장음표시 사용
161쪽
ci eae illa, tabulas norunt: & vel a poetis delectadi eatinesse asserunt, vel eas ad naturam rerum vel mo- - re, hominum interpretari conantur: sicut Vuleanum claudum, quia ignis terreni motus eitismodi est:& Foetianam caecam, iii Id ex incerto accidant, quae sorti ita
dicuntur: ct tria fata in colo ct fuso digitis filum ex
lana torouentibus , si opter tria tempora: praeteritum, quod in t iso iam netum atque inuolutum est: praesens, quod inter digitos nentit tiaiicitiar futuro in lana,quae
colo implicata est,quod adhuc per digitos nenti, ad si
sum, tanquam per praesens ad praeteritum traiiciedum est: ct Venerem Vulcani uxore,quia ex calore voluptas naturaliter nascitur: R Martis adulteram, quia bel ligerantibu incongrua est: is: Cupidinem puerum v litantem ae sagittatem, quAd irrationabili; & instabialis amor corda vulneret miserorii: Se alia permulta in hue modum. Quocirca hoe in eis iri idemus, quod inaterpretata ite adorant quae non intellecti, luaui, damnat iliter, tamen excusabiliter adoraret.lpsis quippe interpretationibus conuineuntur,non se illum deum eo
H lei cuius solitis participatione mens beata fit, sed ab ilDρ chii . lo conditam creaturam. Nee solas virtutes ipsus erraues 75. q. turae,scut Mineruam,cuius fabulam, qu3d dei civisca. p. o. pite nata sit, ad prudentia consiliorum interpretantur,
uae rationis est propria, cui sedem capitis etiam Plato editi sed etiam vieia,scut de eupidine diximus. Unde
quidam eoru Tragicus ait, Deum esse amorem turpis i ta Vieto sitie; snxit tibido. Nam de corporalium victorum simulachra Romani cosecrati erunt, sicut palloris d. febris . Ut ergo Omittam quod timulachrora adora tores circa ipsas corporum figuras habent assectit ira, vi sipsa, riuas in locis honorabilibus sublim. iis,quiabus tantum obsequium exhiberi vident, tanquam deo timeant,illae ipsae interpretationes,quibus haec muta &suida & eaeea S exanima defenduntur, dignius ae santum verti tamen S illa quoquo modo sint, quantiis, ut iam dixi, ad salii te vel aliquam utilitatem nihil siit, ct quae ex his interpretantur, in rebus inueniuntur. Vos autem primum hominem cum quinque elementis bel ligerantem, & spiritum potentem de captiuis corporibus gentis tenebrarum, aut potius de membris dei ve stri victis ais subiectis mundum fabricantem: S sple ditenentem reliquias eorundem membrorum dei ve i stii habetem in i mi,& catera omnia capta, oppi Ha,tριιtri inquinata plangentem: s Atlantem maximum super i
humeris luis cum eo ferentem, ne totum ille satigatus abiiciat, atq; ita tabula vesti a velut in tapete theatrico
ad illius ultimi globi catastolium peruenire no possit:& alia innumerabilia pariter inepta de insana, nee pingendo aut sculpendo, nee interpretando deniostratis: de ea cu omnino nulla fiat, creditis A eo litis i ct in su per Christianis sde 145 s. ita pias metes mundantibus,
tanqua temere credulis insultatis. Vt enim multa non quaeram,quibus haec ostedantur omnino non esse,quia
lubtilius sublimiusq; tractare de insidi fabiica S si mi hi difficile non esset certe nimis longi, est: hoc dico si ista vera sunt dei substantia comutabilis est eorruptibilis coinquinabilis. Hoc aute credere plenu est sacris gae in sinia. illa igitur omnia vana sunt falsa sunt,nulla
sunt. Proinde vos Paganis istis, qui vulgo noti sunt. Rantiquitus steriit. de in reliquia, si iis ia nune erubesetit, ero istis deteriores estis. quod illi colunt ea quae dii noco. x iunt Vos autem unam no quae non sunt. Ita si propiat et ea vos putatis tenere , eritatem, quia S errori paga-
. nortim longe dissimiles estis nos aute propterea esse in errore,quia logius a vobis, quam a Paganis sorte disti. Κmus: dicatur es mortuus ideo sanus,quia iam nee gro tus est: ct ideo reprehedatur qui sanus est,quia vicinior est aegroto quam mortuus. Aut si plerique pagani non velut aegra,sed velut mortui deput adi sunt, laudetur in sepulchro cinis informis , quia iam nec formam cadatieris tenet: S mebra uiua culpentur,quia eadaueri sunt
smilior quam cineri. Sie A nos ideo isti culpados putant, quia nos similiores esse dictit funeri Paganorum, ouam nitillae 1 Manichaeorun zquan tiam per mi illast cimradisserentias aliter atque aliter quaequetes ad discernendum diuidi soleant, ut quod in hac erat parte, per alias diiseeemias in alia parte inueniatur ubi ante non erat. Velut, verbi gratia .s quis omne carnem diuidat in vo latilia, ct ea quae volare non possunt: per hanc disserenatia quadrupedia hominibus sunt smiliora, quam auiabus: pariter enim volare no possunt. Rursus ii quis per aliam diiser tiam diuidat, ut dieat alia e re rationalia, alia irrationalia,iam quadrupedes avibus sunt similio
res,quam hominibus pariter enim sunt rationis ex per tes. Hoc Falistus no cogitans ait, Porro autem sectis si Lquaeras,no plus erunt quam duae: id est gentium es nostra qui eis longe diuersa sentimus. Videlicet quoniam dixerat eo maxime distare getes a Mantehaeis. quod ab uno principio dicunt ei se omnia, quod Manichai ne gant, addentes principium gentis tenebrarum . in haedi sire: ia,quod fatendum es pleri s Pagam nobiseum sentiunt: sed non vidit, lilia item ii quis ita diuidat, vidicat eorum qui aliqua religione detinentur, aliis placere unum deum colendum,aliis multos per hane di ferentiam & Pagani a nobis remoti sunt di isti eum paganis deputantur, nos aute cum tua is potest ergo aliquis secundum hane digerentia hoe etiam modo duas sola; sectis putare. Hic f., te si dicatis quδd. o multos deos vestros ex una substantia perhibetis,quas pagani multos suos non ex una asserant, quantiis diuersa illis officia ct opera S potestates attribuat sicut etiam apud
vos alius expugnat getem tenebrarum, altim ex ea capta fabricat mundum,alius desuper suspendit alius subter portati alitis rotas igni uti ventorum,& aquarum in
imo versat: alius in coem circumiens radiis suis, etiam de eloacis membra dei vestri colligit. Et quis numeret omnia omnium deorum vestror tim ossieta fabulo. sa,nulla veritate manifesta, nullis amgmatibus figura- Mia a Porro si alius ita diuidat omnes homines, ut alios esse dieat, qui credunt deum humana curare, alios qui hoc Omnino non credian in hac parte S pagani nobiseum sentiunt S ludaei,ct vos ct Omnes haei et iei qui quoquo modo Christiani appellantur in illa vero Et Letires reperiuntur, R ii qui alii sunt qui ita senserunt.
Parua ne ista disserentia est, Cur ergo non do secudum istam dua solae sectae esse dicantili ,ut in una earum nobiseum sitis An audebitis in hae disicientia discederea nobis, qui deum praedicamus humana curare, es esse cum Epicureis qui hoc neganti Hi profecto illos repudiantes ad nos curritis. Sic per alias & alias differetias, nunc hie, nunc illic repetiuntur,aliunde iuncti,aliunde
disiuncti,vicissim omnes nobis v, de nos cia omnibus: d. rursus nulli eoru nobiscum, nec nos cu aliquibus em
.Quod si Faustus cogitaret,no tam diserte deliraret uisid autem hine dicam.ς ait ex viribus sancti spi- cam vestiis ac spiritali profitione terra quos concipiente si gnere patibile lesum, qui est vita ae fas' hominti omni sospesu, ex ligno o demes, ut interim non dissetitia de haere vestra vaniloquia,potest ne terra de spiritu iacto
162쪽
A concipere patibilem Iesum,& Maria virgo non potuit
Copara, si audes, virginalia viscera, tanta castitate sanctineata,cum omnibus terrae locis,ubi arbores herbae gignuntur. Ita ne in illa nemina exhorrescis, aut horro1cere te sngis uterum pudieteia dedicatum S in hootis omnibus circum quasq; urbes ex cloacinis aquis te
sum gigni non exhorrescis Qgis enim quamlibet cc nulentus humor non innumerabilia germina edit Snutrit Sie praedicatis nasci patibilem lesum,quem o dere natum esse de virgine clamatis indignum. Si oranem putatis immunda, eur vobis non videtur immundius quod a sua salutis temperamento, ipsa natura ea nis expurgat An caro immunda est, ct limus, qui ea ne egeritur,mundus est Non ergo attenditis, non via
detis uereoribus laetari agros, quo fertilius Reeundenatur Nepe ad id redit vestra dementia, ut de spiritu sancto, quem earnem Mariae dicitis dedignatum, tanto v-berius S laetius terra ei ipiat, quanto studiosus suerit carnis sordibus S squaloribus pinguefacta. An ut hoe defendatis, dieitis spiritum sanctum incontaminabili ubique pollere praesentia Respondetur vobis,Cur non ergo ct in utero virginali Sed vi de conceptu iam ta-B ceam partum ipsum deinde respicite. Coeipientem de spiritu sancto dicitis terram gignere patibilem lesum,
quem tamen ita contaminatum omni ex ligno pendore perhibetis in frugibus & pomis, ut innumerabilibus
animalium vescentium carnibus amplius contamine
tur, ex ea sola parte purgandus cui funes vestra subue nerit. Itas nos Christum filium dei,verbum dei, inc
taminabiliter carne indutum,corde credimus, Orec stetitur: quia illa substantia contaminari nec earne potest,qua nulla re potest: vos autetra secundum vestram fabulam adhue in arbore pendentem Iesum iam contaminatum dicitis, antequa carnem ingrediatur cuius, vescentis aut si non est colaminatus,quo modo vos eumanducando purgatis Deinde cu omnes arbores crucem ipsus esse dicatis, unde a Fausto praedicatur omni suspensus ex ligno,eur no sicut illum verum Iesum,b I. .is. Num opus facies loseph ille ab Arimathia de emee de posuit,ut sepelit et: ita ct vos poma decerpitis, vi testim de ligni suspensone depostum . vestro ventre sepelia-tis3 Aut unge pium est, Christia sepulchro condere,impium autem cie ligno deponere3 An vi de vobis etiam η' /. c5cina quod de propheta ponit Apostolus,Sepulchruuias . pates ct guttur eorum: ore aperto expectatis quis ins is rat Christum, tanquam optimae sepulturae, faucibus v C stri,3 Postremo die ite nobis quot Christos esse dicatis. Alius ne est,quem Ae spiritu sancto cocipiens terra,ea-tibilem gignit. omni n5 solum suspensus ex ligno sed etiam iacens in heiba: & ille alius, quem ludaei erucis et, ..ii. xerunt sub Pontio Pilato : S tertius ille per solem tu namque distentus An unus atque idem, ex quadam sui parte ligatus in arboribus, ex quadam vero parte liber, eidem ligatae capi subueniesqQuod si ita est,ille que sub Pontio Pilato passum esse conceditis,cum eum sne carne suisse narretis, nondum dico quemadmodum talem mortem sine carne perpeti totuerit,sed quaero cui naues illas reliquerit,ut inde deicendens, talia pateret, qualia sne quocim q. corpore seri non possent. Secun- cum praesentiam quippe spiritale nullo modo illa pati posse secutam praesentiam vero eorporalem simul &in sole,& in luna,& in ervee esse non posset. Proinde si corpus non habuit,non est elucifixus: si autem habuit,
quaero unde habuerit, cum omnia corpora ex tenebra
rum gente esse dicatis, quantiis substantia diuinam coagitare,nisi corpoream noram valueritis. Vnde cogi. Dinini aut sine corpore dicere erucifixum,quo absurdius& dementius dici nihil potest: aut in phantasmate potius, quam in veritate visum fuisse crucifigi, qua rursus
impietate quid peius est Aut no omnia corpora de ge- te esse tenebrarii, sed esse etia corpus diuinae sibilantic: quod tame immortale non sit,sed possit ligno affigi Soeeidi quod nihilominus plenum est dementiaera ut ex gente tenebrarum mortale corpus habuisse Christum, atque ita qui eius corporis matrem Mariam virginem credere timetis,gente daemonum non timetis. Postre
mo eum feesidum sententiam Fausti, quam quidein exilla longissima fabula vestra decerptam, quanta potuit breuitate perstrinxit, de spiritu sancto terra cocipiens, gignat patibilem lesum, qui est vita & salus hominum, omni suspensus ex ligno aeur ille salitator pendenti pe-gendo congruit, L nascenti nascendo non c5gruit Si aute propterea lesum dicitis esse in alboribus, ct lesum erueifixum sub Potio Pilato,& lesum per 1 Ole lunam a distentum, quia totu hoc ex una eadem p stibilatia est, cur non & caetera milia nuntinu vestrorum hac appellatione c5cluditis3 Cur enim non sit Iesus,ct ille splenditenens,& ille Atlas, ct ille rex honoris, S ille spiritias Epotes,& ille primus homo, de quicquid aliua innume rabiliter per diuersa nomina , S diuersa ossicia praedia eatis3 ipse deniq: spiritus sanctus cur in tertia persi cna ponitur,cum si inter numerabiles 1 Aut etie non sit 3 Dυ Ani
etiam ipse Iesus 3 Et quid sibi iam vult in seriptis patini rasilo.
fallax textura verboris,ubi conatus velut concruere veris Christianis, a quibus loge nimium s secluditur Ait igitur,Nos patris quidem dei omnipotentis,ct Christi filii eius,& spiritus sancti, uni, idemq; sub triplici appellatione eo limus nume. Cur enim sub triplici ac n5 potius sub multipliei,no appellatione tantum, sed etia re, si quot nomina tot persona sunt Neque enim sicut in armis vita res est sub triplici appellatione,eniis,mucro,
glagiti, sielit unam rem dicitis, S lunam, S nauem minorem,S luminatore nocturnum, S s quid aliud vo eabuli eidem rei tribuitis ita potestas dicere eunde priamum hominem,que spiritum potente, ct quem si se ditenentem,ct quem Atlantem maximum sed alius est ille alius at 3 alius ille S ille ct neminem istori; c hilastum dicere soletis,aut quomodo unum nomen ,1 sdia talum,inuersa opera Aut cur non totum simul unus Christus, spropter unam substantia de in arborib' Christus, ct in persecutione Iudaeoru Christus & in sole ae luna Chri pilus Nempe vias omnes vestra phantasmata perdiderunt, nempe nihil aliud sunt, 'i visa furentium. Cue o cur autem arbitretur Faustus parem nobis esse religionem circa panem ct calicem nescio,cum Manich is vinum gustare n5 religio,sed sacrilegiti sit. in vita enim agnoscunt deum suum n cura nolunt,quas aliquid eos caleatus S inelusus offenderit. Noster aute panis es calix,
non quilibet quas propter Christum in spicis S in i a
mentis ligatum,sciit illi desipiunt, sed certa consecratione mysticus fit nobis,nsi nascitur. Proinde quod n5 ita si,quauis si panis & calix, alimentum est refectio nis no saeramentu religionis, nisi quod benedicimii ,
gratiasq; agimus domino in omni eius munere non solum spiritali,vertietiam corporali. Vobis aut e per fabulam vestra in escis omnib' Christus ligatus apponitur: adhue ligadus vestris visceribiis. luedus ruciatibus. Nam ct eu manducatis dei vestri defectione vos resci
tis & digeritis,illius refectione descitis. Cum enim vos plenos reddit esumptio vestra ipso premit. Quod qui)em
163쪽
G quidem misericordiae deputaretur, quasso aliquid pro
vobis patitur in vobis: nisi vos rursus inanes relinque ret ut a vobis liberatus effugeret. Quo modo ergo co-pai as panem ct calicem nostrum,& parem religionem dieis,errore longe a veritate discretum:peius desipiens quam nonnulli, qui nos propter panem de calicem Cererem ac Liberum colere existi m Quod ideo eo mamemoradum putaui, ut agia citatis ex qua vanitate veniat etiam illud vestrum, quod propter sabbatum, Saturno dicatos Mise patres nostros putatis.Sicut enim a Cerere de Libero Paganor si diis longe absumus,quantiti panis Se ealicis sacramentum, quod ita laudastis vi in eo nobis pares esse volueritis, nostro ritu amplectimur ita patres nosti i longe fierunt a Saturniacis cateianis quan uis pro tempore prophetiae sabbati vocationeos XIIII. Obseruauerant. Sed cur non etiam propter Hylen, quae in non ullis libris paganorum Deo uentatur,parem vos cum paganis religionem habere dixistis3Quinim
mo propter hoe imparem longhque dissimilem volui sti, intelligi quia hoc nomine, mali principium ac naturam theologus vester appellat.in quo quidem impe-H ritia vestra magna depreheditur: quia nee quid sit Hyle seitis,& hoe rei vocabulo qua penitus ignoratis,etiam natura inflari vehit docti assectatis. Hylen naque Graeci, in lanita. 3. de natura disserunt, materiem quanda rerum des nitit, nullo prorsis modo formatam, sed omnium corporalium formarum capacem: chiae quide in corporum mutabilitate utcunque cognoicitur, nam per seipsam nec sentiri nee intelligi potest. Verum in hoc errant quida gentilium, lu4d eam tanquam eoaeternam deo colungunti ut hae ab illo non sit, quan uis ab illo formetur. Quod alienum esse a veritate ipsa v eritas docet. Ecce
tame quibus Paganis de hac ipsa linte inuenimini esse
consimiles,quod eam vos quoque suum habere principium nee ex deo esse perhibetis:& in hoc vos dispare,
Ele dicebatis, neseietes quid dicatis: in illo vero, quadnulla est huie Hγle fortia propria, nec nisi a deo sor mari potest nostrae illi velitati consentiunt, a vestra autem fallitate dissentiunt: qui nescietes quid sit Hγle id
est, quid sit rerum materies, gentem tenebrarum eam
dieitis, ubi no solii in distinctis quinque genetibus in
numerabiles eorporum formas, veru metiam mentem
constituitis horum corporum forma tricem: ct quod est imperitius vel potius dementius,ipsam magis meni tem dicitis Hylen, quam no formari sed formare perhibetis 1 nam ii citet ibi mens quaedam formans, de ei menta corporea qua formarentur, illa elementa diee da esset Hyle, id est, materies, quam formaret eadem mens,quam mentem principium mali esse vultis. Hoes; dieeretis, non qui de multum erraretis in eo, quod est
Nyle nisi quὀd ipsa quoque elementa, quantiis in alias
formas formanda, tamen quia iam elementa essent, Id
speciebus propriis distinguet entur, Hyle M essent,quia
est illa prorsus in imis. vel untamen tolerabilis esset impetitia vestra quia eam quae formaretur,no eam quae formaret,Hylen diceretis: sed tame etiam sic eo tene
remini vani atq; sacrilegi,quia nes cientes omnem in dum naturarum, numerum formarum, Se ordinem
ponderum non esse polle, niti a patre & filio do spiritu
sancto principio mali tantum bonum tribueretis. Nue
vero eum Se quid sit Hyle,&quid sit malum ignoretis, o si possem vobis persuadere,ut a sedit dis imperiti
ribus vos coriipesceretis. lam vero quod etiam inde vos Paganis vultis esse meliores.quos illi aris delubris, simulachris,uictimis, atq; incenso deum colendum putant,vos autem nihil horum facitis, quis non irrideat: Κquasi vero non satius sit vel lapidi, qui quoquo modo eraram constatuere,& victi ima offerre, quam id quod omnino no est, in deliramento phantasmatis adorare Verum tu,qui rationabile dei te plum te esse dixisti, tuo modo hoc explicabis Placet ne tibi, ut templum deus trabeat, cuius aliaua partem diabolus fabricauerit An
vos no estis, qui dicitis Omnia membra vestra, toti ima,
corpus a maligna mente, quam Hylen dicitis, fabricatum, eiusq; ipsius fabricatricis partem illic habitare sit mul cum parte dei ves Quς cum ibi teneatur, ut pedihibetis, concatenata, ct inelus,, utrum dei templum, an dei carcerem te dicere debuisti, nisi forte anima tuam templum dei dicis, quam ex terra luminis habes At ii Iam partem dei, vel membrum dei soletis dicere . non templum dei. Restat ergo, ut templum dei non te dixeris,nisi ex corpore, quod secudum te diabolus fabrica uit. Ecce quo modo templum dei blaspheniatis, ut nosolium Lanctum no esse dicatis, verum etiam machina-
metum diaboli,& ergastulum dei. At vero Apostolus, Templum enim dei sanctum est,inquit,quod estis vos. i. c. s. Et ne putes tantummodo ad animam pertinere, quod L dictu est,audi expressius, Nescitis,inquit,quia corpora i cis svestra teptu in est in vobis spiritus sancti, quem habetis a deo Vos autem fabricam d monum dei templum dieitis,& ibi viuum,ssicut Faustus ait, vivae maiestatis simillachru Christum filium dei collocatis. Plane Chrilliis vester phalasmaticiis habitet in tali terio sacrilegae vanitatis . Ille quippe no a sinat litudine,sed a simulatione
simulachrum vocari potest. lia ae mentem tuam com aram fecisti, sed vide cuius. Ex ipsis enim artibus Se di sciplinis tuis apparet,quibus eam imbutam elle dixisti. illae artes & disciplinae vetant panem porrigere medicanti homini, ut in ara vestra cu sacrincio crudelitatis ardeatis: talem aram domino destruele, qui ex lege co- memorat quali odore delectatur deus,dices, Misericor ope Rdiam volo quam sacrificium. Ubi autem hoc dominus
commemorauerit, attendite, cum scilicet transiret per segete,& esurientes discipuli eius velleret spicas: quod Iinta homicidiu esse vos dicitis, ex disciplina vestra qua imbuistis mentem vestrat raram sane non dei, sed is mo- L . . morum mendaciloquoria, ex quorum doctrinis in ulla cauteriatur maligna conscientia,ho inicidiu appellans, quam veritas in nocet iam dicit. ita enim ludaeis ait, ubi vis, ii
vos quoque futuros percussit atque destruxit. Si scire Mtis quid sit, Misericordia volo quam sacrificium, nun-
quaini condemnassetis innocentes. Quas autem ha - ON Ihere limplices & puras orationes, tanquam diuinos ho nores ac sacrificia poteritis, cu de ipsa natura atq; substantia diuina tanta indigna ct turpia sentiatis, ut non solii in vestris sacrificiis deus vertis no propicietur, sed in saerificiis Paganorum deus vester immoletur Neq; enim in lignis solii,& in herbis, aut in membris humanis, sed etiam in pecorum carnibus eum colaminanti bus & polluetibus,vinculis colligatu esse censetis. Ipsa vero anima vestra, cui deo laude dicat, cuius particula seipsam in tenebrarii gente captam teneri coclamans,
quid aliud quam vituperat deu, que tibi alio pacto ad
uersus hostes suos consulere non potuisse testatur, nisi partium suarunt tanta comiptione, & ta turpi captiuitate Vnde vestrae etia preces ad deum vestria non ponserit esse religiosi sed initidiost. Quid enim mali apud
illum comiseratis, ut in pana illa nunc ad oim gemati ,que non propria voluntate pce do deseruistis, sed ib illo dati estis hostibus ipsias ut pax regno eius comis
164쪽
A pararetur Nee saltem scut obsides dari solent, cti limn ore custodiedi, nee sicut pastor ad capienda bestiam
tegit insidias. Pecus enim suis solet ponere in illa cap toria tendictita, non membrii suum: S pleruns ita, utant E bestia capiatur,quam pecus laedatur. Vos aut e me bia dei dati estis hostibus,non valentes eoita a de oestro copescere feritatem nisi eorum contaminari foeditate,non habentes peccatum proprium, sed hostili voneno tabefacti.Vnde no potestis dicere in precibus vorsatri. stris,propter gloriam nominis tui domine libera nos,& propicius esto peccatis nostris propter nomen tu ut sed dieitis Libera nos arte tua, quia ut modo in regno tuo securus lugeas, nos ii e premimur, dilaniamur, inquinamur. Haec vox accusatoria est,non deprecatoria.
Nee illud potestis dicere, quod magister veritatis do
a Lah η. cuit,Dimitte nobis debita nostra, sicut & nos dimitibmus debitoribus nostris. Qui sunt enim debitores vostri qui in vos peccauerunt Si gens tenebraria nunquid ei dimittitis debita, quam usque in finem eradicatam, terno carcete includitis3 qaute debita vobis potest B ille dimittere, iliando ille potius in vos peccauit,cti ad ista vos misi, i vos in illii,qui mittenti obtemperastis Aut si propterea ille non peccauit,quia hoc necesiuatefeciti maior est vestra necessitas, cu iam in pugna pro strati iaceatis, fuit illius antequa pugnaretis . la enim vos patimini comixti, malum,nihil tale ille patiebatur,
cu tamen necessitatem,ut vos mitteret, pateretur. Ita saut ipse poli' vobis debet,quod ei dimittatis: aut si nee ipse vobis,multo magis nec vos illi. Vbi sunt ergo si
erificia vestra, simplices ac purae orationes vestrae, cum
snt fallaee, ct impurae blasphemia3 Et tamen voloca. Π dieati, unde ista omnia quit laudatis in vobis,his
nominibus appelletis,ut dicatis templum,aram,sacrificium. Si enim vero deo ista vera non debentur,cur laudabiliter in vera religione prindicatur-Si aute deo vero
verum sacrificiu tite debetur,unde etia diuini honores recte appellantur: caetera quae dicuntur sacrificia ad si militudine stit euius da veri saeris i. Hae aut e partim
sunt imitameta falsorii de fallaciti deoro,hoe est dimoniorti, superbe sbi ab eis quos deceperint, Aiuinos honores exigentium, sicut sunt vel erant Omnia in teptis idolis': gentiliti: partim praedicamenta venturi unius vetissimi sacrificii quod pro peccatis omniti credentiuofferri oporteret: qualia erant praecepta diuinitus anii. quis patrab' nostris,ubi erat S illa in stica unctio, quasi Christus praes rabatur: unde S ipsum nonae a chrinmate ducitur. Proinde veru sacrificium,quod uni vero debetur deo. tuo eius altare solus Christus impleuit, invictimis pecoris imitata daemonia sibi arrogater expo- .cinis iv. sesit.Vnde dieit Apostolus,Quae immolant gentes,d montis immolant,& no deo:no Q offerebatur eulpas, sed quia illis offerebatur. Hebraei aute in victimis pecorum, quas offerebant deo, multis a variis modis, sciit re tanta digni, erat, prophetia celebrabat futurae victima, aliam Christus obtulit. Vnde ia Chi istiani. peracti eius de sacriscis memoriam celebrat .sacrosancta oblatione S participatione corporis S sanguinis Christi. Manichaei vero nescietes quid damna scistin sacris
ciis gentili,& quid intelligendis in saerificiis Hebraeo rum,& quid tene tu vel obseruandis in laefigeio Chria. Tima. . stianorum,vanitatem tua iactum offerunt diabolo, aut
eos decepit,recedentes a side, intensetas spiritibus f ductoribus. & doctrini, daemoniori, in h)poeris me-6, xj x daciloqvorum. Discat ergo faustus, vel potius illi.' qui eius litetis delectantur, monarchiae opinionem no Tomus sextus. ex gentibus nos habere: sed gentes non usqueadeo ag D falsos deos esse delapsas,ut opinionem amitteret unius veri dei ex quo est omnis qualiscunque natura. Sapientes enim eorum, quia, sicut dieit Apostolus, inuisibilia dei a constitutione mundi per ea quae facta sunt, intellecta conspiciuntur, sempiterna quoque virtus eius aediuinitas ut sint inexcusabiles,cognoscetes domins, it ditiis.
non setit deum honoriscauerunt, aut gratias egerunt, sed evanuerunt in cogitationibus suis, S Obleurato est insipiens cor eorti dicentes enim se esse sapientes stulti
facti sunt, ct immutauerunt gloria incorruptibilis dei in stili litudine imaginis corruptibilis hominis, ct v
sucruna es quadrupedum,ct serpentili. Haec sunt enitris mulachra gentium,in quibus interpretandis non habent exitum,nis ad creaturam,qua codidit deus: ut in ipsa quoque interpretatione simulachrorum, de qua se
petitiores eo tu iactare atque inflare colueuerunt, hoc
in eis sat quod paulopost ide Apostol' dicit Collieitit
S serui ut creaturae potius, q creatori, qui est benedictus in seeula.Vos autem & in eo ' eis similes estis,uani estis: R in eo Q eis similes non estis, peiores estis. Ad Phoe enim no cum ipsis creditis monarchiam,quod illi verum credunt, ut ipsus unius dei substantiam expugnabilem eorruptibilemq; credatis,quod est impiet v nitati in pluribus aute dias colendis,doctrina a Doniorum mendaciloquorum illis persuast multa idola, vobis milla phantalmata. Nec sacriscia eorum ver c. extimus in agapes sed sacriscium illud, quod pauloante
commemoraui intelleximus dicente domino, Nise m NM . it. eordiam volo quam sacrificium. Agapes enim nostrae Osee.6.
pauperes pascunt, siue frugibus, siue carnibus. Pascitur enim creatura dei de creatura dei quae hominis dapib construa est. Vobis autem quia damonia med aciloquar ei suaserunt,non ad regenda carnem,sed ad exercen- 1πλι. .dam blasphemiam,abstinci e a et bis, quos deus creauit
ad percipiendum cum gratiarum actione fidelibus, &his qui cognouerut veritatem: quoniam omnis creatura dei bona est,ct nihil abiiciadum, quod cum grati tum actione percipitur: ingrati creatori, S pro largis
elu, benes eiis sacrilegas tetribuentes iniurias, quonia pleriano: in agapibus etiam earnes pauperibus erogan- αγ ratur milericordiam Christianorum similem dieitis sa a caris crificiis Paganorum, quorum nonullis in hoc quoques miles estis. propterea enim nefas habetis pecora occi di di, quia humanas animas in ea reuolui arbitramini, quod in quorungam gentilium philosophorum libris ιas. inuenitur: quanqua a posterioribus aliter intellectum Fesse dieatur. Verum in hoc etiam multo deterius erra ti, illi enim in pecore timuerunt trucidare proximum
suum: vos autem devira vestrum, cuius ira bra esse etiam pecorum animas arbitramini. Nam quod op xXAtiam hine nobis calumniatur Faustus,quod mart3rum
memorias honoramus in hoc dices nos idola conue tisse,non ta in me mouet,vi huic calumniae respondea,
quam vi ipsum Faustum ostendam sudio calumniadi, etiam ab ipsus Manichai vanitatibus exorbitare vo luisse: S in vulgarem atque poeticam paganorum optinionem a quibus se alienis,imuin cupit videri, nescio quo modo ineautum incidisse.Cuna enim dixisset nos veriti se idola in martyres, quos votis,inquit, similibus colitis destinctorum umbras vino placatis & dapibus, sunt ergo umbrae defunctori, Nunu hoe in vestri, sei-monibus audiuina' nunq in literis legimus: ima coit
dicere ioletis talibus opinionibus, uiseientes animas mortuoru magis minusve purgatas,aut in reuolutionesi ire,
165쪽
I ire,aut in graitiores aliquas ponas bonas autem inna
ues imponi, S in colo nauigantes ita siue hine in illud phantasina tetrae luminis pro qua pugnando perierat: ita nullas animas circa suorum corporii sepulelira detineri unde igitur vinbrae defunctoria quς substantia earum, qui locus 3 Sed maledicendi cupiditate Faustus
quid prosteretur, oblitus est aut forte dormitans, umbras somniado dictauit nec eum verba sua legeret,euigilauit. Populus autem christianus memorias martyiureligiosa iolennitate concelebrat,es ad excitanda imitationem,& ut meritis eoru consocietur, atque oratio.
nibus adiuuetum ita tamen ut nulli martγrum, sed ipsi
deo mart1rum, quan uis in memorias martyrum constituamus altaria. Quis enim antistitu in locis sanctorum corporum assistens altari,aliquando dixit, offer Linus tibi petre,aut Paule aut Cypriane sed quod offer-
tur,offertur deo, tui mari γ res coronauit, apud memorias eorum quos coronati itivi ex ipsorum locorum ad monitione maior affectus exurgat, ad acuenda chariatatena,& in illos quos imitari potissimus,& in illum quo
H adiuuante possumus. Colimus ergo martyres eo cultu dilectionis Mocietatis, quo & in hae vita colutur sancti homines dei quorum cor ad talem pro Euangelicaveritate passione paratum esse sentimus. Sed illos tan to deuotius, quanto securius post incerta omnia sup rata quanto etiam fideliore laude praedicamus, iam invitat lietore victores, quam in ista adhuc usque pu-- gnantes. At illo cultu, quae Graece latria dicitur, Latine
uno verbo diei non potest,cum si qu dani proprie diuinitati debita secuitus,nec colimus, nec cole lum do cemus, nisi unum deum. Cum autem ad hunc cultum
pertineat oblatio sacrificit,unde idololatria dicitur eorum, ut hoe etiam idolis exhibent mullo modo tale a liquid offerimus,aut Oiserendum praecipimus, vel cuiumartyri v et eu quam sanctae animς vel cuiquam ange lo:& quisquis in hunc errorem delabitur, corripitur . per sanam doctrinam, sue ut corrigatur, sue ut caueatur. ipsi enim sancti, vel homines, vel angeli exhiberi sibi nolunt,quod uni deo deberi norunt. Apparuit hoe cI. t . in Paulo & Barnaba,cum commoti miraculis, quae per eos facta sunt, Lyeaonii laquam diis immolare volue I runt eoscissis enim vestimentis suis, constentes Spe suadente, se deo, non esse, ista sibi fieri vetuerunt. Apa s .is, paruit S in angelis sicut in Apocalypsi legim', angelu se adorari prohibentem ac dicet ena adoratori luo,Co- semus tuus sum, S fratrum tuo tu ista sibi plan) superbi spiritus exigui, diabolus & angeli eius, sicut per omnia templa ct sacra gentiliuiti .Quorum similitudo in quia busdam etiam superbis hominibus expressa est sciit de Babyloniae quibusdam regibus memoriae eo mendatu
Danu. s. tenemus. Vnde sanctus Daniel accusatores ac perseeu
tores pertulit, quod regis edicto proposio, ut nihil a quoquam deo peteretur,nis a rege solo dei, suum. hoe
est virum Se verum deum adorare , deprecariq: deprehensu, est. Qui autem se in memoriis martyrum me-brian quo modo a nobi ς approbari pollunt,cum eos,
etia si in domibus sui, id faciat, sana doctrina codemnet sed aliud est quod doeem', aliud quod sustinem': aliud quod praecipere ii bemur, aliud quod emendare
praeeipimur,& donec emedemus,tolerare copellimur.
Alia est dileiplina Christianorti, alia luxuria vinolet rum. vel error in si morti. vertitamen S in hoe ipso di stant plurimu culpae vinolentorii S sacrilegorii. Loge quippe minoris peccati est, ebriu derideri i a illast, itali disti bus, quam vel leuinum sacriscare malidi ribus. Saeris care martyribus dixi, no dixi saeris care deo in memo- Kriis mattγrum quod frequetissime facimus, illo distataxat ritu, quo ubi sacriscari noui testamenti mam sessa tione praecepiti quod pertinet ad illum cultu quae latria dicitur,& vni deo debetur. Sed suid agam,S Otacie aut istorii hqretieorti quando demonstrabo qua vim habeat quod in Psalmis canitur acrificiu laudis glori. UM. ,.seabit me S illie via est, ubi ostenda illi salutare meis huius sacrifieii caro S sanguis ante adii eiu Christi per victimas similitudinii promittebatur in passione Christi per ipsam veritate reddebatur: post alcestim Christi
per sacramentii memoriae celebrattimac per hoc tantuintei est inter sieriseia Paganorum S Hebrae Orii, qua tum inter imitatione errantem, S praefiguratione praenunciantem. Sicut aute non ideo cotemraeda vel deto D ii, j.
studa est virginitas sanctimonial tu,quia & vestales vim nriti. a. gines fuerunt se non ideo reprehendeda sacrificia pa- i, d trunt quia sunt & sacriseia gentili: uia se ut inter illa, virginitates multi, distat,quanuis nihil aliud distet, ni s quae cui voveatur atque reddatur: sic inter sacrificia paganorum & Hebr orti multum distat,eo ipso Q hoe
solum distat,qua cui sint immolata & oblata: illa selliae et supelbae inarietati daemoniori, id ipsum sbi ob hoe Larrogantita, quo haberentur dis,quia diuinus honor est sacri sciunt: illavero viri deo,ut ei offerretur smilitudo promittens veritatem sacrificii, cui erat offerenda ipsa 1 eddita veritas in passione corporis S sanguinis Chri
sti. Neque enim, scut Faustus dixit, priores nostri cis xxv. ludaei segregati a gentibus cum temptu dei haberet, ct
immolationes,ct aras,& sacerdotia sculpturas solis di. ntis erunt. id est, issola poterant enim scut non ulli etias ne idoloro stulpturis arboribus, ct naotii , postremo etia soli ac lunae,caeteris s0derit,' immolare. Quod si facerent per illii cultu, quae latria dicitur, creaturae potius u creatori seruientibus,ct Ob hoc non parito malo impiae supcistitionis errantibus nihilominus daemonia
se praeberent ad eos illud edos,& ab ei, sum eda quae se obtulissent illi quippe superbi & impii spiritus, non nidore ac fumo, sicut nonnulli vani opinatur, sed homunum pascutur erroribus, no sui eorporis refectuo ne sed malevola dilectione 3,cu quoquo modo decipiunt vel 1 dA γὰ aerogati fastu simulatae maiestatissum diuinos sibi ho- ti,hrinores exhiberi gloriatur. Non ergo illi patres nostri sola gentium sinu lachra dimisertit,sed neque terrae, ne m
cuiqua in terrenae res,neq: mari, neque calo, neque mi
litiae eati aliquid immolantes, uni deo et eatori omniuvictimas obtulerunt: luas sibi offerri voluit, per earu s- militudine, promittens victima vera, per qua nos tibi peccatoria remissione reconcilia itit in Christo Iesu do mino nostro,cuius capitis corpus effectos fideles, paulus alloquitur dices Obsecro aute vos fratres per mis ricordia dei,ut exhibeatis corpora vestra hostiaviuentem, sanctam deo placente.sed Manich i corpora humana opificii, dicunt eise getis tenebraria ct carceres,
quibus victus inelusus est detis. Vnde loge aliud annuciat paustus,cilius Paulus. Ses quoniam quisquis vobiis c lacti
agetirauerit praeter quam quod accepistis anathema si verisi dicit Christus in Paulo.anathema st Manichein Fausto. Qui etia dieit, nihil no, mittasse de mota a. XXIII. ribus gentio.nesciens quid loquatur. Cum enitia iustus ex fide vivat .finis prccepti si charitas de corde puro. R S conseientia bona ct fide non sita: maneantq: ad eo firmandam vitam s delium tria hac, sides, spes, chariatas. unde seri potest, ut pares cu aliquo mores habear,
qui haec tria cum illo paria non habet 3 Qui enim aliud
166쪽
A eredit, aliud sperat, aliud aniat, necesse est ut aliter via uat si si usus quat uda retum similis videtur nobis esse
eum gentibus scut cibi S potus, tecto tum, vestimet rum,lauacrorum :& qui ex nostris coniugalem vitam gerunt,vxorum dueendarum X habedarum, filiorum gignendorum,nutriendorum,haereditandorum: logetamen aliter his rebus utitur, qui ad alium finem , sumeatu rescit: S aliter qui ex his deo gratias agit,de quo praua ct falsa non eredit Sicut enim in ipso errore umstro eis eo pane vescamini quo caeteri homines, & nimctibus Vitiatis de fontibus: lana ct imo similiter texto amiciamini,nee in his tamen parem ducitis vitam, nouliud edendo aut bibendo aut induedo, i ed aliud sentiendo S eredendo S ad alium finem ista omnia renarendo, finem sellicet vestri erroris atque vanitatis: ita nos & iti hi, S in aliis, quae s militer sumimus, non s- militer cum gentibus vivimus,easdem res non ad eun i dem sinem referedo sed ad sine legitimi diuini γ μὰ cepti charitatem de corde puro,& eon scietia bona,&s se non ficta a quibus quidam aberrantes,c5uos sunts in vaniloquium .in quo sane principatum tenetis, non intuentes,non cons derantes in eisdem habendis agendis rebus tantum ad diuersam vitam valere si diuersast fides, ut cum auditores vestri es uxores habeant,&stio , quan uis inuiti suscipiant, eisq; patrimonia con
gerant vel custodiant,carne vescantur, vinum bibant, lavent,metant vindemient, negocientur, honores publicos administrent vobiscum eos tamen ,non cu gentibus computetis,eum facta eorum gentibus videatur
smiliora, tuam vobis.Nam & quorundam facta gentilium clim magis vobis propinquent, quam quibusdaauditoribus vestris, non ulli quippe in sacrilegis saeris suis & a uino D a earnibus,& 4 eocubitu teperant, potius auditores vestros his omnibus utentes, ct in eo umbi, disimiles, in Manichaei grege numeratis, et istos eadem quae facitis facientes potiusq; foeminam quae in Manichaeum erediderit,vestram dicitis, etiam pariete, quam Sibγllam nee saltem nubentem. At enim multi Christiani eat holi ei voeatur,s sunt adulteri,raptores, auari ebilios,& quiequid aliud sanae doctrinae aduers, C tur. Quid autem inter vos in tam exiguo. e pene nullo numero vestro nonne pleri s sunt tales, ct quidam in paganis non sunt tales 3 Num ideo paganos, qui tales non sunt, licitis meliores vobis, cum tame propter sacrilegam vanitatem sectae vestrae, etia qui in vobis tales non sunt paganis etia talibus deteriores sint 3 Vnde manifestum est. non igeo derogari sanae doctrint, in sola catholica est: quia multi eius nomine eenseri vo- ruatis. io. sunt,& per illam sanari nolunt. Agnoscenda est enim paucitas illa,quam dominus praecipue commendat in ingentiat a: in numerabili multitudine toto orbe dis Lia: quae tamen paucitas sanctorum atq; sideliu , quod
saepe commendandum est,tanquam granoria in comparatione multitudinis palearum paucitas dicitur: per se autem ipsam tantam massam frumenti facit, vi omnes probos S reprobos vestros quos pariter veritas re probat, in eo inparabili multitudine superet. Ecce non
sumus gentium schisma a quibus plurimum distamus in melius sed nee vos hoc estis,quia plurimis ab eis diastatis in peius. Libri vieta mi finis. Tomus sextus.
Austii, dixit, Vnus deus est, an duo Plane via'. Quo modo ergo vos duos asseratis Nun i in nostris quide a se ition duo tum deoru auditu est nomen. sed tu vir de hoe suspiearis, cupio stare. Quia bono tu a maioria duo principia traditis inquid. duo prati ei placo stemur, sed unu ex his delimVocamus,alteris i Flematit ut comuniter ct v sitate di aerim,daemone. Quad ii tu hoc putas duos fgnificate deos poteris a medico disputate de infrinitate atque sanitate,duas eas de putare sanitates:& eum quis bonunominat S malo,tu poteris eadem dilo putare bona:&copia audiens at segestare,duas eatae putabis copias.
Quod si I de albo & nigro disputate me.& sigido de calido S dulei &amaro dicas quia duo alba, ct duo calida, de duo duleia ost derim Nonne videberis meniis impos,&cerebri minime sani3 Sie & cu duo prineis iadoceo, leti & Hylen no ideirco videri iam debeo tibi eduos ostedere deos An quia vim omne malefica Hyle assignamus, ct beneficam deo ut cog it,idcirco nihil
interesse piatas an vir : eorum vocemus deti3Quod si ita est,poteris S veneni, audiens & antidotu, nihil intercile putare,an utrunq; vocetur antidotu, quia viruleoru vim suam habeat,ut tuq agat aliquid & operetur: necnon & medicum audiens ac venenariia, virosq; vocabis medicos. Et iustum audiens atq; iniustum, poteras viros la vocare iustos, quia uter I eorum aliquid agat. Quod ii hoc facere absurdis est, quanto absurdius deuct Hγle ideirco duos putare deos,quia eoru quisp at quid operetur Qis apropter inepta lare, & viribus satis effreta argumentatio est,ut quia de re mihi respondereno post is de solis nominibus cosses inuidia. Na nee diffiteor,etia inter tu nos aduersam natura nucupare deu, sed non hoc secundu nostras de,verum iuxta prasumptum ia in eam nonae a cultoribus suis,qui ea imprudeter existiniat dei, quemadmodum ct Apostolus, Deus, inquit seculi huius excaecauit metes ins det tu, Deu quiadem nominas,quia sic ia vocaretur a suis sed aditeles, v mentes excace ut ex hoe intelligatur non esse verus deus. Augustinus respondit, Duos quidem deos investiis disputationibus solent' audire. quod etsi primo negasti, tamen paulo post etia ipse eos Mus es, quas ratione reddes,cur hoc dicatis:quia S Apostolus ait,D seculi huius exc eauit mentes ins deli u. Quam quidem sententiam pleri s nostriὶm ita dictinguunt, ut de ii vorum dicant exeaeeasse ins delium metes. Cum enim logerint,in quibus deus,suspendunt pro nuciationem, aetunc inferunt,Sectili livios excaecauit mentes infideliti quia etsi ita no distinguas, sed exponedi gratia ua veriborum ordinem mutes,in quibus deus exc cauit mentes ins deliti neuti huius idem qui in illa distinctione sensus elucet. I)otest enim etia talis operatio, qua excaecantur mentes infideliti, secundum quendam modum pertinere ad verum deum,quod non facit malicia sed
iusticia:sciit idem paulus alibi dicit, Nunquid iniquus deus, qui infert iram liem alibi, Quid ergo dicimus. inquit, nunquid iniquitas est apud deum Abst. Moysi enim dicit, Miserebor eui misertus ero, ct miserico diam pr stabo cui misericors suero Cis ergo praemisi sit,quod inconcusse est retinendum,non esse iniquit tem apud deum,& paulopost ait ede quid dicat, Si autevolens deus ostendere iram, & demonstrare potetiam
167쪽
G suam attulit in multa patientia vasa irae, quae persecta sunt in perditionem:& ut notas faceret diuitias gloriaestiae in vasa misericordiae,quae praeparauit in gloria Sc. Ceste hie nullo modo dici potest alium deum cile qui ostendit iram ct demonstrat potentiam suam in vasis, quae persecta sunt ad perditionem, S alium qui ossedit
Rema. i. diuitias in vasis inisericordiae. Nam unum eundem deum facere virus, Apostolica doctrina testatur. Hi ne
est S illud propter hoe tradidit illos deus in concupiscentias cordis eorum, in immundiciam, vi contum
liis aiseiani corpora sua in semetipsis. Et paulo post, Piopterea tradidit .illos deus in passiones ignominiae. Item paulo post, Et quoniam non probauerunt deo habete in noticia, tradidit illos deus in reprobis sensum. Eece quo inodo verus deus S iustus excaecat metes in fidelium. Neque enim unquam in his Apostoli verbis, quae commeinoraui,alius deus intellecti is est, quam il- in is, se qui filium suum misit gicentem, in nidicium veni in hune mundo,utqui non vident,videat: ct qui vident,ccei sant. Nam ct hie satis apparet mentibus f delium, H quo modo deus excaecet mentes infidelium. Praecidit enim aliquid occultum in occultis, ubi deus agat iustissmum examen iudicii sui, vi quorundam mentes ex-l ig.Mὰ c centur,quorunda intelligant: cui verissime dictumis, est, iudicia tua abyssus multa. Cuius profunditatis imastia i . penetrabilem altitudine Apostolus admiratus, excla p.- i. naat,o altitudo diuitiarum sapientiae S scientiae dei. qc .i ii. inscrtitabilia sunt iudicia eius Sc. Vos autem no va lentes disternere quid faciat deus beneficio, quid iudicio quia S a corde S ab ore vestro longe est psalteriupsu. loe . nostrum v bi dicitur, Misericordia & iudicium eant, bo tibi doniine quicquid vos pro infirmitate humana
mortalitatis offenderit, alienatis omnino ab arbitrio es itidi eici dei verti videlicet habetes paratum alterum deum malis, quem vobis non veritas ostendit, sed ,
nitas fingit, eui tribuatis non solis quicquid faciti, in iuste,veru metia quicquid patimini iuste: ita deo tribuete, beneficia donorum, & ei auferetes iudicia poenam, auaro. is. quasi de alio dixerit Christus, φ praeparauit igne aeter Nares,.s. num malis, u de illo, qui facit Solem suum oriri super bonos S malos, ct pluit super iustos ct iniustos. Vndei h; e tanta bonitate,& ibi tantam seueritate ad unu per tinere deo non intelligitis, nisi quia misericordiam ct iudicii, eatare no nostis Nonne id eipse, qui facit sole suum oriri stiper bonos S malos, ct pluit super iustos
M.ti. & iniustos frangit tamen ramos naturales, ct cotta naturam inserit oleastrum Nonne de unoipso illle dieit Apostolus Vides ergo bonitate S seueritate dei,in eos quidem qui fracti sunt seueritatem: in te aute bonitate, si permateris in bonitateΘNempe audistis, nepe aduerativis, quemadmodii nee deo auferat iudiciaria seueri tatem nec homini libera voluntatem. Occultu est, altu est,inaccessibili secreto ab humana cogitatione sectu sum est,quemadmodu deus es data et impium,& ii istis ect impiu: utrunq; enim de illo scripturarum sancta itiveritas loquitur. Num igitur ideo aduersus diuina im licia garrire delectat quia sunt inseri tabilia3 Quanto conueni latius,quato accommodatius est modulo nostro expauescere illic ubi Paulus expauit, ct exclamare, o altitudo diuitiarum sapientiae S scientiae dei, quam inserit tabilia sunt iudicia eius S in uestigabiles viae et ' Quanto melius est ita mirari,quod vestigare non sussi cis quam propterea velle alterii deum malum fingere, ruta unum bonii non potuisti c5prehendere No enime nomine agitur, sed de Opere. Nam cito videtur satistis, se defendis e cum ait, N5 dicimus duos deos, sed deii & Hylen. Porro autem ei, quaeseris quid dicat Hylen audies plan) deseribi alterum deo Si enim maiateries informis corporalium formatu capax ab eis hyle appellaretur quae appellata est ab antiquis,nemo eam
nostru coargueret dici deum. Nuc vero quantus error est,quata dementia, vel materiem corporia dicere opiscem eorporii,vel opisce corporum negare dei . Quia ergo q, deus verus facit, id est, corporum, elementorii, animaliti qualitates & formas,ut corpora,vt elementa, ut animalia sint,lioe vos dicitis nescio quem altero iscere,quolibet eum nomine vocitetis, recte dicemini errore vestro deum alterum inducere in hac enim una rebis erratis errore sacrilego semel ouidem, iii ad ea quae deus seeit,eti facere dicitis,quem deo fateri erubescitis. sed nullo modo Aseletis ut no si deus, nisi eum talia facere negaueritis, ualia non facit nisi deus Iterii aute, quia ea quae bonis de' bona facit vos & a malo seii, &mala esse opinamini, puerili sensu horretes quae poenalis mortalitatis imbecillitati no congruut, es amantes quae congruunt .Proinde malum dicitis, qui fecit eo lubrii:istum aute Solem tam magnum bonum putatis, ut nee factum a deo sed prolatu vel missi in esse credatis. Deus aute verus,in quem non dii a vobis credi nimium doleo,ct colubrum fecit inter alia inferiora,ct sole in ter alia superiora:& adhue in sublimioribus, no corporalibus e celestibus,sed iam in spiritalibus multa ista luaee longὸ meliora, quae carnalis homo quilibet no percipit quanto magis vos qui eum carne detestamini,nihil aliud u vestram regulam detestamini, qua bona&mala metimini. Neque enim potest in vobis esse cogitatio vel maloris, nis qualibus carnalis sensus offendi tur: vel honorti, nis qualibus carnalis acies oblectatur. Vt ergo ista in imo rerum opera dei terrena, in si ma,mortalia,sed tamen opera det,qualia possumus via dere,cons derem, inessabiliter moveor laude creatoris illorum,qui prorsus ita magnus est in operibus magnis, ut minor non si in minimis. Ars enim diuina, qua &coelestia S terrena opera sunt, cis ea sint inter se disii milia ipsa in omnibus sui smilis est, quia in suo quae genere perficiedo ubis perfecta est. Neque enim vnitieisum eo lit in singulis,sed ad uniueis complexu eo dens singula uniuersam se condendis praebet S sngulis omnia congrueter locis suis & ordinibus facies atri: disponens,& omnibus particulariter atque uniuersati ter congrua tribuens. Ecce hqe in isso quasi fundo in Gmo uniuersae creaturae aspicite animalia,quς volant,&natant,& gradiuntur,ct repunt Nempe mortalia sunt, nempe vita eorum,sicut scriptuna est, vapor est ad motadicum apparens. Hunc enim modulia ab optimo con ditore perceptum, tan lira in commune conserui uni
uerso pro sui generis portione copledo,ut cis isti imis sint omnia bona, in quibus sunt eis superna meliora. Veruntamen attendite.& date mihi uni, qualibet abiectissi inum animal, cuius anima oderit carnem sua, aenon potius nutriat S foueat ea, motui vitali vegetet, ct regat,& quodam modo administret pro sui generis exiguitate quoddam uniuersum suum, ad incolumitatem tuendam sibi conciliatum. Quod enim rationalis anima castigat corpus suum,& seruituti sub icit, ne immoderato appetitu terreno i ii impediatur a perceptio ne sapietii etia se utio: diligit carne sua qua sibi ad mbediendum legitime subdit atque ordinat. Postremo volips,quauis carnali errore carnem detestemini non potestis nis diligere carnem vestram, eiu saluti&incolumi
168쪽
A incolumitati consulere,omnes illas,& easus, ct inteneriem qua laeditur deuitare, munimenta vero & salimritatem qua conseruatur appetere: ita ostendit is praeualere naturae legem contra erroris vestii otinionem. op i. mid in ipsa earne vitalia viscera, totius formae c. uenientia, membra operandi, vasa sentiendi, locis at sota eiis suis euncta distincta S cocordi unitate contexta,moderatione mensurarit,parilitate numerorum,ordine ponderiinv nbnne indicant artificem suum deum sapisn.M. verum,cui vere dictu est,Omnia in mensura es num
ro ct pondere disposuisti Si ergo cor non peruei sumum atque eorrupti, vanis fabulis haberetis, inuisibilia eius etia per ista quae in hae infima ct carnali creatura facta sunt, intellecta conspiceretis. Unde enim illis haec quae
commemoraui, nisi ab illo,cuius unitate omnis modus
sistitum euius sapietia omnis pulchritudo formatur: et ius lege omnis ordo disponitur 3Quod ii ad ista iniurida oculis non habetis,Apostolica vos ducat authoritas. cap. r.' Apostolus enim,cum de sancta dilectione praecipelle. s. ret, qualis esse debeat virorum in uxores,ex anima animantis sumpsit exemplum. Qui diligit, inquit,vxorem v suam seipsum diligit. Nemo enim via quam carne sua odio trabei,sed nutrit es fouet eam, tanquam Christus Eecles a Eeee in conspectu vestro est carnalis uniuersa substatia videte quemadmodum omne animal tibi ad
salutem concit latum,perte dat naturae illa eo munio, ut diligat carne sua.Neque enim hoc in hominibus tan tum est,qui cum recte vivunt,non solum eonsulunt si s uti carnis suae, vertietia carnales motus ad usum ratio nis edomant S refraenati sed etia bestiae fugitit dolore, formidant interitu: ct qui equid illa membrotu copagem copulam : carnis es spiritus a cocordiae iunctura discindere ae dirimere potest, quata valet agilitate .l uitant, nutrientes etia ipsae ac fouetes carnem sua. Ne mo enim unquam carne suam odio habet, sed nutrit, inquit,ae fouet ea sicut S Christ' Ecclesia. Videte vir de quo ascenderit:intuemini,si potestis,qua vim ducata creatore creatura ab ipsis coelestibus apparatibus use: ad earne 3e sanguine, uniuerstatis plenitudine terminata,formarum varietate decorata, rerum gradibus Orim. dinata. Rursus idem Apostolus, eum de spiritalibus
c diuersa muneribus,& tamen ad unitate consonis, rem planὸ magnam, de diuinam,ct abditam nos doceret, de ista ipsa earne nostra similitudinem dedit: cuius a tiseem deum cum hae loqueretur omnino no tacuit. inod eis longia est tamen quia valde necessariunUo tum ipsuin locum ex eius ag Corinthios Epistola huteri. operi me inserere no pigebit. De spiritalibus aute nolo vos ignorare natres, scitis quando gentes eratis, ad s-mulachra sine voce quo modo ascendebatis inducti: rpter quod notu facio vobis, quia nemo in spiritu dei loques,dieit anathema lesu: S nemo potest dicere,Dominus lesus, nisi in spiritu sancto. Diuisiones autem donationum sunt idem aut e spiritus: de diuisiones minia strationis sunt,idem aut e domita': de diuisiones operationum sunt, id e vero deus,qui omnia operatur in omnibus. 'nicuique autem datur manifestatio spiritus ad
utilitate:alii quide datur ter spiritu in sermo lapientiae: alii sermo scientiae secundum eunde spiritum: alteri autem s des in eodem spiritu alii donatio curationum in uno spiritu:alii operationes virtutum alii propheti, lii diiudieatio spirituum alii genera linguarii:al ii interpretatio linguars: omnia aute haec operatur unus at mi de spiritus, liuides propria unicuiq; pro vi vult. Sicut enim corpus unum est, ct membra habet multa,Omnia Tomus sextus. autem me bra corporis cti fiat multa vnti est corpus, ita DR Christus. Etenim in uno spiritu nos omnes in unu corpus baptizati sumus,sue ludit sue Graci siue serui,
siue liberi: ct omnes unum spiritu potuit inius. Etenim corpus non est uno membrii sed multa. Si dixerit pes, uia no sum manus nὼ sum de corpore, no ideo no elle corpore, vel si dixerit auricula, quia no sum oculus, no sum de corpore,num ideo non est de corpore Et si totu corpus oculus,ubi auditus si totis auditus,ubi odoratus Nune aute posuit deus me bra singula viai quod meoru in corpore pro ut voluit.Si autem fuissent omnia unum membruAbi corpusi Nunc aut e multa membra, , nisu unum aut e corpus. Non potest aute dicere oculus ma nui,opus te no habeo aut itera caput pedibus, opus vobi, no habeo: sed multo magis quae videntur membra corporis infriniora esse,necessaria sunt:& quae videtur viliora esle corporis, his abundantiore honore circi
tonimus, ct quae inhonesta sunt nostra,abundatio renionestate habent: quae aute honesta sunt nostra, non mimpus habent,sed deus teperauit corpus,ei eui deerat maiorem honore dans,ut no via et scis lura in corpore, sed pide ipsum vi pro in uice solicita sint: S sue patiat vitti μmembri , csipati untur omnia membra: siue gloris eatur unum membrum,congaudent omnia membra.Si ulla,no dieo fides Christiana, ut credatis Apostolo, sed vil' setistis humari' in vobis est,ut manifesta cernatis,unusquis in semetipso ista videat atq; consideret,u vera, lcreta sint, quam in patuo magna, ct in extremo u bina quandoquide ista in laude ponit Apostolus, vi per ccisis. 4.haee infirmat corporalia,quae videntur, possint facilius ris a. illa sublimia spiritalia,quae non videntur intelligi. Oax Horum ergo membrors & corporis nostri,quae sic caduci comendat, se lauaat Apostolus,quisquis artificem detin egat, videtis cui cotradicat, annuciis vobis proer id quod accepimus. Quid igitur corpus est,ut ante reda suatur potius, q ab omnibus Christianis anathemati retur Dieit Apostolus,Deus temperauit corpus: ct dia i coris. n. cit iste,Hyle,no deus. Quid apertius his inimieiciis ante anathematigandis, a reses sedis Nunquid ct hie Apostol', diceret, Deus, addidit, huius lectili Vbi etiati quis diaboli, intellexerit excreare mentes insdeltu, no negamus malis suasionibus: quibus qui consentitit, Fiusticiae lumen amititit deo retribuente quod iustu est. Haee omnia legimus in scripturi, sancti, na & illud dictum est de seductione extrinsecus veniete, Timeo ne , - - i. seut serpens Fua sed lixit in versutia i sua. ita corinina . - pantur metes vestrae a simplieitate & castitate . quae est 'in Christote . Cui simile est, Corrupsit mores bonos i c.,
colloquia mala. Et illud quod es sibi quis i. seductoriit,
Qui aute putat se ei se aliquid , eo nihil sit, seipsum se dueit Et illud de dei vindicia,quod supra commemm catas. raui,Tradidit illos deus in reprobum tensum, ut faciatuae non conueniunt .lta S in veteribus libris, cu prae-ixisset. Deus mortem non fecit, nee laetatur in perdi- sapisu. t.
tione uiuorti: Paulo post,inuidia inquit, diaboli mors Sapiena. introiuit in olbem terrarum. st ruisus de ipsa morte, ne se homines extra culpa ponerent. impii autem manibus S verbis, inquit,aeceii ierunt illa:& existimantes Salismi. illa amicam.deiluxerunt. Alibi aute,bona ct mala, vita ct mors, diuitiae & paupertas a domino deo sunt. Hiepei tui bati homines non intelligi itit in uno eodemi popere malo, non postea consequente alia,quae manife sta erit, sed quada cratinuo comitate vindicta aliud venire de astutia sita detis,aliud de nequieta voletis, aliud
de iusticia punientis: cu diabolus luggetiit, homo coni iii sentit,
169쪽
G sentit dem delerit. Qu ocirca in opere malo, id est, e cacatione infidebit, si intelligatur & diabolus propier
.cirin. 4. sua dedi malignitate,ut sc distinguatur,deus huius seculi, no mihi v adetur absurdia. Neque enim sne addi tamento dicitur, Deus cum adiungitur huius seculi: id est,hominum impiorum, no nis in hoe se so florere volentiunx secundu quod dicitur.& malum se tu, si M. t. cut scriptu est Ut eximeret nos de praetenti seculo ma-rhi . . ligno. l ale est enim S illud ,Quorum deus venter: nisesset ibi,quoto nullo modo aicerei,deus veter. Nec in
Psalmo daemonia possent dii appellari, nisi adderetur,
psatos. gentium. Sic enim scriptum est,iauoniam dii gentium daemonia. Hic autem, nee deus huius seculi, nec quot tigetis veter nec dii gentiti damonia: sed smplieiter pixoria. i. stu in est, Deus temperauit corpus : qui non potest intelligi,nisi deus vertis omnium ereator. illa enim cum
vituperatione dicuntur, hoe aut e cum laude dictu est. Nisi forte deum teperasse eorpus non dispostione me broro,hoc est fabri eado & eonstruedo, sed admixtione lucis suae Faustus intellisit: ut scilicet hac membra
H ii, distincta S locata suis sedib' alter posuerit, qui hoc
fabricauit deus alitem miscedo bonitatem suam h uius fabricae maliciam temperauerit. Talibus enim fabuli, pueriles animas hebetant. Sed neque hoe eos posse dicet permist subueniens deus paruulis per ora sanct Isid . rum. Habes enim S paulo superius, Deus posuit membra singula unu quod si eo tu in corpore pro ut voluit.
Quis iam no intelligat secundi, hoe deum dictu temperatorem corporis, quod ex multis membris corpus fabricauit cisicia diuersorum operum in unitatis comcapa. page seruantibus Dicant ergo Manichae i. viri, ani malia, quae secundu deliramenta eorum Hyle fabrica uerat in gente tenebrarum, anteq illis detis luce suam mi uisset non habebant istam membroru concordia,tiam se laudat Apostolus. Vtrum ibi diceret caput pNibus,aut oculus manu Opus te no habeo Ntiqua hoe dixerunt.nee dicere potuerunt: tales enim eis astas Sopera tribuunt,repebant,ambulabant,natabat,volabat
quaeq; pro suo genere: videbat quoque,ct audiebat,eaeteris 3: sensibus sentiebant alimentis S temperamentis congruis nutriebant & fouebant corpora sua. Hinc I tiam prolis facunditas suppetebat, nam ct coiugia tri buunt eis:haec certe omnia, qua tanquam Hγles opera vituperat Manichcus,seri non possunt sine membroruconcordia,qua laudat S deo assignat Apostolii, dubitatis adhuc,quisnam sectandus S quisna anathematblandus sit Quid Q erant ibi quaedam,quae etia loque
bantur,ut eis concionatibus Omnia serpentia, quadri pegia, volatilia, natatilia, audiret, intelligerent consenatilent Miranda haec S omnino diuina eloquentia, ct
neminem Grammati ei, aut Rhetorem audierant, nee
inter lachrymas ferularum atque virga tu ista didie rant. Nempe iste paustus, ut has vanitates diserte garria rei ad disciplina faciendi sermonis etiam serius acees sit 5 quavis esset acer ingenio, tamen legendo stoma chlam rupit, ut ei loquenti tam pauet assentirentur. Omiserum qui in ista luce, ae non in illis tenebris natus
est:illic enim eum contra luce concionante omnis bipes,omnis multipes, omnis etia serpens a dracone usq; ad cochleam libeter audiret,alaeriter obediret hic autem cotra tenebras disputante, plui es eloquente quam doctum multi autem seductorem pertiosi silmsi nomirabat. inter paucos vero Manich os, tanquam magno magistro plaudetes,nulli, ei pectis annuebat, nec ex illa
docilina saltem caballus eius aliquid sciebat, tanquam omnibus animalibus ad hoc pars diuina coereta si, ut Kstolida fieret. Qi, id est hoc rogo euigilate aliquadomiseri,& copaiate in fabula vestra omnium animantium prius lepus S praesens tune in terra sua,nue in hoc nam do tunc sima erant corpora, nunc infirma sunt: tune actis acies oculo tu ad videndi, cum delectatione inuadendi legione dei,nue ita obtusa, ut a solis radiis auertatu tunc acuta mentes animaliti ad intelligendis cmcionantis sermone na, nunc hebetes,& ab eiusmodi ca pacitate penitus alienae tuc naturalis tam magna ct tapotens eloquetia, nunc tanto sudio ae labore vix par ua S exigua. O quam magna bona commixtione boni
perdidit gens tenebrarum. Iste ipse Faustus in hocip- Op XI.
io sermone, i nunc respondeo, multa sibimet cotraria elegato opponere visus est: sanitate S insrmitate,
copiam & egestatem,alhti ct nigrum calidu ct frigidii, dulce S aniat ut in quibus omitto de albo & nigro ali quid dicere: aut si ullum momentis boni S mali est in coloribus,vi album dicat ad deum pertinere, nigri, autem ad Hylen, cum omnia genera volatilium 1 1 lencteasse perhibeat, si albu colore plumis eatu deus aspersi,vbi latebat eorui, qua do 9gni ea re pons sinutiein de calido ct frigido dissutare no opus est: vitus
enim teperanter adhibitum,ialubrecin teperanter aute, perniciosum est. Catera videamus bonu ct malu quod
in primis forte ponere debuit, in iisdecotrariis ita vi detur posuisse,ut tanqua generalia vellet intelligi,scili
cet ut ad bonum pertineat sanitas, copia, albii, calidii, dulce ad malum aute infrmitas,egestas, nigrum,frubdum,amarum quam impetite S inconsiderate, videat qui potuerit: Ego aute ne homini calumniari puter,nihil obiteio de albo ct nigro,ealido ct frigidor de dulei
ct amaro sani tar i atque infirmitati prascriba. Si enim album de dulce duo bona sunt, nigrum aute de amarum duo mala, uo modo plurima uua, Omnisque olivani
greseedo duleeseit,id est. Dati amplius habedo sit m
hol ite si duo bona sunt calor de sanitas,duo veto maila frigus de infimitas,cur ealescedo corpora aegre ut An forte sana tibi iunt No ergo haee obiicio, quae forte non cautus,aut pro quibustibet contrariis potius,' pro bonis Se malis comemorauit: praesertim quia igne gentis tenebrarum nunqua frigidii fuisse dixerunt, sed e Mlorem eius utique malum. Verum ut ista omittamus, O . xl tilla videamus, qua ita comemorauit bona in his con trariis,ut nolit inde dubitati,sanitate,copiam, dulcedinem ita ne in illa gente no erat sanitas corpori),in qua& nasei de erescere, gignere de ita perdurare potuerutilla animalia ut quibusda eoru grauidis, sciit despitit, eaptis A in coelo colligaris,nee salie pleni teporis, sed
abortivi fretus de ta excelso in terra cadentes,s vivere potuerint de crescere,ct ista carnium, quae nuc sunt imnumerabilia genera,propagare: aut copia ibi non erat, ubi arbores non tantum in aquis & ventis,sed etiam in
igne ct fumo ct nasci potuertit. R tata facunditate ditari,ut ex earum fructibus sui euiuique generis animalia gignerentur, & earum arborum feracitate nutrita atque pasta conseruarentur,quori, sagina laticia, pro lis quoq cuditas testaretur maxime , bi nullus labor agriculturae,nec inteperies esset astatis S hyemis: ne enim sol ibi circumibat vi alternantibus teporibus anni transcuireret proinde perpetua fertilitas erat arbo rum,quibus elementia S alimentu sui generis, seut si
Iedis assuerat, ita fata dis perpetuo suppetebat,& nu.
tis nunquam deesse faciebat: setit videmus arbores eitrio tu toto anno ct fiotes s suctus parere, s iugites irrigentur
170쪽
Λ irrigentur Magna ergo illle copia,& eius habendς magna secubitas ne enim ves grando timebatur, ubi noerat luminis exactores, liuos tonitrua comouere fabulamini, dulces aut eae siaues s no haberent cibos suos,
nunquam eos appeterent,nunu eis corpora vegetaret.
cap. XIII. lta enim te res habet,ut pro uniuscuius': corporis congruentia vel delectet esea vel Offendat.Si delectat, dulcis aut suavis dici s aut e offendit amara, siue aspera sue aliqua insuauitate respueda. Nonne ipsi nos homines ita sumus, ut plerumq; alter appetat alimentum, quod alter exhorreat:sque pro temperatione naturae, sue pro via cosuetudinis, siue p affectione valetudinis: quanto magis loge diuersi generis corpora bestiarum possint illud habere iocundit,quod nobis amarum est An aliter ea prae ad rodendu ius penderentur oleastru Nam sevi non ulli morbo hominum vel Mnarii est, ita illi naturae peeoris suauis oleaster:sic insinuatur prudeatibus rerum examinatoribus Ordo quid valeat,cu sciliaeet sua cuique adhibentur atque reddi,tur: quantum shoe boni; si ab imis v*: ad summa, a corporalit,' vsq: B ad spiritalia. Itaque in gente tenebrarum, cum animal alicuius elementa eo vel ebatur cibo,qui nascebatur in eius elemento,proculdubio suavitatem ipla congruentia faeiebat s aute incidisset in alterius elemeti cibum, ipsa incogruetia faceret offensione sensui gustatis quae offensio vel amaritudo vel asperitas vel insuauitas vel quodlibet aliud:aut si ita nimium est,ut aliena vi cop gem eorporis,c5cordiam 'dirumpat ac se interimat,
aut vires auferat,etiam venenia vocatur no nis per ina
congruentia, quod alteri generi per congruetia cibus est:scut panem, qui quotidiana esca nostra est, s aeeipiter sumat extinguitur: & nos si elleborii, quo pecora i , nabis picram vcscebatur .l cuius tamen heibae adhibeda qui I dam modus. etia medicamentu est. Quod s sciret aut
Osderaret Faustus, non utiq; venenum S antidotum pro exemplo duarum naturaria mali & boni poneret: tanquam deus sit antidotum, de H3le venenia, cu eaderes,eademq; natura nunc congruenter, nunc incograieter sumpta siue adhibita ves prosi,vel noceat. itaq; socundum eorum fabulam potest dici deus eorum futile
venenum genti tenebrarum, cuius corpora tam firmaC ita corrupit, ut infirmissima reddet et: sed suias lux ipsa capta, oppressa, eorrupta est, inuicem sibi venenis eis Ysj1 iuerint. cur non ergo haec,aut guo bona dicitis aut duo mala. fvel magis de duo bona S duo mala J duot aha, A bona apud se, duo mala inter utrun s. t Postea si opus ab iis itiis fuerit, luarem' quid horti si melius aut peius: int rimitia duo bona erant apud se,ita c5sideratur Regnabat eus in terra sua, regnabat & Hyle in sua . Sanitas rea
ditas prolis utrobiq: suauitas propriarum voluptatum apud utrosque. Sed illa gens inquiunt, excepto eo Q vicinae luci mala erat,& apud seiplain mala erat . interim bona eius multa iam dixi, s ct vos tanta eius potueritis ostendere,erunt duo regna bona, sed illud melius, ubintillii erat malit qua nam ergo huius mala dicitis filis se Vastabat se inquit.inuicem,ledebant, ccidebat,ab sumebat .si ad hoe solum ibi vacaretur, quo modo ibi
tanta agmina gigneretur,nutriretur,perficeretur Erat
ibi ergo S quies & pax. Versiam e fateamur illud fuisse
melius regnum, ubi nulla discordi : duo tamen bona ista multo acesimodatius dixerim, q unum boni, de alterum inalii: ut illud sit melius, ubi nee snguli sibimetipsis nocebat .nee in uice hoc aute inferius bonum, ubi qua uis inuice aduersaretur,unumquodq; tame animal Tomus sextus. suam salute, incolumitatem,nati: ran j lvebatur. 'ertia Di amen deo vestro ille salte princeps tenebrarii non italogo interuallo coparari potest cui nemo ies nebat,eui
regnanti cuncta seruierauat,que concionantem cuncta
secuta sunt, quod sine magna pace atq; concordia serino posset ibi enim sunt regna Glicia, bi omniti pleno consensu regibus Obeditur. Huc accedit, quia illi prin-eipi non tantis sui generis,id est,bipedes,quos parcntes hominum dicitis, sed etiam cuncta animaliti cateiorugenera subdita erant, & ad nutum eius conuertebatur,
facie do quod iussisset,credendo quod suasint luce dicetes usqueadeo putatis surda hominum corda, vi ex pectent a vobis deti alterum nominari, que vident plane aperte' de tibi. Si enim principis huius vires hoe
poterant,magna potetia:s hono magna claritas: s a
mor, magna concordiars timor, magna disciplina. In his omnibus bonis s erant aliqua mala, num ideo iam
mali natura dicenda est,nis ab eis qui nesciui quid loquatur porrὁ s propterea mali natura putatis, quia nolo lum in altera natura mala erat, sed etia in seipsa ii, sebebat malum, nullum ne malum esse arbitramini duia μnecessitat e qua patiebatur deus vester ante eomixtione naturae cotrariae,ut cu ea bellare, S in eius fauces se opprimeda mebra sua mittere cogeretur, ut no possit tota
purgari3 Ecce erat & in ipsa magnu masti, ante i ei misceretur,quod solo dicitis malu .Aut enim laedi S eoi rupi no poterat a gete tenebrarum, S propria stulticia patiebatur illa necessitate: aut s poterat corrumpi eius stibilatia,non colitis deuincorruptibile, qualem Apo- solus praedieat. Quid ergo de ipsa corruptibilitas, quia quide nrandi, corrumpebatur illa natura,sed tamen ab alia corrumpi poterat,non vobis in deo vestro videtur malu3 illud etia quis no videat, v aut praescientia ibi cap.xqno ei ati ubi vestru es a cogitare,virti nullis viciti dei sit carere praestientia, ct quid immineat omnino nescire: aut si erat ibi praescientia, securitas ibi esse non poterat,
sed aeternus timor: hoe quantia malu sit, certe agno seiri,3 An non timebat,ne iam iamq; adueniret tempus, quo mebra eius ita vastarentur, ct inquinaretur in illo praelio, ut vix cu tato labore, nee tamen tota liberentur
atque inundentur sed si ad ipsum hoc no pertinebat, pquod quide eernitis v dure dicatur certe ipsa membra
eius, quae hqc tata mala palsura erat, nempe metuebat.
An hoe futurum ipsa nesciebat Ergo qualicunq; parii substatiae dei vestri defuit utiq; praescientia. Numerate
mala in summo vestro bono. An ideo non timebant, quia sua consecutura liberatione ae triumphii pariter praeuidebat Certe vel pro sociis timebat, quos aternis in illo globo vinculis a suo regno nouerat alienados. An ibi charitas no erat, ut nulla esset fraterna .co- cvari L passio, pro his utique, quoru peccato nullo praecedete,
impendebant aeterna supplicia Quid illae ipsae animae in globo ligada Nbnne & ipsae mebra dei vestri erat
Nonne vitii genus β vna substantia est ipsa salte prae seletes futurii sempiternu vinculum suo, nepe timebat, nempe in aerebant.Aut si ipsi hoc futurum nesciebant, pars o ei vestri prouida erat, pars i prouida, quo modo ergo una eadem substantia Cu ergo lata mala de ibi fuerint,anteu esset alieni mali commixtio quid de illotan i puro S simpliei de summo bono gloriami ni3 s
go etiam apud semetipsas istas duas naturas, aut duo bona,aut duo mala fateri cogimini. Cocedini' uobis, si duo mala dixeritis, ut quod volueritis horum peius dicatis: satilem duci bona, iiiodlibet holum melius dicit erit postea diligentior consideratio: dii tamen ve stet