장음표시 사용
121쪽
G dium mihi. eoneidisti saceum meum. & aecinxisti me
laetieia, ut cantet tibi gloria mea,& non compungar. c. iis inis potest ex occasone alterius Operis Omnia quae VII. in illis veteribus legis S Prophetarum libris figurate Christum an nunciant, quantalibet breuitate perstringere, nisi serte quis putat ingenio seri,ut ea qua rerum ordine per sua tempora cucurreruntad Christi signis. eationes interpretando vertantu Hoe iarte ludii possunt dicere,sue Pagant,eis autem qui se Christianos putari volunt premit ceruicem Apostolica aut horitas,di- -or 3ο, em, . Omnia haee in s gura eontingebant illis , & hae
mines nati. suo testamenta significantiquid crededum est de tot sactis, quae nullo naturali usu, nulla negocii neeessitate facta sunt Nilusne signis eat 3 Si quis nostro, qui Hebra as literas ignoramus,id est ipsos vocum characteres, videret eas in pariete coscriptas,honorato aliquo loco quis esset tam excors, ut eo modo pictum parietem putaret,ac non potitis intelligeret seripitinu ut si legere no valeret, no tamen illos apices aliquid lignis. H eare dubitaret lta prius illa omnia, quae sunt in vetere instrumento scripturarum sanctarum, quisquis no peruerso animo legerit,se oportet moueatur,ut aliquid ea cap.r significare non ambigat. Verbi enim gratia, ni quia XXXoII. si oportebat adiutorium viro taminam seri, etia hoe cene. a. neeestitas ulla eo gebat, vel ulla suadebat utilitas,ut de ne . s. dormientis latere fieret Si causa euadendi diluitii opu Dε ri. d L erat fabricari aream. quid Opus erat mensuras eius, aut
Lis a. 16. ipsas potissimum seri,aut etiam scriptis ad religionem postetitati propagandis comemorari Si propter genus reparandum animalia includi oportebat, quid opus erat illo potissimum numero septena de modis, bina de immundis 3 Aditu ad arcam fieri necessitas viis cogo
is r. bati in latere autem fieri,vel etiam memoric commen-
. it. dari per literas, quid cogebatumino lari filium iubetue Abraham. iussiis hoe seerit,ut eius obedientia tali etiam
examine probata,posteris innotesceret: conuenientius
ligna portauerit filius, ne pater senexq; portaret. No sit postea filium ferire permillus, ne orbitate grauissima se ferireti nunquid etiam s nullo effaso sanguine rediretur minus es et probatusAbraham Aut si iam opus erat persei sacrificium etiam ne ut ille aries in vepre ad hae I rens cornibus appareret, ad ullum augmetum victimae pertinebat sie omnia cum cons ierantur. S alias super qua nec ellatiis cotexta inueniuntur, admonent hii manum animum:id est, animum rationalem prius ali.
quid signifieare, deinde quid significent quaerere. ccisi itaq; etiam ipsi Iudai,qui Christum, cuius passionem
xxx1x nos agnouimus,illi derident, nolunt talibus rerum non
tantum dictatum, sed etiam gestatum figuris praenim-ciatum videri,coguntur a nobis diciere quid illa sint. seent. quae nobis aliquid significare concedunt: tamentia, diuinae authoritatis libros ab ineptari, iubularum ignominia non defendunt. Vidit hoe Philo quida..ir liberaliter eruditus,unus eorum,cuius eloquium Grcei Platoni quare no dubitanti S conatus est aliqua interpretati. non ad Christum intelligendum,in quem non erediderat, sed ut inde magis appareret quantum intersi, viiii ad Christum referas omnia propter quem vere se dicta sunt, an prater illum quaslibet coniecturas quoli., eis i bet mentis acu inine pexsequaris. quatumq; valeat quod Apostolus ait, Cum transieris ad dominum, auferetur velamen . Vt enim quidam eiusdem Philonis comme. more, arcam diluuii secundum rationem humani eor.
pom fabricatam voles intclligi, tanquam membrat in omnia pertractabat. Cui subtilissime numerorum etia K
tegulas costilenti,congruenter occurrebat omnia, quae
ad intelligendum Christum nihil impedirente quoniain corpore humano etiam ille humani generis Saluator apparuit: nee tamen cogerent,quia corpus humanu
est uti ct hominum caterorum. At ubi ventum est ad ostium, quod in areae latere factum est. Omnis humani ingenii coiectura desecit. Vt tamen aliquid diceret,in. feriores corporis partes, quibus urina es smos egeruntur,illo ostio significari ausus est credere,ausus & dicere ausus ct scribere. Non mirum s ostio non inueto se errauit. Quὁds ad Christu transul et ablato velamine, sacramenta Eectes; manantia ex latere hominis illius inuenisset: nam quia predictu est, Erunt duo in earno Gene. una, propterea in arca quaeda ibi ad Christis, tu da vero ad Ecclesiam referuntur, quod toturn Christus est. Sie & in ea teris interpretationibus figurarum per unia uersum textu diuinae scriptura licet considerare, S co parare sensus eorum,qui Christo ibi intelligunt:& eorti qui proer Christum ad alia quaelibet ea detorquere conantur. Nee pagani nobis in hoc obstrepunt: neque enim audent contradicere, ne illa non 1 oltim dictas a Letiam facta figurate accepta interpretemur ad Christuintelligendum : pr sertim quia ea quς praenunciata intelligi inus, etiam demonstramus impleta: cum fabulas suas vi aliquo modo comendent, ad nescio quas phγ- sologias vel theologias, id est, rationes naturales, vel
diuinas,interpretando referre conentur: ex parte pland satis indieantes qualia snt, ex parte autem dissimulantes, dum ea rident in theatris, quae venerantur in te
piis. in turpitudine nimium liberi, in superstitione nimium servi. Nobis autem quisquis dixerit, non ideo ciparuilla vel gesta. vel seripta. ut Christus in eis intelligatur:
excepta ipsa tanta consonantia rerum pr figuratarum,
ct nune impletarum. aliis prisagiis Propheticis apeltis manifestis . ferietur: sicuti est illud,in semine tuo bene- ωὸ ii. dicentur omnes gentes. Hoe dictum est ad Abraham , Ohoe ad istae hoe ad Iacob. Unde non immerito dicit, Ego stim detis Abraha, ct deus Isaae, di deus Iacob: co- TM. a pleturus viis in benedi stione omnium gelium, quod ex eorti semine promisit. Nec immerito ipse Abraham, Gre 21 . cum eius seri ius ei iurasset sub femore suo iussit eum ponere manu ,sciens inde venturam earne Christi, in quo bibenedici omnes gentes, non nunc praenunciamus, sed quod tune prς nunciatum est, nunc videmus. Vellem cap. XIII. scire. imo melius nescierim qua excitate animae legerit Faustus, ubi voeauit Iacob filios suos S dixit, Congre gamini ut annunciem vobis quae occursura sunt vobis in nouisi in iis diebu1: congregamini S audit efiiij la cob audite Israel patrem vestrum. Hie certe nemo dubitat prophetatis personam esse dilucidati Audiamus
e go quid dicat filio suo Iudae, de cuius tribu Christus
venit ex semine David secundum carnem, sicut Apostoli ea doctrina tellatur. luda. inquit, te laudabunt ii tres tui,manus lux super dorsa inimicorum tuorti, adorabunt te filii patris tui. Catulus leonis luda de germi. natione stitis meus ' astendisti reetimbens dormisti ut 'a fiet maleo. R vi catulus leonis.quis suscitabit eunt Non deerit princeps ex luda, & dux de femoribus eius. donee veniant quae reposta sunt ei: R ipse expectatio gentium, alligans ad vineam pullum sutim.& cilicio' pullum a s 'M.fhiae nci satiabit in vino stola suam ct in sanguine vitae amictum stium figentes oeuli eius a vino. & dentes eandidiores lacte Falsa sint ista obscura fiat ista .s ias in Chri mei. M. sto euidentissima luce claruerunt: si non eu laudunt sta- i.
122쪽
Λ tres eius Apostoli,& omnes cohaeredes eius , non suam gloriam quaerentes,sed ipsus: si non sunt manus eius super dorsa inimieorum eius: si non deprimuntur atque Oiruantur ad terram erescentibus populis Christianis, uictiq: illi adhuc aduersantur: si non eum adorauerullii laeob in teliquiis, quae per electionem gratiae saluae facti sunt: si non ipse catulus est leonis, qui nascendo
paruultis factus est, propter hoc ad dii timide germinatione filius meus, Caula quippe reddita est quare catu. Irain. 3 o. ius in cuius laude alibi script m est, Catulus leoni, sor-laior iumetis: hoc est,etiam paruulus sortior maioribus: n. t s. non aleendit in cruce recumbens, clim inclinato capite reddidit spiritum: si non dormiuir vi leo, quia Sein ipsa molle non est victus, sed vicit:& ut catulus lemnis, inde enim mortuus, unde & natus: si non ille eum suscitauit a mortuis, quem nemo hominum vidit, nee imm . s. videre potestro eni quod dictu est Quis suscitabit eis satis ex preissa est laqua ignoti significatio si defuit pii-eeps ex Iuda,& dux de femoribus eius, donee venirentu opportuno tepore,quq promissa tanquam reposta lue. rant. Sut enim literae certis imae historie ipsoru quoque Naras. a. lud orti, quibus Osteditur primu alienigena Herodem regem futile in pete lud orii. uo tempore natus Christus est. Ita non defuit rex de semine luda. donee venirent quae reposta erant illi Sed quia non soli, ludaei, si delibus profuit quod pro inissum est, vide quid sequatur.Et ipse expectatio gelium. Ipse alligauit ad vineam pullum situm id est populum suum in cilicio praedicas
IIutri . 4. de clamans, Agite ponitentiam, appropinquatur enim regnum coelorum. Populum autem gentium illi subditum cognoscimus, pullo asinae comparatum in quo et-IL . i. iam sedit duces eum in Hierusalem, id est in visonem pacis, doeens mansuetos vias suas.si non lauit in vino
Tybri s. stolam suam, ipsa est enim gloriosa Ecclesia, quam sibi
exhibet, non habentem maculam aut rugam.Cui dicia
as . . tur etiam per Esaia, Si fuerint pereata vestra scut phrenicium tanquam niuem dealbabo. Vnde nis de dimissue peccatis 3 in quo ergo vino nis illo de quo dicitur, quod pro multis essundetur in remit sonem peccato. s. d. 26. eum Ipse est enim botrus ille qui pependit in ligno. NUM . s. propterea es hie vide quid adiligat, Et in sanguine vi q. C amictum suti . lam vero fulgere oculos eius a vino, illa in corpore eius mebra cognoscunt, quibus donatu est sancta quadam ebrietate alienatae mentis ab insta labe- tibiis temporalibus, aternam lucem sapientiae eontueri. Vnde quiddam pauloante comemorauimus dicere1.om, Paulo,siue enim mente excessimus, deo Hi sunt fulgotes oeuli a vino. sed tamen quia sequitur, Sive temper cens. rantes stimuri vobis: nec paruuli relinquuntur adhuc laueb. s. cte nutriendi , quia& hie sequitii Et dentes candidio- . XLIII. res lacte. Quid ad haee respondetis insani Nempe ista manifesta sunt.ne inpe omne ,non dico calumnias contradictionis,sed etiam nebulas dubitationis expellunt . Talia qucrite primo in illis libris, talibus primo
credit Qquae nuc a me nec omnia comemorari potiunt, quia nimium est nee multa .quia longum est nec pauca
vellem. ne sola existimentur ab eis qui illa non legunt. Et ne fideli, ae diligens lector me reprehedat. cu pluraeuidentiora reperem Q ictu potisimum posuerim quae mihi Oeeurrere in 1' sentia rotuerunt inuenietis enim multa quae omnino nee tali taltem indigeant admonitione .quali modo usus sum in verbis Iacob.Quis enimiam quaerat ex nos orem dia legit, Velut ouili ad victi-r i. mam ductus est a omnia quae illie multiplieiter de eui demet dicuntur, Qgia liuore eius sanati sumus: A pec-
cara nostra ipse portatiit Quis non quas suangelium Deantari arbitretur, Fodertini manus meas Se pedes, di- Iu . it. numerauertit Omnia os a mea. ipsi vero eosderauerunt conspexerunt me, diuiseri int tibi vestimenta mea, Ssuper vestimentu meum miserunt sortem Quis nisi nimium e cus iam impleri non cernat, Comemorabuntur de conuertentur ad dominum uniueis snes terrae, Sadorabili in conspectu eius uniueita patri gentiu Quid illud in Evangelio, Tristis est anima mea usque platas. ad morte: S , Noe anima mea turbata est Nonne prius Io. n. v. in psalmo tonuit.Dormivi conturbatusZEt unde tactu pya . est ut domni rei Quotu vocibus acclamatum est, Crucifige erucis ge3N5nne S in psalmo securus p nunciat, psal. 36. Filii hominii dentes eorum araraa &sagittae, eh lingua eorti gladius aeuius-Quid autem secerunt, quid nocuerunt resurrecturo,&super calos ascensuro,dd totu orbe
teriarii gloria sui nominis posset fur, Vide virum hoe Psalmus ta erit: sequitur enim, Exaltare super coelos deus, 3d super omnem terram gloria tua. Quis unquamd Christo dictu dubitauit, Dominus dixit ad me filius meus es tu ego hodie genui te: postula a me.& dabo ti. Ebi gentes h reditatem tuam,& possessionem tua ter inino ς terrae Qui saltu intelligere permissus est ubi Hier miax dieit nimirum de sapientia Tradidit illam lacob suis sis. puero suo, 3d lirael electo suo: Post hae in tetris visus est,& eum hominibus conuersatus est Quis non eun ca XIIII Idem saluatorem agnoscat apud Daniele, eum antiquo Danu. . diciti offertur filius hominis, 1 aecipit regno sne fine, ut serviant ei omnes gentesi lana vero si loci, illis quem comemorauit dominus ex eiusde Danielis prophetia, μου s.
Cit videritis abominatione vastationi t quc dicta est a Daniele, stantem in to eo sancto, aut legit intelligat, de Nipl. s supputatis etiam temporibus hebdomadum, ille nu- amerus pei tractetur,non solum Christus,sed etiam tem pus reperitur, quo eum oportuit venire palliarum .Qua quam 5e sne computatione temporum,manifestis rerueisectibus lud os urgere soleamus, cu quibus nobis,novi eum iu Christo si salus nostra: sed virum iam venearit pallas fuerit disceptatio est. Conuincuntur autem rebus ipsis apertissimis, non solum de s de omniis pentiu quas ei seruituras eadem cui cedere coguntur,icrip t acre de tura praedixit, quae ita clarescit toto orbe terrarum, vi να omnium tergiversantium oculos feriat: verum etia de Fhi, quq in ipsa lud omni gente iam facta sunt,q, sacra
riti euei sum est, ς cessauit hostia, ct sacerdos, S unctio pristina, quς omnia Daniel tunc prςnunc auit sutura, Danu ,.quando ungi sanctum sanctorum liquide prophetauit. Cum igitur illa omnia iam facta snt,exigitur ab eis etiam unctus sanctus sanctorum , ct quid respondeant non inueniunt. Quo modo autem nobiscum, non de Christo, sed tantum ae aduentu eius diseeptaient, nisi bene nossent eum in sitis libris propheta tu Curato an ne quae ni, utrum ipse sit Christus Cur ipsi dominodi eunt Q tamdiu animam nostram tollis, si tu es Chri . ,,.stu, die nobis palam 3 Cur Petrus de Andi eas de Philippus dicunt Nathanaeli. lnvenimus Messiam: quod Din. i. interpretatur Christus nisi quia hoc nomen in illa gente per illas literas, Se seiebatur, S expectabatur Nam nulla alia gens reges de sacerdotes suo Christos habuit de vocavit. quorum fgnificatiuam unctionem cellare' ' fas non fuit nisi eum ille venisset, qui in eis praenuncia 'μ' ' hatur. Sie enim Iudaei noli erant illo, Christos suos. vitamen unu sperarent, per quem lemum liberarenturi sed ex eati occulta iusticia dei,du solam eiusvirtutem cogitant, infirmitatem, in qua pro nobis mortuus est,h Dis non
123쪽
G non intellexerunt. Hine illa verba in libro Sapietiae dei. 1. illis praedicti cognoscimus, Morte turpictima condemnemus illum: erit enim respectus in sermonibus illius, si .ere filius dei est suscipiet illum S liberabit illum de
manibus contrarioru Haec cogitauerunt S errauerunt,
ex eavit enim illos malicia illoria. Quod etia de isti, verissime diei potest qui in tanta multitudine testura morum, in tanta dispositione prς nunciatarum rerum, in tanta manifestitione completarum, adhue dicunt
seripi uitii illi, Christum non esse prophetatum, Quod
ii iterum at et iterum dicant nos iterum atq; iterum possumus doetimenta ploferre,adiuuante illo qui tanta in copiam J prabilit aduersus ealumnias erroris humani.
Oh nn ut ea quς iam commemorauimus,non repetamus. laporro aliam Fausti tergiversationem quam credo eu de ipse prcclailissima prophetin luce percuteretur,callidissima in se inuenisse aibitratus est, etiam refellere piget, ne propterea putetur aliquid dixisse, quia ei responderi dignum habitum est. Quis enim dementitantiis dice rei inertisa eslesdei, de Christo sine teste non credere/Vellem mihi isti responderent citi nam de christo ipsi
credidissent, an illam vocem de calo audierunt, Hic est filius meus: Et quippe voci potius Faustus nos iubet eredere, qui de Christo no vult testibus hominibus credi quas ad nos etia eiusdem votis noti ei a sine hominet esse peruenerit, cum S manifestum iit sic eam perue niti e S Apostolus dicat, Quo modo aute in uacabunt, in que non erediderunti Aut quo modo et edet ei quetio audierunt, auo modo aure audient sine praedicante Aut quo modo praedicabunt,si non inittantur Sicut seriptu est: Quam specios eorum pedes qui an nunciat pace qui an nunciat bona. Videtis cerre quemadmodispi dicatione doctrinae Apostolicae,propheticum testi
monium comitetur. Vtenam non cotemneretur, neq
fabulosa ducerentur que apostoli an nunciabat,demonstrabantur lice a Prophetis ante iii e pr dicta, quia essat testabatur miracula, non desiissent, sicut etiam nune adhue quidam mussitant, qui magi potentiae cuncta illa tribuerent, nisi talis eorum cogitatio contestatione prophetica vinceretur. Magicis enim artibus longe antequam nasceretur. Prophetas sibi constituere a quibus praenunciaretur, nemo utique diceret. sed vides ieet
vetat nos Faustus de vero Christo Hebraeis Prophetis testibus credere, qui de falso Christo Persarum errori. hiis eredidit. Verum disciplina catholica propterea simpliei fide prius nuti iti oportere docet mentem christianam, ut eam capaeem faciat ad intelligenda superna ct aterna. sic etenim Se Propheta dicit. Nis eiedi. deritis, non intelligetis. At ea ipsa est simplex side, quaeredimus antequam cognoscamus supereminentem seientiam charitatis Christi, ut impleamur in omnem plenitudine dei non sine causa dispensationem litimi litatis eius, qua humanitus natus D passias est a prophe iis per prophetica gentem, per propheticum populum, per propheti eum i egnum tanto ante praedictam: nisi .cer a. quia in illa stulti ei a quc sapientior est hominibu , ct in illa infirmitate, tu sortior est hominibus magnum alis quid latet ad iustiseatione S glorificationem nostra. O sa. Et ibi sunt omnes thesauri sapient in & scientix absconditi, qui nulli aperiuntur, si sibi per maternam earnem traiectu ei itii id est, per Apostolica & prophetica . bera lactis alimenta contempserit: ct tanquam infantilem victum quasi praegrarui tale fasti liens, prius in vene na hoeti eorum. in sapiemiae cibum, cui se idoneum temere aibitiabatur, irruciit: Non ergo quod dicimus
GPQx LVI. 62. z. tneeelsariam simplicem fidem. contrarium est ei quod K dicimus ut Prophetis credatur:magis enim ad hoc pettinet, ut prophetis credatur, priusquam purgata S r borata mente potuit intelligi, qui per Propheta, se lo- ruebatur. At enim si Christum prophetauerunt, non opQ igne, neq; congruenter sua prophetatione vixerunt. XZVι I. Vnde hoe i ii, An quid sit vel bene, vel male vivere, iudicare vos potestis, quorum iusticia est,potius succurrendum ess e meloni non sentienti,ut eum vos manducetis , u mendico esurienti, vi manducandum aliquid detis Catholicis autem paruulis,antequam sciant quae si ammc humanae persecta iusticia,& quantum inter istin ter ipsam,cui suspiratur S istam qua hic vivitur, sussucit de illis viris hoe existimare, quod commendat Apostolieae doctrinc sanitas,quia iustus ex fide vivit.Credi- η a. t. dit autem Abi aliam deo, R deputatum est illi ad iusti- diis.ciam. Praeuidens enim scriptura, quia ex sile iustificat cendis. gentes deus, pranunclauit Abrahc dicens Quia in seia Gene. icini ne tuo benedicentur omnes gentes. Apostoli verba sunt. Ad cuius tam claram.tamq; omnibus notitiiniam vocem, si a vestris fallacissimis somniis euigilaretis, δε- Lqueremini vestigia patris vestrit raham. & in eius se- i .mine benediceremini cum Omnibus petibus ipse enim 'aecepit.sicut dieit Aoostolus,signum circuncisonas,signaculum iustici fidei, qu est inpr pucio, ut sit palee M - Omnium credentium per pr piaclum,ut deputetur illis iaad iusticiam ut iit pater ei retincisionis. non his solum qui ex circuneisione sunt, sed & iis qui sequuntur vestigia, lux est in pi pucio fidei patris nocti i Abra am. Cuius ergo iusticia s dei nobis ad exeplum imitanda priposta est, ut & nos iustificati ex fide, pacem habeamus ad deum,intelligere debemus quemadmodum vixerit,
non reprehendere: ne ante per abortum labamur ex v-tero matris Eccles , u per stabilem conceptum formati perfecti nascamur. Hoc rausto pro moribus patri- cs earcharum a Prophetarum ex voce paruuloria nostro. XLVIII. rum breuiter responderim: inter quos & meipsu in deputauerim, dum tamen non reprehendam vitam saniactorum antiquorum etiam ii non intelligamu mystice vixerint: quorum vitam nobis laudabiliter Apostoli
Euangelio suo pi dicarunt, sicut illi sua prophetia nituros Apostolos praedixerunt, ut clament ad se inuicem duo testamenta, stetit duo seraphin, Sanctus, sanctus, sanctus dominus deus sabaoth. Cum vero ereperit Fau I 4 stus patriarchas ct Prophetas non generali atque indefinita reprehesione, sciit hie secit, sed proprie iacta eo- ,-- ,
rum commemorando criminari, adiuvabit me dominus deus eorum qui est etiam noster,ut ad sangula congruenter apteq; respondeam Nunc vero illos homines Faustus Manichcus vituperat Paulus autem Apostolus
laudat, eligat quis cui credat. Libit duodeeimi sinis.
Atinus dixit, Quo modo Christum c., ,
colitis, Prophetas repudiantes.quo
rum ex praesagiis accipitur nuatii venturus Christum quidem no ia ilium id est,silium dei Hebrςorum 4 aliquos abngelasse Prophetas, nescaelo an probare quis pollit, cum res
creperit examinaii. 'erumtamen etiam si hoe ita se haubeat, quid ad nos illos manet haec reprehenso qui ex Iudaismo sorte ad chi istianismu coniicis sub testimo-
124쪽
Α niis, ut perhibes Prophetarum, postea neglexerint eos,
vi beneficiorum ingrati. porro autem nos natura gen-0ἷtii. tiles sumus,id est quod Paulus pra puctu vocat, sub alia
nati lege,& pt fatoribus aliis, quos gentilitas vates arpellat at ex his postea sumus ad Christianismum eonuersi: non ante effecti Iudaei, vi merito Hebraicorum Prophetarum sequeremur sdem, eutes ad Christiani semunt .sed sola exciti fama, ct virtutum opinione atque sapientia liberatoris nostri lesu. Vnde si mihi adhue in paterna religione moranti.pr dicator adueniens,Christum vellet ex Prophetis insinuare, hunc ergo protinus dementem putarem. lui gentili mihi. ct longe alterius religioni, homini de magis dubiis dubia conaretur astruere. Quid ergo opus erat,nis ut ante prophetis mi. hi e edendum me persuaderet, & tunc per Prophetas Christo Q lod ipsum ut seret. opus item erat aliis pro
phetis, in pro istis facerent sile.Quapropter si tu Chrilium per prophetas aeeipiendum putas, Prophetas per
quem accipies An dicturus eris per christum ut vicissim . id est.ut alter alterum commendet, Christus pro
phetas, ct prophetae Christum Sed Paganus utriusque B eorum conditione liber, nee Prophetis de Christo di
centibus crederet nee Christo de Prophetis ita totum
nulli alii. i suae fidei debet quieti s si ex gentibus Chri
stianus. Atq; vi exemplo sat id, auod dicimus, apertius, ponamus aliquem nunc a nobis eat echiEari gentilem, cui asii dentes dicamux Crede Christo quia deus estille vero, Unde hoc mihi probatis dicat: S nos responia dentes dicamus, ex Prophetis. I ii iam illo quaerente. quibus prophetismos respondeamus Hebraeis.Atq; ille lubridens dieat Sed his minime credo. Nos autem respondeamus, id ς eos Cluillus confirmat idem v ro multo magis ridens , dicat, quid quod ego nee ipsi eredo Quid fiet, iis ita transactis nonne harebimus,&ille risis nobis tanqua imprudentibus,remeabit ad sua
ita nihil,ut disi, Eialesn Cluillianc Hebraeorum testi.
monia conserunt, quae magis eonstat ex gentibus u ex
Iudaeis. Sane si sunt aliqua, ut fama est.Sibyllc de Christo praesagia, aut Hermetis, quem dicunt trimegistiam, aut Orphei .aliorum s in gentilitate vatum, haec nos aliquanto ad fidem iuuare poterunt, qui ex gentibus eff-cimur Christiani. Hebraeorum vero testimonia nobis etiam si sint vera ante fidem inutilia sunt post sdem superuacua quia ante quidem eis credere no poteramus, C nune veto ex supernuo credimus. Augustinus respo-c p. II. dit, Prosit hoc nobis loco ad breuitatem respondendi superior tam prolixa responso. Puto enim iam qui illam legerit ridet illum talia delirantem,ct adhue dieetem, Christum filium Dei Hebraeos non pranti ne asse Exa. s. Propheta; in qua sola Die nomen ipsum quod dicitur christus, ct in rege S in sacerdote sacratissimum stit: Dou s. nee inde sublatum, antequam ipse venisset, qui in illus gurabatur. Respondeant aute ipsi, Christi nomen unde didicerint Si a Manichaeo, quaero,ipsi Maniebaeo quo modo ei ediderant vi alios taceam. homines Afri. homini Post cum paustus reprehendat Romanos, δρGraecos, vel alias gentes, s Hebraeis Prophetis laquam alienigenis de Christo crediderint: dicat illit aeeommodariora esse vaticinia Sibyllae & Orphei, vel si qua forte alia sunt vatum petilium, ut credatur in Christis: nee attendat in nullis Eces esse illa recitari,cum Hebrci Prophetae in omnibus gentibus et areant, at' ad Christianam salutein tanta fidelium examina ad aueant. Dicere autem non esse aptam getibus t lebraeam prophe
lis per Hebr os praenunciatus est: & tamen omnes populi getium, apud quos I lebraeam prophetiam nullum pondus aut horitatis habere arbitramini,in talem Christum credunt, qualis per Hebr os praenunciatus liba
cipiendo scilicet Euangelium, quod deus ante promiserat,sicut apostolus conae morat, per Propheias suos in
sei inuit, sanctis de filio suo qui factus est ei ex semine P
David seetidi ni carnem. Vnde Propheta Esaias dixit. Erit radix teile, aut exurget regnare in gentibuscin eum gentes sperabimi S. Ecce virgo concipiet, ct pariet filium,S vocabunt nomen eius Emmanuel,quod inter pretatur, nobis eum deus: ne putent isti hominem tan, 0--7tummodo Christum ab Hebriis Prophetis mcnuneta tum: hoe enim videtur tetigille Faustus .eum ait Christis quidem nostrum situm dei.quasi Hebiati Christum suo non filium dei dieerent. Ecce nos ostendimus delaChri tu virginis filium ex Hebrita prophetia: nain uti ct Iudaei earnales, ne hoc solum putaret esse Christum, quod propter nos factus est homo ex semine David, admonet eos ipse dominus ex prophetia eiusde David. Equcrens ab eis quid eis videretur de Christo,cuius eum NM. Q. ei se dicerent filium, Qui eum respondissent. David ne hoc solum ut dixi putaretur,& non respicerent ad Emmanuel quod est interpretati .nobiseu deus: Et quo modo.inquit .ipse David,in spiritu dicit eum dominio, Dis Ud. 1os. xit dominus domino meo sede ad dextera meam.d nec ponam inimicos tuos Isub pedibus tuis)scabellum pedum tuorum Ecce inquam nos ostendimus Hebr a prophetia Christum Deum, vos ostedite aliquam prophetiam vestram, unde nomen Christi didieeritis.
Manichaeus enim vester non siit Propheta ventuti opim Christi. Apostolum quippe eius se dicit, impudentissima quidem fallacia: nam constat non solum post Te tullianum, verum etiam post Cyprianum hae haeresin exortam. Omnes tamen eius Epistolς ita exordiuntur,
Maniel, us Apostolia, Iesu Christi. Huie voa de Christo quare credidistis3 Quem ita testo vobis sui aposto latus adduxit nomens ipsum Chrissi, quod nis seimit, 'nisi in regno Iudaeorum in saeerdotibus & legibus in 'stitutum: vi non solum ille aut ille homo .sed uniuersa ipsa gens,toiuq; regnum Propheta fieret Chiisti. Christiam ψ regni cur iste in uast, cur usurpauit qui Pi optio Fiis Hebraeis vos vetat credere, ut vos fals Christi Dilaeti discipulos, falsus & fallax Apostolus faciat3 Poste,
mo ne diceretur ei, Metiris: protulerit vobis aliquos &prophetasseeundum assertionem suam Christum prς- nuneiantes:quid facietis ei qualem Faustus catechion-
dum sub exemplo proposuit, qui neque ipsa neque illi
credere voluerit An Apostolos nostros pro se tectes vocabit No opinor homines producet,sed libros aperiet: quos no pro se, sed contra se apertos reperiet. Ibi enim
Christum natum ex Maria virgine, ibi filioni dei factum semine David secundum carnem legimus A docem ui . Quod si eos infalsatos dixerit. ipse testium suorusdem oppiignabiti s autem alios,quos dicat Apostolorum nostrorum,codices protulerit, quo modo eis ipse
authoritatem dabit,quam per Ecclesias Christi ab ipsi, Apostolis constitutas non accepit, ut inde ad posteros si mala commendatione transcurrerei 3 Quo modo ille cui non credo proscit mihi seripturas.quibus de illo
credant: Seis ipse conatur dare aut horitate io,cum ego
is si non eredam Si autem fam; de christo credi si- G, vinnis, hoe enim di Faustus magnis angivitiis coarctatus,
125쪽
G traseunter attigit: ne scilicet aut eos libros proserre cogeretur, quorum authoritas nulla est aut ad eos ligar tu quocum authoritas ei contraria est ergo si de Chri sto famae credidistis, videte virum fama idonea testis sit diligenter considerate quo vos praecipitetis. Mala enim multa de vobis fama disseminat, cui nos credere non vultis Quae igitur ratio est, hane de Christo velle veracem, quam de vobis vultis elle mendacem Qis id quod etiam fama Christi contradicitis3 Ea quippe clarior . ea praepollentior aures S mentes & linguas Om-ης 4. t. nium gentium tene qua Christo ex semine David secundum scripturas Hebraeas disseminato implet: quodia . i. ibi scriptum est, promissi ini Abrahae,& Isaae, ct Iaeob, Geuci tr. In semine tuo benedicentur omnes gentes Qi; id ergoas. Oiae respondetis 3 Cui nam de Christo credideritis, quibus testes alienigenae non placent Nostrorum porra librorum authoritas, tot gentium eosensione per successiones Apostolorum Episcoporiim,conciliorumq; roborata, vobis aduersa est: vestrorum autem nulla est, quae
ct a tam paucis profertur,& ab iis qui deti ct Christum
id me daeem colunt. Vnde eontra eorum mendacem doctrinam fit nisi S ipsi tanquam imitatores dei de Christi sui mendaees habeantur. Fama vero, etiam ipsa con Naes i. O silia,& vos pessimos iactat. R Christum ex semine Dai,. uid contra vos praedicare non cessat. Vocem patris de coelo no augitis opera Christi, quibus de ipso testifiea batur, non vidistis: codices in quibus haeci cripta sunt, ut specie Christiana fallatis, velut accipitis : ne tamen contra vos legantur, infalsatos dicitis: prosertis inden . ib. Christum dicentem, Si mihi non creditis operibus ere1 a . dite: &. Ego sum qui testimonium perhibeo de me. Stellii nonium perhibet de me qui misit me pater: & non Dan. s. vultis contra vos inde proferri, Scrutamini scriptura in quibus putatis vos vitam aeternam habere ipsae testi monitim perhibent de me: ct i crederetis Moysi,erederetis & mihi: de me enim ille scripsit: &, Habent ibima. Noγsem S Prophetas audiat eoe: &,si Moγse S Pr
phetas non audiunt, nec si quis a mortuis resurrexerit, credent ei. Vnde hue existis, unde eo fiditis 3 Scripturas tanta aut horitate firmatas comendatasq; respuitis, in L raetiti non tacitis: quae si nectetis, etiam ipta in vobis caueremus per instruentem nos dominia, ct dicentem,
Naca . Exurgent multi pseudochristi& pseudoprophetae, &l faeient signa ct prodigia multa ut fallant,s fieri potest,
etiam electos:ecce praedixi vobis. Vsque adeo nihil credi Voluit aduersus confirmatam scripturarum authori. tate, quς fidem suam in rebus ipsis probat, tis per temporum successiones lixe impleri & esset ostendit. quae p. m. tanto antequam serent, pri nunclauit. Restat ut ratione a vobis exhiberi dicatis, tam certam ct inuictam, ut per se ipsam declarata veritate. nullam testis auth ritatem, nullam miraculi veritatem requirat. Quid di citis . quid profertis, quam rationem,quam veritatemξFabilla illa est longa S vana puerile ludibrium. A mu tu avinci hebre iocamentum t.& aniculare deliramentum conti enimn . nens initium truncum,& medium putrissum. ct finem ruinosum. Cum enim vobis ex eius initio dictum sue - - . . rit, immortali,inuisibili,incorruptibili deo: quid factura erat gens tenebrarum, si eum ea pugnare noluisset 3 Et de medio eius, quo modo est in eorruptibilis N in- eontaminabilis deus, cuius membra in pomis & oleri bus manducando S digerendo conteritis ut purgetis Et de fine eius. quid fecit anima misera, ut in globo tenebrarum perpetuo vinculo puniatur: quae non suo victo,sed alieno maculata, deo suo deselete mundari nopotuit, quo mittente polluta est aestantibus vobis. & Κquid respondeatis non inuenientibus,conspuunturitamulti,& tam grandes S tam preciosi eo dices vestri:& ti,M. . multum dolent labores antiquariorum. & saeeelli miserorum,& panis deceptorii. Si ergo nee scripturarum
authoritatis antiquitas, nec miraculorum potestas, nec morum sanitas,nec rationis veritas, vos asserit abite cosis,& redite eonfisi .ipsum elle Christum omnium in
se credentium saluatorem cuius nomen & euius scelesia ita exhibent presentia tempora, sicut praeterita nun clarunt: non per quemlibet de cauernosis latebris procedentem, sed quadam gete,& quodam regno ad hoc propagato ct instituto,ut ibi de illo euncta fguris praenotarentur, quq nune e pressa rebus agnoscerentur: &ibi per Prophetas praedicta seriberentur, quae nunc per Apostolos praedicta praestarentur. Proinde consti cap. II. tuite nobis aliquem ea techizandum gentilem, in quo Faustus deiecisse nos risi, ubi non ridentes, sed plangendus ipse deficit. Si enim dixerimus homini gentili, Crede Christo, quia deus est: ct responderit,unde credo3 prolataq; authoritate Prophetarum, eis se non o dere dixerit, eo ς illi Hebraei sint, ipse Paganus: osten- Ldimus fidem prophetarum, ex iis quae ventura cecinerunt, & ventile cernuntur. Credo enim φ eum non lateret,quantas a regibus huius seculi persecutiones prius notulerit Christiana religior aut si lateret, per ipsam historiam gentium, & imperiales leges literis memo--ιν madatas,facile probaretur: quod cum tanto ante praedicti uti ex Propheta cognosceret dicente, Ut quid dati. fremuertit gentes, ct populi meditati sunt inania, Asti
terunt reges terrae es principes,conuenerunt in unum,
aduersus dominum S aduersum Christum eius. Quod non de ipso David si isse dictum, in eodem ipso Psalamo facile apparet: ibi enim dicitur etiam illud,s homines quamlibet pertinacissimos, ipsa rerum manifesta tione eonfindit, Dominus dixit ad me, filius meus estu ego hodie genui te postula a me,& dabo tibi gentes hcreditatem tuam. ct possessionem tuam terminos ter- .Quod genti lud orum in qua regnauit David. non esse concessum Christi autem nomine longe lates omnes gentes occupante, nemo dubitat esse completu.Cre vido moueretur, cum hinc & alia multa ex Propheti, ait Ndiret, quς nunc persequi longum est. Videret etiam ipsos reges teriς Christi imperio iam salubritet subiuga. tos omnes p gentes eidem seruientes: & legeretur ei de Psalmo tanto ante praedictum,Adorabunt eum omnes 7 r. reges terrς,omnes getesseruient ei: totum m Psalmum ipsum, qui figurate tanquam in Salomonem 3icitur, si legere vellet . inueniret Christum vere regem pacisci, hoe enim Salomonis nomen interpretatur: in quo e gno eret completa omnia quae ibi dicuntur, longe remotissima ab illo homine Salomone rege is ae l. illum itideui Psalmum ubi deus unctus a deo dicitur,& uti sChristus ipsa unctione declaratum isse s Christus Delia apertissime ostenditur , cum deus unctus institiatur seons derare vellet quae ibi de Christo, quae de ipsa Ee-elesia dicta sunt: sus ibi quidem pr dicta legeret,in orbe autem terrarum impleta conspiceret: videret quos
ipsa simulachra gentium per Christi nomen se perire de orbe terrarii: idis ipsum a prophetis pi dictum esse
diseeret, audiret Hieremiam dicetem, Sic dicetis illis, Π, Ψ, i, Dii qui coelum S terram non fecerunt pereant a terra. R de si)b ectio. item alio loco, eum ouassem Propheta dicet em audiret, Domine sortitudo mea, ct adiutorati Burdiis meum,ct refugium meum in die malorum,Ad te petes
126쪽
A venient ab extremo terrae ct dicent, Quam falsa possederunt patres nostri simulachra. & non est in eis utili D,:s faei et homo deos, ct ipsi no sunt dii. propterea eece ego ostendam illis in tempore illo, manum meam ostendam illis,& scient:&virtutem meam,quonia ego dominus Hre audiens de scriptura prophetica,& ce
nens in uniuersa terra, quid dicam queadmodum moueretur ad fidem quando S hoc rebus ipsis probamus, cum per prophetiam ante tempora eonscriptam ct hi, temporibus impletam eorda fideliu se firmari cognoscis . VIII. cimus lana vero ne hominem, sicut magni quidambomines fuertit, Christum putaret,idem Propheta hoe illi de cogitatione excuteret.lbi enim sequitur & dieit, Nise. r . Maleditius homo,qui spem habet in homine.&firmateatne brachii sui, & a domino diseedit cor eius: ct erit scut tamarix quae in deserto est , non videbit eum venient bona, ct habitabit inter iniquos in terra deserta, in terra salsa, qtic non inhabitabitur. Et benedictus homo qui confidit in domino. S erit dominus spes eius: erit a: tanquam lignum fiuctiferum secus aquam, & in
humore mittet radices suas: non timebit cum venerit
B aestus,& etunt in eo propagines nemorosi:in anno si citatis non timebit, & non des eici faciendo fructititi. Hic certe eum maledictum diceret eum, qui spem p nit in homine eat maledictionem Propheticis similitudinibus expliearetti de benedictum qui in domino eo fideret eam o benedictionem congruis itidem similitudinibus texeret, turbaretur fortasse ille, quo modo eine spem suam in hominem poneret, deum Christum
an nunciaremus:S tur in eum non ex propria natura,
sed ex nostra mortalitate suscepta homine diceremus Sie enim quidam deum credendo Christum,ct hominem negando errauerunt.& rursus,quidam hominem titan3o.& deum negando,aut contempserunt aut inomine spem suam ponentes, in illud in aledictum inaciderunt. Hie ergo ille gentilis si turbaretur & dieeret, eontra sdem nostram istum prophetam loeutum fuisse quia nos secundum Apostolica doctrinam non tani NM a. tum modo deum Christum diceremus,ut in eo spes s curissime ponatur sed etiam mediatorem dei X homi num homine Iesum Christum: istum autem deum tantum dixisse de natura vero humana nullam fuisse menc tionem, ibidem eiusde Prophetet vocem audiret se adnis .ir. monetis S corrigentis,Graue cor per omnia, S homo est, de quis agnoscet eum ideo quippe homo,ut graues corde per formam serui ex fide sanarentur: ct eum aganoscerent deum,qui propter eos factus est homo .ne in homine spes eorum esset,sed in homine deo: S tamen graue cor per Omnia,S homo est,forma serui accipies,
philtra. ct quis agnoscit eum3 Qui cum in forma dei esset, non
rapinam arbitratus est esse aequalis Deo . Et homo est. n. r. verbu earo factu est, ct habitauit in nobis. Et quis agnoscet eum Qigia in principio erat verbum,& ve
bum erat apud deum, ct deus erat verbum. Et vere graue cor per Omnia, nam ct in discipulis eius ipsum gratio ue cor fuit, cum eis dicebat, Tanto tempore vobis msum.& non cognouissis mei auid enim est Tanto tempore vobiseum sum: nisi quod hie dieitur & homo est/Quid est autem illud Et non cognouistis me nisi quod hie dicitur, Et quis agnostet eum 3 Quem nis eum qui dicit, Qui me videt. videt S patrem Vt spes nostra no. sit in homine . propter illud per prophetam edictum, maledictu: sed si in homine deo. id est. in stio dei saluatore lesi Christo.mediatore dei ct hominum& quo pater maior est propter formam serui, ct qui patri qualis est propter formam dei. Dieit R Esaias Numilia. Dbitiir, ct cadet contumelia i hominum , ct exaltabitur cap. u. deust solus in illa die: ct manibus Abiteata omnia abs Asa. . condent in speluncis .ct in seissuris petrarum, de in ea- 1 ιο rem uernis terr a facie timoris domini.& a maiestate virtu hi tis eius, cum surrexerit coningere terram illa enim die t d is
proiiciet homo abominationes aureas de arget eas, quae fecerunt vi adorarent superita canea S noxia. Et sorie
iste gentilis, quem catechietamus,quem dixit Faustus etirisu dicturum , Non credo Prophetis Hebraeis, aliqua manu fabricata idola abseondit in spelunca, aut in scissura pure aut in cauerna terrς,aut aliquem amicum suuseit hoe feetit ut in ciuitat vel in hindo suo scit hoe factum este a facie timoris domini: qui per reges terraeseeundum eandem prophetiam, iam tibi seruientes io lite adorantes,verisimis 3 legibus terram confringit id i Dest, terreni cordis frangit audaciam. Quo modo ergo ι.
dieat, non credo Prophetis i lebrxis , eum S in seipso completum forte cognoscat,quod olim praedictum esta Prophetis Hebraeis Magis verendum erat, ne tan- op ta rerum euidentia eircuns sus,fortasse diceret, Posteaquam illa per mundum fieri coeperunt, Christianos has plueras compos inite, ut ante diuinitus pr dicta putarentur, ne quasi temere humanitus facta contemnerentur.
Hoc veredum erat,nisi esset late sparsus, lateque notus populus hidaoraim, Cain illo sano aecepto, ne ab ali Gme. . quo interseiatur, ct ille Cham seruus fratrum stolum Gnc portando libros, quibus illi erudiantur, ipse oneretui: a. Ret a per eorum quippe codices probamus, non a nobis tan quam de rerum euentu commonitis, ista esse conscrip ta sed olim in illo regno praedicata atque seruata, nune
autem manifestata & impleta: in quibus & ea, quae ibi
minus perspicua sunt,quia in sgura contingebant illis, R, .is. seripta sunt autem propter nos in quos finis seculorum obuenit, iam nune illustrata soluuntur. quae umbris Lonio. futurarum adhue rerum opacabantur, iam facta ruin luce man instamur. Forte etiam hine se diceret permo cap. XI. ueri, Q ipsi,in quorum libris haec inueniuntur esse prae-niinciata,quae nunc cernuntur impleta, non nobiseum rtenent eiusdem euangelii societatem. Cum vero doceretur etiam hoc ab eisdem Prophetis esse praedictim, quantum moueretur ad fidem, qui tam den ens est. vi
non videat quis tam impudes. ut se videre diu; mul ψε Fquis enim dubitet hoe de luὰ is finite prophetatum .euhialas dicat, Agnouit bos possessorem fuit,& asnus prς -Ρ sepe gomini sui lsrael autem me non cognouit, ct pci- ipulus meus me non intellexit. Aut illud quod Aposto- iri . talus eommemorat,Tota die expandi manus meas ad po G M.
pulum non credentem x contradicentem. Et maxime
illud. Dedit illis deus spiritum compunctionis, Oculos V . s.
ut non videant aures ut non audiant,ct non intelligat:& multa huiusmodi Quod si diceret,quid ergo pece uertit ludaei, ii deus illos execcauit ne agnosceret Christum quantum possemus imbuendo, rudi hontini oste-deremus, ex aliis occultis peccatis deo cognitis, venire
iustam poenam huius excitatis: quod non solum gixisse Apostolu de quibusda. Propter hoc tradidit illos deut . . t.
inconcupiscentiam eordis eorum vel in reprobi; sensum, ut faciant quc non conueniunt: volentem Ostendere quςdam peccata manifesta, ex poena venire quo- rudam occultorum sed nee ipsos hoe laeuisse Prophetas demostraremus. Nam ne pergam longiu idem Hie Nieu .ir. remias eo ipso loco, ubi ait, Et homo est, ct quis agno Ceet eum3 ne quas hoeipso excusati essent luaci. quia nocognoueruti si enim cognouissent icut apostol dieit. . nunquam
127쪽
G nunquam dominum gloriae crucis xissent. sequitur,&ostendit occulti eorum meriti fuisse ut non cognosce- Ili Ue.1 . rent. Ait enim, Ego dominus,interrogas corda, ct pro . bans renes: ut dem unicuique secundinia vias eius Sti-
cap.XII. eundum fluctum studiorum eius. Porro f hoe gentilis ille moueretur, cur etiam ips.qui appellantur Chrisiani.m multas haereses, varias i. discedunt:neque hoea prophetis Hebraeis pr termissum esse doceremus,tanqua enura esset consequens,vi lud is in sua excitate doinon sti alis, hoe illi veniret in mentem, Q etiam multi
sub nomine Christiano ab ipsa Christiana societate dem .ir. utarent, ipse Hieremias velut catechirandi ordinem nobis i minuas,continuo subiecit,Claniauit perdix,co- gregauit quae no peperit: faciens diuitias suas non cum iudicio. Perdix enim nimis contetiosum animal, notia est quanta auiditate ipsius cotentionis curiat in laqueu . Non enim disputare amant ii retici, sed quoquo modo superare impudentissima pervicacia, ut cogregent, sicut hie dixit, quae non peperei unt. Christianos enim. quos maxime Christi nomine seducunt, iam per ipsius Christi euangelium natos inuenilint, ct faciunt illos diuitias luas non sane cu iudicio, sed cum temeritate in considerata. Non enim intelligunt ibi esse veram de AH ilibrem. R quodam modo germanam atque radicalem Christianam societatem,unde istas separauerunt, otios
ad suas diuitia, eongregarunt. Et quia de talibus dicit
trima. Apostolus, Sicut enim lamnes S Mambres restiterunt Moγs, si e S isti relistunt veritati: homines mente corrupti, reprobi circa fidem sed ultra non proscient: derimentia enim eorum manifesta erit omnibus,seut de illorum fuit sequitur Se hie propheta.& dicit.de perdice
His u. clxi a congregauit, quς non peperit,in dimidio die eum eius derelinquent cv,S in nouissimis suis erit in spiens, id est, qui primo tanquam per pollicitationem Sc ostentationem excellentis sapientiae seducebat, erit in spies: id est, apparebit insipiens. Eis quippe, quibus primo sapiens erat, tune erit insipiens, cum apparebit, quia de- . . MII. mentia eius nota erit omnibus. Et laquam ille,quem ' catechiramus. quereret de diceret,Qilo ergo signo manifesto adhuc parmulus, ct nondum valens siquida discernere a tot erroribus veritatem: quo manifesto in diai cio tenebo ecclesia Chi illi, in quem iam credere tanta
rerum antea praedictarum manifestatione compellor sequitur idem Propheta, de tanquam minus anum eius
ordinatissime excipiens , docet evin Eeclesiam Christiis stin esse pr dictam,quae omnibus eminet Se apparet.
c. . i. ipsa est enim sedes gloriς,de qua dicit apostolii, Temptu enim dei sanctum est, quod estis vos. Vnde iste di 1 m. tr. ci sedes autem gloriet exaltata est sancti seatio nostra propter hos enim motus pamulorii qui possunt seduci ab hominibus a manifestatione claritatis Eeel x.do-MM, D minus quo prouidens ait Non potest ciuitas abscon- si supra montem eonstitui a : quia utique sedes gloriae exaltata est sanctis eatio nostra, ut no audiantur illi,qui Nattha . ad religionum scissuras traduci t. dicentes. E e hie est Chiistus ecce illic. partes enim ostendunt, dicentes. Fece hic. eece illici Cum illa eluitas super monte sit quem Daniel. . montem, nisi eum qui seeundum prophetiam Danielis ex paruulo lapide crevit,& faetus est mons magnus, ita ut impleret uniuersam torvi Nec illi audiantur. aut nomine quasi secretae Se apocryphae veritatis. S hominum poeitatis dicunt, O in cubiculis, ecce in deserto: quia non potest abscondi ciuitas super montem costituta. ia sedes gloriae exaltata est sanctificatio nostra. GAXLII. Cum ergo gentilis iste his atque hi liusmodi aliis is stimoniis Prophetarum de perseeutione regum ad po- Κpulorum, de fide regum S populorum,de abolitione idolorum . de eccitate t udaeo iu, de probatione codicuab ipsη custoditorum . de amentia haereticorum, de excellentia sanctς ecclesiae verorum de germanorum christianorum late pr dicta.& nunc impleta conspiceret:
ruid inueniret fide dignius, q illos prophetas, quibus
e diuinitate Christi eligeret credere stenim si antequam ista serent, ingererem gentili prophetas Heberios quibus ea sutura crederet, quae facta nondum vide res: merito sol tasse diceret,quid mihi est cum isti, pro phetis, quos unde veraces probem, non mihi ostendi. tur: cum vero tam magna de tam multa quς praedixe. runt, iam ad cinctum manifestationemque perducta sunt,plane ille,si pei uersus esse nolles, nec ista ullo mo
do contemneret,quae tanto ante,ct lato apparatu prς- uidendo & pr nunciando eo mendari metuerunt, nec
illos a quibus praeuideri de praenunciari potuerunt.Nullis enim prudentius credimus, vel de pt teritis, quae mlim ficta sunt: vel de suturis, quς nondum facta sunt, ieis qui nobis fidem verborum suorum in tam multis
tamq; magnis, quς ab eis praedicta iam facta sunt, piobauerunt. Sibylla porra, vel Sibylla de Orphetis, de inescio quis Hermes, id si qui alii vates vel theologi vel Met sapientes,vel philosophi getium de filio dei aut de pa o.
tredeo vera or dixisse seu dixisse perhibetur: valet quide aliquid ad paganorum vanitatem reuincendam,no a. tamen ad istorum authoritatem amplectedam. cum it.' 3 lum deum nos colere ostedimus, de quo nec illi taeere si potuerunt,qui suos congetiles populos,ad idola Se dc monia colenda parti in docere ausi sunt.partim prohibere ausi non sunt. At illi sancti aut horti nostri eum populum , eam rempublicam, tale regnum imperante de adiuuante deo, propagauerunt ars rexerunt, ubi sacri
legitim esset, quod istis religio fuit .ltaque s qui illie itieultum smulachroru de da monum laberentur, aut poena plectebantur.ipsis suae reipubliea legibus aut liberrime coercebantur 1 propheticis vocibus. Unus enim ab Peisdem colebatur deus,qui fecit coelum S terram, Pro- , m. tim phetico sane ritu, hoc est, fgniscativo futurorum qui H, ritus aboletetur, in illa venissent, luς per eum fgnifi- 1.,ta, . cabantur esse ventura quandoquide ipsum regnisi mag Mntis quidam Propheta fuit, ubi rex & sacerdos mystica Dis ἡsgnificatione ungebantur: quad non ante ipss quoq: sis Iudaeis ignotantibus ae per hoc inuitis ablatum est, nisi , eum venisset ille gratia spiritali unctus deus prae parti-eipibus sit, ille sanctus sanctorum: idem vetus rex con in silendo nobis, de idem verus sacerdos se ipsum osset do pro nobis. Quam ob rem quantum distat de Christi
aduentu inter prςdieationem angelorum.& confestone daemoniorum: tantiam inter aut horitatem Prophetarum , R eurios talem sacrilegorum. His & talibus uae nune breuiter tangimus.tunc forte pro necessitate
depellendi veternos erroris aliquando latiti, disputa. i iii,3: robore ubet loris probationis asscitis,ille gentilis quem nobis catechiradum Faustu, proposuit . si sultiiὰ ' η' suam peccatis suis pr poneret, profecto moueretur ad fidem qua imbutus Se in Ecelesiae catholieae gremio fouedus collocatu consequenter etiam moneretur,quos mores tenere deberet: neq: perturbamur eorum multitudine, in quibus ea non inueniret, quae obseruare iuberet umquauis eum eo corporaliter congregarentur in 'ecclesiam.& eadem iaci amenta perciperet: seiret inimpaucis haereditatem dei cum multis autem fgnae illa
eius participanda. Cu paucis communicare sanctitatevitq
128쪽
A vitae.& donum Hlaritatis digusti m in eordibus nostris per spiritum sanctum, qui datus est nobis:ad quem son3.c . D. tem interiorem nullus alienus accedit. Cum multis autem sanctitatem sacramenti, quod qui manducat S bibit indigne,iudicium sibi manducat S bibit: qui aut eici
manducare contemniti no habebit in se vitam. S ideo non perueniet ad vitam alternam. Eosdem p paveos in comparatione mul: itudinis malorum,paucos diei: eile autem per seipsos consideratos in magno numero, dicta. fuso toto orbe terrarum, crescentes inter et ira nia,N cuo is. palea vi': ad diem inestis& ventilationis: hoe in Euangelio dictum,hoe a Prophetis ante predictum. Ante e- - . nim pr dictum est. Sicut lilium in medio spinatum ita proxima mea in medio filiarum. Ante praedictum est, s L Us, Inhabitaui eum tabe naculis Cedar, cum his qui oderunt pacem, eram pacificus. Ante praedictum est,signaro. λ in fronte eos. qui gemunt S moerent ob iniquitares populi mei. qtiae fiunt in medio eorum . itaq; iste gentilis, quem tali alloquio si maremus, iat actus ei uis sancto I phe. r. rum, I domenicus dei: nee iam alientis ab Israel, sed Ioan. r. verus liraelita, in quo dolus no eis distriet etiam ista B verba ex eorde limplici dicere, quae subsequenter con-Nine. tr. texit ide ipse Hieremias, Patientia lirael, domine, uniuers sui te derelinqtiun terreantur. Cum enim de perdice dixisset, quia clamat S congregat quς no peperit. comendauit excellentiam ciuitatis iti per montem polit .quae abscondi non potest vi ab Ecelesa catholica fictetieum hominem ino separaret, dicens. Sedes autem stoi iae exaltata est sanctificatio nostra. Deinde quas veniret in mentem. quid ergo facimus de tam multis malis, qui tanto amplius ubique permixti sunt, quanto ex-eellentior est Christi gloria in unitate omnium gentium subiecit statim, Patientia Israel,domine. Patienterra. enim ferendum est quod ait, Sinite utraq: crescere usq; ad mellem,ne impatientia tolerandi malos relinquantur boni, qui proprie sunt corpus Christi: S ideo cum ipsi relin uuntur, ille relinquitur. Vnde subiecit, atque Nitre. r. addidit, uniueis qui te dei elinquunt.terreantur: con fundantur qui recesserunt in terram.Terra est enim homo de se pristimens. atque alios vi de seipso praesuma tur indueri:& ideo sequitur, Euertentur, quoniam dereliquerunt fontem vitae dominum. Quid enim aliud clamat perdix, nisi apud se esse,& a se dari sontem vitς,
c ad quem congregati recedam a Christo, Christi promissione deeepti, cuius nomine iam tenebantur imbuti Non enim quos peperit congregat sed vi congreget quos non peperit, dicit salus quam Christiis promisit,
uig m. apud me est, ego dabo .Sed vide quid iste dicat , sana
me domine.& sanabor taluti me fac, ct saluus ero. Vn-1.oni. de Apostolus dieit. Nemo glorietur in hominet S iste subiungit, Quonia gloriatio mea tu es. His modis nos instruimus hominem ex Apostoliea Prophetica si do-0M, , ctrina, ut aedisiectum stiperfundamenta Apostolorum ami & Piophetarum. Paustus autem quo modo persua. det et diuinitatein Christi homini gentili, quem constituit dicentem, Nee propheti, eredo de Christo,nee Christo de Propheti,. An Christo crederet de seipso dicenti .cui non erederet de aliis testificanti Vere ridietitum est hoe putare Quem semel enitri dignum si de noduceret, aut omnino nihil ei crederet, aut potius pro aliis q pro seipso testigeanti crederet.Hie forte Faustus D. H. Li. irristis Sibyllas homini legeret.& Orpheum, S c eros lib. 8 t. is. huiusmodi, si quos alios gentilium reperiret de Chii Gid .ia. oo aliquid pranunciasse sed non faeci et eos quippe s-
cap. 13. bi incognito, factus est,dicens, sane si sunt aliqua, vi fama est,sibyllae de Christo prcsag a aut Hermetis,quem Ddieunt Tram istum aut Orphei, alumina it: in gelisit te valui horum ergo istas lateras nesciens quandoquidem per famam putat dile aliquos tales, non eas utique
segetet, illi dicenti, Nee Prophetis credo, nec Christo. Quid igitur faceret An proferret Manich um,S ex illo commendaret Christum3 Nunquid hoc feeeitit, sed potius de Christo, cuius iam nomen ubique dulciterelarum est, Manichaeum senaper commendare conati
sui, ut hoc melle scilicet venenati sui poculi labra peraungerent. Cum enim Chiillus promiserit suis, inii sim D . is. rum se paractetum,id est, eosolatorem vel adiiOeatum spiritum veritatis: per hanc promistionis oecasionem, hune paractetum dicentes esse Manici cum vel in Ma. nichaeo. surrepunt in hominum mentes ignorantes, ille a Christo promtiliis quando sit millus. Qui autem legerunt canonicum librum, itii Actus Apostolorum in- M. .,
seribitur. vident illam Christi professionemr illi e mir-t misissus ommemoratam, S illic manifestissime impletam. ρη m.
Sed modo quaerimus,unde illi gentili fidem faceret de
Christo Puto enim neminem eii e tam cccum,qui velit dieere. Manichao credoaeum dieat,Christo no eredo. EDeindes non ridens. item stomachans dicere trane
Perseis libris me iubes credere, qui Hebraeis me dixi
non credere3 Quo modo ergo capturus es h retice istu
hominem, nisi iam nomine Christi aliquo modo subditis inueneris: vi quia ille iam Christa credendum esse non dubitat, tanquam melius praedicanti Christu, Manichaeo deceptus acquiescat. Ecce ille perdix eongre- Mim . et gans,quq non peperit. ita ne eum nondum derelinqui tis vos,quos congrcgat:& nondum vobis apparet iii si
piens, qui dicit Hebritorum testimonia vobis, etiam svera fiat, ante fidena inutilia esse, post fide superuacua3Abiiciant ergo Omnes qui crediderunt, omnes li- ca XIIII. bros per quos factu est ut crederet. Nam s hoe verum est,cur vel ipsam Euangelium Christi a s delibus lega tur nran video. Ante fidem quippe inutile est, quia illegentilis, que ridente ridendus, vel potius flendus Faustus inducit, non credit Christo. Post fidem autem superuacuum, si etiam veris de Christo prcconiis iam superfluo creditur,cum in eum creditum fuerit. Hie forte dieetis. Sed Euagelium debet legere iam fidelis, ne o, Fliuiscatur quod credidit.Sie ergo insani, etiam Prophetaraim vera testimonia, ne obli in scatur quare crediderit . Quod si oblitus fuerit, simum apud eum non poterit esse quod eredidit. Aut proiicite iam libros Maia mellaei,quibus testibus credidistis lucem pugnasse cum tenebris, silc lux ipse deus erat:& ut posset ligare lux tenebras , prius este lucem a tenebris deuoratu, S ligata, ct inquinatam. & dilaniatam: quam vos manducando recrea iis S soluitis. S purgatis, S canatis ut vobis merces retribuatur . ne cum illa quae liberari non potuerit, in globo cterno damnemini. Hane fabellam quotidiere moribus es vocibus eantatis cur hiae iii eam quae ritis testimonia librorum,ut in rebus sui ei quis, & conseiendi, codicibus vestris aliena sabstantia contuma tur, R dei uestri ligata teneatur. Incendite omnes illas membranas,eleeate sq: tecturas decoris pellibus exquissias, ut nec res superqua vos Oneret,& deus vester inde soluatur, qui tanquam poena seri illi etiam in codiee ligatus tenetur. Nam si polletis libros vestios,vel elixa tos comedere, quatum membris dei .estri bene seiuniri starcti Q An etsi scii posset. earnis immundicia prohiberet paginas ab epulis vesticis imputei ergo sibi incausti lininudicia, luccotio inliust agnino. Sed S hoc
129쪽
G vos secistis. qui tanquam primo bello vestro , id quod
mundum erat in calamo, immundi ciet membranarum se libendo aExistis,nis quod colores eoi rario testimo nio vos arguunt. Vos enim potius ad lucem candida. rum paginarum, cum tenebris atramenti venistis No-bi, debetis irasci talia dicentibus, an vobis talia cxedentibus ut velitis nolitis,ista consequantur Nos autem Sad eommemorationem si dei nostr S ad consolatio. nem spei nostrae, & ad exhortatione Hiaritatis nostrae, libros Propheti eos & Apostolieos legimus alterutrisvoeibus sibimet concinentes: & ea eoncinctia, tanquaecelesti tuba, ct a torpore mortalis vitae nos excitantes, es ad palmam supernae vocationis extendentes. De libris enim propheticis quiddam cum commemorasset U LM, Apostolus,seut seriptum est, opprobria opprobrantiu tibi ceciderunt super me: continuo subiugit utilitatem η - . n. lectionis. inreumque enim ante scripta sunt, inquit ut nos doeeremur scripta sunt: ut per patiet iam& eonsolationem seripturarum spem habeamus ad
deum. Sed eontradicit Faustus. Fiat ergo illi quod di-G o. - eit Paulii, , si quis vobis euangelietauerit praeter quam H quod aceepistis,anathema sit. Libri Tertiideeimi finis.
,Austus dixit Quare Moyseni noop. L laeeipitis Amoris pietatis causa qua colimus Christu. Quis enim irreligiosus adeo est, ut eum libenter aspiciat, qui tuo maledixerit patri Quapropter & nos Moγsem, quamquam humanorum nulli unquam diuinorumq; pepercerit blasphemando : plus tamen hine execramur,q, Cluilium filium dei, qui nosti et salutis causa pependit in ligno. diro deuotionis couleio lacesiluit:utrum voles,an ea su,tu videris. Neutro enim horum excusatus.rit,ut comendatus debeat acci
μὰ i, pi, enim nraledictum esse omnem, qui pependit in ligno. Huc ergo tu vis ut accipiam,huic ut credam: cui si diuiniis suit constet eum scientem volentenaci: maledix ille Christor si vero nolens nesciens s maledixerit, constet eum non fuisse diuinum. Tu ergo elige utrum vi aut Moysem Prophetam non fuisse, & imprudelia peccasse, ut dum aliis ex more suo maledicit, nesciens blasphemaverit S deum aut sitiise quidem ditiinti,nec fututa hae e ignorauisse , sed inuidentem tamen nostiae saluti, quae sutura erat ex ligno, in eius authorem male diei oris sui venena propsiti. Et quis ergo eredat hune vidisse aut cognouisse patrem , qui se laeerauerit stitit hune aduenium filii potuisse pr diecte, citi ascensionis eius ignorauerit exitum Hiie aecedit,quod illud etiam considero quam late hoc si sparsum couicium,quam lmulta comprehenaat & violeti ut omnes etiam tangat iustos D mari, res, quotquot simili passonis exitu de functi sunt vita, ut Petrus, ct Andreas, ae reliqui eiusde sortis. Quos nisi Moγses aut ut non Propheta nescisset, aut vi malignus odiiset, si fuit Propheta, non tam crui aera -- di deuotioni, eontumelia lacerat t. Neque enim vultis deWυ go salte eos maledicto, dicit id est .apud homines tantiems. tum, sed maledictos deo. Quod si ita est,unde iam benedictionis relinquetur spes vel Christo,vel apostolis. vel ipsis nobis si nominis eius causa crucifigi cotingat Quam denique imprudens erat, & vacans inspiratio. Kne diuina , ut cogitare nequiverit diuersis ex causis homines in ligno suspendi: alios quidem Ob. iniquum facinus, quosdam vero iusticiς eausa : S propter deo: ideirco confuse omnes, S sine discretione ulla sub ideconiecit maledictunae citra esset dicendum si ei prudentia inest et vlla non dieam diuinatio, & si adeo crux offenderat eum, ut sola excepta abdieataq; eilet, ex omni genere punitionum, maledictum esse sceleratum S iiii pium omnem qui pependisset in ligno, ut esset diseretio aliqua inter iustos S iniustos: aliam quam ne se quidem vera dixisset, eum latronem Christus de ligno se- IO. 11. cum introduxerit in paradisum patris sui. Ubi est ergo maledictus omnis qui pendet in lignoi An Barrabas la Deute . . troille insgnis, qui non solum in ligno suspensus minime est,sed etiam lud corum rogatu emissus E carcere,
magis fuit benedictus,q ille qui eum Christo de ciueeaseendit in eoelum Quid deniq;,q, etiam eum maledictum vocat qui solem adorauerat, aut Lunam Si ergo D u. tr. sub gentili postus rege, solem adorare cogar, ct cum restitero.maledictum hoe metuens, iubear erucifigi in aliud eius incurram maledictum, quod aduersus eum L
deprompsi qui pendet in ligno An ip s quidem bonis
omnibus maledicere consiletum est. Nos vero tanti deuotiones eius aestimare debemus vanti sunt stoma. tui. νι chantium vetulatum. Sie enim & dei omnes pueros ae rasiones.
virgines pari deuotione prosequitur, dices maledictis tesse omnem, qui non suscitauerit senae in Israel. Quod rione aeque eo uicium principaliter quidem lesum tangit, qui . ortus es ipse vi dicitis, ex Iudaeis,nulla tamen inter eos De te. r. seruandς posteritatis causa sobolem suscitauit. Desii de R discipulos eius,quorum nonnullos quidem ab ux ribus seluxit, quos eo pulatos inuenerat quosdam vero S eoniungi vetuit quos deprehendit intactos. Qua de re Moseos impunita hane linguam, maledictorum iaculis Christum lume,sanctimoniam,diuina omnia petentem, iure nos eognoueris execratos. Re ne forte multum interesse putes inter suspesum S erucifixum, nam& hoe in prcsidium vobis defensonis soletis assumere, commentis hisce vestris paulum audias prascribente, Cati. . Christus nos redemit de maledicto legis factu; pro nobis maledictum: quia scriptum est. Maledictus omnis qui pendet in ligno. Augustinus respondit, Pius ho- cv. II. mo Faustus dolet Christum esse maledictum a Moyse, M& ob hoe odit Moysem, quia diligit Christis. ln: erimantequam aperiam in Q magno sacramento . & quam pie dictum iit. Maledictiis omnis qui in ligno pependerit: istos piot homines interrogo eur irascatur Moy-s,quandoquidem maledictu eius ad Christum istoi timnon peritenerit: si enim Christus pepen3it in ligno clatiis utique asixus est. Vnde etiam ipsas eieatrices post resurrectionem discipulo minus credulo de moniliauit. Quod si ita est, vita vulnerabile atq; mortale corpus habuit quod isti nolunt fateri Si ergo & illa Quin era' illae eicatrieci falsae erant, falsum est qui a pependit in ligno. Non itaque potuit ad eum illa maledictio
peruenire, non est ' succenseant ei.a coitas ore processit. Itaque s ips irat ei se si sunt ei. iiii maleaixerit sal sae morti Christi. quod seeundum ipsos dixerim. quomodo fugiendi sunt qui no maledietini Chi istum. sed quod est execrabilius. minant si enim non est ae-eipiendus. qui maledictum ingerit mortalitati. quomodo est detestandus qui fallaeia obiicit .eritati, sed
iam videamus ex occas ne calumniantium haeretic ru,quo modo illudfcramentum s delibus exponatur. Mors
130쪽
A Mors hominis ex poena peccati est, vir de S ipsa peccap. III. eatum dicitur: non quia peceat homo dum moritur, Roma. s. sed ii ita ex peccato factum est ut moriatur. Sicut alio
modo dicitur lingua proprie caro. iuq intra dente, sublia lato mouetur: S alio modo dicitur lingua quod per inguam fit: secundum quem modum dicitur, Lingua
Crcea, alia Latina: ct manus alio modo dicitur ipsum proprie corporis mel, tum,quod movemus ad operandum: S alio modo manus dicitur scriptura quae si permanum. Dicimus enim, Prolata est manus eius: Lecta
est aduersus eum manus eius Habeo manum tua:Reci
pe manum tuam. Nanus utique proprie membrum est hominis non aute opinor illam scripturam membrum esse hominis,s tamen dicitiar manus,eo φ manu facta sit Sie S peccatu,non tantu ipsum opus malo,quod poena digni; est,sed etiam ipsa mors,quae peccato facta est,
peccatis appellatum sit. illud itaq; peccatu,quoreus esi1et mortis, non eo misit Christus, illud autem alterum,
id est, mortem, lux peccato inflicta est humans natur; suscepit pro nobis. Hoc suspendit in ligno,hoe malediotim est per Moysem: ibi mors damnata est ne regnaret, & maledicta est vi periret. Quapropter per Christi B tale peceatum damnatum estes nostrum peccatum, ut
nos liberaremurine regnante peccato nos damnati r
cap . IIII. maneremus. Qil id ergo miratur Faustus male .ctu esse peccatum, maledictam ei se mortem, maledictam esse mortalitatem carnis sine peccato Christi, ex peeeato tamen hominis etiam in Christo factam i ex Adam quippe corpus assumpsit quia ex Ada virgo Mai ia,quae Cme. . peperit Christia. Dixerat autem deus in paradiso, Qua O s. die tetigeritis, morte moriemini: hoc est maledictum,
quod pependit in ligno. ille neget Christum nisi ediactu, qui negat & moituum: qui autem constetur moris
tuum.& negare non potest mortem de peccato esse: &ob hoe etia ipsum peccatum vocari, audiat apostolum 6. dicet em, Quoniam vetus homo noster simul cum illo
crucifixus est S intelligat quem maledictu Moyses dicati.3. xerit.Ideoq; secutus apostolus ait de Christo, Factu, est
.cir. s. pro nobis maledictu sicut non timuit dieere, pro omnibus mortuus est: hoc est enim, mortuus est,quod maledictu quoniam mors ipsa ex maledicto est,s male
dictu est omne peceatum: siue ipsum quod fit ut se iliatur supplicium,sive ipsum supplicium,quod alio modo
C vocatur peccatu. auia si ex peccato.Suscepit aute Christus ii ne reatu supplicia nostris, ut inde solueret reatum nostrum.& finiret etiam supplicium nostrum Ex ingenio meo ista dixerim .si non apostolus toties hoc inculcat, vi ct dormientes excitet, ct calumniantes sis cet. Q. V. Misit.inquit deus filium suum in stini litudinem car-3. nis peceati, ut de peccato damnaret peccatum in carne. No erat ergo illa caro peccati, quia non de traduce mortalitatis in Maria per masculum venerat: sed tamequia de peccato est mors,illa aut e caro quamuis ex viris gine tamen mortalis sali,eoipso quo mortalis erat similitudinem habebat carnis peccati. Hoc appellat etiam peccatum, eonsequenter dices, Ut de peccato damna- .c r. s. rei peecatum in carne. item alio loco, Eum inquit, quino nouerat peccatum,peceatum pro nobis fecit, ut nos
M. ai. sinus iustieia dei in ipso. Cur ergo timeret Moyses dicere, maledictum,quod paulus non timuit dicere, pe catum plane hoc Propheta ad praeuidere debuit,si pte dicere. paratus ab haereticis cum Apostolo reprehendi. Quisquis enim reprehenderit Prophetam dixisse, maledictum cogitur reprehendere Apostolum dixisse peecatum: nam utique maledictum comes peccati est.
Nee ideo maior inuidia est. ψ addiderit, deo: ut dia Dceret, Maledictus deo omnis qui pependerit in ligno. cap. o. Nis enim deus odiiset peceatum, S mortem nostram, Drau.M. non ad eam suseipiendam at delendam filium suum mitteret. Quid ergo mitti ii maledictum est deo. quod
odit deus ε Tanto enim libentius nobis donat immo talitatem , qu futura est Christo veniente, quanto mi
sericordius odit mortem nostram, quae in ligno pependit Christo moriente. Quῖd autem additum est, Om- Ilia . nis ut diceretur, Maledictus omnis qui in ligno pependerit: non sand Moγses minus praeitidit etiam iustos uicati. . cruce futuros, sed bene praevidit haereticos veram mortem domini negaturos :& ideo volentes ab hoe mal dicto Christum seiungere, ut a mortis etia veritate se
iungerent. Si enim vera illa mors non erat, nullum maledictum Christo elueis xo pepedit in ligno, quia nee
vere cruei fixus est.Sed contra longe futuros hereticos,
i de longe clamat Moyses: sine causa tergiversamini, quibus displicet veritas mortis Christi Maledictus omnis qui pendet in tignomon ille aut ille,sed omnis omnino. Etiam ne S filius dei; Etiam prorsus. Nam hoc est quod no vultis. Inde satagitis,inde seducitis. Displi. eet enim vobis maledictus ii nobis, quia displicet mortuus pro nobis . Tunc enim extra maledictum illius , si da.s extra illius mortem. Cum vero ex homine,& pro homine mortem suscepit, ex illo S pro illo,etiam maledictum, quod mortem comitatur suscipere non de dignatus est etia ille prorsus etiam ille filius dei semper . 4 rvitius in tua iusticia mortuus autem propter delicta nostro,in carne suscepta ex poma nostra Sic es semper benedictus in sua iusticia, maledictus autem propter delicta nostra, in morte suscepta ex poena nostra: ae pethoe additum est.Omnis:ne Christus ad veram mortem non pertinere diceretur, si a maledicto,quod morti coiunctum est. insipienti honorificentia separaretur. Qtii autem ex veritate Euangelica fidelis est, intelli git tam non esse contumeliam Christi ex ore Moues, cum eum dixit maledictum. non ex diuinitate maiesta. tis sucised ex conditione poenae nostrae,ex qua in ligno suspensus est: q non est laus Christi ex ore Manichaeo.
rum, cum eum negant carnem habuisse mortalem, in qua veram mortem pateretur: quia ex illo prophetico
maledicto, latis intelligitur humilitatis: ex isto limeri. co quasi honore, crimen obiicitur falsitati .Si ergo ne Fgas maledictum, nega mortuimV.s negas mortuum, notam contra Moysem, sed contra Apostolos dimiea, Si autem costeris mortuum, confitere suscepisse poenam peceati nostri sine peccato nostro. lam vero ubi audis poenana peccati. aut ex benedictione crede venientem, aut ex maledictione.Si ex benedictio nevenit poena peceati.opta esse semper in poena peceati. Si aute optas inde liberari crede per diuinae sententiet iusticiam ex maledictione venisse. Costere ergo maledictum suscepi se pro nobis, quem confiteris mortuum esse pro nobis: nee aliud fgnificare voluisse Moysem eo diceret, Maledictus omnis qui in ligno pependerit: nisi mortalis omnis,& moriens omnis qui in ligno pependerit. Poterat enim dicere Maledictus omnis qui mortalis: aut, malediae omnis niories.sed hoe est quod aiserit propheta quia sciebat Christi mortem in cruce pensuram, S futuros I, reticos, qui dicerent,pependit quidem in ligno.sed specie quadam, non ut vere moreretur. Clamando ergo.maledictus: nihil aliud clamauit. nis quia
vere mortuus, ies mortem hominis peccatoris, quam
sue peceato ipse suscepi de illo maledicto vcnieniem, G. x. l.