장음표시 사용
61쪽
G boni sit. tuo carendo si res quaecunque deterior. Car do aut e lectitudine seret latus illud deterius . inest e so illi boni aliquid rectitudo. Et nunquam mihi dicis,
unde inest, nili ad eum te contuleris a quo sue magna sine parua. omnia tamen bona esse fateamur. Sed latria lateris huius consideratione transeamus ad alia. distarci ilabitabant inquit in illa terra ignea corpora: se- uia his nera scilicet pestifera Cum dicit, habitabant: animata iam Mesa utique atque viuetia vult intelligi . Sed ne de verbo ea μνὰ, renis lumniari velle videamur, attendamus istos omnes ha Da grata. bitatores terrae illius,quemadmodum in quinq; generaca i vitia distribuerat.Hinc infinitae,inquit tenebrς ex eaden uir. manantes natura, inaestimabiles cum proprii, foetibus vltra quas erant aquae coenosae ac turbidae cum stiis in habitatoribuη : quarum interius venti horribiles s vehementes cum suo principe & genitoribus, Rullum regio ignea S corruptibilis cum suis ducibus S nationibus: pari more introrsum gens caliginis ac fumi plena, in qua morabatur immanis princeps omnium S dux. habens circa se innumerabiles principes, quorum omnium ipse erat mens ct origo, haeq; fuersit naturae quinii que terrae pestiferae. Animaduertimus quinque naturas quas partes unius naturae, quam vocat terram pestis
ram. Hasunt autem: tenebrae aqua, venti,ignis, fumus, quas quinque naturas se ordinat, ut exteriores caeteris sint tenebrae a quibus numerare incipit. intra tenebras aquas costituit, intra aquas ventos,intra ventos ignem,
intra ignem iunium. Et habebant istae quinque naturae sua qu*que genera inhabitatorum suorum, quae nihilominus quin sunt. Quaero nanque,vtriim genus unum
habitantium erit in omnibus quinque naturis, an diauersa genera, sicut naturae ipsae diuersae sunt Diuersa fuit te lespondent,S de aliis libris ita docent, quod te.
nebras habitauerunt serpetes:aquas natantes, sicut sunt pisces: ventos volantes sicut sunt aves:ignes quadrupedes scut sint equi leones,& cstera liuiusmodi fumum m vimi bipedes, sicut sunt homine . Quis igitur ista ordia
oris ii, nauit, ius diistribuit at distinxit quis numerum . qua-Is terra te- litates,tormas,vitam dedit i scenim omnia per seipsaniarura p- bona sunt,nec inuenitur unde cuiq; nature nis a boni has arani- niunt bonorum deo aut hore tribuantur. Non enim sit νοῦ L cut chaos describeremus, quo modo etiam insinuare S. cap. Poetae solent, informem quandam materiem sne spe-XXIX. eie,sine qualitate, sine mensura, siae numero Se ponde
I re sne ordine ae distinctione cosi sum neseio quid atq; omnino expers omni qualitate. Unde illus quida do-πci Prop. ctores Graeci Poeton vocant: No ergo se isti hane qua
vocant terram tenebrarum insinuare conatur,sed om
ia in o nino aliter longeq; diuerse atque contrarie latu, lateri
adiungunt atque collinunt: naturas quinque numerat,
distinguiuat,ordinant qualitatibus propriis en tineiant, nec eas desertas ac infacundas esse permittunt sed sui inhabitatoribus complent: eisdemq: ipsis formas con-Duas ct suis inhabitationibus aceommo las tribuunt, de quod antecellit omnibus vitam. Haec tanta bona e numerare,& ab authore omnium bonorum deo alienaeise dieere, hoc est nee in rebus agnoscere latum ordi Gis ,σ nis boni , nec in se tantum erroris malum. Sed ista,
Ub ma inquit, ginera 'uinque illas naturas inhabitantia, saeua
istium is ei alat atque pestifera quas ego in eis quietam. estem q. tiis , dia laudauerim. Ecce ego tectura vitupero quae in illis malaia a Mi ede criminatis, laudatu mecum quae in illis bona ipse
.s, M. commemoras: ita videbis bona malis permixta te vel
cis . xxx se constituere pro summo S extremo malo. vituperoibiteeum pestem, lauda ibi mecum saluten, Non enim
genera illa vel gigni,vel nutriri, vel inhabitare terram gillam sine salute aliqua potuissent. Vitupero ibi tecum
tenebra ς, lauda ibi mecum facunditatem. Tenebras Onim diei, inaestimabiles.' addi, tamen, eum proprii, V. ριωπfoetibus:quanquam tenebrae non sint corpor toti,inq; ιλβη Δhoe nome lucis abalia est: scut nuditas carere vestitii: Tura. de inanitas, vacare corporis plenitudine: ac propterea tenebrae nihil gignere potuerunt, quan uis terra potu rit tenebrosa id est,carens luce,aliquid gignere. Sed in terim haee omittamus , foedus aptum saluti de quaedam
cocordia numerosi,ordinat atque in unitatem coc discat membra nascemium, sibi inuicem moderationis pace congi uentia. Quae omnia,quis non intelligat in tori laude, luam tenebras vituperatione dignanda Vbtupero ibi tecum canum turbidum aquarum, lauda ibi mecum S ipsam speciem qualitatem V aquarum, de in .
habitatorum natantium membra congruentia, vitam corpus continentem de regentem, & omne temper
metum sui generis valetudini accommodatum: quantumuis enim aquas coenosas turbidasque reprehendas, eo tamen quod tales aquas dicis, ut animantia sua possint S gignere S continere, speciem illius qualiscoque L
corporis de partis sntilitudinem, qua in v nam formatur pacatum; qualitatem,auferre non potes quia si a stuleris nullum erit corpus: quae omnia si es homo sentis cile laudanda. Et quantumuis illorum inhabitatorum saeuiciam,& inter impetus,dilacerationes S vasta tiones exaggeres, no eis tamen adimis numerosos se
marum terminos, quibus sibi singula eorum corpora membrorum parilitate pacata sunt, Se tempera metum salutis S in oderame formae partes sui corporis in unitatem amicicic concordia': redigentis: quc si humano sensi intueris, vides plus esse laudanda quam vituperadaquae displicent.Vitiis ero ibi tecum horrore ventorum,lauda ibi mecum eorundem ventorum spirabilem nutricem': naturam,ct speciem corporis,congruentia partium cotinuati atque diistis: quibus rebus omnibus illos inhabitatores suos poterat ed gignere i& al re salubriter continere eomina': inhabitatorum,ctam caetera quae in omnibus animantibus superiori ratione laudata sunt,tum proprie impigros de faciles unde velint & quo velint transitus, de alarum in volatu cocordem nisum S non imparem motum. Vitupero ibi tecum corruptionem ignis, lauda ibi mecum genitalem ignem A vigente, opportuna in ' eius temperationem nascentibus, in ut calescerent. R ut suis numeris linia- ha γρὸ
mentisq; perscerentur, de vi vivere atque habitare ibi , - possent quae omnia no solum in ignis habitatione, sed in ipsη quoque habitantibus miranda de laudanda esse cognoscis.Vitupero ibi tinim obscuritate fumi, ct in manitatem principis qui in eo scut dicis, morabatur: lauda ibi meeo. quod vel in ipso sumo nullam partem inuenis dissimilem caeteris: ex quo in genere suo partium inter se suarum ei gruentiam modumquectast
dit vi quada unitate si quod est que nemo sobrie eonsiderat,& non mirabiliter laudat. Quid quod etiamsimo addis vim potentiam' generandi. quando eidem quo inhabitatores principes tribu , ut quod hic nunquam vidimus,ibi fumus foecundus si,& salubrem suis v.hsus habitatoribus tribuat mansionem Quod etiam in H; - a ipso simi prineipe immanitate solam aduertistinuam
vituperares, nonne debuilli attendere caetera quae te in hiis deius naturae lausem cogerent ρ Habebat enim animam S eorpus illam vitiis eantem .hoe vita inspiratum: in
illa regeret hoc obtemperaret: illa pna iret, hoc subs
62쪽
A queretur: illa contineret, hoe no dequerela illa moueret in numeros,hoc numerosa membrorum copagine sta biliretur. Nonne te ad laudem mouet in hoc viro principe vel pax ordinata,vel ordo pacatus Quod aute de uno dictum est,hoe de exteri; intelligi licet. Sed enim erat in alios seuerus S immanis: non hoc laudo, sed illa quae non vis attendere. Quae s vel admonitus intuetur atque eons derat quisquis Manichaeo temere credi dit,sne dubitatione cognoscit, eum de istis naturis io
quitur de bonis quibu1dam se loqui: sed no summi, &infabricatis,scuti est detis una trinitas neque de his fabricatis quae sublimiter ordinata sunt, scuti sutit angeli
sancti S beatissimc potestates sed de infimis & pro stii
generis modulo in imo rerti ordinatis bonis' quae dum
comparantur superioribus, vituperandae ab imperitis existimantur: & dum cons derantur quantum his dest boni, quod illis adest, eiusdem boni absentia mali noamen tenet. Et ego quidem propterea sede istis naturis disputo, quoniam ea nominantur quae in hoc mundo
nota sunt nobis. Nouimiis enim tenebras aquas,vetos, ignem, mum: nouimus etiam animalia serpentia, Dan tantia volantia,quadrupedia, bipedia, In quibus omnibus, exceptis tenebris, liut vi dixi nihil sunt aliud quam
lucis absentia, quae oeulis non videndo disternuntur,seut silentium auribus non audiendo,no quia tenebrae
sunt aliquid ,sed quia lux non est: sicut dicimur auribus percipere silentium,non quia est aliquid sed quia sonus
Doest. Exceptis ergo tenebris in hac enumeratione,caeterae naturae sunt etia omnibus notae: quarum speciem
quia in quantumcunque est, laudabilis de bona est, ne
tuo prudens abalienat ab authore omnium bonorum N λγ. ω. deo. Nam ille Manichaeus scut voluit naturas quas
βA, hic dicit ordinare in phantasmatibus suis velut in gena es sis te tenebrarum omnino falsus esse conuincitur. primo,
mitivi essi quia tenebrae nihil possunt gignere, ut dimim est, Sed
sitima ma no talcs,inquit,erant illae tenebrae quales hie nosti. Via
L. cap., de ergo me de illis doces 3 An forte tam verbosus do-xinu. ctrinae pollicitator cogis ut credam Sed fac me credere. illuci tamen icio, quod si non habebant aliquam faciem setit istae non habent nihil generare potueriint si
autem habebant,meliores erant. Tu autem cum dicis,
non futile tales, alias peiores aliquas credi cupis. Posses dicere etiam silentium quod se est auribus, ut tenebraec oculis, aliqua ibi surda vel muta animalia genti illi: vicum tibi diceretur, non esse aliquam naturam siletium: responderes , sed non tale siletium erat quale hie nosti: ut omnino quod velles diceres eis, quos semel ut tibi crederent decepisses quanquam id quod eum induxit. ut in tenebris serpetia nata esse eo tingeret, in ipsis quidem primordiis naseentium potuit bene animadueiti. Sed sunt serpentes qui tam acute vident, ct sic praesentia lucis exultant, vi grauissimum testimonium contra eum dicere uideantur. Deinde in aquis natantia Deilesiit hic dieere S ad illa trasire phalasmata:se S in votis volantia quoniam huius cras oris aeris impulsus in
quo aues volant,ventus dicitur. In igne vero quadrupedia . unde illi sitsere in metem venerit nescio. Et ta men flustra hoc non dixit sed parum attendit, R errauit nimis. Hanc enim rationem solent reddere, quod quadrupedes edaces snt,& in e cubitum multum se Deant. Sed multi homines edacitate sua superant quamlibet quadrupedem, qui certe bipedes sunt, quos non ignis, sed stimi esse filios dieit. Anseribus vero no facile quicquam edacius inuenitur: quos sue in fumo ponat, . quia bipedes sunt sue in aquis,quia natare amant : siue
in ventis, quia pennati sunt, ct interdum volant 1 ad Dignem certe secundum eius distinctionem non perti
Dent. Quod autem attinet ad seruorem e cubitus, credo eum animaduertisse hinnientes equos, ct saepe mo
sis siqnis raptos in foeminas quod animaduersum dum vult cito scribere, non attendat passerem parietinum,in cuius comparatione quiuis admissarius frigidissinius inuenitur. Bipedes vere in fumo cum ab eis qua ritur quare ordinauerit, respondent elatum S superbum ense bipedum genus. Hinc enim homines originem trahere dicunt: ct quonia simus globosus & qitas tumidus in auras erigitur,superbis ei se similem non absurde attenderunt. ς animaduerso sussicere debuit ad alia quam similitudinem dandam de superbis hominibus,
siue allegoriam uel formadam vel intelligendani non tamen ut ideo bipedes animantes in sumo S de fumo nati ei se credantur. Nam ct in puluere nasci debuerunt, quia saepe non minore ambitu R elatione surgit in cre-hmi:& in nebulis, quia plerunque de terra ita exhalantur. t longe intuentibus incertum etiam faciant, fumusne an illae sint. Postremo eur in aquis & ventis de Eliabitandi patientia ad habitatores ductu est argumentum,quia videmus S natantia in aquis & volantia inventis vivere. Ignis vero S fumus non deterruit homi nem mentientem, ut puderet eum tales ibi habitatores
constituere,quibus nihil costitueretur absurdius 3 Nam quadrupedem ignis incendit atque corrumpit,& bipodes fumus offocat atque necat. Vel hinc certe cogitur fateri, se meliores dicere in gete tenebrarum istas fuisse Naturas,ubi vult omnia peiora credi. Siquidem ibi gignebat ignis quadrupedem S nutriebat S continebat innoxie vel etiam commodissime. Similiter S stimus bipedes suos elementissimcisnu editos, non solum s- ne inolestia,sed vitaliter atque indulgenter usque in illum principatum educabat S continebat. Ita oste dianaturi ita naendacia,animaduersione rerumquς videntur in mundo.minus diligenti minus is soletit,carnali len
si concepta,& phalasmate parturita,& temeritate edita atque conscripta, haereticorum numerum auxisse.
Sed illo genere magis vrgendi sunt,ut intelligant esses possunt,quam vere in catholica dicatur,omnium na- natura ac turarum eile aut horem deum, quo de genere superius monagebam cum dicerem, Vitupero tecum pestem, eaec ita. XXXIII. tem,ccen statem turbidam horribilem vehementiam, Feorrii ptibilitatem.immanitate principum, S his timilia. Lauda tu mecti speciem, dili inctionem , ordinationem, pacem, unitatem formarum , membrorum conis gruentias,S numerosas parilitates.vitalia spirameta Sentit timenta, tempera metum salillis,regimen a modoramen animae, famulatus φ coiporum similitudinem, eoncordiam l partium in singulis naturas, vel quae ha bitabant vel quae habitabatur,ct extera huiusmodi. Sie enim intelligent , si tamen sne pertinacia velint attendere , iam S bona ct mala se miscere cum loquiitur de illa terra, ubi solum S similatim malum sutilia erediderunt. Itaque s tollantur illa quae mala enumerata sunt, bona illa quae laudata sunt, sine ulla vitii peratione remanere,si autem bona ipsa tollantur nullam remanere naturam: ex quo iam videt qui potest videre, omnem
naturam inquatum natura est bonum esse: quia ex una
eademq; re in qua S ego quod laudarem, & ille quod
vituperaret inuenit,s tollantur ea quae bona iunt natura nulla erit: s autem tollantur ea quae displicent, incorrupta natura remanebit. Tolle aquis ut no unt e cenosae Sturbid ,remanent aquae purae atque tranquill tolle
63쪽
c tolle de aquis patrium concordiam,non erunt aquς. Si ergo malo illo adempto, manet natura purgatior: bono autem detracto non manct vlla natura. Hoe ibi facit naturam quod bonum habet: quod autem malum, non natura sed contra natura est. Tolle de ventis horrorem S nimium impetum qui tibi displicet, potes e gitare ventos lenes atque moderatos. Tolle de ventis partium similitudinem, qua eorum corpus in unitatem continuatur, de sibi pacatur vi corpus sit, nulla suberit natura quam cogites. Longum est caetera persequi, sed manifestum est eis qui nullo studio partium iudicant, cum istae naturae commemoratur adiungi eis quaedam quibus displiceat, quae cum detrahimus naturae meli
res manent. Vnde intest igitur eas inquantum naturae sunt, bonas esse, quia cum eis vicissim omne quod hinnum habet detraxeris,naturae nullae erunt. Animadue
lite etiam qui recte vultis iudicare, illum quoq; principem immane: cui s auferatur immanitas,attendite qua- . ta laudabilia remanebunt. Copago corporis,membrO- tum hinc atque inde congruentia formae viritas ct pax
contextarum inter se partium animae regentis ac vege-H tantis famulantis ct vegetati corporis ordo S dispositio. Quae omnia bona si auferantur. R si qua sorte in L
sola mala niis enumeraui, nulla prorsus natura subsilit. Sed ι, ὸν fortasse dicetis,illa mala de talibus naturis no posse au- uani scies. fori, ct ideo naturalia debere accipi. Non nunc quaeri- ροι tur quid possit,uel non possit auferri: sed certe no par XXXIIII. tium lumen est ad intelligedum, Omnes naturas in qu tum naturς sunt bonas eis: quod sine illis malis cogit,ri bona illa possint: sine bonis autem illis nulla natura cogitari potest. Na sne turbatione coeni possum aquas
cogitarcsne pace autem continuatarum partium,nubia species corporis animo occurrit,aut ullo modo sentiri potest ac per hoe nee illae aquae coenosa sire isto bono esse potueriit quo bono sebat, ut alicua natura cor
porea posset esti. Nam quid dieitis, quod illa mala de
naturis talibus non possint auferri, Resp5detur quod δὶ illa bona de naturis talibus non possunt auferri.Cur ergo istas res propter mala qua auferri non posse arbitramini mala naturalia vocare vultis: propter bona vero quς auferri non posse conuincimini,bona naturalia voeare no vultis'Restat ut quaeratis, nam ipsa solet eis e
vox vltim unde sint illa mala qu mihi quoque displii cere dicebam. Respondebo fortasse,s vos prius dixeritis unde sint illa bona, quae vos quoq; laudare cogimini si ab tardissimi eordis esse non vultis. Sed quid ego istud quaera,eum virique fateamur, omnia stiacunque ct quantacunque bona sunt,ab uno deo esse qui summe bonus est Resistite ergo vospsi Manichaeo, qui tot &tata bona quae commemorauimus iusteq: laudati inuis,paeem cocordiamq; partium in unaquaque natura, salutem valentiam i: animantium,& caetera quae repetere iam piget,ita in terra commentitia tenebrarum esse ar bitratus cst, ut ab illo deo quem bonoru omnium fatetur aut horem, alienare conaretur. Non enim ea bona
vidit dum hoc soli, attendit quod displiceret: taqua nisi quispia leoni, fremitu exterritus, ct eum intuens tra hentem ae dilaniat eur pecorum aut hominum e lora quaecunque apprehendiis t. puerili quadam infirmi
tate animi tanto timore percelleretur, ut solam ferita tem leonis intuens atque saeuieta, e tera eius negligens omnino atq; pr teriens naturam illius animantis, non tantum malum sed magnum etiam malum esse clamaretallo scilicet exaggeratius, stiato timidius.At s edomita feritate dulcem leonem masterum s videre praesertim s nunqua antea fuisset de illa bestia territus tune icvae aret securo atque intrepido leonis pulchritudinem cotiderare atque laudare. De quo ego nihil di eam nisi quod ad rem maxime pertinet, seri posse,ut aliqua natura ossendat ex aliquo, ct in totum nascatur odium eum nranifestum si multo meliorem esse speciem veraeae vivae bestiae, etiam cum terrct in sylvis, quam imitate atque smulatς cum in pariete picta laudatur. Hoe e go errore ille nos non decipiat nec ceeos faciat ad c siderandas naturarum species, euin qu da in his itar preliedit,ut omni ex parte cogat displicere, quod omni ex parte reprehendere non potest: atque hoe modo animum ad xquum iudicium componentes,qu ramus iam unde sint cum illis bonis mala, ius me quoque in probatur iam dicebam. Quod facilius videbimui, si in unum nomen potuerimus cuncta conferre. Quis In tin Menim dubites totum illud quod dicitur malum, nihil cerrum, esse aliud quam corruptionem Possunt 'itii de aliis atq: ibi henum aliis vocabulis ars alia mala nominari, sed quod om- fuit ca antiam rerum malum st,in ciuibus mali aliquid anima da XXV. uerti potest,corruptio est. Sed corruptio peritae animae imperitia vocatur, corruptio prudentis imprudentia, Lcorruptio iusti elae iniusticia, corruptio sortitudinis ignauia, corruptio quietis atque tranquillitatis cupidiatas vel metus vel tristi eia vel iactantia. Deinde in cor pore animato coi ruptio sanitatis dolor S morb'. cor ruptio virium lassitudo,corruptio quietis labor. Deinde in ipso loco corporis, corruptio pulchritudinis foeditas , corruptio rectitudinis prauitas, corruptio ordinis peruersias, corruptio integritatis discissio aut fi
ctura aut diminutio. Longis est de Gifficile de harii tertiquas comemoraui de aliarum innumerabilium omnes corruptiones nominatim enunciare,cii etia multς quae
dicuntur in corpore possint X in anima dici, S in numerabilia sunt, in quibus propria vocabula corruptio teneat. Veruntamen videre iam facile est nihil noeere corruptionem,nisi quod labefacit naturalem statum &ideo eam non esse naturam,sed contia natura. Quod sino inuenitur in rebus malu nisi corruptio,& corruptio non est natura nulla viis natura malum est, sed si hoc ob histi,
forte intelligere n5 valetis, illud attendite quod omne aquod corrumpitur bono aliquo minuitur: quia ii non
corrumperetur,incorri)ptu esset si vero etiam non pos- Mset omnino corrupi,incorruptibile e re. Necesse est autem vi siue incorrupti siue incorruptibilitas boni, si, si malis est corruptio. Sed nunc de natura incorruptibili nulla qii aestio est, de his agitur quae pollunt eortu pi, quae dum non corrumpuntur incorrupta diei ponsent, incorruptibilia no possunt. Illud entin folii inco ruptibile proprie dicitur, quod non tantii no corrumpitur, sed etiam nulla ex parte eorrumpi potest. lnco s. rupta ergo quacunq; sunt & tamen corrumpi possunt,
eum corrupi coeperant, eo ipso bono minuutiir quo incorrupta erant X magno quidem bono,quia magnum
malum est corruptio:& qua liti in eis augeri corruptio potest,tandiu habent bonii quo minuantur. Quapropter naturae illς quas in tenebratii terra sutile confingit, aut poterant corrumpi, aut non poterant. Si non poterant,incorruptibiles erat. quo bono superius nihil est.
Si poterant, aut corrupebantur,aut non corrai mpebantur. Si non corrumpebantur,incorroptς eiat, quod videmus sine magna laude dies no posse.si aute corrumpebatur.minuebatur illo tam magno bono. Si minue bamur bono habebat boni, quo minuerentur Quod si habebant bonum,non erant natura ills summum ma- .
64쪽
A sum, & omnis Manichci fabula falsa est. Sea quo-Vis te ιιν - niam qu suimus quid eisit malum, neq; hoc naturam, in is l, sed eorra naturam esse cognouimus, coiequenter quae-H. cclvi rendu est, unde hsiquod ille s fecisset minus italle in XXXVI. has tali erroris anguilias laberetur. Prae propere quippeae praepostere quaesiuit unde esset, alio a primo no itiς- sierat quid esset. Et ideo nullo modo poterant quaereti occurrere nisi vana phalasmata, quib' dissicile animus carnalibus sensibus multum pastus exuitur, Dicet ergo aliquis non iam certare,sed tria errare desiderans vnde
est ista corruptio quod quasi generale malia rerum bo-
Narab. . narum,sed tamen corruptibilium ei se coperimus Qui talis quaerit cito inueniet magno ardore verum petens, ct collanti perseueratia pie pulsans. Per homines enim M. ib. 11. comm cinoratio aliqua signis verboru fieri potest. Do. eet autem unus verus magister ipsa incorruptibilis v ritas. lus magister interior: qui etiam exterior factus ess,ut nos ab exterioribus ad interiora reuocaret:& foramam serui accipiens, ut eius sublimitas surgentibus in Ille notesteret,iaeetibus humilis apparere dignatus est. lns eius nomine supplices sumus, ct per eu misericordiam patris implorantes ista quaerantiis. Primo enim breui Dii me respoderi potest quaerentibus unde corruptio est, eum dieitur, Ex eo quod hae naturae quς cornutipiron sunt non de deo genitae,sed ab eo de nihilo factae sunt quas quoniam bonas ratio superior demonstrauit, nemo potest recte dicere. no deum bona fecisse. Si autem dixerit summe bona fecisse, oportet intelligat summunia, deas bonum ipsum esse qui fecit hae bona. Quid mali. I-- ι inquis fieret, ii S illa serent sim me bona Et tamen s s. capvis quis ex nobis quae rei et accepto & credito deo patre VII. summo bono, si esset aliud summe bonis, unde ei te pie nobis videretur,nullo modo recte responderemus,nisi
de deo patre qui summe bonus est. Quod ergo de illo
est,meminerimus natum de illo esse non ab eo iacto de
nihilo. S ideo es hoc sum me, id est, incorruptibiliter boni, est videmid s iniuste flagitari, vi tam summe bona sint quae fecit de nihilo, quam summe bonus est que de se genuit,quem nisi unu genuisset, non id quod ipses. η.i. genuisset, quia ipse unus est. Quapropter de meo quide filio per quem facta sunt a patre omnia bona de nihilo imperite atque impie fratres que tur, nisi ex eo C quod in nomine apparere dignatus est. Na ideo ct viii genitus in scripturis S primogenitus dicitur. Unigeni
ui . tus a patre, primogenitus ex mortuis. Et vidimus, inquit , gloriam eius tanqua unigeniti a Datre plenii gra- ima. s. tia es velitate Et Paulus dieit, ut sit ipse primogenitus in multis fratribu . Quod si dixerimus,non iam esse ista
bona quc de nihilo facta sunt sed tantum dei naturam
bonam esse,inuidemus tanti, bonis:& vox impia est,iniuriam putare non hoc esse quod deus est,& ideo nolle eise aliquod boni, quonia ei praeponitur deus. Quaeso patere natura animae rationalis aliquato minus esse quam detis est,& tanto minus,ut post isti, te melius aliquid non iit Patere,inquam,ct mitesce illi, ne te adhue
repellat in insina. ubi per angustias poenales etiam atq; etiam bonia quod es vile at tibi. Superba es in geum, si indignaris quae te anteeedit: ct nimis contumeliose
de illo sentis si non inessabiliter gratularis tam magno bonum esse te vi solus si tale praestatior. Quo constituato atque si emato illud ne dixeriὴ o anima humana, Mesolam naturam detisneere debuit .nolle ut post me aliquid boni fieret. Non enim quod bonis est post deum,
iam debuit eise notiissimum. Et hinc maxime apparet
qua tam tibi tribuerit dignitatem. γδd deus qui solus tibi naturaliter dominatur, fecit alia bona quibus tu Dquoq: dominareris. Nee mireris quod nite tibi no omnimodo seruiunt S te aliqua do etia crucient,quia dominus tuus maiorem potestate habet in ea quae tibi se Diunt,quam tu in ipsa, tanqua in seruos seruoruna sum rum. Q, id ergo miri, si tibi peccanti id est non obtemperanti domino tuo,poenalia quibus dominabaris esse
m sunt. Quid enim tam itino,& quid iustius deo 1 Hoenanque humana natura in Ada meruit, de quo non est hie disputadi loeus: sed tamen dominator iustus S iu stis praemiis Se iustis suppliciis approbatur,beatitate re
cte viventium poenam peceat tu in . Nec tamen sine mi sericordia derelicta es,quae certis rerum temporumque meluris vocaris ut redeas: ita recto moderamine altissimi conditoris, quousque ad bona terrena peruentum est,quae corrupuntur a reformantur, ut haberes supplicio mixta solatia, S ut laudares deum delectata ordine
bonoria, de refugeres in eu exercitata experimentis -loruiti. Ita inquanti, tibi terrena seruiunt, locent te esse
dominam suam inquantum autem molesta sunt doeet Evt seruias domino tuo. Quapropter quavis iit ma Natura alum corruptio, es quan uis non iit a conditore natura
rum.sed ex eo si,quod de nihilo factae sunt: tame etia tio. α m ipsa illo regente de gubernante omnia quae fecit, se ose hila. caput Uinata est,ut non noceat, nisi naturis infimis ad suppli- XXXVIII. eium damnatoria, de exercitationem admonitionem*redeuntium, ut inhaerendo deo incorruptibili maneat incorrupti quod unum est bonii nostris: seut per Pr phetam dieitur, Mihi autem inhaerere deo bonum est. Uur,. Ne m illud dixeris, Non faceret deus naturas corrupti bile, unquantia enim naturae sunt,sicit deus: inquatum aute eorruptibiles,non deus fecit. Non enim in ab illo corruptio, tui solus est incorruptibilis. Si hoc eapis gratias age deo: si no capis. quiesce, & noli temere nodum intellecta damnare supplexq; illi,qui lumen mentis a
cendit attende ut intelligas. Cum enim dicitur,natura corruptibilis mon unu ,sed duo nomina dicuntur.ltem
eum dicitur, Deus secit ex nihilo:n5 unum,sed duo nomina audiuimus. Redde ergo istis sngulis illa singula
vi eum audis natura, ad deu pertineat: cum audis cor
ruptibilem ad militum:ita tamen ut ipsae corruptiones, quavis nolint ex dei arte in eius tame potestates nidis pone lς pro reium ordine S meritis animarii. ideo re. Fcte dicimus ab illo esse praemiu atq suppliciti. Ita enim feeit corruptionem vi possit corruptioni eum dare,qui corrumpi meruit id est, qui seipsum caperit peceando
corrumpere,ut cruciantem sentiat corruptionem inui
tus qui blandientem illicita oblectatione concupiscentiam volens comist. Non enim in veteri testam
to tantum scriptum est, Ego Deio bona. S codo malae a sed euidelius in nouo,ubi dominus dicit, Nolite timem re eos qui corpus oecidiit A: amplius non habent quid XXXIMfaciat: sed eum timete, qui eum corpus occiderit habet potestate animam mittere in gehenam. Voluntariς au- N. s. io. te corruptioni addi iudicio diuino poenale corrupti nem, manifestissime Pauline Apostolus attestatur, cum
dieit,4 eplum enim dei lanctu est, quod estis vos: quisquis teplum dei eorruperit eorrupet eum deus. od si in veteri lege dictum esset,quibus inuectionibus isti impetum facerent accitfantes quas corruptorem deum Quod verbu metuetes multi Latini interpretes, noluertit dicere eorropei, sed disperdet illi, deus: ad no deuiantes a re ipsa offensione vocabuli deuitarunt. Quan- qua isti no minus inueheretur in perditore desii, ii hoe in vereri lege, aut in prophetis inuenirent. Sed Graecis exemplaribus
65쪽
ex e plaribus couincutit in quibus apertissime scriptum est, uisquis templum dei corrupeiit,commmpet illum deus. Quod si quis ab eis qua rat,quo modo dictum ut, ne corruptor putetur deus, exponunt statim, Corrupet dictum esse, corruptioni tradet: vel f quo alio modo possunt. Quo animo si essent in veterem legem, S multa ibi miranda intelligerent: & nodum intellecta non cum odio lacerarent, sed cum honore deferrent. Quisquis autem nondum credit ex nihilo esse cor ruptionem, proponat sibi haee duo esse S no elle, quasi ex diuersis partibus intelligendi gratia, ut cum tardis tardius ambulemus: deinde uelut in medio eonstituat aliquid .utpote corpus animantis,& qu rat hoc secum, dum formatur illud corpus, ct nascitur: du augetur Gius species,nutritur,conualescit, roboratur, decoratur, firmatur inquantum manet,& inquantum stabilitur,inquam partem tendat,virum adesse, an non esse: nodii
bitabit quide elle aliquid in ipsis etiam primordiis i sed
quanto magis forma & specie ct valentia constabilitur atque sormatur, tanto magis seri, ut iit, ct in eam patatem tendat qua positu est esse. Nunc ergo incipiat corrumpi,debilitetur omnis ille status,langue seant illet via res marcescat robur,forma foedetur,ditiis in compago membroru ,eontabescit S defluat concordia partium quirat etiam nunc per istam eorruptionem quo tedat, utrum ad esse,an non esse No puto usqueadeo caecum S tardum ut dubitet quid ipse respondeat S non sentiat quanto magis quodque corrupitur nio magis ad interitum tendere. Omne autem quod ad interitu tendit ad non esse tendit. Cum ergo deum incommutabiliter es ineorruptibiliter vile credendum sit, id autem quod dicitur m nil penitus no esse manifestu st: ct eum ista proposueris citi ct non esse, at cognoueris qu5to augetur species anto quidq: tendere ut sit quanto autem magis augetur corruptio, tanto magis tendere vino st, quid dubites dicere in unaquaq; natura horrupis tibili quid in ea sit ex deo quid sit ex ni nilo,cum species
secundu natura sit corruptio cotra naturam: quia spoetes aucta cogit esse,& deum fatemur summe olet eo ruptio vero aucta cogit non esse, ct constat quod non est nihil esse. Quid inqua,dubitas dicere in natura coris
ruptibili quam ct naturam dicis & eorruptibile dieis, dicere quid sit ex deo, quid ex nihilo Et quid quaeris
deo natura contrariam, quem si confiteris summe esse, vides es non esse eotrarium Cur ergo inquis,quod natura deus dedit,tollit eorruptio/ Non tollit nisi ψbi permittit deus: ibi aute permittit, ubi ordinatissimum a iustis,imum iudieat pro terum gradibus, ct pro me ritis animarum. Na ct species vocis emissae praeterit,&s lentio perimitur: ct tamen sermo noster ex praeeuntiuverborum deeessione ac successione peragitur, & moderatis flentiorum interuallis decenter suauiter distinguitur : ita sese habet etia temporalium naturarum infima pulchritudo vi rerum transtu peragatur S diastinguatur morte nascentium Cuius pulchritudiniso diae ct modos s posset capere sensus noster atque meis moria,ita nobis plaeeret, ut defectus quibus distinguiatur, nec corruptiones vocare auderemus. Quod autem
in eius pulchritudinis parie laboramus. in nos fluentia deserunt temporalia. quae diligimus S peccatorum poenas luimus, ct sempiterna diligere commonemur. No ergo in hae pulchritudine quaeramus quod no a cepit quae ideo infima est, via quod quaerimus,non a cepit: es in eo quod accepit,laiidemus deo, qui tantum
erici bonum etiam huic qua is ins met dedit. Nec ti
tamen ut amatores eius inhaereamus, sed ut dei lauda- Κtores eam tra rediamur, ut supra eam collocati de ea iudicemus non ei connexi in illa iudicemur. Festi Ηο nemus itaque ad illud bonu, quod nec locis grassatur, f- nee tempore voluitur, S unde speciem formantit: accipiunt omnes locales temporales s naturae. Ad quod UT videndum iraudemus eor per sdem domini nostri I su Christi,qui ait, Beati modo corde,quonia ipsi deum videbunt. Non enim eos oculos ad illud bonii cernem dum pra parari oportet, quibus ecinitur lux ista diffusa per locos,& non ubique integri, sed aliam partem hie habes alibi aliam. Verum illum asperuam aciem φ pia gemus,quo cernitur quantum in hac vita licet, quid sit
iustum, quid pium, quae si sapientia pulchritudo, quae
quis litis cernit,preponit longe omnium localium spaciorum plenitudini. ct sentit ut ista cernat, non per i eorum sparia diffundi acie mentis suae, sed ancorporea potentia stabiliri. Cui aspectui quoniam multum sum Minimici sunt phantasmata, qua de carnali sensu tracta DI, O Limaginarie cogitatio nostra versat ct continet,detest, nisi, otiamur illam haeres m.quae suorum phantasmatiim fidem Uri R. seeuta,& diuinam substantiam per locoru spacia,quan- L Ytabis
uis infinii a velut informem mole disiecit atque dissu- αν - - dit. Se eam ex una parte truncavit, ut inueniret locum ea sci cari
malo: quod videre non potuit non esse naturam, sed is, ha contra naturam: ct ipsum malum lata specie εe formis i. - a S pace partium in singulis naturis vigente decorauit, G. XVII. quae sine his bonis nullam poterat cogitare naturam,ut ea mala, quae ibi reprehendit innumerab, quae ibi reprehendit innumerabiliu bonorum copia sepeliantur. Sed huius voluminis iste si termisnus, in caeteris eatera eius deliramenta deo permitte te atque adiuuante arguantur.
Episcopi de duabus animabus contra Manichaeos,Liber unus. p i T v L A N T E dei misericor- omissi vis idia, diruptis & derelictis Na- achri .l nichaeorum laqueis tandem ca- capta Ll tholiea gremio restitutum,libet M eonsiderare nune saltem ac de- plorare illam meam miseriam. t Multa enim erat, quae facere δρο- l bui, ne tam facile ac diebus paticis religionis verassimς semina mihi a puericia salubri ter insita, errore vel fraude falsoru fallaciumve hominum ego ira exanimo pellerentur. Nam primὁ animarum illa duo genera, quibus ita singulas naturas propriasque tribuerunt,ut alterum de ipsa gei esse stibit,natia alterius vero deum nec conditorem quidem velint accipi. s mecum sobrie diligenterque considerassem, mente in deum suppliei & pia, fortasse milii satagenti apparuisset, nullam esse qualemlibet vitam, quς non e ipso qui vita est & inquantum omnino vita est,ad sum , stri. muni v itae sontem principium V pertineat: quod nihil ii. aliud quam summu ct solum, velumque deum possumus consteri. Quapropter illas animas, quae a Mani chris vocantur malae. aut carere vita,& animas no esse:
neque quicqua velle seu nolle, appetere vel sugere: aut si uiuere ut & anima esse possent, ct aliquid tale agere,
66쪽
Λ quale illi opinaretur, nullo modo ea, nisi vita vivere: ' L a,. -- ae ii Christo dixisse constaret,ut constat, Ego sum vita: ore aias nihil esse caiisae cur no omnes animas, cum animae nischii et t. vivendo esse no possint,per christum,id est per vitam Venis Itim creatas ct conditas fateremur. Quod ii tepore illo metui I quaestionem de ipsa vita, ct de participalione ustae meam irentia cogitatio ferre ac consentite non posses,quae profectoti,inli . magna est, ct multu serenae disputationis inter doctis
Opis, Π. simos indiges,illud initieere fortasse valuissem, quod alba, sis omni homini sese sine studio partiti bene conlideran fiat, j. ti manifestis,ime appare omne quod seire es nosse dicimur. aut sensu corporis, aut intelligentia nos habere .g his comprehensum. Sensus aure eorporis cita vulgo quin-μ, ἐων. quc numerari, visum, auditum, odoratum, gustum,atq;
tactum,quibus omnibus intelligentia longe lateq; praestate & excellere, quis mihi non vel ingratus impius mconcederet Quo eonstituto atq: firmato illud conseia qui,& cum quae ta&i ct visu, vel qtio libet alio modo
corporaliter lentirentur tanto essent inferiora his iliae intelligedo assequetemue, quanto ipsos sensus intelli
gentiae cedere videremus. Qtiam ob rem cu Omnis v Lia,S: Ob hoc omnis anima nullo eorporis sensu sed sou lo intelle iti pereipi queati sol autem iste at s luna omnisque lux, itiae mortalibus his oculis cernitur , ab ipsis quoq Manichais, vero & bono deo tribuenda esse di
catur.summa esse dein etiam id praedicare pertinere ad deum quod pereorpus intuemur: luod di non lotu ani mo sed ipsa sitibi imitate animi, mente scilicet atque intelligetia caperemus, id est vitam,qualiscunque illa diceretur,tamen vitam eodem deo authore priuadam &viduanda putare. Num enim quid sit vivere,quamq; secretii ab omni corporis sensu, quam ψ omnino incorporeum si meipsum inuocato deo interrogare, respodere non possim Aut non illi quoq; fateantur, non solum vivere illas, tuas detestantur animas,sed etiam im-
M. M.f. mortaliter vivere- Quod ψ a Christo dicto est, Dimit te mortuos sepelire mortuos suos: no omnino de non vitientibus sed de peccatibus dictum. quae immortalis animae sola mors est,scribente Paulo, Mortua est vidua quae in delieiis vitiit: simul enim & mortuam esse dixites vivere. Quare no ego quato decoloratius vivat peccatrix anima, sed illud ipsum latum quod vitiat attei
derem. Quod ii percipere nis intelligendo no postem,
C eredo veniret in metem tanto esse quamlibet animam luci,quam per hos sentimus Oculos praeferenda, quat a intelligentia ipsis oculis praesememus. Lucem auteillam illi quo a patre Christi esse consirmant, ego ne' tadem, uda ab eo esset quae eunque anima dubitarem
I ' Ego vero no modo de anima sed de quouis etiam cors ore, quin ab ipso esset nihil omnino , ne tu quide hoe ei licet illius imperitiae at s atatis ambigerem si forma quid esset quidve formatu: quid species.& quid indutum specie: deinde quid horti cui eatisi eisci pie caute scogitarem. Sed de corpore interim taceo de anima c
queror,de sporaneo & vivido motu, de actu, de vita de immortalitate. Denil conqueror,quod aliqua rem ista
omnia sine dei bonitate habere potia miserrim' credis di quJd quanta essent negligeter attendi hoe mihi ge
mendum hoe defledum puto. Voluerem mecum haec, loquerer mecum, deferre ad alios, quae vis esset intelli
tendi quoniam nihil esset in homine quod huic excelentiae possemus e5ferre preponerem: ubi mihi hoe homine .si modo essent homines, coeelsissent, quaererem
virum his oculis viderent .id e intelligerent; ubi ne gauissent, colligerem primo loge esse sensui oculorum
istorum intelligentia metis anteponenda deinde sub. Diungerem. id quod re meliore perciperemus,necessario melius iudicandi .Quis hoc non daret Ergo pergerem qiiaerere, Anima illa,quam mala dicerent,oculis ne sentiretur illis an mente intelligeretur Mente faterentur. Quibus omnibus inter nos couenientibus atq; congrismatis, quid cosceretur Ostenderem, animam illa scili cet,quam execrarentur, luce ista qua venerarentur esse meliorem quando uide illa intellectu mentis hae siti. su corporis innotescit. Hie vero h rerent fortasse, dii cemq; ratione seqvi recusarent tanta est vis veternosa
rum opinionis S diu defensae atqἰ credit; cliitatis. sed
ego instarem magis haerentibus no aspere,non puerilis ter,no pervicaciter,repeterem quae cocessa sum: ct quae essent cocedenda inonstrare. Hortarer ut incommune consulerent, viderent cote quid nobis negandu eii et, utrum intellectu illis carneis luminibus praniendum, an excelletius ein quod animi excellentia, quam quod vili sensu corporis cognoscitur,filsum putaret: an illas animas quas alienigenas erederent,tantum intelligenado id est ipsa animae excelletia sciri posse nolent fateri: an Solem ae Luna non nisi istis oeulis notos fieri Vel silet abnuere. Quod si nihil horti nisi absurdissime atque
impii lentissime negari posse animaduerterent, suaderem no eos Oportere dubitare istam lucem, qua cole dam praedicaret.esse anima illa viliorem quana fugien dam monerent. Atq; hic si sorte turbati a me quae ses serere Num etiam muscae anima huic suci praestare cenia proantium serem, respoderem ratam: nee me terreret nausea quod OPHIII.
parua est, ita quod viva firmaret. Quς ritur enim quia hamatio. illa inebra tam exigua vegetet, quid huc atq: illuc pro
naturali appetitu tatillum corpusculo ducat, quid cudirentes pedes in numero moueat,quid volantis pennulas modercturae vibret Quod qualecunque est bene
cons derantibus in tam parito tam magnum eminet, teuiuis fulgori perstringeti oculos pra feratur. Certi Insa quia
uod nemo dubitat, quicquid intelligibile est omnientibili ct ob hoc liti te etia luci diuinis legib' antecel. s. lit. Quid enim cognitione percipimus quaeso,s hoc no V. pereis imus aliud esse mete intelligere aliud sentire per corpus: ct prius illud ab hoc posteriore incomparabili sublimitate distare, ideoq: no posse intelligibilia sensibilibus praeferri, ipse intellectus tantii sentibus eras
ratur. Hinc illud etiam fortasseeogno ere,quod eo n- F
sequens esse manifestum est, cuiniusticia S intempera.
tia caeteraq; animi vicia no sentiantur,sed intelligatum
quo modo sat ut etia ista,quae detestamur damnada censemus: tamen quonia intelligibilia sint,anteire hae lucem queat, in suo genere ista lauda dast. Suggeri tur enim animo bene sese deo subiicieti, prima no om ne quod laiidamus omni quod vituperam' esse ames onendum. Neq; enim quia laudo purgatissimum plumbum ob hoc illud vituperando auro pluris astimo: in suo enim genere quid φ cons derandii est. Improbo iurisconsultum multas leges ignoratem, sed eum tamen probatissimo sutori se prasero, ut necoparadum quidem putem. At tibi in laudo,quod sun arii, peritissimus st: illum aute, qtiad suam professione minus impleat, iure reprehedo. Ex quo repet ire debet e lueem illam, ipin genere proprio persecta esset iure laudari: tame quia sensibiliti retia numero includitur, quod genus intelligibilio generi cedat necelle est, infra initi stas ct inlepirantes animas, suonia sunt intelligibiles, tilia deputata clam: quan uis istas no iniuria damnatione dignissimas iudicetinis duaerimus nai in his,quod coethetur deo,
67쪽
G non quod isti sulgori praeferatur. Quapropter quis litishoe lumen ex deo est e contenderet, non repugnarem: sed magis animas dicerem viciosas,etiam non inquantum viciolae, sed inquantum animae sunt, leum sibi essem maia creatorem fateri oportere. Hoc loco si quisquam ilia Π isti b,s loria cautus es vigilans,iam etia studiosior quam potinacior me admoneret,no de viciossanimis, sed de ip-O a d . . sis animς viciis eiIe quaerendum qiic quonia sensu eor-GUM M. Poris non cognoscerentur, S tamen cognoscerentur,
Di, nisi intelligibilia polle aeripi quς si sensibilibus omnibus antecelltit,cur lucem deo authori esse tribuerim inter nos conuenireti victorii vero aut horem deum ne
ino nisi sacrilegus diceret, Res poderem homini, si aut statini S repeie ut bonis dei cultoribus solet, diuinitus instillitiet huius solutio quςstionis,aut fuisset antea pro
parata quorum ii neutrum meruissem atque potuissem,
coepta disset rem: quod et esset propositum, dissicile eise
ad dignoscendu atq; arduum conterer. Recurrerem in me prosternerer deo inite ingemiscerern, quaeres ne me
in medio spaeto,qua certis rationib' promouissem, haerere pareretur, ne ancipiti quastione cogerer aut intel. ligibilia sensibilib' submittere ae subdere aut ipsum vi H morum dicere authore, cu esset utrumuis horum falsitatis impietatis, plenissimis, nullo modo possem existiniare quad me sie assectu ille desereret. Admoneret potius suis illi, inessabilibus modis,ut eos derarem etiaat s etia virum animi vicia, de quibus aestuarem, inter intelligibilia numerada essent .Q iod ut reperire, opter imbeeillitate interioris oculi mei, qua mihi peccatis meis iure aecidisset, aliquem mihi ad inuisibilia coa' tu eda in ipsis visibilibus machinarer gradum: quorum esset nobis nullo modo certior cognitio, sed cosuetudo fidentior. itaque statim quaererem quid ad sensum
proprie pertineret oculoru: imi enirem colores,quoi iam principatu lux ista obtineret .Hςe enim sunt,quc nullus alius sensus attingit: nam motus corporum, S magnitudines s interualla, ct fguras quavis & oculis, notamen proprie, sed tactu etiam posse sentiri. Vnde colli gerem tanto caeteris corporeis S sensibilibus praestare luee,quato aliis sensibus aspectus esset illustrior. Electa igitur ex omnibus quae corpore sentitatur ista luee qua niterer, de in qua gradu illum inquisitionis meae necessari4 collocarem,ponere attendere quid ageretur hoei modo. mecum l. ita sermocinarer, M sol iste tanta ela litate eonspicuus, ct dies luce sessiciens usq; ad lunt ii militudinem in conspectu nostro paulatim deficeret,
num aliua quicqua oculis sentiremus, quam lucem vi coque fulgentem lucem tamen quaerentes, quod suerat non videndo,& haurientes videndo quod aderat3 Noergo iliti defectum videremus, sed lueem quae defectui
remaneret. Cu autem non videremus, non sentiremus:
quicquid enim sentimus aspectu,no potest non videri, quare si defectus ille neq: visu neque alio sensu sentiretur.no posset inter sensbilia numerari. Nihil enim sen
sibile eit quod sentiri no potest. Referamus nune cos gerationem ad virtutem, cuius intelligibili luce splendere animum couenientissime dicimus. Porro ab haeluce virtutis desectus quidam non perimens animam, sed obscuras, victu vocatur.Potest igitur recte vicium quoque minas nequaqua inter intelligibilia numerari.
ii lueis ille defectus recte de sensbiliti numero eximiatur illud tamen quod remanet animi, id est,hoeipsum quod uiuit atque anima est, tam est intelligibile, quam sensibile illud quod in hoc visbili lumine post defectis quantilautique fulset S ideo anima inquantum anima esset,& virn participaret,sne qua nullo pacto anima es Kn potest,rectis,ime omnibus iensibilib anteferri. Qua
ob rem maximi erroris esse ullam animam dicere non cile ex deo,ex quo esse solem lunam': gloriaris. Quod si ia placeret omnia sensibilia nominare, non modo ea quae seni iremtis,sed etiam ea qua no sentiendo,tamen per corpus iudicarem'sciit per oculos tenebras,& per aures flentium: ct illas enim non videndo,& hoe non
audiendo cognoscimus. Rursici intelligibilia non ea tantum, qua illustrata mente cospicimus, scuti in ipsa sapientia, sed ei iam illa,quae ipsus illustrationis prauatione auelsamur ut est insipietia, quam tenebras animi
congrue dixerim, nullam de verbo facerem cotroue
sani sed tota quaestione in faelli diuisone dissoluerem: statim v approbarem bene attendentibus substatias in telligibiles sensibilibus subsatiis diuina ct in eorruptaveritatis lege praeponi: non earum substantiarum des
ctus,quanius hos intelligibiles illo, sensbiles appellare vellemus. apropter qui ct hae lumina vis bilia, ct ii
las intelligibiles animas substantias esse faterentur, omnimodo eos cogi sublimiores partes animis cocedere atque tribuere,defectus vero utriusque generis no posse alteros alteris anteponi: priuant enim tantum,S no Lesse indicant quoa usquequaque eandem vim habent, scut ipsi negationes. Nam cu dicimus Non est aurum, ct no est virtus, quavis inter aurum S virtutem si plurimu a. nihil tamen inter negationes 'itias eis adiunx mus.distat. Vtiu enim vero peius es non vile virtutem, quam non esse aurum nemo sanus hine ambigit,quod non propter ipsas negationes, sed propter res, quibus ad iugunturAccidere quis no intelligat Auro enim vir ius filianio praestat,quanto est virtute quam auro carere
miserius. Quam ob rem cum res intelligibiles sensibiliabus rebus antecellut defectum in intelligibilibus quam in sensibilibus merita grius toleramus, non eos defectus,sed ea quae des eiurat, carius S vilius aestimates. Ex
quo iam illud apparet defectum v itae quae intelligibilis est. multo miserabiliorem vise quam huitis sensibili, limcis, quod solicet multδ est carior intellecta vita, quam lux ista conspecta Quae eum ita stat,audebit ne quis tincti solem aut luna, di quicquid in syderibus, quicquid
denique in hoc igni nostro atα terreno luce vis bili es. fulget,deo tribuat animas quaslibet, quae profecto nisi vivendo animς non sunt,cum tantum hoe lumen vita hi praecedat, nolle concedet e ex deo esse:& cum ille verudieat,qui dicit,inquantum nitet, ex deo est: ego ne tandem dem magne,mentiar,si dicam,inquatum vivit ex deo est Nini usqueadeo quaeso excitas mentis, supplicia i augeantur animorum vi hcc homines non iniel ligant Sed quoquo modo illorum error aut pertinacia sese haberet,his ergo fretus armatusin rationib', credo
ad eos rem ita cos deratam perfectamq: detulissem,& cum his placide cotulissem,vererer ne mihi quisquaeoru alleuius momenti esse videretur, si aut intellecto, aut ea quae intellectu nodu perfecte perciperetur, seu-
sui conaretur praeferre, aut saltem coparare corporeo,
vel his rebus,quae ad eandem sensum noscendae s miliato tertinerent. Quo constituto, quando illi mihi vel
quisquam negare auderet,animas quatum velit malas, tamen quoniam animae essent, intelligibiliti rerum nil
mero contineri neque illas per defectit intelligi si qui
dem animae no alio essent,nis quo viverent,lieet enim ei defectum intelligerentur viciosi,quia virtutis egestate sint viciosae,non tamen per defectum anim , lilia
vivendo animae. Nec seri potest, ut vita praesentia si
68쪽
A eiusa des eiendi, cu tanta quids deficiat quato deseriatur a vita . Omnimodo igitur cu pateret no posse ullas animas ab eo aut hore separari, a quo lux ista no separaretur,ra quicquid asserret, no accipere monere' potius, , t eos mecti sequi mallet,qui omne quicquid ei let,quonia esset inquantum eiset,ex uno deo est e praedicaret. Nar; his Recitaret aduersus me voces illas Euangelicas. Vos Atadia propterea no auditis, quia ex deo no estis,vos ex patre
O ,., is diabolo estis. Ego quoq; cotra recitare, omnia per ip
sum facta sunt es sine ipso factis est nihili es illud Apim
G MO. Vnus deus, ex quo omnia S unus dominus Iesu,
1,llis , Christus,per que omnia. Et itera eiusdem Apostoli Ex
quo omnia,per que Omni in quo omnia,ipsi gloria in is, secula: hortarerq; homines, si tame homines inuenire. p., abii. nihil nos i a quasi coperisse prasumeremus, sed qii aere- iemus potius magisti os, qui sententiam istaris,quae nobis inter se pugnare videretur,pace concordiamq; mostraret.Na in una atq ea de authoritate scripturaria,cu a
Dau. t. libi sonaret, Omnia ex deo: ct alibi,Vos no estis ex deo:
I. .s. quonia libros temere codemnare nefas esset, quis non
videret peritu doctore,cui quaestionis huius solutio noB ta esset inueniendo salite qui profecto si esset bonus in
I .carina. tellector,&,vt diuinitus licitur,homo spiritalis,quonianecessario faueret veris rationibus,quas de intelligibili sensibili natura quatis potui tracta iii atq; disserui inads eas ipse multo melius, ct ad docendu aptius aperiret, nihil ab eo aliud de hac lucilione audiremus,nisi quo admodum fieri posset,ut S nullia animarum genus noesset ex deo: S recte tamen peccatoribus & infidelibuiis , . diceretur,Non estis ex deo. Nam ct nos fortasse implorato in auxiliis deo facile videre possemus,aliud esse ubuere,aliud peccare: & quanqua vita in peccatis copara tione itistet vitet mors appellatast,virus tame in homi ne uno posse inueniri, ut simul sit vivus at s peceator:
sed Q vinus,ex deo:* Deccator,no ex deo. In qua diui sone utimur ea parte cie duabus ,quae nostrae sententiae copetiti vi cu dei coditoris omnipotetia insinuare volumtis,etia peccatoribus dicamus,l ex deo snt.Dieimus enim his qui aliqua specie cotinentur, dic inuis animatibus,dicimus rationalibus,dicimus postremo quod ad C rem maxime attinet,vivetibus,quae omnia per ieipsa diuina sunt munera. Cum aut e malos arguere propostutian. a. est,rect/ dicimus on estis ex deo. Dicimus enim se avelitate avertetibus infidelibus, facinorosis, flagitios ,
ct quod nomine viro totu continet, peccatoribus,quae
rursus omnia ex deo no esse quis dubitet itaq; Christus peceatoribus idipsum,* peccatores erant,& tibi no credebant,coarguens, quid mitu si ait,Non estis ex deo:ex alia parte illa salua manente sentetia, quod omnia per ipsum facta sunt & omnia ex deo Na si Christo no crederem Christi aduentu repudiarem,Christia no recipe
rem,certum iudicium est animarii, tuae non sunt dei &ideo dictum est,Vos propterea non auditis, quia no estis ex deo quo modo vera est vox illa Apostoli in ipso Euangelii memorabili principio qua dictum est,in sua
propria venit,de sui eo non receperunt. Vnde sui,s nonreeeperunt aut unde ideo non tui, quia non recepertit, nisi quia homines peccatores. eo quod sunt homines, ad deu:eo vero quod peccatores ad diaboli, pertinentis amata Hie ergo parte naturae tenuit qui ait,sui eum no recepetis iis seri rumulle vero volutatis,qui ait Non estis ex deo .Euan .., is gelista enim dei opera comendabat, Christus hominucias, sum peccata coercebat. Hic fortasse quis dicat unde ipsa - ό.na. peccata,& omnino unde mali, Si ab homine unde hoc. . L mo Si ab angelo,unde angelus Quos ex deo esse cum Tomus sextus. dicitur quan uis recte veres dicatur,videtur tamen im- Dperitis S minus valentibus acriter res abditas intueri, quasi per quandam catena ad dei, mala es peccata cim necti. Hae litauione illi regnare se putet quasi vero interrogare iit scire.vtipa id esset. nemo me scientior reperiretur. Sed nescio quo modo tape in alte reado magnae quaestionis propositor personam niseni doctoris ostentat, plerunt ipso quem terrct in eo, te quo terret indoctior. itaq: isti multitudini se praesere dos arbitran tur quia priores interrogat quod eo multitudine igno. rant.Sed ii eo tempore, quo cum eis me non sicut iam diu ago. ii se nune poenitet, mihi has rationes depro menti hoe obiecissent, dicere, malo interim naccumeognostite quod facillimum est si nihil potest sine deo fulgere, multo minus posse aliquid vivere sine deo, ne
in tantis mostris opinionii remaneamus,ut nescio quas animas vitam no ex deo habere praedicemus Sie enim
fortasse continget, ut id quod me in ignoratis id est, unde sit malum vel simul, vel quolibet ordine aliquando diseamus. Quid enim si cognitio si immi mali strecognitione summi boni contingere homini no potest
No enim nossemus tenebras,si in tenebris semper ess, Emus,sed lineis noticia contrariu suu non sinit incognitum. Summu autem bono, id est,quo superitus esse tithil potest, Deus aute bonum,& deo superius nihil esse pit est, Deus igitur summu bonu.Cognoscamus ergo deii, atque ita nos illud quod praepropere 'litarimus non latebit . Mediocris negocii tandem vel meriti cogniti
nem dei esse arbitramini3 Quod enim nobis aliud praemium, quam vita aeterna promittitur, quae .lei e Ogni tio est Ait enim magister deus,Maec in aut e vita aeterna ut cognoscant te solum S: veru deum,& que mitisti te sum Christo. Etenim anima qua uis sit immorialis tamequia mors eius recte dicitur a dei cognitione auerso, eo se couertit ad deu, meritu est a ternae vitae conseque-di,ut si sterna vita,sicut dictu est,ipsa cognitio: couerti aute ad deum nemo nisi qui ab hoc nati do se avertat, potest. Hoe ego mihi arduu ct diKcillimis sentio, vo bis si facile est, ipse deus viderit. Ego velle credere,nisi
me molim et,l cu iste mundus,a quo auerti iubemur,visibilis si dixerit Apostolus, Ea quae videntur, teporalia sunt,quae autem non videntur,aterna sunt, Vos plus Fistoriim oculorum quam mentis iudicio tribuistis, pud quos nullam esse ivlgentem pennami qua non ex lares Adeo fulgeat, ct esse viventem animam,quae non ex deo vivat praedicatur ct creditur. Haee & his similia vel iblis etiam dicerem vel mecum reputare possem. Nanque deum omnibus ut dicitur viseeribus depreeas, ct scripturis quantum licebat,intentus etiam tune sortuae talia Vel gieerem: vel quod salutis aderat cogitarem. Sed me duo quaedam maxime quae incautam illam qatate facile captur,per amicabiles attriuere circumitus, quorum est unum iamiliaritas nescio quo modo repes
quadam imagine bonitatis tanquam sinuosum aliquod cibis3x vinculum multipliciter collo inuolutum, Alteris quod quaedam noxia victoria penὸ mihi semper in disputa tionibus proueniebat disterenti cum Christianis imperitis, sed tamen fidem suam certatim ut quisque poli et defendere molientibus. Quo suceessi creberrimo glistebat adolescentis animositas, ct impetu suo in perui- caesae magnu malum imprudenter vergebat, Quod autercandi genus quia post eorum auditionem aggressi seram,quicquid vel S qualicti l ingenio vel aliis lectimnibus poteram solis illis libentissime tribuebam. ita ex
illorum sermonibus ardor in certamina, ex certaminue prouentu
69쪽
G prouentu amor in illos quotidie mouebatur'. Ex quora vis aeeidebat, ut quicquid diceret, miris quibusda modis,hatur. non quia scieba, sed quia optaba vetii esse pro vero adiprobare. lia factu est,ut quantiis pedetentim atq; caute, tamen diu sequeret homines nitida stipula viventi animae praeferentes: veru non potera illo tempore sensibi
bilia ab intelligibilibus, carnalia scilicet ab spiritalibu,
diiudieare atque discemere.Non erat xtatis,non disciplinae, no cuiusdam etia consuetudinis,nulloris deni smeritorii: no enim parui gaudii Delieitatis : res est. Ita tandem ne illud quide arripere poteram, quod in omnium hominum iudicio simini dei legibus natura ipsa: uti otia constituit. Quivis enim homines,quos modo ac risisti muni sensu generis humani nulla dirupisset amentia, covi x. filiae vellent ad iudicandu studia detultilent quamlibet imperitiam quata incunm etiam tarditate. Velim experiri quid mihi responderet roganti, utrum eis peccasse videretur, de cuius dormietis manu seripssset alius albquid flagitiosum omnes quis dubitet ita fuisse negatu ros illud esse peccatu ita reclamaturos,ut etiam succenserent fortasse, quod tali eos rogatione dignos putare H A quibus ego quoquo modo poteram, reconciliatis &in eonsilium restitutis peterem,ut me aliud tam manifestu in ,δe in omnium cognitione positum interrogantem non moleste ferret tune quaererem,si no dormientis sed scientis manu, qui membris tamen caeteris vinia
atq. constractus esset, quisqua valentior aliquid s- militer feeisset mali viri, quia id nosses,quanuis id omnino noluisset, ullo peccati nomine teneretur Et hieinihi omnes mirantes, qu3d talia sei scitarer, sire cuniactatione responderent,nihil etiam istum omnino peeetae. Quid ita3Quia de quo nesciente vel resistere non valete quisqua quippia mali fecerit, iuste damnari nutato modo potest.At s idipsum cur ita esset si in illis omnibus natura ipsam percontarer humana,facile peruenirem ad id quod ei perem, isto modo quarens, Quid
si dormiens ille ia sciret, quid alius de manu eius factu re, esset,& de industila se,plus potus etiam ne expergiasceretur somno dederet,ut alique iurado falleret,num
ei quicqua somnus ad innocet iam se stragaretur Quid aliud illi quam nocente homine pronunciaret Quodi si & ille volens vinctus est,ut aliquem similiter pratenta defenso ne deciperet,quid ei tandem, vi peccato e reat,illa vincula profuerunt Quanquam ius obstrictus, reuera resistere no valeret,sicut ille dormies, quid tune iteret,omnino nesciret. Nunquid nam igitur dubitani. Retrat. dum est, quin peccasse ambo iudicarenturὸ Quibus co cinis. celsis colligerem, nusqua scili ea nis in voluntate esse a.' ἀῶ. peceatum, cum mihi auxiliaretur etia illud quod iustia .M. IlI- cia peceantes tenet sola mala voliantate: quantiis quod πι evam. voluerint,implere nequiuerint. Quisqua ne me ista tesactantem posset dicere,in rebus obscuris abditis s versari, ubi propter intelligentia paucitatem vel fraudis vel
ostentationis suspicio nasci solet3 Seeedat raulisper illa intelligibiliu sensibiliumq: distinctio. Nulla mihi sat
inuidia, quod tardas animas subtilium disputationum stimulis posequor. Liceat mihi me scire vivere, liceat mihi seire me velle vivere in qui si consentit genus humanum, tam nobis cognita est voluntas nostra, qua invita. Neque enim eum istam scientiam prostemur motuendum est,ne nos quisquam falli posse eouincat: hoe ipsum enim falli nemo potest, si aut no vitiat, aut nihil velit. Non me arbitror quicqua Obscurum attulisse, &vereor ne cuiqua magis, quod hae nimium manifesta
sunt, videar cilla culpandus, sed quorsum hac tendanteonsideremus. Non igitur nisi voluntate peceatur No K
bis autem voluntas nostra notissima inmeq: enim scire i. I trea T. me velle si quid sit voluntas ipsa nescire.Definitur ita l. r. 13. isto modo,Voluntas inanimi motus,cogente nullo ad aliquid vel n5 amittendum vel adipiscendia. Cur eigo sita tune desinire non possem An erat dissicile videre vias . inuitu volenti esse cotrarium,ira vi conuariu sit istium dextero esse dicimus,non ut nigro albo Nam eade res x. heu disis intit & nigra es alba esse no potest: duorti aute in medio quis postus,ad alteri, sta ister est, ad alteri, dexteris mul quide utrunq: unus homo potest sed limul viiij qvnum homine nullo modo potest. ita inuitus & vol , ipsisun .smul esse quide unus animus potest, sed unum atq: ide . . nolle sinul ut velle non potest. Cum enim quis multus aliquid faeit i ei, roges viro id facere velit, nolle te dieci:ite s roges viri, id velit no facere, vellere spodet. Ita inuitum ad faciendi, ad non faciendi, aut e volente reperies: id est enim vnti animu uno tepore habentem vir unq: sed aliud ars aliud ad singula reserentem. Cur haec di eo Quia si rursum quaeramus qua ob causam id inuitus faciat, cogi se dicet. Na & omnis inuitus faciens cogitur,ct omnis qui cogitur si facit,no nis intii iacit
Restat ut volens a cogete sit liber,etia si se quispia cogi L
putet. Et hoe enim modo omnis qui volens facit no cogitur,& omnis qui no cogitur,aut volens iacit, ut non Leit:haee cum in omnibus hominibus, quos interroga
re no absurde possumus, a puero usq; ad senem, a ludo literario usq; ad solum sapientis natura ipsa proclamet, cur ergo non videre tunc in definitione voluntatis ponendum esse, cogente nullo quod nune quas experientia maiore cautiminus postii At si hoe ubi s manifestis est, ct no doctrina sed natura omnibus promptu: quid restat quod videatur obscuro, nisi forte vllu lateat, aliquid nos velle eum volumus, & ad hoc moueri animis nostria, idq: aut habere nos aut no habere: S si habere mus retinere velle,s non haberemus acquirere Quale aut non amittere, aut adipisci aliquid vult omnis qui vult.Quamobrem si omnia ista luce clariora sunt,si istant, neq: meae tanto, sed noti ae generis humani veri tatis ipsius liberalitate donata, cui illo etia tempore dicere no possem, voluntas est motus animi cogete nullo ad aliquid, vel non amittendum vel ad ipscendium NDieet aliquis, Et hoc te aduersum Manichaos quid adiuuaret Expecta, sine prius etiam peccatum definiamus, quod sine voluntate rite no potiti omnis mens D c D XL pud se diuinitus conscriptum legit. Ergo peccatum est voluntas retinendi vel consequendi quod iusticiave tat,S unde liberum est abstinere, quanquam si liberum non si no est voluntas. Sed malui grotinas quam sexu , --.
pulosius definire eam re. Nee hi libri obseuri mihi seiu Wiandi erant unde discerem,nemine vituperatione sup- aplicibue dignum, qui aut id velit quod iusticia velle
non prohibet, aut ad non faciat quod facere noti ro. i ' test. Nonne ista cantent S in montibus pastores, ct in theatris poetae A indocti in circulis, S docti in biblio theeis & magistri in scholis,& antistites in saeris locis, ct in orbe terrarum genus humanum 3 Quad ii nemo vituperatione vel damnatione dignus est,aut non contra vetitu iusticiae faciens, aut quod non potest non si
ciens,omne autem peccatum vel vituperandum est vel
damnando, quis dubitet tunc esse peccatu cum & velle iniustum est.& liberum nolle:& ideo des nitione illam ct veram,& ad intelligedum esse facillima,& non in do nunc sed tunc qum3 a me potuisse dici. Peccatu est voluntas retinendi vel consequedi quod ius tela vetat, ct unde
70쪽
A & unde liberum est abstinere. Age nune videamus ne Ari quid nos haec adiuuarent Primum omnii vi nihil ama uia uti plius: desiderarem tota causam quippe finiret. Na quicis, M. quis secreta coscientiae se legesq; diuinas penitus natu
capis ML rae inditas apud animo,int' ubi expressiores certiores sunt,eosulens has duas destritiones voluntatis atq; peccati veras este egeedit tota Manichaeoru haeretim paucissi,nis & breius sinissed plane inuictigintis ratiuncur ν Iani lis sine ulla cunctatione condenat. Quod se eosderariel, G ae potest, Duo aniniarii genera esle dicunt, Vnum bono, Aulissam quod ita ex deo si,ut no ex aliqua materia vel ex nihi-masM. lo ab eo factum sed de ipsa eius omnino substatia pars quaeda processisse dicatur: Alterum aute malum, quod nulla prorsus ex parte ad deu pertinere credunt crede dumq: eo mendat. Et ideo illud summis boni, hoe veror. Retrae. summu malum esse praedicat: at et ista duo genera Miseeapis. aliquado disereta, nune esse comixta. Genus quide eo mixtionis huius,& causam nondum audiera,sed tameiam quaerere coepera,virum illud malum genus anima rum antequa bono misceretur,habuisset aliqua voluntate. Si enim no habebat,sine peccato atq; innoces erat, ct ideo nullo modo malum. Si aute ideo malum,quia licet esset sine voluntate tanqua ignis: tame si bonii a tigisset,violaret atq; corrumperet,quantum est nefas.&η natura mali tantum valere ad eo mutandam ullam dei
parte, es summum illud bonis eorruptibile & violabile
credere3 Quod si volutas inerat,profecto inerat cogente nullo motu animi ad aliquid,vel no amittedum,vel adipiscendo. Hoc aute aliquid iniit bonum erat,aut bonum putabatur, Non enim aliter appeti posset. Sed in
summo malo ante eo mixtionem quam praedicant,nullum unqua bonum fuit. Vnde igitur ibi vel sesentia vel opinio boni esse potuit An nihil volebat quod apud se
esset,at s illud bonu verum,quod extra erat,appetebat ista vero praeclara S magna laude praedicada voltitas est, qua summu appetitur S verum bonii. Vnde igitue in summo malo motus animi tanta laude dignissimus An studio noeendi appetebanti Prima eode reuoluitur ratio. Qui enim nocere vult, bono aliquo vult priuare
alium propter aliquod bonum suum. Erat igitur in eis vel scietia boni, vel opinio quae in summo malo nullo modo esse debebat. Deinde bonum illud extra se posia
C tum, i nocere studebant,viro omnino unde esset eo-gnouerant Si intellexerant, quid tali mete praeclarius3 An quiequa est aliud, quo magnis laboribus omnis bonorum porrigatur intentio,nisi ut summu illud & 0ncerum bonum intelligatur Quod ergo nune vix pati ei, bonis iustis ψ eoncedit ite id tune illud merum ma sum nullo bono adiuuante ia poterat Si autem illae animae corpora gerebant,& id oculis viderat,quae linguae, quae pectora. quae ingenia laudandis istis oeulis praedi- eandis i sufficiut, quibus vix possunt mentes iustorum adaquari, quanta bona inuenimus in summo malo. Si enim videre deum malum est, non est bonum deus bo num est autem deust bonum est igitur deum videre, &nestio quid huie tanto bono coparari queat. Porro φvidete bonis est, unde seri potest ut posse videre si inaruit mapropter quicquid vel in illis oculis,vel in isti mentibus seeit, ut ab his possit videri diuina substatia, magnum S inessabili laude dignissimum bonum secit. Si autem no factum, sed ipsum per se tale ae sempiternum eiat, dissicile hoe malo quieouam melius inueni p. sis iis tur. Posti emo ut nihil horum laudandorum habeat ilias, is tim lae animae,quae illoru rationibus habere e guntur,quae his . rerem itum aliquas an nullas animas deus damnet Si Tomus sextus.
nullas nullum meritorum iudiesum est,nulla prouiden Dtia: & casu potius quam ratione modus administratur, vel potius non administratur: non enim administratio easibus danda est. Hoe autem ii omnibus qualibet
religione deuinctis credere nefas est, restat ut aut sit aliquarum animarum damnatio, aut nulla peccata sint
Sed si nulla peccata sunt, etiam nullum bonum. Quod isti si dixerint, hares in sua uno ictu intersciunt. c on uenit igitur mihi eum illis animas aliquas diuina lege iudieibque damnari. At hae s bonae sunt, qua illa iussicia est a Si malae, natura, an voluntate sed natura esse malae anima nullo modo queunt.Unde hoc docemus; isti iacis De stiperioribus desinitionibus voluntatis alse peccati. Quia dicere animas, S este malas, ct nihil peccare, plenum in dementiae dicere autem peccare sine voluntate,magnum deliramentum est:& peccati reum teneri quenquam,quia non fecit quod facere non potuit,summae iniquitatis est,& insaniae. Quam ob rem illae animaequiequid faciunt, s natui a no voluntate faciunt:id est, ι .simili eris libeio ad faciendum S ad non faciendum motu ani- i. orat. mi orentis denique his abstinendi ab opere suo pol a,. i.
stas nulla conceditur,peccato earum teneri non possumus. At omnes fatemur & nialas animas iuste: & eas .., . . si quae non peceaverunt, iniuste damnari. Fatentur igitur iis eas malas esse, quae peccant: illae autem, sent ratio do- Ecuit, no peccant. Animarum ergo malarum genus ne
seio quod extra illud, quod a Manichaeis inducitur, nullum est. Nune bonum illud genus videamus,quod rursus ita laudant,ut ipsam dei substantiam dieant esse.
Quanto autem melius est,ut suum ordinem meritumque quisque cognoscat, nec ita sacrilega superbia ventiletur: ut eum se totiens commutari lentiat, summi illius boni, quod incommutabile pia ratio profitetur αdoeet.credat esse substantiam. Ecce enim,cum manifestum sit non peccare animas in eo quod no sunt tales, quales Hie non possimi. Vnge constat iam nescio quasillas inducticias nullo modo peccare,& propterea illas non esse omnino: relinquitur, ut quoniam concedunt esse peccata, non inueniant quibus ea tribuant, nisi bono generi animarum S substantiae dei. Maxim4 autem
urgentur authoritate Christiana: nunquam enim negauerunt dari venia peccatorum,cum fuerit ad deu quinque conuersus: nunquam dixerunt,ut alia multa quod pseripturis diuinis hoe quispiam corruptor inim erit. Quibus ergo peccata donantur Si alieni generis illis malis, pollunt & bonae fieri, possunt des regnum possis dere eum Christo. Quod isti quia negant, nec habent alterum genus, nisi earum, quas de substantia d8i esse perhibent,restat ut non solum etiam ipsas,sed ipsas silas peccare fateantur. Ego autem nihil pugno, ne solae
peccent: peccant tamen etenim mali commixtione coguntur. Si ita coguntur ut res stendi potestas nulla sit, non peceant: si est in potestate sua resistere, S propria
voluntate consentiunt, cur tanta bona in summo malo Cue hoe malum in summo bono per docti inam italorum cogimur inuenire, nisi quia neque illud malum est,quod suspicione indueunt, neque hoc summum bonum quod superstitione peruertunt At si de dum Vera H a
bus istis generibus animaru delirare illos S errare do- nis alti, ι euissem, aut certe ipse didicissem quod remanere non rixis. poterat, eue mihi iam de ulla re audiendi aut consu- cap. XIII. lendi viderentur An ut diseerem hine ostendi anima rum duo esse generariuὀd in deliberando nune in Olam partem, nune in bonam mutat assensio Cur non
magis hoe signum est unius animae, quae libera illa ume ij luntate