장음표시 사용
261쪽
G Etae fuisse peeeatibus Aebet siletis lector aduertere. Hoc ergo etiam de diluuio, Neq; enim dominus Iesus non
tale aliquid futurum in suo praenunciauit ad uetu, quan- ruta. D. do ait, Sicut in diebus Noe manducabant S bibebant,
noues labant,aedificabant, nubebant, uxores ducebat, venit diluuium de perdidit omnes, se erit 3d aduentus filii hominis. Hoe de de obduratione cordis Pharaonis. Neq; enim noui testamenti litor no dicunt de quibunum . . dam, Tradidit illos deus in reprobam mente,vt faciat quae no eonveniunt. Hoc de spiritu mendaci,que deus, qui bene utitur etiam malis.iustissimo iudicio ad impiupo b ,3. regem deeipiendum misit, sicut Micheas Propheta sibi in visione prophetica demonstratu inesse testatur. Neque enim dubitauit tale aliquid dicere Apostolus Pau απιυῖ.i. Ius,eti se sciret vertistrae dicere,ubi ait Mittet illis deus
Operationem erroris ut eredant mendacio,& iudieenatur omnes qui no crediderunt veritati sed consensertit
iniquitati. Hoe de facto per Moysem eui deus dixit,
Aceipe Omnes duces populi, de victima illos dominora Has, ita solem hoe est,in inani festo per diem. vel Q facturi idolu Moyse, ita vindieauitot nee proximo suo quisq;ῖ 3ν parceret ni ro perimens impios.Neq; enim de dominusi estis non dixit, Eos aute qui nolueiunt me regnare sbi, adducite de interficite cora me. Vbi,fecto quia moria
ruaris i , icin anima ,magis est vii s illa fidelibu, hoerenda S metuenda quam corporum. Vnde idem do minus dieit, Nolite timere eos qui occidunt corpus,a-itimam autem no possunt occidere, sed potius eum timere,qui potest animam de corpus perdere in gehenna. Huius generis mortes per quas animae mittuntur in gehennam si quis fideli mente ut dignum est eogitati erit, valde vili aestimabit qualibet ingentissima stragem de
sanguinis fluuios mortalium eorporis& quomodociis quandocunq; morituroru . Quas caedes ille exaggerans, ct scholastiea vanitate describens,ad blasphemandum deum, qui talibus mortibus eos quibus huiusmodi te ror utili, fuerat, flagellabat, horrore incutit mortalibus sens buue, de aliquid se agere putat,ealces aduersus stimulum iaciendo: ut cum de morte carnis aeculat dei pro-N ti/.is. uidentiam,morte cordis mittatur in gehenna. Quis aut tem utriuslibet sexus homo non mallet gladio trucid ri, etia illo modo,quo trucidauit sacerdos Phinee, sor nicarios,in ipso complexu nefariae voluptatis,terribile constituens aduersus execrandas libidines ultionis ex
emplum , propter quod deo maxime placuit: quis, imquam non mallet tali genere motiis interfici, quis non postremo igne ed sumi,vel ferinis mortibus per ipsa puden ga laniari,quam mitti in gehenna ignis sterni3Cue igitur detis Chi istianorum,peccantes talibus mortibus puniat, vi post eorporis interitu transitorium sequatur in gehenna sne fine supplicium,nisi quia testimenti v- triti sq: unus est deus a Nonne possent ludaei dicere aduersus huius impietatem quantumlibet exaggeret bella, eaedes vulnera,finera sanguinem longe incomparabiliter deo nostro deum se habere mitiorem: longe sciliacet mitius punientem transitoriis mortibus corporum,
quam flammis perpetuis gehennaru3 At enim propte ea videtur huic deus legis Se Prophetarum,qui unus Sverus est deus crimine crudelitatis arguedus: quia propter leuissimas causas vel etiam erubescendas , poenam
moriis vel corporalis inflixit: quod Dauid populti numerasset:quod infantes sietit ille dieit,silii Helisaeergo .Q. 4. tis,de ollis vel cacabis deo pr paratis aliquid degustas
in re non disputo,quantu & quam pernicio-μ sum elationis vicium tam sancto viro,ut vellet dei pipulum numerare, subrepserit,eorumque mortibus non Κaeternis, sed iam iam io humana conditione venturis,&celeriter transituris fuerit flagellatus, quoru fuerat mutilitudine in status Nee dico filios Heli fuisse infantes, ut iste loquitur nesciens quid loquatur:sed eius ςtatis, qua possent 3d Aeberent, pro sacrilego ausu quo se .ltimis no deo in saeriseiis praeferebant digna coercitione eo
hiberi. Quod neglectum detis non sibi consulens, sed populo cui religio pietasque prosilist,bello etiam vina
dicauit, Vbi dei timore potuerunt augere viruiri, per eoru mortes,qui fuerant eis senescerent post non longa temporum spacia morituri. Mortibus quippe eoi portim legimus alios etiam mortuos propter non sua,sed aliena peccata,vbi magis est in dolore cordis plaga vitientium, quam in resolutione carnis poena morientiis, Ubi animae de eorporibus exeuntes,habent causas suas, vel bonas, vel malas, non propterea grauatae quia exutae, Animam vero morte alius pro alio plectitur nemo.
Sed hoc dico, quantum existimet iste fuisse peccatum, quod in conuiuio nuptiali in uetus est homo , estem no habens nuptialem 3 puto si humana consideratione ista Lmetiamur huic aliquantulum suscere debuit erubescere: ct ut plurimum inuitantis indignatio protederetur. vestem mutare compelli:& tamen dictum est,Ligate illi manus de pedes, ct proiicite eum in tenebras exteriores ubi erit fletus de stridor dentium. Sed dieit, non is uena culpam significat,vestem non habuit se nuptialem. quo modo illa parua magnarum fgna sum retum. Sie ergo de saetificia visibilia,ciim snt in terrenis rebus exi gua, magnarum quo modo diuinarum fgna sunt reris,
in quibus sis ij sacerdotis seipsos deo, cuius honor in sa- risu
criticiis ostenditiir t,pra ferebant. Non autem ille eoui ua se praetulit sponso,sed tantum non congruit qui ni ptialem tunicam non habebat, veruntamen inter ipsas poenas quibus virus vindicatum est,ille quid distet.ad iteriit,quamq: incomparabiliter ista illam vincat, intelligit, qui corporalibus& teporalibus spiritalia de sem piterna praeponit. Verum quid opus est de mystiei, si
gnificationibus sacrificiorum vellisqnuptialis, inconuenientem carnalibus sentibus velle inculcare sermo
nemεEeee quod est manifestius proseramus, Euangelici legi veteri e parans dominus, de non illud malti quod homines ante didicerant sed quod ipse docebat,perse- Mctius esse eotestans, Rudistis,inquit quia dictum est an- , liquis Non occides,Qui autem Oeeicietit,reus erit iudi cio. Ego autem dico vobis,Quicunα iratus fuerit si a tri suo reus erit iudicio: Qui autem dixerit racha, reus erit concilio: Visi autem dixerit fatue, reus erit gehennae ignis.Quid tam paruum in peccatis,quam fratri diacete, fatue Quid tam magnum in suppliciis, quam gehenna ignis3 Si in lege vel Prophetis iste inuenisset aliuein qui dixisset fratri suo,situ lapidari iussum fulseivinitus.quantae deum erudelitatis argueret 3 Qui, autem, no dieo lapidari,sed per sngulos artus,inimo per singula corporis si usta, paula tim ais minutatim, uiuesct sentiens dilaniari consumis non maluisset, tuam gehennae ignibus mancipari Abiit tamen ut crudeliorem
quisquam dicat Euangelii quam legis deum, intestiges
xtriinq; esse unum de eundem deum, in lege terrentem
earnalibus, in Evangelio spiritalibus poeni, ct ibi ct hies delem nusqua erudelein. Quid illud nonne si a Christo linguam reperiret alienam, in eum blasphemam, &qualis est huius, impia garrulitate damnabilem: acer- . bius de amarius exagitaretur, quam quὀd iste de obsinio sacriseij praegustato, corporalem temporalemque ruenam
262쪽
Α poenam pro sic Segio se indignatur ingesta in ubi ve turum se dominus, ct ad sinistram positis gentibus ratietuirrh.is. natur esse dicturum, ite in ignem aeternum,qui paratus est diabolo & angelis eius Huius tanti supplicii quaei is causam Esurivi, quit,& non dedistis milia manduc
re. Ecce pro esca teporali, non ablata,sed no dat aete Dum S horrendum supplicium cominatur. Et recte, si consulas veritatem, Perparuum est enim quod in ele mosynis datum sed eum pie datur, aeternu inde meritueoparatur. Et ideo potius quia paruum est quod datur. magna impietate no datur. Unae non mirum est,quod tantae sterilitati velut infructuosarum arborum, ignis ae terni suppliciti praeparatur. Si autem consulas homine, psaltis. ut de suo respondeat tibi omnis homo mendax, con temnit culpam, S exaggerat poenam.Illam quippe non videt mete earnali hanc exhorret carne mortali. Talis est iste in omnium hominum,qui puniuntur vel corripiuntur in veteri testameto,longe mitioribus quam istuntur in Evangelio eorporalibus poenis. Quod enimiluuium coparari aternis ignibus potest Quae caedes,
B quae vulnera,quae corporum mortes cruciatibus sempiternis Viginti qitatuor milia eadentium,tanto buccam
strepitu instat insanus, quas non innumerabilia milia
quotidie moriantur toto orbe terraro. Sed transitoria
ista eorporis mors est. Quis vero astimare possit, quot milia stabunt ad sinistra ex omnibus gentibus,qus sempiternis damnanda sunt ignibus Eat iste S ganeis ore viam r. aperto & oculis elausis, quali conisus sit deus suam ciumuiriai. delitatem, quia dicit per Prophetam, Exaeua scut fulgur gladium meu , inebriabo sagittas meas sanguine, &gladius meus manducabit carnes de sanguine vulner torum. De quibus verbis se iste ac sit dei, velut sema per humanum sanguinem esuriente,quasi dixerit, Ine briabo me sanguine, S maducabo carnes de sanguine vulneratorii. Sed quantumlibet hanc utilem dei cominationem tanquam facinoris auidam S ut dicit in s
la crudelitate malis tantummodo gloriantem,vanus &vesanus exhorreat,quid aut quantum valet verbis comparata dicentis Discedite a me maledicti in igne aeter Nati. 1 s. Dum, qui paratus est diabolo S angelis eius. ibi no san guine inebriabuntur sagittaesed non satiabuntur memC bris omnibus flammae, Nec carnes gladius madueabit, sensum doloris citius au serena mortuis, quam inferens vulneratis: sed nemo cruciatibus saltem moriedo sub trahitur, ne in moriente simul etiam ipsa poena inoria tur. Cur non hic dicit,eolendumne istum an potitus ex-eerangu fugiendum s esse dicemus An timet de Chri sto ista diere: ne ipsius ignis auerni suppliciis non euadat, quδ ille impios praeparat mittere: S ignorat misertiaee die edo de deo Prophetarum,de ipso se dicere,cu ius tam tremendam seueritatem in Euagelio formidat
cap. X; . offendere. Reprehedit etiam, quod poenas imploro, signis tas per vitam fellis I botrum amaritudinis, &Deute.II. furore draconum atq; aspidum,colleltas dicit esse deus apud se,ct signatas in thesauris suis, reddendas in tepo rheum lapsus sierit pes eorum:ignorans thesauros hie
appellatas cultas dispositiones dei qui disponit ted dere unicuiq: se dum opera eius.Vnde Apostolus di vi tau autem secundia duriciam cordis tui & eor imprenitens hesauritas tibi iram in die irae & reuelationi, iussi iudicii dei, qui reddet unicuiq; secudum opera eius. Apud quem enim sibi thesaurietat iram cor impoenites, nisi apud eis, qui vivos est iudicaturus S mortuos Nesenim nesciunt etia illi veteres libri thesauro desiderabilem,de quo ibi scriptum est,qi requiescat in ore sapien-Τomus sextus.
tis.Et in prouerbiis legitur,quia deus thesiliritat dilige Diibus se salute. st Esaias propheta di est, in thesauris est praseris. salus noctia,ibi sapientia S disciplina ct pietas ad do- mia. D. minti. Hi sunt thesauri iuniciae. Sed vaniloqui ct metis
seductores aduersantes literis sacris quas intelligere nolunt,eligunt ex eis aspera quae ibi leguntur,ad comme- dandam seueritate dei: ct de literis Euangelicis at s Apostolicis lenia quae ibi leguntur,ad commendanda bonitatem dei:& apud homines imperii os hine ingerunt horrore, inde quaerunt fauore: quasi dissicile sit,ut qui quam ii militer blasphemus atq; impius eo modo a cluertetur nouo testamento,quo iste veteri carpens de vel
re quibus ibi eomendatur dei bonitas,ct econtrario de novo,quibus ibi eommendatur dei seueritas: ct clamet inuidiosus atq; venenosus, Ecce qui deus colendus est, misericori S miserator,toganimis S multae misericora Uuaei. diae qui non in finem irascetur,ne m in aeternu indignabitur: qui non secundu peerata nostra fecit nobis neq; secundum iniquitates nostras retribuit nobis: sed quantu distat oitus ab Occidente, longe fecit a nobis peccata nostra, Qui scut miseratur pater filios, sic miseratur Elimentes se.Qtii dieit,Nolo morte peccatori ,tantuml tWAs s. vi reuertatur es vivat, Non ille qui propter lucrorum uariciam, etiam eum seruum qui no perdidit talentum quod acceperat,sed tantum quia no amplius aequisiuit ligatis manibus & pedibus proiici iussit in tenebras ex- Noh. 1s teriores,vbi esset ei fletus & stridor dentium:& qui limminem non habente vestem nuptialem de couiuio suo Maii a.
tollit,ct similiter alligatum simili supplicio punii:& qui
venientibus ad se, di pulsantibus,s dicentibiis Domine aperi nobis: respondet, Non vos noui: tantum quia pio soleum secum quoci infanderet suis lampadibus no tu terunt: & qui propter unum columeliosum verbis mittit in gehennis qui pro temporali cibo non accepto, igne damnat aeterno. Haec atq; huiusmodi si quis vesana mente sacrilegus,inde lenia, hine aspera colligatiae se homines utrarum pliterarum imperitos a Christo,
tanqua saeuo & crudeli conetur auertere,& ad deo mi sericordem Prophetaru mitem l conuertere: nonne de
huieips qui hoe facit veteri testamento quod ab homi- ne similiter saerilego posset seri nouo impurus atq; im pius apparebit Qisi autem recte colit deum, S profecto virtusque testamenti inuenit unu detim. R eiusdem unius dei in utro diligit bonitatem. in utroq; metuit sciteritat an illo intelligens oro mi ilum Christum in isto accipiens redditum Christum.Nbnne prius in illis
veteribus libris lectum est non reddendum malum pro ri Lis malo,ubi praeeipitur, ut si iumentum inimici sui errare quis inuenerit, reuocet domino eius, ct ii cecidiise in prauerit via non pertranseat,sed leuet cum illo Nonne ibi prius
scriptum est, suod Apostolus ponit, si esurierit inimi Rama. tr.eus tuus ciba illum: si stit potu da illis Nonne ibi prius homo dei deo suo,quod ei utiq; scit plaeere dieit Do Uz-7mine deus meus si fiet istud, s est iniquitas in manibus meis.si reddidi retribuetibus mihi mala Nbnne ibi rei τι--s ti, Hieremias Propheta describit sancti patientia, pta bentis percutienti se maxillam 3 Nonne ibi peius per u i lium Prophetam praecipitur, ut maliciam unusquisque fratris sui non reminiscatur Quid est eigo quod iste
blasphemus haee tanquam eontraria veteri testamento de nouo colligit, aut virasque lueras nescies, ut ut d
eipiat imperitos, si seire dissimulans A quo tamen si
quaeratur,virum non reddat malum pro malo, qui pro cibo non accepto in ignem mittit aeternum, profecto turbabitur & admonebitur incomparabiliter esse miar ij tius, l
263쪽
tius,oeulum pro oculo, gentem pro dente homini aua ferre, ubi mensura vindictae modo non transit iniuriae: uam propter non exhibita humanitatem, tanta repenere seueritate, ubi transitoria est culpa ct sine non habet poma. Atq; ita distet,s pervicax non est,in utroque dei unius testamento, & amandam bonitate,& timendam seueritatem. Quanuis enim in veteri testamento propter temporaliti bonorum possessionei malorum se Omminatione, seruos pariat teporalis Hierusalem: in nouo autem, ubi fides impetrat charitate,qua lex possit impleri, non magis timore poenae quam allectione iusticiae, liberos pariat aeterna Hierusalem: tamen es illis temporibus fuerunt iusti spiritales,quos non occidebat litera iubens sed vitiis rabat spiritus iuuans. Vnde & Qde, venturi Christi habitabat utiq; in Prophetis,uentim rum praenunciantibus Christum. Et nune sint plurimi carnale qui vel haereses faciut non intelli do scripturas, vel in ipsa catholica,aut adhue paruuli lacte nutri tur, aut tanqua palea perseverans futuris ignibus praeparantur.Sicut aute deus unus es verus creator bonorum
est,& temporalium S aeternoris,ita idem ipse author est amborum testamentorii: auia ct nouum in vetere est saguratum,& vetus in nouo est reuelatum. ignoscendi autem misericors masuetudo, propter quam dictum est,
no solum septies,veru metia septuagiessepties fratri r mittenda est e peccata non ad hoc valet ut si iniquitas impunita,aut torpens s dormiens diseiplina,quod potius obst, quam diligens visitansque vindicta. Claues quippe regni ecelotu se dedit Christus ecclesiae, ut non solum diceret, Quae solueritis super terra, erunt soluta ct in coelis ubi apertissime bonii, non malum pro malo reddit ecelesar veriam S adiungeret,Quae ligaueritis in terra,eriat ligata ct in coelo quia bona est S vindieandi iustieta. Illud enim quod ait si nee Eeclesa audierit,st tibi laquam ethnicus & publicanus: grauius est quam si gladio feriretiar,s flammis absumeretur,si seris subrigearetur. Na ibi quos subiunxit,Amen dico vobis,quae ligaueritis super terra, erunt ligata & in coelis: ut intelligeretur,quanto grauius sit punitus,qui velut relictus est impunitus. Hie dicat istes placet, ieci ne mandata sal. tiatoris accipimus iubetis,Nemini reddideritis multim pro malo,sed si quis vos pereus serit in unam maxillam praebete & altera, ct dimittite iniurias fratribus vestri, Eeee ab hominibus no reddentibus malu pro malo,alligatur homo amarius S insalicius ecclesiae clavibus, quam quibuslibet gratiissimis& durissimis ferreis vel ad amat in is nexibus. Absit,inquit ut hoe dicam quoniam Christianus sum: Hoes vere esset nee illa dixisset Quinta deus Prophetarii quoru scripta blasphemat, ipse est deus Atostolorum, quoru scripta blasphemare formi dat.sea David. inquit deii rogauit, ct no est exauditus nisi oblato sacrifieio, ut hominibus qui non peccati . rant, parceretur: ct ideo non est credendus deus veru qui saetis ei is delectatur. lam de poena occisorii hominum,quibus quandos morituris mors illa non ob fuit, ct eorum tamen mortibus cor regis sese extollen iis,merito vapulauit,superius respondimus. De sacris dio alite iste valde nihil sapit: ct ideo fallitur, quia iam sacrificia talia non offert dei populus deo, posteaquam venit unicum se fietu, euius umbrae fuerunt illa om nia non hoc improbantia, sed hoe signifieantia. Si tenim res una multis locutionibus S multis lingui, significari potest: se unum verum de singulare laetis cium multis est antea sacris Horum signiscatum fguris De quibus singulis hie disputare quam sit longum, videtix.Vnum tamen sesant in spientes, tardi ad intel- KIigendum,ct praecipites ad reprehedendis. p dcmon si
bi saetissesum non exigeret, nis deo vero deberi sciret. Falsu, enim deii, se se vult honorari ab eis quos decipit, quo modo verus deus honoratur ab eis quiN eosi sit. Et maxime sacrificiu est quod prccipue debetur deo. Na obsequia extera quς diuinitati exhibentur, aus suntsbi etia stiperbi fastu homines arrogare. Rarissimi aia te edmemoratur,qui sbi ut sacris earetur,eu regia potestate pollen t ausi fuerint imperare. Quicunq; tame ausi sint,per hoe se deos haberi voluertit. Sacrifieiis autem deti no egere,quis nescit Sed nee laudibus nostris eget. Verti sietit nobis,no alli utile est flaudare deis. se nobi,
no illi utile estJoserre saerifieiun deo:& silonia sngulari & solo vero sacri scio pro nobis Christi sanguis ecfusus est ideo primis teporibus ad hoe saetisciti talibuisgnificationibus prophetandii, immaculatorii anima liti saeriseia deut sibi iussit offerri ut quemadmodes illa immaculata erant a corporu viciis, ita speraretur immolandus esse pro nobis, qui solus immaculatus fuerata peccatis. Quae tempora per Propheta se praeminesantur, Deus deo i u dominus locutus est:& vocavit terrain L solis ortu us ad occasum, ex Sion species deeoris G IAM . ius. Et paulopost in eode Psalmo Audi populus meus&loquar tibi, Israel S testificabor tibi, itonia deus deus
tuus ego sum. No si Per sacriscia tua argua te holocati sta autem tua in coi pectu meo sunt semper. Non ace pia de domo tua vitulos, neq; de gregibus tuis hireos. Quonia me; sunt omnes bestiae sylva, pecora in moti bus & boties. Cognoui omnia volatilia eoeli, ct speciei agri meeti est. Si esuriero non diea tibi, Meus est enim orbis terrae ct plenitudo eius, Nunquid madueabo car nes tauroru aut sanguinem hircorum potaboum mola deo saetis citi laudis, S redde altissimo vota tua. Et ite
tum in fine psalmi etitiae, sacris eiu inquit.laudis honorificabit me, ct ibi via qua ostenda illi salutare dei. Iam de hoe salutari dei φ ipse si Christus,supra come moraui ais monstraui. Quod est alite saeratiti, laudi, saerificium.quam in actione gratiarum Et unde mai ies agendae sunt deo gratia, quam pro ipsius gratia per vi Iesum Christum dominum nostrum 3 Quod totum s a Ndeles in ee sesae sacrificio seiunt, cuius umbrae fuerunt omnia priorum genera sacrificiorum. isti autem vani loqui reprehensores veteris testamenti, etiam s eate tera quae commemoraui de hoe psalmo minus intellia gunt, suisiciat eis quantum ad prasentem quaestionem attinet, quia deus Prophetarum, qui deus est etia Apo
stolorum,non manducat taurorum earnes,nee sanguianem potat hircorum. Talem quippe eum nouerat sancti qui pleni eius spiritu ista dicebant.Vnde illud quod
Dauid obtulit ut populo parceretur, umbra erat tuturi: qua tigniscatum est,quod per unum sacrificiu euius illa figura erant, saluti populi spiritaliter pareitur. ipse est enim Christus Iesus qui traditus est, sicut Apostolii, diacit, propter delicta nostra, ct resurrexit propter iustis eatione nostram, propter quod etiam dicit, Pascha no- i.c. iis tinnim immolatus est Christus. Vnde autem iste pro- cum πια bare conatus est,euidenter seruisse danaonii, qui scietis ciis ea promeruit, voles hoe intelligi de sancto David. ibi euidentius quata fraude imperitoris animis insdie tur ostendit. Adhibuit enim Apostoli, testem, eo quod dixerit, Videte lsrael earnaliter, Nonne qui edunt l, stias participes sunt altaris Quid ergo dico qu/d id
tum sit aliquid3 Sed qui sacrificanti dimonibus saetissacant. QAod non ita scriptum est, sed ita, Videte istae laeundum
264쪽
' A neundum earnem 5nne qui de sacrissetis madueant,sorii sunt altaris Quid ergo dico quia idolis immolatum est aliquid, aut idolis est aliquid Sed quia quae immolant gentes, daemoniis de non deo immolant, nolo vos socios daemoniorti fieri. Potuit autem accidere,viseeundum interpretationum varietatem, non in rebus,
sed in verbis,quod ego dixi secundum carne:alii eodi. ces habeant,carnaliteri Et quod ego dixi,qui de sacrificiis manduerat:aliqui habeat,edunt hostias: quod ipse posuit. Et quod ego, cii sunt altaris, habeat aliqui paristicipes sunt altaris. Et quod ego posui quid ergo, dico quia idolis immolatum est aliquid, aut idolum est aliquid: minus ille posuerit,aut minus codex eius habu rit, ct ideo tantum odo posuit,quia idolum est aliquid. Quod vero sequitur multum ad rem pertinet, quia id aliter posuit. Ait enim Apostolus ed quia quae inam rant daemoniis S no deo immolant.lste aute dixit Sed qui saerifieant, daemoniis sacris eant, quasi omnes qui tueris eant non saeriseent nisi daemonibus. Non enim ait Apostolus,qui sacrifieant:sed,quae Aeriscant, rei si-B ciit a me postum est,quae immolat: illi scilicet qui ido la eo lunt,quae sacrissem daemoniis & non deo saetissa
a. n.io. cant,siue immolant. Et ideo subiunxit,Nolo vos socio,
daemoniorum seri: eos quippe ab idololatria prohibebat. Propter quod eis ostenderi voluit, ita illos fieri sietos daemoniorum,si idolothyta sacrificia manducauerant,quo modo Israel carnalis, cius erat altaris in templo qui de sacrificiis maducabat: ideo quippe addidit,
carnaliter vel secim dum carne, quia est lsrael spiritalia ter vel secundum spiritum equi veteres umbras iam nosequitur, sed eam consequentem quae illis umbris prae-eedentibus fgnificata est veritatem. Hine enim coepit,
ut hoe diceret, Propter quod dilectissimi mihi, fugite
MDUI vitreo,iudicate vos quod dico,
quem benedi ei mus, nonne communicatio est sangui
ni, chesisti3 Panis quem frangimus,nbnne participatio est eorporis domini Qilia unus panis & unum corpus
multi sumus, omnes enim de uno pane partieipamus.
Et propter hoe subiunxit. Videte Israel secundum ea D ne, Nbnne qui de sacrificiis manducat, socii sunt alta ris Vt intelligerent ita se iam socios esse corporis Christi. quemadmodum illi socii sunt aliaris. Et quia ut hoe diceret, ab idololatria prohibebat: unde locus iste se
monis eius, sicut eomemoraui,sumpst exordiu: ne putaret ideo non esse curandos de sacrisciis ederent idouisis, a lorum, quia idolum nihil est, existimantes sibi fixe ve lut superflua non nocere cossi mauit quidem & ipse ni t .citis .io. hil esse nisi idolti . Nee ideo se ista prohibere quia ido- iis immolantur, qua non habent sensum, sed quia quae
immolam inquit, id est, idolorum cultores, daemoniis S non deo immolant. Nolo vos socios daemoniorum fieri istum sensum veritas ipsa declarat, cuia in temo loeui seruiebat carnaliter lsrael, no viis idolum e leba me. Nam si sacrisicia qua in illo templo seeundum veterem legem offerebantur deo, tanquam idolorum si erigeia damnarentur,vel tanqua daemoniis immolata,
nullo modo ipse dominus Christus leproso que mun- , si a. daverat,diceret,Vade ostende te sacerdoti S osset mu nu, quod praeepit Moyses intestimonium illis. Nondum enim dederat pro sacrifieiis illis omnibus sui eorporis Aerisietum nondu suseitati erat sui corporis templum. Nee de illo templo eiiciens eos qui boves S c
lumbas v edebant,diceret, Domus mea domus orati Tomus sextus.
nis vocabitur, vos aut e seeistis illam speluncam latro- Dnum. sanὰ de apocryphis iste posuit testimonia,quae Caput XV sub nominibus Apostoloris Andreae Ioannism coscripta sunt.Qua si illoru essent,reeepta essent ab Ecelesia, quae ab illo tu temporibus per Episcoporti necessioneseeitissimas, vis ad nostra Se deinceps tempora pers uera ct immolat deo in corpore Christi sacrificia laudis ex quo deus deorum locutus vocavit terram a solis ortu vsh ad oecasum Haec quippe Ecclesa est Israel se eundum spiritu a quo distinguitur ille Israel seeundum carne, tui seruiebat in umbris saetigetori, quibu, seni. scabatur singulare saeri seium quod nune offert Israel seeundia spiritum eui dictum ais praedicto est,Audi populus meus 3e loquar tibi frael od testificabor tibi ct eaetera quae iam supra comemoraui. De huius enim domo
no accipit vitulos,nes de gregibus eius hircos. iste immolat deo saetificium laudis non secim dum ordinem Aaron, sed fecitndo ordinem Melchisedech .Quod in eo Psalmo positu est quem dominus testis in suangelio
de se eon seripiti esse testatur quarens a liadali respondentibus Christum filium esse Dauid , quod solum de Eillo carnaliter nouerant,quo modo eu David in spiritu dixerit dominum. Tune enim huius Psalmi comemo rauit exordiu Dixit dominus domino meo se se a dex Ud. io
tris meis,Donec pona inimicos tuos, a bellum pedum
tuorum. ibi quippe S hoc dictum est iurauit dominus
ct non poenitebit eum, tu es sacerdos in aeternis secundum ordinem Mechisedech. Nouer ut qui legunt quid
protulerit Melchisedech,quando benedixit Abraham. Et iam sunt participes eius, vident tale sacrificium noeoiseria deo toto orbe terrarum. Dei aure iuratio incre- .dulorum est increpatio. Et quod deu non poenitebit,s-gnigeatici est quia hoe sacerdotiti non mutabit Mutauit quippe sacerdotium secudum ordinem Aaron. Vnde alius propheta dieit ad eum qui carnaliter est Israhi Non est mihi voluntas in vobis dicit dominus omni potes, ct hostiam non accipia de manibus vestris. Fecequod est seeundum ordine Aaron. Cur autem hoe n5 accipiat addit S dicit, Quia ab ortu soli, vh ad oeea- sum floriscatum est nomen meum in gentibus, ct in omni loco incestam offertur nomini meo. S hostia pura,quia magnum est nomen meu in gentibus dicit do- pminus omnipotes. Ecce quod est secundum ordinem Melehisedech. Incestim enim quod est Graee thymiama,seut exponit Ioannes in Apocalyps orationes sunt
sanctoris,Deus quippe ille, sicut canitur in Psalmo. qui Ud. αvorauit terram, a lolis ortu usque ad occasum, cui te
rae .id est,eui populo diffuso a solis ortu usque ad ocea stim Aieeret, Non accipiam de domo tua vitulos, immola deo sieris esum laudis ipse per hune prophetam quod certissime suturum erat, iam velut factum pridicans ait, Ab ortu solis usque ad occasum glorificatum est nomen meum in gentibus, Se in omni loco incensum offertur nomini meo & hostia pura suta magnum est nomen meum in gentibus. Non enim scut homine poenitet deum sed scut deum. Quemadmodum no si eut homo iraseitur,nee sciat homo miseretur nee sciit homo relat,sed omnia sicut deus Prenitentia dei no est post errorem.Ira dei non habet perturbati animi ardo fem. Misericordia dei non habet eompatientis inissrum cor, unde in Latina lingua nomen accepit. Zelus dei non habet metis livorem, Sed poenitentia dei diei tur, reru in eius potestate eostitutarum hominibus in pinata mutatio, ira dei est vindicta peerati: Miserieor
dia det,est bonitas opitulantis: Zelus dei .est prouiden-
265쪽
G tia qua non sinit eoa, quos subditos liabet,impune ama re quod prohibet. Vnde iste qui tam loquaciter exagitauit dei poenitentiam, discat primo, vix inueniri alia
quid qtiod digne de deo dici possit: sed plurima S pe
omnia nos de illo dicere loquendi nee ista te, quae magis homines ex hominibus metiuntur, scut autem
intelligenda de illo sunt,vix a paueis ct spiritalibus inatelliguntur .Propter quod prouidentissime scriptura diuina de illo ineffabili loquens ad quaedam etiam verba descendit,quae iam hominibus S ipsis earnalibus, eum de deo sermo est,uidentur absurda ct indigna v t cuti mentur ista se accipi, quo modo in hominibus solent. ct discutiuntur,quemadmodsi de deo bene accipi pocsint, ibi distantur etia illa quae humanis sensibus in eis. dem seripturis deo digna videbantur,non secundo hominum mores intelligi vel credi oportere. Cito enim videtur poenitentia, sicut ab hominibus agitur, non ea- dete in deum: sed no et to videtur etiam misericordia, sicut homines miserentur non cadere in deum. Ex illo ergo quod requiredum fatetur, diseit homo & hoe r H uire e. uod iam suis cere arbitrabatur.Sie ergo quano eu poenitet,non mutatur S mutat: scut quando ir scitur, non mouetur & vindicat, & quando miseretur, non dolet & liberat, ct quando etelat,non cruciatur Scruciat. Nunqii id aute in libris testamenti noui desunt haec verba quae se accipiantur pro ut in hominibus ae eipi solent nullo modo cogruunt diuinitati,& grauem paestitit offensione Co de Christo verissime dicat Eua gelista,q, non Opus habebat ut ei quisqua testimonium
perhiberet de homine, ipse enim sciebat quid esset 'ium L, . nomine: cur ipse quibusda dicit, Neseio vos Ipsos de nis sanctos suos cum praescierit S elegerat ante mundicat . constitutione:quid est quod dieit Apostolus Nune autecognoscentes cieu,immo eogniti a deo quas nune eos a Tlesi s. cognouerit,quos antea nesciebat Quod vero ait,Spiri. tum nolite extinguere: tanqua extingui spiritus possit,
quis ferat nisi qui ea prudenter intelligit NGnne in Euaticii l. angelio scriptum est, Qui credit in situm,habet vitamaterna qui autem incredulus est stio non videbit viatam sed ita dei manet super eum Calumnietur ergo &huie verbo iste blasphemus & dicat, Qualis est qui iratica x. scitur,cum seriptum sit, iraeundia viri iussietam dei nol operatur. Calumnietur isto modo ct Apostolo dicenti.
Nunquid iniquus deus qui infert ira lam porta si quicquam diceret, cosmdetur Christus: ct hoc eo tempore quo iudicaturus est vivos & mortuos, quis eu Christia- Nant s. nus patienter audiret Tamen in Evangelio,Qui me, ina luit, confusus fuerit, ct verba mea, in generatione ista adultera A peccatrice ct filius hominis conndetur G, ωπιτ α eum venerit in gloriam patris sui eum angelis sanctis. Cur autem orantes dicimus,sanctificetur nonae tuum,s semper est sanctum: nisi quia verti est id quod seripiutat 3. est de quibusda, quia polluerunt nonae domini dei sui Et cur dicti, est domino, Memento mei eum veneris in regnum tuti, si nihil obliuiscitur: nis quia no inspiena ter sed intelligeter ei dieitur,obliuisceris inopiam n stram ct tribulatione nostram3 Ergo S seienter nescit, ct quod semper sciuit,aliquando cognoscit, ct eum extinguitur a negantibus, inextinguibilis permanet. Et tranquille irascitur,& coiungi non potest,etia quando confunditur: de nomen eius pollui non potest, etiam quando polluitur, & obliuisci non potest etiam qua looblitiis tur,ct meminit etiam quando admonetur. sic
est inessabilis. Hae enim de illo dieuntur,de quo nihil ab homine vel hominibus dici sitis digne,& satis competenter potest. Quae cu ita sint, suis religiosus non isti X
exusset ut puluerem, quem proiicit vetus a secie terra: IUM.tiqui tumes ct elatus atq: irruens in Oculos infirmorum, eos s perturbam,videtur sibi aliquid dicere, arguendo verba in veteri testamento quae non intelligit, nee i tuendo quae in nouo intelligit Hoeaute de poenitentia dei, unde factum est ut loqueremur cum comemorare mus prophetiam de Christo,ubi dictum est,iurauit do minus S no plenitebit eum, tu es sacerdos in alternum neundum ordine Melehisedech ad comendandum sacrisci u salutare, in quo pro nobis saeo sanguis essu sua est,cuius umbra fuerat lacrificia,quae de pecoribus immaculatis iussa sunt immolari. Hoc ergo deprenitentia dei, ne se ea putaret accipienda, t ex eo quod non in telligit, in blasphemiatu latratus rabidus insaniret, ha bebat unde eo moneretur in proximo.lpse quippe eommemorauit deti dixisse, Poenitet me unxisse Salii in re- , χἡ
gem.Hoe aute scriptum est Samueli sancto dictia filiis . per quem deus arguit Saulem,qu3d homini quem deii, occidi iusserat,pepercisset exhibens velut milericordia contempta obedientia. Quasi vero melius nosset, quid Lde homine seri debuerit quam ille qui hominem fecit. Vbi quod saluberrimii est discimus,ut semper diuinum
praeceptum humanu in nobis vineat affectum. l dem tamen Samuel cui dixerat deus, Poenitet me unxisse Saul in regem,dicit euidenter deum non prenitere Nam ita scriptum est, Et factum est verbum domini ad Samuelem dicens, Poenitet me quod constituerim Saul in regem, quoniam auersus est a me, & verba mea non custodiuit. Et paulo post Sauli dixit ipse Samuel, Dirupit dominus regnu Israest de manu tua hodie,& dabit illud αδ- proximo tuo bono super te, & diuidetur Israel in duo,
ct non conuertetur neq, pcenitebit tu, quoniam no est sicut homo ut poeniteat eo. Ecce qui nouerat intelligere deum sine misericordia miserantem sine ira irascentem, sine zelo zelante,sine obliuione obliuiscente, sine ignorantia nesciente , sine poenitetra poenitenteni non iste qui secundum verbum dei non loquendo,& literas eius non cons derando,& voces eorum non aduertendo fictus est mutus latrator,caecus lector, surdus audi tor. Obliuiosius inquit deus, ct emortua memoria arcu ch,
posuit in nubibus, qui iris dicitur, unde commoneatur is no amplius humanum genus delere diluuio, quid agat
omnino nescies, cui merito opus sit assiduo monitore. Iste vero non memoria,sed anima mortua quid loquatur nesciens, si in rebus apertioribus calumniatur,quanto magis caligat in nubibus, & delirare c5pellitur Cilitante ut cito responde ita dico deum admoneri se voluis e quanuis no sit oblitus, sicut Christus doceri se v luit, ubi Lazarus postus fuerit, quantiis non est et igna- I in rus. Nolo enim dicere,quid arcus ille significet, resplendens h nubibus fulgore, ct radiis luminis,quo roscida it . lustratur obscuritas, grata Quodam modo consessione respondens:& quo modo cleus no perdat orbe diluuio iii itali, dum est eoru memor,quo G illuminatae nubes figura gerunt: horii enim nomina scripta sunt in coelo, IAM. o. ut memor sit eoru pater cui est in coelis. Qiloniam non de suo lucere se sciunt,sed de sole iusticiae, sicut illae nil be, de sole visibili.Sed de illo quod comemoraui,urgedus est,quo modo accipiat dominii dicentem de Laeta ro,Vbi posuistis eu: & locus es tanqua ignoret, ostendis I nai. tur.Nisi enim aliquid eum ista,qua nesciens videbatur, inquisitione significasse fateamur, quo modo praedicamus Clii istum, no solum scisse praesentia, verit metia futiira praescisse: maxime quia iste in eam se praecipitauit mirabili
266쪽
A Mirabili reeitate sententia, ut dieeret,nemo nis igna rus interrogat Vbi cogitare no potuit,quoties Christus interrogauerit.An non interrogat qui dicit, Quid vo o a it.1 . bis videtur de Christo, cuius est filius Quid hoe testi monio manifestius3 Qu/d si nimiu durus et . nunquid etia ibi negabit interrogasse Christis,ubi se ipse interror IMA.ati gare testatur dices,interrogabo vos S ego unu sermo
nem, que si dixeritis mihi,& ego vobis die in qua potestate haee facio, Baptisma loanis unde erat,/ coelo,an ex hominibus Vbi nune se abscodet loquacisi mus e
tra deo.& desperatissimus disputator Vbi est quod ait,
nemo nisi ignatus interrogat Eece Christus ignarus noest, ct tamen interrogat. His nempe oculis reprehendit Prophetarum deum,quibus no videt Christum. Sed in talibus interrogationibus apertissime doctor est Chel. NAM . s. stus.In his aute quando ait, Vbi posuistis eu Se, Quis me
tetigit & si quid dixisse huiusnodi legitur,videtur doceri velle quod uesti S tamen sest. Sie ergo S in illi,
libris deus tanqua oblitus admonetur, sed tamen abstvtquiequa unqua obliviscatur.Quid illud ipsum quod B dixit dominui distipulis suis,Gaudete,quia nomina ver se. o. sera scripta sunt in eoelis,nonne videtur tanqua ex illo
arcu qui resulget in nubibus, velut quibus latra in eoelo deus literis admoneri, nis hae pie accipiantur, donee fides impetret ut intelligatur, nonne vi fabulosa ridentur3Quibus ridentibus,nis inspientibus, ct eo ipso quo sapietes sibi videntur,magis magis s dementibus inis
enim cogitat quo modo ad memoria dei seribantur in coelis sequentes dominia: derelinquentes autem dominu seribatur in terra,de quibus Propheta Hieremias di citiVniueis qui derelinquut te, confundantur, recedentes a te in terra seribantur3Quos bene intelligitur signi seasse Iesus,quado Iudaei vitii atq; contus,eum audis sint,Qui sine peccato est,prior in illam lapidem iaciat, unus post alterum rectamini. Tune autem ille ostendens de quo numero essent, digito scribebat in terra. Si putamus inquit,metito eonversationis suae homines diluuii excepit se sententiam,& Noe iustum adreparatione ereaturae melioris esse seruatum,cur exinde peiaiores o Huntur,& in eosdem actus vitae sordentis,humani generis etianune natiuitas reuoluit ut ita hoc dicit, tanqua vixerit eum eis qui diluuio perierui ct inde no
C uerit, quod nunc peiores oriuntur. Sed sue in peior sne in eode, siue in meliore actu post diluuium genus versetur humanu, puto dei dimittendu esse iudicio qui nouit retribuere unicuis secundu merita eius: no huleeani rabido aduersus dominum suti latranti, vel asino stulto aduersus stimulum calcitranti,Apostolus elamat, O altitudo diuitiaris sapientiae S seientiae dei,quam inar sinitabilia sunt iudieia eius, & inuestigabiles viae eius. Quis enim cognouit sensum domini,aut quis consilia iatius eius fuit 3 Et iste illi cui nullus est consiliarius, audet
esse aduersarius. Qui autem interest, morituris cunctis, quatum ad mortem attinet eorporis, utru sngulatim, an simul omnes pariters moriaturi nisi quod mini singuli moriuntur de omnes morte, de omnes de mortuis patiuntur dolorer cum aute smul uniuersos rapit unus interitus,salte nemini relinquitur luctus verti altius in
illo dilutilo consilium dei fuit, quam eor infideliti vel nouit vel capit. Sed nolo me, Apostolum peteti potius, 'M.1. audiat iste dicente, in diebus Noe cum fabricaretur arca octo animas saluas factas per aqua: quod es vos in quit simili sorma baptisma salvos facit, non carnis depositio sordium sed conscientiae bonae interrogatio inde is per resurrectione lesu Christi. Ecce habet exposti
diluuii saeramentu. Vbi propterea in addito,per resur- r
rectione lesu Christi vi nomines intelligeremus octa. idi. . uum,quod significauit in arca numerus hominii: Octa
uo enim die, hoe est post septimu sabbati dominus rosurrexit. Sic ergo illa qua gesta commemoratur,si quis intelligat,etia prophetia fuerui. Sed iste praeter arcam: id est,praeter Ecclesia e5stitutus,submersus est diluvio; non ablutus. Detestimonio quoq: Esaiae propheta cap. XXII. caluntatur at blasphemat, eὁ ς dixerit, Filios gentii de Esa a. exaltaui,im aute me spreuerunt:& eotae paulopost ap. pellauerit seme pessimum, tanqua se ostendens generatore malo tu, ius filii sunt semen pessimis nesciens obhoe eos diei semen pessimu quonia gratiae des,qua eius filii facti fuerat, peccando degeneres extiteriant,eorum filii facti, quom imitatores este voluerunt. Vnde illis a
lio loco dicitur Pater tuus Amorraeus,& mater tua C
thaea,quaru gentium sunt impietate maliciam. sectati, ex quibus tame carnis Originem no ducebant.Sed solatiat iste lectiones Euangeliea, ubi dominus dieit Si vos teum si iis mali, nostis bona data dare filiis vestris,quato D a.M.
magis pater vester qui in calis est, dabit bona petenti. Ebu, se dieat quemadmodo sit bonus deus malorum pateri utrunci enim veritas dicit, An non erant mali,qui hus est,si ergo vos custis mali An non habeba deum bonum patre,quibus ait,Quato magis pater vester qui
in eoelis est, dabit bona petentibus se Porro si mali appellati sunt propter peccata, sine quibus non est in hae
infirmitate mortalium quorumlibet etia vita iustorum: quanto eouenientius semen pessimum diceretur.quod nasceretur impia voluntate, A moribus execrabilibus
pullularet3Sed hunc nquit deu dominus Christias ap-pestauit arbore malam facientem fi uctus malos. Immo vero huius talia sentietis tanqua malae arboris, iste ipse sermo blasphemus,fructus est malus, am homine malum dixtiti dominu arborem malam, ius fructus mali essent opera mala:& hominem bonum arborem bona,euius fructus boni essent opera bona id est,ipsas hominum voluntates, vel malam mali hominis, vel b nam boni hominis diiuersas esse arbores, diuersos fructus ferentes,satis euidenter ipse testatur dicens Bonus ας Mu i homo de bono thesauro cordis sui profert bona,& malus homo de malo thesauro cordis sui profert mala. Quo modo autem diceret, Aut facite arborem bonam F& filictum eius bonum: aut facite arborem malam, de fructu eius malui nis homo posset nunc in hoe,nune
in illud mutata voluntate eonuerti Sed ipse deus, o inquit per eodem Prophetam fatetur R dieit Ego si nideus facies bona,& creans mala. Ita plane ipse est enim K deus, de quo dicit Apostolus, Vides ergo bonitatem &seueritatem dei. Haec autem seueritas eius damnabiliabus mala est, quia maldm illis damnationis impollat. Nam quia iusta est, alio modo reperitur bona: Omne enim iustum bonum. Quam vero eleganter mi vid tur iste verba discutere atque discernere, nesciens quid loquatum qua doquidem hoc ipsum quoa ita posuit hoe testimonio,ut non diceretur,nesens bona S mal Daiit. errans bona ct faciens mala: sed, faciens bona ct errans mala: vult vertere in crinacis conatur ostendere,quod fit forinsecusseritquod autem creatur apud ipsum esse ereatorem, atq; inde procedere: ut videlicet deus Pro phetarum tanquam extranei a se boni factor aliquan
do fuisse , ideatur, ereator autem mali, tanquam natu
ra malus de seipso proferens quod creauat. Quae ver ba s ex consuetudine cons deremus locutionis huma-
me, & fieri ct creati, non solum filij quos de temetipso
267쪽
quis'; generat,ve metia magistratus dicuntur atq vr bes, & quaecunq; alia quae non exeunt de gignente, sed forinsecus sunt. Si autem quo modo scripturae sanctae, quibit, iste insidiatur, loqui soleant perscrutemur, Authoe est facere quod creare, a quo tamen distinguitur signere: & variandi verbi causa, no ad aliquam rerum differentia diei potuit facies bona ct creans mala: cum dici et iaposlit errans bona.& facies mala. Aut si vitam voluisset propheticus spiritus hie citi distantiam, mulato accommodatius sic acciperemus haec verba,ut intelligeremus id fieri,quod si non fieret omnino non esset: creari autem, ex eo quod erat,eondi aliquid vel constitui, sicut diximus creari magistratus atque urbes. Nam ct illi ex iis qui iam homines erant,constituuntur in honoribus cum magistratus creantur: S ligna & lapide, quibus construunturi urbes, utique iam erant sed nondum in illam rerum faciem quam videmus in urbibus, quodam ordine S compostione venerat. Qigod eum fit, ereari urbes dicuntur. Quod enim Graeei appellant kritos, hoc nostri aliquando errat eoi liquando consti tuere,aliquando condere interpretantur, iiod saepissi
me idem signiseat in illis literis quod est faeere. Nam S secit deus hominem ad imaginem dei,& deus ereat
hominem in exterminabilem, legimus. Et s aliquando cum aliqua differentia dicitur,hoc rectius potest inte esse quodHixi: vi Leere si quod omnino no erat: creare autem ex eo quod iam erat ordinando aliquid conastituere. ideoque hoc loco dictus est deus creans mala, quoniam peccatibus ea conuertit in malis dispositione seueritatis suae, quae bonitatis eius largitate bona facta sunt. Unde dicit Apostolus Paulus Christi bonus odor
sumus in omni loco,& in iis qui salui fiunt,& in iis qui
pereunt Quibusdam quidem Ordor vitae in vitam,quia busdam vero odor mortis in mortem. sed cum continuo sequatur S dicat, Et ad haec quis idoneusd nonne importuni quod a modo sumus ingerere ista earnalibus non studiosis, sed contentiosis, nullo modo idoneis ea capere,quae utinam saltem desinerent rapere Quantus quippe eos ictus aduersus Arrianos fuerit excitatus, ne nigenitu filium dicerent esse ereaturam,idem putates creatu es e quod genitum, iste fortassas ignorat. sed . t eius regula fallax atq; distorta, ex eodem prophetieo &Luangelico testi nomo quod ipse positit percussa frangatur sic deus loquitur per Prophetam, Ego creans lueem & faciens tenebras,faciens pacem,S creans mala.
Qigod ipse nee totum nee sicut illic legitur,posuit.Atq;
illud quide facile dissimulandum est,quod pro pace posuit bona quonia pax bona est.Sed illud praetereo dum non est, quia huius sentetiae partem superio te dolo potatuit praeteri te,ne diceret,creans lucem: quia cum si lux, etiam confitente ipso utique b a. ab eo creata noluit consteri, quem non vult creare nis mala. Magis ergo
indigerentee id politum debemus accipere,creare ct facere, distinctionis tamen quam sbi iste fecit, regula si acta est: quonia deus Prophetarum: que de verbo quodno intelligit culpat: ibi legitur creator bonorum,quod
negat.uem l ex suangelio, nempe nobis tanquam plurimum suis partibus Dueret, 'pposuit quod dominus ait.Arbor bona bonos fructus facit: S arbor mala, malos fructus facit Cur ergo non secundu istu creat dixit, non faciti si vera est eius dii retia, qua faciente a creante distinguit dicens quod fit,alienti esse a faciente,quonia deforis accedit: quod autem nascitur, propriu eiustiti qui generat3Hinc enim existimat dei, generatorem malorum, quia dictum est.creana mala:putans quod &Arriani putauertit, in scripturis illis nihil interesse, rutis Kgenerari dicatur aliquid an creari. Sed certe in eo quδd dominus arbore bonam fructus bonos, malam malos non dixit creare sed facere videat iste sua regulam fractam,& eoprimat lingua.Quid enim stultius,quam di cere, deum Prophetaru esse arborem malam, S id velle intelligi in eo quod dominus ait,Arbor mala fiuctus malos facit: S rursus dicere, non facit mala, sed creat: ruia si faceret,aliena ab illo essent,eiq; forinsecus aceserenticum vero creat,ipse illa de seipso tanqua radietatus generat. Non ergo de isto deo dominus ait, Arbor mala malos fructus facit,quonia creat mala iste, non facit. Eece qui audet accusare prophetas ex Euangelio an prodiictis testibus refragatur. Item verba quadaex libro Deuteronomio,velut im tura exhorresco,in purus exagitati quasi deus verecudari debuerit,pud eda impiis irrorare vel praenuciare tormenta,nec eo eo mi nati modo ut diceret,Quae mollis in vobis & tenera ni mute.18. mis fuerit, euius experimentu non accepit pes eius ambulare super terram prae teneritudine S mollicie, etela
bit oculo suo virum suum,ct filium fuit, ct filiam suam, S seeundas suas,& quod exierit per femora eius come Ldet.Immo vero quanto est horribilius,tanto est terribi lius: neqa Propheta monendo dictum est,sed in inaniado no ut haee homines facerem,sed ne illa faceret quae sensus peruersus exercet,& ad haec peruenirent,qua sensus humanus exhorret. is autem digne eloqui poscit,
quam sit mentis execrabilior foeditas, poenas exo horrealeere meritorii, ct merita non cauere pcenarum Dieat
planὸ spiritus sanctus incontaminatus & incontaminabilis, quod audire anima recusat immunda,ct esse nonreeusat immuda. immundicia quippe auersatus carnis, offensis sensibus earnis:ct immundicia diligit sua,extincti, sensibus eordis. Dieat hae spiritus dei, S per horrore talia mala patiendi incutiat timore malefaciendi.
Idem nans spiritus etia per Apostolum loques, sensus
impios no est verecunda as ostendere, dum pios vellet instruere: ubi comemorata impietate quorunda,qui coluerunt S seruie sit creaturae potius quam creatori,sub iunxit atque ait, Propter hoc tradidit illos deus in pasa R/m sones ignominiae. Nam foeminae eorum immutaueriit naturalem usum in eum usum qui est contra naturam: similiter autem & masculi relicto naturali usu foeminae exarserunt in appetitum suu in inuicem,masculi in masculos deformitatem operates, ct mercedem mutuam hi quam oportuit erroris tui, in semetipsis recipientes. Si
quisqua inimicus Apostolo vellet ex his verbis talia di cere,qualia dicit ex libroru veterum quibusda locis iste blasphemia tali nne haberet amplam materi in qua loquaciter insaniret:& quato sibi videretur disertiora di
cete , tanto detestabiliora maledicta iactaret, maxime quia dictu est, Mercedem mutua, quam Oportuit,err
iis sui in semetipss recipietes oportitisse quippe no est veritus dicere Apostolus, ut qui creaturae potius quam creatori semierunt,erroris sui mercede,non inuiti hae turpia patiendo,sed libenter faciendo reciperent:iudiaeio scilicet non alicuius hominis immundissimi, quem
talia delectarent, sed iustissmi dei qui tradidit eo, in
passiones ignominiae: vi erimina criminibus vindicentur,& supplicia peccantiu non sint tormenta,sed inere
menta victorum. Sapiens autem cum hae audit,ipsam
magis in hae vita iram dei timet, qua homo no patitur quod aeriter dolet, sed facit quod turpiter libet: & eius eui talia iudicia displicent, verba insana contemnit, quia ex ipso poenam pharaonis,hoe est, durati eordis
268쪽
ET PRO pHETARUM OBER SECUNDVS.
Λ agnoscit. Si enim quosdam qui non probaueret deum
Labere in noti eia, tradidit deus in reprobam mentem, ut faciant quae no conueniunt quid initum, si is: istum qui giuina blasphemat eloquia, tradidit deus in repri
XV. ti bam mentem ut dicat quae non conueniunt sic enim oportet haereses esse, ut probati,inqitit Apostolus, malitiasti fiant in Yobis.Sie vasa ira locis congruis & temporibus ordinantur, ut etiam de ipsis notas faciat deus diuitias gloriae suae in vasa misericordiae, quae de massa eiusdem damnationis sunt in honorem, gratia illius, non meritis sitis.ille quippe donat prodesse nobis,non solum quod doeet veritas, verumetiam quod obstrepit
vanitas:vt cum respodetur inquietissimae vanitati, at stultetur synceris, imae veritati. De turei maledicto arguit vanitas: sed turpe no esse, quibus ciam rebus turpi bus nominatis, cauendam ossedere turpitudinem, miseri eors indicat veritas,& vecors vincitur vanitas. Nade turpi maledicto potest a verbolis impiis reprehedi, GLa. . ct Apostolus Paulus,ubi ait, Vtina de abscindantur qui vos conturbant. Quod etsi bene intelligentibus bene
dietio magis apparet, ut fiant spadones propter regnun eis lorum : potest tamen garrula excitas etiam in Apostolo hoe reprehendere, contendens quod no debuerit rem honestam turpi vel bo enunciare. Possunt de idistim dominum qui eiusdem cotinentiae donum eo ma Nin.is. mendans ait, Sunt qui seipsos castrauerunt propter rooe . gnum ea lorum. Legunt quippe isti literiones: se enim potius quam literati appellandi sunt, qui legendo si te ratos, nihil sapere didicerunt. Legunt ergo apud Ciceronem tale aliquid, unde sibi videantur docte Christi verba culpare, perditi potius quam periti. ille nanque
cum doceret,in translatione verborum,obscoenitatem esse vitandam. Nolo,inquit dici Norte Africani castrata
tam dile rempublica in . Sed si hoe verbum ipse quod
vitari volebat, ut vitandum Ostenderet,non vitavit,&quod diei noluit, eoaebis est dicere: quanto magis res suae verbo eodem recte significatur, ut ab audiete ponit intelligi suo verbo enticiatur Atque ut ad illud re deamus , quod iste in Deuteronomio reprehendit. Si Cicero vir Uoquentissimus de verborum vigilantisii mus appensor S mensor quod dici noluit,dixit ne di
ceretur: quanto melius deus magis morum quam ver borum pulehritudinem quaerens atque mundicia tu
c pe aliquid no turpiter,sed minaciter dixit: vi hoe hoe reretur , ne illud committeretur, propter quod ad illa
quae audire horroris est, veniretur: de tamen eum legitur , aures ins delatas claudit, auertit faciem, exasperat vultum, linguam vibrat,blasphemias iaculatur. Videtes non sunt isti ex illo genere hominum, qui loquente Chi illo de sacramento corporis de sanguinis sui. dixe runt, Durus est hic sermo. luis potest eum audire Nisi urerera- γδd excusabiliores a sunt Qui verba diuina quae no in tu isti. telligebant, non in maledictione, sed in benedictione
horribilia non ferebant. Mirum enim no est, si maledi ctum quando auditu horretur. Nec exigendum est,ut verbis non horrendis dieatur quod ad hoc dicitur, vi ab exhorrente timeatur. Dominus autem talia dicebat, quae amari prςciperet,non timeri:& tamen quς infidelitas susserat. Caro mea vere cibus est, de sanguis meus vere potus est, etenim nisi madueaueritis earnem mea,
Ee bibetitis sanguinem meum non habebitis vita in vobis.Si ergo dei sapientia, verbis sacramento congruis
pascens animam credentem, non curauit inspientiam
nauseantei quanto magis eadem ipsa sapientia, ubi locus cie tempus tuuotis fuerat,non amoris 1alubrem v
lens importare terrorem, non curauἰt inspiretis erim Drem,quanuis eius praeuideret horroi em Quis aute isto rum seiritalem nouit horrore animae foeditatem, eum velut sua quadam fame atque egestate compellitur comedere,quae de suis earnalibus cogitationibus tanquade femoribus metit Nam illius maledicti quod iste v lut turpe reprehendit,par effectus est. Vix enim aliqua-do tam magnum est flagellum famis,ut ad nefanda itala eompellat. ista vero fame qua miserorum animae imopes veritatis ea pro veritate comedunt, qua carnaliabus sensbus pariunt, usquequaque plena iunt omnia, tanto infrelictus,quantonoeet amplius,& horretur minus. Sed puto me uni libro illius quem misistis, nostro non uno, ne nimium prolixus si respondere debere: proinde hie Deianius huius finem,ut ex his quae discutienda restant, alius inchoetur . Nescio quo enim nam Milo ita libri termino rescitur lectoris intentio, scut la- is bor viatoris hospitio.
Libri primi finis. Divi AVRE LlI AUGUSTINI HI λ
ponensis Episcopi, eontra aduersarium legis ES prophetarum, Liber secundus. Am nise ea discutieda sunt, quae cap.r. iste de noui testameti libris suffragari sibi arbitratur ad uel sus
, pheticas literas, ta luam eas Apostoli Christi sua sentential eondemnauerant. Quod ergo profanas& aniles fabulas ct g
- nealogias infinitas appellasse Rapostolum existimat diuina eloquia legis & Propheta rum quia dixit ad Timotheu, Profanas & aniles fabu-τ λ.. las deusta Et alio loco, Ne intendas fabulis ludat ei, & genealoetis infinitis, quae quastiones praestam magis, quam adigeationem: quis ita tris haeretieus multu cae cus erraret Cur enim hoc Apostolus ipse no serit, si ha, esse aniles fabulas iudicauit Cur dicit ad Galatas, Diei- C .... te mihi sub lege voletes esse, legem non legistis 3 Scrip tum est enim quὁd Abraham duos filios habuit, unum Gene it. de ane illa.& alium de libera quae sunt in allegoria, lice
enim sunt duo testameta. Et ad Corinthios,Nolo enim a conto. vos ignorare fratres, quia patres nostri omnes sub ni Fbe suerunt, ct Omnes per mare traserunt,ct omnes per
Moysem baptitati sunt in nube S in mari, de omnes
eunde cibum spiritale manducauerunt, S Omnes eun
dem potum seu italem biberunt: bibebant enim de spiaritali sequenti eos petrastetra autem erat Christus. Ne scit alite habere praeter scripturas legitimas ct prophetieas Iudaeos quasdam traditiones suas,quas non scrip tas habent,sed memoriter tenent,& alter in alterum loquendo transfundit,quam deuterosia voeant. Vbi etia a . . dicere audet de eredete,deo primo homini duas erras se mulieres:ex quibus texunt genealogias, ver sieut ait Apostolus,ins nitas parietes infructuosissimas quisti nes. Sed si huic talia nunquam euenit audire nunquid de contra Euangeliu se ob sirdescere debuit, ut no a dis uerteret verba tamini Christi quibus arguit ludam, de parentibus no honorangis impietatem doeerent s-
lios suos ibi quippe de dei praeceptu quod in lege scrip
tum est, attestando commemorauit. Nee ob aliud eos
arguit iis quod rescerent madatum dei, ut statuerent traditiones suas. Cum enim interrogassent Pharisaei de Seribae,Quare discipuli tui non ambulant iuxta tradis NM.r.tionem
269쪽
G tionem seniorum,seg eommunibus manibus mandu cant panem: ille respodens dixit eis, Bene prophetavit a. o. Esaias de vobis hypocritis, sicut scriptum est, Portitus
hie labiis me honorat, cor autem eorum loge est a me, In vanum aute me colunt, docentes doctrinas ct prae cepta hominum: Relinquentes enim mandatu dei, tonetis traditiones hominu baptismata urceorum S c
lieum , ct alia similia his facitis multa. Et dicebat illis,
Bene irritum facitis praeceptum dei, ut traditione vero. o. stram semetis.Moyles enim dixit,l lonora patre tuum LM. o. ct matre tua. Et qui maledixerit patri aut matri, morte moriatum vos autem dicitis, Si dixerit homo patri aut matri,corbam,quod est donum quodcunque ex me est, tibi profueriti eu ultra non dimittitis eum quicquam facere patri suo aut matri, rescindetes verbum dei propater traditionem vestram quam tradidistis,& similia huiusmodi multa facitis. Vbi euidenter Christus ostendit& illam dei esse terem, qua profanus iste blasphemat, ct ludaeos habere luas traditiones a libris propheticis ct legitimis alienas: quas appellasse Apostolum profanas fabulas,& aniles,& genealogias interminatas, nonia haeretietis, sed catholicus lector intelligit. Porro si ve. lim testimonia cuncta colligere,quibus ostendam que ad modis S ipse dominus S Apostoli eius lege usi fus rint & Prophetis quas iste aniles fabulas putat,quando cap. II. suiseio Aut cui no sufficiant ista quae diximii,3 Nee iste aduersus lucem vocemq: dominicam vel Aposto lieam ta caecus & surgus est, ut ignoret queadmodum a Ch isto & Apostolis,in libris ad noulim testam et unipertinentibus, eofirmetur lenis ac prophetarum & co inendetur authoritas. pro incle excogitasse se existimat,
quo pacto subterfugiat moles testimoniorum in Euan geliei, & Apostoli eis litetis de libris veteribus posito
estim, quibus eius velit nolit ceruicata lingua coteritur.
Ait quippe Apostolum pro qualitatibus ingeniorum in
quinque perlonis locutum. l nsinuans enim rudi adhue
populo,inquit quae dei sunt, no debuit a persectioribus
incipere, S consuetudinem ab eis vcetustatis excludensa difficilioribus inchoare,ne nouos adhuc ad fide, pe ficta doctrina turbaret. Deinde volens quasi probare quod dixit eundem Apostolum dicentem commemmicis, rat,Cum liber essem ex omnibus, omnibus me sertium
i subieci,ut plures lucrifacerem: Et factus sum ludetis ta quam ludaeus,ut ludaeos lucrifaciam:Et iis qui sub lege sunt,tanquam sub lege essem, cum ipse non sim sub te
geot eos qui sub lege sunt lucrifaciam: Et iis qui sine lege erant,tanqua sine lege estim, cum sine lege dei non sim, sed sum in lege Christi, ut lucrifacerem eos qui sane lege sunt. Factus sum infirmis infirmus, ut infirmos tueri faciam: Omnibus omnia factus sum, ut omnes lucrifaciam. Has quatuor personas vult intelligi in quib'
Apostolum locutum putat: unam Iudaeorum, alteram
eoru qui sub lege sunt, tertia eorum qui sine lege sunt,
quartam infirmorum. Quinta debetur,quoniam quinque promiserat: hane ut adderet,alio loco,inquit, superius iam dixit, Sapientiam loquimur inter perfectos:vt persectorum videatur quinta persona. Hoe totu proditerea molitus est, ut si quando aliquid de Apostoliearoferretur epistola, ubi attestantur Euangelio lex&rophetae:hoe dicat Apostolum, no sapientibus & perisectis, sed ludaeis locutum filisse quasi ludaeum, vel eis sui sub lege essent,tanquam esset S ipse sub legerae per hoc subdole atque mendaciter simulatem se apud im perfectos aedificare,quod apud perfectos, no meItien do sed vera dieedo destrueret. Hae videlicet ei eremtis machinatione, nescio quis Fabricius fabrieauit,que x velut naagistro veritatis Romae se inuenit se gloriatur. Quis non hoe monstrum,non sensus Christianus, sed rualiscunque humanus exhorreat Primo enim consi erandum est, quam se fraudi ilentissimiliai ct menda cissimum pro steatur, qui mentientem putat & laudat Apostolum. Et quod ille dixit,no fallentis astu, sed eo patientis affectu: qui diuersis animarti morbis tam misericordi corde subuenit, suam sbi subueniri voluisset,s errore vel infirmitate smili laboraret, hic in fallaeia detestabilem vertit. Deinde quaero,ad Romanos. CO rinthios, Galatas,Ephesos, Colossenses, Philippenses, Thessalonicenses, quo modo loquebatur Apostolus in qua illarum quinq: per natu eos esse deputabat priculdubio quoniam in praepucio gentes erant,no in cimeticisione Israelitae. Aci hos quippe sibi tributum ministeriis suisse testatur ubi dicit, quod ei a Barnabae dex- teras foetetatis dederunt Petrus ae Iacobus & loannes, ut ipse quide eum Barnaba ad gente illi autem ad ei
cuneisonem iret. Et alio loco apertissime dicit, Qua- . diu ego sum gentiu Apostol'. Et multis aliis locis pro prio quodam munere doctorem gentium se ei let est, Liudicum ergo essent sine lege tot gentes, quibus sitan gelium pr dicabat, quid opus erat ut eis legem S Ρr phetas de Christo introduceret testes, eiss importaret ignaris vineulum, scut ista pellis arbitratur, erroris,a
quo eos nisse liberos magis debuit gratulari Quid op
erat ri ad Romanos se titisset exorsus: Ρaultu seruus - , Christi Iesu,vocatus Apostolus, segregatus in Euan
Ilum dei, quod ant/'romiserat per Prophetas suos in seripturi, sanctis de filio suo, qui factus est ei ex semine
David secundum earn 3 Quare non sibi potius per sonam imponit illorum Quare se facit taquam sub imge. is qui fuerant sine lege Vt quid enim eis diei Vo- η--. H. his enim dico glaibus, quaditi quide ego sum gentium 'ostolus, ministeriti meum glorificabo, s quo modo
ad aemulationem prouocare pol ero carnem meam, ut
salvos faciam aliquos ex illis. Si enim reiectio illorum reconciliatio est munduquae erit assumptio nis vita ex mortuis3 Si autem delibatio sancta est, ct conspersio aes radix sancta est.& rami. De lsraelitis quippe ista di cit,de quibus ante iam dixerat, Quid enim amplius est n. Iudaeo, tu quae utilitas circueisonis Multum per om- Mnem modum. Primum quidem, quia credita sunt illis eloquia dei. Quid enim si quidam illorum non crediaderunt 3 Nunquid incredulitas illorum,fidem dei eua euauit/Deinde hie quod commemorare coeperam sequitur & dicit,Quod si aliqui ex ramis fi acti sunt,tu autem eum esses oleaste insertus es in illis, A socius radi eis factus es S pinguedinis oleae, noli gloriari aduer lus ramos, Quod si gloriaris no tu radicem portas sed
radix te. Dicis ergo,tracti sunt rami ut ego inserar: Bean in incredulitate fracti sunt,Tu autem fidenas, Noli altum sapere,sed time. Nam ii deus naturalibus ramis non pepercit, ne forte nec tibi parcat. Vides ergo boni talem S seueritatem dei:in eos quidem qui ceciderunt seueritatem, in te autem bonitatem, si permanseris in bonitate alioquin re tu excideris,& illi si non permana serint in incredulitate, inserentur. Potens est enim dous iterum inserere illos. Nam S s tu ex naturali inei sus es oleastro,& contra naturam insertus es in bonam olivam, quanto magis illi qui siesidum naturam sunt,
inserentur suae olivae. Nolo enim vos ignorare fratres saeramentum hoc, ut non sitis vobis sapientes,quia cocitas ex parte in luael ficta est, donec plenitudo gentium
270쪽
A tium ἰntraret,& se omnis Israel salii' fieret, sevi stadi
..is. tum est, Veniet ex Sion qui eripiat de avertat impietatem ab Iacob,& hoe illis a me testamentum, eum abstulero peccata eorum. Nimis longum est euncta ne currere,vel sicut per scripturas Apostolicas ubiq; spa sa sunt,ea in una facie eongregare.Quid opus erat haec
dicere gentibus Cur non potius sne lege factus est eis, mead modum erant illi sit e lege Cur non potius deos eorum laudauit,eorum sacrineia praedicauit,s de ista scriptura, quam populus Israel accepit, de illa saera ge-tium,si eut ille dicit ad daemonia pertinebant Quid ιν deum lseatis audet in elix dicere, non solu dcinonem,
verumetiam caeteris daemonibus esse peiorem Cur e
s, go Apostolus, qui omnibus Omnia, non misericordia compatiente sciat veritas ostendit, sed astutia fallentes t iste despit factus erat: non potius illorum daemo num quos colebant Romani quos daemones putat iste
mitiores,seruum se esse confiixit, ut set et tanquam iliari,ae se eos lucrifaceret None item dicit ad Ephesos, TMAL Propter quod memores estis, quia vos quando gentes eratis in carne, qui dicimini praepuctu, ab ea quae diei B tur eircuneiso in carne nranufacta: qui eratis illo in tepore sine Christo alienati a societate lsrael, δe peregrini testametorum de promissionis, spem non habentes,
ct sine deo in hoe mundo: Nue autem in Christo Iesu vos qui aliquando eratis longe, facti estis prope in sanguine Christi. Ipse est enim pax nostra. qui fecit utraq;
unum, de medium parietem maceriae soluens inimiet elam in carne sua lege mandatorum decretis euacuas, ut duos conderet in se in unum nouum hominem,faciens pacem, de commutaret utrosque in uno corpore
deo, per erucem intersciens inimicietas in seinetipso ct veniens euangelirauit pacem vobis qui eratis longe. de pacem his qui prope quia per ipsum habemus accensum ambo in uno spiritu ag patrem.lgitur iam no estis peregrini R inquilini, sed estis eiu es sanctorum de do mestiet dei, superaedigeati supra Andametum Aposto Ioram de Prophetaris,ipso summo angulari lapide exi stente Christo Iesu. Dieat iste blasphemus, quo modo prope dieit inuentos istae litas qui peiori, quemadmodum blasphemat daemoni seruiebat. 3e longe erant getes quae mitioribus daemonibus subditae fuerant Quomodo dieit alienatos fuisse a societate Israel 3e peregri C nos testamentorti de promissionis, quando erant spem non habentes, tu sine deo in hoc mundo, si lsrael non dei Ad Christi populus erat Contra istam tubam Paris simam & excellentissimam veritatem perstrepit atque insultat insanus, dicens in personis quinque locutum Apostolii,ut alios ex aliis falleret fingendo se esse quod
non erat: eum videat eum getibus quae longe fuerant adeo Israelitarum,eunde deum,eangem legem, eosdem Prophetas, testamenta eadem praedicare. Quis de angulari lapide prior loeutus est None propheta spiritu Esaar. dei plenus,quem pestis ista blasphemat 3 Ait enim, Ecee
pono in Sio lapidem angularem, electum, preciosum, de qui erediderit in eum, tio erubescet. Quod testim 1 nium comemorauit & Apostolus Petrus. Nonne prius
in Psalmo pertinete ad literas sacras populi prioris diffsu. r. est. Lapidem que reprobauerunt adiscantes, hie factus est in eaput anguli His enim literis eraditus Paulus Apostolus posuit quod paulom te cε memoraui le-T M.t. so summo angulari lapide existete Christo Iesu. Vnae ipse dominus Iudaeos in quibus caritas ex parte facta erat,conuicit,confusosq: reddidit dicen Nunquam le uisati sillis in seripturis, Lapidem quem reprobauertit aedi-seantes hie factus est in eaput anguli; A domino facta Dest istud,& est mirabile in oeulis nostris .H e ergo omnia mendaei ter Christus ex lege ae Prophetis, mendieiter Apostoli proserebat,seut iste blasphemat, quia vides ieet infirmi nodum poterant solidam capere verititatem. Itane eiu ignorat,quod aliud si nutrire paruulos aliud decipere eredulos aliud alere ut crescant,
aliud agere ne vivat Talia quiope iste dieit ac sentit de deo lenis de Prophetarum,ac de tess omnino literis,ut secundum eius sent etiam quam cie illis habet, quando Apostoli praedirabant credentibus legis de Prophetam
deum,S eonfirmabant authoritate taliti seripturarum,
non lae potandum videantur dedisse paruulis, sed vonenum. Quod de illis quisquis credit, desipit,vanescit, insanit. Ergo ne,ait aliquis, rustra dixit Apostolus , Nopotui vobis loqui quasi spiritalibus sed quas earn ahb 'Dquasi pariuilis in Christo, lae vobis potum dedi, non
escam,nodum enim poteratis S, Sapiet iam loquimur
inter perfectos : 5e, Animalis homo non percipit quae 3 o M sunt spiritus dei3 Absit ut putemus eum inaniter nec veraciter ista dixisse. Nunquid tamen ideo credendus es quenquam sibi credentium fallere voluisses Dedit ilia Etur paruulis parua, non falsa: lactea,non noxia: nutrito ria,no peremptoria. Porrὁ autem si no est verum quod ait situm dei seeundum earnem factum esse ex semine v - David: si non est verum quod naturales rami propter incredulitatem fracti sunt ut in radice sanω Imaelit rum,ex gentibus veniens sidelis insereretur oleaster, &fieret particeps pinguedinis olivae: si non sunt eloquia dei,sed nestio euius iste blasphemat pessimi d monis, de quibus dicit, Primum quidem quia eredita sunt illis v, 3. eloquia dei: prosecto qui haec paruulis dabat, qui haeetanqua vera pr dicabat qui haec credi volebat, delebat miseros, non alebat. Quod a fide atq; doctrina veraeiu Christi Apostolorum quonia esse se imus alienum, re
stat ut is in tanquam pestem atque hostem fidei chria
stianae vehementissime detestemur: cilii: tanta exeae
tur 5d praecipitatur amentia, ut no videat ipsum saltem Timotheo,cui putat authoritate Apostoli ea fuisse praeceptum,ut laquam fabulas aniles, veterem legem prophetasq: deuitet, ab eodem Apostolo non fiuisse fallenadum. Se in illa quinta perfectorum persona fuisse deputandiim,ut ei non mendaciter loqueretur,dicens, Me
mor esto Iesum Christum resurrexisse a mortuis ex se smine David secundum Euangelium meum. Si enim Christus ex semine Dauid fabulis anilibus praedicatur; quo modo eas iubetur iste deuitare, quibus iubetiir in moriter credere: Si autem Christus ex semine David veraciter praedicatur, ubi est radix in qua oleaster in se ritur Nee aniles sunt fabulae, nisi praeter eas scripturas deliramenta ludaeorum, ad eam quam voeat deuter sn pertinentia: non illa eloquia dei quae eredita sunt circucisoni, ubi efiam carnales ludaei Christi, ex semine David venturum esse didicerant setit interroganti domino respondebant: quantiis eum dominum ipsus David, non secundum earnem, sed secudum diuinita
tem intelligere non valerent: utrunque tamen est in ilialis eloquiis,& quod credebant, & quod non intellige bant: Se,Deflaictu vetris tui ponam super sedem tuam: Ud iii propter Christum ex semine David:&,Dixit dominus os da
domino meo,sede ad dexteram meam: propter Christum dominum etiam ipsius David. hane vero sallaei
ter diectat Apostolus, Veritatem dico in Christo non mentior, contestante mihi conscientia mea in spiritu sancto,quia tristicia est mihi magna e eotinuvi dolor cordi