum honorem, pro cuiuilibet opibus & voluptate inuicem vincere contendunt, quo affectionem erga sanctos his clare ostendant, reserant-que pro corruptibilibus immarcescentia, pro temporariis ea quae sinem non ha-bent praemia. Talibus donis admirandi isti suos amatores assicere solent. Si quando vero eorum efferentur reliquiae in processionibus , neque id factitatum sine luminum multitudine, apparet ex tempore Gregorij Turonensis, in cuius vita clerici Turonenses haec loquuntur : Oratorium ex promptuario praedecessoris sui apud Turonum consecraturus reliquias sancti Saturini martyris , ac Domi-mini Martini a Basilicis susceptas , conuenienti veneratione deferebat. Erat e-nim sacerdotum ac Levitarum in albis vestibus non minimus chorus, & ciui-um honoratorum ordo praeclarus, sed & populi secundi ordinis magnus con-- uentus, radiantibus solemniter cereis , crucibusque in altum sublatiis. Quod si pie ac salubriter omnia illa effunduntur in honorem & cultum sanctorum vita rum & mortuorum per carnis reliquias praesentium, quanto magis in gloriosi,vivi,& vivificantis corporis Christi mirabiliter in Eucharistia praesentis & opitulan
tis veneratione ZAn quod hominibus fit legitimὸ, si Deo regi regii, & facto sancto-
752쪽
rum sat, illegitimum putabitur Z Omnia etiam pretiosissima de manu eius suscia xωήpimus: an non par est,ut in gratitudinem cadcm illa refundamus,atque in eius cultu - erodigamus3 An non pro ornandi templi ratione id solum a Davide profertur: Tua in sunt omnia de quae de manu tua accepimus,dedimus tibi: qui licet aeternus sis, tem--horalia tamen S terrena non aspernaris beneficia. Quid quod ne quidem Angeli Vlisine iubilo & triumpho, de adorationis gestu, post uni serre eius praesentiam, sive '' i. in praesepi iaceat, siue gloriosus ascendat, siue in coelo sedeat, quemadmodum de scripturis licet animaduertere. Sed nec altaribus ipsi Angeli, cum offertur sacrificium,&adest corpus Christi,sine prostratione atque venerationis spiritali pom-
pa assistunt. Per id tempus inquit Chrysostomus & Angeli lacerdoti assident, de
coelestium potestatum uniuersus ordo clamores excitat, & locus altari vicinus in cDU .s.
illius honorem qui immolatur, Angelorum choris plenus est Id quod credere a V μει bunde licet vel ex tanto illo sic riscio quod tum peragitur. Ego vero & commemorantem olim quendam audiui, cum diceret, senem quendam virum admirabilem,ac cui reuelationum mysteria multa diuinitus fuissent detecta, sibi narrasse, se tali olim visione dignum habitum a Deo esse, ac per illud quidem tempus der pente Angelorum multitudinem conspexiste,fulgentibus Vellibus indutorum, altare ipsum circumdantium: denique sic capite inclinatorum, ut si quila milites prciente rege stantes videat: id quod facile mihi persuadeo. Item & alius quidam mihi
narrauit, non ille quidem ab alio edoctus, sed dignus habitus, qui id vidistet ipse 5e audiis let, quod qui de vita hac emigraturi sunt, si mys eriorum huiusmodi cum
pura ac munda conscientia fuerint participes, spiritum emturi, ab Angelis illorum corpora, fatellitum more stipantibus,propter assumptum illud sacrum, hinc recta in coelum abducuntur. Deinde in templis Christianorum an non altare prae aliis Nisata partibus semper fuit pretiosius decoratum, an alia vero causa reddi potest, quam e fa minimὸ quod in ipsis per cena momenta habitaret corpus Christi, sicut Optatus Mileui tanus loquitur Θ An non propter hoc olim in Concilio quodam Rhemens hoc in christi. decretum legitur 3 obser dum est, ut mensi Christi, id est, altare, ubi corpus Dominicum consecratur bi sanguis eius hauritur, ubi sanctorum reliquiae reconduntur, ubi preces de vota populi in conspectu Dei a sacerdote os seruntur, cum omni veneratione honoretur, &mundissimis linteis ac palliis diligentis sine cooperiatur. Ante illud tempus, Magni Constantini tempore, diuina ara in rem- , Lόδε- ιι plo Hierosolimitano regiis tapetibus, donisque aureis de gemmatis conspiciebatur ornata, ciusque velamina solita auro nitere, Optatus, Hieronymus, de Chrysostomisi testantur, nec improbanti Gregorius Turonensis ubi de Clodouei ba- ueιοῦ. ptismo loquitur, narrat templum tapetibus Histe exornatum sicut Paulinus antea Jρ -co. . fieri astumi in recitabat in sanctorum sestiuitatibus. Altaria luminibus collucebantpr cipue , ut ex eodem Paulino auditi imus. Templis Christianorum, altaribus, ac delatis reliquitis tactorum in proccstiolaibus flores inspargi, de ramos assigi lau--dant, de qui i) curassent, commendant Hieronymus atque Augustinus. Prior c- min.
-nim de Nepotiano scripsit: Basilicas Ecclesias, S: Martyrum conciliabula, diuersis V 2ῖ in floribus, de arborum comis, vitiumque pampinis adumbrabat, ut quicquid pla-M 2. st . - cerct in Ecclesia, tam dispositione, quam visu Presbyteri, laborem de illi)ium es-- se testaretur.Posterior vero recitat,caecam mulierem orasse, ut duceretur ad Episcopum portatem sacra pignora Stephani martyris, de flores, quos ferebat,dedisse, ac de ipsis,quos receperat,oculis admouis te, S: protinus vidisse. Florum illa consperso in processione,cum deferretur tinctorii reliquiae,etiam sub Apostolis erat in usu, teste Nicephoro. In descriptione enim funeris, quo elata fuit virgo mater Dei, ait: Cereis
753쪽
ardentibus pretiatis, de unguentis floribusque sparsis, atque Angelis coelitus se retru vel praeeuntibus, vel stipentibu , vel etiam consequentibus, diuinis patribus & A-postolis mirifica qu dam carmina concinentibus, intellectualis illa ac spiritalis arca ex Sion in Gethsemani,Apostolicis eam gestantibus manibus sertur. Sit ita sane, vi in funere virginis Mariae non curarit unguenta, vel flores tum simplicitas Christi namihilominus scriptores, qui ante Nicephorum descripserunt illud funus, a quibus Nicephorus accepit,quid fieri soleret in delationibus reliquiarum,tradiderunt. Quid igitur impietatis admittitur, si quod officium sanctorum cineribus, cruci &clauis, quibus perforatus est Christus, antiquitas non dubitabat exoluere, eodem erga sanctorum Dominum, vivensque eius ac gloriosum corpus defungimur3 Et in altari si legitime ipsi tantum honoris desertus, cur non & in processione, atque ubicunque apparuerit,idem impendetur3An non Dominus gloriae perinde est in vicis & plateis,quoties in his Euchari ilia circumfertur, atque in altari 3 Quocirca
Lutherani ubi adesse corpus Christi confitentur, ibidem non renuunt adorare, necnon omni genere ornamentorum, ac luminum veneratione consesssionem testificari. Si extra usum,& in delatione Eucharistie, praesentiam corporis, quam nos credimus, agnoscerent, proculdubiὰ nullum exteriorem cultum respuerent, quem libenter recipiunt, ubicunque de praesentia fidem habent. Nam Lutherus contra A
ticulos Lovanienses, venerabile sacramentum altaris omni cum honore adorandum Eucliari ι-- affirmat. Deinde in ordinatione Ecclesiarum Brandeburgensitum, Daniae, Nori se q bergae, & Nortuuegi et comprobatur,ut mox a verbis consecrationis decenti eleuatione Minister,si videbitur,eleuet Eucharistiam, sonantibus interim cimbalis iuxta consuetum,eandemque accensiis cereis,cantu hymnorum, Pange lingua Discubuit Iesiis, Agnus Dei,cohonestent, musica& organis ac stricis exornent. Ac passim in celebratione synaxeos accendunt candelas tapetum sericum sternunt, & genua fi P ctunt Idcirco Abdias Praetorius Uvittembersensis Theologus Lutheranos docere affirmat, totam Coenae administrationem debere fieri pie & religiose, ac requirere ς - ἱ sumentibus disciplinam quandam externam, & reu aliam erga sacramentum.
Causam ex Martino Cemnicio antecedente capite attulimus. Hussitarum tempostate iam eadem obiiciebantur, quae nunc contra processonem, & Eucharistiae gestationem adorabilem, quasi tantum est et sacramentum institutum ad mandu- candum, non ad portandum, vel adorandum.Magister Ioannes Rohei sana, inter
Bohemos Hussitas non infimi nominis,inter alia respondit, uitum, sanctum, ae- . - quum & salutare, qu5d Christia. habeant iplum Claristi corpus in sacramento iasis conspectum in summa reuerentia,timore, desiderio, amore super terram. Sic quota μην. omnes primum sacerdotes & clerici caeteri debent suas orationes & psalmodias ibi frequentare in praesentia,ubi est corpus Christi,rex,& Dominus Omnis creaturae, bi Angelorum frequentia. Vnde grauiter peccant, de dure arguentur, qui ad hoc αDeificum corpus in hoc sacrameto leuiter se habent,&Domini Dei sui ibi vere exi stentis obliuiscutiar.Ex quibus etiam patet inquit) quod sacerdotes cum populo fi- deli debent exterius per genuit flexiones,capitis inclinationem, prostrationem qua-doque faciei in terram, reuereri & colere Christum,eiusque corpus in sacramento. Sic pallores verbo & exemplo populum docere debent, ut contremiscant adoran do &colendo,summumque ac vivacem respectum circa haec diuinissima & inessa bilia mysteria. Vnde noscitur error impie dicentium, corpus Christi, vel sacramen tum solum nobis datum esse ad manducandum, Manguinem in calice solum ad bi bendum,non ad colendum silue adorandum: inaniter item & fatue irridentiu acce- sione luminum coram Domini corpore in sacramento,ac dicentium Deu luce esse,
754쪽
- nec egere lumine. Nam de in veteri lege, Domini quoque madato, tu mina,lia cernae, - candelabra cora panibus Propositionis, qui sigura tantum erant corporis Dominici - in sacramento disposita,cxardebant: inulto decentius idem in tanti sacrameti prin- sentia fieri. Decens & honestum eadem ardere coram sanctorii corporibus. Quinis etiam sanctorum omnibus in stineribus demortuorum Christi fidelium lampadesis accendebantur: multb decentius, honestius ac ianctius eadem accendi coram tam - diuino ac Deifico Chri isti corpore.Sed rudes & grossi contemptores reuerentiae de-- centis corpus Christi,& ipsius sacramenti, sciant causam, cur lumina coram facra- is mento accendant,vel ex Isidoro,qui Acolytos Latinis dici cero rarios ait,a porta-- dis cereis,cum aut legendum Euangelium,aut offerendum sacrificium Tunc enimis ab eis accenduntur,deportanturque, non ad tenebras sole iam rutilante fugandas,
- sed ad lanitiae signum, & lucem illam veram sub typo luminis corporei demon-- strandam, &c. De tubis, instrumentisque Musicis, atque tintinnabulis, quibus noutimur in delatione, & eleuatione in Missa , multa fabulantur Aduersatis. Sed meminerint olim Leuit aes sacrifici j tempore tubis argenteis clangere solitos, quarum sonitu populus praemonitus, foret ad adorandum Dominum paratior. Quarum multus,srequesque usus suit inter sacra coram arca foederis.Sic Ezechias it illi, ,. His is io ut offerrentur holocausta,& tum coeperunt tubis clangere, ac diuersis organis con- .crepare. Omni autem turba adorante, cantores & tibicines erant in ossicio, donec μ' i laolocaustu complerctuncumque finiretur oblatio,inclinatus est rex, & omnes qui crant cum eo de adorauerunt. Si tantum pomparii coram figura, nihilne quicqui illaru coram veritate decebiGAd Michol de Iudae imitationem nouatorcs moderni,
potiusquam resormatores,saces radiantes, notas tinnientes, acerdotu cultum,templorum ornatum,genu flexiones,adorationes, aliasque ceremonias ac celebres ap-l aratus,vi immodicu fastum, luxumque superstuum calumniantur.Nos non abso- et iis M mLute simpliciterve esse necessaria defeciimus, sed laudamus per Ecclesiam ordinata, quae ad testimonium de sacrameto, Christique praesentis veneratione,& ad infirmae picbeculae animos torpentes,ac rude tarditate, ad ampliore deuotionis alacritatem excitent & accendant: Atque ut non excusamus, si quid celebritatis occasione pe
pera agitur,vel quod utilius praetermitteretur, ita no dubitamus Christi in Eucharistia prς sientia plus multo deuotionis ac solenitatum exigere, quam ci possit univcrsu hominu genus erigere,illasque omnes tatae Domini maiestati & beneficetiae impares esse. Quamobre moderni illi Micholitae, Ecclesiae matris suae, ut illa Michol quonda viri sui, irrisores & subsannatores,quasi sterilitate percusti,ultra non proii- Ve cient.insipientia enim illorum manifesta erit omnibus, sicut de Micholis fuit insa
nia. Illi Iscariotae non minus utique, quam ille, sures, proditores ac sacrilegi, ali- quando tandcm rumpantur & crepent inuidia necessc est, non tantum alienis,
quae diripuerunt, quasi erogaturi in pauperes, sed & propriis in ultionem amis-ίς. Ecclesia vero cum Davide fici in dies coram Eucharistia & Cluilio praesente vilis atque humilis plusquam ficta est , & gloriosior magis ac magis apparebit. Non est perditio nec superstuitas , quod in Christum confertur : pietas est,pro pietate ficere su mptum, scribit Tertullianus, Et de triumpho, quem
clauis ac cruci Chri Iti Helena Constantini mater magnificentius adornabat, respondet Ambrosus, Non insolentia illa, sed pietas est,cum defertur redemptioni. Nec Cluillus ignorabat suo tempore complures filisse pauperes ac mendicos: Mariae tamen assectum testim abest ut inhibuerit, quod Iudae, atque aliorum Apo-
stolorum unius exemplo murmurantium mordacitatem, indignationcmque incre-no ei in
parit,nos in I Iaria instituens,nullo non honore ipsum prosequi: in A postolis vexo ' δ'
755쪽
CI 1 . .m. pauperes in angustia non relinquere.Audiant exclamat Theophylaetus audiant, i - η s inquam, cuius partis confundantur, qui pauperum curam Christi cultui prς-- ferunt, quique corum praetextu ex sacrilegiis et inosynam faciunt, sacrum Christi corpus, de sanguincm pretiosum,discis de poculis prctiosioribus ablatis, in viliori- bus reponentes. Audivi enim ego dicetes aurifabros, Si quidem ego vas dissectu naiadem pauperibus,ego vivam,ncque condemnabor. Non est idem pauperum mise-reri,&Christum ipsum honorare. Christi autem corpus proprie quod in disco, &s anguis qui in roculo. Consilio quidem si quis indigucrit,consitato pauperibus dari:
at Domino ipsi offerentem indignum est auersari, alacritatem eius frangere, deuo- tionem abducere, ne dicam cauillari,vel calumniari. Haec ille ante annos octingen-tos. Alia sunt, quibus circa gestationem,processionem, dc festum sacrameli, pij qui- dam viri offenduntur. Sicut enim dicitur ab Apostolo, iam non est Dominicam cc nam manducare propter abusius,qui usui sacro permiscebantur: ita licet dicere, Iam tris P, ε .I. non est sellum corporis Christi,nec processionem eius,nec gestationcm celebrare,
rem ludicram de periculosam propter desectum dignae praeparationis, β snis,
cuius causa illa fuerunt instituta Nam ut indipna manducatio mortem de iudicium infligit, ita indigna gestatio de attrectatio, i md de aspectio, si no tantum detrimentiasseri, saltem non est extra noxiam, & periculum ultionis diuinae'. Arca per impuros sacerdotes in castra delata non suit praesidio, sed exitio. Oza extendit manum ad Arcam Dei, de sulci uit,quoniam calcitrabant boues. Iratus tamen est Dominus, &cum percussit sait Scriptuta in super temeritate sua,ac mortuus est iuxta Arcam Dei. Percussit de Bethsamitis primoribus quinquaginta, dc quinquaginta milia de ple- μὴ si,m. - be,eo quod vidissent Arcam Domini. Ergo sinquiunt nonulli homines cotentiosi am nefas erit populi aspectui Eucharistiam apertam de detectam exponere, vel coram is '.is . vulso ostentare,ne simili plaga cum Bethsamitis percellatur. Verum non attendutruam differentiam. Arcam voluit Deus expresse remouere a populi conspectu: idcirco iussit eam multis velamentis operiri, & intra adyta interiora reponi: Eucharistiam contra cum instituit,statim oculis subiecit sine ullo tegumento .Hoc est inquitὶ mpus meum. Hoc facite in meam commemorationem.Bethsamitae quoque sine face dote ac iusta secundum legem sanctificatione,profanis manibus de oculis ausi fuerunt Arcam curiosius contueri de contingere. Idcircδ misere perierunt ad nostram doctrinam,ne Eucharistiam audeamus sumere,vel etiam cernere, de lagere sine debita veneratione,pro nostri ordinis statu de gradu .Peccatum quidem ac piaculus'ublicii canibus de porcis ac blasphemis Eucharistiam ostetare. Idcirco primi Claribstiani,quandiu vixerunt inter infideles, non solum abstinebat a circunferenda Eucharistia, sed cauebant,ne profani homines pagani irreperet intra Ecclesiam ad eiusvis im,nc darent Sattinuincanibus, dc margaritam prolicerent ante porcos. Postea
extincto Paganismo, Christianis passim regnantibus, non solum in Ecclesia fidelibus proponebatur conspicienda Lucharistia in aperto, sed soras palam efferri coepit, tamen sere semper velata,siue c5clusa sicut cotra in Ecclesia detecta frequetius ad adorandum oblata fuit, de eleuata Nihilominus pro indiffereti haberi dc Det,ipsam opertam siue apertam adorare. Nam in Hispania ad aegrotos utroque modo
gestari audio, de apud Graecos in Ecclesia utroque etiam illo modo populo ad adorandum ostenditur, quemadmodum apud nos quoque fieri solet: siquidem
in Missa eleuatur, de colitur conspicua: in delatione vero ad aegrotos, intra turriculam conclusa adoratur. De hoc itaque nollem quemquam contentiosum esse. Si de modis illis, uteresset decentior, quaereretur, mihi magis probarctur, nisi aliud suaderet pcculiaris aliqua causa, ad adorandum exhiberi perspicuam de ap-
756쪽
parentem, tum quia minor idololatriae relinquitur suspicio, cum videtur, de minii, dubitari potest , an ibi sit Eucharistia , ac corpus Christi, quam cuin nescitur certo, an ibi lateat inclusa Eucharistia: tum quia quando Cluillus institutam monstrauit, in propatulo fuit, nullo velo cooperta . Quominus vero deportetur seras ita manifesti, cautio adhibetur contra acris atque hominum iniurias. Olim quidem nondum initiati catechumeni &peccatores,ad poenitentiam redacti, arcebantur a sacrorum intuitu atque perceptione, non quia peccatum nouum contraherent, si
aspexist en vel percepissent, uandoquidem fide plerunque de pietate multis fidelibus bapti satis praestarentὶ sed propter disciplinam de ordinem, partim a Christo, partim ab Ecclesia positum Je institutum hominibus inuitandis ad baptismum, dei peccato deterrendis. Peccatores autem non noua culpa degravantur, si oculos in Eucharistiam intenderint,atque praesentem ex animo coluerint, onansque honore cumularint atque inuocarint,i lon magis sane quam publicani & peccatores osten-
debant, cum appropinquarent Christo salutis causa. Peccatur quidem, si inuerecu- de de irreligiose oculi defiguntur in Eucharistiam, si ridicule aut sine pietatis motu in eius praesentiam venitur, vel si tantum exteriori apparatu & labiis honoratur,
cor autem longe peregrinatur. Hoc enim est indigne Eucharistiam adorare. Pro- ω.pterea si non deuotioni populi,sed pompae magis de ostentationi illa circumgestatio, processio, ac festiuitas seruierit, abusus est. Nam ad excita tam populi in Deum pietatem atque deuotione est instituta , de hoc fine peragitur. Propterea Vrbanus, cum festi celebritatem indixit,prius de interna conscientiς praeparatione sollicitus suit. Exhortandos monet a parochis populos ad eius legitimam dispositionem, ut verae & purae peccatorum consessioni incumbant, eleemosynarum largitioni, ora tioni,atque aliis pietatis de dsuotionis operibus, in quibus ieiunium in vigilia festi ''
a Clemente quinto numeratur: ita ut pretiosissimi sacramenti mereantur fieri participes illa die,possintque ipsum suscipere reuerenter,ac eius virtute augmentu gratiae consequi. Ab his quoniam fere omnibus receditur; de sola exteriora a plerisque cogitantur,iam patet in quo erretur, de quo sit redeundum perspicitur. Ad illa praecipua de interna,si exteriora quaecunque ornamenta accesserint,adoratio vera pers-
citis r. Itaque si ad communionem,& alia pietatis ossicia, languescens in dies potest populi deuotio in festo corporis,& aliis accendi, magnum suerit verae pietatis ope pretium, ad quam omnes quidem pastores de confessarios pro virili hortari de extimulare optandum est. Verum si populi Christiani tepor de languor aut depelli,
aut vinci non potest,an propterea Cnristum suo honore fraudandum dicemus, qui tam publico Ecclesiarum & nationum Christianarum consensu iampridem est introductus,& annua in hunc usque diem Christianorum omnium pietate 5c veneratione obseruatus3Aliis delationis de procellionis stequentia molesta, ac libenter susurrant.Parcius ista viris laincia haec obiicienda memento, quoniam familiaritas de consuetudo earit contemptum & fastidium. Qua de causa Croppertis non dubitauit inter abuses reponere, quoddaoc venerandum sacramentum in processionibus i.
nimis crebro profanaretur, populόque praeter quotidianam in Missae ossicio eleua tionem nimio plus,& plerumque palam spectandum exhiberetur, nulla nec cofessione, nec pinnatetia praecedente:tantia abest,utEucharistiς plerunque sequatur per- ceptio, ne quidem solemni illo se sto,quod ad excitandam instituitur ut eo die nonisectaretur modo ,sed digne perciperetur Eucharistia. Citat idem contra ostentanci tantum, dc non sumendi rediuiuam constitutionem Nicolai Cusani percelebris Cardinalis,dum Nicolai quinti Legatum ageret, editam, quae sic habet: Ad maiore fiataia Cia..honorem sacramenti statuimus, quod deinceps visibiliter in quibusque monstran-
757쪽
tiis non ponatur, aut deseratur, nisi in sanctis limo sesto corporis Christi, cum suis Octaui , & eitra huiusmodi sella cum suis Octauis, semel in anno in qualibet ci- uitate, aut oppido, scu parochia, Vel ex singulari indulto ordinar ij, aut alias pro pa- ce, vel alia necessitate imminente, ex indispositione rempub. hraegnante, & tunc
cum summa reuerentia ac deuotione. Extat haec constitutio in statutis Ecclesiae Coloniensiis: alioqui in oeeribus Nicolai de Cusia non occurrit, sicut recte mo- ' ue L net doctis limus nos Icr Elpencaeus , de quo ista serc transcripsit. Raritatem illim comprobant , & frequentiam damnant cum illis Taperiis Lotianiensis de canus, ac Lindanus Episcopus Ruremontanus, viri sane percelebres. Alij, dum istorum laudant opinionem, modum caecedunt, ac ne quidem in publicis calamitatibus & necessitatibus proponi volunt palam & apertam Eucharistiam,
multo vero minus circumferri:quod praetexunt, ne tandem vilescat. Ita dum vi
tant stulti vitia , in contraria currunt. Eorum ego magis sicquor & amplector sententiam, qui potius statum & conditionem populorum , ac causam propalandi Eucharistiam considerandam iudicant, quam temporum momenta, vel interualla. Qi iamdiu premit necessitas, aut suadet iusta causa: quandiu populi seruor vel magis accenditur, vel conseruatur ex producta vel spectata Eucharistia, utiliter in publicum educitur. Sin contra docuerit experientia, utilius somtasse remouetur, ne per indevotionem erga ipsam peccetur , dia Dei vitio prouocetur. Deinde sicut Centurio ex apprehensa indignitate sua pie Christum ab aedium suarum ingressit prohibere studuit, clim Zachaeus contra excogitatione facilitatis, bonitatis, ac misericordiae Christi erga peccatores, non minus piὸ ex arbore descenderit, ac domum sestinarit, ut ibi Christum praesentem exciperet, videret,& familiarius versaretur cum ipso: Ita quisquis ex perspecta populi peruersitate vel irreuerentia noluerit illi Claris tum coram exhibere, pie potest in suo sensu abundare, ut contra itidem quisquis ex meditatione bonitatis ac misericor- diae Christi, qui venit peccatores quaerere , & salvos facere, etiam saepius ad impetrandam clementiam & indulgentiam Christum in Eucharistia populo, quamuis negligentiori, offert depraesentat. uapropter causae δ: circunstantiae fuerunt potius expendendae, quam ipsum factum, quod in indifferentibus numero . Si enim quotidie , vel rarius communicam , & sumere corpus Christi AugusΙinus in indifferentibus collocat pro personarum dispositione atque intentione : cur non & quotidie in Eucharistia Christum videre, seu gestare, aut rarius id agere, pro indifferentibus censebitur ex populorum statu atque de- ,-- ά is uotione. Denique sunt, qui mediatorum, siue pacificatorum personam etiam in hac re sitimentes, ut funesta ista dissidia religionis componantur, nihil absum
di fore putant, si haec solemnis sanctae Eucharistiae circumgestatio aboleatur:
et imo citra Ecclesiae damnum,atque adeo cum eius lucro, si modo id prudenter fiat, ' eam existimant omitti posse:quorum rationes allegat,& consutat doctissimus Episcopus Lindanus hoc fere contextu. Sacramenti honor inquiunt diu sine circum is gestatione constitit,&hodie constare potest .Potest quidem, ut videmus per Tu inciam apud Christianos: sed an citra pietatis damnum ex more publico tollatur res, cuni licita, tum honcsta,communi etiam nunc prouinciarum omnium Christiano rum usu, pisique consensii cclcberrima, viderint isti pacificatores, qui ut Pharisai ..co quorumdam scandalo cant obuiam, malunt insanorum medicorum more, toti in
Ecclesiastico corpori vulnus graue infligere,quam uni au t alteri mcbro semilangui- do x eram atque solidam medicinam adhibere. Quid enim si honor sacramenti diu asine cucunt gestatione conistitit, hodieque costare possit, an igitur suadeas abolen-a
758쪽
DE COMM. SUB ALTERA SPECIE. 31
dam 3 Atqui & sine templis diu constitit religio Christiana: non igitur & haec abole ada3 Sed Ecclesiae lucro addunt ista omitti possunt. Equidem pietatis aut religionis a lucrum non video, nisi quale sublatis piis ceremoniis reportatur,ut res illarum occa-- sione gerenda non infrequerer tollatur. Quis aute inficias tuerit occasione solemnis processionis, quς S.Eucharistiς praesentia decoratur, no modo plures ad preces pu-- blicas conquere, sed ardentius,adebque confidentius orare atque comprecari. Sedia tollatur,si placet, edicto publico illa circumgestatio. An non pacificatione ista inc sulta nouum feceris dissidium de pia in mysteriis eiusdem Eucharistiae eleuatione . Clamitabunt enim pacificatores, Aduersarios non minus offendi,quam solemni ci iacum stat ione: quod utriusque rei eadem est causa, idem utriusque scopus. Alij pari argumento quiduis aliud quod ad Christi adorationem spectet, suadebuntis noc exemplo abolendum,ac denique omnia,quae vel insino capiti videbuntur dueis uini honoris speciem complexa.
sleciefuerit a Christo petcepta.
ICvΥ o M NIvM prope antecedentium haereticorum, ita Calixti notu in Bohemia nostro infelici tempore plaga. recruduit. Quo Vero maiori pietatis prςtextu,populari falbi lacia & apparenti impostura causa calicis, siue de commu- nione sub utraque specie,ab Aduetiari iis agitatur,&impli catur: ed sincerius, limplicius,atque apertius a nobis enucleari S elucidari debet. Totaverὁ controuersia quatuor aut quinque capitibus cotinetur. Primum est, An institu dita sit a Christo utraque species,an Unica. Alterum,Quaenasiae anilis sit ab eodem praescripta & imperata, Tertium, Quaenam fuerit Apostolorum &primi Ecclest fides,sentetia,&vsus:&quando,ac quomodo fuerit immutatus. Quartum,An ullo pacto utraque species panis & vini ad silute siue ad debitam Eucharistiae perceptionem sit necessaria. Quintum, nugnam sit potestas Ecclesiae circa dispensitionem Eucharistiae &sacramelorum, S an debeat aut expediat utramque speciem populo remitti &restitui. Priora duo coniungemus. Principio concedamus Aduersariis, quod postulant,de mysteriis & sacrameiam ex
759쪽
eoru institutione optime decerni ac definiri. Iam controuertitur, quid instituerit cI, y ia Christus in Coena. Vsum utriusque speciei volunt Aducrsarii. Dicimus aliud esse via
in Τιtuerit Ῥ- tramque speciem,aliud earum usum. Res omnes initio creantur a Deo tuo ordine,
postea de earum usu differitur.Baptismus primum costituitur isi quis renatus fuerit ex aqua & spiritu sancto:& deinceps de eius usu agitur.Praeterea si in rerum institutione declaratur usus,aut una praescribiturnion tamen inde colligitur,cuilibet,aut etiam cuiquam usum illarum certo mandari. Vinum condidit Deus in potum hominum mon tamen omnibus, aut etiam cuiquam edixit, ut vinum epotet. Sanxit in lege,ut offerretur cum victima certa vini mensura . non tamen sanxit, ut omnis qui
de sacrificio ederet, etiam de vino gustaret. Deus matrimonium ad procreationem hominum disposuit sed non omnibus matrimonis iugum, nec omnes coniugatos ad dandam operam liberis obligauit. Est enim licitum de communi consensu conti nere in perpetuum. Ideo multa a Deo, siue ex primaeva naturae conditione , siue ex lege addita instituuntur, non ut a singulis praestentur: sufficit si saltem aliqui tali de fungantur munere. Propterea negamus ex ipsa institutione Coenae,& utriusque specie eam usum institui:&si instituatur,negamus tamen inde ad omnes exicndi. Adueitati j pedem ab ipsa nuda institutione ad ista verba imperantia reserunt, Accipite, edite,bibite ex eo omnes: quibus utriusque speciei usum institui S: omnibus iniun- Ω- gi contendunt,etiamsi ex institutionis vi & natura non inferretur. Hic aries est Ad- uersariorum .sed Ecclesiam fundatam supra firmam petram non conuellit Primum:' t '' iussio Bibite omnes, tantum ad Apostolos praesentes pertinuit, & non adi h alios Christianos tum viventes,qui ab illa Coena aberant,nec ad eorum posteros.Na - Lucas loco Bibite,ait,Diuidite inter vos,ne ad absentes pertinuisse dicamuς:S: Mamcus idem explicatNum subiungit,Biberunt ex eo omnes '. illi inquam, quos iusserat bibere. Quod si Christus tantum fuistet elocutus,Accipite,comedite, Hoc est corpus meum: Bibite ex eo omnes, Hices anguis meus: non addidisset autem, Hoc facite inmaam commemorationeni non suillet ullius rei a nobis oblemadae secta institutio, sed tantum enarratum priuatum Christi cum Apostolis fictum & colloquiu, qualia multa cum ipsis finialiaria S: domestica habuit antecedentia & consequentia lysius resurrectionem,neque nos ad quicquam posterius Ucndum devinxisset. Quonam pacto igitur ex verbo,Bibite omnes, speciem calicis omnibus victuris Christianis praecepisse putabitur, cum nondum Coenam pro posteris instituisset, neque effet effatus, Hoc tacite, cuius verbi essicacia Coenae potestatem&vsum institui aD sentiuntur Aduersarij. Melius itaque consulti inter Aduersarios, urget, Hoc facite in meam commemorationem, annecti calici, sicuti & pani apud Apostolum, per ipsumque Coenam institui pro posteris, ac mandari,Et edite,& bibite ex eo omnes,ad' ' ,' victuros usque dum veniat Dominus promulgari .Fatemur, Hoc facite, Viriquc spς-ciei apponendum ex Apostolo Paulo: non tamen statim inde preceptum generale de utraque specie ab omnibus capienda recte concludi.Non enim in scripturis verba imperantia plerunque iussionem aut mandatum significant, sed potestatis aut permissionis,alicuius doni collatione,aut etiam mera exhortationem, aut cuiusmo-1 ε di sunt, Vade,vende omnia que habes: Accipite Spiritum sanctuna: Crescite & multiplicamini:atque alia in sacris literis prope infinita. Certe Patres Irengus, Ambrosi', 's Chrysostomus Damascentis atque alij a me producti libro de Transsubstantialitate comparant,Hoc acite,cum illa Dei sanctione,Crescite A multiplicamini:ut demonstrent per illud verbum fictam & donatam esse potestatem Apostolis & eorum succes cibus de pane essiciendi de administrandi corpus Christi,sicuti per illud in prima rerum creatione ingenerata fuit luc omnibus animantibaes procreandi facultas,
760쪽
DE COMM. SVB ALTER A sPECIE 3 co
non tamen singulis aut passim imperatus est usus. Igitur ex genere dicendi, Hoef-cit non euincetur iuberi usum utriusque speciei uniuersis Christianis Attamen ne summo iure agere videamur, cutiamus quid, Hocfacite,innuat, de quam late pateat. Hoc quidem duo commonstrati Id quod Christus egerat, & quod ipsi Apo--φ,,
stoli egerant. Quatenus importat fictum Christi,qui propositum panem conuerte- Πρ μ mrat in corpus suum,& vinum in sanguinem, Deo que patri obtulerat , sumpserat, de Apostolis impartierat: selis,& eorum successoribus dicitur,fm facite: Quatenus vero resert Apostolorum in prima coena act onem, qui sumpserant & ederant Dominicum corpus & sanguinem, eatenus non ad solos Apostolos dicitur,ube furite, sed omnibus Christianis: dc haec loquedi figura de duplici sensu ex veteri ritu A mi Paschalis in nouum Testamentum a Christo transsertur. Ibi enim faciendi vocabulo offerre & edere Agnu de Pascha seriptura complectitur, de Apostolus Paulus usum
Coenae & esum hac locutione sanciri monet, quando ait,Hoc acite,quotienscunque bibetis,in meam commemorationem:&, Quotienseunque manducabitis panem hunc,& calicem Domini bibetis, mortem Domini annuntiabitis, donec veniat. Ita
enim Patres de potestate consecrandi & percipiendi Coenam Domini sapienter interpretantur In priori significatu capiunt Dionysius Magnus, Cyprianus, Ambrosius,Chrysostomus,Damascenus, atque ali). Ad nosteriorem alludunt Baslius, Cy et: rillus Alexandrinus, atque etiam alij Nunc videamus quid de utroque praecipiat, Hoc facite: an imperat omnibus & sngulis ministris pasti m & indiffereter consecrare dc distribuere,uti Christus secerat:an potius solam potestatem eis tribuit,ita ut de
usu potestatis nihil definiat,qui multis modis inhiberi potest de suspendi, nihil potestate laesa aut imminuta. Cur non idem de secundo significatu sentire licebit, ut ri , M. . nihil de usu de exercitio sumptionis statuat,sed pote state tradat,quam nemo cuiuis Christiano fictam negat, sed ex causa legitima potestatis huius usum de exercitium Ecclesiae prudentia temperandum ac moderandum relinquat 3 Sicuti Apostolus commonefacit, Hoc facite, pertinere ad sumptionem, quemadmodum de ad consecrationemrita satis indicat, non continere praeceptum de usu,sed tantum copiam de facultatem dare. Subdit enim, Hoc facite, quotienseunque bibetis, in meam commemorationem : ubi non imperari potum manifeste ostendit, sed modum potui instituto de concessio praefigi. Decidit ergo Apostolus praesentem controuersiam No ρ ρ de utraque specie, dc pcr,Hoc cite, agnoscit utriusque sumptionem de modum institui, sed usum nequaquam sub praeceptum ex illo genere dicendi cadere exprimit, 'im is ecum interserit, Quotienscunque bibetis: iubi in usu prudentiam de iustam aliquam μ' regulam atoue aequitatem desiderat,de qua erit posterior differedi locus. Non sum nescius ab aliis annotari, absolute panis speciem omnibus praecipi, cdm sine additione efferatur apud omnes Euangelistas de ipsa, Hossicite, neque restrictionem ab Apostolo suscipiat, qualem adhibuit in calice. Subtilitatem istam non improbo : attamen neque eos possum reiicere, qui similem moderationem in panis specie censent repetendam, ex ea quam Apostolus in calice collocauit, ut dicatur, Hocfacite, quotienscunque manducabitis panem hunc , sicuti dicitur, Hocfacite quotienscunque bibetis. Non enim puto ita panis speciem absolute praecipi, ut sine ea non rite sumatur Eucharistia in solo calice, si quando ita cogeret necessitas, aut alia causa legitima, quemadmodum in aliquibus aegrotis de pueris olim fictitatum non ambigimus. Quinetiam aliquando Apostolus ipsas species aequaliter diuidit,& sicut ait nos omnes unu corpus fieri, qui de uno pane participamus, omittens calicem , ita vicissim seripsit alibi nos omnes potari in eodem spiritu, tacita panis specie. Propterea imponut Apostolo Aduersarij, que volui semper copu-