Friderici Nauseae Blancicampiani ... In librum Tobiae enarrationes, nunquam ante hac typis excusæ

171쪽

n NAUSEAE ENARRATIONES erigo. Peto dne, ut de uinculo improperii

Ihuius absoluas me, aut certe desuper terra eripias me.Tu scis diae,quia nund concupistii uirum,& munda seruaui anima meam, ab omni concupiscentia. Nunil cum lude libus commiscui me,nem cum iis qui in te' uitate ambulant,participem me pra tui. Vi rum aut cum timore tuo,non cum libidine

mea consensi suscipere. Et aut ego indigna fui illis, aut illi forsitan me non fueruntd9gni, quia forsitan uiro alii conseruasti me. No est enim in hola potestate consiliu lusi.

De iniuriis nobis immerito illatis quid agendar . sit,facile didicimus ex Sara filia Raguelis:quae vi sub

indicat nos iniuria accipientes retaliare no debere,ve rum ad deu confugere.ex animo. illa orare.ut sic ab eisinu iniuriis nos eripiat ne tauti nite Officiat.Ea vero oratio qlis esse debeat.eiusde Sarae depcatio no ob scure perdocet dicens:Bndictum est nome)ccsratio aut est non minui rem s artificiose copolita, qtis oudebuerit esse oratio.Cuius est in principio captare bo Meuolentia de gratiam eius a quo petitur u bi adsecta una cu modestia humilitate 3 ostendat. Vnde aut maior posset captari benevolentia, si ex laude dc benes, Aione eius si petitur Sic alias Ararias in medio unis Danie. 3. stans,orauit;Bndi tus es Gedeus patrum nostro M' laudabile.&gloriosum nometuum insecuta: quia i nus es in omibus quae secisti nobis.Iudiciarinvera secisti iuxta octia,quarinduxistisipernos dic. Ne qua a sumus

172쪽

samus tradas nos in perpetuum. Propter nomen tuFSc. Nel auferas miselicordia tuam a nobis propter Abraham dilectu iuum. Sic hodie quo* orat Sara, inquiens:Benedictumst nomo tuum, deus patru nostrorum. s. Abraham Isaac acob &c. Id quod addit ad excludendu gentiles,quoin d a no sunt veri,sed da na nia sed creaturae dicente viphera: iam omnes dii getiu piat

daemonia sint diis aut caelos fecit, a quibus horta scriptura: No seruietis dηs qui hoim manu fabricati sunt, ligno & lapidi,qui no vident nec audiur,nec comedur. Nec odorant. Lito ergo quod ipse diis est deus incar- . lo sursum.& in terra deorsum Sc non sit alius. Ille ali

hi de se ipso ait: Recordamini prioris seculi qm ego sum deus.& no est ultra deusnec est similis mei annuis Vseis Ascians ab exordio nouissimu& ab initio, q nedii saetasiint. Illum ergo verum dc unum deum adorat M. pr catur Sara .inquiens:Benedictus&c. qui etsi prope Peccara in puniendo plerum videat iratus,milericordiam in consolando praestat eis qui in tribulatione eu nuocant. Propheta canente:Iuxta est dns ijs. a tribulato sunt cordeis humiles spusaluabit. Multae tribula- Psal, '. tiones iustoR,8c de onubus iis liberabit eos dfis. Cl mauerunt iusti.& tas exaudivit eossc ex omibus tri hulationibus eorum liberauit eos. Et iterum: Prope Psal a 4. est dfis.omibus inuocantibus eum OlivibuSinuocantihus eum in veritate. Id quod factum est Sara quae ab improperio petit se liberari.ut liberata est. Id vero Orat ne aliquando per impatientiam possit stangi. dc sc ab innocentia cadere.quae malit moIi si sic cadere. Hinc deus aliqfiliosem ex vita sumit ne in hoc seculo

Iior reddi possit. Unde scriptura: placens, inquit deo: his dilectus: δέ viuina inter peccatores translatus I iiii est.RM

173쪽

est. Raptus est, ne malitia mutaret intellemim inis. ant ne deciperet anima illius. Et hoc est,quod sa' rase petit liberari ab improperio.Interim sibi bene c5. sciam esse adfirmans. Aliquod non laetanter, sed magis gratanter dicit sciens hoc non aliunde si ex dia uino munere habuisse.quo sane modo iusti leguntur sua bona coram deo humiliter recoluisse in petendo. quod pene ad misericordia propter gratitudinc Pro

uocaresblet. sic Ezechias orans,ait: me memento. quomodo ambulauerim in veritate coram te. Ipsa vero Sara in sua commendatione ' Primo docet virginem,non debere conuersari cum ludentibus. & qui leuitervivunt verbo aut facto luxuriantes,ne dc ipsa ab eis scandalizetur: quandoquide cum sancto sanetiis eris,de cum viro innocente innocens eris: Et cum electo elemis eris,M cum peruerso peruerteris. Qui emtetigerit picem, inquinabitur ab ea. Secundo, ne virgo velit nubere propter libidinε implenda, verum debet cum dei timore in d5o nubere.quomodo nubit

quum nubit ad procreanda prolem ad cultum diuinu. ves causa necessitatis'c charitatis,ut fit in senibus ut se mutuo fouere possint in tot mundi aduersitatibus. Meletiam ad deuitanda sornicatione, quis prima causa esse debeat voluntas procreandae prolis, ut diffuse Paulus ad Corinthios docet. 'Tertio, nos nihil eoru quaenos latenr,sinistre interpretari debere.nec aliquid iudicare antesi nobis de eo constat. unde Paulus, nolite inquit ante tempus iudicare quoadus p veniat a minus.qui illuminabit abscondita tenebra dc manifestabit consilia cordium. δέ tunc lauserit unicum adeo.Sic Sara noluit iudicare an quia mortui essent sibi tot marit struessetves vir i Ua, sed commisit α. . silio

174쪽

sis Ilit

sIio diuino.quod nobis incognitum est . Qitis enim, Rom. II ait Apostolus cognouit se iasum domini cuius iudicia sunt incomprehensibilia.

Periodus IIII. Hoc autem pro certo habet, omnis qui colit te,quia uita eius, si iii Probatione fueσrit,coronabitur, si aut in tribulatioue meis rit,liberabitur, dc si in corruptione fuerit, ad misericordia tuam fugere licebit. Non enim delectaris in perditionibus nostris, quia post tempestatem tranquillii facis, repost lachrymatione di fletum,exultatione infundis. Sit nomen tuum,deus Israel,benedictum in secula. In illo tempore auditae sunt preces amborum in conspectu gloriae summi dei,& missus est angelus dei sanctus Raphael,ut curaret eos ambos, quorsi uno tempore sunt orationes in conspectu domini recitatae. Altera est pars orationis Sarae, in qua docet Pi modemum vel ideo probis at 3 piis hominibus

plerum p immittere tribulationes ut sic probentur, Scprobati deinde copiosius coronentur in caelesti pa- reia.Sicutem vasa figuli, inquit scriptura. probat foris et D ax ita holes iustos tentatio tribulationis. Hinc Pe- 'mis ait. Μodicii nunc oportet contristari in variis ten rationibus,ut probatio vestrae fidei multo preciosior

sit auro, quodper igne probatur. intubi probati fue

175쪽

Iudith. s.

Iudith. δ

rini cmu est,eos coronatu iri nec anteae non em coronabitur,teste Paulo, nisi qui legitime certauerit. Hinc Iudith ad presbyteros aiebat: Memores, quia tentati sunt patres nostri ut probarent, si vere colerent deum situ: memores, quo pater noster Abraham. tentatus est,& per multas tribulatioes probatus dei amicus sa ctus est. Sic Isaac sic Iacob, sic Moses, sic omes qui placuerunt deo,per multas tribulatio es transierunt fidetis.Recte igitur visu Iacobus beatum dixit, qui sufferetentatione, quia quilibatus fuerit accipiet corona vitae qua repromisit deus diligentibus se. Ita ipse Tobia εἰ Saram corona gloriae decorauit. Secundo,neminem in peccatis suis in angustiis pi opter peccata debere desperare.sed fugere ad misericordi1 dei, per qu1 certo liberetur. Id quod obseruarunt cui est in script ris Israelitae Bethuliani Niniuits 8c multi alq,qui propter scelera sua perdendi ad dei misericordi1 confugerunt,ideo p liberati sunt: siquide plena est terra dei mi sericordia.quae ipsius est propriu utpote qui ut Vere dicit Sara no delectat in perditione holm. Cui stria plura adstipulatur dicens: Qm deus morte non secit, nec laetatur in perditione vivorum. Creauit, ut essent, omia. Ita Quis aliquis sit tribulatus.semper tame spe rei fibi adeo misericorde fore exultatione post fletum lachrymas, non secus atl post tempestatem, tranquillitatem. Cuius & ipse tribulatus deum benedice re debet.Et inter multos Dauidem in unicum recipe re exemplum, qui gloriabundus dicebat: Deus, quis est similis tibis Quantas ostendisti mihi tribulati nes multashmalas,& conuersus vivificasti m 'de ab yssis terrae iterum reduxisti me. Sic quoque mise

corditer egit cum Tobiaec ova, qui prope tit omnibus qui

176쪽

bus qui tribulato sunt corde.qui eum inuocant in veritate. ' Tertio, ange os altare nostris orationibus, d eas ad deum quasi ministros offerre. Hinc propheta ait:In conspeetu angelorum psallam tibi. Sic ad Ta PMl-13τ. chariam angelus dicebat: Ne timeas Zacharia, quoniam exaudita est deprecatio tua.Sic dc ipse angelus Tohiae de Satae orationes deo obtHIerunt,wrecItatunt. Et idipsum quomodo peragunt suo loco commodiatis dicemus, hoc loco duntaxat hortantes, Ut preces nostras 5 hymnos cum reuerentia dc deuotione non somniculose non ociose,non incuriose aut hoc genus modo male proferamus.revereamur tam nobiles con Mati. 18. Brres qui semper vident faciem patris,qui in caelis est.

Quarti capitis Periodus LIGitur quum Tobias putaret orationem

suam exaudiri, ut mori potuisset, uominia it ad se Tobiam filium suum, dixiti ei: Aucii fili mi uerba oris mei, dc ea in corde tuo quasi fundamentum construe:Cum aco cepit deus animam meam,corpus meum se Deli, re honorem habebis matri tuae omnis Dus diebus uitae eius. Nemor enim esse deshes, quae re quanta pericula passa sit proortex te in utero suo. Cum autem & ipsa compleuerit tempu3 uitae suae,sepelias eam

177쪽

Tobias videns iniqua suorum tempoχ8c mortalium conditione desiderio ad deum precatus est pis tum suum in pace receptu iri quod sibi melius duceret

mori quiuere. Quia vero suas adeo preces arbitratus est esse exauditas aut certe diem mortis vel fore propinquam vel incertam, qm nihil certius morte, nihil vero mortis hora incertius. nec sciatur qua hora, saucmane siue in meridie siue vespere siue in gallicantu d mlnus ipse sit venturus, ex hoc nos seculo per morte suscepturiis.ossicio boni patris functus est, utpote vexitu S ne morte praeueniatur inopina. testamentu sua facit ex more Omnivgentili. Est aut ' testamentum

authore iurisconsulto nostrae voluntatis iusta senintentia de eo quod quis post mortem suam fieri velit. Et habet ipsem ex sacris quo literis suum fundam tum. Ad Ezechiam emςgrotate Esaias iussu dni dic Liaid: IS bat: Dispone domui tuae, quia morieris tu & non Viaues.Dicitur aut in definitione: Post mortem.Siqui-Hebr. 9. dem testamen tu .scribente Apostolo in mortuis co firmatur quod nondum valet, dum vivit,qui testatus est. Vbiem testamen tu est necesse est intercedat mors L. . st de testatoris. Potestem restator donec vivit reuocare dc

Adulasa mutare,quod post morte fieri voluit: quandoquidε eius cui inquit lex voluntas ambulatoria fit vis ad ultimu vita exitum. Dicitur etiam, quod vesit aut voluit dcc. ad arguendii a nullo debere mutari vel in serii quod testator statuit, sed omino firmit esse habe dum quod testatus est:& ab eis. quom interest, perfici debere. Ait em Imperator: Disponat unusquiset in siseponat is,ut dignu est,ta sit lex eius voluntas. Nihil est enim magis hoibus debeatur uvisupremae volunt

2 q iis postu aliuta velle no possiuit,liber sit stilusMEcitu. quod

178쪽

quod iterum non redit arbitrium. Hinc quia quod

Cliristus post mortem suam fieri voluit, testamen tu nouum dici coepit, ouod ita ab omibus est seruandia, ut Euangelista minetur ei. qui eidem testamento ali

quid contrarii addit plagas quae inibi scriptae sunt. Et ei.qui diminuat inde quicu ut deus auferat parte eius de libro vitae,&de ciuitate tincta. Cuiusimodi minae proculdubio in eos recidunt, qui testamenta instingunt,quo minus fiat, quod statuit testator. Dicitur autem - iusta sua dcc. ad significandu seruari oportere, quod fieri voluit testator.si licitum sit 8c honestum atq3 iustum,& non contra bonos mores, ut si disponeret suas post mortem reliquias in Maenu pro icien das. Certe qui id no seritaret non expellendus sed lau- L.Quidam dandus esset quod 3c religione εἰ honestatem struasisti. Nec em seruari oportere, quod statuit testator, qd Conditiois est vel contra edicta Imperatoris, aut contra leges vel contra bonos mores, vel quod est ineptu&dcrisoria. L. Sereo aiatiae vero iuste.san te testator in suo testamento iieno.

Potiit ac debeat disponere, Tobias ipse nobis persea is, i*iu 3. istissimam priebet formula in suo testamento hoc sub capite. At plane perdocet Tobiassum, qui velit testari iuste dc beate duorum imprimis debere ratio- . inem Iaabere,de. eis testati Primo quidem sui ipsius oportere ratione, hoc quoad duo: Primoret in primis consulat animae suae quatenus illa deo vera Moe*bonis operibus sit reconciliata. aut saltem reconciliari possit ut cum illo post hanc transitoria vitam viuere possit aeterna, itam. Siquide homo nihil prae ciosius habeat anima Christo dicente: Quid prodest Matr. ιυ.

homini. si mundum uniuersum lucretur, animae verosiae detrimen tu patiatur Aut qua dabit ho comittatio

179쪽

nem pro anima sua Sic Tobiasvidens se inpediem moTobiae. 3 rituru,ideo suis peccatis petiit indulgentia,'in pace

spiritu suum receptu iri.Ita 8c dns noster more hum Luciei Πο,moriturus.Vocem nast: Pater in manus tuas. comendo spiritu meli. Et Stephanus iam lapidandus

Rctu. V. ait: Dne Iesu,suscipe spiritu meu.Et Paulus solui cupier.Tinx4 bat& esse cum Cliristo, alibi ad Timotheu inquiensa Tu vero vigila in omibus labora, opus fac Euangelistae ministeriu tuum imple sobrius esto. Ego emiam delibor 8c tempus resolutionis meae instat. Bonu ceno tamen certaui,cursum consummaui,fide seruauLIn reliquo reposita est mihi corona iustitiae, quam reddet mihi dfis in illa die iustus iudex. At p urina unusquisivnostrum hoc ipsum vere possit dicere, instantemonis

L. Idam tempore. Secundo ut consulat corpori suo.nimisa G. de con. vi more Iaudato sepeliatur n loco consueto. Et hoc ynim , propter duo praecipue, η Primo,ut atri Fr per hoc memoria haluatur humanae conditionis,utpote si sit' haec vana, transitoria adeo nulla,&s frustra&ν ne tot modis corpori studemus quod tame sic futura sit cibus vermiu.8c denim ut sic aspicientes praecedentium ossa,humiliamur,deponentes superbiam qua in Eccle. Io flammamur in corpore habitantes. Ecce enim, inquit scriptura,quid seperbis terra &cinis Cum enim ni inneturhomo.haereditabit serpentes. 8c bestias, M ver mes. Sic enim conditionem nostri omnium tam sta Iem, tam miseram cogitantes, videntesm nos adeoo mnes in morte esse paresfacile incipiemus erga alio os esse humiles, atque animae magis quam corpor

hac in vita studebimus. Secundo,ut 8c sic supremo

honore honestemus ipsum corpus, quia hic una cum

anima suerit templum spiritus sanui, quod dc sinina

cum arit

180쪽

eum anima perpessum sit bona ac mala, aeque salutis aeternae sudiosum, quam S in resurreetione iustoin I.Cor. 6. simul cum anima recipiet, ut pote, quod Paulo teste, diis Iesiis in nouissimo die veniens, resti scitabit & re- Philip. formabit configuratu corpori claritatis sitae, secundu operati Onc virtutis suae qua possit ei iam sub acere sibi omnia. Si em purpura sceptroi regis defertur honos. quia illis rex usus sit, quanto magis& honor ille supremus sepulturae,deferri debet corpori, quo anima

indumento usa est Hinc est quod sepultura non modo Christianis,sed N piis illis hominibus in veteri testamento semper religio extitit. Sic inter alios Ia Gene. 49cob paulo post morituriasin suo testamento iussit ii Infret secum patribus luis in spelunca duplici, quam Abraham cum agro emisset, in possessionem sepulchra sepeliret. Quod filii exequentes ex Aegypto illuc Portarunt,&sepelieriint suis ceremoniis. Sic propheta Η'ille sanctiis, orabat filios, ut se post mortem sepelirent in sepulchro in quo vir dei sepultus est. Et Chri- Mat. 2τ.stus quoip magister &author virtutis N honestatis, Marci is

non frustra voluit post morte sua, sepeliri cum omni honestate in sepulchro quod nouu erat,in quo nemo adhuc positus erat. Sic & Tobias se post mortem petiit sepeliri. Argumento nimirum,u honesta sit sepulturieratis,qua vel ideo nostrae aetatis lifretici contemnunt. quonia omi vacant honestate, qua nec post mortem merentEt hactenus de hs,quae testator quo ad se se uare debet. Secddo habeat ratione suorum UiOR, Prou. S. si quos habet, utpote haeredit quos aeque alcy se amet, quia de sua substanti q& sua iunt corona,in quib. per

memoria vivit.ΜOrtuus em inquit script . est pr eius. i.

quasi non est mortuus. Similem em reliquit sibi Ecc, - οἰinvita