장음표시 사용
341쪽
G domuit, Aesinitione recipiunti qui per eosequentiam male iacti seminis in sinista blasphemi barathrum deacideiunt. Ecce enim qui ex virgine no credunt natum, omnem Eti angeli tum fidem Omnem baptismatis utilitatem, Omnem Apostolorum praedicationem, S adsultimum omnem noui testamenti authoritatem vellit quadam Iudaica incredulitatis cacitate subuertunt: Et
ideo ne ipsam maiestatem quidem dei filii cognouille putandi sunt, quia iacramentum mediatoris, quo eum
innotescere pater gentibus voluit, abiecerunt. At vero hi qui non ex patre ante omne initium,sed ex tempore virginis partu nati inesti contendunt, non eum crea torem omnium, non dominum omnipotentia patri ae
maiestate consimilem didicerunt. Uo modo enim fecisse putabitur cuncta, ante cuius ortum Lisse certum est uniuersa3 Aut quo modo eius diuinitas est profitenda quo necdum nato tacta sunt singula Vel quo modo eius diuinitas creditur esse perpetua , eum non semperit patris,sed ex tempore praedicatur eisecta Negat igitur etiam hi quodam modo mediatoris cosequenti rorum necessitate mysterium, quia deum S homine non ex aeternitate, sed ex tempore: non ex virtute,sed ex in H si mitate: no ex patre ante omnia patri sinitem stium, sed ex matre inter omnia, no verum,sed imaginarium hominis filium in manifesto , non per veris nai tittidine in natum praedicant Christum Quo fit, ut ne in ea ne quidem noliti putandi lint deum, quem ante assumptionem carnis de patre no putant genitum. Vides igitur quo pacto inter hos,licet discrepatibus mediis, idetamen initium, idem exitus docetur erroris. Nos conistra se natiuitatem utramque defendimus, ut neutram alterius aifirmatione tollamus. Nam nee temporalem primae illius perpetuitate damnamus,nec aeternam huiuscemodi temporalis breuitate concludimus: scientes verbum dei inseparabilem prolem,& huius vox prolis
postea v eris limam carnem: Non tunc fatentes Christi diuinitatem e cepisse eum virgo concepi tmee tunc eo
pisse carne, cum inestabili quodam partu monas illa iis De intercapedine medii temporis,in nullo differentem monadem, nisi quod monas docetur esse.genuit. Non
infirmitate voluntariam Christi Omnipotens eius maiestas exhorruit, non omnipotentiam corporalis infir
mitas extinxit. Scio ad inferos diuinitatem filii dei deascendiise proprietate carnis, scio ad coelum aciendi ini carnem merito deitatis.Non est dei proprium quod fa- Nutib. i . mem sensi: sed dei proprium est, sudd paucis panibit, tot milia hominum satiauit. Non est proprium carnis itiaci super frementes undas siccis pedibus ambula uitted earnis est proprium,quod sputa palmas.flagella sustinuit. Vnus tamen atque idem Christus est, qui ct iniurias toties pertulit, ct actus in profundo non mersit. Ex hoe pacto in mediatore dei & hominum .iniuria sui eorporis affectam 3 non E fateor deitatem, sicut maiestate deitatis gloris eatam nouimus carnem. Ergo Christus mortuus est,qui ct resurrexit: nee ideo tamen virique ex uno, sed ex sangulis singula, in utro lite tamen perfectus ipse eompleuit, dum unus atque inseparabitis tam diuersa compleuit: uno mortem gustauit, alte ro mortuos suscitauit. Sicque se deum & homine utri
usque vertis mediator, nec geminata persona, nee substantia confusa monstrauit. ingressus est virginis vistum dei filius. ut iterum nasceretur ante iam genitus:
qui sisseepit totum hominem, qui iam habebat a patre plenissimam deitatem. Non dii sinulis genitori eum naiceretur ex aeterno perpetu ux non dissimulis homini,cia ex matre nasceretur moriturus.Idem tamen & aetern na gin suo, S moriturus in nostro,dum utrunque continet
ex seipso,& neutrum perdit ex altero: sicque ex deo ad homine no imperfectus,sed in diuersa Hoprietate plentii miis natos est Christus, sicut ex anima & corpore unusquis hominum docetur esse perfectus. Non alius homo corpus alius animus, uanuis aliud animus illud corpus,viatis tamen atque idem homo S corpus doce tur ex animus. Rursu in non unum atque id ipsim coriapus S animus,quia ex viro u homo Latis est unus. Noenim hae aut substantiam confundunt in unitate per sonae, aut personam geminant diuersitate substantia, quandoquide unus ex his homo noscitur extitisse. Non
perdunt propria, sed quia in unum atque inseparabile
conuenerunt, ex propriis videntur facta communia. Africitur in eorpore mes doloribus corporis, fatigatur corpus cogitationibus mentis, S unum tamen horum proprium est eorporis,alterum mentis Quod dum uni homini acciderit, ct corporis comune videtur,& mentis: Sie post partum virginis, non alius dei, & alius ho minis , sed idem Christus dei es hominis filius fuit. Et
sicut in uno homine aliud animus, aliiid eorpus: se in
mediatore dei ct hominum. aliud dei stitis aluid homi Lnis fuit . unus tamen ex utroque Christus dominus fuit.
Aliud .inqua pro discretione substantiae, non aliud pro unitate personae. F E L. In superioribus quidem me cisii ML ad eredendum Christi ex matre natiuitatem salua per
petuitate compuleras: Sed quia cotra rationem .i orationis extorta no in nobis possunt esse continua: idcir co cum ad propositionena meam solicita in tetione re
spieio nee tu mihi , ideor in his qua a te dicta sunt in
uenisse quo9 quaero. Nescio enim quo modo nati, do ceatis ex tempore, quem coaeternum patri diciti, iam fuisse.Nasei enim est velut quida motus rei non extaniatis antequam naseatur,id agens benescio natiuitatis visi: Quo colligitur Christia qui erat,nasci non potuiste: s nasei potuit non fuiste. A V C. Ad inquisitionem
nos incomprehensibilitam rem, notia interrogandi ci
Hostate copellis: R ideo no nisi quibusdam exemplirum liniamentis poterat explicari quod quaris. Patere igitur me pro assirmato assore rem alterius quaestionis: quia cis eam non pro fide sui, sed pro alterius ostes onentane profero,no in ea me coniicias explicare quod credo sed ita me credere ad praesens puta,ut intelligere facilius possis ista quς dixero. Fingamus ergo scut pleri
volunt,esse in mundo anima generalem,qua se in Asaia bibili motu semina cuncta vivificet, vi non si concreta
cum genitis, sed vitam pia stet ipsa gignendis. Nempe
cum hae in utero palsibilem materia ad usus suos formatura peruenerit, unam facit secum esse persona eius rei quam no eandem constat habere substantiam, S fit operante anima S patiente maloia,es duabus substan tiis unus homo: cu aliud anima doceatur esse,aliud ea ro:seq; animam nasci fatemur ex utero quam ad utem veniente vitam dicimus contulisse concepto. Nasei,i quam, ex matre dicitur. quia ex hac sibi corpus aptauit in quo nasci posset: non quia antequa nasceretur quantum ad se attinet ipsa penitus non fuisset. H;e s verbo rum vim, quotidiam sermonis cotemplator attendas, cum talia proponimus,oppugnanda praedicamus, ct in his tamen verum constat esse quod dicimus. Ex matris utero cum corpore scimus anima nasci, sed etiam matre priorem videmus animam praedicari in filio matre animam gignit, sed tamen etiam in ipsa matre non nisanima vivit, sine qua nec ipsa quide potest citi qua genuit.
342쪽
A nuit. Itaq: si originem animantis potentiae requiramus.
prior est anima matre,& ex hac rursus nata videtur esse eum sobole. Ρrior, inquamianima,per quam mater est animata: prior mater, per quam in stio nata videtur &anima sed non mater in carnem anima vertit, nee carnem in animam commutauit: sed animatam carne de utero matris, idem earnis S animae, ct totium hominis creator exhibet qui per dispensatione analogiae, diuersa iungentis in uno arm eodem homine, S utrunq; insolubili unitate coniunxit, neutrum ex alterius parti cipatione confudit. Sic ergo, immo multo incomprehens bilius atq; sublimius, natus estJ s sceptione pers cti hominis de matre si ius det,qui est per omnipotentiam singulare genitis omnibus,non facultas tanto,sed ct eausa naseendi: secundum homine,inquam; de vi sine natus est deus, eo pacto quo eu eorpore nasci Aocetur & animus: Non quia utriusque una substantia est, sed quia ex viras si una persona: no alius homo eo us, ct alius animus,sed unus homo corpus S animus.
te post partu virginis, non alius dei filius, ct alius homini .sed idem christus dei ct hominis filius. Et setit
in uno homine aliud eorpus S aliud animus,se in uno B mediatore aliud dei,&aliud hominis filius sed id e tamen & no alius dei quam hominis filius, quan uis pro- pter aliud dei, & propter aliud homini, si ius. Non abirem rari initio earnis ecepisse dieimus filiu dei,ne temporis credat aliquis deitatem: Non ab aeterno si is dei nouimus
carnem,ne non veritatem humani corporis,sed qua nodam eum suscepisse putemus imaginem. Neque enim consumit niaiestatem filii dei, vetitas carnis: aut veriatatem carnis immestas deitatis dum vnti radiat virtutibus suis. illud docetur infirmitatibus nostris.Vnus autem at s inseparabilis Christus S humiliatur in assum
ptis, & glorifieatur in propriis cum esset non dedignatur iniuriis, S aequalitatem custodit genitoris . Genuit ergo Maria, ct non genuit filium dei. Genuit, quando ex ipsa secundum carne natus est Christus: non genuit, quando de patre sne initio extitit filius . Genuit, quan-r,is , Mo ex hac Verbum caro habitaret in nobi, ' non genuit quando in principio erat deus verbis,quod originem praestitit uniuersis. Nolite ergo partu virginis determinare originem dei veibi. Nolite de virgine genitum corpus eoaternum dicere deitati,quia media
, τ;-a. tor dei ct hominu homo Christus lesus prima natiui c late cor ternus est patri,secunda particeps temporis nota, Un. stri in ilia author temporis,in ista tarticeps est aetatis. I sthici ANus. Quoniam de mysterio mediatoris perspicua ratione,& ad credendum cuiuis sis elen ter tractasti: idcirco quaeso ut mihi quid etiam de ani rea Christi sentiendum si iubeas explicari. Ita enim a maioribus nostris semper est traditum, quod corpus Christi ad vieem anim comunis,ipsius filii dei habitus animariti nee accessione vitalis spiritus indigens suerit, eui inhabitans fons vita potuit conserte quod vixit. A v G. Possemus quidem id quod in hae quastione
catholicae authoritatis definitione prcseribitur,diuino rum voluminu testimoniis edocere: sed quia nuc non
librorum indieto,sed sola ratione placuit cuncta dis teret ideirco in aliud tempus seripturaru monimenta reseruantes, scut superius factum est,se etiade animae inquisitione tractabimus. Quod ut possit facilius fieri, quae saluatori nostro suscipiendi hominis ratisi fuerit, una tantum Apostoli lectione subiecta breuiter in utra mustina inuenta sine aliqua dissicultare etiam ad haec,
qua huius prccedentis sunt consequentia,transbimus. Tomus sextus.
Ab initio Ultur ex eorpore & anima deus hominem se tirit: i legis praecepta transgressu post usurpationem
interdicta arboris,sententia quodam modo poena ea
pitalis me it. Hae ad eum statu a quo lapsus est,no nis aut horis sui gratia reformatus, postliminii quod a modo iure potuit remeare sciat qui sede excelso in preceps volutate demiserit, in sua quide habuit potestate quod fecit sed ia suo arbitrio eeris est no subiacere quod stegat.Surgit itaque benescio alieno qui cecidit proprio. Nee ideo no suo dicendus est ceeidisse,quia alieno noscitur resurgere: nee propterea suo resurrexisse,quia noalieno certu est cecidisse. Sed de hoe alias,ntie ad propos tum redeamus. Dicit ergo venerabilis Paulus, quonia idcirco secundum carne natus est Christus,vi scut per unum homine peccatum in hunc modum intrauit,cto p catum mors, ct sequetia υ': ad hune loeum
ubi ait: Sie S per unius obedientiam uisti e sistitium turmulti. Venit erso Christus saluum facere quod perietat. i s
Prius ergo videamus, quid illud est quod protoplasti
transgressione perierit,s ex hoc Deile seire poterimus, quid dominus veniendo saluare potuerit. Requirend si igitur nobis est quisnam saluatoris r lege aee erit. Ille νυμι enim sine dubio peccauit,qui pereepta contempsi illle Epraecepta cotempsit qui quod prohibebatur admist. Dicit autem scriptura: Praecepit dominus Adi,dicens Ab cra ci
omni ligno quod est in paradiso mandueahitis, de lugno autem seientiae boni & mali,non manducabitis de eo: Qua autem die manducaueritis,morte moriemini. Quaeramus ergo nunc, virum hane legem totus homo acceperit3 Si enim ut in libro Genesios continetur, mcorpore S animo iam perfectus accepit,totus tho moltransgrediendo peccatvi.& si totus trasgrediendo peccauit,totus peccati sui vicio iam tune periit Si aut e totus periit, totus benescio saluatoris indiguit. Et si totus benescio saluatoris indiguit, totum Christus veniedo
saluauit:Et si totis veniendo saluaui non corpus aut a nimam,sed corpus S animam, uibus constat totus homo. ει quibus peccasse antea videtur assumpst. Nam si toto homine peerante, solam huius earne Christus as sumpsit anima panae primae illius trasgressonis sne a liqua spe etia nune addicta pomast.Qirod s sta est,nescio quid nobis mediatoris persona cotulerit,quae molius nostru ex toto non redimens,brutam per se carne,& quae sne anima beneficium quidem eius non posset sentire,suscepit Vellem tamen ab huiusmodi praediea- ptoribus quaerere, cur accepta carne animam dispens
tio mediatoris omiserit. Nisi forte aut innoxiam sciens me diei nς indigente esse non credidit lut a se alienam putans redemptionis beneficio no donauerit,aut ex toto insanabilem iudicas, rare nequiverit,aut ut vilem S quae nullis v sbus apta videretur abiecerit.Horo duo in ipsum totius hominis eteatorem blasphemi spiritus ineriatilitate gespitii: Nam primo impossibilem,secu-do non omnium authorem crediderunt. Quo modo enim docetur omnipotens, si eurare non potuit desporata Aut quo mouo omnium deus si non ipse secit a
nimam nostram Duobus vero aliis, uno animae cauta nescitur,altero meritum no timetur. An intelligere causam putandus est animae, qui eam ad aecipiendam loge habitu instae rationis instructam a peccato voluntariae transgressionis nititur separare Aut quo modo eius generositate nouit,qui ignobilitatis vicio dieit esse dea spectam, pralata carne quam non in statu dei sicut an iamam, sed de limo terra constat esse plasmatam 3 si auiatem nihil hora de anima recte sentitur, credamus quia
343쪽
G suseepit redemptor noster hominem totum,nec interiscidere quodam modo animae nostrae videamur' homicta . nem sempiternum. Proh dolor, carnem, inquit, solam Chiistus assumpsi, animam non qua fuit. Hie si originem utriusque gnarus rerum contemplator attendas,
preeiolior est animae substantia: si transgressionis ei lapam, propter intelligentiam,peior est carne. 1 Ego autem Christum S perfectam sapientiam dico & scio, Spiissimum esse no dubito, quorum primo meliorem Sprudentiae capace non despexit,secundo eam quae magis fuerat vulnerata sule epit.Neque enim aut sapientiae couenit, cle duobus aque luis insipientissi ina plus amarout perfecte pietati, magis indagente non inuenisse. Op XIIII. .p r h. omnia quidem quae a te non rationabiliter
tantii, sed etiam veraciter dicta sunt, & intellexisse me in praecedentibus fateor,& probaste non nego: Christi aute diuinitas quo pacto mortem sensisse dicatur,ignoro.De quo viro obscure aliouid dixeris,an ego suis ient ei dicta ingenii tarditate assequi no potuerim, neseio. Nem enim credere ausim,quod fons ille vitaeta suo habent uniuersa Q vivunt, per triduum quo in sepulchroseorpusqiacuit,vsq: eo a naturae suς proprietate decide H rit ut si dici fas est,sepultis sensibus omne substantiae viatal.morum talis naturam i amitteret, ct propter redemptione humani generis non patrem tantum,sed S omnia spirita lis gloriae ornamenta Hesereret. Λ v G. Abst absit a
sic ,δε. u fidelibus ista suspieio vi se Christit, senserit morte no sat L stram .ut quantum in se est vita perderet vitam. Nam si hoe ita esset, quo modo illo triduo potuisse dicimus a liquid vivere,s vitae fonte credimus aruisse3 Sensi igiatur mortem deitas Christi, participatione humani affectus quem sponte susceperat,no naturae sua potentiam perdidit per qua cuncta vivificat. Sie in seeulchro caranem suam comoriendo non deseruit,sicut in utero virginis eoia nascendo formavit' Et se in utroque S nasci S mori non coactus ab altero,sed sponte dominus voluit,vi hoe eum constet pertulisse quod iacit. Nee ideo non patientem,quia ipse faciebat nec ideo non facien tem,quia alius tolerabat. Nam s dominicae in earnatio
nis mysteriis, salua inguiduae Trinitatis cooperatione eonsideres: idem sbi in hac humilitate author & opus eludem author,quia spote nascitur,sponte patitur ideopus, quia utrunque licet no alio cogente, solus tamen ipse perpetitur. Fecit carnem in utero matris,habes au-I thore operis: ipse in hae nasci dignatus est, habes opus authoris: Una tamen persona est,falua utriusq; proprietate substantiae,& aut horis S operis. sie ergo mortuus est non discedente vita,scut passus est no pereunte po-I. n. te. tentia. Nemo aufert animam eius ab eo, quia potestatem habet ponendi, ct potestate assumendi eam, habes uia . etiam hic authorem operas: ponit animam pro amicis suis habes opus authoris. Quod ut genetali definitionec Aludam quoties in carne Christus aliquid patitur, pus aut horis est.Sed quia idipsum sua potestate,no alio cogente perpetitur,t pie aut hor est operis Non ergo ad Mariam locali motu diuinitas venit, sed inessabili potentiae suae manifestatione. S uterum virginis gignendus impleuit A quod totum est ubstantia suae plenitua. r. Z R. ne non priuauit. Non dimisi patre cum venit ad vi Q. cap. Et ginem v bul; totus,ubiq; perfectus,quia nee diuisonem,que. incorporea simplicitas recipit,& patris nomen plenitudo non nouit. Erat ergo uno at': eodem tepore ipse totus ei iam in inferno totus in coelo Illie paties iniuriam carnis, hie non relinquens gloriam deitatis. Erat apud inferos resurrectio mortuorum, erat super collos vita viventium,vere mortuus,vere vivus: in suo S mortem Ksusceptio mortalitatis excepit, ct vitam diuinitas seruata non perdidit. Quotiescunque ergo hae quae in Christo humilites sunt tolerata,consideras, ipsum authorem volutariae passonis agnoscas illa fiet,ut dum humilita, patientificienti virtus ascribitur:ide Christus uno at meodem tempore cum patitur infirmus,cum facit omnia potens doceatur. Sed ne adhue in morte filii dei aliqua
insensibilitatem nos eredatis accipere,impo manu non
est quae de morte sensa sunt inuestigaretin qua sine duabio destitutu corpus vita animam nostra non perimit,
dum discedens anima no vim suam perdidit,sed quod
vivificauerat hoe dimittit:& quantum in se est, alterius mortem faeit,ipsa non recipit. Facit,inqua, non vivificando quod deserit: non recipit,J no amittendo quod vivit .ltaque omnis mors nihil aliud quam carnis oceasus est: A qua cum vis potentiae viuiseantis abseesserit, in terram de qua sumpta est,amissis quos non per seipsam habuit sensibus,redit. Atqui contraria,inquis,vitae
mors est Fateor: Sed non ex eo genere contrariorum,
quae existentis substantiae oppositione se perimi di sed ex eorum potius quae dum cuilibet accidiit, simul quidem esse non possunt,sed unius tantuin substantia habitu ae L priuatione gigntitur. Sicut verbi gratia, noctem doce mus ae diem. Nam ct hae eiusde generis docentur esse
contraria,eum non utriusque,sed unius tantum videatur esse substatia. Ecce enim dicimus diem esse cum sol est super terram:Solem autem constat esse substantiam. Hie cum peracto diurni temporis cursu ab humani vi sus conleplatione discesserit, noctem di edendo mox facit. Facit inquam, subtrahendo copiam diurni lumitanis, non in se recipiendo substantiam noctis. Itaq; una luet, substantia noctem facere videtur & diem,& non
uno modo: Nam diem cum venit efficit, noctem eum recedit. Vnde & Manichaeorum non irreligiosam tan tiam,verumetiam stultam diuisonem,qua bona a malis aeque extantibus nituntur separare substantiis, plerun meon sindimus: ostendentes eis luminare maius,quo seri nouimus diem S cogetes vi & ips similiter nos do cerent,quod esset si dictu fas es, tenebrate maius, quo substantialiter fieri crederemus & noctem. Sed de hi, aliis, qui per stulticia blasphemi dogmatis, aut pro extantibus non extantia. ut pro principalibus consecuta, aut pro eontrariis videmur affirmare esi munia. Qua siquis fidei oeulis non priuatus excusserit, omnes eorum Minae hinas facili ratione eonfundit. Ergo ut dicere coe peramus, anima no alito quam sol vitam tribuit earnicum venerit, morte efficit cum recedit. uisam ne quis utet eorporis morte eosumi, audiat quid domitius de oe in Etiangelio generali authoritate definiat: Nolite, Matth. to.
inquit timere eos qui corpus occidunt animam autem
ia5 possunt oecidere: sed timete eu potius qui animam ct corpus potest oeeidere in gehenna ignis.Si ergo si
perstite anima corpus costat occidi,ct propterea consequens necessariti non est, animas corpori, internitione
custi mi hoc s ita est,etia post morte corporis nihilomi nus metibus vivitur.Quod si de unoquos nostro recte sentitur,quo modo sons vita propter participationem
humanae mortis vitiiseadi potentia perdidille iactatura Sed potest, inquis, anima corpus occidi in gehenna ignis .Quod aduersum nos primu idcirco no facit quia
mors ista no coditionis videtur esse,sed criminis: Num remota eulpa iubemur homines no timere, qui possunt
corpus animam tame negantur oecidere.Dehine, tuo
niam hoe tantum esse dicitur possibile deo,stium sitim
344쪽
A vnigenitum & communione naturae,& Qualitate potentiae no hoc credimus m mi isse. Suscepit ergo salua tor conditionem mortis nostrae, sed no ita ut deterio rem faceret,cum printer consuetudinem dominari eam permittebat animae:ied potitis ut nihil hanc obesse ani op-t XV, mae paliter iustorum omnium probasset S vitae. Sed fingamus, licet Euangeliis reclamantibus,animas inter ire Nbnnet in J saluatore nostro, licet in his morte non repellente ertiti tamen atq; speriale,maiestas est,quamno potuit mors humana contingere Ad summa videatura. 23. mus,in cruce positus quid promisit Hodie, inquit, naseum eris in paradiso: Hodae,inquit, non post triduum, cum earnem meam de sepulchri recule resuscitavero, non cum in me primicias suturae renarrectionis Osten dero. Cuius putamus hae vox est maiestatis mentis auteorporis Corpus aute in sepulchro finiti,nullus igno rat: kellat ut diuinitati,vel meti vox ista eoueniat. Sed dicit aliquis Deitatis hane,no animae Christi credimus
voce. Et quid in eo eui promittebatur accipimus3 H die, inquit latroni, mecu eris in paradiso: cuius corpus ad futuram resurrectionem mors comunis inclusi Anid illa igitur est eui dominus hoc promist & praestitit. Si
igitur mortuo corpore ad paradisum anima mox vocatur, quenquam ne adhuc tam impiu credimus, qui dicere audeat, quonia anima saluatoi is nostri triduo illo corporeae mortis apud inferos custodiae maeipetur Et
Noh. s. quis,inquis, est alius qui instante passione Christi in se muti,dicens,Tristis est anima mea usq; ad morte: Tristis v sq: ad mortem, propter affectum susceptae carnis:
non post morte cum beatitudine spondet locietas dei tatis: Non initium moeroris mors ista,sed finis est: Neeineipiunt post hanc iustorum flagella, sed desinunt,cuc U. XVI. ct impedimeta materiae fiuctuantis exponui, S autho rem luti pleniori intelligentia iam capiunt. Ergo,in
quis, mortem dei filius S in anima non pertulit, ct in maiestate non sensit 3Quid ergo dicebas esse quod pertulit sensit pi orsus S pertulit sed pateticipatione morbi alieni, no proprietate vulneris sui .sentit sicut omnes
sentiunt, qui moriente carne metatibus vivunt, no sicut
impii qui utras, sicut idem ait,in gehennae ignibus Oeaciduntur. Quidam sane munem mortem etia hoc pacto definiunt dicentes nihil aliud hanc esse,quam cum, C diuersaru rerum consensu vitam facientium, velut perdi1lid., quoddam ab inuice fuerit facta dissensio. Haees hominis mors est quae non consulitit iuncta sed diui dit,dia origini utrunq: restituit: iuid de saluatoris nune anima dicemus, quae ut no dieam propter inhabitante deitate,& propter iusticiam sngillare certe propter cocap. XVII. mune moriendi sorte eorpus illo triduo se potuit de serere,ut ipsa non posset penitus interire Non ergo, inquis, apud inferos Christi anima,non diuinitas fuit Fuit inquam. Neq; aliter eum video potuisse teluscitare carnem suam. si apud inferos praedicem velut absentis dei non fuisse potentiam Nec ideo tamen loealem nos eredat aliquis dei praedicare prasentia,de quo ista propter manifestationem certi operis dicimus, tuis alietibi ibit qui ubique non defuit. lacebat quantum ad corpus
mortuus in sepulchro, mortuos reluscitans in inferno, vitam tribuens uniuei sis in cocto non mundum dimittens ad e os astendit, nec eo lum deserens ad terram venit,sed uno atq; eodem tempore totu totus impleuit
qui alicubi manifestatione plus parens, agnitione praesentiae suae indignis negauit, non immensae deitatis a G. XVIII. sentia procurauit. Vis nosse de hae mediatoris morate quid sentiam Omnium quae a me in superioribus ina Tomus sextus.
eidentium quaestionum nee istate dispersa sint, pro Dsus ista sententia estquia eredo mortui, este filium dei,
non neundum poena iniusticia, quam ex toto non ha-huit sed secundum legem naturae quam pro humani generis redemptione suscepit: illa morte de qua dicitur: Quis est homo qui vivit A non videbit mortem non U .a3. illa de qua Esaias dieit: Mortui autem vitam no vide bunt. Illa quae secundum naturam generalis est cunctis, non illa quae specialis est malis. Putemus ergo in hoe esse quodam modo vim ae potentiam seminis, qua &
anima animas reparet: ct carne omnium nostrum ea
nem iudicio imminente resuscitet dum per operatione propriae deitatis eum vivificans,ex uno suscepti hominis gra. o, innumerabilem patri redditiirus est messem. Tune separaturus est a Tirantis segetem, eum iustis coeperat reddere mercedem: h Qui ei, patre & spiritu sancto vivit S regnat deus,per infinita secula,Amen. θ
Episeopi, Liber de bono coniugali,
v o NI A M unusquisque homo cum I. humani generis pars est, a sociale quiddam est humana natu ra, magnums habet a naturale bonum,vim quos amicitia: ob hoc ex uno deus voluit omnes homines codere, ut in sua societate non sola similitud: ne generis,sed etia cognationis vinculo tenerentur. Prima ita que naturalis humanae iocietatis copula vir & v xor est: Quos nee ipsos singulos condidit deus,ct tanqua alie nigenas iunxit: sed alteram ex altero ereavit:sgnans e tiam vim eoiunctionis in latere,unde illa detracta, ramata est Lateribus enim sbi iunguntur,qui pariter am- Gis, , bulant, & pariter quo ambulant intuentur. Conseques
est eonnexio societatis in si iis, qui unus honestu, fi inctus est non coniunctio nas maris S foemina, sed con pcubitus. Poterat enim esse in utroq; sexu,etiam sne tali commixtione, alterius regentis, alterius obsequentis a
mieabilis quaedam & germana coniunctio. Nec n sic Grai II. opus est,ut serutemur,ed in ea quaestione des nitam sententiam prosciamus , unde primorum hominis proles possit existere, quos benedixerat deus dicens, Crescite cis , es multiplicamini & replete terram: si non peccassem:
cum mortis conditionem corpora eoru peccando nam ruerint, nee esse concubitus,nis mortalium corporum
possit Plures enim de hac re sententiae diuersae i. extite runt. Et si examinandum si veritate diuinaris scriptura rum,quaenam earum potissi nata congruat,prolixae disputationis negociis est. Sive ergo sne coeundi complexu
alio aliquo modo, s no peccassent habituri essent filio,
ex munere omnipotetissimi creatoris,qui potuit etiam
ipsos sine parentibus condere,qui potuit carne Christi in utero virginali formare,s ut iam ipsis ins delibus loci tiquar,qua potaut apibus prolem sine concubitu dare: siue ibi millia mystiee ac figurate dicta sint, aliterq; sit inis Des, hi utitelligendum quod scriptum est, implete terram S dm M. i. ..t. mitia mini eius: id est,ut plenitudine & perfectione vi- , .i. is ae potestatis id fieret,ut ipsum quoque incrementum
345쪽
o Se multiplicatio qua gictum est,Crescite S multiplicamini in prouectu mentis S copia virtutis intelligatur:
π don. setit in Psalmo positu est, Multiplicabis in anima mea virtutem: nee data sit homini prolis ista Reeessio. nisi
posteaqua in causa peccati futura erat in morte discepso: sitie eorpus non spiritale illis hominibus,sed primo
animale factum erat, ut obedientiae merito postea se rei spiritale ad immortalitatem capessendam: non post
Sapi . . mortem, quae inuidia diaboli intrauit in orbem terra
tum S facta est prena peeeati: sed per illam commutationem quam fgniscat Apostolus ubi ait, Deinde nos viventes qui reliqui sumus, simul eum illis rapiemur in nubibus obuiam Christo in aeeratvt illa corpora primi coniugii & mortalia sutile intelligamus prima consortilatione,& tame no moritura nisi peccatient: scut minatus erat detis,tanquam si vulnus minaretur,quia vulnerabile corpus erat: quod tame non accidisset nis fisret quod ille v etuisset . ita ergo possent etiam ver conia elabitum talium corporum generationes subsilere quaevsque ad certum modum haberent incrementum, nee vergerent tame in senium,aut usque in senium,nec tali men in mortem, donee illa benedictionis naultipliea- Deare. . ' tione teria repleretur. Si enim vestibus Israelitatu peris. stitit deus per annos quadraginta sne ullo detrimento proprium statum: quanio magis praestaret corporibus
obedientium prccepto suo salictilinui quoddam tem
peramentum certi status:donee in melius conuerterentur,no morte hominis, qua corpus ab anima desciitur, sed beata comutatione a mortalitate ad immortalita-
id ab animali ad spii italem qualitatem. Harum sen-c pM vi' tentialitiin quae vera sit, vel si alia vel aliae possiant adhue ex illis verbis exculpi, quarere ae disserere longum. - est. Illud nunc dicimus secundum istam eonditionem 7 h,se tigiis dio tendi , quam nouimus S in qua creati
πν - si huc boni esse eoitigium masculi ct formina:
cuius confoederationem ita diuina scriptura conanun dat,vt nee dimitata a viro nubere liceat alteri, quamdiu, te eius vivit nee dimisso ab uxore liceat alteram due te,nisi mortua fuerit qua recessit. Bonum ergo colustii
quod etiam dominus in Evangelio confirmauit,no so ' aum quia prohibuit dimittere uxorem,ms ex causa for D .i. nicationis, sed etiam quia venit sinuitatiΗJ ad nuptia . cur si bonis merito quaeritur. Quod mihi non videturi propter solam filioru procreatione, sed propter ipsam
S utigi. id etiam naturalem in diuerso sexu societatem: Alioquin
A. non iam diceretur coniugium in senibus, praesertim si' ves amisissent filios vel minime genuissent: Nune vero
in bono licet annoso coniugio, a si emarcuit ardor a talis inter masculum S foemina,viget tamen ordo et a litatis inter maritum S uxorem: quia quanto meliores
sunt tanto maturius a comixtione carnis suae,pari conis sensu se cotinere coeperunt,no vi necessitatis esset post
ea non posse quod vellent,sed vi laudis esset primu nota luit se quod possent.Si ergo seruatur fides honoris S ob
sequiorum inuicem debitorum ab alterutro sexti etiam si languescentibus S prope cadauerinis utrius membris , animorum tame rite coniugatorum tanto syncerior, quanto probatior: S tanto securior,quanto placi- Tertia μη- dior castitas peis erat. Habet etiam id bonum coniu-M . gia,quod earnalis vel iuuenilis ineontinentis,etia ii vi-eiosa est, ad propaganda prolis redigitur honestate vi ex malo libidinis aliquid boni faciat copulatio conii palis. Deinde quia reprimitur S quod a modo verecundius aestuat coeuplicentia carnis qua temperat parent
lis assectus: latercedit enim quaedam grauitas feruidae voluptatis, cu in ea quo 3 ssi vir de mulier aghareseci, Kpater I mater esse meditantur. Huc accedit quia in cis . IIII.
eoi so quod sbtinuice coniuges debitum soluunt, etia stiantie nsi id aliquanto intemperantius S in continentius expe- iuq be . tant, fidem tamen tibi pariter debent. Cui fidei tantum iuris tribuit Apostolus, ut eam potestatem appellaret dicensi Mulier no habet potestatem sui corporis sed vir: ,.c. . . similiter autem S vir non habet potestate sui corporis,
sed mulier. Huius autem figet violatio dicitur adulto si s.ca' ritim ed vel propriae libidinis instinctii,vel aliena con- ntiatium sensu cu altero vel altera cotia pactum coniugale concumbitur : atque ita frangitur fides, quae in rebus etiam corporeis S abiectis magni, animi bonum est i ct ideo eam saluti quoque corporali, qua etiam vita illa coni netur,certum eth debere praepona. Etsi enim exigua palea prae multo auro pene res nulla est: fides tamen cum in negocio pale sciit in auro syncera seruatur,no ideo minor est quia in re minore seruatur. Cum vero ad peccatum admittedum adhibetur siles, mirum si fides ap- ah mari. pellanda est. Veruntamen qitaliscunque sit,s S eontra ipsam si peius simis cum propterea deseritur ut ad vera in fidem ae legitimam redeatur, id est, ut peceatu Lmedetur,voluntatis prauitate correctae Tanqua si quis cum hominem solus expoliare non possit, inueniat socium iniquitatis, S cu eo paciscatur ut simul id faciant spoliumq; partiatur, quo facinore committi totu solus auferat: Dolet quidem ille,& sdem sibi seruata non esse conqueritur: verum in ipsa sua quo cla cositare debet, potius in bona vita ipsi humanae societati fuisse semianda, ne pr da iniqua ex homine seret, s sentit quam iniaque sibi in peccati societate seruata nossierit ille quidipe utrobique pers dus, prosecto sceleratior vidi candus
hs .At si id quod malefecerat ei displicuisset,& propter-
ea cum participe ne inoris pradam diuidere noluisset, ut homini cui ablata fiterat, redderetur, eum per sdum nee pei fidus dicereti ita mulier s s de eoniugali violata fide semet adiit tero, utiq: mala elli sed si nee adultero, peior est. Porro si eam flagitii poeniteat,&ad castitatem
redies coniugale pacta ac placita adulteri narescindat, miror si eam fidei violatricem vel ipse adulter putabit. Solet etiam quaeri,cum masculus S see inina, nee tib capvi V. te maritus, nee illa uxor alterius, sibimet non filiorum ii θώυ. i. proci eandoria sed propter incontinentiam solius con tu Aerietibitus causa copulantur,ea fide media,x t nec tib cum . - .d si altera nee illa eum altero id faciat, vim nuptiae sint v - ιiaa D leandae. Et potest quidem fortasse no absurde hoc appes sititid m. lari connubium, si v sq: ad mortem alicuius eoru id in- Μter eos placuerit, ct prolis generationem,quanuis non ea causa coniuncti sint,no tamen vitaverint,vi vel n lint sibi nasei filios, vel etiam opere aliquo malo agant ne nascantur.Caeterum s vel utrunq; vel unum horum dest non inuenio qtiemadmodii has nuptias appellare
possimus. Etenim si aliqua sibi vir ad tempus adhibue rit, donee aliam digna vel honoribus vel facultatibus suis inueniat,quam eomparem ducat ipso animo adulter est, nee eum illa qua cupit inuenire, sed eum ista est
qua sie cubat, ut cis ea non habeat maritate cosortium Vnde S ipsa hoe scies ac volens,impudice uti ἴ misee tur ei.cum quo no habet foedus uxorium. Ver in tamens ei fidem thori seruet, S co ille uxorem Auxerat rube re ipsa non cogitet, ars a tali prorsas rapere continere se praeparet. 1dulteram quidem fortassis facile appellare non audeam,non peccare tamen quis dixerit Artim eam viro onus uxor non est, miscera sciat lam vero s ex id Io concubitu quantum ad ipsam attinet, non nisi filios
346쪽
A velit, di quiequid ultra causam proereandi patitur, in
uita patiatum multis quidem ista nistronis anteponeniada Eib Quae tamets no sunt adulterat,viros tamen suos plerun s etiam continere cupientes ad reddendum eaenale debitum cogunt, non desiderio prolis,sed ardore concupiscentiae ipso suo iure intemperanter vientes unquarum tamen nuptiis bonum est hocipsum quod nuaptae sunt:Ad hoe enim nuptae sunt,ut illa concupiscen tia redacta ad legitimum vinculum, non deformas ct dissoluta fluitaret ,habens de seipsa irrefraenabilem carnis infirmitatem,cle nuptiis autem indiliolubilem fidei societate: de seipsa progressum immoderate coeundi, de nuptiis modum caste procreandi. Et si enim turpe est libidinose vii velle marito, honestum est tame nol le misceri nisi marito, S non parere nisi de marito. eis Dr. Sunt item viri usqueadeo incontinentes,ut conui gibus nec grauidis parcant. Quicquid ergo inter se coaeis sis; iugati immodestum, inuerecundum, sordidumve ge h. ilia is runt, vicium/hominum,non cuiua nuptiarum. Iam in ipsa quoque immoderatiore exactione debiti carna. r. n.r. iis,quam eis non secundum imperium praeipit,sed se eundum veniam concedit Apostolus, ut etiam praeter causam procreandi sibi misceanturci S si eos praui in B res ad talem concubitum impellunt, nuptiae tamen ab
adulterio seu fornicatione defendunt. Neq; enim illud Propter nuptias admittitur, sed propter nuptias igno scitur. Debent ergo sibi eoniugati, non solum ipsius se xus sui eo miniscendi fidem, liberorum procreandorti causa quae prima est humani generis in ista mortalitates ietas: verum etiam infirmitatis inuicem excipiendae, ad illicitos eoneubitus euitandos,mutua quodam nam do seruitutem vi & s alteri eorum perpetua continen tia placeat,nisi ex alterius consensu no possit.Et ad hoeuid . enim uxor non habet potestatem sui corporis, sed .ir similiter & vir non habet potestatem sui eorporis, sed . mulieri ut S quod no filiorum procreandorum,sed infirmitatis es incontinentiae causa expetit, vel ille de matrimonio vel illa de marito,no sibi alterutrum negent: ne per hoc incidant in damnabiles corruptelas viante satana propter in esiti nentiam,vel amborum,vel cuius 4 quam eorum. Coniugalis enim concubitus generandi 3 gratia non habet culpa:eoncupiscentia vero satiandae,ret'. sed tamen cum coniuge. propter fidem thori venialem habet culpam: adulterium vero siue fornicatio letalem
si habet culpa: Ae per hoc melior est quidem ab omni cm
cubitu eontinentia, luam vel ipse matrimonialis cocu-
cs Πι bitu,ritii sit eausa gignendi. Sed quia continetia illa
meriti amplioris est, reddere vero debitum coniugale nullius est criminis exigere aute ultra generandi nece
statem culpae venialis tornicari vero vel machari,pu-' niedi eriminisaeauere debet charitas coniugalis, ne dusibi quaerit unde amplius honoretur, coniugi faciat unia 2tin. s. er de damnetur. Qisi enim dimittit uxore suam excepta
causa fornieationis facit eam moechari. Vsqueadeo foe. dii; illud initum nuptiale, cuiusdam sacramenti res est, ut nec ipsa separatione irritum fiat: quandoquidem vis uente viro,a quo relicta est moechatur,si alteri nupserit: S ille huius mali causa est qui reliquit. Miror autem si quemadmodum lie et dimittere adulteram uxorem,ita liceat ea dimitti alteram ducere: Facit enim de hae re,. αν. sancta scriptura difficilem nodum, dicente Apostolo ex praecepto domini muliere a viro non debere disce dere,quod si discesserit,manere innuptam,aut viro suo reconciliari:cum recedere utiq; S manere innupta,nisi ab adultero viro non debeat, ne recedendo ab eo qui Tomus sextus adulter non est,faciat eum moechari recociciliari autem Dviro vel tolerando, si se ipsa continere non potest, vel eorrecto forsitan iuste potest: Quo modo autem viro possit esse licentia ducendae alteritis, si adulteram telia
querit,cum mulieri non sit nubendi alteri si adulterum reliquerit non video. Quae si ita sunt, tantum valet il- sior taplud sociale vanculum coniugum,ut cum causa procre- Tarum truandi colligetur,nec ipsa causa procreadi soluatu Ponset enim homo dimittere sterilem uxore. R dueete de qua filios habeat: & tamen non licet de nostris quidem
iam temporibus,ae more Romano nec superducere, ut amplius habeat quam unam vitiam:& utique relicta a
dultera vel relicto adultero pollent plures nasci homines , si vel illa alteri nuberet, vel ille alteram duceret. inod tame si non licet, sicut diuina regula praescribere videtur,quem non faciat intentu quid sibi velit tan ta firmitas vinculi coniugali, Quod nequaquam puto tantum valere potuisse, nisi alicuius rei maioris ex hae infirma mortalitate hominum quoddam sacrametum
adhiberetur, quod deserentibus hominibus atq; id dissoluere cupientibus, inconcLilum illis maneret ad poenam. Siquide interueniente diuoi tio,non abole tui illa , . 'a confaederatio nuptialis: ita ut sbi coniuges stat etia in uiti Ere. separati, cum illis autem adulterium committam, qui- Ebus etiam fuerint post suum repudium copulati, vel illa
viro,vel ille mulieri: nec tamen nis in emitate dei nostra in monte sancto eius, talis est causa cum uxore. Caterum aliter se habere iura gentiliu quis ignorat, Val. ν ubi interposito repudio sne reatu aliquo v ltionis hu cap Irtimanae, de illa cui voluerit nubit, & ille quam voluerit,dueit, Cui eosuetudini simile aliquid propter Israelitatum duricia, videtur pertitissi e Moyses de libello reta Druet pudii. Qua in re exprobratio diuortii magis apparet,
quam approbatio. Honorabiles ergo nuptiae in omnibus,s thorus immaculatus, Quod non se dicimii, bonum, ut in fornicationis comparatione sit botitii Allo V si
quin duo mala erunt, quorti alterum peius: aut bonum
erit Ad fornicatio,quia est peius adultet iis. Peius es enim alienti matrimonium violareritiam meretrici adhaerere:& bonii adulterium,quia est peior incestus. Peius est i e
enim eum matre quam cum aliena uxore eo ne tim bE re, de donee ad ea perueniatur, quae scut Apostolus ait, Turpe est etiam dicere: Omnia bona erut in compara- uti. ctione retorum. Hoe aut e falsum esse quis dubitet, Noti ergo duo mala sunt connubium S Arnieatio quorum Falteium est peius:sed duo bona sunt conubium de eon
tinetia,quorum alterum est melius. Sicut ista tempora
lis sanitas ct imbecillitas non sunt duo mala, quorum altera peius: sed ista sanitas ct immortalitas duo bona
sunt,quoru alterum melius. item scientia Se vanitas noduo mala sunt,quorum vanitas peius sed scietia & charitas duo bona sunt, quorum chartias melius. scientia nanq; ut ait Avostolus,destruetur,stanae huic tempo- 1.c. .ij. ri neces laria est, charitas autem nunquam cadeti Sie Smorialis ista generatio, propter quam fiunt nuptiae,d struetur Ab omni aute concubitu immunitas, ct hic angelica meditatio est,s permanet in ςternu. Sicut autem ieiuniis sacrilegoru meliora sunt prandia iustorum, ita nuptiae fideliu virginitati anteponiatur impiorum. Veruntamen neq: ibi prandium ieiunio .sed iustieia sacri.
legio: neque hie nuptiae virginitati, sed fides impietati praesertur. Ad hoc enim iusti cum opus est prandent,ut tanqua boni domini quod iustu S aequis est seruis eorporibus praebeant:ad hoe aut e sacrilegi ieiunant ut dae monibus serviant Sic ad hoe nubunt fideles,ut malitis
347쪽
G pudice eopulentur, ad hoc autem sunt virgines impiae, ut a vero deo fornicetur. Sicut ergo bonum erat quod Ima. o. Martha faeiebat occupata multum circa ministerium sanctorum: sed melius quod Maria soror eius sedes ad
pedes domini,& audiens verbu domini, i cum eum amm it hospitio receptilem. lita bonum Susannat in coniu-DNAE. o ali callitate laudamus:sed tame et bonia viduae Annae, se ae multo magis Mariae virginis anteponimus. Bonum
erat quod faciebant qui de substantia sua Christo ae discipulis suis necessaria ministi abant sed melius qui omnem substantiam sua dimiserunt, ut expeditiores eundem dominum sequerentur. in his aute binis bonis,sive quae illi, siue quae Martha S Maria iaciebant, fieri non pollet quod melius est, nisi altero praetermisso aut relicto.Vnde intelligendum est,non ideo malum putanduesse nuptias quia nisi ab eis abstineatur,no potest haberi vidualis castitas aut virginalis integritas. Neque enim ideo malum erat quod Martha faciebat, quia nili inde abstineret soror eius,non faceret quod melius erat .Rut ideo malum est iustum suscipere aut Prophetam in diar tib- - mum nee domu habere debet, ut quod me-
lius est faciat,qui vult ad persectionem Christum sequi. San v idendum est nobis,alia bona nobis deii dare, quae propter seipsa expetenda sunt,sicut est sapientia,
tus,amici cia:alia quae propter aliquid sunt necessaria,sicut doctrina, cibus, potus, somnus,coniugium,concubitus. Horum enim quaeda necessaria sunt propter lapientiam,sicut doctrina:quaedam propter salutε, licut cibus, potus,& somnus quaedam propter amici clam,sicut nuptiae vel concubitus: Hinc enim subsistit propagatio humani genetis,in quo societas amicabilis magnum bonuest. His itaque bonis quae propter aliud necellaria sunt, qui non ad hoe propter quod instituta sunt utitur,pec cat, alias venia iter, alias damnabiliter. Quisquis vero eis propter hoe quod data sunt utitur bene faeli: Cui ergo no sunt necessaria, si no eis utitur melius facit. Ρto inde is a bona cu opus habemus bene volumus, sed me lius ea nolumus quam volumus quia tuc melius nos ha
Tis bemti; eti ea necessaria non habemus inc per hoc bonuest nubere,quia bonu est filios procreare, matremfami lias ei se sed melius est non nubere,quia melius est ad ipsam humanam societate hoc opere non mercitia enim stamJsese habet humanu genus, ut aliis qui se non contii nent, no solum per nuptias occupatis sed multis etiam per illieitos Ocubitus luxuriantibus, bono creatore de malis eorum faciente quod bonum est,non dest prolis numerositas ct abundantia successionis,unde sanctae a- mi eicia conquirantur. Ex quo colligitur,rrimis teporibus generis humani, maxime propter dei populum propagandum, Ier quem S prophetaretur & nascere. tur princeps S laluator omnium populoris,uti debuisse sanctos illo, non propter se expete do sed propter aliud
necessario bono nuptiarum: Nunc vero cum ad ineundam sanctam S synceram societatem undis ex omnibus gentibus copia spiritalis cognationis exuberet, etiapropter filios solos conubia copulare cupientes,ut ampliore cotinenti; bono potius utantur admonedi sunt.
2 Sed noui quosdam qui murmurent: Quid si, inquiunt,omnes velint ab omni coneubitu abstinere: vnde subsistet genus humanum Vtinam omnes hoe vellent duntaxat in charitate de eorge puto,& conscie i.m .i. tia bona,& fide non ficta:multo citius dei ciuitas eo m-pleretur, ut acceleraretur terminus seculi. Quid enim aliud hortati apparet Apostolum ubi ait, eum inde lo- .cπ. . quereturiVellem omnes esse sit meipsu ira Aut in illo loco: Hoe autem di eo fratresgempus breue est,reliquu t. 8.r.
est ut S hi qui habet uxores tanqua non habentes sim, ΚS qui fient tanquam no flentes, ct qui gaudent tanquanon gaudentes, ct qui emunt tanquam non emetes, es qui utuntur hoe mundo tanqua non utantur. Praeterit
enim figura huius mudi, volo vos sine solicitudine esse. Deinde subiungit: Qui stae uxore est,cogitat quae sunt domini, quo modo placeat domino: Qui aute matrimonio coniunctus est cogitat quς sunt mudi,quo modo plaeeat uxori. Et diuisa est mulier nupta, es virgo M., H,
quae innupta est, licita est eaquς sunt domini ut si san O dii;
cia & eorpore S spiritu. Quae autem nupta est, licita es. N. Visest quae sunt mundi,quo modo placeat viro. Vnde mi- ι pias c. hi videtur hoe tempore solos eos qui se non continenteoniugari oportere , se dum illam eiusdem Apostoli sententiam, Quad si se non continent,nubant: Melius i.c . . est enim nubere quam uri. Nec ipsis tamen peccatum sunt nuptiae, quae si in coparatione fornicationis elige rentur,minus peccatum essent quam fornicatio, sed tamen peccatum essent. Nune autem quid dicturi sumti, aduersus euidentissimam voce Apostoli dieetis, Quod L vult faciat,non peccat,si nubat: Et s acceperis uxorem Isidem
non peccasti,& si nupserit virgo non peccat Hinc certe iam dubitare fas non est,nuptias non esse peccatum. Non itaque nuptias secundum veniam concedit Apo stolus. Nam quis ambigat absurdissime dici,no eos pee uidem. cain quibus venia datur Sed illum eoncubitum secungum venia concedit,qui sit per an e ntinentia,non la eausa procreandi,& aliquado nulla causa procreanaditque nuptiae non fieri cogunt,sea ignosci impetrant:
si tame no ita si nimius,ut impegiat quae seposita esset talia γε me debent tempora orandi,nee immutetur in m v sum qui se
est contra naturam. De quo Apostolus tacere non po- tip. tuit, cum de corruptelis nimiis immundorti S Impio- a. Mimr.
. rum hominu loqueretur. Concubitus enim necessarius a. 'erri. 3.
causa generanda, inculpabilis S solus ipse nuptialis est. I M,ia. i. Ille aut e qui ultra istam nec eis latena progreditur, iam 4sent dist. non lationi sed libidini obsequitur. Et hune tamen no 3ia. S as. exigere sed reddere e mugi, ne fornicando damnabi liter peccet, ad personam pertinet coniugalem. Si au tem ambo tali concupiscentiae subiguntur, rem faeiunt non plan/ nuptiarum. Veruntamen si magis in sua coniunctione diligunt quod honestum quam quod inlician ellum est,id eis,quod est nuptiarum quam id quod no est nuptiarum, hoe eis authore Apostolo secundum ve niam eoneeditur. Cuius delicti non habent hortate iees nuptias, sed deprecatrices, si dei misericordiam non a se avertant: vel non abstinendo quibusdam diebus, ut Orationibus vacent, & per hanc abstinentiam se ut ne
ieiunia commendent preces suas: vel immutando naturalem usum in usum qui est coli a naturam, quod dam
nabilius fit in coniuge. Nam cum ille naturalis usus, cisti, Mquasso prolabitur ultra pacta nuptialia id est ultra pro pagadi necessitatem, venialis si in uxore, in meretri
damnabilis: iste qui est contra naturam,oeerabiliter fit in meretrice,sed execrabilius in uxore. Tantii valet o dinatio erratoris S ordo creatur ut in rebus ad uten dum coetitis,etiam cum modus exceditur longe si tolerabilius: quam in eis quae eoneessa non sunt,uel unus vel rarus Oeessus: & ideo in re concesti immoderatio coniugis,ne in rem non concessam libido prorumpat, toleianda est Hinc est etiam quod longe minus peccat quamlibet assiduus ad uxorem, quam vel rarissimus ad
fornicationem.Cum vero vir membro mulieris no ad
hoc coctiso uti voluerit, turpior est uxor si in se quam
348쪽
Α si in alia fieri permiserit. Deeus ergo coniugale est s missi stitas procreandi,& reddedi earnalis debiti fides: hoe
3i.c. Sed si est opus nuptiaru,hoe ab Omni crimine defendit Ap xcre r. stolus dicendo, Et si acceperis uxorein non peceasti:&s virgo nupserit,n5 peccat:& quod vult faciat, no pec eat si nubat. Exigenui aute debiti ab alterutro sexu ima moderatior progressio propter illa quae supra dixim , coniugibus secundum veniam coceditur. Quod ergo uiuim ait, Quae innupta est cogitat ea quae sunt domini, ut sit sancta S corpore S spiritu,no sic accipiendi, est, ut putemus no esse sanctam corpore Christianam coiugem cor. s. ollam. Omnibus quippe fidelibus dictum est Nescitis quoniam corpora vestra templum in vobis est spiritiis Lancti quem habetis a deo . Sancta sunt etiam corpora coniugatorum fidem sbi S domino seruantium. Cui sanctitati cuiuslibet eors, nec infidelem eoniugem Obsisteret sed potius sanctitatem uxoris prodeste insideli viro,aut sanctitatem viri prodesse infideli uxori: idem ac .r. Apostolus testis est dices, Sanctiscatus est enim vir in fidelis in uxore fideli,& sanctificata est mulier infidelis in fratre fideli. proinde illud dictum est seeundum am-B pliorem sanctitatem innuptarum quam nuptarum,cui merces etiam debetur amplior seeundum quod isto bono illud est melius, quia S hoe sotu cogitat Ineminal quo modo placeat deo. Neq; enim nemina fidelis,se uatis pudicieia coniugalem, no cogitat quo modo placeat domino sed utique minus,quia cogitat etiam quς mundi sunt,quo modo placeat viro. Hoe enim de illis dicere voluit quae pollunt habere quota modo denecessitate coniugii, ut cogitent quae sunt m udi,quo mo- p.ra. do placeant viris suis. Quod vitii de omnibus nupatis dixeriton de talibus quales ita multae sunt, vi pene omnes putari pos,int,non immerito dubitatur. Neque a citr. enim S illud quod de innuptis ait, et innupta est cogitat ea quς sunt domini ut si sancta S eoepore S spiritu:ad omnes 1nnuptas pertinet,cum sint quς da viguet x. M.f. mortuae,quq in deliciis vivunt.Veruntamen quod atti
net ad quandam distinctionem & qitas proprietatem
innuptarum atque nuptarum, sicut nimium detestanda est quae eotinens a nuptiis: id est, a re concessa, non eo
tinet a delictis,vel luxuriς,vel superbi ,vel curios latis .car. . ct verbositatis: ita rara nupta est quae in ipso quos ob sequio eo iugali no cogitat,nis quo modo placeat deo,
i.Tima.x. Ornando se non intortis crinibus, aut auro aut niarga
C ritis S veste preciosi,sed quod decet mulieres promi
tentes pietatem per bona conuersationem. Talia quipia .ra D pe coniugia Petrus quoque Apostolus prccipiendo de selibit, Similiter,inquit,mulieres Obaudientes maritis sui, ut S si qui non credunt verbo,per mulierum naiiersatione sine loquela lucrifieri possint,videtes timo tem & castam conuersationem vestra: ut sint non quia foris ornantur capillorii inerispationibus, aut circu- datae auro aut veste decora sed ille abseonditus eordis
vestri homo in illa perpetuitate quieti & modesti stiri tus.qui ct apud dominu locuples est. Nam sie quaedam
sanctae mulieres,quq in dominum sperabant, ornabant se obsequetes viris suis, quo modo Sara obaudiebat Α-brahae clominum illum vocas, ius facti estis filiae bonefacientes , & non timentes ullum vanum timorem.
Viri simili ratione cocordes S caste uiuetes cum uxo tibias vestris, de laquam vas infirmiori S subiecto ut buite honorem quasi cohaeredibus gratiae, ct videte ne
impediantur Orationes vestrae.ltane vero coiugia talia .cvo. non cogitant ea quae sunt domini,quo modo placeant
domino Sed per rara sunt.inis negat & in ipsa tacita a 3 te penὸ omnes qui tales sunt,no ut tales essent coluncti Dstitit, sed iam coniuncti tales facti sunt. Qui enim cupiti. nostri temporis homines Christiani nuptiarum vinculo liberi,volentes ab omni eo bitu se continere, cum
iam tempus esse rei spicerent, sicut seriptum est, Non Em a. amplectendi,sed abstinedi ab amplexu non potius eligerent, vel virginale vel vidualem continentiam con seruare, quam tribulationem carnis, sine qua coniugia i. . r.esse no pollant, ut talia taceantur a quibus parcit Apo stolus, nullo iam cogente humanς societatis officio si stineret Sed eis dominante concupiscentia fuerint copulati s eam postea vicerint quia non ita licet dis ollae te eoniugiis sicut licebat no colligare,sunt tales quales profitetur forma nuptiarum : ita ut vel pari consensu. ascendant eelsorem sanctitatis gradum: aut s no sunt ambo tales, erit qui talis est non exactor sed redditor debiti, seruans in omnibus easta religiosamq; concordiam. illis vero temporibus cum adhuc propheticis sacramentis salutis nostrae mysterium velabatur, etia qui ante nuptias tales erant,officio propagandi nuptias copulabant, Non victi libidine,sed diicti piciat qtiibus soptio talis daretur, qualis reuelato nouo testameto data pta est dicente domino,Qui potest capere capiat no eos id ubitat etia eum gaudio suscepturos stisse, qui diligo
ter intentus legit quo modo coniugibus utebaturicum& ilures habere uni viro licebat, quas castius habebat quam nunc una quilibet istorum quibus videmus quia
seeundu veniam eoneedat Apostolus. Habebant enim ita ν. eas in opere generandi, non in morbo desiderii, scut i Th/ss. . gentes quae ignorant deum. Quod tam magnum est,ut multi hodie facilius se tota vita ab omni cociabitu abstineant. uim modum teneant non coeundi, si prolis causa i matrimonio copulentur.Nempe multo, habemus fiatres S socios coelestis haereditatis utriusq; sexus eontinentes, siue expertos nuptias,sive ab omni tali mixtione integros, Nempe innumerabiles sunt,que tandem audiuinuis inter familiaria colloquia, siue e
tum qui coiugati sunt,sue qui fuerunt indicantem no bis nunquam se coniugi elle commixtum, nis speran do eonceptum Quod ergo praecipiunt coiugatis Ap
stoli hoe est nuptiarum: quod autem venialiter concodunt aut quod impedit orationes,non cogunt nupti
sed ferunt. itaque si sorte, quod urrum fieri possit O.YIIII. ignoro,magisque fieri non posse existimo: sed tamen si forte ad lepus adhibita cocubina sitos solos ex eadem p
commixtione quasverit nec sic ista coniunctio vel ea rum nuptiis pra ponenda est,quς veniale illud operanatur. Quid enim sit nuptiarum considerandum est, non quid si nubentium, S immoderatius nuptiis victitiin. Neq; enim si agris inique ae perperam inuasis ita quis utatur, ut ex eorum fluctib' largas eleemosynas faciat, ideo rapinam iustificat. Neque si alius ruri paterno vel iuste quaesito, auarus incumbat, ideo culpanda est ii ris ciuilis regula,qua possessor legitimus factus est. Nee tyrannicae factionis peruersitas laudabilis erit, si regia clementia tγrannus lubditos tractet: nec vituperabilis ordo regit potestatis ii rex crudelitate tyranica stulat. si. .cap. Aliud est itan . iniusta potestite iuste velle uti, ct aliud e talis . est iusta potestate iniuste velle uti. ita nec cocubina ad ai. i. cap. tempus adhibitqci filiorum causa eoncumbant,iustum putri Leiunt concubinatum suumnec coniugatς si cum ma 4. en .distriti, laseiviant, nuptiali ordini crimen im Pontit. Polle sanὰ fieri nuptias ex male colunctis, honesto postea pla cap. V. cito consequente, manifestum est. Semel autem mi
tum conubium in eluitate dei nostri , ubi etia ex prima
349쪽
G duorum hominum copula quod da sacrametum nupati; gerunt, nullo modo potest nisi alicuius eorum moete d solui. Manet enim vinculum nuntiarum,etiam si proles cuius causa initum est, manifesta sterilitate non1ubsequatur: ita ut iam scientibus coniugibus non se si lios habituros, separare se tante vel ipsa causa filiorum atque aliis copulare non liceat. Quod si fecerint,cti eis
quibus se copulaverint,adultei tum committunt,ipli autem coiuges manent. plane uxoris voluntate adhibere aliam, unde communes filii nascantur unius commi tione ac semine, alterius autem iure ac potestate, apud antiquos patres fas erat: utrum S nunc fas sit no teme
te dixerim. Non est enim nuncJpropagadi neces, itas, quae tune fuit: quando & parientibus coniugibus alias
propter copiosiorem posteritate superducere licebat, quod nune certe non licet, Nam tantiam asscit opportunitatis ad aliquid iuste agendum sue non Uendum temporum secreta distinctio, ut nunc melius faciat, qui sim g 1 nee una duxerit,nisi se continere non possit. Tunc ai
3 i. c. tem plures inculpabiliter ducebat, ct qui se multo facilius eotinere pollent, nis aliud oletas illo tempore H postularet.Sicut enim sapiens & iustus qui iam coneu--.δ λγ. piseit dissolui ct esse cu Christo, S hoc magi, optimo chrisiari delectatur am non hie vivendi cupiditate, sed consua. o. a ' lendi ossicio sumit alimentu, ut maneat in carne quod necessarium est propter alios : sic misceri Reminis tui enuptiatum officiosum suit tunc sanctis viris . non libu 3.UT dinosum. Quod enim est cibus ad salute hominis,
a. Retri ra. hoe est concubitus ad salutem generis, & utrunque noest sitie delectatione carnali. Quae tamen modificata,&teperantia refraenante , in usum naturalem redacta,libido esse no potest. Quod est autem in sustetanda vita illicitus cibus hoc est in qu reda prole fornicarius vel adulterinus cocubitus. Et quod est in luxuria ventris S gutturis illicitus cibus, hoe est in libidine nullam prilem quarente illicitus cocubitus. Et quod est in eibo lia cito nonullus immoderatior appetitus,hoc est in conati. . si . iugibus venialis ille cocubitus. Sicut ergo satiu est mo. M. ri fame, quam idolothytis vesci: ita fatui; in defungi sis sine liberis,quam ex illicito eoitu stii pena quaerere.Vn ,,. c., . decunque autem nascantur homines, s paretum vicia' non sectentur,ct Aetim recte colant, honesti & salui earunt. semen enim hominis ex qualiciique homine dei creatura est,& eo male utentibus male erit, non ipsumi aliquando malum erit. Sicut autem filii boni adultero rum,nulla defenso est adulteriorum: se niali siti eon
iugatorum,nullum crime est nuptiarum.Proinde sietit patres temporis noui testamenti ex ossicio consulendi alimenta sumentes, quantiis ea cum delectatione natui cons. rali carnis acciperent, nullo modo tamen coparaban tur delectationi eorii, qui immolaticio vescebatur, aut eorum qui quanuis licitas escas, tamen immoderatius assumebant:ue patres temporis veteris testamenti,conia
silendi ossicio concumbebant, quorum delectatio illa
naturalis nequaquam usque ad irrationalem aut nefa tiam libidinem relaxata, nec turpitudini sti prorum, nec coniugatorum intemperantiae conferenda est. Ea dem quippe vena charitatis,nunc spiritaliter,tune ea
n aliter propter illam matrem Hierusalem propagandi erant filii sed diuersa opera partum no faciebat nis di-
Deilitas temporum. Sic aure necesse erat, ut earnaliter coirent, etiam non carnales Prophet ς' sicut necesse erat ut earnaliter vescerentur, etiam no carnales Apostoli
Opim: Quotquot ergo nunc sunt quibus dicitur,si se non
Icis. r. continent, nubant: non comparanda sunt tunc etiam
nubentibus sanctis.lpse quide nuptiae in omnibus gen Ktibus eadem sunt filioru procreadorum causa quiqualestibet postea fuerint, ad hoc tame institutae sunt nuptiae ut ordinate honestes nascantur. Sed homines qui se non continent,tanquam ascedunt in nuptias gradu honestatis: qui autem se sine dubio continerem, si hoe illius temporis ratio permisit et,quodam modo dese derunt in nuptias gradu pietatis . Ac per hoc quanuis virorumque nuptia inquantum nuptia sunt, quia procreandi causa sunt, aequaliter bonae sunt, hi tamen homines coniugati illis hominibus coniugatis non sunt eomparandi. Habent enim isti , quod illis propter hinestatem nuptiarum, qua uis ad nuptias non pertineat, secundum veniam cocedatur, id est, pi ogrestum itum qui excedit generandi necessitatem, quod illi non habebant.Sed neque hi si qui forte nunc inueniuntur,quino qu runt in conubio nec appetiit, nisi propter quod institutae sunt nuptic coaequari pollunt illis hominib' in istis enim carnale est ipsum desiderium filiorum: in illis autem spiritale erat, quia 1acramento illius temporis cogi uebat. Nunc quippe nullus pietate perfectus filios habere nisi spiritaliter quaerit, tuc vero ipsus pie- Liatis erat operatio,etia carnaliter filios propagare quia illius populi generatio nuncia futurorum erat, ct ad dispentationein propheticam pertinebat. ideoq: no scutvni viro etiam plures habere licebat uxores, ita uni foeminς plures viros,nec prolis ipsius causa,si sorte illa parere post et, ille generare non posset.Occulta enim lege naturae amant singularitatem quae principatur. Subi Eia vero non solum sngula singulis,sed si ratio naturalis vel socialis admittit, etiam plura uni no sne decore subduntur. Neque enim se habet unus seruus plures dominos,quo modo plures serui unum dominum. Ita duobus seu pluribus talaritis vivis nullam legimus se uisse sanctarum, plures ante feminas uni viro legimus coniunctas cum gelis illius societas linebat, S temporis rario suadebat. Neque enim cotra naturam nupti rum est. Plures enim Laeminae ab uno viro foetari pos sunt, una vero a pluribus no potest. Hae est principi rum vis, ut plures foeminς uni viro sint,scut multς animc uni deo recte subduntur. ideoq; non est verus deus animarum nisi unus, una vero anima post multos fauso, deo, sornicari potest, non facundari. Sed quo- c. ma.
niam ex multis animabus una ciuitas futura est,habemtium unam animam ct cor unu in deum: qua unatatis 11
nostrae perfectio post hac peregrinationem futura est,
ubi omni u cogitationes,nec latebunt inuicem, nec inter se in aliquo repugnabunt: protterea sacramentum l. nuptiarum temporis nostri se ad unum maritum S Mn unam uxorem redactum est, ut dispe satorem Eceles aenon lieeat ordinare,nis unius uxoris viro. Quod acu - α s. eis. tius intellexerunt, qui nec eum qui catechumenus vel A. Dis. paganus habuerit alteram,ordinadum esse ce suerunt: is .et a L.
de sacramento enim agitur,non de peccato,na in hap- μι, .lismo peccata omnia dimittuntur.sed qui dixit,Si ae ceperis uxorem no peccasti,& s nueserit virgo no peeeat,& quod vult faciat,non peccat ii nubat satis decia rati it nuptias nullum esse peccatum: propter sacram ti autem sanctitate, sicut scemina etiam si eatechumena fuerit viciata, no potest post baptis uim inter dei vir gines consecrari ita non absurde visum est eum qui excessii uxorum numeru sngularem, non peccatum alia quod eommisisse, sed normam quandam sacramenti, misite.ncin ad vita bonae meritiam,sed ad Ordinatio- tiis Ecclesiastica fgnaculum necessariam . Ac per hoc scut
350쪽
seut plures uxores antiquorum patrum significauertit futuras nostras ex omnibus gentibus E esias uni viro subditas Christosta noster antistes unius uxoris vir,λgniscat ex omnibus getibus unitatem uni viro subdiatam Christo: quae tune perficietur, cum reuelauerit o culta tenebrarum, & nianifestaverit cogitationes eo gi AE tune laus erit unicuique a deo. Nunc autem ma nifestae sunt latentes diissensiones,etiam salua charitate inter eos qui unum de in uno futuri sunt, quae tue uti nullae ertit. Ergo sicut sacramentum pluralium nuptiarum illius temporis, signifieauit futuram multitudine geo subiectam in terrenis omnibus gentibus se sacra metum nuptiarum singulatium nostri temporis, signi-geat unitatem omnium nostraim subiectam deo futuaram in una e caelesti civitate. Itaque scut duobus pluribusve seruire, se a viro vivo in alterius transre con bium, nee tune licuit, nee nune licet, nec unquam lice bit.Apostatare quippe ab uno deo, ct ire in alteri' adulterinam superstitionem, semper est malum. Nec causa ergo numerosoris prolis secerunt sancti nostri, quod Cato dicitur fecisse Romanus, vi traderet vivus uxore etiam alterius domum sitis impleturam. In nostrarum
tur,non comparantur patribus,multo aliter ipsos filio, quam isti quaerentibus,quandoquidem filium immola re iussus Abraham intrepidus ae deuotus,quem de tanta desperatione susceperat,vnteo non pepercit, nisi eo
prohibente manum deponeret, quo iubente leuauerat. Restat ut videamus,utrum saltem continentes nostri coniugatis illis patribus comparandi sint: nis forte iam isti prcserendi sunt eis,quibus nondum quos com feramus inuenimus. Maius enim bonii erat in illorum nuptiis,quam est bonum proprium nuptiaru , cui pro-etit dubio bonum cotinentia praefitedum est: quia non tali officio quaerebant illi filios ex nuptiis,quali ducunatur isti ex quodam sensu naturae mortalis, succesilone decessioni requiretis. Quod quisquis bonu negat ignorat deum omniti bonorum, a coelestibus usque ad te rena, ab immortalibus usque ad mortalia creatorem. Hoc autem sensu generangi nec bestia penitus earent, ct maxime alites, quarum in proptu est eura nidificanadi,t & quaedam coniugiorum similitudo ad simul procreandum atque nutriendii. Sed illi homines istum naturae mortalis affectum, cuius in suo genere eastitas ac eedente dei eultu,sicut quidam intellexerunt, in uic nario fructu ponitur,longe sanctiore mente superabat: qui de suis nuptiis filios propter Christum quaerebant, ad genus eius secundum carnem distinguendo ab omnibus gentibus sicut deo disponere placuit,ut hoc prae exteris ad eum prophetandum valeret,quod praenunciabatur, ex quo etiam genere & ex qua gente esset in carne venturus . Valde ergo nostrorum fidelium eastis nuptiis amplius bonii erat quod pater Abraham in suo semore nouerat,eui manum subsere famulum iussit,ut de uxore quae a filio esset ducenda tiararet. Pones enim manum sub femore hominis, ct iurans per deum colli: quid aliud signi abat nisi in ea carne, quae ex illo fomore Originem duceret, leum coeli esse venturum3 Boiu ergo sunt nuptiae,in quibus tanto meliores sunt cim iugati. quanto castiores aes deliores deum timentim xime si filios, quos carnaliter des derant, etiam spirit liter nutriant. Nec quod puris cari lex hominem, ct post eo mugalem concubitu iubet,peccatum esse de elarat , si non est ille oui secundum veniam coceditur, ac rire qui etia nimius impedit orationes. Sed sciit multa leti Dionit in sacramentis & v mbris futurorum qu dam in II sero. emine quasi materialis informitas, quae formata corrhominis redditura est . in signiscatione posita est vitae informis S ineruditae: a qua informitate,quonia opo tet hominem doctrinae forma & eruditione mundari, in huiu, iei signum illa puriscatio pi qeepta est post se- I uirili minis emissionem. Neque enim S in somnis peceatu D Mst, ct tamen etiam ibi purificatio praecepta est: aut si Shoc peccatum quisque putat,no arbitrans accidere nisi ex aliquo huiusmodi desiderio, quod proculdubio falsum est nunquid & solita mensti uiam peccata sunt ne minarum, a quibus tame eas eadem legis vetustas praecepit expiari No,nisi propter illam ipsam materialem informitatem, quae fa o conceptu laquam in aedisca tionem corporis additur: ac per hoe cum informitersuit,significari per illam lex voluit, animam sine disci plina forma indecenter fluidum ac dissolutum: quem formari oportere signiscat , cu talem fluxum corporis iubet purificari. Postremo nu quid S mori peccatu est, Nume. iri
aut mortuum sepelire, non etiam bonum opus huma Enitatis δε Et tame purificatio de inde mandata est quia ct mortuum eorpus vita deserente, peccatum non est,
sed peeeatu fgnificat animc desertς a iusticia. Bonum,
inquam,sunt nuptiq.S eontra omnes ealuntas possimi sana ratione defendi. Nuptiis tamen sancto tu patrum, non quas nuptias, sed quam continentiam comparem quaero, imo non nuptiis nuptias, nam par in omnibus munus est mortali hominum naturae datum sed homi nes qui nuptiis utuntur, illis hominibus qui loge aliter nuptiis usi sunt quos conseram,quoniam non inuenio, quo modo eontinentes illis coniugatis conseredi sint requirendum est: nisi forte Abraham continere se non Goriis. poisit a nuptiis propter regnum coelorum,qui unicum prolis pignus propter quod nuptia chara timi, potuit Gre Q. intrepidus immolare propter regnum coelorum.
Continentia quippe non corporis sed animi virtus tap. I. est. Virtutes autem animi aliquando in opere mani se stantur,aliquado in habitu latent: sicut martyris virtus emicuit,apparuitq; tolerata passiones sed quam multi sint in eadem virtute animi quibus tentatio deest, qua id quod intus est in conspectu dei, etiam in hominum p procedat,nec tune esse incipiat,sed tunc innoteseat. laenim erat in Iob patiatia quam nouerat deus, ct cui tostimonium perhibebat, sed hominibus innotuit tent tionis mainine:& quod latebat intrinsecus, per ea quaesorinsecus illata sunt,no natum, sed manifestatum est. Habebat viri. ct Timotheus virtutem continedi a vi no,quam non ei abstulit Paulus,mone do ut vino mo- irim idico uteretur propter stomachuni & frequetes suas in firmitatestalioquin pei niciose docebat, ut propter salutem corporis seret in animo danum virtutis: Ied quia poterat ea virtute salua fieri quod monebat, ita relaxa ta est corpori utilitas bibedi,ut maneret in animo habitus Otinendi. Ipse est enim habitus quo aliquid agitur cum opus est,cum autem non agitur, potest agi, sed noest opus. Hune habitu circa eotinentiam quae fit a con cubit non habent illi quibus dicitur, Si te non eonti nent, nubant. Hunc vero habet quibus dicitur, Qui potest ea pere capiat.Sic usi sunt perfecti animi,bonis ter renis ad aliud nectitariis per hunc habitum continen tiae,*io eis no allisaretur,& quo possent eis etiam non vli si non opus esset. Nee quisquam eis bene utitur, nisi