장음표시 사용
111쪽
G terae consuleretur ex parte corrupta detestanda & abo
minada eorum fabula somniat: quid est quod etiam in hoc conatur fallere imperitos, ct in diuinis seripturi,
minus eruditos, ut interrogatus utru accipiat Apostolum Paulum ,respondeat,maxime, & inueniatur minica .rm. me. Sed certa,inquit,ratio est, qua ostendam paulum Apostolum,aut proficiedo mutasse sententiam, &seribentem ad Corinthios emendasse, quod seripserat ad Romanos ut omnino non scripsiti, quod tanquarius profertur, filium dei ex semine David seeundum earnem. Qua tandem ratione id ostendit Qgia no potest,inquit,virian ue verum esse: & quod in epistola est ad Romanos,densio suo, qui fastis est ei ex semine Daa c. s. uia seetidum earnem:& quod ait ad Corinthios. Ita
nos amodo neminem nouimus secundum carnem,etsi
noueramus seetidum earnem Christum, sed nune iam non nouimus. Restat ergo ut nos de stremus quam possit utrunque verum esse, & quam sibi haee duo non sint contraria. Vnum quippe eorum non esse Pauli,nullo modo possumus dicere, quia nulla in eo variat eodicum authoritas. Et si enim in ovibusdam latinis exemplaribus no legitur factus, sed natus ex semine David, H eum Graeca factus habeant,unde no ad verbum,sed ad
sentetiam transferre voluit dicendo, natu, Latinus interpres t tamen Christum ex semine David esse neun dum carnem, omnium librorum atque linguarum eo cordat authoritas. In hoe autem Paulum aliquando errasse,s proseledo mutasse sententi absit ut dicamus.
1od etiam ipse Faustus sensi, quam improbe atque
impie diceretur: maluits dicere, Pauli epistolam ali vim falsitate corruptam, quam ipsius errore viciosam.
O, R De his enim libris diei potest, aliquid eos habere
non eonsonum fortasse occultiori S ad dignoscendudiiselliori velitati, quod aut se remanserit, aut in posterioribus eorrectum sit, qui non praeipiendi aut horitate, sed proficiendi exereitatione seribsitur a nobis. Inter ho1 enim sumus quibus idem Apostolus dieit, Et philip s. si quid aliter sapitis, id quoque vobis deus reuelauit.
Quod genus literarum non cum exedendi necessitate,seeseum iudieandi libertate legendum est. Cui tamen ne intercluderetur loes,& adimeretur posteris ad quς- stiones dissiciles tractandas atque versandas, linguae aes ii saluberrimus labor, distincta est a posteriorum ti
biis , excellentia canonicae authoritatis veteris A nouit testamenti, quae Apostolorum confrmata temporibus Dimis i. per successiones Episcoporum, S propagationes eces eo salam. 1iarum tanquam in sede quadam sublimiter eonstituta
est cui seruiat omnis fidelis & pitis intellembi si quid
velut absurdum mouerit,non licet dicere. Author hii iii, libri non tenuit veritatem: sed aut eodex medosus est,aut interpres errauit, aut tu non intelligis . In opii seu lis autem posteriorum, quae libris innumerabilibus continentur,sed nullo modo illi sacratissimae eanoni earum scripturarum excellentiae eo aequantur etiam in quibuscoque eorum inuenitur eadem veritas. longe t
men est impar authoritas. itaq; in eis, si qua forte proditerra gissonare putantur a vero quia non ut dicta sunt intelligutur, tamen liberum ibi habet lector audit biseiudieiis,quo vel approbet quod placuerit.vel improbet quod ovenderit: ct ideo cuncta eiusmodi nisi vel erita
ratione vel ex illa canoniea aut horitate defendatur, ut
demonstretur sue omnino ita esse, siue fieri potuiste, quod vel disputatu ibi est vel narratum si eui aispli erit,aut credere noluerit,no reprehenditur. In illa vero
canonica eminentia sicrarum literatu etiam si unus
propheta, seu Apostolus aut suangelista aliqua iti sui, κliteiis posuis ipsa canonis eonfirmatione declaratur, ' at iis, non lieet dubitare Wiod verit si alioquin nulla erit pa- minari os gina, qua humanae imperitiae regatur infirmitas , s li- seisia δε brorum saluberrima aut horitas,aiu contemptu penitus his, his aboletur,aut interminata' cdfunditur. Quapropter sui M. quisquis es, quem velut repugnantia ista mouerunt, v c A. alibi seriptum est, Filium ciei ex semine David:alibi au- visa. . tem,Etsi noueramus Christit m secundum carnem, sed
iam nune no nouimus: eis non virumperi unius Ap i. . s.
stoli literis proferretur,sed unum eorum paulus dixis set,alterum Petrus,aut Esaias, aut alius quisquam Apostolorum, siue Prophetarum: quia ita sibi oinnia in ea
nonica aliti Oritate concordant, ut tanqua uno ore dicti ustissima & prudelisa inis pietate credantur, ct s renissimo intellectu inveniatur,s solertissima dilige tia demostrentur,no liceret de alterutro dubitare. Pro inde quia ex Apostoli Pauli eanonicis,id est vere Pauli epistolis,utrunque profertur: ct non possumus dic: e,
aut inendosum esse eodice, omnes enim Latini emen dati se habent aut interpretem errasse, omnes enim Gi ci emendati sie habent:testat ut tu non intelligas a me aut e ratio flagitetur, quo modo neutrum ab altero Ldissonet, sed in eadem sanae fidei regula utrunque eoacordet: Si enim tu quoque pie quςreres postes inuenire
quomodo ista perlcrutata dilucescant. Nam quod hfilius dei ex semine David homo factu, est. nee idem ΟΡ Apostolus uno loeo dicit,& aliae sanctet scripturi ape tissime prςdie L. Quod vero dieit,Etsi noueram' Christu in secundo carnem,sed iam nune non nouimus: ea-
ipsa eireunstantia seripturae loci eius satis ostedit quid loquatur Apostolus. Suo quippe more vita nostram futuram , qua ia in ipso homine mediatore Christo Iesu
eapite nostro resurgente completa est, ita spe eerta meditatur,tanquam iam assit,prasensq; teneatur:quq vii vita non erit secundum earnem, sicut Christi vita non est secundum carnem. Carnem nanque hoc loco non
ipsam corporis nostri substatiam, quam dominus etiapost resurrectionem suam carnem appellat dices. Pal. pate S videte, quia spiritus ossa & carne non habes, si cui me videtis habere: sed corruptione mortalitatem carnis vult intelligi, quae tune non erit in nobis, sicutiam in Christo no est. Hane enim proprie carnem no- , n , an minabat, etia eum de ipsa resurrectione satis diu denter i loqueretur,& diceret, quod iam supra commemoraui, Caro S sanguis regnum dei possidere no possunt,neq; i cis eorruptio incorruetione pol si debit. Cum ergo factis
fuerit,quod ibi cole uenter dicit, Ecce mysteritim vo bis dico,omnes quiciem resurgemus, no tamen omnes immutabimur: in atomo,id est in mometo, in ictu cietili in nouissima tuba: canet enim tuba ct mortui resur get incorrupti,& nos immutabimur: oportet en I eorruptibile hoc induere incorruptionem,& mortale hoe induere immortalitate iam secudum id quod earnem. non ipsam eorporis sibstantia, sed ipsam eorruptione
mortalitatis appellat,no erit utique caro: quia coma p-tionem mortalitatas mutata n6 habebit: seeundum auatem ipsius substantiae eorpori originem eadem raro erit, quia ipsa re turget ct ipsa mutabitur, quia ct illud
vertim est quod ais dominus posteaqua relurrexit,l'al- raro
pate & videte, uia spiritus ossa ' earnem no habet, si cut nae videtis habere: ct hoe verum est quod ait Apostoli, Caro & sanguis regnis dei possidere no possunt. illud enim dictum est secundo ipsam substantiam qiuae
etiam tunc eri quia ipsa mutabitum hoc autem dactumens
112쪽
Aea seeundum carnalem corruptionis qualitatem, quae
tune iam non erit, quia mutata caro non corrumpe- cur s. tiar. Noueramus ergo Christum secundum carnem, id est, secundum earnis mortalitatem antequam resurg
ret, sed nune iam non nouimus: quia sicut illem dicit Apollo lus Christiis resurgens a mortuis, iam non in ritur. de mors ei ultra non dominabitur. Nam si te ad verborum proprietatem teneas, mentitus est quod ait, Noveratiam Christum secundum ornema ii Christi, nunquam fuit seeundum carnei nemo enim nouerat quod non erat. No autem dixit, putabamus christum
ieeundum carne sed ,noueramus. Veruntamen vi ve
bo non premam, ne quis assirmet per abusionem locu tum Apostolis, ut pro eo quod est putabamus: dico et,
noueramus, illud miror non attedere homines caecos,
vel potius non miror non videre caecos, quia s Chrimis ideo non habuit earnem quia dixit Apostolus, niteiam non se nosse Christum secundum carnem. nee illi
.ciris. habuerunt carnem de quibus in eodem loeo dicit lisque nos amodo neminem nouimus secudum carnem:
neque enim de solo Christo id volens intelligi, si et
dicere, Neminem nouimus seeudum carnem: sed quia B illorum ineum vitam futuram laqua ni praesentein meditabatur, qui resurgentes commutabuntur, Amodo, inquit, neminem nouimus secundum carnem id est, tam certam spem tenemus siturae nostiae incorrupti
ni, ct immortalitatis, ut amodo ici in ipsa notieta gau- cog s, deamus. Vnde alio loeo dicit,si autem resurrexistis etiChristo, quae sui sena sunt suaerite, ubi Christus est ad dextera dei sedens: iii sui sum sunt sapite,non quae sua per terram. Nondum utique resurreximus sciit Chri illi . sed tamen secundum spem,quae nobis in illo est,ianos eum illo resurrextile testatus est. Unde etiam dicit, Secundum suam misericordiam saluos nos fecit per lauacrum regenerationis.Quis autem no intelligat in lauacro regenerationis spem nobis datam salutis futute, non iam salutem ipsani quae promittitur: S tame quia certa spes est, tanquam iam data esset eadem salus, sal uos nos,inquit,fecit. Alio quippe loeo dilucidissime di R m. - No,annobis ps, ingemiscimus adoptionem expectantes ,redemptionem corporis nosti t. Spe enim salui facti sumtis spes autem quae videtur, non est spes: quod enim videt quis quid sperat Si autem quod non vide si mus,speramus per patientiam expectamus. sicut ergo hie nodixit salvi futuri sumus:se3 amodo iam silui tia .coris. stimus nondti in re sed in De. e enim inquit salui facti sumti, ue 3 quod ibi di tu est Amodo neminem nouimus secundum carnem: nondum in re, sed in spe intelligitur: quia spes nobis in Christo est, quia in illo RU .4. iam completum est, quod nobis promissim speramus. ille quippe iam resurrexit, ct mors ei ultra no domina
bitiae . Quem & si noueramus secundum earnem eum adhue moriturus est et inerat quippe in eius corpore illa mortalitas, quam proprie carne appellat Apostolus, sed iam nune non nouimustillud emni eius mortale, a induit immortalitate, unde secundum pristinam moria
c. ara talitatem iam caro appes lari non possit. Itas ipsius
loci contextionem,ubi haec sententia est de qua isti ea- ,o s. lumniantur,cdsideremus, ut hoc quod dico,iaragis esu-ceat. Charitas inquit, Christi compellit nos, iudicantes hoe,quoniam si unus pro Omnibus mortuus est, ergo Omnes mortui sunt: & pro omnibus mortuus est,ut qui vivunt.iam no sibi vitiant sed ei qui pro ipsi, mortuus est, de resurrexit.ltaque nos amodo neminem n
inmus secundum carnem, & si noueramus seeundum earnem Christi, sed iam nune no nouimus. Certe iam ranunc cum is apparet propter resurrectione Christi ho edixi in Apollo tum, qua doqitidem ista verba illud praecessit, Vt qui uiuiit,ia non tibi vivat,sed ei qui pro omnibus mori titis est, ct resura exit. Quid est enitii aliud. non sibi sed illi vitiant: nisi vi secundum carnem nota vivat in spe teirenorum S corruptibilium bonorum: sed seeundum spiritum in spe resurrectionis, quae iam εχ ipsi, in Chrillo facta est iraque eorum, pro quibus Christit, mortuus est, ct resurrexit, ct qui iam non sibi, sed illi vivunt,neminem secundiam carnem Apostolus
nouerat, eropter spem futurae iminoi talitatis, in cuius expectatione vivebant, quae in Christo iam non spes, sed res erat: quem S s nouerat secudum carnelia,cum adhue moriturus esset, iam tamen non nouerat: quia eum resurrextile nouerat, S ultra ei mortem dominati iram. Et quia omnes in illo,ct si nodum in re,iam tamen spe hoe sumus, sequatur dicit, Si qua igitur in , oris
Christo noua creatura, vetera transmint: ecce facta sunt Omnia noua. Omnia autem ex deo, qui recociliauit nos sibi per Christum. Omnis ergo noua creatura, id est populus innovatus per fidem, ut habeat interim
in spe . quod in re postea perficiatur, in Christo habet petiam a quod in se sperat itaque nunc vetera tianserui tes hali,seeundum spem, quia modo iam non est tempus vete
ris testamenti , quo temporale atq; carnale iegnum ex pectetur a deo: S facta sunt Omnia noua secundo ean dem spem, ut regnum caloris, ubi nulla erit mors at que corruptio,promi ilum teneamus . in resurrectione 1.clariis. autem mortuorum no iam secundum spem,sed secundum rem & vetera transibunt,cum inimica nouitii madestritetur mors,& set Omnia noua : cuira corruptibile
hoc induerit ilicorruptionem, es mortale hoo induerat immortalitatem: quod iam factum est in Christo, quesecundum rem iam non nouerat Paulus secundu ca nem:eortina vero, pro quibus mortuus est S resurrexit, nondum secundum rem,sed iecudum spem,nenti item nouerat secudum earnei quia illium gratia, lictit idem
ad Epheso, dicit, stimus salui facti. Nam ct ipse locus
huic sententiae se attestatur, Deus autem infitiat, qira di D.a.
ues est in misericordia, propter multam dilectionem qua dilexit nos, ct cum oremus mortui peccatis, conuiuificauit nos christo, cuius gratia sumus salui facti. Quod enim hie dixit Conuiuis cauit nos Christo: hoe pdixit ad Corinthios, Vt qui vivunt,iam non sibi vivat, tased ei qui pro ipsis mortuus est, ct resurrexit. Et quod hie dieit, Cuius gratia salui sumus factit iam vestit per fectum sit loquitur quod in spe tenet. Nam quod paulo ante eommemoratii,apere si ne alibi dicit,Spe enim ,.-, , . salui facti sumus. ideo m de hie seqititur, & taquam perfectum enumerat quod fiat in uni est, Et simul, inquit, excitauit, & simul sedere fecit in coelestibus in Christolesu. Certe enim in ecelestibus Christus iam sedet,non dum autem nos: sed quia spe certa, quod futurum est, iam tenemu ,simul sedere nos dixit in eoelestibus non dum in nobis. sed iam in illo. Nanque ne putares iam nune este perfectum, quod in spe ita dicitur, tanquam perfectum st: atque ut intestigas adhuc fimimimilequi tur Se dicit, Vt ollendet et in superuenientibus seetilis superabudante, diuitias gratiae tuae in benignitate se uper nos in Christo Iesu. Hinc est& illud, Cum enim
essemus in earne,passiones peccatorum,qua per legem sunt, operabantur in membris nolim. ut fructum ter rent morii. Ita enim dixit Cum essemus in carne: qua si iam non ellent in carne: quod ita liuelligitur, Cum essemus
113쪽
G essemus in ire rerum carnalium: quando lex, quae ima pleri non potest nisi per charitatem spiritalem ad hoe
super eos erat, ut per prauaricationem abundaret deliactum,ut postea i euelato nouo testameto, perindulgentiam superabundaret gratia. Hinc si maliter alibi diei Qui autem in carne sunt deo placere non possunt. Et ne putaret quisquam eos dictos , qui nonatim mortui sunt,statim subiecit, vos autem non estis in carne,sed in spiritu: id est, ut in spe carnalium bonori, sunt,deo I lacere non ponunti vos autem non estis in spe earn a iiii sed in spe spiritalium id est,regni coelorianes ubi Ripsum corpus per illam mutationem in suo quod a genere spiritale erit,quod modo animale est. Seminatue enim corpus animale, sicut ad Corinthios idem dieit, i. oriis. Resurget corpus spiritale. Si ergo neminem eorum iano uerat secudum carnem Apostolus, qui propterea dicebantur non esse in carne, quia no erant in spe rerum carnalium, quantiis adhuc corruptibilem carnem mortalemque portarent: quanto expressius de Christo di ceret , quod eum iam non nouerat secundum earnem, in cuius eorpore etia re ipsa iam persectum erat, quod si illi in spe promissum tenebant i Quanto ergo melius, quanto religiosus diuina scriptura ita pertractantur, ut dicitis,is omnibus concordare inueniantur, quam desieiente homine in quaestione, quam soluere non potest, tanquam verae in parte acceptentur, Se tanquam falsae in parte damnentur: quia & oim esset paruulus Apostolus, & ea quae paruuli erant, saperet, quanquam hoe ad similitudinem dixerit, nondum erat tamen spiritalis, qualis iam erat, cum seriberet quae ad Ecclesia rum aedificationem, non Iro sciendi exerritatione in studiosorum manibus vertarentur,sed praecipiendiam
thoritate n ecclesiastico canone legerentur.
Ya ipsa sua sibi in testimonium vocat, Si mihi non cre. I. u..
caput LA v s T v S gixit Cur non aecipitis prophetas immo tu dic potius, si quid habes eur debeamus prophe
tas accipere. Propter testimonia,
inquit,qua de Christo prcfati sunt
ego quidem nulla inueni, quantiis attentius eos S curiosissime lege trantiis. vim. Sed tamen es hoc inertias fidei eonfessio est, in Christum sine teste S argumento non credere. Nen - pe ipsi vos docere sol ctis, idcirco nihil esse euriositi, exquirendum, quia simplex si & absoluta Chiistiana credulitas . Quo inodo ergo nune s dei simplieitatem destruitis, indiciis eam ae testibus fulciendo, de hoe luis daei, Aut si prima vobis sententia displicet,idcircoque transtis in alteram, quia fides ior vobis esse testis debet. quam deus ipse de stio suo,qui non per vatem, nec per interpretem, sed ultro ea litus erupta voce, cum eum mitteret ad terram, dixit, Hie est tisius meus dilectis Lmus,eredite illi. Necno S ipse de se, A patre meo pro-- cessi,& veni in hunc mu nautia atque multa alia huius. et A. His modi. Ad quae respondentes t ' Iudaei,Tu de te testis
inre . caris,diccbant aestimonium tuum non est uerum Quibus ipse, Et si ego testiseor de me. testimonium meum verum est, quia non sum solus. Nam ct in lege vestra scriptum est. Duorum hominum testimonium verum est. Ego sum qui testis eos de me, ct testis eatur de me qui me misit pate non dixit,Propheta. Ad hce R ope
ditis,dicens,operibi credite noli dixit, Si mihi no cre Kditis,Prophetis credite. Quapropter nos testimoniis de Saluatore nostro nullis egemus, exemplatantum vitae honestae,& prudentiam ac viruitem in Prophetis querimus: quor lina nihil in ludςorum finite vatibus, quia te non latuerit sentio:sui uidelia costilente me, cur eo, accipiendos putares, non improvide, nec inurbaniter si lentio eorum inadatis operibus, in sola transiluisti prς- sagia: oblitus utique scriptum esse, Nunquam vinde- miari vitam de spinis,nec de tribulis ficus. Quapropter hae e strictim interim , ct castigate ad interrogationem tuam responderim, quia quaeris, cur non accipiamus
Propbetas : alioquin nihil eos de Christo prophetat Iciabunde iam parentum nostrorum libris ostensum est. Ego vero illud adiiciam, quia ii Hebraici vates Christum scientes & praedicantes, tam flagitiose vixerunt,
iure de in ipsos dici poterit, id quod Paulus de gerium
sapientibus cotestatur, Quia cum cognouissent deum, non ut deum clarificauerunt, aut gratias egerunt: sed evanuerunt in cogitationibus suis, de in tenebratum est insipiens cor corum. Vides ergo ito ei se magnum ma- Lgna cognouisse, nisi ex eorum vixeris dignitate. A W ris DGvSTIN vs respondit, Nempe his omnibus verbis tid igit Faustus, ut Prophetas Hebraeos neque quicquade Christo praenunclauisse,neque si praenunciarunt, eorum testimonia nobis prodesse,n
----- r I- Me,neque illos ipsos ex eo
rundem testunonioru dignitate vixiise credamus. Nox
itaque demostrabimus & eorum de Christo praesagia, ct quitum per ea nobis ad fidei veritatem firmitatein que consultum sit, & eos sex prophetiae congruenter apte s vixisse.in hac tripartita dii pinatione, illud quod primo posui, logum est ite probare, v t de illis omnibus libris testimonia proseram, quibus ostedam Christum esse praedictum: sed huius hominis leuitate grauis, imo aut horitatis pondere conteram lis quippe non accipieProphetas Hebraeos, ut accipere se lainen profiteatur Apostolos. Apostolus autem Paulus,de quo cum se ipse
tanquam ex aduersa voce interrogasset utrum eum a
ciperet,respondit, ct maxime,quid de illorum prophetia dicat vidiamus. Paulus,inquit eritus Christi,vo - R. o.
tus Apostolus,segregatus in Evangelium dei, quod ante promiserat per prophetas suos in scripturis sancti, desilio suo, qui factus est ei ex semine David secudum carnem. Quid volunt amplius Nisi forte hoe de alii, Maliquibus Prophetis, non de nostris Hebraeis dictum volunt intelligi Sed quanquam per quoslibet dictum sit, de illo tame filio dei pro inlisum est Euagelium, qui factus est ei ex semine David se sidum carne in quod Euangelium segregatum se dicit Apostolus: Istorii autem perfidiae hoc sit contrarium, quod secundum hoe Euagelium credimus filium dei fictum ex semine Da
uia secundum carnem: tamen apertiora cognoscan quibus euidentissimu Prophetis Hebraeis testimonium perhibetur, per eum Apostolum, cuius authoritate superborum istorum colla Dan gamur. Veritatem, C p III inquit dico in Christo, non mentior, contestante mi- R. m.
hi conscientia mea in spiritu sancto, quia tristicia est mihi magna ct continuus dolor cordi meo. Optabam enim egoiple anathema esse a Christo pro fiatribu, meis, cognatis secundum carnem , qui sunt i Daelitae quorum est adoptio & gloria S testamenta Se legis eastitutio Se obsequium & promissiones:quorum patres, ct ex quibus Christus secundum carnem, qui est funer
oninia deus benedictus in se la. Quid potest abundantius
114쪽
Y dantIus diei, quid expresius deelarari, quid sanctius commendari. Qia ae est enim adoptio lsraElitarum,nisi per filium deon de ad Galatas aicit, Cum autem v nit plenitudo temporis, mist deus filium suum factum ex muliere , factum sub lege: ut eos qui sub lege erant,
redimeret,ut adoptione tiliorum reciperemus. Et quae
gloria eorum nisi praecipua illa, Ae qua idem Apollo-lus ad eosdem Romanos dicit, Qt 1id ergo amplius est
Iudaeo aut quae utilitas circucisonis Multum per omnem modum. Primum quidem, quia eredita sunt illis eloquia gei. Quaerant isti quae sint eloquia dei e edi ea ludiis , Se ostendant nobis alia praeter Hebraeorum Prophetarum. lam vero testamenta eur dixit ad Israe altas praeeipue pertinere, nisi quia & vetus testametum illis datum est.& nouum in vetere figuratum: legis autem constitutionem. quae Israelitis gata est, non intelligentes eius dispensationem, quia iam non vult nos deus Etae sub lege sed sub gratia, reprehendere isti solent imperitia retiosa.Cedant ergo authoritati Apostolicae, qua laudans atque commendans lsraelitarum ex celletiant,etiam hoe enumerauit, quod eorum sit legis constitutio.Qgae s mala esset, n5 utique in eorum lati de poneretur. Si autem Christum non praedirare non
ipse gomin' die et i oederetis Moysi, erederetis Smihi de me enim ille scripsit. Nee post resurrectionem se eis attestaretur, dicens, Oportebat impleri omnia quae scripta sunt in lege Moysi es prophetis & Psalmi de me. Sed quia Manichaei alium Christum prae dieant, non eum quem praedirauerunt Apostoli, sed suum proprium fallacem , fallaciter hiatus falsitatis se ctatores eongruenter & ipsi metiuntur, nis quod impudenter sbi credi volunt, in se mentientis diseipi ros esse prostrantur: coligit eis quod de ipsa ins deliabus ludiis dieit Apostolus, Cum legitur Moyses,vel
men est super cor eorum: neque enim aufertur hoc volamen per quod non intelligunt Moysem,nis transie rint ad Christum no qualem ipsi finxerunt,sed qualem patres Hebraei prophetauertit. Sic enim idem Aposto
lus ait, Cum autem transeris ad dominii, auseretur volamen . Neque enim mirum est,quod resurgenti Chri
sto.& dicenti, Oportebat impleri omnia, quae scripta sunt in lege Moys ct Prophetis, S Psalmis de m dino sunt isti eredere: quasso itidem Christus ipse imrrauit, quid Abraha dixerit immisericordi cuidam diuiti , euapud inferos torqueretur, & peteret inde mitti alique ad fratres suos, a quo docerentur ne & ipsi venitent in illum locum tormentorum, Hoe enim ei dictum est, Habent ibi Moyse m ct Prophetas. Et eum ille dixisset, non eos credituros,nisi aliquis resurrexisset a mortuis: veris,ime responsum est, Si Moysem 5e Prophetas noaudiunt,neque si quis ex mortuis resurrexerit,credent. Quapropter isti non audientes Moysem de Prophetas, non solum a mortuis resurgenti Christo, sed omnino
Christum a mortuis resurrexisse no eredunt. Quo ni do enim resurrexisse eredunt,que mortuum fuisse non credunNNa quo modo mortuum fuisse credunt,quem mortale corpus habuisse non credunt Nos autem
illis non tanquam eius Christi, qui fallax fuit, sed esti,
iii omnino no fuit, fallacibus pr dicatoribus non eredimus. Habemus enim Christum verum atque ver cem , praedictum a Prophetis, praedicatum ab Aposto Iis, praedicationis suae testimonia ex lege de Prophetis adhibentibus. sicut innumerabilibus locis ostendunt. Quod paulus breuissime veris,imeque complexus est, diems, Nune autem sine lege iusticia dei manifestatacuset
est, testificata per lege de prophetas. Qitos prophetas, Dnisi lsraelitas Quorum esse apertissime dixit, di testamenta S legis costitutionem S promissiones.De quo η' . . promissiones,nis de Christ, Quod breuiter alio loco determinat, ni de Chrisso loquitur,dices, Quotquot enim sunt promissiones dei, in illo etiam . Dicit mihi paulus,lsraelitatu esse legis constitutionem. Dicit etia, Finis enim legis Christus, ad iusticiam omni credenti. ad. Dieit etiam de Christo loquens, Quotquot enim sunt promissiones dei, in illo sunt etiam. Et tu mihi dicis,
istaelitis de Christo nihil praedixisse Prophetas Quidisitur testat, nisi ut eligam virum Manichaeo credam, fabulam vanam ct longam eontra Paulum narrati, an Paulo Iraemonenti,si quis vobis euangelietauerit prae- Cri titer quam quod euangelizavimus vobis, anathema stabile forte dieant, ostende nobis ubi si Christus csi Israelitis Prophetis praenunciatus quas parua sit ista auctoritas, qua dicunt Apostoli ea quae in i lebriorum Prophetarum literis legimus, in Christo esse completae vel quod dieit ipse dominus de se, illa esse eon seripiat proinde quisquis hoc ostendere non potuerit,ipse non intelligit,non Apostoli aut Christus aut sancti eodices
mentiunturi veruntamen ut multa no colligam.& hoe βvnum comemorem, quod eodem loco Apostolus eon
sequenter dicit, Non potest aute exeidere vel bum ilhii R non enim omnes qui ex Israel, hi sunt Israelitae: neque qui sunt semen Abrahae, omnes filii, sed in Isaae voe
bitur tibi semen: hoe est, non hi qui filii Ginis, hi filii dei sed sit promissionis Aeputantur in seme. Quid adhaee responsuri sunt, cu aperte alio loco de hoe 1 emine .d Abraham dieatur,in lemine tuo benedicentur om- cene asties gentes terra Na s eo tempore hine disputaremus,
quo tempore hoe exponebat Apostolus diem Abrahae calat. 3.gi' sunt promisitones & semini eius, non dicit S se
minibus tanquam in multis, sed laquam in uno,& s mini tuo quod est Christus: fortasse aliquis non ta in pudenter nollet hoc credere antequam videret omnes gentes credere in Christum, qui praedicatur ex semine Abraham.Nuc vero cum hoc impleri videamus,quod tanto ante prinunciatum legimus,cum omnes gentes iam benedieantur in semine Abrahae, cui dictum estante annorum milia, In semine tuo benedicentur ontines gentes,quis tam Iertinae iter insaniat, ut vel alium Christum, qui non si ex semine Abrahae, conetur in- Fduceret vel de isto vero Christo prophetias Hebraeas, ius gentis pater est Abraham, nihil existimet praenuntiassea Quis autem potest, non dico una breui curV11 resposone, uales in hoc opere habere coarctamur,sed quolibet ingeti volumine omnia e mmemorare prae eonia Prophetarum Hebraeorum, de domino S salua tore nostro Iesu Christo quandoquide omnia quae illiseontinetur libris,vel de ipso Aicta sunt, vel propter idisi v sed propter exercitatione quarentis se delectatio nem inuenietis,multo plura ibi per allegorias S aemgmata partim verbis solis ins nuanthe, partim etiam ei Ela narrantur. Veruntamen nis aliqua ibi manifesta es.sent,non coprehenderetur sensus,quo etia obscura elarescerent: quanqua S ex illis quae figuris inuoluta sunt,s quaedam velut sub uno aspectu quasi contexta pon tur,ita conii ingunt in contestatione Christi voees suas, ut euiusuis obtusi surditas erubescat. Sex diebus in cap. VII. Genes cosum nisuit detis omnia opera sua, a septimo requieuiti sex xtatibus humanum genus hoc secuto presueeesiones temporu dei opera insignitit: quarum prima est ab Adam usque ad Noe, secuta a Noe usque ad Abraham,
115쪽
G Abraham tertia ab Abraham usque ad David, quarta a Dauid . : ad trasmigrationem in Babyloniam,quinta inde usque ad humilem aduetum domini nostri te su Chi isti: sexta qua nuc agitur, donee excelsus veniat ad iudicium I septima vero intelligitur in requie san inis. ctor uin,no in hac vita, sed in alia, ubi vidit requiesce tem pauperem diues ille, eum apud inferos torquere tur: ubi non sit vespera, quia nullus ibi rerum detectus cnu 3. . Sexto die in Genesi formatur homo ad imaginem dei, sexta aetate seculi manifetatur reformatio nostra
lus D in nouitate mentis,seeundum imaginem eius qui crea- uit nos, Qui dieit Apostolus. Fit viro doranieli coivnx de latere, fit Christo moriente Ecelesia de sacramento sanguinis qui de latere mortui profluxit. Vocatur Euavita & mater vivorum, quae de viri sui latere facta est. I. Et dicit dominus in Evangelio Si quis non mandueauerit carnem meam,& biberat sanguinem meu, no habebit in se vitam. Et omnia quae illic intelligutur, enu eleate minutatims tractanda, Christum S Eeel etiam praeloquuntur, siue in bonis Christianis, siue in malis. ηιma. . Neque enim frustra dixit Apostolus, Adam qui est ibi. tris. ma tuturi:& illud, Relinquet homo patrem & matre,
H ae adhaerebit uxori suae,& erunt duo in carne una. Sa-
cene. . cra metum inquit hoc magnum est, ego autem dico in
'asini. Christo S in ecclesa. Quis enim no agnoscat Christuτhδp. i. eo modo reliquisse patre, quo ' cum in forma dei esset, non rapinam arbitratus est esse aequalis deo,led semet ipsum exinaniuit,forma serui accipies: reliquis e etiam matrem synagogam ludaeorum, veteri testamento earnaliter inhaerente, S adhaesisse uxori suae sanctae eccle sicut pace noti item meti essent duo in carne una: iuia
eum lit deus apud patrem per quem secti stimus,factus est per carnem particeps nostra, ut illius capitis cor pus en re esse pollemus. Sicut Cain sacrificium ex terrae fiti c., .. ctibus reprobatur,Abel autem sacrificium ex ovibus de
earum a clipe suscipitur,ita noui testamenti fides ex in nocentia gratiae deum laudans, veteris testimenti te renis operab' anteponitur: quia etsi Iud i ante iecte illa fecerunt,in eo tame infidelitatis rei sunt, quia Christo
veniente iam tempus noui testamenti, a tempore vetoris testatuenti non distinxerunt. Dixit enim deus ad Cain,Si recte osseras,recte autem no dividas, peccasti:
usi si obtemperasset deo dicenti, Quiesce.ad te enim
conuersio eius S tu dominaberis illius 1 ad se coitertinset peccatum suum, ibi hoc tribuens, & eonfitens deo: i ac si adiutus indulgetiae gratia ipse peccato suo domi naretum no illo sibi dominante teritus peceati, fratrem D, cis,liis occideret innocentem. Sic S ludaei,in quorum haee s
l . ., c. gura gerebantur, si quiescerent a sua perturbatione, es, i, M. tum pus salutis per gratiam in peccatorum remissione j- ,. agnoscentes,atidirent Christu dicentem,Non est opustitiis a. sanis medicus,sed male habentibus: Non veni voeare iustos,sed peccatores in poenitentiam: Et omnis qui facit peccatum,semus est peccati: Et si vos filius liberaue
iit,tunc vere liberi eritis: ad se conuertissent peccatum suum in eonfessione, sicut in Psalmo scriptum est, nam
sal ... dico dicetes, Ego dixi domine miserere mei, sana ani
mam meam quonia peccaui tibi: Eidem peccato,qua diu esset adhue in eoru mortali corpore,per spem gratiae liberi dominaretur.Nune autem ignorantes dei iusticiam S luam volentes costituere, elati deo operibus legis non humiliati de peccatis sitis,non quieti erunt: RRam .s. regnante reccato in eoru mortali corpore ad obedie O ,. dii in deiidem is eius, offenderunt in lapidem offensio nis,de exarserunt odio aduersus eo,cuius opera videntes deo accepta eis dolueriint,illo,qui caecus natus via κdebat,sibi dicente Scimus quia peccatores deus no ex- Ioas s. audit,sed qui eum coluerit, de voluntatem eius fecerit, hune exaudit. Tanquam hoc eis diceret, Super facitneium Cain non respicit, sed super sicliseium Abel respicit. lias occiditur Abel minor natu a fratre maiore sene. . natu . Occiditur Christus caput populi minoris natu a r. populo Iudaeorum maiore natuIlle in eapo,iue in Caluariae loco. Interrogat deus Cain non tanqua igiis c p . rus eum a quo discat,sed laquam iudex reum quem puniat ubi sit fiater eius. Respodit ille nescire se, nec mu Gisdia.
se esse custodem. Vsq: adhuc quid nobis respodentili.
dci eum eos dei voci,hoc est, iunctarum scripturarunt voce interrogamus de Christo, ni is nescire se Chi istumem dicimus Fallax enim Cain ignoratio ludaorum est falsa negatio. Essent aute quodam modo Christi custodes, si Christianam fidem accipere S custodire vo
luissent.Nam qui eustodit in corde suo Christum,non dieit quod Cain,Nunquid ego custos sum fiatri, mei Dicit deus ad Cain,iauid fecisti Vox sanguinis fiat iis
tui clamat ad me de terra. Sic arguit in scripturis sancti, Vox diuina ludaeos. Habet enim magnam vocem Christi sanguis in terra, cu eo accepto ab omnibus gentibiis respondetur, amen . Haec est clara vox sanguinis, Lquam sanguis ipse exprimit ex ore sdelium eodesan guine redemptorum. Dicit deus ad Cain, Et nunc Ohar.
maledictus tu a tei ra,quae aperuit os suum acciperenti Gem. .guinem fiatris tui de manu tua, quonia operaberis terram,& non adiiciet virtute suam dare tibi: Gemens es tremens eris in terra. Non dixit, Maledicta terra sed. Maledictus tu a terra quς aperuit os suum accipere sanguine fratris tui de manu tua. Maledictus in enim po
pulti, ludates infidelis a terra:id est,ab ecclesa: tu apertiit os suum in confessione peccators accipere sanguinem Christi qui filias est in remissionein peccatorum, de manu peccatoris noletis esse sub gratia sed sub lege, vi esset ab ecelesia maledictus: id est, ut eum intellige rei ct ossederet ecclesa maledictum, diecte Apostoso, Quieunque enim ex operibus legis sunt sub maledicto αν sunt legis. Desii de eo dixiiset,Maledictus tua terra, ii aperuit os sium accitere sanguinem fratris tui de m nu tua, Non dixit, Quoniam operaberis eam: sed ait,
Quoniam operaberis terram ct non adiiciet virtutem sualia dare tibi. Vnde nee cile est eandem et terra intelli t a V δε gere operari Cain, quae aperuit os accipere sanguinem nineri πι- 1iatris de manu eius: sed ideo maledictus intelligit ab osse eo
hac terra, tuoma operatur terram,quae nodum adiiciet dem ori
virtutem tuam dare illi:id est,ideo populum lud orum Minaledictum agnoscit ae ostedia ecclesa, quoniam oc-eiso Christo adhuc operatur terrenam cir citionem, terrenum sabbatum,terrenum a Dinum, terrenum P seha: quae Omnis terrena operatio habet occulta virtuatem intelligendae gratiae Christi:quae non datur lud is in impietate S infidelitate perseuerantibus, quia nouo
testamento reuelata est: Et no transeuntibus agdomi nutar,non eis auferetur velamen quod in lectione .hie a
ri, testameti naanet:quia in solo Christo euacuatur, noipsa lectio veteris testamenti, quae habet absconditam virtutem, sed velamen quo abici dii ur. Vnde Christo in cruce passo velum templi coscii sum est,ut per Christi pinionem reti lentur secreta sacramentorum fide libus ad bibendum eius sanguinem ore aperto in consessione transistibus. Propterea populus ille sciit Cain
adhue operatur loram, adhuc exercet operationem legis carnaliter quae non ei dat vii tutem suam, quia in ea
116쪽
s A non intelligit gratia Christi propterea ct in ipsa terra,
iniam Christus pol tauit, id est,in eius carne,ipii Operati Rama. q. sum salute nostram crucisgendo Chiissu,qui mortuus est propter delicta nostra. Nee eis dedit eade teria vir tute suam: quia non iustificati sunt virtute resurrectio nis eius, qui resurrexit propter iustificationem nostra: et n. quia eis crucifixus est ex infirmitate, sed vivit ex vitiui. Raa. te dei, sicut dicit Apostolus. Haee ergo est virtus terrae
illitis,qua non ostendit impiis S incredulis. Vnde nee
resurgens eis, a quibus erat crucifixus, apparuit laquam Cene. 4. Cain operanti terraevi granum illud seminaretur, non ostendens eadem terra fluctum virtutis tuae: quoniam operaberis. inquit, terra, ct no adiiciet virtute sua dare
c. XII. tibi.Gemens ct tremens eris in terra. Nunc ecce quis non videat, quia non agnoscat in tota terra, quacumq:
dispersus est ille populus, quo modo gemat mor rea misi regni, ct tremat timore sub innumerabilibus po-Gen . 4. pulisChrismanis.ldeo i respondit Cain & dixit Maior est eausa mea, s elicis me hodie a facie terr , & a facie
tua abscondar, ct ero gemens es tremes super terra, ct erit,omnis qui inuenerit me,Oeeidet me. Vere inde gemit S treinit, ne regno etiam terreno perdito, ista visibili morte oecidatur. Hanc dicit maiorem causam qillam, Q ei terra non dat virtutem suam, ne spiritaliter
moriatur. Carnaliter enim sapit & ab secindi a faeie dei id est. iratum habere deum graue non putat, nisi ne inueniatiir es oecidatur. Carnaliter sapit tanqua operans terra, cuius virtute no accipit. Sapere autem secundum carnem mors est.Quam ille non intelliges.amitati regno gemit, ct corporalem mortem tremit. Sed quid ei Coe.4. respondit deus Non se, inquit. Omnis qui occiderit Caici,septem vindicias exoluet: id est,no se quo modo dicis non eorporali morte interibit genus impium carnaliti in Iudaeo . Quieum enim eos ita perdiderit, septem vindictas exoluet: id est,auferet ab eis septem vindictas, quibus alligati sunt propter reatum occis Chi iani: vi hoe toto tempore quod septenario die tu numero voluitur,magis quia non interit gens Iudaea satis appareat s delibus Christianis, quam subiectionern merite- ' . mi. rint, qui superbo regno dominum interficerunt. Et D in posuit dominus deus in Cain lignum, ne eum occidati; M 1s L omnis qui inuenerit. Hoe reuera multum mirabile est, mi. 39. 'uead modii omnes gentes, qu a Romanis stibiectae 'tet. μό- sunt,in ritum Romanorti sacromina transerint eaq; sa-ῶ,-ὰM. erilegia obseruanda A eelebranda susceperint gens auc tem ludia sue sub Paganis regibus,si ei tib Christianis non amiserit signum legis suae, qua a caeteris gentibus populis 3: distinguitur,ct omnis imperator vel rex qui eos in regno suo inite niticii ipso sagno eos intuenit, nec occidit:id est non esicit ut non sint lud i certo quodata proprio suae obieruationis ligno a caeterarii gentium communione discretimis quieus eorum ad Christum
transerit, ut iam non inueniatur Cain nee exeat a facie
Gei nee habitet in terra Naid. quod dicitur interpretari commotio. Contra quod malo deus rogatur in psal Iul. 13. nao, Ne dederis in morti pedes meos, ct manus pecea O as. toria non moueant me :& qui tribulant me exultabunt1 1 I. u. si motus siero. R dominus a dextris est mihi ne eo mocr is . uear, ct innumera tal a quod patititur omnes qui exesita farie dei id est a misericordia dilectionis eius. Vnde psis .is. dieitur in quo da psalmo. Ego dixi in abundantia mea, non mouebor in clernum .sed vide quid sequitur, Domine in voluntate tua praestitisti deeori meo virtutem, auertisti aut e facie tua a me. S factus sum conturbatus. Vnde intelligitur omne animam participatione lueis
dei. non per seipsam esse puchra ct deeoram & uiittite Dpollξtem. Quod S icti Manichaeis eoiiderarent S intelligerent, non in tantam blasphemia ira caderent, putando se esse natura substatia dei. Sed ideo no postiant, quia non quiesciit. Sabbati, enim cordis no intelligial: na si quiescere scut dictu est ad Cain,peccatum suum ad se conuerterent, id est, sibi tribuerent non genti nescio eui tenebrarsi, atq; ita per gratia dei eidem peccato dominarentur Nunc vero a ipsi S omnes qui ditieissertoribus cotumaces res nedo veritati metit a facie dei, setit Cain,scut lud ci perditi,habitat in terra como timnis,id est, in perturbatione carnali coira iucunditatem dei,hoc est,cotra Ed quod interpretatur epulatio, ubi est plantatus paradisus tam csera pauca de multis breuiter perstringa, ne proposito operis huius & responsonis meae, nimia longitudine sermonis stupediam. Quem enim non moueat ad qucrendi, ct intelligen O. MALdum christum in illis libris,ut ea omittam,quae quamuis tanto suavius conreptatur,quato ex abditio libus locis enucleantur, tamen exigunt prolixitatem diiserta- stionis quia pluribus attestationibus indigent. Vt omit tam ergo talia,quem non moueant ad salubre fidem .m
Enoeli septimus ad Ada in deo placuit.& translatus est: muris. ct septima requies praedicatur,ad quam transfertur o innis qui tanquam sexto die sexta aetate seculi Christi adia Cene . MDentu formatur, Quod Noe cum suis per aquam S signum liberatur scut familia Christi per baptismum erucis pastione signatur. Quod de ii nis quadratis eadem
area fabricatur, sicut ecclesia de runctis construitur, ad omne opus bonum semper paratis. Quadratum enim a. Tima a.
quacuq: verteris firmiter stat. Quia sexies longa ad la- M i. g Linudinem suam, S Aeetes ad altitudine suam, humani I. asa. 1α corporis instar ostedit, quia in eorpore humano Chri. stus apparuit. Quod cubitis quinquaginta latitudo eius Gree.6. expanditur,sicut dicit Apostolus,Cor nostri, dilatatum l. 9. s.
est. Unde nisi charitate spiritali,propter quod ipse ite dicit Charitas dei dissi, si est in cordibus nostris per spi seritum sanctu qui datus est nobis. Quinquages mo enim 'gie post resurrectione suam. Christus sanctum spiritu misi. auo eorda credentium dilatauit .Qu ad trecentis cubitis longa est, ut sexies quinquaginta compleantur,sielit sex xta tibim omne huius sectili tempus extenditur, in quibus omnibus Christus nunquam destitit praedi- scari, in quinta per prophetiam praenunciatus: in sexta per Euangeliu dissa malud Quad eius altitudo triginta cubitis surgit quem numerum decies habet in trecentis etibilis longitudo .quia Christus est altitudo nostra, iiii
triginta annor si ςtate gerens, doctrina Euangelica consecrauit, eontestans lege non se venisse soluere.sed ima Matri s. plere. Legis aute cor indece prςceptis agnoscitur. Vn '.
de decies tricenis arcclositudo pei scitur,vn de S ipse Noe ab Adam decimus eomputatur. Qugd bitumine
glutinantur a rex ligna intrinsecus S extrinsectis, , t in compa e unitatis sign ificetur tolerantia charitatis . ne seandalis ecclesam tentantibus, sue ab eis qui intus.sue ab eis qui foris sunt. cedat fraterna iunctitra.& solitatur vinculum paris. Est enim bitumen fel uenit imis& violentissimum gluten, signiscans dilectionis ardo , rem , in magna fortitudinea ad tenendum societatem spiritalem omnia tolerantem. Quod cuncta anima- aitii, lium genera in area claudunt, scut omnes gentes quas i iam petro demonstratus discus ille signiscat, eccle- , , sa continet. 3d & munda S immunda ibi sunt animalia,setit in ecclesic saeramentis A boni S mali versantur Quod septena sum nitida ct bina immunda. no Grariet.
117쪽
G quia pauciores sunt mali faboni, sed quia boni seruant
Uri iti unitatem spiritus in vinculo pacis,sanctum autem spiritum diuina scriptura in septiformi operatione comis iraedatria pietiς & intellectus,consilii S fortitudinis, stientia S pietatis, S timoris dei. Vnde & ille numerus quinquaginta dierum ad aduentum sancti spiritus pertinens in septies septenis,qui fiunt quadragintanouem, uno addito eonsummatur, propter quod dictum est,rpb η' Studentes seruare unitatem spiritus in vinculo pacis. Mali autem in binario numero ad schismata faciles,&
luis octauus enumeratur, quia in Christo spes resurre. Etionis nostrς apparuit, qui octauo die id est, post sab. bati septimum primo a mortuis resurrexit. Qui dies a passione tertius,in numero aute dierum, qui per omne lepusvoluitntur,& octauus S primus est. Quod area collecta ad unum cubitum desuper cosum matur, scut elesia corpus Christi in unitatem ecillecta sublima. tur,& perfieit . unde dicit in Euagelio Qui mecum noecilligit spat git. Quod aditus ei si a latere,nemo quippe intrat in Eeelesa, nisi per saeramentum remissionis
peceatori, hoc autem de Christi latere aperto manavit. Quod inferiora area bicamerata, ct tricamerata construuntur, scut ex omnibus gentibus, vel bipartita multitudine congregat ecclesia propter circuncisionem &prς puctu: vel tripartita propter tres filios Noe quorum progenie repletus est orbis. Et ideo arcae inferiora ista dicta sunt, quia in hae terrena vita est diuersitas gelisi, in sumino aute omnes in unu cosummamur. Et non est ista varietas, quia omnia ct in omnibus Christus est,ta qua nos uno cubito desuper coelesti unitate eos limas.
Quod post sentem dies ex quo ingressus est Noe in
aream,farium est diluuium,quia spe natura quietis,quae septimo die significata est, baptiEamur. Quod prater arcam omnis caro quam terea iustentabat diluuio eo nasummata est: quia prςter Ecclesς societatem, aqua baptismi quavis eadem sit, non solum non valet ad salute,
sed valet potius ad pernicie. Quod qliadraginta dieb'S quadraginta noctibus pluit .quia Omnis reatus peccatorum, qui decem pr ceptis legis, admittitur per uniuersum orbem terram, qui quatuor partibus cotinetur. Decem quippe quater ducta quadraginta sunt,sive ille reatus quod ad dies pertinet, ex rerti prosperitate: sue quod ad noctes, ex reria aduerstate cotractitis sit, sacra mento baptismi coelestis abluitur. Quod Noe 'quingentorii erat annorum cum ei locutus est dominus ut arcam sibi faceret,& sexcentos agebat annos cum in ea esset ingleisis, unde intelligitur per centum annos aria
ea fabricata, quid aliud hic videntur cetum anni signi-seate, nisi ciates singulas seculi 3 Vnde ista sexta aetas, quae copletis quingentis v sq: ad sexcentos signigeatur, in manifestatione euangeliea Eecles a eost iii ct ideo qui ibi ad vitam costilit,si velut quadratum lignum paratum ad Omne opus bonum,& intret in fabricam san cta: quia ise secundus mensis anni sexeentesmi quo in trat Noe in arcam, eande senariam aetatem significat. Duo enim menses sexagenario numero concludi tur, a senario aute numero S sexaginta cognominatur, &sexcenti S sex milia & sexaginta milia es sexcenta milia S sexcelles,& quie quid deinceps in maioribus summis per eunde articulis numerus in infinita incremen ta consurgit. Et Q vietamus ct septimus dies mens, commemoratur, ad eiusdem quadraturae significationem pertinet, quae iam in quadratis lignis exposita est. Sed hic euidentius, quia nos ad omne opus bonii para. tos:id est,quod a modo coquadratos trinitas perseit,in Κmemoria qua deo recolimus: in intelligentia qua coxnoscimus in voluntate qua diligimus. Tria enim ter, euhoe ter, fiunt vigintisepte, qui est numeri ternarii quadratus. Quod septimo mente arca sedit,hoe est,requi nca. tiit, ad illa septima requie significatio recurrit. Et quia perfecti requiescunt, ibi quoq; illius quadraturae numerus iteratur: nam vicesima septima die seeundi mens, comendatum est hoc sacramentia,& rursus vices mactseptima die septimi mensis,eade comedatro cosrmata est cum area requievit: quod enim promittitur in spe, hoc exhibetur in re. Porro quia ipsa septima requies eu
Octaua resurrectione coitigitur: neci: enim reddito cor.
pore finitur requies, quae post hanc vitam excipit sanctos,sed potius totum hominem non ad spem,sed iam rem ipsam, omni ex parte,& spiritus es corporis pers
cta immortalitatis salute renouatu, in aeternae vitae munus assiimit. Quia ergo septima requies cum octaua re surrectione coniungitur, es hoc in sacramento regenerationis nostrae. id est, in baptismo, altum profundus mysteriti est. Quindecim cubitis supercreuit aqua exce- Ldes altitudine motitii id est.hoe sacra metu transcendit omne sapietia superboro. Septe quippe & octo coiticti r. quindecim stit. Et quia septuaginta a septe.& Octoginta ab octo denominantur,co lucto utroq; numero,cetuouinquaginta diebus exaltata est aqua, eandem comen lans nobis atq: confirmans altitudine baptistii, in consecrando nouo homine ad tenenda quietis S resurrectioni,sdem. Qu4d post dies quadraginta emisius cap. xx
coruus, non est reuersus, aut aquis utiq; intercepius,aut Ceae. t.
ciliquo supernatante cadauere illectus lignificat homi- sis retia. ne, in immundicia eupiditatis teterrimos,&ob hoc ad Tracta. i. ea qui foris sunt in hoc mundo nimis intentos, aut reis O Lbaprietari,aut ab his quos prςter arcam rid est,praeter ecclesia baptismus occidit,seduci & teneri. Quod colum Gene s. basem illa Jnsi inueta requie reuersa est,ostendit per nouum testamentis requie sanctis in hoc mundo non esse promissam: post quadraginta enim dies emissa est, qui numerus vitam quae in hoc mundo agitur significat Denim post septe dies di in illa propter diam septenalia operatione spiritale olluc fructuolum surculum retulit: quo significaret non ullos etia extra ecclesa baptizatos, s eis pinguedo no defuerit charitatis,posteriore tepore Mquasi ve ere, in ore colubae tanqua in osculo pacis. ad unitatis societate positi perduei. Quad post alios septedies dimissa reuella non est,significat s ne seculi,quado erit sanctorum requies: non adhue in sacramento spe quo in hoc tepore cosociatur ecclesia,quamdiu biblitie quod de Christi latere manavit: sed iam in ipsa petia.ctione salutis aetern , ei traditur regnum deo & patri, ut in illa per spieua conleplatione incommutabilis veritatis, nullis mysteriis corporalibus Ueamus. Nimis xxx
longum est, ut vel tam breuiter quam haec cucurri, cunctaeontingam.oir sexcentesmo S uno anno vitae Noe id est, peractis sexcentis annis aperitur areς tectu, cen s.ct tanquam reuelatur quod erat absconditum sacrametum . Cur vicesima septima die secundi mensis dieituesceasse terram, tanquam gnita esset iam baptirandi ne eesitas in numero dierum quinquages mo I septimo. Ipse est enim dies secundi mensis vices mus septimus, qui numerus ex illa coniunctione spiritus Seoi polis,
septies octonos habet,vno addito propter unitatisvnaeulum. Cur de area coluncti exeant.qui distincti intra- misue ant: se enim dictum erat, quod intrauerit in arcam
Noe, ct filii eius, de uxor eius, & vxores filiorum eius. Seorsum
118쪽
Λ seorsum viri eorsum seining commemoratae sunt in
. s. hoc enim tempore huius sacramenti, caro con piseit adueisus spiritum, S spiritus aduersus carnem Exeunt cost. s. autem Noe ct uxor eius, ct stis eius, S uxores filiorum eius, nune comun nee memorari masculi es Deminae quia in fine seduli ais in resurrectione itistoriant,omni moda S pei secta pace spiritui corpus adhaerebit, nulla mortalitatis indigentia, vel concupiscentia res stente. Cur animalia quamuis a munda S immunda in area fuerint,tamen post egressum de arca non offeriatur deo
cap. II. in sacrifieio nisi munda. ullia deinde sibi velit deo
cene. p. loquente ad Noe, ct tanquana rui sus ab exordio, quia multis modis eademsgniscari oportebat figuram Ee-elesae commendante, Q progenies eius benedicitur adimplendam terram , et dantur eis in escam cuncta ani
io. malia: sietat in illo disco Petro dicitur Macta S madu
Gene. s. O .Q ad eiecto sanguine iubentur manducare,ne vita
pristina quas suffoeata in eo scietia teneatur,sed habeat tanqua effusionem per confessionem: Quod testamentum posuit deus inter se s homines , atq; omnem ani-B mam vivam,ne perdat eam diluuio,areum qui apparet in n-bibus, qui nunquam nisi de sole resplendet ulli ea nim non pereunt diluuio separati ab Ecelesia, qui in Prophetis, & in omnibus ditimis scripturis laquam in dei nubibus agnoscunt Christi gloriam, non quaerunt
suam: Uerum ne adoratores huius solis amplius tumes cant, seiant ita fgnificari Chi istum aliquando perso. ta.s. lem, sicut per leoneira per agnum per lapidem cuiusdaTphe. i. smilitudinis causa, non proprietatis substantia. lam cap.XXII vero illud, quod de vinea, quam plantauit inebriatus Gen .s. Noe, nudatus est in domo sua, cui non appareat Christis passis in gente sua 3 Tune enim nudata est morta- .c . r. Iitas carnis eius, lud is scandalum, gentibus stulticia:
ipsis autem I vocatis 4 lud cis S gentibus tanqua seni Ro Iaphet.dei virtus S dei sapientia quia quod stultum est dei, sapientius est 'a homines X quod infirmum est dei, fortiti, est u homines. proinde in duo b si iis, maximo S minimo, duo populi figurati, unam vestem a tergo
portantes,sacramen tu in scilicet iam pritetitae atq' traca cyc dominiec pastonis, nuditatem patris neq: intuen tur , quia in Christi necem non consentiunt, ct tamen si honorant velamento. tanquam scientes unde fiat na-
ti. Medius autem filius, id est populus lud orum, ideo
', medius quia nee primatu apostoloru tenuit.nee vltim' in getibus eredidit, vidit nuditatem latris, aulaeosin sit in nece Christi,ct nunciaiait soras fratribus. Per eum
quippe manifestatum est, ct quod a modo publicatum.
quod erat in prophetia secreti, ideo si seruus fratrum
suorum. Quid est enim aliud hodie i. ges ipsa nis quς-dam seriniaria christianori, baiulans legem S prophetas ad testimonium assertionis eceles . ut nos honoremus per sacramentum, quod nunciat illa per literam cl. IIII Quem autem non excitet, quem non ves informet,
vel confirmet in side, qu4d ita benedicuntur duo illi,
qui nuditatem patris honorauerunt, luanuis auos, v
lut quibus fictum sceleratae vineae displieuerit 3 Benedi
Cene s. ctus.inquit, dominus deus Sem. Quamquam enim sit deus omnium gentium, quo9am modo tame proprio
vocabulo,de in ipsis iam gentibus dicitur deus lsrael. Et v nde hoe factum est .nis ex ben edictione laphet-In populo enim gentium totum orbem terrarum Ocel pauit eccles a. l loe prorsus hoc pr nunciabatur.cium dicer
tau ML tur: Laetiscet Ideus laphei, ct habitet in domibus Sem. Aer. Videte Manichaei,viaete, ecce in eonspectu vestro est orbis tetrarum: hoe stupetis, ioc doletis in populis no- Tomus sextus.
stris, quia latis eat deus lapi et Videte si non habitet in Ddomibus Sem, id est, in ecclesis,quas filii prophetarii r latis M.
Apostoli construxerunt. Audite quid dicat paulus iamsdelibus gentibus, Qui eratis, inquit, illo in temporesne Christo, alienati a foetetate Israel S peregrini te ζ flamentorti,& promisionis spem non habentes ,& s- ne deo in hoc mundo. Per haec verba ostenditur quod nondum habitabat laphet in domibus Sem. Sed paulopost quemadmodum concludat aduertite. Igitur ia,
inquit, non ellis peregrini R inquilini, sed estis elues sancto tum, S domestici dei, super discati super iundamentum Apostolorum S Prophetarii, ipso summo angulari lapide existente Christo Iesu. Ecce quo modo dilatatur laph et, ct habitat in domibus Sem: S tamen epistolas Apostolorum, quibus haec omnia contestantur,tenetis, legitis praedicatis. Vbi A vosipsos deputa- uel im,nis in illa maledicta medietate cui non est lapis angularis ciuilius: quia nee in illo pariete vos agno sicimus qui ex circumcisione credidit in Christiun unde
erant S Apostoli: nec in illo qui est ex praepucio, unde
sunt omnes ex caeteris gentibus in eande unitate fidei, Etanqua in pace anguli concurrentes: sed & omnes,qui quoslibet nostri eationis libros accipiunt S legunt ubi Christus morialiter natus S raisus ostenditur: nee tamen eade mortalitate in pallione nudata, consociato
unitatis sacramento honorifice velat, sed sine scientia pietatis & charitatis nunciant illud, unde omnes nati sumus quavis inter se dissentiat, ct ludaei ab haereticis, ct ipsi haeretici alii ab aliis: una tame conditione serui tutis: vel a3 aliqua attestationem, vel ad aliquam probatione utiles sunt scelesiae. Nam S deli reticis dictum est. Oportet haereses esse, ut probati manifesti sat inite ι. O. tr.
vos. ite nunc, obiectate calonias veteribus literis A. ra Q.c. .
cris,hoc agite serui Cham, ite quibus viluit nudata caro , ex qua nati estis: neq; enim esset unde vos quoquo modo Christianos appellare possetis, nisi Christus,si ut a Prophetis praenunciatiis est, veniit et in mundit, bibisset de vinea sua calice illum,qui trans re non potuit, dormisset in passione sua, tanqua in ebrietate stultieix, quae sapientior est hominibus:atq: ita nudaretur mortalis carnis ius rinitas per occultu Dei eonsitum fortior hominibus. quam nis dei verbum suscepis et, nomen omnino Christianti,quo & vos gloriamini, no esset in F
tetris. Verii hoc agite,irridenter prodite quod nos reuerenter honoremus: utatur vobis ecclesia tanqua subditis sibi ut probati manifesti sant in ea. Vsqueadeo nihil quod vel habitura vel passura erat. Prophetae illi tacuerunt, ut S vos ibi locis vestris inuenia in iis, in vanitate perniciosa ad reprobos capiedos, utiles autem adprobatos manifestandos. c. hrilli, ab Israelitis Prophe tis non esse prς dictum, cui praedicendo omnes illa paginς vigilant,si eas perscrutari pietate,' exagitare leuitate malletis. Quis alius in Abraha exit de terra sua, cap. XXV. R de cognatione sua, ut apud exteros ditetur X locii. Gene. ia. pletetur,nis qui relicta terra A cognatione ludaeorum, unde secundum carnem natus est apud gentes ita praepollet & pr ualet ut videmus Quis alius in Isaac ligni, Gne. ia.
sibi portabat ad victima nisi qui erueem tibi ad pasio.
nem ipse portabat Quis alius aries immolandus in vepre cornibus adhqrebat,nis qui cilicis patibulo pro no mi Lbis ossehendus astigebatur ι uu is alius in anselo cum Gine. ι i. Iacob luctatus, eunt sibi praeualentem,quas fortiorem infirmior, victosq; victorem partim benedicit, partim
latitudinem femoris eius claudam reddit, nisi qui praeualete aduersu, se passus populum Israel, quosdam qui
119쪽
CONTRA FAVST 'M N ANi CHAE V M
G erediderunt, benedixit in eis 8 Latitudo autem femotis
cree. xl. lacob in multitudine carnalis populi claudieauit .Quis alius lapi, postus ad caput lacob, ut nominat rara quo. dam modo exprimeretur, etiam unctus,nisi caput viri
Christu, uix enim Christi, nescit ab unctione appellari Qui etia hoc ipsum in euangelio commemorans, Idian. t. ct se figuratu apertisi me testificans. cum qiiendam Nathanaelem dixi ilet vete Israelitam, in quo dolus nones tres cum isse tanquam lapidem illum habens ad eaput confessus eum ellet filii, uel, es regem lsrael ista cofessione quodam modo via gens lapidem. id est, ipsum
esse conniens Christum,ibi Opportune dominus etiam illud comemorauit, quod tunc vidit lacob, tui per be-VI. s. a. nedictionem appellatus est Israel, Anae dico vobis inquit,videbitis coelum apertum. S angelos dei aseea ences .is. teue S descendetes sti per stiti homini . Hoc enim lsrael viderat . eum illum lapidem ad caput habebat . a terra in eoelia scalas, per quas ascendebat S descendebat angeli dei. in quibus sis ni siclii sunt evaneelistae praedica.tores Christi: ascendentes uti l .cum ad intelligendam eius supereminentissima diuinitatem excedunt uniuerbi sim creaturam, ut eum inueniant in principio Deum D.η. i. apud deum, per quem facta sunt omnia: descendente, cati. 4. autem,ut eum inueniant fictum ex muliere,factum sub lege, ut eos qui sub lege erant, redimeret. in illo enim credi , s. scalae a terra vi': ad columa carne v : ad spiratis quia in illo carnales pro sciendo velut asceis endo spiritales
sunt ad quos lacte nutrie dos, etia ipsi spiritales deseen 6 3- dunt quod a modo cum ei, non possunt loqui quasi spiritalibu . sed quasi carnalibus. Sic de ascendit de deseenditur stiper filium hominis: stitis enim hominis sui sunt in capite nostro, quod est ipse Saluator, di si ius homi nis deorsum in corpore suo quod est ecclesia. ipsum RIGη. i . solas intelligimus. quia ipse dixit Ego sum .ia. Ad ipsum ergo ascenditur,ut in excelsis intelligatur S ad ipsum descenditur, ut in nrebris suis paruuli nutriantur. Et per illum ascenditur a descenditur: exemptu qui p. pe eius sequetes pr dicatores eius, non solum se erigutut eam sublimiter expectent a ' sed etiam humiliant ut
Bens. eu temperanter annuncient. Videte Apostoluascende tem,Siue, inquit mente excessimus, deo. Videte de des. .cccs. cendentem,Siue. inquit,temperantes sumus. vobis. Dil eat S per que a cederit S descenderit. Charitas enim, inquii.Christi copellit nos .iudicantes hoc, quoniam si
unus pro omnib' mortuus est,ergo omne, mortui sot:
A pro omnibus mortuus est, ut qui vivunt, iam non tibi vivant, sed ei, qui pro ipsis mortuus est.s resurrexit. O. XXVII tace in scripturis sanctis sancta spectacula suem nox.Timo. . delectant .sanam doctrinam non siillinens, ad fabula conuertitur. Et illae quidem fabulae animas in qualibet
corporis aetate pueriles, varia quadam delectatione so P . ita. ricitant.Sed nos i a corpus Christi,agnoseamus in Psal. mo vocem nostram ,S dicamus ei, Nairauerunt milii
iniusti delectationes.sed no stetit lex tua domine. Christus mihi ubi si illo tu librorti, ubiq; illarum seripturaruperagranti & anhelanti. in sudore illo damnationis humanae ille ex aperto, siue ex occulto occurrit S resciti
ipse mihi Se ex non ulla difficultate inuetionis suae deis. deriti inflammat. quo id quod inuenero, avide sorbea, covi medullisq; reconditum salubriter teneam. Ipse miri, iij. hi in loseph inmu qui persequentibus & vendentibua
miri a j. ii viribus in Aegypto post labores honoratur. Di diei c. i. mus enim labores Christi in Orbe gentiu quem signisi .eabat Aegyptus,per varias pastiones martyrum: S nue
videmus honore Christi in eodem orbe terrarum, ero
gatione frumeti sui tibi omnia subiugatis. Ipse mihi in . Knuit in virga Moysi, quae in terra sci pens e siecta, eius Exegi. . morte figurauit a serpente veniente sed quod apprehesi cauda eius tursus virga redditur,l significat posteri'
peractis ia omnibus in fine actionis,ad id quod sierat,
resurgedo reuertitur, ubi per vitae reparationem morte colum pia, nihil serpetis apparet. Nos quo corpus eius in ea de mortalitate per lubrica temporum voliti murti
sed fine nouisti ino vellit cauda sectili, per manu, id est, per potestatem iudicii, ne v ltra prolabatur,apprehensa reparabimur.S novissima inimica morte desti ucta,re- i . surgentes in dextera dei, virga regni erimus. iam de co. xx xexitu Israel ex Aegypto non ego, sed Apostolus loqui.
tur, Nolo autem vos ignorare fratres, iura patres nostri t. is .io. omnes sub nube suci ut,& Omnes per mare transeriant,
ct omnes in Moyse baptizati sunt in nube & in mari:
ct omnes eande et ea in spiritale manducauertit, ct Oin. nes eo de potu spiritale bibertit Bibebant enim despiti tali,consequete eos pctra petra aute erat Christus. Exponendo vnu,in cxtera introduxit intellectu.Si enim pe- it a Chiistus propter firmitatem,cur no Se manna Clu i ὸ stus, tanqua panis vivus, itu de coelo discedit Quo ' γ' re qui vesciitur, spiritaliter uiuiit. Nailli veterem fgura earnaliter accipientes. mortui sunt.Sed cum dicit Apostoliis funde cibu spiritalem manducauerunt Ostendit
Silitia spiritaliter intelligi in Christo,scut S potu eur
spiritale dixisset.aperuit cu subiunxit, Pelta autem erat Chiantis. Quo aperto cuncta fulserunt. Cur ergo non& nube, Ch itas ct coluna quia rectiis A si mus,s sit T. . , .eiens infirmitate nostri per nocte lucens per diem nolucens: vi qui non vident, videant:& qui vident, eaei fiant Nobes & mare rubiu baptismus uti J Christi san- Iian. s. si ne consecratus: hostes sequentes a tergo moriuntur precata praeterita. Ducitur populus per deseritia, ap. cap. XXX. inati Omnes, nondum per si uentes promissa patria,sed O
quod no vident, sperando S per patientia expectado, Tae A. is. tanqua in deserici sunt. Et illic laboriost de periculosae a.
tentationes,ne reueriantur corde in Aegyptunx nee ibi
tamen Christus deserit, nam ct illa columna non recedii: S a maiς aquae ligno dulcescunt quoniam inimici populi signo erucis Christi honorificato mansuescunt: ct doodeeim fontes, septuaginta palmae arbores irri.
gantes , Apostolicam gratiam praefigurant, populos in
septenario numero decuplato rigante, ut per septifor- Mind spiritu, donum legi; decalogus inati tui: S liostra I . . ij. intereludere molitus via , ex iis M nu manibus signo reis . H. crueis domini superaturi S morsus mortinii set pentum exaltato S respecto aeneo serpente sanant ut: ii od. ibi, ipsus domini declaratur, Sicut exaltat ait, inquit, D . i. Modises serpente in eremo, sic oportet exaltari s liti hominis , ut omnis qui crediderit in eum non pereat. sed
habeat vitam aeternam. itane etiam ista non clamant
Tam1 ne est surditas in eordibus duri,3 sit Pascha in Exia. H. oecisone citiis Occiditur Christus de quo in euangelio dicitur, Ecce agnus dei, ecce qui tollit peceata mundi. ἰ η . a. Prohibentur qui pascha faciunt.olla frangere: non franguntur in cruce Oisa domini: Attestatur Euangelista
hine esse dictum, os eius non comminuetis. Sanguine tiais.
illiniuntur postes ut pernicies depellatur: signant ut sis Ino dominicae passionis in frontibus populi ad tute la salutis Datur ibi lex quinquageseno die post acto pas L . ao.cha: venit spiritus sanctus quinquagesimo die post do A. E. mini pastione. Dicit illic scripta lex digito dei dieii do TM. ιi. minus de si iiiiii sancto. in digito des eiicio daemonia. Lmae. n. Et clamat Faullus Oculis Haulis, nihil se in literis illi,
120쪽
A inuenisse. quod ad prantietationem Christi pertineat.
Quid aute nurum si oculos habet ad legendum, ct cor ad intelligendum non habet, qui positus ante ostium 7 1. . r. Hausum diuini se ereti, non fide pietatis pulsat, sed elatione impietatis instillat Plan E ita si ita fiat.lustu enim
pse . a . est, elaudatur siperbis ianua saltatis, veniat mansuetus, quem docet dominus via, sua videat S liae in illis libris, ct caetera. vel omnia, vel quςdam,qualia credat incis. xXXI. Omnibus. Videat lesum introducentem populum in terram promissionis: neque enim hoe temere ab initio vocabatur, sed ex ipsa dispensatione nomine mutatore, ε. ii. lesiis appellatus est. videat botrum de terra promissio I M. . nis in ligno pendentem. Videat in Hiericho tanquam in hoc mortali seculo meretricem, de qualibus ait do-IUM . it. minus,' praecedant superbos in regnum coelorum per
fenestram domus suae tanquam per os corporis sit coc- eum mittente: quod est uti sanguinis signum propter
I urid. remisionem peecatorum eonfiteri ad salutem. Videat muros ipsus ei uitatis, tanquam munitiones mortales seculi, septies circumacta testamenti arca cecidisset sic. ut nunc per tempora,quae septem dierum vicissitudine dilabuntur. testimentum dei circumit toto orbe terra B rumst in s ne temporum mors nouissima inimica de stralatiir de ex impiorum perditione unica domus tan acciri a s. quam unica eccles a liberetur, mundata a turpitudine
fornicationis, per fenestram consessionis in sanguine O. XII. remisioni . videat tempora ptimo iudicum postear ti: sicut erit primo iudicuim,deinde postea regnum: in l: ipsis temporibui iudiciam , ct renum iterum atque iterum multis ct variis modis Christum N Eeelesiam ridis . t . figurari. Quis erat in Sampson obuium leonem neea , cum petendς uxoris causa ad alienigenas tenderet nisti . ts. qui ecclesiam vocaturus ex getibus dixit: Gaudete, quia ego vi ei seculii m Qigid sibi uult in ore ipsus leonis oeriis favus extructus, nii; quia ecce conspicimus leges ipsas regni terreni, quae aduersus Christum ante fremueranimi me iam perempta seritate dulcedini euangelieae Iugiram. prςdicande etiam munimenta pr bere Quae es illa mulier plena fiduciae hostis tempora ligno transfigens,ni si fides Eeestac ertiee Christi regna diaboli perimens utat ε. inlid vellus complutum area scea, ct postea complu- C ta area sicco vellere, nisi primo vna gens Hebraeorum, habens Occulte in sanctis mysterium dei quod est Chiistus quo ira sterio totus orbis vacuus erat: nunc autem
in mam festatione totus orbis id habet, illa vacuata est caris QEul lain regum temporibus ut A inde pauca com- xxxi s. memorem, nonne ab ipii, exordio comittatu sacerdotium in Samuelem reprobato Heli.& c minatum regnum in David reprobato satile clamat prςnuciari nouum sacerdotium .nouumq; regnum,reprobato vetere
quod umbra erat futuri. in domino nostro testi Chri- ,.quai. 1 O venturum Nonne ipse David, cum panes propositionis maducauit,quos non licebat manducare, nisi solis iacerdotibus,in una persona utitinq; futurum id est, in v no domino lesu Claristo regnum D saeerdotium figura iiii 3 Nonne cum decem tribus a templo separatae
sunt,& due derelicti; sati, indieat quod de tota ipsa geRον - te Apostolii, ait. Reliquiae per electione ingratia saluae
LM sunt 3 Pascitur Helias tepore famis.cor uis mane
πιπιξι a Gil ι unem, & ad vesperam earnes:& Manichaei non intelligunt in illi, libri, Christum, cui quodammodo salutem nostram esurienti constentur peccatores s dem, primieta, spiritus nunc habentes.in fine au- te. vellit ad vespera sectili. etiam earnis resurrectione
Mittitur Helias pascendus ad alienigena viduam, quae Tomus sextus.
volebat duo ligna eolligere, priusquam moreretimnon Dhie solo ligni nomine sed etiam numero lignorum fgnu crucis exprimitur. Benedicit ut farina eius & oleum, noctus 5 hilaritas charitatis. ius cum impenditur,non a. r. p. descit. Hilarem enim datorem diligit detis. Helis o G. V. pueros insultantes & clamantes,Calue,calue bestia co- η .m.1.
medunt: pueruli stulticia deridentes Chi istum in loeo Caluarix erucifixum,inuasi a d monibus pereunt.biiDtit Heli laetis per tertium bacillum super mortuum. Snon resiluistiti venit ipse eoimingit S coaptat se morti
eius, ct rei tui scit. Misit sermo dei lege per seruum siti, nec pioiuit in peceatis mortuo generi humano quae tamen non sine causa missa est: ille enim misit, qui seiret ea prius esse mittendam venit ipse,conformauit se nobis, factus particeps mortis nostrae, & vivificati sumus, Cum securibus ligna caederentur, de ligno ferrum exiliens, in profundii suminis mei sum est,atq; in signum desuper ab Helisio proiectum, reuersum est ita cu impios lud os per corpus operata praesentia Christi. tantia influctuosas albores caederet, quia de illo Ioannes ixerat, Ecee securis ad radieri arboru posita est: ab eis s interueniente passione, eorpus ipsum deseruit in infer. Eni profunda descendens quo in sepultura desuper posito tan lita ad Dranubriu suum spiritu redeunte resurrexit .Quam multa praeteream breuitatis necessitate eon
strictus, norunt qui legunt. lam ipsa in Bab)loniam
transmigratio, quo et iaspiritus dei per Hieremia Pio. XXXIV. pheta iubet ut pergant, ct orent pro eis ipsis in quorum Him regno peregrinantur, quod in illorum pace etiam pax eis et istorti: s aedificarent domos,& nouellaret vineas, ct plataret hortos quis no agnoseat quid praefigurati risi qui attederit veros Israelitas,in quibus dolus no est. per Apostolica dispensatione cum Euangelico sacramento ad regnum gentium transmigrasse unde nobis Apostolus, tanquam Hieremias replicans, dicit, Volo ergo primo omnium seri deprecationes, adorationes, interpellationes, gratiarum actiones pro omnibus hominibus, pro regibus, ct his qui in sublimitate sint. ut quietam S tranquillam vitam agamus, in omni pietate & charitate: hoe enim bonum S aeceptum est corasaluatore nostro deo, qui Omnes homines vult saluos feri, & in agnitionem veritatis venire. Ex hoc quippe Pelia illis credentibus constructa sunt domicilia pacis,
basilicet christianorum congregationii, noli et laic vineae
populi fidelium, S planta ii horti ubi etiam inter omnia olera granu illud sinapis regnat, sub cuius umbraculis, longe late porrectis,etiam altipetax superbia gentium tanquam in eoeli volarilibus confugiendo requiescit. Naq, etiam post septuaginta annos,fecundu eiusde ni is .is. Hieremic propiaetia reditur ex captiuitate do templum i .riaris. i.
renouatur: quis fidelis Christi non intelligat, post euoluta tepora, quς septenarii dierum numeri repetitaone transcurrat,etia nobis id est,eecles dei ad illam ere le- stelli erutalem et huius seculi peregrinatione reddim
diis Per quem nisi per Iesum Christum vere sacerdotem magnum .euius fguram gerebat ille lesus sacerdos mag Zacta. s. Dus illius temporis, quo templum aedifieatum est postea priuitate quem Propheta Zacharias uidit in sordido habit M. deuicto 3: diabolo qui ad eius aeelisarionem stabat ablatam illi sordidam vestem,& datum indumen tum honolis & gloriae: sicut corpus sese Christi. quod est Ecelesia.aduersario in s ne tempora im per iudicium superato. a luctu peregrinationis in gloria sempiternae
salutis allumitur. Quod etiam in psalmo dedicationis hioa
domus apertissime canitur,Conuertisti luctonarin sati. IP. ιν .