장음표시 사용
131쪽
libus Idololatris occupabatur,quos salmanazar illinae transtulerat Tobias ipse redire noluit vic ' liberi sed maluit manere in terra aliena, inibi, captis actae G in propria reuerti, queadmodu hic arguit periodus. Ex quo intelligimu qua libertatis grati1 habuit prae. caeterisT as,nim quod potuerit ire passim ad ca ptiuos dbeos monere ad omia,quaeerant forum salu ti quibus adsuit consiliatoriCommendatasit hic m xime vii,utis. smisericordiae,quae cur diximus in Ce '. turiis e' sieme miseriae q a in nostro corde conse, passio. quasi utim possimus subuenire. compellimur. Eius viti.tis sunt septem species,quarii est, incarceri tos visita' di consolari velim Tobias secit,qiu illis dedit 'monita salutis: quae moculdubio nihil eran ud si ad i. as exhortationra,ne propter captiuitate μι l hist. S. ficerent ageo creatore dc iluatore ad idololatria, nec ' desperarent qu adeo aerelicti vel qsi iniuste detine. rentur, veru misi ires esse vellet, eam captiuitate via. i. Pari propter sua peccata,vtilla sic temporaliter iis antur vel in augmentu meriti, qm deus. quos diligit. Pul.4 corrigat, qui tamen in tempore eos esset erepturus. quibus ipse vel adesse rebus quibus possit omitas.ssia . Psal. ioo Gum d bolem orationibus. Sic & suo exemis Uu.u. plo Tobias nos docet,vid ipsi simus eo modo mi et cordes erga captivos,non modo quia natura ad eam, nos compellit, sed multo mws, quoniam dominus L eam nos misiscordiam praeceperit illis exhibere: fie eueliteiret deum habituri simus misericordem, adco
ut nos ab omni temporanea dc aeterna captiuitate sic bberaturus custoditurus. -
132쪽
Cum autem uenisset in Rages ciuitatem Medorum, dc ex tis quibus honoratus laestata rege habuisset decet talenta argenti, recum in multa turba gnis sui Gabelu egente uideret,qui erat ex tribu eius, sub chirographo dedit illi memoratii pondus argentia
Postsi scriptura in genere commonstrauit misericordia Tobiae.qua ille in omes indiscriminatim misericors extitit ambulans ad onies qui captiui erant,dc co- solans eos hac in parte sectatim c5medate de ami Iericordia qua liberalis itisu qui de eius suit tribu, exi xit,inquiens:Cu aut venisset in Rages ciuitatd Medorure c. Sut aut Medi populi Media . q regio est in Asa. Solino reste,& Ptol. at Iosepho,q a septetrione Hira cario mari terminal ab occasu maiori Armeniae& Assyriaera meridie Perside ab Orsiue Hircinia.ac partib quae montibus excludit Ex gne aut misericordia qua Tobias Gabelu ipsequutus est,adeoq; ex toto hoc co textu sciendu est Primo nos debere misericordiam vitiuersis hoibus,tam notis uignotis Christo dicenter Estote misericordes,sicut 8c pater vester misericors e. quia ipis benignus est suder honos& malos. Ad mise Lucaericordia vero no solu scriptura sed & natura cohortalatin irrationalis creatura: qnquide arbores 8c herbae Pli.li. 8. csuis istiGbu cfloribus se priuat,utiaris indiget is sub M. Meniarit.Mortua equa pullu eius alia suscipit ad nutrie Pli. Ii. 8.
cium. misimul incedetes, grauati onere cornuual- c. 32.
ter alterius supportant capita. Elephas caden in per se Pli. lib. 8.surgere non valens, ad mugitum eius es' accurrunt, c. V. N eum subleuanr. Leo terribilissimum animal paris Pli. Iib. 8.
133쪽
errantibus plerum*viam monstrat. Sicut Iupadere. lietos paruulos recenter natos alit,& ab aliis animali bus seris defendit, ut Iegimus de Romulo dc Remo. 3.Re. l . Sic coruus detulit Heliae indigenti tempore famis ciba in torrente Carith Qtianto magis homo rationis coispos misericors in eos esse debueri r quibus cum eiusdeest naturae ab eisdem genitus parentibus, ab uno deo creatus de saluatus Secundo, sanguine coniunctis primu nos debere misericordia caeteris paribus. Tobiaas en .etsi omes egeren rcaptiui prae caeteris tamen tu
e uit Gabelu.qui de eius fuit tribu . Sic A postolus inquit:
Bonii operemur ad omes maxime aut ad domesticos fidei.Siquis Boru 3c maxime domestic OR curam no
.Tim habet iidem negauit.&est infideli deterior. Est sane probanda liberalitas ut tuis ipse subuenias. quibus pudori est abal assumptu deposcere aut alicui postulare subsidiu necessitati. Tertio misericordi 19 Iiberalitatem nos debere otabus,dc quidem maxime necessan - . rijs nostris.& qui egent. Scriptu enim est Dispersit deisu i ' ' dit pauperibus.no dicit diuitibus. Et Paulus ait Lab
UP ret manibus suis.ut habeat unde tribuat necessitatem patienti. Consideranda proinde est in Iargiendo pauis pertatis origo.utpote consideranda est aetas atm debilitas, nonnuna etiam verecundia quae ingenuos proodit natales.vinnibus plus Iargiamur qui ubi Iabore ianon queunt victu quaerere. Similiter & debilitas comporisuu m si quis ex diuit is cecidit in egestare, Zc maxime si non vitio suo sed aut latrocin is, aut i scripti Ire aut calumniis.quae habebat amisit. Non est igitur. quod aliquis largiatur suis. ut ex eo ditiores fieri ve- . Iint quod ipse posset conferre in opibus,causa em prae
stat,non gratia. Ne essi propterea quis se dominis
134쪽
dicauitret suos laciat diuites.sed ut vitam sibi perpetua 'humi boni operis acquirat,ec Pretio miseratiouis peccata redimat sua. Nec est. RMoci illum accusent amici. V. serua quod se diuites no iecerint, Rura ui ipsum vesim arter- qui naevitae fraudare mercede. Qti arto , ut nostris & ti. t. aliis tribuamus fine usura recipienda. Siquide Tobias decem talenta dederit Gahelo sub chirographo. i. sub conditione restituendi si possibilitas adforet: nee
debent amici sue ferre a ab eis chirographa eposcatur,quandoquide non solutis fidei pigriora sed gratitudinis sint tabeneficentiae memotata, ti obligatoria si forte cui solet vitaedetan gerentur, q*bus datuest mutuum.& indigereri; qui dederunt mis uii. Irene diis mutuum date nihil iMe sperantes. Et scriptiira, Fratri tuo, inquit abs p vina .id quo in dii, commodabis. ut benedicat tibi di Meus tuus in quini opere tuo in terra ad qua ingrediem possid stam. Et alibi rec. Est autem usura quicquihi macto vel intentione praecedente sorti accedirPEt comittitur in iis re- ista' hus in quibus consistit mutuum quod in ηs consistit, ν q.tis. quae sunt triplicis generis. In numero qua da confistur, ut pecunia quaeda in pondere,ut argentum de aurum,
quaeda in mensura ut triticu & vinum .Et sane in is & SI Mon allis in rebus consistit mutuit. quandoquidem in P 'mutuo transfertur dominia rei mutuarae,unde dicitur . mutuis,quia de meo fiat tuum. Recipiens vero mutu-- tam no restituere tenetur.subidentitate eiusdem substa ει eiae, quia ut plurimu ista quae mutuant, consumuntur x usu Ied tenetur restituere tantundem iub certitudine ciusdem valoris. Certitudo aut valoris no potest haberi in alqs rebus non consistentibus in numero. pondore, ec mensura. Nam sume impollibile esset uiuenire
135쪽
vnum equum omnino eiusdem valoris cuius est alius equus: scd in pecunia dc in aliis consistentibus in pondere A mensura,reperitur certitudo eiusdem valoris. in aliis rebus, eiusdem substantiae. Vsuram vero ut graue peccatum constar prorsus prohiberi Primo iure diuino tam veteri a nouo testamento. In veteri quidem testamento lcx ait: Ne accipias a fiat re ruo--ο Vsuram,nec plus si dedisti. In nouo testamento: Mutuum das nihil inde sperantes. Secundo iure huma .i . no scilicet pontificio, quo prorsus cauetur, ne quis usuram φxerceat siue Iudaeus sit, siue Christianus. Tertio:iure naturae dc rationis, quae usuram minus permittit Siquidem natura res quae generat fructiam temper erGat i valore cum ipso fructu .atet maior est. quu est sub fructu. et quum ipsa res permaneat sine fructu. Cum proinde usura res habentes determinatum a natura vel an ua in eo crescere no possunt, valor S sic fructificare' o possunt,faciat excrescere in valc re sequitur, quod faciat rem non generante fructum. parere lucrum.id quod est contra natura Sc monstro sum: adeo quod usura est vitium quodda contra nain
L. . r. de ram reru,quando pecunia germinat pecunia, quae ta- germinare no est apra quum sit tantum in me sura rerum, & venditur usus rerum, ubi non est.
Nec est quod obiiciunt usurarii Primo licere usuis rare qua lex admittat. Primo lex diuina,quae ait: Foenem raberis gentibus multis 3 c. Responderim: Foenerari' δ' inibi simpliciter accipi pro mutuarino ad usuram Prout & Latini usurpant. Et est sensus: Si seruaueritis mandata dci v scp adeo abundabitis ut ipsi multis poteritis foenerari .vos autem ab aliis non mutuabitis. quum
136쪽
neraberis statri tuo sed alieno. Ecce prohibet solun - Delli. 23- modo faenerari fratri, non etiam alieno. Responde- Lucae. IP-rimaum fratrem inibi posse accipi pro quolibet proximo Ic ratione origini S.quetc una est, scilicet a deo taratione finis.qui unus est S. cleri S,S ratione parentis. qui unus suit. s. Adam, tum ea ipla promissio fuit coinparativa qua permittebat rix minitI malum, ne seque retur maius utpote ne si non fuisset Iudsis pei misitim foenerali alienigenis maiori crudelitate i suo grassa' D.4.. hrentur ut suae cupiditati satisfacerent qui interim apae ratione. na temporali legis non autem a poena gehennali, nee a peccato mortali excus uritur. Qiiod enim permitti mus nolentes praecipim .quia alioqui maias homi- Dum voluntates prohibere non possumus Ita nimiis rum Iudaeis quondam pumittebatur dare libellum repudq.8 repudiare uxorem ad repudiandum uxori cidium.quod maius suisset um. Idquod Christus euidenter expressit inquiens: Quinatam Moses addu- ritiam cordis vestri permisit vobis dimittere uxores vestra ab initio autem non suit sic. Sic olim usura permissa suit Iudaeis in alienigenas ratione tamen subsistente quoniam alienigenae fuerint quibus ut Cananaeis dominus terras eorum concesserat, de ab illis li
cite recipiebant usuras,non ut usuras, sed ut recuperais r
tionem iuris sui. Sicut Sc nunc licite exciperentur usu me a Christianis ab eo contraque agitur iustu bellu cuetiam liceret eii occidere. Item p secundo leges huis man velut ciuiles concedui aliquasvsuras praecipuervi C. de usuris L. eos. Responderim, leges ciuiles dari plerumi populis. l sunt maiori parte malae vel imperis his.&intendut pacificu co uictu ciuiu ad inuicei
Vn sola thibent expresse vitari, q sunt magis pertur
137쪽
i batiua ciuilitatis &quietis temporalis, puniendo trans Cor. 6. gressore dc coercendo ab illis poenas ut adulteria lari liomicidia alia permittunt no ut licita concedentes Idatt.6. sed no ut alia vitia priedicta punientes,& hoc nepet
.s.q. - c. ra contingant,sicut de scortis. Lex vero diuina prolii .
t.'A. ,ε --peccatu,ostendens puniri in diuino iudicio. q
tit sit deier et annullat leges humanas.qus concedunt peccata ceu
permittunt usuras simpliciter, quae &sa μες cros canones no dedignatu imitari. Et si em leges huiusmodi ciuiles sint iustae quo ad ciuilitate praemiis vitae,non tamen quo ad ciuilitare superna adipiscenda. item pdc lex naturae per trit, quae vult neminem cum damno alterius locuplHaii. Cum ergo dicit usserarius serviam proximo in mutuando,nonne &tationaturalis dictar, ut 8c ipse debeat seruire mihi, etsi cum agna pecunia dc si lucr e tur ex C. mutuo X. nonne decem rei hemihi dareit Immo alias locupletabitur ipse de cum meorimn o.quia cum ipsa pecunia me illam de ego lucrari. Respondeo, quemadmodu ratio naturalis dictat.ut quis mutuet proximo indige .
. a ri si potest. sed gratis sine spe lucri. ita 8c eadem ratioi te. i. Con dictar Vt sit gratus recipiens mutuum erga mutuante. sul ait. η d utpote in recognoscendo beneficium. & cum potest Peo h eum adiuuare.quando indiget, vel viceversa rem
tuando ei, vel alia obsequia, sed gratis . non ex Pactione. Nam etsi ei teneatur ad antidota naturaliter i. ad recompensandu beneficiuatoc est ex debito h Nestatis,non aut necessitatis.s quo posset cogi in iudicio. Qiiod vero dictu est, eum Iocupletari cum iami ra alteriit s*c. ' Respondeo, eum qui recipit mutua .non locupletari cum damno dantis mutuum, sed Iucratur praecipue per industria suam,quando pecuuia is
138쪽
ex se nihil lucratur,ut patet terieri do eam in capsa. Inis super pecunia illa no est mutuaritis, sed eius, qui accepit mutuum quia in eum trariss a tum est domini v. etsi
perit vel perdit in negociando vel aliud agendo, perit periculo suo no mutuantis. R Nec idem sustinet sta mnu. nisi quia cessat ex hoc sibi lucrum, sed idem damnum habuisset. si pecunia in arca seruasse quia ibi
non fructificat.Etsi cum ea negociatus suisset iamitte re potuisset.sicut Mucrari,substabat em perichto. ubi in mutuo no substati verum si ex carentia pecuniae mutuata passus fuisset daninu, vrpote cum Oportuisset. eum accipere ad usura Vel vendere res sua minus iusto pretio vel aliquo simi, tunc mutuans Φberet ei sati tacere ex damno ei seq to propter muruu, etiamsi paetum non secisset.de hos secundu coninentia, non aut de industria sua lucru factum tenetur cymunicare, cenante damno. Secundo non qbstat, quod usus etiam apud ecclesiasticos approbec uras, utpote qd passim de centum denrurquin*.Respondeo ea quinis Udari partim permissione coparativa propter duritia diuitu m,qui alioqui prorsus nihil mu tuarent pauperi hus,qui tande una cum sitis omino perirent, si no possent vel quouis modo mutuari.& maxime in hisceno Dissimis temporibus, in quibus Christo vaticinante, Issat abundat iniquilasn refrigescit charitas multoae,pam 3Ia tim praetextu interesse,quod mutuans forte ex centu, Lucae 13s habuisset S cum is negociatus suisset, lucrari potuis' isser. Ideo ea quin*novrvsura,sed ut interesse per soluunt: a centum quis nesciam, possitne salua esse mu ruantis conscientia quae semper contrariu habet ver hum veritatas,dicens: Mutua date, nihil inde recipienis Lucae ς' res aut iberante .plane liquet eo qui gratis no mutuis
139쪽
Iacobi t. ant indigentibus, quum possunt,esse immisericordes N aratos.ideo* misericordia a deo non cosequentur. Tertio non obstat quod& dias ac pater ille euange M., ,. istus struum sua voluerit usurare,dicens: oportuite t te committere pecunia mea nummulariis & veniis y ' ens ego re utiq; quod meu est cum usura. Responderith: Eii latremfamilias in mysterio esse Christum. ecunia se donum gratiae siue in docendo.aue bensciendo.vu am vero prosci tu esse, que quis facit dono quod ei a Moditum est, que .s prosemimabunoquo*Christus requirit: utpote qui propterea in alicui do ii alicuius gratiaedmit, ut no modo sibi, sed N altis ad gloria dei multiri iter proficiat:di: sic totus
sermo est metaphoricus, d mysticus nequasi faciens Pro usuracio qui eo mod3vsurans,non de suosed dedni pecursia.& non tam sint g aliis usiarat de proficiuquemadmia inriptu est Foeneratur dno,qui miser Proum turpauperisIc vicissilucine reddet ei Et item: Qxii s V Ll- λ λ- cit misericordiasveneratur proximo suo Sc. Et ita ni mirum paterfamilias vuIr, ut quicquid habemus, eo ita utamur ut inde gloria dei accipiat usuram .i multiplicem fructu m,cuius gratia quicquid habemus, data est nobis. η Non est ergo, quod usurarii excuseneriat Isso excusationes in peccatis,quum usurae sint contra iuratam diuina u humana.immodi contra ius naturs,qua usurarii sint perniciosissimi reip. quia semper rodat S consumant ossa paupesti nec quiescunt una, cu caetera vitia cum senescente senescunt, sola auaritia, cuius EccIs species est primaria usura,iuuenescit, se corrodens MEccle. io alios nuns vel raro poenitens,& in fine desperas quia quod rapuit no restituit nec restituere volens ad haere
140쪽
P.restituere obligant. Quinimo si ustrie admitiatur facile omes liotes relicta agri cultura & aliis mercimoniis.intenderent usuris,cum si luctu valde tutil.vi de facile eueniret caristia& rei u penuria. Nam pauperes ex defeetu pecuniar no pollent in te iactere agricii Iturae nec artificiis,nec reperirent pecunias sne usuris, ac ita pleri Φ omes eis ccreni in opes exceptis usurariis qui ditescerent cudamno alioM. Vnde videnaus ple rum libi pati pertate laborare multos. ubi sunt vel Iudaei vel Christiani foenerantes. η Adde dc usurarios occasione plerismdare ad luxuria S pompa. otium talartu .unde subsequitur Donoin pernicies M, ersura. Insuper usurae ansainpra bent ad idololestia, quod Sieum. usurarii nummu ut deum enerant Inde Apostolus Ephe. s. auaritiam vocat idolosus 'itute. Praeterea usurssunt prorsus contractialitate 3c pietatem, qua plerim omnes unus alteri subuenire in neccssitatibus obliga mur,Christo escente: Mimium da .. nihil inde spe - .rantes, εἰ peccat mortaliter, qui sine lucro non vult mutuare et,qui necessitatem patitur: squidem quod is proximum non ut seipsum amet, ut ex praecepto diuino tenetur. Ad quod Tobias considerans. mutuum dedit Gabeto gratis sub chirographo quod Lus iON. ipsi faciemus . nihil lucri ab homine. sed a deos rantes , qui se pro mutuo a nobis recipiente in Mart. lo. centuplum hic obligat, N. alibi in vitam a ternam. Mail. I'. En quanta usura.Nonne maior omni pecunia Nunquid non aetem a temporalibus praestant An non vis omnipotentem tibi oblisari ad restitutione an que nuopuletum ciuium si fidei ubeat acceptas.deum aut pro
pauperibus fideiubente repudias Absit. Demus igiti G iiii gratis