장음표시 사용
251쪽
G nebulas contentionis ex carentur,quid se immineniis mali premi necessitate qua deum suum pallii maii mutiani S quid iit misericordiae benignis,inis os ictu, L η- - quatit lapietia & virtus dei dominus testis Christus voluntate es incisabili potestate perhoimine quem suscepit ex virgine generi humano exhibere dignatus est, vi hominibus per homine patientiae demonstraret exem plum. Opoitebat enim est hoc iustum erat, ut homines per patientiam humilitatis vincerent di Meuitatem tu firmitatis carnis suae: tota in eam per elationem supe
biae eeeiderat. setit in Ada primo homine nostra seriptura indicat. Nunquid ct vos potestis dicere,quia erant aliqui homines, alios deus volebat docere patientiam,
propterea voluit a gente tenebrarum tanta mala pati,
iii et dinodia dominiis a ludii,3 Aut ni quid potestis dieece quia suscepit aliquam naturam panibilem deus, in qua pateretur a gente tenebrarum quicquid ei facere potuit. eum ipse in sua substantia nulla ex parte mutaretur sicut verbum dei otii est filius dei .etiam ipse sevi H pater in eo minutabilis, iuscepit homine mortalem, ut
integra ct inuiolata deitate, in carne mortali doceret mortales per patientiam morte vincere, & ipsus ivgr-mae carnis futuram in melius commutationem resurre
cap. xx 1. ctione monstraret. Cuin ergo esset per seipsum in uisbili, Vis bilis in homine apparuit, quem de femina t. i. suscipere dignatus est,ut in Euagelio legimus, Dieit Sca , . Apostolus factum de muliere. Et isti dicunt quare non ait ex virginemon intelligentes quod conluete dictu sit secti Jum proelietatem linguae ieripturarum,sicut demis i. dictum est, i Ormauit eam in mulierem, antequam vel ostenderetile viro: Quantiis Maria non incongrue propter partu dieitur mulier virgo vero, quod virilem nescierit conuentionem neq; pariendo virginitas eius
eorrupta sit. Quod autem angelus & Elisabeth dixei tittriis a. Maria, Benedictatu inter mulieres: nulla quaestio est. luia reuera benedicta est virgo inter mulieres. Sed ne iratis, sciat angeli apparueiunt,se haberet corpus, ne de semina nascereturi quid si vobis dicatur, Vbi legi liis Christi, venisse Nonne dicturi estis, in Euagello Re spondetur ergo vobis. bi scriptum est, Christum natu de .i gine Sed solita foeditate dicetis scriptura ipsam l fissime se Nee videtis aliquem similem vobis cacumhoe posse facere, ut ea quae vos dixeritic vera, illa falsa
esse dieat & quae dicitis falsa, illa vera esse dieati Ae se
aperiatis ianitas omni homini, errori vel sceleri, ut v
nusquisque prout voluerit vel delectatus fuerit,ipsa, ditimas seripturas accipiat.respuat umo quae non intelliptus & oirensus piitauerit nista.& non iam inueniatur hae regula erroris vestri, unde tales corrigantur.
G. xx111. Accipite integre canonicas scripturas. si integri esse desideratis . si enim intelligeretis vel crederetis certe Apostolus dixit, per famina genu nostium fuisse de
, c. mi. opium,Ait enim Timeo ne sicut serpens Euam sedis xit astutia sua se de .estrae mentes corrupantur: possetis intelligere per seminam nostrum genus oportuisse liberari: ut quoniam per Dei nina mors facta est per friminam vita recuperaretur,ars ita demonstraretur non ipsam creaturam femineam e se culpandam, cuius est
deus conditor sed voluntatem qua Eua peccauit. Sed timent maiestatis illam in eo inquinabile ct ineffabilem potentiam in virginis utero credere filiis ne sanguine eius pollueretur,cu ct in Apostolis de multi, digni, si minis do habitauerit & nue habitet . qui utique corpora habent, & sangit inem habent. si enim in Maria coin quinari potuit, omni biri potuit:Si autem non pi
tuit in illis,vti ite nee in Maiia potuit,in cuius viseeri- Kbus sulceptionem corporis operata ha dei sapientia. Oete ipsum Manichatim de patre at ue matre na- ca XXIIII. tum fuisse non nepabunt cuius animam iecundia suum errorem deum esse omnipotentem stini liter iaci nega
bunt qui se mira superbia assiimptum a genio suo, hoe est a spieitu sancto esse gloriatur, Et utique si genius est spirii' saneti ix ipse spiritus sanctus in ipse deus omnipotes vi spiritus ianctus: lui taliae Manichalis carnem
habuit,in qua ii coinini inat' est spiritus sanctus aut eius anima genia spiritus Lancti, eoinquinabilem dciim e
lunt. Si vero nusquam deus coinquinatur, cu etia lux corporum coelestium usque ad terras perueniat es non coinquinetur: cum manifesti in si soleisum, cui genu flectui, in omnibus stercoribus & putoribus radios suos expandere.& eis nusquam coinquinari: destinant blasphemare S rogent deo ut ab errore liberentur. lneoinquinabilis enim substantiano ideo non coinqui natur quia nihil attingit,sed quia permanet in sua mi dicia, qualecunque sit quicquid attigerit: Sicut corpus in uulnerabile aut impenetrabile, niiquid illud dicimus quod non percutitur ferro.sed potius quod etiam cum i ercutitur non penetratur Et ideo magis probatur s- Liui dei no posse de sanguine faminc eo inquinari,quia
per foeminam natus est, quam si non per faminam na-i ceretur. A membra illa aeuitasset: videretur enim iii
dicasse polle se inde pollui, ct iniit' a nobis fideier incoinquinabilis diceretur. Consecrauit autem virginiatate, quia de virgine nasci voluit: ct sola illa nister interris eligenda erat ad suseipiendum hominem, quia iam patrem habebat in coelis. Sed dicunt, quare er- Θ. x .go negauit matrem suam quando ei dixit, Quid mihi I. i. i. ct tibi est mulieri Et quando cum ei nunciasset, quὀdeum vellet videre, respondit: Quae est mater mea, aut Maresa qui sunt fratres meliae hos potius in hue affectum eo optauit,qui facerent voluntatem patris eius Quia ex emplo suo iam docebat negandos esse terrenos parentes propter deum. Opera enim diuina facienti, terreno, affectiis obstrepere non debebat: Nam s propterea non habebat matrem, quia negauit matrem, nee Petrus &eaeteii Apostoli habeba. t patres, quia monuit eos dicens: Et patrem Iae uocaueritis vobis super terram,vnus a Mis., eni est pater vester qui in coelis est Quod ergo eos in nuit de patre terreno,hoe de matre prior fecit Hoc e
go die inius sapientiam dei suscipiendo hominem no Deire coinquinatam sed misericorditer ob hominum in lutem hominem siste piisse vi seret sicut Apostolus diaeti mediator dei & homini, homo Christus lesus Non LT . . enim dubitanti discipulo suo mentiri potuit qui dixit,
Ego sum veritas: iliado cicatrices vulnerum suorum, Do. . ut etiam manu tangeret prouit.Qgo modo enim huic ibo ..in aliquo securi s de haberemus, s 9iscipulo suo se in iii is esset Absit talis blasphemia. Nee eos pso, in semiapiterni, reos teneat, Di hoc audet asserere aut credere,
sed euigilent aliquando S intelligant quam nefariapei uerstate ista credantur. Nos autem dominis ve- ω XXVI.
rum homine suscepisse credimus, ct in ipso vis bilites inuis bilem hominib' apparuisse in ipso inter homine eonuersatum suisse in ipso ab hominibus humana re t tilitas in ipso homine, dociliae a quibus es et reeedea
dum quid esset perferendum quo ei et tendendo. To tum autem hoc nulla fecit necessitate. Vnde ipse dieit Piopter hoc me pater diligit, quia ego pono an mamineam S iterum si mam illam. Nemo tollit eam a me,
sed ego pono eam a meipso Potestatem habeo ponedi
252쪽
s, eam,& potestate habeo uenim sumendi eam. Non e
go mali neees itate amisi eam: Voluit enim ut illa quae in passione eius facta sunt, omnia serent ad humanam naturam docenda non ad suam tuendam. sicut enim nos qui ex anima de corpore eonstamus,cum sinu, in- , Disibiles secudum anima, visibiles autem secundu corpus, omnia quae visibiliter siue honoris S bene seiorumaeeipimus,sue contumeliae vel iniuriae patimur,ad animam quae inuisibilis est,tan iii mi ad principem necesse est vi referamus quia ipsa corpori principatum Nam &eum sitius secudum animam immortales, cum mortui corpore fuerimus nos mori ut dicimuri ita & domitius secundum carnem quod est tortilam serui, quam suscipere dignatus est,ct columelias palliis, & vincula εἰ sa sella, de mortuus esse manifestatur: vi omnia veridiceveritas & nihil fili fecisse credatur: quia potestate aevoluntate verbum caro factum est,& natus, ct pallus,&mortuus,s resurrexit, nulla sua necessitate, sed volun
tale & potestate: cuiu, nulla pars aliqua lo depraedata, nulla nunc usq; captiua est, non solum diuinae, sed nee ipsus mortalis quam suseepit: Sed nee via qua capi po- si terit .nis ab iis qui ei s de voluerunt mundo corde conattingi: Non sciit deus Manichaei, qui necessitati malo pretius hodie hic ex parte quod negare non pollunt in . XXVII miseriis & calamitatibus volutatur. Intelligite sanes potesti .elia inter ipsos homines,quarum distet interneces, uate de voluntatem. Si quis, verbi gratia, merito peccati sui in carcere iubente iusticia mittatur, alius as sit vir sanctus,qui eundem carcere ingrediatur,propter illius consolationem aut liberatione nunquid ambo in carcere ex una causa costitiiti sunt ille missius est,ille ingressus: ille pirnam patitur,ille miselicordiam facit. Ille ingressus est eum voluit .egressiis est quando voluit ultentii interueniete indulgetia. nullo iure poterit liberati. st hoe homines facere pollunt, de praestat libere ben caput senim eum aliqua lo sibi nihil cupiant praeitii l. -- ΠΙ- gitate ergo iam si deiis potes pati aliqua necessitatem,
cum possint homines benefacere volutate, nulla mercede coducti nulla necessitate compulsi. Nullam ergo
necessitatem patitur deus: neq; necessitate facit quae facit sed lumina de ineffabili volutate ac potestate: Etta.
men vos maxime secundu errorem veltrum,no debuic stis opponete istam contradictione quam dieitis: Quid facturi erant Iudaei Christo,s nollet ab eis pati quia se cunisti eius de Manichii blasphemias Christus carnem non habuit, nee aliquid a ludaeis passus est. Sic enim in epistola sindam eii dieitti nimicus quippe qui eundem
Saluato iem iustorum patre crucifixisse se sperauit. ipse est crucis iis, quo tepore aliud actum est, atq; aliud ostensum. Princeps ita tenebi arua cus est eruci id e si pinea in corcina portauit eum sitis sociis, di veste coe- cineam habuit taeermo etiam & fel bibit, quod quidam dominum pol alle arbitrati sunt: atque omnia quae hiestistinere vistis est, tenebrat o ducibus irrogata sua qui c..aXII . clauis etiam S lancea vulnerati sunt. Et quid ergo
opponitis dicentes Qitid factuit ei unt Iudaei Christo si nollet ab eis pati, cum se passione ipsus ita sentiatis .ino ipsum dei, palluin aliquid in corpore suo. sed pian.
eipem tenebrarum illa omnia passum putetis Cotra fidem autem vestram quo modo ista opponitis3 Nos cap. XXX. enim credimus,ut in Euagelio seripti inest quia Christus voluit pati. O quando voluit passis est. Non enim quando voluerunt ludat passione ipsam fecerunt. Volebant quidam tenere eum es occidete, es secundu vim luntatem suam iam perfeceram scelus, quod conabantur,& iam ei erant immanissimi peccati qui volebant. Detiam si nihil ne illenti Tamen ille qui potestatem ha- Dan io. buu ponendi antimam suam, quando voluit eos facere M a. s. permnit, iii legionibus angelorum potuit iubere ut tu daei pelirent, vel uno verbo tuo omnes interimere.
Dominus ergo Christus secundum homine quem G. XXXI. suscepit pulsis est: sit nullum membrum eius hodiet netur a iudais, via mortalis corporis quod susceperat,seut i , pra diximus. Nam deus vestro o Manichai labeae vastitate iiDpendeo te pressi is est,no libera voluntate
procelsit ad pugnam sed necessitate copulsus est. Nee praestare aliquid voluit, sed resistere conabatur: Qui mi iam in sua substantia non in suscepto mortali corpore deuoratus atque commixtus est: Qui ex parte hodie tenetur ex parte in globo semper tenebitur: Et tame quis
ferat ta ineredibiles blasphemias, quas isti de ipsa passon. domini pro ire non dubitant3 Omne, Apo G. m. stoli, omnes linguae rationales dominum Christis pansum esse clamant. Omnis sana fides Christum pro no bis pati timeonstetur: Et Manicheiis iniquus daemones omnes illas pastiones allerit pertulisse. No enim proditerea dicit eos passos, quia de ipsis dominus triumpha. Etiit Si de ipsis nos per Datiet iam triumphare docuit,sed
quia dominum Christum negant habuisse carne tiro talem. Quibus dicimus: Si non habebat carnem mortalem quid erat quod tenuem ludaei 3 quid erat quod in cruce pendcbat quid confixi, erat clauis in ligno3 quid est per dum lancea unde sanguis de aqua profiuxitisi enim visa sunt tantum fieri. ct facta non sunt,phantasmata erant, quod nefas est eredere. Si autem vere G tfacta sunt,non tamen in carne mortali sed in ipsa diui. XXMILna substantia facta esse dieiiis,mutabilem esse aieitis diuinam substantia δ: visibilem carneis oeulis, S palpabilem carneis manibus, ct vulnerabilem ferro, lux ru
sus nefas est credere. Et ideo dum timet dicere Mani elim quia ista facta non sunt: de iterum timet dicere, quia in diuina stibilantia facta sunt: a no vult conste ii, quia nee intelligere potuit, quo modo filius dei per quem facta sunt omnia sine aliqua mutatione vel eoinquinatione diuinae substantiae suae, hominem cum earne suscepetit coactus est dicere, quia non Christus. sed princeps tenebrarum cum suis sociis illa omnia passusem Miseri non timetis vi dicatur vobis in iudicio: Ego peos liberam ito quibus Dalsis sum: ite, ille vos liberet, eui meas adseribitis passiones ' Dicitis magno erro. Cisputre sed tamen dicitis Christum quotidie nasci quotidie XXXIIII. pati, quotidie mori: Nunquid forte in iis qui credunt, ct pro nomine ipsius tribulationes moriemq; patii ur Non inquiunt.sed in cucurbitis. θe in porris, in portulacam in exteris huiusnodi rebus. Magna ridicula, magna eae eitas: superius passionibus daemonum, hiepasionibus oletum homines liberantur a peecatis.lteui eum eis dicimus: Quid factura erat deo gens G. V. tenebrarum si nollet eum illa pugnare Dicunt, Nihil seri potuit deo in eorruptibili. Non enim si quis, verbi gratia, sphaeram vitream solida unguibiis lacerare voluerit, aliquid ei unquam faciet saeuieta unguium sitorum. Sed si vel talem substantiam diuinam isti cile sit
serent , ut omni, saeuieta gentis tenebrarum talis as it iam esset, si ales sunt ungues lacerantis ad sphaeram vitream. non amis Manichai hodie luctiun pateretur de partis suae abscisione vel amissione: luam parte dicunt,
eum in fluctibus vel in herbis sierit: id est . in melone
vel beta uel talibiis rebus, de principium suum X me ridietatem es finem no 1le. Cum autem ad carnem v e. XXVI.
253쪽
G nerit omnem intelligetiam amittere: ut propterea magister hominibus mitius sit, quia stulta in illi, iam est
pars dei 5: propterea non sit missus melonibus quia sapientem habent animam. Quis ista credat vel ab homi
nibus aliquado vel inter homines posse diei sed tamequo modo nihil mali patitur substantia dei vestri, eum
S in pomis ligatur,es in carne excaecatur, ves cum v lens redire,delicitur ad terras a gente tenebrarum Sed
ii nihil ei mali contigit vel contingit,falsa omnia sunt, litie Manichaeus dixit in epistola fundamenti, quae caput est omnium vanaria fabularum: vel in thesauro qui thesaurus est omnium turpitudinis & blasphemiarum, vel in caeteris omnibus libris: in quibus tanta loquacitate nihil aliud quam in stelicitatem substantiae dei, nam commixtam dicit principibus tenebraria, & in diuinis ' virtutibus tristiciam, & propter illam magnam solicitudinem ut liberaretur,agirmat. Nam reuera nihil a
si aut potuit,aut poterit pati substantia dei nee aliquem habet inimico . qui eius partem ingenitam corrumpatrsed homines sunt deo vel potius sibi inimici, non ob-H teperando prcceptis dei, es cupiditatibus se potius coracis is, Nampemdo,non deum. Duum vero testamentorum
xxxos concordiam simplici oculo intendere ii velleti, o M a. Die haei facillime videretis, Rabide enim ferimini in id M. quod scriptum est, Spiritus dei ferebatur si per aquam. e. i. Et vidit deus quia bonum est: Et, Adam ubi es3 El. Deus
.a.ao. et elas ct ignis edax,& gladius meus,& catera talia,non IDMe. . considerantes quia ii alius ita caecus iit, ut reprehendore .elit illud domini quod in Evangelio dictum est, s. Non iurabis per e caelum quonia sedes est dei: neque periμψό . . terram, qooniam sobellum est pedum eius: & hoe di cat quod vos mira demetia dicere soletis,ubi erat deus DGe. . antequam esset coelii ct terra aut quod scriptum est, Et miratus est lesi cum mirari nemo soleat nisi de re quς illi erat incognita, videre autem quia bonum est, non
ει ὰ a. si ignorantis, sed quia placuit ei quod freti. Aui illi, di ἡ quod scriptum est dicente domino Quis me tetigit3 si di s i, Laetaro,ubi posuistis eum i Et, Ego veni non pacemti initimae super terram,sed gladium. Et Ignem veni mistere in mundum. Et veni vi qui non vident videant &qui vident eici fiant. Et, Vedite res vestras, ct emite vo- bis gladios. IEt Apostolus Zeloges vos zelo: Et,Reuel,
S i bitur ira dei de eotio super omnem impiet atem: ct caetera innumerabilia ab ipso domino, vel ab Apostolis
dicta vel Am, quae in altissime poterunt homines a pristi is. cusare no intelligentes. Nam ct auari vel ρ agitiosi ponsunt aliter accipere quod dominus ait,ut si quis dimisirit quae habet, septuplum, aut etiam centuplum in hoe seeolo accipiat ut si aliquis uxorem,ancillam vel etiam meretrices dimittere propter dominum velit,spe illius multiplicationis faciat, non amore iusticiae. possunt GD .f. tiam horrere irrata intelligentes quod ait, Si sui, non manducauerit earne meam ct biberit sanguine meum, Nausa. habebit in se vitam. Nam quod ait, Qui dixerit se iri suo fatue reus erit gehenna ignis si dicant utilii Erice pro conuicio gehennam minatur, quem dicitis miserieordem ignoscere peceata n5nne ignorant ubi ea L .f. put habeant,& tamen aliquid sibi videntur dieeres Aut
uarii. ii. quo modo tam multas animas necadas daemonibit, inporeis tradidit,cum tales animas dicatis est e porcora ira quales sunt hominum Aut quo modo arborem, in qua
Iructus, quia non erat tempus, non inuenit. verbo aridam fecit, quam animam intelligentem dicitis habere Ecce quanta iniquissimi es eaei homines de diui x ou. nis eloquiis possunt dicere,scut in ea quc ii uice facta sunt vel dicta in veteribus libris ignorantes timini vi K
temere acci istas quod non intelligitis. Dce autem cum de nouo testamento vobis obiecta tuerint diei iis diuina es spiritalia significare: Veteris autem testamenti sanctas literas fgurate posseaeeipi negatis, Cum & ipse dominus fgurate inde quaedam dixerit, & Aposto- i. animius paulus, omnia illi populo in figura contigisse seri
bat, Nain N ipse regulam monstrans,inulta inde exposuit. Sed sorte die iis, solita uanitate es obtuso corde contra deum vel Apostoli autholitatem loqtientes .veteris testamenti dicta exponi prorsus non posse, solum autem nouum in talibus exponi posse. Et non considearatis non vos habere quid dicere, s ab aliis impiis . bi, dicatu vetus potius exponi posse nouum non ponsi. Mens autem lana viminque testamentum conside
raras, quacuque in uno inuenerit expolitionem admittatere sine dubio in altero declarabit. Multu apparet in peritia vestra vel potius audacia. Attendite in actibus
Leueii, quos sub nomine Apostolorum scribit, qualia sint quae accipitis de Maximilla uxore Egetis: quae cum nollet marito debitum reddete, cum Apostolii, dixe
rit, Uxori vir debitum reddat, i militer & uxor viro, it la supposuerit marito suo ancillam suam Eticliam nomine, exornans eam, sicut ibi seriptum est . aduersariis lenociniis & fucationibus. & eam nocte pro se vicariam supponens,ut ille nileiens, cum ea tanquam cum uxore concumberet. ibi etiam seriptum est, quod clim
eadetii Maximilla S lphidamia sitius issent ad audiendum Apostolum Andream, puerulus quida speciosus,
quem vult Leucius uel deum vel certe angelum intelli gi .commendauerit eas Andreae Apostolo:& perrexerit ad praetorium Egeiis, & ingressus cubiculum eorum snxerit vocem muliebrem quasi Maximillae murmurantis, de doloribus sexus Reminei, lphidami respo- dentis.Qtiae colloquia cum audisset Egetes credens eas ibi esse dilees erit .Quid ad hoc dicitis rogo vos. Quare non timuit Maximilla per turpissimum lenocinium ancillae suae, ligare animas in carne Cum autem illum
puerulum tam turpiter credatis esse mentitum quis vobis credat loquentibus, cum s mentiam ini. dominum vos dieitis imitari Sed vos temeritate pleni adhue i mite in veteres libros, ut quae nescitis, potius accusare suam diseere laboretis. Considerate suae ibi miracula disiit.Si miraculis noui testamenti delectamini: ibi mo
tui primo suseitati: ibi lepros primo mundati: S alia multa qua diligenterct pie quaerentibus ad aedis eandam fidem innotes eunt. Si autem bonis praeceptis delectaminit ibi primitus scripta sunt illa Quo praecepta, quae sublimiter dominus laudat de diligendo deo S 3 ans. 11. proximo: ibi dimittenda domus, parentes, si ij,& cae. Narrb. s. tera propter dominum: ibi non reddendum malum pro malo: ibi orandum pro inimici stibi in linteo igno- aratis. s. ieendum: ibi tradeda maxilla ad accipiendam alapam.
Et quaecunque in nouo testamento praecepta sunt. non solum ibi mandata sed etiam a sanctis viris omni vigilantia completa. Nunquid ct hoc poterit dicere cim malicia vestra, quaecunque bona ct magnifica ibi scrip- XXXIae ta sunt falsa cile & apposta , illa vero sita non intelligentes putatis mala, ea tantummodo vera ei se Debetis enim aduertere aliquos similiter impios ita de novo i stamento facere pollia, ut quaecunque ibi sunt quae non intelligentes putati erunt mala, ea reprehendant. & dia
eant ipsa ibi esse sola vera illa autem omnia quς ibi maagnisea sunt di eant esse falsa atq: ab amatoribus domini apposta re omnia iudiearentur fugienda: vi A vos
254쪽
A S illi tuli eaeeitate pereusii, iam iudicati & damnati su giamini. Tadem vigilate, & a blasphemiis coquiescite,
utque omnium sanctarum canonicarum scripturarum,
si Christiani esse cogitatis,aut horitatem recipite,& ρος non intelligitis accusare nolite,sed totilis eorum intel- cap. n. lectum desiderate. Nam quale est etiam illud,quod
resurrectione carnis negatis Paulus Apostolus clamat, Seminatur in eorruptione, resurget in incorruptione: seminatur in contumelia surget in gloria:seminatur in infirmitate,surget in virtute: seminatur eorpus animal surget eorpus spiritale,Et vos contra reclamatis,ca nem hominis non posse resurgere, ct eam tenebrarum principem habere authorem, cum eandem Apostolus
, c., is membra Christi S templum spiritus sancti eise dicit.
Nescitis,inquit,quia corpora vestra membra sunt Christis Quod non utique secundum infirmitatem praesentis corruptionis, suae de peccati originalis poena descedit, sed secundum adoptione futurae resurrectionis di-um . . cit, sicut alibi ait, Et ipsi in nobis ingemiscimus, adoptionem expectantes resurrectione corporis nostri. Aliabi etiam eandem earnem ecclesiae comparauit, eum de M.f. coniugio loqueretur dicens,Nemo enim unquam ca
B nem sua odio habet,sed nutrit es fouet eam, sicut Chri- Gadat s. stus Ecclesiam. Quod eluci alio loco dicit, Caro eoem
piscit aduersus spiritum spiritus aute aduersus carnem, non carnem damnat,ut eam tanquam inimicam existis me mus.sed admonet potius,ut subiugemus nobis eam ad bona opera concipienda, ut velut coniunx spiritui
seruiat quod dicit non poste fieri nisi gratia dei per Iosum Christum dominum nostrum. Non enim natura earnis, sed poena eius nobis reluctatur, quia peccato meruimus esse mortales. Nam iterum dicit,Corpus vostrum templo est in vobis spiritus sancti: ct tamen cum ipsa caro propter praesentem infirmitatem foenum ap- Esaia. o pelletur et editis Ioannem de foeno auris fecisse, R non creditis deum omnipotentem de corpore animali spiritale corpus facere posse Nam propter ipsam comutationem carnis, quae futura est, quoniam cie ista carne coeleste corpus deus facturus es , quando erimus aequales angelis dei,propterea verissime dicit idem Aposto 2 Dub. lus Caro S sanguis regnum dei non possidebunt. Sed
a. r. s. non mirum quod ita eaeci estis,ut no posse ab omnipotente deo ista fieri dicatis cum etiam dicatis mundum,c vel omnia quae facta sunt, no potuitie aliter facere deii, nisi magna ct iniserabili necessitate. R iris esset talatearia quae illum ad operationem mundi adiuuaret, ut in- cap. . de pollet partem suam liberare. Eligite ergo nunc quid sequi velitis deum minus potentem 5e infirmum, qui neces,itate patiis suae in miseria constitui . a mat ria quam ipse non fecerat, ut mundum faceret adiutus est, an deum omnipotentem qui nulla neces tate, sed psalsa. propria volutate dilumma potestate,dixit & facta sunt, mandauit S creata sunt,qui vocat ea quae no sunt, tan- cap. XIII. quam quae sunt. Vos ergo homines,qui ista impieta te Mantehaei estis decepti fugit festinate dum licet,ne damnationem aeternam ab illo iusto iudice mereamini. Poeniteat vos peccatorum vestrorum, si cupitis liberati ed nolite audire Manichaeos dicentes, Non peccamus nos, hoc est animae lucis, sed peceat gens tenebrorum. Si enim ita est, quare nos terrent ut eis eredamus
Non enim poliant dicere, quia infidelitas non est peccatum eum scriptum sit. Qui non credit iam iudicatus cap. XIIII. est. Si ergo infidelitas peccatum est, ct non peccat
nisi ges tenebrarum, restat vi ab omni peccato pars lu- cu immunis inueniatur. Omnes ergo ad regnu rede ut,
quia ips non peceant:& nihil timendum est alleui ani. Ditiae,quia nihil peccat: ct falsa sunt quae Manichius di
eit,succisivam lucis partem, hoe est animas peccatrices damnari in custodiam globi, ut aliqua seeuritas diuinis regnis in periculo costitutis, tande aliquando comparetur. Necesse est ergo ut aut pars lucis peccet, aut pars tenebrarum . Sed si pars lucis peccat, deus peccat, quod nefas est diecte: si autem pars tenebrat si peccat, ipsa vocatur ad regnum per emit qui dixit No veni vo amis s.care iustos,sed peccatoi es, quia no est opus sanis medi cus, sed male habetibus. Illa autem diuinitas de diuini tale, ct lux de lumine, tenebrarum generi degeneras in
aternum sociatur. o detestandum mentis errorem G.XVIII. talia credentium,vellem tamen ut ait ederetis,& videre velletis,eum quem naturaliter summum nratum esse
dieitis, no posse heri ut malus st: Quoniam si quicquid facit.se facit in a natura sua recedere S aliter facere nopossit prorsus nihil peceat. Si autem nihil peccat,nihil mali faeit. Et ideo si nihil mali facit, non est utique ma lus. Restat itaque ut pars dei quς deus intelligitur, i iam
anima dieitis sola si rea omnium peccatorum, di om nia illa quae accusanda insanissime putatis,in deum vostrum retundatis. Sed quid veritas clamat Corpus cum Eexanime est peccare non posse,sed per ipsum posse pe
cati: Animam vero, irrationalem quidem peccare non posse,quia nec praecepta rationis potest accipere, neque ad beatitudine peruenire, sed in tuo gradu seruare ordinem naturae quem acceperit. Rationale autem, quia
potest recte fictorum rationabilia praecepta percipere, es recte factis ad aeternam beatitudine peruenire, si hoe peceando noluerit,iuste ad inferiora damnari,quia inter ipsa & geniti no separat nisi voluntas praua. Le MILgite Manichaei. ct omni vigilantia ista discutite, S ma. gis magisque legite atq; disciitit ed animo aequo non
animo inimico. Legite illud attendentes,quia erat vobis in futuro iudicio ista scriptura testis, si agnoscentes vora esse quae dicta sunt, ad sinum nistris Ecclesiae eat holicae quae sola veritatem docet,omni cursu non festina ueritis. iudicate tandem aut eligite Manichaei,quem Cis et L sequi vultis,patrem ingenitum,stium unigenitum,*iritum sancto in patris& si ij unitate comunem, unum deum omnipotentem,incorruptibilem,in adibilem,incommutabilem,verum, bonum, sanctum, clementem,
iustum,qui non habet partes,ouia unus est: Neque eius Fparticula separari ab eo potest, quia inseparabilis est: Neque aliquid eius immutari potest,quia totus incommutabilis est:Neque vel leuiter quodlibet eius substantiae corrumpi potest,quia totus incorruptibilis est. Qui voluit,& facta sunt omnia quaecunqtie sunt,quaecunq; vivunt,quaecunque intelligunt. Ipse enim sumnia substantia,nimina vita ,summa veritas est: Qui praecepit &ordinata sunt omnia suis locis S teporibus bona: Qui
rationalem creaturam omni caeterae creaturae praeferre
dignatus est Qui ei per superbiam a suis lepibus voluntate lapsae,A visibilia sequenti, miseri eorditer per suos ministrosae per seipsum signis quibusda visibiliter Sexemplis S prcceptis demonstratis,quibus consurgere
valeret,atque ad aeternam vitam renouaretur, loqui dignatus est,quem praedicat catholica fides. An illum c. Hi n. deum qui falso dicitur incorruptus,quia postea inuenitur malo necessitatis oppressus: Timidum quia inimi penatis senente labe & vastitate compulsus ad bellum est: igno- mo ea aranti; plenum, s sua parti quid cotingere posset,vide- M arens potuit Crudelem si pr uidens miseriam futuram mpartis suae, etsi cum ea securus pollet quiescere, tamen
255쪽
G eam misit ad miserabilem pugnam: Malum s eum s bifieri a mali natura nihil posset tamen conatus est ea ipse deleret Temerarium . qui ausus est congredi cum ea,
qua eius pars S captiua teneretur,& in sempiternu micularetur: C5mutabilem, quia iam ex parte mutatus est: Corruptibilem,quia iam ex parte meretricante, ex pa te mentientem, ex parte blasphemantem,scelera omnia ex parte facientem,quia his omnibus ex sarte commixtus est Lugetem,velo luctuoso tectum: 'ubiae ente daemoniis ut lutum fgulo, & vsque ad turpem personam
necessitate perductum vi in pueros S virgines transfiguratus Acmonum libidinem accenderet,quem prςdicat Manichaeus. Aut certe si potest,neget eos cientia vestra teste vobis vero deo xterno,qui omnes iudicaturus
3. est,unum istorum vobis piis negate. Si autem verans tii. sunt iniet dicimus, tandem respicite, tandem videte, in qua estis morte constituti. Humiles estote, si optatis liberari , de nolite superbe & impie dicere, vos psos esse
deum omnipotente: Hoe enim dicitis,cum animas v stras partes eius esse aiieueratis. No enim deus in parte
maior,in parte minor est sed potius dieite vobis,deus N incommutabilis est, nos eo mutabiles sumus: Deus incorruptibilis est, nos cupiditatibus nostris corrupimum Deus incoinquinabilia est, nos peccatis nostris coinquinamur: Deus ipsa sapientia est, nos stulti ad sapientiam peruenire conamur: Deus ipsi xterna ct beata vita
est, nos peceatis nostris miseri sumus, ct optamus fieri beati: Non ergo sumus pars substatiae eius. Si enim partes eius estis,ct hae tanta patimini, restat ut & ipse iam ex parte haec omnia patiatur, & amplius pati potuerit, quod eius cotingit patii, nisi per vestram miseriam sbi prouideret. Videte vos ereo oli id estis: si partes eius, deus estis: si geniti ab illo estis,umiliter deus estis. Quid
tanta peccatorum corruptione turpamini Si autem facti ab illo estis hoc eonfitemini, S non iam eritis MDG. vix nichaei. Manichaeus enim duas dicit esse naturas,
unam bonam,& altera malam. Bonam quae fecit mundulii: malam de qua factus est mundus Si aute vos deus fecit,non inuenit Manichaeus unde vos deus fecerit Si enim de seipso vos fecit hoc estis quod ipse. Non ergo debuistis tanta peccatorum corruptione turpari, scutiam dictum est. Si autem de alieno vos fecit, non ad illum pertinetis, quia sic vos fecit quo modo mundum.
in Si autem nee de seipso nee de alieno vos fecit, sed tan tu omnipotentia sua voluit,a facti estis, hoe dieite Maniel, O,& renunciate eius errori. Sie decet enim omni
potetem facere quae voluerit,sicut catholica dieit: ipses .i,. dixit S facta sunt,ipse mandauit S creata sunt. Diei te
vobis.non sumus partes eius,sed stimus opera eius. Dieite vobis si deiis necessitate passus est,& euadere aliter
non potuit, nis partis su et pateretur detrimentum: quis aliquando poterit de tal ibus necessitatibus liberari, aut quis erit qui protegat dei, non valentem seipsum protegerea Aut quando me de hac necessitate captiuitatis poterit liberare,qui me in integris regnis custodire nopotuit. No enim peccante me inde dimisit sed ad peecata ipsa me misit. Aut quado mihi in alienis miserabiliter costituto prodeste poterit,qui ut sibi prodesset me ad tantam perniciem dedit ne pugnaret 3bi ncorruptibili, est ipse deus quid ei se bira erat illa mali natura,si nollet cum illa pugnare,ne nune se ego cruciarer Aut qui ista iniusti ei a ut ad globo damner eum ille ut mo do aliquant tilum secutus sit, ego haec tanta sustineam3 Certe quoniam ct ego sum quod ipse quoniam pars eius sum, nullo in regnis eius in lignibus indigeti alit in firmo constituto, vicibus istam miseriam pariamur, ut KS ego aliquatulum requiescam, S regna illa sire periculo possint esse pacata. Quanquam timendum sit, ne ista natura mali nee in globo ipso inelusa eustodiri possit. Si enim ineorrupta regna corrupit,ct inuiolata dei substantiam violauit quo modo pars illa lucis,hoe est animς peceatrices, quae viciatae globo eustodiendo
infiguntur infirmς ae debiles quo modo no absorbentur ab ea,vt iterum regna illa diuina nullo iam valente obsistere tota conturbet Quis enim iam audeat proe
dere ad bellum, quando cum illa parte qua processerat tam inique actu est, ut pro eius requie sui eiura ad se piternam globi custodiam damnarentur-Aut s no potest perrumpere globum, ut ad lucidis illud tectorium
damnatarum animarum perueniat, quid opus eam cintegi diuinorum damnatione membroru si autem p
teu perrumpere globum quis ei resistet saucius qui inte gros sauciauit Abst ta grauis & tam abominanda blani hemia. Nolite istam iniquitatem ad aures vestras admittere: Nolite tali negocio mortifero vos implicare. Fugite Manichaeum,S ad veritatis catholicς ubera toto desiderio conuolate. L
Episcopi, contra aduersaratim legis, SProphetarum,Liber primus. In Rura quem misistis fratres cim L dilectissimi, nescio cuius haereti-
lci, inueniuna scut seripssti, in
platea maritima, cum venalis codex ipse ferretur, & eoncurreni tibiis turbis periculosa curiosita ite S delectatione legeretur, ut quanto possem eompendio re
sponderem, prius quaesui cuiusnam esset erroris. Non enim soli Manichai legem Prophetasque codemnant, sed S Mareionissae,& alii nonnulli,quorum sectae non ita innotuerunt populis Christianis. Iste autem euius nomen in eodem libro non comperi detestatur deum 'mundi fabricatorem, cum Manichaei quantiis librum
Geneseos non accipiant atque blasphement, deum t men bonum fabrieasse mundum, etsi ex aliena natura atq; materia confiteantur. Sed quanquam no mihi apparuerit cuius sectae si iste blasphemias, defendenda est aduersus eius linguam scriptura diuina, quam maledi- eis disputationibus insectatur. Et quonia quoquo modo Christianis se videri cupit, unde S ex Euangelio Rex Apostolo ponit aliqua testimonia, etia scripturis ad
nouum testamentum pertinentibus,re tendus est: vi ostendatur in reprehensione veterum inconsuetatiusquam versutius insanire. Ae primum quod pius po- c M II. terat religiose quςrit iste impius ore sacrilego,quo modo accipiendis sit quod seriptum est, in principio fecit cene.
deus coelum & terram quan ii iam n5 addiderit terram,
ge qua post loquitur. Quaerit ergo,quo pi Icipio: Eitisne
principio, tuo idem deus esse coepit,an ex eo quo illum vacuum esse taeduit Cui respondetur,quia nee deus esse coepit nec eum vacationis sus taeduit,qui neq; aliqua lonon fuit, nee celsando torpuit, nec Operaso laborauit:
Nee sine erelo sedis indiguit,nec facto coelo sede tanufinitis
256쪽
A siniti, erroribus peregrinus inuenit: Potes est enim beatisime manere in semetipso,teplo aute suo. quod sunt omnes angeli sancti, ct homines, se impertire habitationem sua in , ut illi ex ipso habeant tale bonum, quo beati esse scis,int, non ex eis ille talem domum sne qua beatus dile non posit. Aut ergo sic intelligendum est quod scriptum est: in principio fecit deiis coetu ct te
ram, ut principium sit ex quo esse eceperunt: non enim deo corte na semper fuerunt, sed ficta, initium ex quo esse inciperent,acceperunt: Aut certe quia in prin-eipio sibi eoaeterno fecit deus coelum de terram, hoc
est in unigenito filio. Ipse est enim sapientia de qua di. -Gr. . eit Apostolus Christum dei virtutem & dei sapietiam. Et deo qui feeit coelum S terram, dicitur in Psalmo: UaLios. Omnia in sapientia fecisti. Aut si de Psalmo iste non
vult accipere testimonium, Apostolum audiat de Chri- ω - - loquete Quia in ipso condita sunt omnia, in coelo S in terra,visibilia X inuisibilia. Deus igitur nec coe .pit este,nee desinet: sed opera eius quadam incipientiaeerto fine ei se desistunt, sicut tempora S temporalia: Quadam incipientia permanebunt, sicut ipsa sancton rum hominii, tuam percepturi sunt,vita aeterna. Quod
V iste non vidit, sui putauit esse dicendum ae definiendum, nullum este line fine principium: Nee apsum potuit attendere numerum, cuius initium est ab uno & finis in nullo: Nullus quippe numerus quamlibet magnus, vel dicitur. vel si dici iam non potest, cogitatur,
cui no addi possit ut maior sit. Et puto quod iste, qualibet haeresim sub nomine Christi teneat contra Cnri. stum vitam tibi promittit in Christo,utique beatam cuius tune ooterit esse principium, cum vitae huius omisera siris fuerit. Respondeat itaque. beatam illam quam non negat vitam habitura vel habere principio. virum habitura, an non habitura si sinem bi dixerit habitu ram, quo modo se audebit dicere Christianum si dixerit non habituram, ubi est quod ausus est dicere nul-
dus iste bonum aliquid est cur non olim ex initio ab eo
factum est quoa melius fuit Quasi seipso aliquid me
lius deus fecerit mundum: Aut ideo non debuerit hoe bonum seri quia non est aequale facienti. Quod autem quaerit. cur non istud olim ex initio factum iit, respon sitin habeat lina vero olim ex initio factum est. Ex ini- C tio utique suo non dei,cui nullum est initium. Si autem
cent. . hoe initium significari potuit, eo quod dictum est, in principio feeit deus: quid est quod calumniatur vellit
interrogas in quo principio fecerit. ipse rursus qii Σ-rat, cur non olim ex initio factum sit; pro tuae sua ver
ba illi repli eanda sunt Nam si eut ipse propter id quod
seriptum est: In principio fecit deus ecelum de terram: argumentatur S dieiti In principio igitur quo Eliisne quo idem deus esse coepit. an ex eo quo illum esse vacuit taeduit: ita & nos ad id quod ait cur non istud oli in ex initio ab eo factum est: respogeamus, Se dicamus ei: Ex initio igitur quo. Eius ne quo idem deus esse coepit, an ex eo quo illum vaeuum eis e taeduit Hoe quippe illi displicet, quod non olim ex initio deus fecerit coelum, eum diciti Cur non olim ex initio Taquam ex illo initio Deere debuerit ex quo est ipse qui fecit Cur non hietimuit, ne dicendo ex initio, ex quo est ipse deus, eum debuisse facere ecilii, diceretur ei: habet ergo detis ini. tium,ac per hoc secundum sententiam tuam habebit &snem.Tu enim dixisti,nullis vise initium sine fine. Porro si deus caret initio quo modo faceret aliquid ex ini,
tio ex quo ipse non est Re per hoe ex initio fecit illo exuo fuit, id est, ex quo coepit esse quod fuit. Aut ergo Deus ipsorum nihil boni unquain recit, aut secunduin
istum quodcunque boni serit, ex illo initio Deit ex quo ipse est is habendi initium, metuendus est finis: Aut lanctae scripturae verbis debet acquiescet e S intellige re deum, qui ex nullo copii esse principio, fecisse ere-lum in principio,vel ex quo colum esse coepit,vel in filio: Qui ludiis interrogantibus, quis esset principium Din.Lse esse iespondit. Nisi forte dicturus est, aliud initium, aliud vero esse principium. Si ergo ita est et scriptum,in initio feeit deus ectium S terram: nihil contra hoc iste moueretur qui dixit,Cur non olim ex initio factum est quandoquidem legeret in initio fecit deus: non exili mans impium,si credatur deus habere initium,sed non habere principium. Quod si ita aest, emendetur hoe authore Euangelium, ubi scriptum est, in principio erat verbum: Cur enim no etiam hic iste dicati in principio I riti igitur quo Eius ne quo idem esse verbum esse coepit, Et quia desis erat verbum potest etiam se dicere quemadmodum in hoe libro dicit: Eius ne quo idem deus esse ecipii, Dieat hie s placet etiam illam definitivam suam, ubi audit. in principio erat verbum: dieat etiam hie si saudet, Nullum est principium sne fine:vt ab ipsi etiam Manichaeis, qui eum fortasse quia inimicum legi pro .pliciisque reperiunt libentissime legiint,iudicetur insa nus. Quia .ero displicet ei deiis qui fecit mundum, rnon displicet deus per quem factus est mundus a De Christo enim scriptum est in hoc mundo erat, ct mun- Igiά .dus per eum factus est. Intelligat itaque deum face- cap. INI. re bona posse, bonis autem a se factis egere non posse:
Vnde nee faciendis eguit, qui factis no eget: Sed sum nae bonus fecit omnia, s bi quidem imparia, sed tamen
bona. Bonum quippe etiam non summum, inamo vero etiam insimum, nisi a summo bono esse non pollet. Nimis autem de deo male sentit,qui propterea bonum esse aliquid negat,quia aequale deo non esse cognoscit. Ita enim non erit ille summum, sed in s mum bonum, si quod eo minus est,iam non est bonum. Porro si in re bus quas condidit, ea quae sunt prima bona valde sunt impat i a conditori quia ille fecit, haec facta sint, profecto quia talibus non eguit ad augendam beatitudinem
sua ira. multo minus inferioribus atque omnibus insimis eguisse credendus est: Qilae tamen feeit tanquam Fbonorum omnium constitutor: Nam dominus iesus per quem sectus est mundus,no sola coelestia.sed etiam terrestria, eorumque terrestrium qua videntur exigua deum creasse & creare se indieat eum dieiti Si ergo G MAE . Dum agri quod hodie est, 1e cras in clibanum mittit iii deus se vestit,quato inagis vos modicae fidei; Vnus ergo atque ide deus est initituror creti & terrae, stellarum S heibariim quicquid mesura, forma,ordine suci constat in coelo de in terra, quicquid vivit in coelo S in te ra, quicquid sentit in coelo S in terra, quicquid intelligit in coelo Se in terra. Quae non soluiti illi a quo sunt eondita sed nee inter se eis e oportebat aequalia. Et ideo sunt omnia: Nam ii essent aqualia, unum genus bono
rum ellet Omnia. Nuc vero ideo sunt omnia bona,quia
sunt aliis alia meliora. & b unitas inferiorum addit lauadibus meliorum Et in rerum bonarum inaequalitate ipsa est tueunda gradatio,ubi minorum comparatio an pliorum est commendatio. Ea vero quae dicuntur
mala aut vicia sunt rerum bonarum,quς omnino extra
res bonas per seipsa alicubi esse non pos int aut supplicia peccatorum quae de iusticiae pulchritudine veniunt. Sed ipsa quoque vicia testimonium perhibent bonitati
257쪽
G naturarum. Quod enim malu est per vicium, profecto
bonum est per naturam. Vicium qui pye cotra naturam
est, lilia naturae nocet: Nec noceret nisi bonum eius mi
niteret. Non est ergo malum niti priuatio boni. Re perhoe nusquam est nisi in re aliqua bona teis non summe bona quoniam summe bona in eorruptibili, de immutabilis perseuerat, ut deus est: non tamen nisi in bona, quoniam non nocet nisi minuendo quoa bonum estrie per hoe bona sine malis elle poli unt, sicut ipse dei ista quaeque superiora coelestis Mala vero sine bonis esse non possunt. Si enim nihil nocent .mala non sunt ii au
tem nocent. bonum minuunt:& si amplius noeent,habent adhue bonum quod minuant: de s totum consi munt,nihil naturae remanebit cui noceatur.Ae per hoe nee malum erit a quo noceatur, quando natura defit c p.r L rit cuius bonum nocendo minuatur. Vt rem autem aliqua natura,hoc est substat ia prorsus ad nihilum redigatur disputatio subtilissima est. Sed fides veracissimer Lior. deo decantat Mutabis ea & mutabutur, tu autem idem ipse es . Nec fecit igitur, nee regit mutabilia bona, nisi
immutabile boni,.quod est deus. Porr4 bona mutabiliari propterea bona sunt,quonia a summo bono facta sunt: propterea mutabilia quia non de ipso,sed de nihilo facta sunt. Quamobrem S ipsa mortalia, quantiis ex aliqua parte poenalia sint eis, uibus sola immortalitas potest persectae beatitudinis implere mestram: habent tamen proprium decoris locu in pulchritudine temporum, sed maiorem quam humanus est sensus, quo talis pulchritudo sentitur: Fides tamen illa qua deo suo di-
eit, Omnia in mensura S numero S podere constituisti, quantiis amore vivendi coditionem mortis exhorreat.creatorem tamen Omnium bonorum etiam de bonis mortalibus laudat. Nam isse ipse qui reprehedii,nee
deum esse credit, cuius terrena opera vidit esse mortalia, eundem sermone suum, qui viqueadeo illi placuit, vi eum literis memoriaq; madaret, nisi vocibus ad sua quaeque verba pertinentibus, de incipientibus tamen de deficientibus implere non posset: ita pulchritudinem disputationis, qua vult persuadere, quicquid oritur amoritur honu ense non posse nisi orientibus S moraenatibus syllabis non potuit explicare.Quid ergo mirum
s in tam magna uniuersitate naturae, est aliquod insimum bonum in ordinibus temporum, quoci non peri mansione rerum,sicut nonnulla sublimia spiritalia, sedero decore sui generis, imo atque terreno exortu occa-iuq: sit pulchro Qua cum ita sint non calumnietur di- Ne centi scripturae: Vidit deus lucem quia bona est: No so. tum enim lucem,quam vocavit diem, L firmamentum quod vocavit coelum, S solem de lunam ct catera sy-dera, verum etiam ligna ct herbas, ct in aquis ae teriis 'u cuias mortalia. de creauit deus summe bonus, ct vi
dit quia bona sunt in genere atque ordine suo. Nec ti. inuit qui spiritu dei reuelante seripsit hue librum, futuros impios reprehensores, vaniloquos S mentis seductores, primitus sua, deinde aliorii, quos delectat blasiphema loquacitas: quia S ipsos inquatu homines sunt,
inquantum corpore atq; anima rationali constant, in uantum inebra corporis ortam suis distit, guuntur os
fi nciis S concordissinia dii tentia in unitate suae pacis mirabili ordinatione consentium: inquatum anima eis naturali excellentia praestat atq; imperat: in uantia sensus carnis quinq: partitos implet ac vegetat,dis,intili potentia.sociali couenientia : in quantum etiam mete at mratione quod bestialis anima non potes sapere ais intelligete possunt, vidit des quia boni sunt: ct ideo cre
Dit. Non enim tanto creatos postea vidit, sed & erean- Κdos ante prauidit: de quod peritersa voluntate Se caeco errore maligni sunt, no ideo vidit quod no essent omandi .pr utilit enim ubi sint ordinandi: ct sic eos ex ea dem malia primae pr uaricationis merito damnata, foeit vasa irae,ii usque in finem in hac malignitate perdurent ut prolint vasis inisericordiae, quo per eorum acumina vanitatis, diligentius arcana veritatis inquirant.
Magna quippe opera domin Lexquisita in omnes volu- Ud. ii . tates eius Qui autem mirum est, quia displieet huma
nae stulticiae, quod opera sua placent diuinae sapientiae Quid est enim aliud: Vidit luce quia bona est, nisi quia pluetiit ei Sed iste vaniloquus blasphemator, qui
scripsit librum sacrilegis conmeiis plenum,in quo utinam opus eius displicet et ei,S no putaret quia bonum
est,sed videret quia malis est: videre quid dixerit, Adeo
antea nesciuit, inquit, lux quid esset, ut modo eam primum videns optimam iudicaret. Ergo de dominus le-sus 'uado auditis verbis Centurionis,miratus in de dixit Giscipulis: Amen dico vobis, no inueni tanta fidem Nan s. in Israel nesciuit antea fides illa quid esset,vi tune eam primum videns,optimam iudicaret. An vero alius eam
in corde Centurionis operabatur quam ipse qui mira- Lbatur Et profecto amplius est v nde possint blasphe-re insipientes de infideles, quod miratus est lesus quanta metique hominis fide, quam quod vidit deus lueem quia bona est. Potest enim quisque etiam solita videre quia bona sunt:hoe est sibi placita coprobare. Quisquis
aute in miratur secundum cosuetudinem qua homines
loquuntur,inopinatum atq; improuisum sibi esse signi. fleat quod miratur. Sed lesus qui omnia prasciebat, quod intrando aliis commendabat, mirando laudabat. Qiud aute deus vidit a se tactum,quod non in luce lux ipse est prius vidit ei se faetendὶ Et quid tam necessario sancta scriptura toties repeteret.quam quod vidit deus bona eis: quc fecit: ut hine informaretur pietas sdeliti, non pro humano sensu qui stpeetia bonis rebus ossenditur. quarum causis atque ordinem nescit,de creatura
visibili atque inuisibili iudieare, sed laudati deo credore de cedere Tanto enim quisque facilius aliquid prosi-eiendo cognoscit, quato religiosus antequam cognosceret deo credidit. Vidit ergo deus lucem quam ferit quia bona est, quonia quod faciendum placebat vi fim viret factum placuit ut maneret, quantum cuique rei exi. stendi siue manendi, a tanto fabricatore fuerat consti
tueda naesura Sed aliud est lux quod est deus. liud lux
quam fecit deus' incoinparabiliter aut e melior lux ipse qui fecit,nullo indigens modo ea luce qua fecit. Et uno de iste calumniatur cur non ista bona tam olim, quam
olim ea ipse fecerit deus hinc potius intelligedum est, quod non ea fecerit eorum indigus, sine quibus esse in sua perfecta beatitudine potuit sine initio sempiternus. ideo quippe istorum faciendorum eausa sola dei bonitas fuit quia necesitas eius visa non fuit. Quicquid it que iste conuiciatur deo. quod velut tune primum lucem videi it qui fuisset lucis ignarus, quam sit insulsumes vani, in videret si lucis ipse intus aliquid haberet. Quin etiam stulticiae scribentis assignat, quad te- G.Vm nebras dixerit sne initio semper filii lucem vero ini lium sumptisse de tenebris: quas legerit in eo libro euicalumnia uir tenebras sempiternas: cum scripti, nisi, in principio secit detis culum S terram,Terra autem erat Gncti
inuisibili, ct incomposita, S tenebrae erant super ah
stim Ex illo ergo tenebra esse coeperunt, ex quo cons se molo coeli esse coepit ac ierrae, ante itiam secta esset lux
258쪽
A lux qua illuminaretur quod sine luce fuerat tenebro
sum. Quid autem in conueniens, s mundanae materiae fuerant tenebrosa primordia,ut accedente luce melius quod factum est redderetur,& taquam proficientis hominis quod postea futurum erat,hoc modo signiscare tur assectio. Quaquam qui mundie dei potuerit perspis
cacius ista rimari, inueniet fortaile in creatura , quae ita facta narratur sne interuallis temporalium morarum, distinctum mirabiliter ordine rerum. Neque enim ma
teries omnino nihil est, de qua in libro Sapientia leg,
Sapien. t. tur,Qui feeisti mundum de materia informi. No ergo
quia informis dicta est, omnino nihil est: nee deo nitvel ipsa coaeterna tanquam a nullo facta: nee alius eam
feeit, ut haberet deus de qua faceret mundum. Abiit enim vi dicatur omnipotens no potui illi facere, nisi unde faceret inueniret. Ergo S ipsam deus fecit.Nec mala est putanda quia informis: sed bona est intelligenda formabilis.id est formationis ea pax. Quoniam si boni aliquid est forma, nonnihil est boni esse capacem boni.
Stetit vox consula est clamor sne v ei bis,vox vero articulata sit eum formatur in verba. Est ergo illa formabilis ista formata: illa quae formam capit, ista quae habet.
a Nam quid horum unde fiat in promptu est. Neq; enim ruisquam dixerit de verbis seri sonu votas, sed potius
e voce fieri sonum verbit vel potius de voce seri ve cap. IX. ba sonantia quis non intelligat Nee putandus est deus informem prius fecisse materiam ct interirallo aliquo interposto teporis, formas te quod informe prius fecerat: sed sicut a loquente fiunt verba sonantia, ubi non prius vox informis post accepit formain, sed formata profertur:ita intelligedus est deus de materie quidem informi suisse mundum,sed simul eam concreanse mundo. Non tamen inutiliter prius narratur unde aliquid fit,ct postea quod inde fit: via etsi potest vitiinque simul fieri, non simul potest utrunque narrari. caput x Sitie ergo prius nomine coeli Se terrae, vel terrae invisibilis S ineo inpositae, atque abysii tenebrosae, mat ries ipsa insermis significata est, rerum notarum a epellationibus : quia ipsa prorsus ignota est humanis sens-bus, de vix vicunq; intelligitur, cum res in deterius eo mutantur tanquam ei propinquet quidque deformius, nee perueniat tamen ad illam informitatem quantula
cunque vel visibilis remanens vel intelligibilis speetes: C Siue per coetu de terra generaliter prius insinuata sit spiritalis corporalisque natura:siue aliquid aliud quod hie salua fidei regula intelligi poteste deum tame verum &summum & bonum ficii se euncta quς cernimus,& quq
rarum sacrarum, non ea rationis subtilitate agendu est,
qua ista qucreda sunt, R inter paeigeos dei filios dispua M. tanda. Sed si putat iste aduersus libros legis S Pro pheta i ta 3 quod dicit e se nosse. quod dicit se stare summum deum ineomparabile splendorem incomprehesbilis esse lueis: primo audire ab eo vellem, cuius lucis existimet esse splendore summum deum: utrum de ipsa lux deus st. X utrum patrem intelligat lucem, eliisque splendorem unigenitu in filium. luem tamen confestus est summum deum. χόod si ita semit, approbo Se laudo.Sed quod eum que credit esse lumen de lumine vel incomparabilem splendorem ineomprehesbilis lucis, non credit esse opificem nitidi improbo de eulpo cumtio.t. ibi legat. Mundus per eum factus est: ubi legit, Erat lumen verum quod illuminat omnem homine venientem in hune naudum. Improbo etiam s nescit,nlagi': Dimprobo atque detestor si scit, ct insidiatur ut decipiat nescientes,in veteribus prius diuinis literis seripta, A
cedite ad eum Sc illuminamini. Et Praeceptum domini Ud.33. lucidum illuminans oculos. Et, illumina oculos meos psalis. 'ne unquam obdormiam in mortem. Neque enim hoe bal. a.
orabat homo utique mortalis, ne unqua corpore moreretur,aut corporalibus oculis somnus ne veniret, Optabat: sed eos utique oculos sibi illuminat i petebat, deuibus Apostolus dicit, illuminatos oculos cordis v 'trit. ri.Porro si huie displicet, lucem initio sumpsisse de te
nebris, etiam hoc enim verbis garrulae vanitatis exagi
tat,eidem Apostolo hoe dieat,qui seribes ad fideles ait,
Fuinis aliquando tenebrae nunc autem lux in domino. 05 .s. Quis enim hoc fecit nisi ille qui eum tenebrae estent super abb istim,dixit Fiat lux,& tacta est lux Quod aperti' Gree r. alio loeo idem Apostolus expressit dices, Deus qui di- 1. M. .eit de tenebris lume clarescere, claruit in cordibus v
stris. Si autem hoe putat seripturis deesse propheticis, quod filius sit lumen de lumine, vel splendor lucis, legat quod in eisdem literis legitur de sapientia,Candor iest enim lucis aeterna. Aut illud in prophetieo Psalmo,
Cantate domino canticum nouum, cantate domino nonanis terra. Cantate domino ct benedicite nomini e ius:bene nuncia te die ex die salutare eius. Quis est enim
die, ex die nis filius lumen de lumine Salutare autem dei esse Christum legat in Evangelio dicente Simeone
sene,quando illum cognouit in manibus matris,carne minimum spiritu maximum , acceptos in manus suas ait, Nune dimittis seruum tuum domine, secundu ver Ἀω.a.
bum tuum in pace, Quoniam vidernnt oeuli mei salutare tuum. Hic si responderit aliam esse lucem de Θ. xv. qua dictum est, Fuistis aliquando tenebrae, nunc autem Fru.3. Iuti in domino quia spiritalis lux mentis est ista, no cadinis. Aliam vero illam de qua scriptu est, Dixit deu .Fiat co lux,& facta est lux: quae ad oculos pertinet corporales. Primo confitebitur a luee summa, quod est ipse deiis, seri potuisse qualemcuns ins mam luce, bonam tame. Deinde unde stat etiam qualis de quanta sit. Postremo virum spiritalis an eorporalis: nisi forte fideles homines, qui qliandiu sunt in corpore. peregrinantur a domino pollunt iam merito ipsus fidei lux vocari, S angeli no poisint, qui semper vident faelem patris Unde ergo scit utrii talis lux primitus facta si unde seit quo pmodo illa luee vespera A mane polait intelligi Quomodo deniq: senario numero praesentata fuerit opei i-bus dei ct in ea septima requieti erit deust unde ad istos diei nobis notissimos qui solis eir mitu reuoluuntur, septenarii ipsius numeri quςda forma translata est Sed S si lux facta est eorporalis,unde nouit quo modo esse potuerit ante solem de ante firmametum, quod coelum
postea nuncupatu est, remota ab aspectibus terrenorum
in superioribus partibus mi di vi foliis deus inter illam tenebrasq; diuideret-Nam inter istas tenebras,quae nobis faciunt notis,iniam noctem,S lucem quς nobis focit notis,imum diem luminaria nobis visibilia v t diui. detent imperauit.Quis autem ferat quan uis non si in Adignandum potius quam ride sum indicare illum nobis quod die horn designent horas autem sol discernatat 3: disterminet S velle vi credam' quod Mob ses ista nescierit. Se ideo die antequam sol fieret nominauerit Sed conveniat homines ad librum illius audie dum,&proponatur eis quid sit eredibilius: viis istum nescire quanda lucem & quedam diem quem sciebat Noyses: an Modi sim nescisse ista lucem ac die, quem no solum
259쪽
G iste,verum etiam quia verba eius no intelligunt, seiunt. c. II. Quid quod etiam de aquarum congregatione ingerit,nelcio quis imperitissimusquςstione,immo vero non quaestione in , sed reprehensione, an quam no recte cocit. dictum si, Congregentur aquae in congregationem v nain,& appareat arida, eo quod aquis omnia tenebatur : ignorans quemadmodum aqua in aereos vapores tenuata rarescat,& nebulosa caligine multum occupet
spaeij, exiguum vero si cogi egata densetur,nee iam te uis volitet, sed grauis fluitet. Quid ergo miro,si rara te ram texerat,spissata nudavit Quid si etiam diuino nutu in magnos simas terra subsedit, atque ita quicquid naturae humidae per totum eius iacebat, in partes coca uas confluens,lecesiit a caeteris: ct quod operiebat a petuit, congregata in humiliora succumbetia,qua mare inter fitiet et Se circumflueret , atque altiora deserens qua Orbis emineret Omitto qu ὁd potest l, e intelligi signifieatum este,quod informis illa materies aquae vel abyssi voeabulo infinuata sit, Se species acceperit duoro is horum grauium elemetorum,humoris de humidi S ideo dictum esse,congregetur aqua quoniam labilis de mo- si bilis ei species data est appareat aute arida, quia immo
bilis Se rixa est. Nam illud quod magis Propheta libri
huius author intendit, ut eius narratio rerum factarum esset etiam praefiguratio suturarum, non est contenti
si & infidelibu, sensibus ingerendum. Cum ergo tot
exitus pie quaerentibus pateant, ne temere tanta reprehendatur aut horitas, unde isti nisi diabolieo instinctu in eis rebus eligit calumniari,quas non est idoneus percipia III. serutari3 Quod vero in hominis conditorem deum caecus Se ingratus inuehitur, de audet dicere ei qui sesnxit quare ce me fecisti eum omnino quo modo sit
fictus ignoret, multum praecipitis mentis audacia est. Sed vasa irae permittuntur ista garrire, ut tanquam de negligentiae somno excitentur vasa misericordia, de
studio respondendi pestiletibus maledictis, adhibeante uram salubribus dictis. Ecce enim in eo quod reprehendit ille hominis coditorem, quia prohibuerit eum sumere cibum dignoscetiae boni S i littanquam eum peeoribus parem esse voluisset nescientibus lita diste nere, S hoc ei negasset cui potestatem dedisset in beastia quo solo homo superat bestias quarta necessarium es 1 vitae bene agendae, quod dicimus quaedam in Delietiter disei, S Laelicius nonnulla nesciri. Morbos enim dei dolores quanto foti icitis nesciremus 8 Si ergo medicus nox ab aliquo cibo prohiberet, quo accepto aegrotatim ros esse praesciret: ct ob hoc appellaret eundem eibum ἁ ignoscentiae sanitatis de imbecillitatis eo quod per ipsum homo eum aegrotare coepisset, experiendo digia seeret quid intereiset inter contractam malam valeti
dinem Se bonam perditam sanitatem quod utique in lius ignorasset,s in illa quam perdidit sanitate mansnset, eredens medico per obedientiam, non morbo per experientiam mura quid talem medictim inuidisse nobis eiusmodi scientiam diceremus Quis dubitet mal si esse peccatum3 Et tamen cum laude dictum est de dominolesu Chi illo, si ita non nouerat peccatum. No ergo Nouerat hoc malum, atque ideo illam unde Ada in prohibitus est, boni de mali dignoscentiam non habebat .Hie
si qucratur,quo modo quod non nouerat,arguebat noque enim peccata non arguebat. Omnia autem quq a D s.f. guuntur sicut dicit Apostolus, a lumine manifestatur Quo modo igitur a quo ignorabantur, arguebant ut Nonne rectissime responciebitur,& iacuerat, Se no nouerat 3 Rectissmie omnino, Nouerat enim per sapientiam,non nouerat per experietiam. Huie itaque diuinae Ksapientiae credere debuit Adam, vi ab illa mali scietia, quae fit per experientiam, praecepto dei obediens tent-peraret. Sic enim malum nescisset nisi fecisset: feeit autem sibi, non deo. Nihil enim facete potuit voluntate inobedientiae nisi quod ipse pateretur lege iustici .Hςc est enim poena inobedienti homini reddita in semetipso,ut ei vicissim no Obediatur,nec a semetipso. De quare uberius in aliis, de maxime in quartodecimo libro
de Ciuitate dei disputauimus. Nune autem breuiter re
spondemus ad id quod alliste,hominis institutorem a magno bono pi ohibuisse quem fecerat,dum eum pecori s milem sine dignoscentia boni ct mali esse voluisset. Haec enim dignoscentia non est beati hominis sapientia sed miseri experientia: unde lignum nomen accepit,a cuius cibo est homo prohibitus: ut obedientia eo mendaretur, quae maxima est virtus, id ut se dixerim,
omnium origo maters virtutum, in ea natura cui sedatum est arbitri u liberae voluntatis, ut eam tamen ne
cesse si vivere stib potestate melioris. Quanquam non defuerint quibus visum est,illam dignoscentia boni de
mali magnum aliquod bonu fuisse cuius capaces nom L dum fuerunt, qui hane usurpantes contra vetitum, per inobedientiam peccauerunt.Quibus autem videtur se
homine fieri debuisse ut peccare nollet, non eis displiceat se esse iactum,ut non posset peccare si nollet. Ni quid enim si melior esset, qui non posset peccare, ideo non bene factus est qui postet & non peccare Aut verous ea deo desipiendis est, ut homo videat melius aliis quid seri debuiise,ct hoe deum vidisse no putet: aut putet vidi ite, de credat facere noluisse, aut voluisse quide, sed minime potuisse Avertat hoc deus a cordibus piorum. Si ergo ratio recta demostratirationale creaturam
illam esse meliore, quae nulla inobedietia deserit deum,
quam ista quae ita deseruit: sciat quisquis hoc sapit, nee
illam deesse coelestibus rebus, quae nil qua deserit deum, nee istim ita esse fictam, ut aliqua neeessitate deserere cogeretur deum. Et quia volutate deseruit,nihil ex hoe diminutu sapientissimis dispositionibus dei qui de malis bene, de peruersis recte utitum S de humano genere iuste meritoque damnato, familiam sanctam atque ni
merosam,non eius merito,sed gratia sua facta, in aeteris num regnum se translaturum esse testatur. Quς cum ita
sint, nee deus occultare debuit lignum, quod propter eonsecuturam hominis miseriam si ex illo eontra pro hi hibitione usurpato dignosceret a quo bono cecidisset,
de in quod malum incidiiset, appellauit ligno digno-
seentiae boni S mali. Cur enim occultaret de quo ni
datum dabat, de per quod Obedientiam commedabat Nee ignarus sitit homine precaturum: sed sua ut etiam, qti id iusti de boni fuerat de de peccante facturus,su trana lique siti initate prς ivit. Nec instituit quod obesset,si homo sibi obesse noluissest sed potius instituit quodp-dhiset Quia homo n5 sine bona mercede obedientiam eustodiit et:& no sine utili exemplo, vi eam sancti eius posteri custodiret, poenas inobedietiae persoluisset. Nee
voluit quod no potuit, Hoc enim voluit ut aut obedies homo esset, aut inobediens impune non esset. Nee insuctuose voluit quod homo non fuerat seruaturus, iubere,quia poena cotemptoris docuit alios obedire Nee
in homine pars dei restitit deo, quia si hominis anima pari dei esset, nee a seipsa.nec ab aliquo decipi, nee ad aliquid male faetendum sue patiendum ulla necessita
te compelli, nec in melius vel deterius mutari omnino
potuisset. Flatus autem ille dei qui hominem animauit, fictus
260쪽
A nctus est ab ipso,non de ipso, ia nec hominis flatus, hominis pars est: nee homo eum facit de seipso, sed eet
aereo halitu sumpto S eisuci, Deus vero potuit S de nihilo,& vitiu rationalem in potuit,quod no potest ho-
heri. et aer ino.Quanuis nonnulli existiment non tune animatum
νηπι ιη'.η pratiuini homine, tuando deus in eius faciem sufflauit, - , i s. ct factus est homo in anima uiuam, sed tuc accepisse spiIup Τολ- ritii sanctum. Quod libet autem horti credibilius ostenri M.I. datur, Unde nunc longis est disputare, anima tamen noesse pallem dei, nec de substatia & natura eius ereatam siue prolatam sed ex nihilo factam, dubitare fas no est. I V. Non ita i sciit ait iste blasphemii , inuenitur serpes loco meliore quam deiis quia praeualuit decipere hominem quem fecerat deus. Nullo enim modo homo deciperetur si no in se exaltatra eorde recessisset a deo. Verar - Ο quippe quonia diuina est illa sententia, Ante ruina e altatur eor, Et ubi contra deis exaltatur ibi ab illo desoritur, & in se tenebratur. Quid aute mirum si dia tenebratur, ne it quid sequatiir: quonia non a seipso lumeest sed ab illo illuminatiir.Quod ergo deus semper in uictus st,etia homo victus cistedit: quia victus no fuse sit si ab inuicto no recessisset. Quo modo est autem vi-v ctor hominis deeeptor, eum a semetipso sit etiam ipse Aeeeptus Unde S ille qui decepit S ille quem decepit, ambo decepti sunt recedendo ab eo qui non potest decipit & ambo sunt victi recedendo ab eo qui no potest vinei. A quo utique qui plus recedit plus vincitur,quia
i tanto est inferior, quanto deterior. Et ideo necesse est, ut qui malum alteri prius inferendo vincere videtur, amplius ipse bonum amittendo vineatur. Neq; seri potest ut ei ut locus melior, causa sit peior. Et φ ad tempus praeualuisse visus est diabolus homine superato etiaue in aetereti victus est homine reparato. Nee dei eon stentis uerba sunt,sed potius exprobrantis,Ecce Ada ira factus est tanquam unus ex nobis: Sicut Apostoliis ubi , .cis: i. dicit, nate mihi hanc iniuriam: viis a cotrario vult intelligi si allit pronunciator doctus,no caluntator indoctus. Porro aute cin Hisplicet peccator prohibitus aligno vitae,quid nisi impune vult male uiuere Nec ma gnum erat deo,& alio quolibet modo vitam subtrahe re homini que viuere noluisseti sed quoniam rationales C animae de sapientia vivunt,quarum mors est insipietia,
huius rei fgnificandae gratia, lignum vitae in haradisos iactu suo mori homine nee corpore sineret. Quὁd erago inde separatus traditus est morti, costimendus aetate, itod nequaquam illi accidisset, si semper eodem cibo uiteretur, significatu est, quod prius ab sotritali vitae ligno propter peccatu anima eius exesusa est,s ita qua Aam sua interiore morte iam mortua. Nam de sapietia viris. scriptis est,t igni, vitae est amplectentibus ea. Quod iste no intelliges ait, Quatenus ergo ante maledictum iiii mortalis homo perpetuo vivere poterat, qui non dii ex
ista arbore cibis sumpserat Quasi aliquis ei dixerit, aut in illo libro alietibi legerit: q, non tu Adam sumpserat ex cibo arboris vitae. Q iiii potius intelligedus est, lumniam inde illi vita in corpore perpetua suppetebat, ne
vetustate consumeretur aetatis. ad hoc inde prohibitus, ut ex peccati pana iam illi esset necessitas mortis.Quomodo inquit ex dei maledicto mori coeperat,cum v ita
ipsa nunqua ex ipso initio sumpserit 3 Quali optauerit ei deus morte sciit homo homini ac no dei vel ba ad sententia pertineant punientis, no ad iram maledicentis. Punire autem morte eorporali, fuit a vitae arbore sepa rare.cu iam fuisset spiritaliter mortuus animo, utiq; se
paratus ab alimento sapientiae. Deus itaque quid ei co- Tomus sextus. tigisset in animo signiscare voluit,separado eu a ligno Duilae,quo significabatur sapientia. Sed ista, inquit, arbor, quae in paradis, vitae iiii ruis ferebat,eui proderat Cui, nisi pilus illis primis hominibus, masculo S tammae, qui in paradiso fuerat constitutis Deinde isti, de paradiso pro merito suae iniquitatis eiectis, malit ad memoria significandae spiritalis arboris vitae. Quod est,ut di
ximus,ipsa patietia beatarii cibus immutabilis antitiarii
Vtri, aute illo cibo vescatur nue aliquis, iii forte Enoeli& Helias .non temere asseverandia puto: ligno tame illo vitae quod est in spiritali paradiso, nisi alerentur ani n)ς beatoria. non pro munere pietatis& fidelissim conni- sonis . latronis animae eredentis in Christo, legeremus paradisum eo de die fuisse concessi m. Amen, inquit, di- IM., . eo tibi hodie meeu eris in paradiso. Esse autem ibi cum
Christo,hoc est,esticu vita ligno,ipse est quippe sapie-tia,de qua vi superius comemoraui,scriptu est, Lignum vitae est amplectentibus eam. Nunquid na S hoe re I M 3.
sellendi, est quod velut actite ut sibi videtur ii ridet pri cis V Lmo deum non prascisse quod coligit,Deinde impleieno valuisse quod magnopere cogitauit, Tertio ad ni ledictis se eonuertisse superatu.Vnde scit de ii non prae- seisse sito a contigit An quia coligit 3 Quinimmo si noesitigisset,nullo modo id praescillet futuru,quia no erat
futuro. Aut s propterea putat non praesiuise,quia si prae, scisset, ne eotingeret praevidisset potest hoe S de Christo dicere, qui talentu dedit homini nihil aequisitulor
quod propterea utique dederat,vi eius augeretur pecu
nia quiequid est quod illa significat. Ergo quia eo tigit,
vi ille sua pigricia nihil acquireret ,hoc iri, pr sciuit ille qui dedit Dicere etia potest: no impleile de hoe lucro Christi quod magnopere cogitauit. Potest S illud te tis ad malediciti se conuertitie superatu, quonia dixit, Ligate illi manus& pedes,& proiicite eu in tenebras ex- iteriores. Sicut de Adam dictu est,ut a ligno vite separatus, morte etia corporis plecteretia Huic enim homini diserto, definientis maledictu videtur impotentis imperium. Dicat ergo impotente Christia, quonia de acquirenda spiritali pecunia no potuit quod cupiebat visi e
re dicat aemulum ae maliciosum .i seruo suo in uiderit lucem ac salutem,que prolici tui sit in tenebras,ubi eii et
fletus X stridor dentiis. Si aute de Christo ista non di Fcit, ne hoe modo se indicet non esse Christians cur audet dieere de hominis eoditore & peccati merito damnatore,quod no audet dicere de hominis redemptore, ct si eius praecepta conlepserat poena aternae mortis vi tore,eode ipso scilicet Nam S in que allia niti in Chri uti haec maledicta neseiens iste iaculatur,quandoquide ille ait, Si crederetis Moysi,crederetis S mihi,de me eis io . .
nun ille scripsti Quid enim pater sine filio vel tunc fecit,vel unquam facit Si ergo salubriter,non solum bonitatem,veriniaetiam seueritate dei sancta se raptura comendat quonia S amator deus utiliter S timetur. Vn de Apostolus eodem loco viri ni comemorat dicens,
Vides ergo bonitate S seueritatem dei: suid est quod
iste insanus S piqeeps eum Christiani esse te la tet licie reprehendit in deo Prophetarum. uod in deo inuenit Apostoloris, quoniam idem deus est & illorum & isto- i, stim3 Quod autem de isto comemoraui: quem pigrum
se risum misit in tenebras exteriores,seueritas est dei, binee situroru improuidus dieitur, quia tali pecunia sua credidit nee impotens quia i quem J ut bene ageret,nol ipse rexitJ ipse correxit :nec aemulus ac maliciosus, p aluce separatum in tenebras mitit. Hoe de omnibus pomnis hominum, quae leguntur in propheticis libris in ili-r cta sui: se