장음표시 사용
811쪽
---. ... sumebat Eucharistiam. Propter enatam inde haeresim, quasi nihil talis cibus ab alio m C. sti μ' discreparet,iubet Paulus cxtrabatque ante Omnes alias epulas Eucharistis cibum percipi cum probatione & exploratione fidei, siue de tali cibo atque pr paratione ani mi. Oportet inquit hcresses esse,ut qui probati sunt, manifesti fiant: ut ostendat ex qua cauti aliquid de more sumendet Eucharilli et immutet,salua semper rei substatia. Inter Coent Dominicae celebrandae signa externa, non ex prcssus peKHoc facite,aut Bibite omnes,utram species iniungitur, quam lotio pedit tanouam pretparatio Chri-- . - - stianis commendatur,&iubetur per illa: Si ego lavi pedes vestros Domin' & magi I' ster,& vos debetis alter alterius lauare pedes. Exemplum enim dedi vobis, ut quem--' admodum ego seci, & vos faciatis.Non est seruus maior Domino suo.Beati eritis, si is feceritis ea. Imo salutem denegat,nisi secerimus in qu ipse tum egit, sine quibus ait Petro Nisi lauero te, non habebis partem mecum. Quamuis igitur serium sit de gra-ue Domini mandatum de proluendis pedibus ante Eucharistit communionem,a tamen propter suspicionem anabapti l mi,aut quasi cuiusdam baptismi, quem ex hac Christi ceremonia nonnulli stabiliebant ante Eucharistiam requiri, ad abolendam talem opinionem,initio ritum hunc amouerunt a toto Paschatis tempore, quo
baptismus publice ministrabatur in Ecclesia: postea penitus deletus fuit : de hanc ra-. j, tionem asteri Augustinus: Ne ad ipsum linquit) sacramentum bantisini pertinere
lib. videretur, multi hoc in consuetudinem recipere noluerunt: nonnulli etiam de con-suetudine auferre non dubitarunt.Ecclesia igitur, quod externum erat, pro legitima
causi remisit,sed finem & rem huius signi non neglexit, quae sine ipso obtineri poterat,nimirum probatio ipsa,& praeparatio interna, de qua sine signo verbis his ad-OD .m L, . monemur t. Probet scipsum homo, & sic de pane illo edat. Ac ne quis extenuet ii κερ. n. tum illum,tanquam purum signum,non ea dignitate pr ditum,qua sunt sacramenta, certὸ Cyprianus, Bemardus, Optatus atque Ambrosius ipsum numerant in-O .i. ter non solius humilitatiis, sed etiam sanctificationis signa de sacramenta. Audi ait
Ambrosiusὶ quia mysterium sanctificatio est, Nisi lauero tibi pedes, nota habebis partem mecum. Eo loco habuerunt Patres, quasi ad sacramentum poenitentiae, confessionis atque absolutionis aliquid pertineret, de inter alia valeret, quibus quotidiana nobis condonantur delicia. Attamen silua re significata signum exterias propter abusum& haeresim obliterauit Ecclesia. Ebionitarum haeresis perti naciter ad normam legis Mosaicae Euangelij obseruationem postulabat, de Eucharistiam non nisi ex Mymo conficiendam dicebat: quia omnem oblationem D mino osserendam fermeto carere oporteret. Ad eam haeresim extirpandam Leo P Δ, pa, teste Richardo Victorino decreuit deinceps, ne ex Mymo, sed ex pane fermen-
ι Ρju ρν- tato corpus Domini consecrari. Contra Graeci Latinam Ecclesiam conuitiis lacessit -
uerunt , sementato pane prorsus Eucharistia indigeret, δc per contumeliam Azymitas Latinos vocabant. Pervincendae ac proteren)ae huius pervicaciae causidecisum fuit ex solo azymo consecrare. Quoniam Valentiniani & Manichii nescio quem minime veru sanguinem in calice fingebant, ab eodemque abstinebant in litiose, ad eos detegendos de reuincendos, ubi degerent,utraque species districtius cis . -υ. solito ii dicta fuit, de prccepta. Contra quia Nestoriani ad dictionis rigorem in ca-ρ - , Ἀ- lice purum sanguinem,&non carnem contineri mentiebantur, & omnem conco mirantiam atquc connexionem naturarum a Christo de sacramentis excludebant,
ideo preter modum curiositὶs utramque speciem,quasi ad integrum Christu hominem suscipiendum, flagitabant. Ad eam haeresim facto refellendam, quemadmodii. verbo fecerunt, credibile est Ephesinos Patres sibi non defuisse,atque unicam panis speciem, quasi totius Christi capacem, solito vehementius commendasse di proposuisse,
812쪽
DE COMM. SUB ALTERA SPECIE 33ο
suisse, ac fortasse praecepisse. Porro cum in omnibus sacrainentis, tum potissimum in Eucharistia, cautionem reuerentiae de scandali,necnon periculi, haberi Christus, hoc textu iustit, Nolite dare sanctum canibus, nec proiiciatis margaritas vestras. ante porcos. Quapropter Apostolus totus incumbit, ne indigne attrectetur vel su- ροι , scipiatur Eucharithiae sacramenturia,tresque rationes profert, quia sit corpus de lan- -- guis Domini, ad cuius praesentiam obstupescit omnis creatura, & curuatur omne genu, de cui pro dignitate impar est cuiuscunque honoris, vel laudis, vel reuerentis sollicitudo de exhibitio:grtalitatem criminis interserit,quod committitur in indigna coirectatione,vel silmptione corporis de sanguinis Domini, ipsumque comparat cum grauissimo Iudaeorum parricidio de sacrilegio. Tertio, ex magnitudine supplicii,crimen pollutionis S: irreuerentiae metitur quod in hoc seculo accersit omnia genera calamitatum , nec inultum patienter sustineti & perferri potest a Deo, & quod in futuro certam damnationem & iudicium meretur. Qua de causa Apostolus ipse atque Ecclesia omnem curam dc diligentiam adhibuerunt, ut quanta fieri posset religione ac pietate, veniretur ad Eucharistiam, de omnis profanationis occassio vitaretur: quin satius esse semper duxerunt omnino non accedere, quam indignis modis sacramentum hoc contingere. Augustinus agnoscit eo Apostolum de Ecclesiam retulisse omnes suas constitutiones de Eucliaristiae - digna celebratione de perceptione, atque inquit:Liquido apparet,quando primum - acceperui discipuli corpus & sanguinem Domini,non eos accepi sic ieiunos.Num-- quid propterea calumniandu est uniuersς Ecclesiae,quod a ieiunis semper accipitur3- Ex hoc enim placuit Spiritui sancto, ut in honorem tanti sacramenti, ii os Christia-- ni prius Dominicum corpus intraret, quam exteri cibi. Nam ideo per univcrsum - orbem mos iste seruatur. Neque enim quia post cibos dedit Dominus, propterea - pransi aut coenati fratres ad illud sacrametum conuenire debent, aut sicut faciebat, - quos Apostolus arguit de emendat,mensis suis miscere.Saluator non praecepit, quo deinceps ordine sumeretur,ut Apostolis,per quos Ecclcsias dispositurus erat ,hunc
locum seruaret. Ex eadem reuerentiae causa statuerunt, non nisi probatos de con- ωρ'
sessos ad communionem venire: cauerunt ne quid de factamcnto in terram decide ia ret:cui periculo de similibus cum aliter plane prouideri non posset, cessatum ab ex- muta a portanda,domi retinenda, vel tradenda in manum communicantium Eucharistia, quod fecerat Christus: de fuit tempus, quo Christiani ad terrendas conscientias, Eucharistiam ipsam nemini porrigebant,sed exponebant cuique voleti propria manu
accipere. Cessatum est quoque a c5munione infantium, propter indispositionem clim. Iaἀnaturalem, de periculum irreuerentiae,quae circa sacramentum accidebat. Desieriit etiam a communi cadis aegrotis omnino, aut sub utraque specie, in maxima virium imbecillitate. Ex eadem causa a mensa Domini publicos peccatores de poenitentes excluserunt. De quibus omnibus Cyprianus rogatus de Histrione, respondet: p tria. m. isto ego nec maicitati diuinae, nec Euangelicae doctrinae congruere, ut pudor de ho '- nor Ecclesiae tam turpi de infami contagione foedetur. Postremo non tam lege autia interdicto,quam sua sponte de profanationis ac sacrilegij horrore, quod frequen-
.. tius in haustu calicis conspiciebatur, desierunt populi utramque speciem ambire de accipere.Libentius vero in eo cosenserunt, quo importunius Berengariani & Uvi-cleuistae eos exagitarunt de suis haeresibus: quibus ut oblitteret Concilium Confla- cait c M.ties e,definiuit consuetudine cd municandi lub unica specie panis a populo retine- - - hdam esse,tum propter illas haereses, quae assereret utramque specie necessariam esse ex Christi praecepto, dccx natura rei, quasi nec totus Christus, nec totus sacramenti fructus sub unica epnsisteret vel perciperetur, tum propter scandala de
813쪽
sacrilegia, que in dies magis ac magis augerentur ex calicis populari sumptione, &quod ista cosuetudo comunicandi populu sub unica paniis forma, sit rationabiliter introducta, & pro lege habcda, a qua nemini liceat propria authoritate recedere:
atque ita concludit Synodus: Quapropter dicere, quod nanc consuetudinem aut- legem obseruare sit sacrilegium & illicitum,ceseri debet erroncum: & pertinaciter iaasserentes oppositum praemissiorum,tanquam haeretici arcendi sunt, &grauiter pu-niendi .Aduersarij calumniantur hanc Synodu,&e roscindunt miris conuitiis, quasi 'minime seneralem,& quasi per imperitiam lapsa sit a praecepto Domini,ipsumque
irritum fecerit propter cosuetudinem per obreptionem introductam: & quasi per L 'c..tiba temeritatem & arrogantiam, ac propter traditionem suam a veteri & ante iociatiliam. Ecclesia defecerit, in qua viguit sub utraque specie Eucharistiae administratio, tametsi eade scandala & pericula imminerent:quasi denique per imprudentia, sine rationabili causa remedium iniquum obortis stadalis adhibuerit,cum alia adessent aequiora,& iam per Ecclesiam comprobata, nimirum ut coseruato calice prouideretur de vasis idoneis, fistulis, atque aliis modis, quibus populus sine effusione &irreuerent id communicare possit, cum etiam nostro tempore Graeci omnes & A
thiopes Christiani viam illam nobis comonstrent. Haereticis innatum, nullam Synodum amplecti, nis per eam quo iure quave iniuria obtineant quod cupiunt. Ab Arrianis numquam Nicena , nec a Nestorianis Ephesina , nec ab Eutychianis Chalcedonensis Synodus, pro generali & legitima habita suit vel credita, sed eas
a quibus damnantur, solent imperitiae accusare. Certe si quae Constantiae conuenit multitudo Praelatorum, non miretur nomen uniuersalis Ecclesiae, vel Synodi, quia Graeci non interfuerunt, nec Nicenu Conciliu iure diceretur generale quia non legatur quisquam ibi ex Gallia aut Germania adsuisse. Si autem , ut veritas habet , hoc nomen merito sibi vendicat multitudo pastorum a primo pastore Ecclesiae conuocata, reliquis animo & consensu praesentibus,qui ob ratiocinabilem caustis, a. c. ἡ sem δbsunt corpore, aeque Constantiensis Synodus generalis fuit, ut Nicena. Stentiis, aio I. Paulus corpore aberat,sed spiritu praesens in Ecclesia Corinthiorum agebat,quam et rhi incestuosus ille Satanae tradebatur. Sic Augustinus dicit plenario concilio obtinuisse Catholicam sententiam, contrariam errori Cypriani: ubi plenarium Concilium no est necesse intelligere,omnium totius orbis Episcoporum in unum locum conuentum, sed consensum omnium Patrum totius orbis, qui ctiam ipso silentio in aliorum sententiam pedibus transierunt, aut scriptis ilium suffragium sunt contestati: quemadmodum Eusebius ait ex prouincialibus Synodis de Paschate Patres inter se contulisse per Epistolas,atque ex Actis generalium Synodorum ita fieri solitum constat. Quod si qui scismatici vel haeretici Episcopi abfuerunt corpore & animo, non imminuit auisoritatem Concilij plenari j: quoniam tales iam ad Ecclesiam Christiana no pertinent, sicut scriptura pronuntiat,cunctas undecim tribus, imo omnes filios Israel, concurrisse contra Beniamin ad ultionem impuri flagiti j, & tamen inuenti fuerunt habitatores Iabes Galaad ibi non filisse. Hi enim quia se a facto totius populi diuidebant, a populo Israel reputantur extranei, ideoque ab aliis omnes internecioni traduntur. Graeci certe quamuis iam essent scissi &diuisit Latinis tempore Constantiensis Synodi, tamen numquam tum, nec postea, quando ad unionem redierunt, statuto unius speciei reclam uerunta iiDδ huic cum aliis Latinae Ecclesic dogmatibus consenserunt, S: subscripse- C.,tit, c.. runt Florentinae Synodo, quae Constantiae primum conuentum habuit. Quod si ' si , Praelatorii multitudo, si in Scripturis & libris Patrum exercitatio: si relus ac studiuinstaurandae docti inae α disciplinae Christianae collapsae: si prudentia & experietia,
814쪽
DE COMM. SUB ALTERA SPECIE. 38
quibus pollcbant plerique ibi pr sentes,attenderetur,opinor Conciliuni istud eum
omnibus,quae unquam de toto Christiano Orbe coacta fucrunt, comparari, ac fortasse anteferri posse. Interfuerunt enim quinque Patriarchae, triginta tres Cardinales,
quadraginta septem Archiepiscopi,ducenti viginti octo Episcopi, ducenti septet
decim sacri Theologiae, α trecenti triginta Vnus Iuris utriusq; doctores, cum multi; aliis ex Oriete de Graecia piae laris Viris, ut Acta de historiae ea de re conscripti testantur. Inter hos quasilumuaa emicabant insignes viri Petrus de Alliaco, Episcopus Cameracensiis, qui Synodo librum suum De emendatione Ecclesiae obtulit: Ioannes Gerssen,quem propter cruditionem,&animi candorem ac seruorem erga puritatem Ecclesiae, nemo non laudat Aduersariorum. Nicolaus de Clamangis,Archidiaconus Baiocensis,uiremunctae natis in notadis erroribus de abusibus, qui tum etiam librusuum de corrupto Ecclesiae statu edidit: Vincentius Ferturiesis, inter Sanctos pos ea relatus:atque eius generis complures alis viri, qui tum teporis nec Pontifici, nec Cle ro,nec Principibus, nec populo,in his quae ad fide,bonos mores, Ecclesiique reparatione pertinebant,nihil sunt adulati, ut Acta eiusdem Synodi ostendunt. Non credis hosce viros, atque corum sitniles, potius passuros sessiste mebratim discerpi, qua vel uni decreto asstcntiri,cui qui subscriberet, sacrilegiu committeret, S: veru Christime brum esse destineret. Cur vero Canon De communione unius speciei praefatur,
matura plurium Dochorti tam diuini quam humani tutis deliberatione prirhabita, nisi ut intelligas nihil ibi pricipitanter,aut temere,aut inconsulto prolatii,discussum&decisum, ubi tot excellentes viri ac pis diu multumque prius rationum momenta apud se expenderunt,& inter te contulerunt, ac cotinuis precibus ac votis cum vitae
sanctitate coniunctis veritatem a spiritu sancto comprecari solebant 3 Si pos cibum capere Eucharistiam Christus prccepi flet,nemo ait Augustinusὶ eum more mutas set,quia Christus suis nitentibus obstitisset,& a via veritatis & praecepti aberrare nosuisset: quato minus, ubi nosuerunt duo soli, aut tres in eius nomine cogregati, sed omnes uniuersi orbis Christiani aquilae, de coelestes magis quam humani viri. Hoc est blasphemare Christum, qui orauit, ut Petri & cathcdre eius fides ne descerct. Hoc est blasphemare Spiritum sanctum , quasi male functus ossicio, non arguerit mundum de peccato, si Cluilli pretceptum violauit, de sacrilegio se contaminauit. Nemo Concilio restitit nec tum, nec postea ex Ecclesiis, vel viris Catholicis: tantum inuenti sunt qui refragarentur, insecti aliis hςresibus & sordibus in Bohemia&Morauia. Propterea in Aduersarios valere debet Martiani Imperatoris post des nitionem Chalcedonensis synodi responsum hoc: Vere impius S sacrilegus est,' qui post Ecclesiae de tot sacerdotum sententiam, opinioni 1uq aliquid tracta tum ro linquit. Porro Christianis satis est argumenti, Christum non tuli illa legena, vel pra ceptum de communione sub utraque specie tanquam necellatia, quod Ecclesia co- gregata,poli multam & maturam deliberatione tot doctorum hominu censuit comunionem sub una specie populo suiscere,quoniam eam no permisissent Christus&spiritus eius id decernere,si de utraque contrariu promulgastent pretceptu. Sed nec Christus,nec Spiritus eius irrepere sivissent prauam consuetudinem, seu potius co ruptelam prccepti diuini ex tali communione:sed statim obrepeti restitit bent, & inualesceti optosuissent veritatis repagulu,nec ultra progredi de obtinere fuisset passi. At ex eo quod ei nasceti pessimi quique repugnariit,& optimi quique cosenserunt, de proborii fulta suffragio contra improbos de haereticos emersit,atque in uniuersali Concilio a tota Ecclesa suscepta est & confirmata, indicium est maximum ductu Spiritus sancti coepisse illam: & contra consuetudo directione Spiritus sancti inchoata, S: a sanctis Patribus diutissime obseruata, attes latur Concilii constitutione
815쪽
Deo de Spiritui sancto gratam ac ratam cstc.Non enim Spiritus sanctus Ecclesiam i tum regit ac moderatur per constitutiones & canones, ted etiam per pias consueti dines,& earum introductionem: quemadmodum contra Cyprianum, &ab eo coactam Carthaginensem Synodum prouincialem, consuetudini scripturas S praeceptum Domini obiicientem,Stephanus Romanus Pontifex &Cathodici defendebat, deno rebapti landis qui ab haereticis tingebatur: quod tadem per Nicenam Synodu,& Augustini acumen verissimum este copes eruiri,&e ulceruiri. Non igitur Synodus Conluntiensis per consuetudinem de costitutionem suim irritu fecit mandatu Dei de utraque specie,quod nullu esse sciuit, sed gratiae spiritus sancti sacrilegia Se haereses de sacramento Eucharistiae repurganti no restitit, scd obediuit:nec a veteri Ecclesia desciuit,aut ei quicquam contrarium costituit, quia Vetus Ecclesia nusquam credidit indici populo communionem utriusque speciei a Christo,imo multis suis exe-plis docuit sub unicaarbitrariam esse &libera,& ex utraque hanc vel illam alteri praeferenda ex rationabili causa Nec si vetus Ecclesia duplicis semeti comunionem sim fulis ina posuisset, atq; alterius tantu prohibuisset:ideo nupera nostra Ecclcsia aduerretur illi, si comunionem sub altera tantu pr ferret,quonia secundu varietate tep rum S: causam in statuta variantur humana,nec ob id sibi mutuo repugnant,quoniaeidem prudeliae & aequitatis regulae innituntur.Demus etiam Aduersariis, quoJnu- quam docebunt,& quod numquam fieri potuit, veterem Ecclesia ita aliena fuisse ab usu unius speciei,quod cam non existimarit licitam: no tamen statim consequetur, vel illa vel nostra sacrilegij crimine teneri,si discrepaverimus opinione, aut actione, quonia innumerabilia sunt: quς postquam animaduerterut Patres, & in lucem Irotulerat,absq; sacrilegio fieri nequeut, quae tame ante patefactione 5 animaduersione innocenter sine ullo factilegio fiebant. Non enim sic in principio aperit Spiritus sanctus omnia,quin experientiae & prudentiet hominu multa animaduerteda, de consti tueda relinquat,& suae directioni plurima particularius explicada reserueti quod &inveteri lege,&noua usuuenit,& quantum ad dogmata quibus da antea obscuriora,&quantu ad ea qui agere coducit 3c expedit. Quodam tepore non collabat quasdam scripturas esse canonicas .no tamen inde recte inferretur,anteriores Ecclesiae, qui illas non receperunt, fuisse sacrilegos. Sic olim inprimitiua Ecclesia quibusdam Christianis obscurum erat,& hoc citra graue crimen,an bantismus ab haereticis collatus, habedus & agnoscendus esset verus baptismus,& an salte in Paschate celebrado liceret obseruare lege Mosis. De quibus postea Spiritus sancti instinctu omnibus innotuit,quid Ecclesiae diuinitiis traditu est et Nec ob id tame,qui prius in Ecclesia cost, tuti& permanetes aliter senserui, pro sacrilegis sunt habiti. Ita in his, quae non ta doctrinam, quam agendi modum concernunt, Spiritus sanctus multa luggerit Ecclesiae,utens cxperientia,& humani ingeni j viribus ac suo affatu: Circa sacramentu, de quo agimus, primum pauca sancita sunt,&celebratur etiam in profanis mensis a noieiunis,atque in locis no sacratim. At Apostolus pos qua in sacrilegiu id abire sensit, libero hanc sacramenti sumendi ratione Corintlitis lege lata compescuit, δc profanas mensas a conuentu Ecclesiae, in quo sacramentum celebrabatur, sustulit, de alia deinceps constituenda monet, cum ait, Caetera, cum venero, disponam. Fuerunt qui infantulis hoc sacramentum non tantum dederunt, sed contenderiit esse neces sarium,in quibus Cyprianus de Augustinus numeratur sed bene perspectis scripturis S rationibus, tandem Ecclesia infantes tanti sacrameti incapaces iudicauit. Numquid igitur priores illos Sanctos sacrilegii accusabat, qui quadam innocenti simplicitate, Omnibus non satis circunaspectis, paruulis Eucharistiam porrexerunt Z Sic in praesenti quaestione de communione calicia, non latis cossideratis periculis, potuerut
816쪽
DE COMM. SUB ALTERA SPECIE. 388
veteres diu innocenter calicem administrare. At postquam experientia rerum magistra omnia patefecit, &vni: da Ecclesia statuit ad euitanda pericula illa conluetudinem communicandi Laicos,sub paniis duntaxat specie,pro lege est e habendam, sacrilegis reatum incurrit,quisquis huius sancti: consuetudinis abolitionem urger,& ad eam imperitos atquc imprudentes incitat & inflammat. Polica Aduersari jConstantiensi Synodo unpingui, quod non ex causis necessariis utramque speciem amouerit, quoniam haeresibus verbo S ratione mederi oporteat, & quod vetus Ecclesii a scandalis iri obviam ostenderit, non ablatione caliciis,sed per honestam de aptam dispositionem canalium,vasorum & fistularum,ac populi regimine, qui tam copiose ad calicem confluebat, quam nunc postit confluere. Ad prius iam satisfecimus ex parte,nonnulla proximo capite addituri.Non susscit fidem profiteri verbo, sed facto opus est,ssicut factis saepe negatur Christus,& ea sunt immutanda,quae patrocinantur haereticis, & quibus ipsi ad crrorem tuendum abutuntur. Nec viva vox,aut ratio,iam confundit & pudefacilli reticos,quam actio opinioni contraria. Uniux panis administratione citra calicem facto commonstratur totum Christum vni speciei subelle, S: utraque specie non desiderari ad sacrameti veritate S utilitate.
In hoc aemulantur Constantienses vetem Christianoru diligentia ac prudentia,de quibus antea abunde. Quoad posterius,in legibus condendis, Si consuetudinibus
rationabiliter introducedis non debet spectari,quid absolute possibile sit, siue quid homines otiosi apud se speculetur, sed quid per se utile sit, aut quid hominu multi
tudini magis expediat, aut quid pleriique soleat euenire: & cui vitio ut Ilurimit c munitas,s ueplerique de communitate subiaceant.Nec adeo cogitandu quid antea gestum sit quam quid experientia planu secerit,& quid populus & tempus, quo vivimus,serre possit. Constanti classes ergo cum sciret neque Christu praecepisse,ut populus sumeret utraque speciem, neque maiorem fructu esse ex utraque,quam ex altera, viderentque perlongam experientiarem testu, plurimu periculi imminere toti Ecclesiae ex populari calicis c5munione, ratione inierunt, qua periculu euitaretur sine ulla rei vel utilitatis iactura, panisque unica specie contentum populum este voluerunt. Principi ὀ pr Ilituerunt sibi siae debitu sacrameli,quod in comemoratione ac celebratione, honore & reueretia corporis & sanguinis Domini nostri Iesu Clui sit consistit,& in digna eius sumptione ad salute,totiusque Ecclrsiae aedificationem. Rectoribus Ecclesiae incumbit, iuxta praeccpta primae Tabulae,videre ne nonae Dei sumatur in vanu a populo, &diuino nomini ulla instigatur iniuria,irreuerentia,blasphemia,vel contumelia:quanto magis corporis Domini, & memoriali ipsus sacramento. Eisdem quoque incumbit consulere populorum & totius Ecclesiae saluti,
necnon eorum periculis cauere ac prospicere. Debuerunt ergo non permittere faltem imo prohibere, unde diuinus cultus quouis modo conspurcatur atque vilescit,& quod ut plurimum Deo irreuerentiam per hominu negligetiam atque infirmi, ratem vel malitiam assert,& quod redundat in damnu & periculii populi, ac totius Ecclesiae. At comunio notanter popularis sub utraque specie habet annexa profanatione corporis Dominici, unde periculii sicrilegi j,S in comunicantes ac tota Ecclesia Dei vitio certissime ex Apostolo cosequitur.Satius itaq; fuerit,ea communione popularem omittere, quam his maliis populum &Ecclesiam exponere. Quam uis autem communio utriusque speciei ex se non habeat adiuncta tot pericula,
cum si priuatim fiat & circumspecte,illis occurri possit & prouideri: nihilominus popularis & promiscua totius populi communio sub utraque specie,irreuerentiam illam ac profanationem secu trahit, interdsi minus, interdii vero amplius.Principibsi populorum greges in eande Ecclesia ad comunionem conuenientes perpendas,
817쪽
quanta vini copia opus fuerit, quanta capacitate vasorum vcl multitudine, quanta deportatione vel transfusione . quae geri omnia quomodo poteriit,quin multa sint,
quae cauponam magis decerent quam Ecclesiam, &lixiuiu quam tinguinem Doc mini,& qum plurima accidat potius quam nulla cinisio. Deinde in ipsa lumptione talicis populari,quot incommoda ac pericula circumuallanti In populo numeroso ur zzz, & frequenti sunt anus deliri, hebetes vel petulantes puellae ac mulierculae,senes tremuli,stulti & improuidi adolescentuli Dum huc & illuc impcllitur unda populi, dur i. quisque studet alterum anteuertere,&calicis haustum praeripere, etiam per canales& fistulas: quam facile est per imprudentiam, vel imprudentem praecipitantiam,t tum poculum,aut saltem guttulas sanguinis Dominici,vel in sinum,uel in barbam, vel in maxillas, vel in terram effundi: quam facile pleros', barbatos proluere barba,& imbuere sanguine illo:quam item facile alios auidius vel incommodius haurie
res vel su entes, per tussim aliquid excutere & respuere. Tertio ex Eucharistiae custodia pro infirmis,& eiusdem deportatione,quot incidere pollunt anxietates & m- fortuniaZPauxillum vini repositum cito acescit, hyeme congelatur, aeitate iugit, &sit vappa, Vci putrescit,Quoties vero deportatur,quot occurrunt ostendicula in via in aererotorum aedibus &cubiculis,in morbis ipsis &aegroti si Rident ista,qui nocredun*ex vino Christi sanguinem fieri,aut non magnum elle piaculum,si calix essiuat nulla fraude vel temeritate. At nos tam vere singuinem Cluilli in calice consistere perstademur,quam fuit in sinu matris.Proinde tam nefas credimus,guttam Dominici singuinis effundere,quam si Christum puerum in ulnis portantes, in terram sineremus corruere:& scimus Deum osseudi,non sola fraude,dolo, S: temeritate, sed etiam negligentia cautionis,qua cius irretierentiam impedire possumus, ac Deum grauiter ultum, si statuto,vel lege, vel alia ratione irreuerentia in Dominicu sanguine praecauere possumus, & no secimus. Postremὁ & irreuerentiae genus orietur ex calice,diuisio nempe,ac dissimilitudo regnorum & populorum,diuitum & pauperu, senorum S: morbo laborantium,circa sacramentum unitatis, S redibit indignatio
Apostoli quod alius sitiat,& alius ebrius sit. Regna enim & populi, apud quos non
nascitur vinum,aut non nisi difficulter,grand que pretio coemi potest,ut sunt N ruuegi, Dant,alisque populi septentrionales,&insulares, ad meridiem & occidentem aut non habebunt pro totius populi communione vinum,aut non nisi magna dissi'ultate,cdin interea nostri orbiis regiones abunde t diue si generis vino:Nὁnne i itur hic statim apparet diuersitas quaedam Christianoru circa ucramentum vnit iis & pacis Concedatur ergo inquiunt usus calicis his in regionibus,voi vinum superstuit. Quasi non maximam curam gesserit Paulus, ut in sacramento unitatis omnes concordes redderet,& non improbarit alios siiccos Eucharistia sumere, & alios vino madere.Sed nec ficile conueniet inter eos,quibus af in vina suppetit. Causibuntur enim ditiores ac nobiliores se assuetos esse meliori vino, quam bibat vul-zus,nec eodem vase cum populo uti posse, quin nauleet stomachus & abhorreat: ideoque perurgebunt sibi ac suis consecrari lautius vinu in mundiori vel pretiosiori vasculo Plebeiis interea de viliori poculo dabitur communio. Atque ita renascetur
despectus Ecclesiae,& contristatio pauperum in ipso sacramento pacis: id quod Apostolus vehemeter redarguit. Quis negabit Regi,Principi, ac Duci, aut viro nobisti, consecrare vinum,cui eorum stomachus assueuit, S: in vase quod circumferundpeculiare,ad tollendam suspicionem veneni 3 Nec solum erit diuisio nobilium & diuitum a faece vulgi 3c pauperibus,sed & ipsum vulgus causibitur se non libenter bibere ex scypho vel calice,ex quo alij grauioris anhelitus,aut alio morbo infecti hauserunt. Idcirco quisque studebit propriu' domo afferre, nec hic deerit ostentatio
818쪽
DE COMM. SUB ALTERA SPECIE. 339
diuitiarum,& conremptus ac querimonia pauperum. At inquiunt in vetus Ecclesia non tanti ista duxit vel secit , ut propterea priuaret populum α omnes laicos calice
Domini: sed aliud est remediu euitandi ilia pericula & scidala per varios calices recanales,ac fistulas Muhaad hoc respondemus. Imprimis de multitudine & variet te vasorum nobis non liquere,cum non deceat simul diuersos calices consecrare de transii asare sanguinem Domini, ut antὸ disieruimus. Allegantur quaedam fistulae a
genteae, quibus in nonullis Ecclesiis & Monasteriis clerici & Monachi antiquo motare sui iste dicunt ur aliquid de sanguine Domini. Demus in Monasteriis & Ecclesiis nonnullis sitae nouist e,ut libenter quisque fistulam ori admoueret, quam alius in ore habuisset: numquid inde docetur,aut plebem Christianam talibus fistulis uti solitam aut unamquamque familiam propriam fistulam domo no attulisse, aut populum tam bene animatum nunc esse,aut olim semper extitisse,ut libeter fistulam exciperet, quae ab ore morbidorum, aut male valentium prodiret. Praeterea deferbuit
ardor populi ac pietas, refrixitque charitas,disciplina Ecclesiet collapsa, nec propter malitiam populi restitui potest ad instar veteris Ecclesiae. Qua de causa charitas QD
serendi inuicem, modestia,humilitas, reuerentia, ac terror ille antiquus indignὸ α irreuerenter sumendi Eucharistiam, reparari nequit & instaurari,ut aeque vitentur a nobis scandala & pericula, sicut a primis Christianis fiebat: nec quibuscunque modis & fistulis penitus auferetur scandala ab effrenato populo & corrupto. Propterea vetus Ecclesia non tantam frequentiam scandalorum experiebatur, quantam posterior aetas tulit: posterior vero experta est nec veterem Ecclesiam assecutam quod cupiebat, cum in historiis legat scandalorum infinitam copiam, quae de usii calicis proficiscebantur. Constantienses insuper fuerunt edocti per experietiam Ecclesiarum,quae calicis popularem communionem retinebant:in quibus non obstantibus
fistulis & aliis remediis, longe magis in dies inualescebant & augebantur sacrilegia& profanationes sacrosanctae Eucharistiae. Sic enim Vmbertus scribit de Graecis,. de quorum Ecclesia producunt exemplum Aduersarij.De ritu inquitὶ vestrae Mis
is is discere non curamus,quia minimam cautelam & m imam negligentia ei inesse - cognoscimus,dum sanctum panem frangentes,& sumentes, hinc inde decidentes is micas non curatis. Quod etiam solet contingere, dumpatinas sanctas soliis palma-- rum,aut setis porcorum, fricatis inhoneste. Nonnulli quoque vestrum tam irreue--renter corpus Christi reponunt,ut pixides inde cumulent,aut ne decidat, vel super-- fluat, manu inculcat. Reliquias quoque oblationis,velut communes panes,nonnu-- quam usque ad fastidium summum etsi sumere non suffciunt, subterrat, aut in pu--teum proiiciut. Eisdem Leo nonus exprobrat:Subterrare,vel infodere sanctam Eu-- charistiam in terra, sicut quida dicuntur agere,aut in lagenam mittere,aut effunde-- re illam', negligentia magna est, de nullus timor Dei. Α Bohemis autem Calixtinis tot perpetrata sacrilegia narrant Aeneas Sylvius, &acta rerum inter legatos concilii Basiliensis & Bohemos gestarum, ut aures piae Christianorum non patiantur eorum c5memorationem,sed ibi legere cuique liberum est. Denique vetus Ecclesia sufferebat scandalorum euentum, quia nondum expenderat,aut contulerat,Vtruesset minus perniciosum &sacrilegum, aut utrum esset utilius calice tollere, atque
una sacrilegia infinita impedire, quam calice relicto, scandala & sacrilegia plurima
perpeti. Cum autem prius longe magis conducere post varias ac diuturnas disputationes recentiori Ecclesiae reuelatum fuerit, & compertum, non tantum potuit calicem populo auferre, sed dcbuit,quia omni ratione licita,ac sibi cognita,tenetur proliabere, ne inseratur Deo,nomini eius,ac Christo,irreuerentia& iniuria,& salutis 'puliae totius Ecclesiae consulere, quς periclitatur ex scandalis & sacrilegiis quς,
819쪽
communione populari de calice nulla ratione possiit adimi, nisi ablatione talis comunionis, quaen hil offendit Deum, nec ullo fructu priuat populum. Quamobremtionabile causa suae constitutionis habuit Ecclesia quae propter haereses cuicunque laico interdixit de calice comunionem,& reliquit panis i pecie ab eiusmordi haeresibus secura, nec sicrilegiis& profanationibus tam obnoxii, qu am est illa quae de calice sumitur.Nec iustior causa haberipotest omittendi etia quod sanctu &utile est, quam scandala & pericula, potissimum irreuerentiae desacrilegii contra Deum &Christum.Nam ad declinandu scandalu, faciendu de omittendu est quicquid fieri vel omitti potest, salua veritate vitae,inquit Hieronymus. Cum igitur probatsi fuerit,omissione calicis no aduersari Euangelio Christi,aut saluti populi, omitti meri to potest ad fugienda scandala, sine quibus vix aut numquam administrati potest. Quatiis autem fortasse singularis atquc solus laicus communicans de calice,cauere possit a scandalis & periculis, non tamen quod ratio suadet, de experientia perpetuo monstrauit,multus populus & promiscua turba. Quapropter rationabilis causa ex sacrilegiis & periculis spectat maxime & intuetur comunionem illam popularem & publicam mon tame priuata cuiusque laici,sicuti nec presbyteri, periculis illis omnino vacat, sed presbytero no fuit ablata propter rarius illud periculsi,& quia ad eam ratione sacrificij atque ossich magis quam laicus obligatur.
DIVERSITAS ADVERSARIORVM CIRCA UTRAM
queseciem. CAP. F. v M Aduersarij Ecclesiarum, ac Martyrum suorum successionem ad Vulcituum&Ioannem Hiis reserant, saltem deberent sibi ab his haeresibus temperare,a quibus illos abstinuisse constat. Inquisitum fuit diligentius in eorum errores per constantiensem Synodsi, nec de comunione utriusque speciei redarguuntur quicquam con tra Ecclesiam Catholicam sensisse: quod etiam AEneas Silvius me- 2 f. moriae madauit. Ex eorum sectariis Ioannes PrZybram amplexus est cum aliis Ca- μ' -- ' lixtinorum errorem de calleis neccssitate: his tamen verbis usus est: Verumtamen F lite Deum timens,& mores impios aliorum praecauens fateorquὀd quailibet personas de Ecclesia communioni fidelium sub utraque specie repugnantes damnare, aut haereticare non intendo. Atqui si praeceptum est Dei, ut sub utraque specie
sumatur Eucharistia, quid est quod ipse Dei timore se prohiberi dicat, quo minus mores aliorum impios imitatus eos damnet, qui huic communioni repugnant quandoquidem qui contra Dei praeceptum venerit, merito damnari debeat. Quandiu fani animi fuit Lutherus, fatetur utramque speciem non praeceptam a Christo, nec suasit cuiquam audere aliquid contra communionem unius partis, tametsi iam religioni & Ecclesiae Romanae bellum indixisset, donec aliorum stimi lis in surorem actus, effutivit ea quae infant Orestis diceres esse somnia & deliramenta. Initio diserte haec verba scripsit: Quamuis pulchrum quidem esset utraque spe-cie Eucharistit uti , & Christus hac in re nihil tanquam necessarium pricepit, - mun. pinstaret pacem & unitatem , quam utique Christus prςc pii lcctari, quam de
speciebus sacramenti contendere. Tum etiam alium libellum edidit, quem D. 1 5. . vocavit Eucharisti et declarationem, in quo vel bis istis utitur: Non dixi, ne ue consului,ncque est intentio mea, ut unus, vel aliqui Episcopi , propria aut horata-- te alicui incipiant utramque speciem porrigere, nisi ita cὀstitueretur& mandare-tur in Concilio generali. Postea cadcm de re tam vane sci ipsit, ut ciuis quidamia Halensis,
820쪽
DE COMM. SVB ALTERA SPECIE. 3 o
Halensis,homo laicus,Gaspar Querbaner collegerit triginta sex loca inter se pugnatia super uno duntaxat hoc articulo,qui est de comunione Eucharistiae sub una aut sub utraque specie.Neque vero propterea diuersum scripsit, uod secus postea sentiret quam initio senserat, sed ut odium suum de furorem expleret.Nam cum frater quidam hac de re sententiam eius oppugnasset,ait se prouocatum,ac Per vim raptu, in arenam descendere,ut ostendat omnes et sc impios, qui utriusque speciei comunionem laicis denegant.Ed tandem illius furor progressus est,ut qui prius in Conclutio statui cupiebat,ut sub utraque specie sacramentum Eucharistiae sumere liceret,
pollea auderet in haec verba prorumpere:Si quo casu Concilium statueret, minime ta bab M Lia omnium nos Vellemus utraque specie potiriamo cunc primum in despectum Con--ciiij vellemus,aut una,aut neutra, de nequaqua Utraque potiri,d eos plane anathema - habere, quicunque talis Concilij authoritate potirentur utraque. Non igitur alia de causi Lutherus oppugnare coepit communionem sub una specie, quam ut aduers,
retur Ecclesiae, & legitimis eius Conciliis, sereretque discordias, & abduceret discipulos post se. Germaniae cothurnus Melantho concircinauit librum De usu inte- Pea: υ gri sacrameti contra communionem Catholicam:nillilominus hypotyposes a se recognitas emisit in lucem, quibus sicut edere suilla,aut abstinere a suilla, sic alterutra parte uti medium este scribit. Quinctiam dicitur in priuatis colloquiis de consiliis norato coram suis discipulis confessus est e, quod siit indisterens. Cumque nonnulli ex eo quaesistent, num salua fide, religioneque sua, altera tantum sacramenti specie uti pollent,citra dubitationem ullam poste respondit.Bucero cum Ope alias, tum maxime in confutatione Anti didagmatis Coloniensis, communionem utriusque sp ciei insectari placuit:attamen ita Colloquio illo Ratisponensi, cuius Acta edidit, inter alios articulos hunc assensu suo comprobauit. Ad controuersiam, quae est de una aut utraque specie tollendam,cumprimis conducturum,ut sancta Ecclesia liberam faceret potestatem sacramentum hoc in una, vel in utraque specie sumendi: Ea tamelege,ut nulli per hoc detur occasio, quem usum tanto tempore retinuit Ecclesia,t mere condemnandi,aut inuicem iudicandi.Certe qui liberum esse vult sub una,aut sub utraque specie sacramentum percipere,no obscure videtur indicare, nihil ea de re tanquam necessarium a Christo praeceptum esse. Melantho quoque de Bucerus cumo pugnant unius speciei communionem, eam Ecclesiae concedunt potestate dispensandi contra utramque speciem,ut aperte significent non absolute nec neces.sario a Christo omnibus Christianis iniungi, cita acriter passim tueatur nihil Ecclesia nec homines ipsos posse supra,aut contra necessaria Dei prccepta.Haec repeti debet ex libri huius capite De potestate Ecclesit in Christi sacrameta. Brentius nulla in riparte doctrinae de Coena Domini sibi constans ista profert:Hic non quaeritur, numis permanete institutione Christi inuiolata,liceat aliquoties expersonali necessitate in is Coena,vel pane tantum,Vel vino tantum uti.In hoc enim genere necessitas, ut dici L--.- solet, magistra est, de valet illud dictum,Ne Deus quidem cum necessitate pugnat. - Sed quaeritur,si quis excitatus ordinatione Christi, de cosolationis indisentia sust . perit coenam Domini sumendam,de reliqua omnia silua fuerint, nu debeat integruia sacramentum Ccent iuxta institutionem Christi,an alteram latum panem iuxta do creta Pontificum sumere. Ac de iis quidem, qui hactenus communi errore abreptiis sunt, de tamen retinuerunt fundamentum pietatis, quod est Christus, supradictum eth Sc Deus tempore huius ignorantiae dissimulauit Si quis autem his temporibus, is quibus Euangelium Christi diuino beneficio illustratu est, de verus usus coenae Do-- minicae patefactus,alteram tantum partem coenae Dominicae ab Asoticis sacrisculiso sciens ac volens sumpserit,eum ego iudico non simpliciter peccare,sed Euangelium