장음표시 사용
51쪽
G ecclesiae eatholicae mysteria usquequaq; occupasse. Cur non igitur apud eos potis inti diligetiissime requiram, quid christus prcceperitiquorii aut horitate cdmotus. Chiisti, aliquid utile pucepisse ia et edidi Tii ne mihi melius expositurus es qd ille dixerit Questiisse aut esse
non putare,s abs te mihi hoc comedaretur dile creden, dii. Hoe erso credidi ut dixi famae celebritate,consensione,vetustate roborat . Vos aut e S ta pauei,S taturbuleti.& ta noui, nemini dubiti est, quin nihil digno authoritate pr feratis. Quae igiε ista lata demetia est, illis crede, hi sto esse crededit & a nobis disee quid diri iit Cue obsecro te Nas illi descerent, nee me quicquadocere possenti multa facilius mihi pei suaderem, Christo non esse credendum. ide illo etii tu nisi ab iis per quos ei credidistem discendum. O ingentem cons dentiam, vel potius ineptiam: ego te doceo,quid Christus praecepetit, cui credis . Quid ii non ei crederem, num aliquid de illo me docere posses sed oportet,inquit,ut
credas. Num vobis eum commendantibus' N5,inquisinani nos illos,qui ei erediit, ratione ducimus. Cur igiatur illi credam Quia fama fundata est. Vtrum per vos, H an per alios3 per alios, inquit. illis ergo creda,vt tu me doceas Deberem fortasse, nisi me hoc illi prccipue monerent, ut omnivo ad te non accederem: dicunt enim
perniciosas vos habere doctrinas. Respondebis, Mentititur. Quo modo igitur eis de Chrasto credam, quem
non viderunt: Ae te non credam. quem nolunt videte Seriptis, ait, crede. At scriptura omnis, si noua S in audita proseratur,vel comendetur a paucis nulla confir mante ratione. non ei, sed illis,qui eam proserunt,er ditur. Quam obie scripturas istas si vos pro sertis ta pau- ei& ineogniti,non libet crederesimuletia contra promissum faciti .sdem potius impetando. t reddendo ratione. Rursus me ad multitudine famamq; reuocabis.
Cohibetadem pertinacia.& nescio quam indomitam propagadi nominis libidine: ct mone potius ut huius multitudinis primates quaerant di quaeram diligenii si- meae laboriosi si me, ut ab his potiti, de his literis aliquid dis ni Qui si non eisent discedum Omnino esse
nescirem. Tu vero in latebras tuas redi. nee sitiequam insidiale sub nomine veritatis. qua conaris eis adi meis re, qinbus aut horitate ipse cocedi . si aut e Christo etiacredendum negat, nis indubitata ratio reddita fuerit, i Christiani non sunt. Nam id adii ersus nos pagani quidem dieunt.stulte quide sed i O tibi aduers,nec repugnantes. Hos vero quis ferat ad Christum se pertinere profiteri, qui nis apertistimam rationem stultis de deo protulerint, nihil ecedendia esse contendunt3 At ipsistia videmus qitantii illa cui ct ipsi crediit t. locet historia,
nihil prius neq; sortius, a credi sibi voluisseteti illi nomduna essent idonei. eis quibus ei res eiret ad diuina pe eipienda secreta. Quia enim aliud agunt tanta S tam ratis ha- multa miracula, ipso etia dicente illa seri no ob aliud. , itare me- nisi ut sbi erederetur si de ille stultos ducebat, vos ra Hiisdem, tione duritis Clamabat ille ut crederetur,vos reclama
e ιοπὰ - tis. Laudabat credet es ille vos obiurgatis.Nis vero. aut xit hira in vini, aquam conuerteret, ut alia omittam .s nihil ta.dim, mal- le facientem sed doeente homines sequi possent latit niti a j a hili pedenda vox illa est, Credite deo. & mihi credite
finali vera aut temeritatis ille eulpandus est qui eu in domum suasare, vε - venire noluit. lo eius imperio pueri sui morbi, et ede sati rit4- esse iiiiiii. Ergo ille asserens medicina,quae corruptis rauis ritia sinos mores sanatura et set, iraculis conellianit autholua ha, ritate t. sae s de contraxit, multitudinem multitudine c. obtinuit, vetustate , et ustate roborauit: religione statu. s,quam non solum haereticorum ineptissima nouitas Κfraudibus agens, sed nec gentium quidem veternosus
error violenter aduersans aliqua ex parte conuelleret. Qua inobrem tanaeis docere non valeo, monere ta Via ag mmen non Jesno: ut 'itonia multi sapientes videri vo--c lunt, neq; virum sint stulti, dignoscere Deile est omni niadsima intentione,votis': Omnibus,gemitibus den' vel eiici, Op. V. si seri potest, fietibus Deum deprecare, ut te ab erroris malo liberet, si tibi beata vita cordi est. Quod Deiliti, set,s praceptis eius,quet tanta ecclesae catholicae aut horitate firmata esse voluit libens obtenaperes Cum enimi sapieni si deo ita mente coniunctus, ut nihil interpo natur quod separet, Deus enim est veritas: nec ullo pacto sapiens quisquam est, s non veritatem mente coni tingat: negare non possumus inter stultaria homini, &θncerasimam dei veritatem media quiddam interposita esse hominis sapientia. Sapiens enim, quatu datum N est imitatur deu homini aut e stulto ad imitandum stili, G.3M libriter, nihil est homine sapiente propinquius: 'ue quoniani, ut dictum est, intelligere ratione non lacile est. oportebat qu da miracula ipss oculis admoueri, aut 'vititur stulti multo u mente comodius, ut comotorum authoritate hominu prius vita mores i. purgarentur,&ita rationi accipiendς habiles seiat.Cu igitur & homo Lolet imitandus, & non in homine spes ponenda: auid potuit indulgetius S liberalius diluinitus fieri,u ut ipsa
dei syncera, aeterna, inco mutabilis ii sapientia, eui nosti rere oportet,suscipere homine dignaretur Qui non modo illa faceret, quibus ad sequedu deis imitaremur sed etiam illa pateretur, quibus a sequedo deo deterre bamur.Nam cum adipisci certissimuni ae summum bons nemo possit, nis id plene perfecte dilexerit: quod
nullo pacto fiet, uadiu mala corporis atq; fortuita midant. Ille nascedo mirabiliter,s operadocociliauit
charitate morte do autem & resurgendo exclust timo rem . lam vero talem se in caeteris rebus omnibus praebuit,quas psequi logii est, ct vi diuina clemetia quis porrigi, ct humana infirmitas quὀ possit euehi sentiremus.
Haee est crede,saluberrima authoratas hcc prius me- Nisattititis nostri a terrena inlidibitatione suspensio: hae in deo . ni vi verum ab huius nitidi amore conuessio. Sola est autho Ad M.
ritas, quae commouet stultos,ut ad sapientiam festinet. cu. XVIQuamdiu intelligere syncera non possumus, aut horitate quide decipi miseria est: sed certe miserius non moueri.Si enim dei prouidelia no praesidet rei,' humanis, nihil est de religione satagendia. Sin vero & species re rum onantis, qua prosecto ex aliquo verisimae pule hii. Miudinis fonte manare credendii est, ct interiori nescio qua eonscientia deum quςrendum,deoq; seruiendum. meliores quos ψ animos quasi publice priuatims hortatur: no est desperadum ab eo de ipso deo alii horitatem aliqua costitutam. elut pradu cert ima itentes,attollamur in deis. Hie aute iaposta ratione quan 4yliae ira intelligere, ut saepe diximus, disieillimum stulit, st.
dupliciter nos mouet parti in miraculis partim sequen lii si multiaudine. Nihil horum est necessarium sanienti.
quis negat Sed id nunc aga vi sapientes esse possimus: iid est. inligere veritati quod profecto sordidus anim'
no potest Sut aute sordes animi,ut breui explice, amor o quarumlibet rerii. plateranimii S deum: a quibus soradibus quanto est quis purgatior, tanto verit Deiliti, in μη
tuetur. Verti igitur videre velle, ut anima purges eum '' ideo purgetur ut videas peruersum certe atq: pr poste- est. Homini ergo no valenti verum intueri,ut ad id sat idoneus, purgarique se sinat, authoritas prasto est, . quam
52쪽
Aquam vi paulo antὸ dixi,partim miraculis,partim mula
is tala titudine valere nemo ambigit. Miraculum voco sui
se IO. quid arduum aut insolitum supra spem vel facultatem miratis apparet.in quo genere nihil est populis aptius, ct omnino stultis hominibus, i id quod sensib' admo. , uetur. Sed rursus haec in duo diuidiaturi quaedam enim, sunt quae solam faciunt admiratione, D dam vero ma Tru nam etiam graiiain beneuolentiamq; conciliat. Nam si quis volante hominem cernat, cum ea res nihil sp ctatori asserat coinodi praeter is sum spectaculii miritur tantummodo. Si quis aut e graui es aciperato mortabo is ectus,mox ut iussum fuerit conualescat, admirationem sanitatis sui, sanantis etia charitate superabit. Talia facta sunt in illo tempore, quo deus in vero homine, quantum sat erat hominibus, apparebat. Sanatipi is, Π, languidi, mundati leprosi,incessus claudis,caecis visus, sui dis auditus est redditusnomines illius temporis, 1,is, quam in vinum conuersam,saturata quin umilia quin-
Naissa . que pauibus ransita redibus maria, mortuos resurgentia, i, res viderunt:ita quadam corpori manifestiore bene B cio quaeda vero menti occultiore signo,& omnia limminibus maiestat is testimonio consulebat: sic in se tueanimas errantes mortaliu, diuina commouebat auth
i. Retraa ritas Cur inquis ista modo no fiunt Quia non moti cap.i . rent,nili mira essent.At si solita eissent mira non essent. Nam diei ct noctis vices.& eonstantissimia ordine rerum coelestium, annoru quadrifariam conuersionem, decedetes redeuntesq: siondes arboribus, infinita vim seminum,pulchritudine lucis, colorum, norit, odorum, saporum i varietates da: lui primum videat atque sentiat,eum quo tame loqui possimus, hebescit, obruitur miraculis: nos vero haec omnia, non emno edi
facilitate .quid enim causis horum obscurius . sed certe sentiendi assiduitate contenimus. Facta sunt igitur illa opportunisaime, ut his multitudine eredentiu cogre gata atq; propagata, in ipsos mores utilis couertereturcissi,n authoritas. Mores autem quilibet tantum valent ad ,-- Iis obtinendas hominu mentes vi etiam quae in his prauach is sunt,quod fere superantibus libidinibus euenit,im pro c...inu. bare citius S de testiri, 4 deserere aut mutare possimus. Parumne costillia rebus humanis arbitraris, quod nihil terreno,nihil igneum, nihil deniq: quod corporis sensus attingit,pro deo colendum esse,ad quem solo intellectu ambiendum est,non pauci doctissimi disputant: in sed imperitum etiam vulgus marium foeminatumque in tam multis diuersis Q gentibus & exedit S praedicat,
quod continetia usq; ad te nitissimum vicium panis &aetia: ct non quotidiana solum,sed etiam per cotextos plures dies perpetuata ieiunia' quod castitas usq; ad coiar E a contentum: i quod patientia . : ad eiu ee, flammasq: neglectast quod liberalitas usque ad pa- irimonia distributa pauperibus: quod deniq; totius huius mundi aspernatio usque ad des derium mortis inatenditur Pavet hoc faciunt,pauciores bene pruderer qfaciunt sed populi probant populi audiunt, populi fauent. Diligui postremo populi. Populit suam imbecilialitatem.quod ista non possunt,nee sne prouectu metis in deum nee sne quibusda seintillis virtutis accusant. Noe factum est diuina prouidentia per Prophetarii vaticinia per humanitate doctrinam i: Christi, per Apostolorum itinera, per martyrum contumelias, cruces,
sanguinem,mortes: per sanctorum praedicabilem vita, atque in his uniuersis digna rebus tantis atque virtuti bus pro temporum opportunitate miracula. Csi igitur tantum auxilium dei,tantum profectum fluctumq; vi Tomus sextus.
deamus dubitabim' nos eius reciesae codere gremio, Dquae usque ad confessione generi, humani ab apost heu sede per suecessiones Episcoporum,sustra hqretiacis circulatrantibus:& partula plebis ipsius lucticio partim conciliorum grauitate, partim etiam miraculorumalesti te damnatis culmen authoritatis obtinuit Cui
nolle primietas 3 dare, vel si inmae prosecto impietatis . . est,uel praecipitis arrogantiae. Nam ii nulla eeita ad si 'pientiam salutem v animis via est,nis eum eo, rationi praeolit fides, quid est aliud ingratum esse opi atque auxilio diuino,quam tanto labore praeditae aut horitati velle resstere Et s unaquaeque disciplina, quanqua vi sis& facilis vi percipi possit, doctorem aut magistiurequirit: quid tena erariae superbiae plenius, quam diuinorum sacramentorum libros, ct ab interpretibus suis nolle eognoscere, ct incognitas velle damnare3 Quamobrem si quid te vel ratio vel oratio nostra conranouit: Ss veram, ut credo curam tui geris velim me audias: S: bonis praeceptoribus eat holiea Christi, nitatis te pia s de, alacri spe, implici charitate eo mi it tas deuinq; ipsum,cuius unius & bonitate facti sumus, ct iusticia poenas luimus,ct clementia liberamur,orare L non cesses.lta tibi neque praecepta S disputationes doctissimorum hominum,& vere Christianorum, neque libri neque serenae ipsae cogitationes defuerint, quibus facile quod quaeris inuenias. Nam istos veibosos S mia seros quid enim aliud mitius dixerim penitus desere: qui dum nimis quaerunt unde si malum, nihil reperium nisi malum: in qua quaestione saepe auditores erigunt ad quaerendit .seci ea docent excitatos, ut vel dormire semper latius si quam illo modo euigilare De lothargicis enim phreneticos faciut. Inter quos morbos cum iit uterqtie pleiunque mortiferus, hoc tamen inaterest,quad lethargi ei sne aliena vexatione morti tum phrenetietis autem multis es eis potissimum, ut voltitsubuenire,metue diis est. Nam neque deus mali aut hoc
est,nec unquam eum quicquil fecisse poenituit, nec ublius commotionis animi tempestate turbatur, nec te
rae particula regnum eius est: nulla flagitia vel seelera
probat aut imperat,nunquam mentitur. Haec enim a que huiusmoui nos mouebant. in ea magis inuectio nibus quaterent, ct hane esse veteris testamenti dis etiplinam in s mularent: quod omnino falsum est. Itaque illos recte reprehendere ista concedo. Quid ergo di- diei Quid putas, nisi cum ista reprehenduntur, disciplinam catholicam non reprehediura quod apud eoι Fverum didiceram teneo : quod falsum putaueram, respuo. Sed & alia multa me docuit Ecclesia catholiea,
quo illi homines exangues corporibus,sed crassi memtibus aspirare no possunt, Deum scilicet non esse cor pol eum,nullam eius parte corporeis oculis posse sentiri nihil de substatia eius atque natura ullo modo esse violabile,aut comutabile aut compositum aut factum. Quae s nihil concedis, non enim aliter de deo senti dum est,omnia illorum machinamenta subuersa sunt. Illud vero quo modo st. vi nec deus malum genuerit aut secerit, nec visa si fueritve unquam natura atque substantia, quam non deus aut genuerit aut fecerit, Se tamen a malo nos liberet: tam necessariis rationibus approbatur, ut dubitari omnino non possii praesertim
tibi atque talibus, s tamen bono ingenio pietas ct pax quaedam mentis accedat, sire qua de tantis rebus nihil prorsus intelligi potest. Et non hic fama de fimo est, ct nestio qua fabella persea, cui satis est aurem accom Iris. --modare,ct animum non subtilem,sed plane puerilem. o.
53쪽
G Longe omnino longe se aliter,quam vi Manichaide i. sipiunt, veritas habet. Sed quoniam iste seimo nosteresa . inulto processit logius quam putabam hic finem libro faciamus: in quo memineris volo,nondum me Manichaeos coenisse refellere R illas nugas nondum inuasnse: neque de ipsa catholica magnum aliquid aperitisse, sed voluisse tantummodo eruere tibi,sipossem, falsam opinione de veris Christianis maliciose aut imperite nobis insinuatam.& erigere ad magna quaedam ct diuina discenda. Quare hoe volumen ita sese habeat placatiore autem animo tuo facto, ero fortasse in caeteris promptior.
, Episcopi.contra epistolam Manichai,
quam vorant Fundamenti, Liber unus. Num verum deum omnipoten-illem, ex quo omnia,per que o
i nia, in quo omnia, S rogaui Si rogo ut in refellenda & reuin- eetida haeres vestra Manichai, aleui ct vos fortasse impii dentius liquam malleiosus adhaesistis det
mihi mentem pacatam atq; tranquillain, es tilagis de vestra correctione, quam de subuersone cogitantem . Quanquam enim dominus per seruos suos regna subuertat erroris, ipsos tamen homines, in uantum homines sunt, emendandos esse potatius,quam perdendos iubet. Et quicquid diuinitus ante vltimum illud iudicium vindicatur,sue per improbo, siue per iustos, siue per nescientes sue per scientes, sue occulte sue palam: no ad interitum hominum sed ad medicinam valere crede dum est: quam qui respuerint, extremo supplicio praeparantur. Qitapropter cu in hae uniuersitate rerum,alia sint quae valent aci corporalem vindictam,scut ignis, venenum,ct morbus, ct catera huiusmodi: alia quibus apud semetipsum no molestii, corporis sui sed cupiditatu suarum laqueis animus pu- niatur scuti est damnum,exilium,orbitas,contumelia, & hi, similia quaedam vero non sunt cruciamenta, sed
quasi fomenta languentium,ut sunt consolationes,co hortationes, disputationes,ct quaecunq; sunt talia Ho rum Omnium quaedam etiam per malos nescientes O
peratur summa dei iusticia, quaeda per scientes bonos. Nostri, in igitur fuit eligere es optare meliora, ut ad ve m.11. stram correctione aditum haberemus: non in contentatione S aemulatione & persecutionibus, sed mansuete consolando,beneuole hortando, leniter disputado s. cut scriptum est, Seri iam autem domini non oportet ' litigare sed mitem esse ad omnes, docibilem, patiemtem in modestia corripientem diuersa sentientes. No strum ergo fuit velle has partes opitere: dei est volen citis ιν tibias ct petentibus donare quod bonum est. illi inmitias age vos saeuiant, ut nesciunt cum quo labore verum inue datis IIu- niatur, S quam disicile caueantur errores. Illi in vos. ae s. saeuiant qui nesciunt quam rarum S arduum iit carnacus I. lia phantasmata piae mentis serenitate superare. Illi in vos saeuiant, vi nesciunt cum quanta disicultate sane tur oculus inteclo is hominis, ut positi intueri solem sitim: num istum que vos colitis coelesti eorpore,ocu
si, carneis& hominum S pecorum fulgentem atque gradiantem sed illum de quo scriptum est per Prophetam, Ortus est mihi iustiei; sol. Et de quo dictum est in Evangelio, Erat lumen velum quod illuminat omnEm λυ μι η hominem venientem in hunc mundum lili in vos si i uiant,qui nesciunt quibus suspitiis S gemitibus fiat, ut o quantulacuque parte possit intelligi deus postremo illi in vos saeuiant, qui nullo tali errore decepti sunt, quali vos deceptos vident. Ego autem qui diu mul- η. . tumque iactatus tandem perspicere potui quid sit illa syneeritas, quae sne inanis fabulae narratione percipiatur,qui vanas imaginationes animi mei varii, opinio h ' 'nibus erroribus* collectas vix misee m itii domitiis cet ii
opitulate conuincere, qui me ad detergendam caliginem mentis,tam tarde clementissimo medico voeati
blandientique subieci qui diu fleui,ut incommutabilis S immaculabilis substantia concinentibus diuinis liabit, sese mihi persuadere intrinsecus dignaretur, qui
denis omnia illa sigmenta, quae vos diuturna consu tudine implicatos S eostrictos tenet,& quaesui euri se,ct attente audiui,& temere credidi,& instanter qui bus potui persuas, ct aduersus alios pertinaciter an L. mosm: deiandi,stuire in vos omnino no possum,quosseut meipsum illo tempor ita nue debeo sustinere, &tanta patientia vobiscum agere, quanta meoim egerut proximi mei,cum in vestro dogmate rabiosus ct e cuserrarem. Vt autem facilius mitescatis, & non inimicosanimoJ vobisq; pernicioso mihi aduersemini,quovis iudice me impetrare a vobis oportet, ut ex utraq: pa te omnis arrogantia deponatur. Nemo nostrum dicat iam se inuenisse veritatem: se eam quaeramus quas ab utrisque nesciatur. ita enim diligenter S concorditer quaeri poterit,s nulla temeraria praesumptione inuenta ct cognita esse credatur. Aut si & hoe a vobis impetra re non possumus, ite illud cocedite, ut vos tanquam n incognatos,nunc primum audiam, latine primum dis
tiam. lustum puto esse quod postulo, hae sane legh
seruata, ut vobiscum non orem, non conuenti la ee '
lebrem, non Manichaei nomen aeeipium, s non mis ' de omnibus rebus ad salutem animae pertinentibus s- ne ulla caligine rationem perspicuam dederitis In catholica enim Ecclesia, ut omittam 6 neeris smam sapientiam, ad euius cognitionem pauci spiria tales in hae vita perueniunt, vi eam ex minima quide. parte, quia homines sunt, sed tamen sine diibitatione tisa. p. cognoscant: caeteram quippe turbam non intelligendi iii vivacitas,sed credendi simplicitas tutissimam facit. Ut ergo hane omittam sapientiam, quam in Ecclesia esse catholi ea non creditis multa sunt alia quae in eius gremio me iustissime teneant. Tenet consenso populoruat gentium tenet authoritas miraculis inchoata, spe nutrita charitate aucta vetustate firmata:Tenet ab ipsa sede piari Apostoli,cui pascendas oves suas post retii rectione dominus commendauit, usque ad prcsentem Episeopatum Reeessio sacerdotu:Tenet postremo ip. Infra M.f. sum catholicae nomen. quod non sine causa inter tam multa, haeiens se ista Ecelesia sola obtinuit, vi cu omnes haeretici se catholicos diei velint: quaerenti tamen peregrino alietii, ubi ad catholicam conueniatur, nullus hareticorum vel Basli eam suam vel domum audeat ostendere.lsta ergo tot & tanta Christiani nomianis charissima vincula recte hominem tenent credentem in catholica Eeelesa etiam si propter nostrae intelligentiae tarditatem vel vitae meritum veritas nondum se apertissime ostendat.Apud vos autem ubi nihil ho rum est
54쪽
QUAM VOCANT FUNDAMENTI, LIBER VNvs.
A rum est quod me invitet ac teneat, la personat verit iis pollicitatio quae quidem s tam nianifesta monstratur,vi in dubium venire non possit prς poneda est omnibus illis rebus,quibus in catholi ea teneor. Si autem
tantummodo promittitur.& non exhibetur, nemo me mouebit ab ea fide, quae animia meum tot& tantis ne
ista tira xibus Christianae religioni adstringit. Videamusta epis.la igitur quid me doceat Manichaeus, ct potissimum ib
Iani. haei lum consideremus librum, quem Fundamenti episto- cap. V. lam dicitis, ubi totum penὸ quod creditis continetur. N.U . Ipsa enim nobis illo tempore iniseris,quando lecta est. 3tini his inclinati dicebamus, Amen. Certe se incipit, Mani
.pi D I- chaeus Apostolus lesu Christi prouidentia dei patris. Hae sunt salubria verba de perenni ae vitio sonte. lam cum bona patientia si placet attendite quid quaeram. Non credo istu esse Apostolum Christi, quaeso ne su
censeatis.& maledicere incipiatis. Nostis enim me sta tui ite, nihil a vobis prolatum temere credere . Quaero ergo quis sit ille Manichaeus Respondebitis, Apost ius Christi. Non credo. Iam quid dicas aut facias,non habebis promittebas enim scientiam veritatis: S nune B quod nescio cogis ut credam. Euangelium forte mihi lecturus es, ct inde Manichaei personam tentabis ais rete. Si ergo inuenires aliquem, qui Euangelio non- . dum credit,quid faceres dicenti tibi.non credo Ego
vero Euangelio non crederem, nisi me catholicae EO ' clesiae commoueret authoritas. Quibus ergo obtemperatisi dieentibus Credite Euangelio, cur eis no obtemperem dieentibu mihi, Noli eredere Manichaeo Eli ge quid velis. Si dixeris, Crede catholicis, ipsi me monent ut nullam fidem accommodem vobis. Quapropter non pollum illis exedens, nisi tibi non eredere. Si dixeris, Noli catholieis credere: non recte facies per Euangelium me cogere ad Manichai fidem, quia ipsi Euangelio catholicis praedicantibus credidi. Si autem dixeris, Recte credidisti eatholicis laudantibus Euan gelium, sed no recte illis credidisti .ituperantibus M, nichium: usqueadeo me stultum putas,ut nulla reddita ratione, luod vis credam,quod no vis non credam Multo quippe iustius S cauti' facio,s catholicis: quo niam semel credidi ad te non transeo, nisi me no ere dere iusseris,sed manifestissime ae apertissime scire a ii ii id feceris. Quo ei rea s mihi rationem redditurus es, dimitte Euangelium. Si ad Euangelium te tenes, si ego ad eos me teneam quibus percipientibus Euangelio eredidi:& his iubentibus tibi omnino no credam.
mod si sorte in Evangelio aliquid apertissimis de Nantehaei Apostolatu invenire potueris, infirmabis mihi catholicorum authoritatem, qui iubent vi tibi no creadam. Qua infirmata,iam nee Euangelio credere potei o,quia per eos illi credideram,ita nihil apud me valebit, quicquid inde protuleris. Quapropter si nihil maianifestum de Manichaei Apostolatu in Evangelio reperitur eatholicis potius credam quam tibi. si autem in ge aliquid manifestu pro Manichaeo legeris, nec illis. nee tibi: illis quia de te mihi mentiti simi : tibi autem, ruta eam scripturam mihi proseis, cui per illos credi eram, qui mihi mentiti sunt. Sed absit ut Euangelio ego non credamulli enim credens , non inuenio quomodo possim eria tibi credere. Apostolorum enim nomina,quae ibi leguntur,non inter se continent nomen ruri s i. Nanici ian locum autem traditoris Christi qui suo' ' cessierit in Apostolorum actibus legimus: cui libro necesse est me eredere s exedo Euangelio: quonia utranque scripturam tundit et mihi catholica commendat Tomus sextus. authoritas. In eodem etiam libro de vocatione atque DApostolatu Pauli vulgatissima tenemus historia. Lege mihi iam.s potes in Evangelio, ubi Manichaeus Apostolus dictus est:vel in aliquo alio libro, i me iam eredidisse eonfiteor.lam illud lecturus es, ubi spiritu iam Iran. 4.ctum paractetum dominus promist Apostolis. De quo loco vide quot S quanta sint, qua me leuocent S de
terreant ne Manichςo credam. Quaero enim, repistolae huius principium sit, Manichaeus Apostolus ' Iesu Christi,& non si, Paracletus Apostolus Iesu Chri s ς λsti Si autem missus a Christo paractetus Manichaeum mist, cur lego, Manichaeus Apostolus Iesu Christi, &non potius, Manichaeus Apostolus paracteti Si diei, ipsum elle Christum qui est etiam spiritus sanctus, contea diei, ipsi scripturae, ubi dominus ait, Et alium parae letum mittam vobis. Si aute Christi nomen ideo recte positum putas, non quia ipse est Christus qui ct par cletus sed quia eiusdem sunt ambo substat it,id est,quia non unus est,sed quia unum sunt. poterat & Paulu, dicere, Paulus Apostolus dei patris, quia dixit dominus, Ego S pater unum sumus. Nusquam hoc dicit sed nec ria ,, qui ua in Apostolorum patris se Apostolum sei ibit. Quid sbi ergo vult ista nouitas Nonne vobis videtur Enescio quam redolere fallacia mi Certe s nihil intereste arbitratus est,cur no varie in aliis epipolis Apostolum Christi se nominat in aliis paracteti Sed Christi semper audiui, quotiescunque auditat, paracleti autem nee semel.Quid hoe esse causae albitramur,nisi quia illa se perbia mater omnium haereticorum impulit homine, ut non missu in se a paracteio vellet videri: sed ita si sceptum. ut ipse raractetus diceretur. Sicut lesus Chri
stus homo .non a dei filio id est virtute S sapietia dei, per quem facta sunt omnia,missus est: sed ita sustentia secundum catholicam fidem ut ipse esset dei situ, i id est. in illo ista dei sapientia sanandis pectoribus appareret .sie se ille voluit a spiritu sancto, quem Christus promist videri esse susceptum, ut eum iam audiamus Manichaeum spiritum sanctum, intelligamus Apostmium lesu Christi: id est missum a lesu Christo qui eum se missurum esse promist. Singularis audaeia ista ct in effabile saerilegii m. Sed tamen quaero, cum paterct filius de spiritus sanctus vobis etiam constretibus, nos A saudispari natura copulentur, cur hominem sese tum a maspiritu sancto Manichaeum, no putatis turpe natum ex utroq; sexu pra dieare: hominem autem susceptum ab Funi enita sapientia dei,natum de virgine credere for 'midatis Si caro humana, si concubitus viri, si uterus mulieris non potuit inquinare spiritum sanctum, quomodo potuit uterus virginis inquinare dei sapietiam Manichaeus ergo iste qui de spiritu sancto de Euangeli ea lectione gloriatur,necesse est ut nobis concedat,aut missum se esse a spiritu sancto. ut susceptum. Si missus est. paraeleti se Apostolum dieat: si suscepius est, comcedat ei homini matrem quem siseepit unigenitus Clitis, si ei quem suscepit spiritus sanctus concedit de patrem.Credat virginitate Mariae vel bu dei no esse pollutu.s concubitu parentum suorum spiritum sanctum non potuisse pollui ut credamus hortatur. mod si diaxeritis, non in utero vel ante vietum, sed iam natum Nanichaeum a spiritu sancto esse susceptu, susicit vi fateamini habuisse carnem de viro de foemina procreatam Ciam enim vos no timeatis viscera & sanguinem Nanielixi ge humano concubitu venientem, S intestinasmo plena,quae illa earo gestabat,s his omnibus non credatis contaminatu esse spiritum sanctum,a quo
55쪽
ci illum hominem susceptum esse creditis: cur ego vete tum virginale & intacta genitalia reformidem, S non potius ei edam sapiet iam dei in ipsis maternis visceribis, homine suscepto immaculatam synceramq; man siti Quapropter quoniam sue missum siue susceptum a paracleto se Manichaeus vester assirmet,nihil horum
poterit obtinere. Ego iam cautior neque mistum eum
Naradu credo neque susceptum. Nam quod addidit die es, risi bis . Ρrouidentia dei patris. Quid aliud ambivit lesu Chri- cap. IIII. sto nominato, cuius se dicit Apostolum: & deo patre, ius prouidentia missum se dicit a filio, nisi ut spiri-tiim sanctum ipsum tertium esse erederemus3 Sie enim
feeibit,Manielicus Apostolus Iesu Christi prouidentiades patri, spiritus sanctus nominatus no est,qui maxime debuit ab eo nominati,qui nobis Apostolatii stium parae leti promissione commendat, ut Euangelica authoritate imperitos premat. Quod cum a vobis quatritur, respondetis utique Manichao Apostolo nominato, spiritum sancti, paractetum nominari, quia in ipso venite dignatus est.Quaro ergo, sicut saperius dic bara quare exhorreatis eu dicit catholica Ecclesia, mira quo, it diuina sapientia, natum esse de virgine: H cum vos eu in quo spiritum sanctum venisse praedic tis, natum de foemina viro mixta nihil horreatis Quid
ergo aliud suspicer neseio nisi quia iste Manichaeus qui
per Christi nomen ad imperitorum animos aditum
quaerit, pro Christo isto ipso se coli voluit Hoe undecq nileiam breuiter dicam. Cum saepe a vobis quaerere illo tempore quo vos audiebam, quae causa esset, iii odΡascha domini plerunque nulla, interdum a paucis tepidissima celebritate sequentaretur, millis vigiliis, nullo prolixiore itiunio indicto auditoribus vestris, nul-- lo denique sestiuiore apparatu, cum vestrum bemat id a a 'Hac ei itin quo Manichaeus occisus est,quinque gradibus' in structo tribunali S preciosi linteis adornato, ac in
promptu oosito S obiecto adorantibus, magnis honoribus persequainini.Haec ego cum quaererem, respondebatur eius diem passionis celebrandum esse qui vere passus est 1 Christum autem qui natus non esset, neque . veram, sed similatam earnem humanis oeulis ostem
disset non pertulisse, sed finxisse oas,ionem .Qigis non ingemiscat homines qui se Chri itianos dici volunt, iam ere ne pollitatur veritas de virginis utero,ct de men
' i daeio non timere Sed ut ad rem redeam, quis non sim spicetur qui diligenter attenderit ideo negari a Mani chro Christum naium esse de fulmina, ct humanum corpus habuis ne passio eius quod totius iam orbis festis,imum tempus est. ab eis qui tibi credidissent cel bearetur, R ns tanta deuotione diem mortis suae des
derata solennitas honoraret Hoc enim nobis erat in
illa bematis celebritate gratissimum, quod per Pascha
frequentabatur:quoniam vehementius des derabamus
illum diem festum. stibi racto alio qui solebat esse dul- eisiimus. Forealse dieas mihi, Quando ergo venit spis res se a domino promissus paracletu Hie ego si no haberem
aliud quod crederem, facilius eum adhue venturii exa ni sui. pectarem,quam per Manichaeum venisse concederem. p.r X. Nune vero eum in Actibus Apostolorum manifestisti me sincti spiritus praedicetur aduentus quae me necessitas eogit haeretieis tam periculose & tam facile erede- i. re in libro enim memorato sc scriptum est. Primum
quidem sermonem fiet de omnibus o Theophile qui coepit lepficere & docere in die qua Apostolos elegit per spiritum sanctu, & pracepit praedicare si angelii;. QMibus piabuit seipsum vivum post pasione in multis argumentis dierum visus est eis per dies quadragin- Κta,s docens de regno dei,& quo modo eouet satus est eum illis S praecepit eis ne discederent ab Hierosolψ-mis,sed sustinerent pollieitationem patris, quam audistis,inquit, ex ore meo. Quoniam Ioannes qui de baptirauit aqua, vos autem spiritu sancto incipietis bapti rarciquem S accepturi estis non post multos istos dies
usque ad Pentecosten .llli quidem eonvenientes,in te rogabant eum, licentes, Domine,si hoc in tempore re
praetentabis regnum Israel ' Ille aute dixit, Nemo po- 'test cognoscere tempus,quod pater posuit in sua poto initate,sed accipietis virtute spiritus sancti stiteruenien- hu tem tem in vos,s eritis mihi testes apud Hierusalem, S in re reprae
tota Iuda a ct Samaria,& usque in totam terram. Ecce Mem: Ohabes vi commemorauit discipulos pollicitationis pa quando re terna quam ex ore eius audierant de spiritu sancto ve- IGI E
iuro, Nile videamus quado si missus. Paulo enim pdst sequitur.& dieit,in illio tepore, quo suppletus est dies
Pentecostes, uerunt omnes eade animatione simul in
unum S factus est subita de coelo sonus, tanquam ferietur flatus vehemens,& imeletiit totum illum loetim,
in quo erant sedentes : ct vitae sunt illis linguae diuisae quasi ignis qui & insedit super virumquenque illorii. Et impleti sunt omnes spiritu sancto,& erepertit loqui Llin suis quo modo spiritus dabat eis pronunciare Hi rosol) niti aute erant habitates ludaei homines ex omni natione,quae est sub coelo. Et cum facta esset vox,collecta est turba, ct confiisa est: quoniam audiebat nusquisque suo sermone & suis linguis loquentes eos. Stupebant autem S mirabantur ad inuicem dicentes, Nonne omnes qui loquuntur,natione sunt Galilaei re
quo modo agnoscimias in illis sermone in quo nati sumus Parthi,Medi, Elamitae,ct qui habitant Nesopota in iam, Armeniam ct Cappadociam, Pontum, Asum a Phlygiam ct Pamphyliam: Aegyptum,& regionem Afri , ua est ad Cyrenen:S qui aduenerant Roma ni,& Iudaei & incolae,& Cretenses,& Arabes audiebat loquentes illos suis linguis magnalia des. Stupebant autem & haesitabant ob id quod factsi est,dicentes,Qti; danam ho e vult esse Alii autem irridebant, dicentes, Himusto omnes onerati sunt .Ecce ubi venit spiritus sanactus Quid vultis amplius3 Si scripturis credendum est, eur non his potius credam, quae robustissima aut hori tate firmatae sunt quae cum ipso Euangelio ubi promis. Mstim spiritum sanctu pariter credimus,innotescere populis S commendari posteris praedicari s meruerunt Hos ergo actus Apostolorum Euangelio pari aut hortitate coniunctos elim lego,inuenio non solum esse pro
missum illi, veri, Apostolis spiritum sanctum, sed etiatam manifeste missum, ut nullus de hae re locus relin quatur erroribus. Clariscatio enim domini nostridie. .
lesu Christi apud homines,resurrectio est a mortuis,
in ei estim astenso.Scriptum est enim in ipso Euange- α, ae lio C I:άis,s,spiritus autem nondum erat datus, quia Ilesus nondum erat clarifieatus. Si ergo propterea nondum erat datus,quia Iesus non dia erat claris eatus, et Diiseato tela necessat io statim datus est. st propter idisam geminam clariscationem, secundum homine esseeundum deum,bis etia datus est spiritus sanctus. Se mel postquam resurrexit a mortuis, cum insessauit in sariem dis pulorum dices. Accipite spiritum sanctis. Et iterum postquam ascendit in eoelum, deeem di bii, I transactis qui numerus perfectionem signiseat: e timseptenario nun)ero, quo codita uniuersa eon sust. ad
ditur Trinitas eo ditoris. De quibus i ebus inter spirita les viros
56쪽
Α les viros pie cauteque multa tractantur . Sed ego a proposito non distedam: suscepi enim prius vobis eum se agere, ut nO ego vos doceam, quod superbum fortaste arbitramini, sed tanquam ipse a vobis discere studia, quod nouem annis non potui. Quapropter habeo quibus siteris credam de ad uetu spiritus sancti, quibux me credere ii prohibetis, ne temere credam quod nescio, sic enim soletis monere, multo minus vestris literis creda.Quare aut vestros libros omnes auferte de medio, ct disputando pandite veritatem de qua dubitare non possim: aut tales proferte libros,quibus non mihi eum arrogantia imponatur quod credam, sed exhibeat e sane fraude quod disca in. Forta ite,inquis & haec spistola talis est, Nolo ergo in eius limine ulterius immor Exordiam ri, interiora via eamus. Haec sunt, inquit, salubria Tti Pae. verba ex perenni ae vivo fonte, iliae qui audierit Se ei Dcq.X I. dem prianum crediderit, deinde quae insinuant Ostodierit, nunquam erit morti obnoxius, veri metiam aeterna de gloriosa vita fruetur. Nam profecto beatus est iudicandus qui haediuina instructus cognitione si rit, per quam liberatus in sempiterna vita permanebit. Et lice ut videtis pollicitatio est.nondum exhibiti civ veritatis.& vos quoque animaduertere facillime potestis isto velamine quotlibet errores ita cari posse, ut imperitorum animis per ornatam ianuam latenter irrepant . Si enim diceret, Hae sunt pestifera verba ex v nenoso fonte,quae qui audierit S eisdem primum credide it deinde quae instruat eustodierit, nunquam erit vitae restitue ius versi poenali de aerumnosa morte a 3 cietur. Nam profecto iniser est iudieandus, qui hae in ' aue, n- seina ' implicatus imperitia fuerat, per qua I demersusqIm a. in sempiternis cruciatibus pernisnebit.Si ergo hoc diceret,uertim diceret:sed libro huie non solum nullum conciliaret lectorem,sed etiam Omnes,in quorum maianus in eidisset, in niaxima odia concitaret. Quam ob rem ad consequetia transeamus, nec nos ista decipiat, qua pollunt ei e bonis S malis doctis D indoctis ver
nici AE ellaris, iura laris e rediit coelestibus pariter at sis io, deseruiunt. Ita si vi dicit, Nam ct ista benigna ct acceptis,ima optatio est tantu meminerim' haee S a b nis doctori biis de a deceptoribus diei posse ita ψ s nulla niti talia die et, omnibus legendum S amplectediic ei se eoncederem. Nee illa quς adhuc sequunt ii r improbauerim 1 ad itingit enim, Sed Se dextera luminis tuea turm eripiat vos ab Omni incursatione maligna, ait a laqueis mundi. Omnino quippe quicquid in huius spistolae principio scripti; est, donec veniatur ad caiisana.
nolci reprehendere,ne in rebus minoribus multu opei e consumamus Iain ergo euidentissimam pollicitatione
hominis videamus. De eo igitur inquit dilectissime fiat ei audisti .de quo mihi ligni seani clicens, Nosse te ZM qμ' ei, peie euvismodi est natiuitas Adae de Euae,virum ver l, o sint prolati an progeniti ex corpore. Respodebitur ii. tibi ut enitiit.Nam de his a plerisq; in variis scripturisi .. reii elationibusq; '.' dissimili modo insertum at . com
.fi,huic me orati in est. Q apropter ut veritas istius rei sese ha bet .ab uniueisssere gentibiis ignoratur, &ab omnib'U' ' qui etiam de hoe diu multumq: disputaueriint. Si enim illis super Adae de Euς generatione prouenisset manifeste cognosciere nunqua corruptioni S morti subiae rent. Manifestam ergo cognitionem huius rei nobis pollicetur ne corruptioni ae morti stibiicia naue. Et si adhue patu est,uide quid sequatur. Necessario ergo,in- Tomus solus. quit,plura sunt ant) comemoranda, ut ad illud myste. Driunt sine ulla possit dubitatione Sambiguitate perta niri.Hoe est quod diceba se mihi demonstrari debere veritatem,ut ad eam sine ulla ambiguitate perueniam. Quod si ipse no polliceretur, me lainen hoe exigere es flagitare oportebat, It tanta mercede eognitionis et iadetissimae atq; certissim ex catholico Christiano quibus ibet contradicentibus Manichaeum me seri no piideret. lam igitur audiamus quid asserat. Vnde s tibi via detur, novit,ausculta plius quae iuerint ante collit utimnem modi S quo pacto sit prς lium agitatum,ut posiis
luminis seiungere natura ac tenebrarum. Iam incredibilia de falsa omnino proposuit. Quis eni credat ante constitutione mundi proelium ullum fuisse comissum3 Et tamen si est credibile, modo nos no credere sed cognoscere ventinus.Na qui dicit Persas ct Seythas ante
intillos annos secum bellasse rem dieit credibilem: ea tamen quam auditam vel lectam poisimus creaere, noexperta coprehensam a cognoscere. Cum ergo illum repudiare si tale aliquid diceret, non enim ea proniist, quς cogeret credere,sed cauς postem sine vita ambigit tale cognoscere quo modo eum no repudiabo, qua do nno modo incerta dieit,sed etia in edibilia , Sed quid μs aliquib' rationibus ea perspicua S cognita faciet Audiamus ergo si possumus,cum tota patietis S lenitate quod sequitiar. Haec quippe, inquit, in exordio sum Πλη runt duae substantiae, a sese diuisaeis luminis qui de ima Opperiti tenebat deus patcr,in sua sancta stirpe perpetuus, xiii
in virtute magniscus,natura ipsa ver', aternitate pro-yria exultans,semper continens apud se sapientiam Ssensus vitales:per quos etia duodecim mebra luminis
sui copreliedit, regni videlicet proprii diuitias a sui
tes in unoquoq; autem membrorum eius sunt reeodiata milia innumerabilium, de immensorum thesauro .
Ipse vero pater in sua laude praecipies magnitudine incomprehensibilis, copulata habet tibi beata S gloriosa
secula: neque numero,neq; prolixitate aestimanda, cum quibus idem sanctus atque illustris pater X genitor de-gidi nullo et ista in regnis eius insignibus , alit indigenia te avi infirmo constituto. Ita autem fundata sunt ei undem splendidi inla regna super lucidam ct beata te ram, ut a nullo vn litam aut moueri aut cocuti possint. Nee mihi via de probaturus est aut haec ipse via de cragnouit Noli me terrere harac icti nomine : primo, quia non credere incognita ,sed certa cognoscere accessi,a F, obi ipsis factus timidior. Vos enim nostis,temere credentibus quam vehementer insultare soleatis: praesertim eum ipse qui iam coepit incerta narrare,plenam ac simam scientiam pauloante promiserit. Deinde . . .
quoti iam ii mihi fides imperanda est,magis me teneret illa scit plura ubi legoden se spiritum sanctu,& Apostolos inspirasse,quibus eu dominus se missurum promiserat Quapropter aut ea quae diei , proba mihi .e a septa imi elae, ut ollendas quae non possum eredete aut eum qui dicit proba mihi spiritum sancto eiso, te edam quae ἔρ- με
non potes ostendere. Ego Daque catholica fidem prosteor, per illam me ad certam scientiam peritenturum praesumo tu vero, qui sdem meam labefactare conaris,certam scientiam trade. s potes: v t id quod credidi temere me credidissecouincas. Duo sunt qtia mihi profers:vnum cum dicis spiritum sanctum esse qui loquitur:& alteri cum dicis, manifesta esse quae loquitur. Vtrunq: abs te sne ulla dubitatione eognoscere debui: sed non sum auarus vias horii doee. Ostende hune ellespiritum sanctu,& credam vera esse quae dicis, tiam sid iij nesciana:
57쪽
G nescianae aut ostende vera esse quae dicis .ct credam spiritum sanctum este,ci iam si nesciam. Nunquid aequius aut beneuoletius tecum agi potest Sed tu nec hoc, nec illud vales ostendere. Nihil aliud elegisti, nisi laudare quod credis,s irridere quod credo. Cum igitur etiam ego vicissim laudauero quod credo,& quod credis i risero quid putas nobis eise iudicandis, quidve faeiena
dum nisi vi eos relinquamus, qui nos inuitant certa cognoscere, S postea imperant ut incerta credamus: &eos sequamur,qui nos inuitant prius credere,quod nodum valemus intueri,ut ipsa fide valetiores iacti quod eredimus intelligere mereamur: non iam hominibus, sed ipso deo intrinsecus mentem nostram firmate aliaque illumnante Et quonia qu sui unde mihi probet, nunc quaei o unde ipse cognouerit. Si dicit sbi a spiria
tu sancto esse reuelatum, suam mente diuinitus illustrata,vt ea quae dicit. certa S manifesta cognosceret:
ipse sani ficti quid interiit inter cognoscere S erede
re ipse enim cognoscit cui apertissime ista monsti an tur eis aute,quibus haec narrat, non eo gnitione in sinu
at,sed credulitate luadet. Cui quisquis temere consen serit, Manichaeus esicitur: non certa cognoscedo, sedia incerta credendo: quales nos imperitos adulescetulos aliquando deeepit Debuit ergo no nobis polliceri sei entiam, neque manifestam cognitionem, neque ad id
uod quaeritur,sne vlla ambiguitate peruentione: sed ieere potius sbi ista esse incinstrata: illos autem quibus narrantur credere sbi debere quae nesciunt. sed si hoc diceret, quis no ei responderet, Si ergo incognita
crediturus sum, cur non ea potius creda,qua iam consensione doctorum indoctorum': celebrantur, & per omnes populos grauissima aut horitate firmata senti Hoe ille timens ne sibi diceretur, offundit nebulas in
peritiswimum pollicens rerum certarum cognitione,
es postea incertarum imperans fidem. Cui tam e s hoe dicatur,ut saltem vel sibi haec doceat esse monstrata,ύ- militer descit, ct haec quoque ut credamus iubet. O dit. Qui, ferat tantam fallaciam tantamque superbia IUlm Due Quid si non 1 olum incerta, sed etiam falsa esse quae se dicta dicit, leo S domino nostro mihi opitulante monstr prunichri uero Quid in Delicius ista superstitione inueniri po-e IDU pra test,quae non modo non exhibet scientiam quam propnis Terbis ais veritatem, sed ea dicit qua vehemeter sunt op xi . seientiae velitati tu contraria Quod in sequentibus manifestius apparebit: ita enim dicit, Iuxta vero unanit patiem ae latus illustris illius ac sanctae terra, erat te nebrarum terra prosunda & immesa magnitudine, in qua habitant ignea corpora, genera scilicet pestifera.
Hi ne infinitae tenebra ex eadem manentes natora in
astimabiles eum propriis fortibus, ultra quas erat aquae coenosae ae turbidae cum suis inhabitatoribus, quarum interius venti horribiles ac vehementer cum suo principe S genito libus. Rursum regio ignea S corruptibi lis eis suis ducibus S nationibus . pari more intror sim gens caliginis ac fiunt plena, in qua morabatur immanis princeps omnium X dux. habens circa se innum rabiles principes,quorum omnium ipse erat mens atq; origo, haeq; fuerunt naturae quinque terrae pestiferae.1i aereum vel etia aethereum corpus diceret esse naturam dei, profecto irrideretur ab Omnibus qui sapie tiae veritatisq; natura per nulla locorum spacia disten tam atq: dii usam, sine mole magnam ct magnificam, nee in parte minorem,S in parte maiore sed per omnia ae litatem summo patri, nec aliud habentem hic, ct
aliud alibi, sed ubique integram, ubique praesentem
quatieunque acie serenioris mentis intueri valent.
Sed quid dieam de velitate atque sapientia, qua
omnes anima potentias superat,cum ipsus animae natura quae mutabilis inuenitur, nullo modo loco tu spacia mole sua occupet Quicquid enim qualibet crassitudine distenditur, non potest nisi minui per partem habendo aliud hie & aliud alibi. Minor est enim digitus
quam tota manus: S minor est digit' unus quam duo, A alibi est iste digitus, alibi ille, alibi catera manus. Quod non solum in mobilibus corporum articulis via demus,sed etiam terrς pars ista non est ibi ubi illa quia suum locum quae sobtinet: ct pars humoris minor mi nore, ct maior maiore loco est, ct alia pars est circa fundum,alia circa oras poculi. Similiter aeris partes suos
quaeque implet locos, nec fieri potest vi aer quo impletur hae domus, smul secum in eadem domo habere possit etiam illum aerem quem vicini habent lucisque ipsus alia pars infunditur per hane fenestram, alia per
aliam,& maior per maiorem, per minorem autem minor. Nec omnino potest esse aliquod corpus, sue e ele ne sue terrestre,sue aereum,sue humidia, quod Do mi
nus sit in parte quam in toto, neq; vllo modo ponit in loco huius partis smul habere aliam partem: sed aliud
hie & aliud alibi habens per quaelibet spaeia socoru distanti S diuidua, vel potius, ut ita dieam, sectili mole
distenditur. Animae vero natura, etiam si non illa eius potentia conssseretur qua intelligit veritatem, sed illa inferior qua cotinet corpus & sentit in corpore, nullo modo inuenitur locorum spae iis aliqua mole dissedi. Nam singulis sui corporis particulis tota praesto est, cutota sentit in sngulis: nee minor est pars eius in digiato,ct maior in brachio, scut ipse digitus brachio mi nor est sed ubique tanta,quia , bique tota est. Cu enim tangitur digitus,non per totum corpus sentit, ct tametota sentit.Totam enim tactus ille non latet,quod non fieret nisi tota prasto esset. Nec stola prasso est eum tangitur digitus& sentit in digito , ut eaeterum dese rat corpus, ct sese ad unum illum locum in quo sentit agglomeret. Sed cum tota sentit in digito manus, salius locus tangatur in peJe, nec ibi desinit tota senibre: atque ita in singulis distantibus locis tota smul adest, non unum deserens ut in altero tota sit, neque ita utrimque tenens vi aliam partem hie habeat , ct alibi
aliam: Ied Ligeiens exhibere se singulis locis simul to tam , quoniam tota sentit in singulis, satis ostendit se locorum spaeiis non teneri. Qisad s eius mem
riam cogitemus,non rerum intelligibilium,sed harum corporearum,quam & bestiae habere sentiuntur : nam ct per loca nota sine errore iumenta pergunt, ct cubi euia sua bestiae repetunt, ct canes dominorum suo rum corpora recognoscunt, ct dormientes plerunque murmurant, R in latratum aliquando erumpunt quod nullo modo possent, nisi in earum memoria visarum rerum vel per corpus utcunque sensarum versarentur
imagines: quis digne cogitet, ubi capiantur istae ima gines, ubi gestentur, vel ubi formentur; Si enim non pollent esse maiores quam nostri corporis qualitas trinet, liceret sorte aliquis, intra ipsa sui corporis spaeia quibus S illa concluditur,lias imagines animam fgii
rare atq: seruare.Nunc vero cum perexiguam tetrς partem occupet corpus, immensarum regioni, & coeli aeterra imagines animus voluit, quib' cateruatim disco
dentibus ac succedentibus no fit angustiis 1 atq; hine se ostendit no dissi sum esse per locos, lilia naaxi inor u lo eoru imaginibus no quasi capitur, sed potius eas capit:
58쪽
A non sinu aliquo sed vi potetia 4 ineffabili, qua licet eis S addere quodlib.t S detrahere, S in angustu visas
contrahere ed per immensa expandere, ct ordinare ut
velit,de perturbare, ct multiplicare,ct ad paucitate snt i utilla gularitatemve redigere. Quid lana de illa loquar poeii ima i- trita, tua intelligitur veritas,qua illis ipiis, quae de cor nati . cap. poris tensu halitiae figurantur,imaginibus sese pro veri XVIII. late opponentibus magna vivacitare resistitur, Qua videtur aliam,ve ibi gratia,veram esse Carthagine, aliam quam cogitans sngit, & pro suo arbitrio tota facilitate commutat: ex ea d. m facilitate innumerabiles venire mundos, in quibus Epicuri cogitatio innumerabiliter
peregrinata est. Et ne multa consecter,ex eadem venire
tacilitate istam terra sucis per spacia infinita diffusam,& quinque antra gelas tenebratum cum habitatoribus suis,in quibus Manichai phantasmata veritatis sibi nomen ausa sunt v stirpare. id ergo est ista potentia quchae diseernit 3 Quae profecto quantacunque sit,& his omnibus maior est, & sne ulla tali retia imaginatione cogitatur. Huic inueni spacias potes, hac diffunde per locos,hanc infinitae molis tumore diit ede . Profecto sis bene cogitas,nsi potes.Quicquid enim tibi tale occii rerit,iudicas ipsa cogitatione secari poste per paries, facisq; ibi aliam partem minorem, aliam maiorem qua tum placet.lllud aute ipsi in quo ista iudicas,cernis esse
supra ista, non loci altitudine, sed potentiae dignitat di
Dolimm Quare animam s totiens mutabilem sua variarum sum caput voltintatum turba, sue assectibus pro reri, copia esin.
Σια opia sese flectentibus, siue ips, innumerabilibus ludis
phantasmatum site obliuione S memoria siue docti Lna ct imperitia . Si ergo animam vi dixi his atque huiusmodi motionibus totiens mutabilem. sentis no dis
fundi extenditi: per locos, sed omnia talia spacia potetiae vivacitate luperare quid de ipso deo cogitandi aut
existimandi, est,qui super Omnes rationales mentes in concussus atque incommutabilis manens,tribuit quod
cui m tribuendu est. Quem facilius eloqui audet animac quam videre: S que tanto minus eloquitur, quato synaeerius videre potuerit. Qui tamen si, ut Manichaeorumphantasmata perstrepunt,locorum ex x na parte dete minato,ex aliis immeso spacio tenderetur, luant libet in eo particulae ct innumerabilia frusta essent , alia maia lora,alia minora pro cogitantis arbitrio metirentur: ut
bipedalis in eo,verbi gratia,pars, octo partibus minorei let u decempedalis. id enim necesse est cotingat omnibus naturis,quc per talia spacia diffusae ubi a totς vile non poliunt quouin ipsa anima non inuenitur, sed ab eis qui cons derare haec non valent, deformiter de illa
is i ' ct turpiter creditur. Veruntamen cum carnalibus a.
Ira istari nimis fortasse no se agendum est, sed descendendum cap. XX. est potius ad eoru cogitationes, qui naturam incorpo ream ct spiritalem cogitando potius sequi,vel non audent,vel nondum valenti ita ut nee ipsam cogitatione suam ea gem cogitatione confidei et,& inueniant eam
locorum spacia de ipsis locoris spaciis iudieante. De
Oendamus ergo ad eorum sensus, & quaeramus ab eis, iuxta quam parte ct iuxta quod latus, sicut Manichaeus dirit illustris illius ae sanci ς terrae erat tenebrai u terra. I s. .cotra Dicit enim iuxta unam partem ac latus, nec dicit qua T. EN partem vel quod latus dextro an sinistrum. sed quod- machaeam. libet eligant, illud certe manifestum est, no diei unum cap.is. latus,nisi ubi est & alterum larus. Vbi autem vel tria vel plura sunt latera ,atit fgurae ambitus in teli igitur undiq; terminatus. aut si ex aliqua parte in immensum patet, ex iis tamen qua latera dicuntur, necesse est, siniatur. Tomus sextus. Dicant ergo, ex alio latere, vel ex aliis lateribus, quid Dadiungebatur terrae lucis, si ex viro latere erat gens tonebrai um3Non dicunt,Sed cum premuntur ut dicat, infinita dictit esse alia latera terrae illius quam lucis v
cant:id est per ins nita spacia distendi, S nullo sine cohiberi. Nec intelligunt iam non esse latera, quod quia bustiis tardis etiam ingeniis apertissimum est. Tunc mnim essent latera s finibus suis terminarentur Quid ad me inquit,si no sint latera Sed cu diceres, iuxta v nam partem ac latus,aliam quoq: parte sue partes,vel aliud latus sue latera cogebas intelligi. Nam ii unum tantum
latus erat,tantum iuxta latus dici debuit non iuxta una
latus. Sicut in corpore nosti o dicim' esse aliquid iuxta
unum oculu, quia est alter Oculus: aut iuxta unam ira,
xillam, quia est altera . Si aute dicamus iuxta unum na sum,aut iuxta unum umbilicum,cti alius non sit, a d cti, ct ab indoctis ridebimur.Sed no te vobis premo. Fortasse enim unum quasi viri eum appellare voluisti. Quid ergo erat iuxta aliud latus terrae, quam illi, mi ramis strem ac sanctam vocas Terra in uis tenebrarii. Quid de ista terra saltem cocedis Qv od corporea erat Netai .celse est te hoe dicere, quandoquidem omnia corpora XXI inde afferis originem ducere. id ergo quaeso, luan- Euis tardi, quan uis carnales homines, ne hoc quide alia quad O animadueititis,quῖd lateribus tibi iungi utra illa terra no possit nis esset utra corporea 3 Cur ergo nobis dicebatur a nescio qua caecitate per ea sis, tene brarum tantum terram futile vel esse corpoream ullam vero quae terra luminis diceretur, incorpoream S spiaritalem credi oportere Expergiscamur aliquando ho mines boni.& laltem admoniti quod facillimi, est attendamus,duas terras sibi lateribus no poste coniungi, nisi utraque si corpus. Aut si ad istam etiam possit co- iungi.grossi & tardi, qu o,ut & ipsa terra tenebraruvnum latus habuerit,& caetera ins nita scut terra lucis3 Non ita eredunt,timet enim ne deo videatur ςqualis.
Dicunt et o illam per profundum immensam, S per longia sursum versus aut supra illa seacia infinitae ina
nitatis assi mant Et ne ipsa vel simplum, terra aute si Fminis duplum tenere videatur,angustant ea a duobus
etiam lateribus.Tanquam si unus panis, se enim quod dicitur facilius videri potest,in quadras quatuor decussatim formetur,in quibus tres sint candidae, una nigra:
modo de tribus candidis tolle distinctione,& ne illas
etiam sursum versus & deorsum versus,& vndi s retroius nitas: se ab eis viati creditur terra lucis. Illam vero nigram quadram fae deorsum versus,& retro ins nita, supra se autem immensam inanitatem habere. Sic opia nantur terram tenebrarum,sic ab eis esse ereditur. Sed hae nimis attete, ct studiose inquiretibus,quasi secreta demonstrant. Veruntamen s ita est, apparet terram tenebrarii a terra lucis duobus lateribus tangi. Et vii tW
s duobus t agitur,duobus etiam tangit, certe iuxta v Dulatus erat terra tenebrarum. Deinde quam nida sigi, in νυν--ra lucis apparet , tanquam fissa ungula. nigro quodam cs x in cuneo subter arctato, illae tantum finita qua finditur,
hians etia& pates desuper interposito inani quicquid
a superseie teirae tenebrarum sursum versus immen sum est: quam deinde melior ipsus terrae tenebrarum
spura ostenditur. Siquidem illa findit .haee finditur: illa
inseritur, haec intei patet illa in se nulli inanitati dat imeum,hae ab inseriori tantum parte laxa,no est,qua limstili cuneo sub impletur. indocti ergo homines & aua ii cum maiorem honore tributit multitudini partiumq unitati ut sex partes darent terrae lucis, tres deossum
59쪽
G versus,ires sursum versus, maluerunt penetrari terram lucis quam penetrare. η ait in enim figuram etsi commixtam negant,pcnetrata tamen negare non possunt.
. . Confer nune non spiritales catholicae fidei viros in isti quibuβ q''amuin in hac , ita an initas potest, cernit sub G nayu amque diuinam nullis loeorum spueti,
tendi id est,ntillis liniamentorum dimensionibus fgu. AH rari sed conset carnales S paruulos nostros qui solentc.. xU11 auditis in allegotia membris quibusdain corporis no stri, velut cum dicuntur oculi dei, & aures dei, solent deum sibi libertate phantasmatis corporis humani specie figurare. Hos eonfer iam illis Manichaeis,qui solentillas nugax intentis X curios, hominibus quas magna seereta describere. Et consdera qui rationalius S lamnestius de deo sentianti virum ii qui eum forma hum,na, sua dignitate in suo genere praedita, cogitant, an ii
qui eum inlinita mole dissulum,non tamen undiq; sed tribus quadris infinitum atq; condentum: ex una verosissum,paietem, hiantem, laxum superius inanitate, neatum inferius terra tenebrarum 1 vel si ita melius est dicere. apertum superius natura propria, in arctatu inferius aliena. Ecce ego tecum derideo carnales homi
nes,qui non di, possunt spiritalia cogitare humana forma deum aestimantes. Deride S tu mecum, si potes,eosui tam deformem turpεmque sisuram vel scissuranaei, tam inaniter supra hiulcam, tam inhoneste infra
obturatam.multu miserabili cogitatione imaginantur.
Cum etia intersit. uod isti carnales qui humana deum forma eogitant, si Ecclesiae catholicae gremio conteti, i GAh., cu lacte nutriendi sint,non se in temerarias opinione, praecipitent, sed ibi studium pium quaerendi nutriant, a Mib. r. ibi petant ut accipiant bi pultent ut eis aperiaturii ne iapiunt spiritaliter allegorias parabolasq: seripturarium intelligere, & paulatim sapere diuina, sapientias, eongruenter alibi aurium, alibi oculoru alibi manuum vel pedum, vel etiam alarum atque pennarum, seuti quos S gladii S galeae caeterarum' talium annumerabilium rerum nomine enunciari. Quia intelligFtia quato magis proficiunt,tanto magis catholici ei, si matur.Manichael υ ero quando figurae illius imaginationem reli querint, Manichaei esse non poterunt. Hoe enim quasi proprium atque praecipuum aut horis sui laudibus tria
buunt,quod dictit illa quae ab antiquis spurate in libris de diuinis mysteriis posta sunt, huic qui ultimus venturus erat, lueda ct demostrada Ule seruata. Et pro Di terea post illum talia nemine doctorem diuinitus ei leventurum.quia nihil iste per allegorias ct figura, dixerit,eum S antiquorum quae talia fuerat aperiret, ct sua, enodate maniselle': monstraret. Non habent e so isti interpretationes ad quas reuertantur, eum illis de at thore suo legitur, luxta unam vero partem ae latus, illustiit illius an sanctae terrae. erat tenebrarii terra: quocunque se verterint ,necesse est ut phantasmatu suo miseria coarctati, in sesisuras. aut abruptas praeeisonesct iuncturas. aut siserat turpis, imas incidant,quas non dieam de incommutabili natura dei. sed de omni natura incorporea quan uis mutabili.sicuti est anima miserrimuin est et eaere si tamet' si no possem me tutendere ad superiora, neq; eopitationes meas a fallic imaginationibus,quas per sensus corporeos memoria fixas sero , in libertatem ae synceritatem naturae spiritalisolo luere: quato melius humani corporis forma deum cogitarem, quam illum nigrum cuneum sciis irae in f
riori eius efigerem, siperiorem4 vastissima laxitate,no laueniens unde oppilaie, se immesa inanitate patentem & hiantem relinquere. Quid ista opinione ne- Kdius3 quid tenebi ostis hoe errore δici aut fingi potuit Deinde volo mihi dicatur quando lego, deum pa- D trem, S supra lucidam beatamq: tora fundata regna η tu rem eius, utrum unius S eiusdem substantiae atque naturae O, Ilusnt,ct pater,& regna eius& terrae Quod ii ita est, iam non quasi aliam naturam, qua quas corpus si dei, cuaneus ille getis tenebrartim diisendit S penetrati quod quidem ipsum esset inessabili deformitate turpissimis:
sed ipsam omnino naturam dei, cuneus ille terrae tela brarum ditandit S penetrat. Rogo cogitate issa, homines estis: Rogo cogitate ista, ct fugite taliumque phantasinatum sacrilegia dilaniatis si seri potest, pectoral, de fide vestra eradicate atq: propellite. An dicturi estis,
non unius eiusdemque natura illa tria esse, sed alterius patrem, alterius regna, alterius terram: ut suas naturas
atque sibilantias habeant sngula diuersas, excellentiae gradibus ordinatas Quod s verum est, non duas, sed
quatuor naturas Manichaeus praedicare debuerat.Si autem v nam naturam habet pater S regna, terra vero sola diuersam, tres naturae fuerant pradicandae. Aut si propterea duas dicere maluit,qilia terra tenebrarii pertinet ad deu, tu ro quo modo ad deum luci, pertineat L terra Si enim ct naturam habet diuersam, S non eam genuit neque fecit, no ad eum pertinet, ct in alieno re gna eius locata sunt. Aut si propterea pertinet quia via
cina est, pertineat & terra tenebrarum, quae terram lucis non modo vicinitate contingit,sed etiam penetratione dissuleat.Si autem genuit eam, non eam credi O-ortet diu etiam habere naturam. Quod enim genuit eus,hoc Oportet credi esti quod deus est,sicut de viai-enito silio in catholica creditur.tia a: ad illam fugienam S detestandam turpitudinem nos necessitas re uocat,ut non terram quas aliam, atque diuersam, sed ipsam dei naturam niger ille cuneus dissin dat Qtiod si non genuit,sed fecit ea deus,quaero unde fecerit.Si de
seipso quid aliud est quam genuisse si de aliena aliqua
natura,quaero virum bona an mala. Si bona, erat ergo aliqua natura bona quae no pertinebat ad deum, quod nullo modo dicere audebitis. Si autem mala,non ergo illa gens tenebrarii sola natura mala erat. An forte iam inde assumpierat partem aliquam deus, quam in terra
lucis c5uerteret,& super illam sua regna stabiliret , De tota ergo id feeisset,vt ia olim mala natura nulla esset. MQuod ii non de aliqua substantia fecit terram lucis, restat ut ea de nihilo fecerit. Quare si vobis iam persuadetur polle aliquid boni omnipotente deum de ni Ahilo facere.venite in catholicam, S discite omnes iaci , cap. turas,quas fecit detis & condidit excellentiae gradibita XXV. ordinatas a summis v se: ad in sinas omnes bonas, sed
alias alii, esse potiores: easq: factas esse de nihilo, eum deus artifex per sapient iam suam potentialiter, ut ita dica operaretur,ut possit esse quod no erat: ct in quam
tum est et, bonum ei sit, inquantum autem deficeret. seno de deo stenitum sed ab ipso de nihilo facton, oste
de et Quid enim vos teneat. si consideretis, non inti
nietis: ni terram luminis quam describiti . neq: hoe esse quod deus es possitis di re, ne ipsam dei natur seditas quadrae illius inarctet: neq: de illo genitam, ne nihilominus hoe quod deiis est cogatur intelligi. ct ad
eandem deformittitem redeat: nec alienam ab illo. ne in alieno regna eum positise, ct non duas . sed tres na iuras dicere urgeamini: neque ab eodem de aliena si ctam stibstantia, ne aui bonis aliud fuerit praeter deum, aut malum praeter gente tenebrarum. Remanet igitur vobis,
60쪽
A vobis, v t de nihilo terram luminis deum secti se fatea mini:& non vultis credere,quod si aliquod ni agitii bonum quod tamen illo ipso eii et inferius,deus ex nihilo facere potuit potuit etiam,quia bonus est S nulli bono
inuidet,facere alterii bonum, quod illo priore ellet in serius potuit & tertium cui secundum prςponeretur.&deinde usque ad insimum bonum naturarunctarum
ordinem dueere, donee uniuersitas earum,non num ro indefinito incerta dispueret,sed certo terminata cisisteret. Aut si nee de nihilo istam luminis terra deum
feeiise uultis fateri,non erit exitus quo tantas turpitudines S tain sacrilegas opiniones cita latis. Aut videte certe quoniam liberum est carnali cogitationi phalanmara qualia libuerit opinari,ne forte possitis allain fornaam qiramcunque huic coniunctioni duaru terrarum inuenire: ne tam detestabilis & auersanda rerum facie animo occurrat,terram scilieet dei, siue sit eiusde na. An tu ex qualindetis siue diuelis, in qua tamen dei regna fundata sint ita ingenti mole per immensam iacere, ut per infinitum porrectis S apertis membris iaceat, quibus scidissime atque turpissime ab inferiori parte recis
B piat etiam ipsum tinmensae magnitudinis inarstitis it tum euneum terrae tenebrarum Sed quicquid aliud inueneritis figurae qua duae istae terrae sibi coniunguntur, delere profecto Manichaei litera, non potestismon di- eo alias quibus expresitus ista descripsit. Fortassis enim uia paucioribus notae sunt, minus periculi habere vi- eantur: sed istas ipsas de quibus nune agitur, epistolae fundamenti quaeiardoiranibus qui apud vos illuminati
vocantur solet esse notissima. Hic quippe ita serabitur, iuxta unam vero partem ae latus illius illustris ae sanactae terrae, erat tenebrariam terra profunda & immensanis is magnitudine. Quid expectamus amplius 3 Tene ..,isam . mus enim l Wγd iuxta satus erat. Quomodolibet iamo aevo, si rite se iras, ct qualia habeat liniamenta describite.
moles certe illa immensae terrae tenebrarum, aut recto latere adiungebatur terrae lucis,aut curu .aut tortuoso,
sed ii tortuoso & illa sancta terra tortuosum habet latus : nam ii ipsa tectu habeat latus & tortuoso huius latere tangitur, interpatent eauernae quaedam profundae per infinitum inane, nec supra terram tantum tenebrarum inanitas erat, sciit audire solebamus. Quod si ita est, quanto melius erat ut se aliquanto longius terra lic minis remoueret atque illa inanitas tanta in t eresset, ne omnino posset a tenebrarum terra exvlla parte cotingi immo etiam tantum spaeium pateret inanis profun-hitatis ut ii qua gentis illius oriretur improbitas. etiam
stemere in illam transi ire vellent prineipes tenebra rum , quonia nec volare pollunt corpora nisi aere cor
poreo supportentur,per illud inane praecipitati, & quia
infinitum deorsum versum est et .ad nullum aliquando fundum peruenientes, etiam si semper possent vivere nunquam tamen dum deorsum semper feruntur, possent nocere.Si autem euolo latere adiungebatur, terra quoque lucis curuo ea snu deformiter recipiebat. Aut D introrsus illa quasi specie theatri curua erat, cumam terrae luminis partem tali sinu reeeptam. no minus de formi copulatione amplectebatur. Aut si ista curtium habebat latus es illa rectum non ex toto eana latere attingebat. Et utique melius erat. sicut supra dixi,ut nulla ex parte contingeret tantum': inane interes tot & iusto interuallo utran et terram seiungeret,& temerarios in . probos per infinitum praeeipites nihil nocere permitteret. Quod si recto latere latus rectum attingebat. non
video quide aliqua vel receptacula vel hiatus ed planὸe' video tantam pacem tantamque secum terra virtusque D concordiam,vi maior coniunctio esse no possit. Quid enim speciosus,quid couenientitis,quam rectum recto
ita eo pulari, ut nulla ex parte sinus vel flexitis dirumpat aut dirimat naturalem ac stabilem per infinitum spa-cium loci,& ab infinita aeternitate iuncturam ae re latera utriusque terra, etiam si interposito inani sopararemur,no solum per seipsa pulchra essent, uia tam recta essent: sed interiecto quoq: interuallo ita sibi eon gruerent, ut hinc atque inde pariles rectitudines etiam sine ulla coniunctione ipsa tamen ii militudine conii nirent. Cum autem accedit illa coniunctio, quid concordius ae pacatius hac uirantie terra, Quid vero etiam apsa copulatione duorum rectorum laterum pulchi ius dici aut cogitari possit,non inuenio. Quid faeiam rem cum errore tanto peruersis ae consuetudine implieati dine lauranulerrimis animis3 Non enim seiunt isti homine, quid . . alii a
loquantur cum hae loquuntur. Non enim attendunt. nil tam Rogo,nemo enim vos urget, nemo in certa me premit, i--- ὸ nemo p teritis insultat erroribus,tiis qui diuinam ni i- do. capsi sericordiam experitis non eis, vi careret erroribus tan XVII. tum id agamus ut aliquando finiantur. intuemini pauia Eltilii sine animo state es amaritudine. Omnes homines innatis mon vos sed errores A fallitates odimus. Quςso intuemini paululum. Deus imisericordiarum adiuua in tuentes,ct verum quarent ibus interius lumen accende.
Quid enim intelligimus, si non intelligimus rectu nae. lius esse quam prauum Quaero ergo a vobis si placide
modesteque accipitis, rectum latus terrae tenebrarum,
quod recto lateri terrae lueis adiungitur,s itispiam a pratiaret nullam ne illi pulchritudinem adimeret Noeelse est fateamini, s latrare nolitis, non solum S s deprauetur pulchritudine auferri sed eam etiam pulchritudinem quam cum recto latere terrae luminis potuit habere communem. Hanc ergo auferens, & de recto
prauum faciens, vi discordaret quod concordabat, re abhorreret quod construebat, nunquid aliquam inde 'auserret substantiana iste ergo discite, non substantiam malum esse sed sicut in eorpore commutatione forti
in deterius amitti speciem vel potius minui. & nedum diei quod pulchrum antea dicebatur, ct displicere eorpus quod antea placuerat. Sic in animo rectae volunta tis decus,quo pie visa' vivitur,commutata in deterius tivoluntate deprauari: quo peccato e siet animam mise- vram, quae honesiare retiae volutatis beatitatem obtine bat,nulla addita detractave lubstatia. Deinde etiam it. lud cogitate, auia etsi concedamus aliis causis latus terrae tenebrarum malum esse, quod obscuriI, suod ten
brosum vel si aliquid aliud dici potest, no tamen in eo
quod rectum est,malum est. Sicut ergo concedo in eius colore esse aliquid mali. sie necesse est & vos concedatis cile in eius rectitudine aliquid boni. Nefas est itaque
hoc quantumcunq; bonuin est,alienare ab artifice deo, a quo esse onane bonum quod in quacunque natura est, nisi credamus perniciosisinae erramus Quo modo ergo ille S summum malum esse dicit hae terram in cuia ius lateris rectitudine inuenio quantu ad corpus atti-nct.no partiς pulchritudinis bonui ct ab omnipotete atque optimo deo eam vult esse penitus aliena, cum id ipsum bonum quod in illa inueni nati . cui alii tribuendum sit. nis authori bonorum omnium, non imi enia naus sed malum erat inquit etiam illud latus. Puta malum esse deterius esset certe ii no i ectum sed distortum
einet. Quo modo igitur est summum malu quo potest aliquid cogitati deterius 3 Deinde necesse est aliquid boni