De veteri ritu nuptiarum & jure connubiorum Barnabas Brissonius, Antonius Franciscus Hotmanus

231쪽

voluntate justas nuptias contrahere nos ilicet. Qui locus a tam multis jam tracta- ltus est , ut nobis non sit haec disputatio- lnis materia attentanda. Quid enim, ut ide nostris taceam, ad D. Claudii Espen- caei, eruditissimi celeberrimique theo- llogi, qui hane quaestionem accuratissi- , me persecutus est , copiam addi possit' iΙtaque ea demum , quae instituti operis ratio necessario postulat, attingam. Consequens est autem, cum justae ac legitimae' a non sint nuptiae patre minime consen- , tiente factae, justos ac legitimos non ha- beri inde susceptos liberos , ac per hoc,

ut recte Apuleius inseri spurios nasci. Nec reseri, vivone avo, an post ejus mor- ltem, in lucem edantur; cum patris morte, quae ab initio injustae sunt, non eo ma- igis convalescant nuptiae b. Infamiae quo- que notam non evadere eum, qui sciens

uxorem non jussa ejus, cujus in potestate a est , duxerit , ipsa praetoris de infamibus Hedicti verba declarant e. Nepoti autem

uxorem ducenti tam avum quam patrem consentire debere , Paulus testatur d. Aliter atque si neptis nubat , cui solius avi auctoritatem sussicere tradit. Κ ε Cum

lib. s. de Asmo aureo. I. Paulus. II. D. . de stat. hominum. e l. I. D. de his qui not. . insam. d I. Oratione. 16. S. I. D. de ritu

232쪽

ai 3 B. BRisso Nix Cum tamen pater serit, avus sapit, avi solius auctoritassessicit a. Ga in specie,aut etiam, si morte vel emancipatione pater de medio sit subductus, procedere posse, Accursius

monet, quod Paulus ex Pomponio scribit Si nepotem ex filio, neptem ex altero filio in potestate habeam, nuptias inter eos meselo audiore contrahi posse. Versa vice, si avus furore teneatur, nepoti patris solius voluntas exquirenda est. Is plane, cujus pater ab hostibus captus est, si non intra

triennium revertatur, uxorem ducere potest e. Pari modo, si ita pater absit, ut, ubi gentium ac locorum sit, ignoretur, post triennium, ex quo apertissime suerit ignotus ubi degat & an seperstes sit, non prohibentur d liberi ejus utriusque sexus

nuptias absque ejus auctoritate contrahere. Sed & si ante triennium nuptias contrax rint, dummodo eam filius uxorem duxerit,

et filia hujusmodi homini nupserit , ut

certum sit, patrem, si adesset, ejus conditionem non repudiaturum , nuptiae v lebunt e. Enimvero consensus patris non ita accipiendus est, ut satis fit, ma

l. si nepos. s. D. de ritu nuptiar. b l. si nepotem. 3. D. de rit. nupt. e d. I. si nepos. ult. D. de ritu nupt. d l. si ita. Io. D. de ritumi pl. ε l. si futur. II. D. eod. titulo.

233쪽

DEJu RECON Nun. 22s3c personam patri demonstrari oportet a. Patris autem ad nuptias constituendas ju

sum praecedere oportere Iustinianus tradit b. Ubi jussum pro voluntate accipiendum esse constat. Velle porro intelligitur, si , quod

agitur, sciat, nec evidenter dissentiat e. Con-xrariam quippe voluntatem contestari necesse est. Alioquin, si taceat, nec contradicat, pro sussu & consensit silentium ejus interpretamur d. Itaque, nutu, & literis, &per nuncium, patrix consensum interponi posse, dubium non est e. Consensus porro,

qui in aliis causis exigitur, vel ex intervallo& negotio jam per o , cum essectu interponitur. Quod & in hac quaestione probare videtur, Justiniano prima fronte contrarius , Papinianus , cum ita scribit DDotis pro sis non ideo minus valebit, quod ignorante initio patre nuptia facta fuerint, si postea consenseris : cum omnis dotis promissis

futuri matrimonii conditionem accipiat. Verum ea, meo quidem judicio , verba sic accipienda sent, ut ex die accommodati consensus incipiant nuptiae esse, exindeque

a I. generali. 3 . D. eod. tit. Instit. de nuptiis. e l. in sponsalibus. in fine. D. de

sponsal. aT. l. a. s. velle. D. sol. mair. d l. si, ut proponis. C. de nupῖ. e arg. l. pater. 3. I. D. de acq. hered. l. consensu. D. de oblig. M act.

I. a. D. de pact. f l. dotis promissio. 68. D. de jure dota

234쪽

dos peti possit. Quod ita censuisse Papinianum , indicio sunt sequentia ejus verba, quibus objicit, maritum a petitione dotis, cu jus pronussio ad primas tantum, non etiam ad secundas nuptias extenditur, repellendum videri. Cui objectioni locum non esse in specie proposita significat, quoniam , accedente demum patris consensu, nuptiae esse coeperint. Plane consensus sita qualemqualem , dum tamen aperiam, significationem dare patrem susscit, nec tabulis nutialibus ac dotalibus subscribere eum necesse est. Haec ita in filiorum A. matrimoniis. servantur. Emancipati vero filii citra parentum consensum justas nuptias contrahunt arnec interesse existimo, justaene artatis sint, an minores 2s annis, cum hujus distinet ionis nullum consultorum imperatorumve auctorem habeamus. Quamquam Accursio aliter videri scio. qui, quod de seminis propter infirmitatem ac fragilitatem sexus ab Impp. constitutum est b, ad mares porrigere, nulla probabili ductus ratione, conature. Proinde minime dubium est , juste quaesitos filios videri, & suos heredes patriadnasci, 'uos emancipatus ex uxore, non

ex patris voluntaue duetii, susceperit. Atiaque

a I. filius. G. v. de ritu nuptiar. b l. viduae.& l. tu conjunctione. C. de nupt. e tu glos d. i. filius.

235쪽

DE Ju RE CONNun. 23rque adeo, ad bonorum quoque possessionem avi, cujus testamento praeteriti sunt , eos patre mortuo admitti, Ulpianus scribit a. Non enim, ait, per reficissionem, quissim jusim est , esscitur non filius, cum resciso , quo mogis admittatur, non quo minus , adhibeatur. inae verba obscurum sensum habent. & licet iis facem jam eruditissimi aliquot viri praetulerint, quia tamen , ut est in proverbio, Wὶς deciesque repetita placent, non pigebit familiarem eorum verborum interpretationem facere. Sciendum est igitur, praetorem,

qui juris civilis custodiendi magis, quam

convellendi atque infringendi causa, constitutus erat, ne aperte contra juris civilis auctoritatem emancipatis praeteritis subvenire videretur quibus tamen naturali ratione succurri aequum erat eorum capitis diminutionem rescindere consuevisse ; ut, eo facto quali potestati patris redditi, contra tabulas bonorum possessionem peterent. Hac ratione , dixisset aliquis, nepotem , quem emancipatus ex matrimonio citra consensum patris contrachosustulit, avitum testamentum per bonorum possessionem expugnare non posse: quoniam , ut ad bonoruma l. 3. S. si emancipatus. D. debon. posi contratis. θ l. sed cum patrono. ult. D. de Mn. possessionibus.

236쪽

norum possessionem admittatur, rescindi patris ejus emancipationem necesse sit; qua resticla, videbitur non ex justis nuptiis nepos hic conceptus, quae parentis consensu in cujus potestatem,per rescissionem emancipationis, patrem ejus redigimus) non fuerint firmatae. Huic tacitae objectioni Ulpianus occurrens, rescissionem emancipationis sic enim interpretari convenir) ,

quae a praetore fit , eo comparatam esse scribit, ut aditum ad bonorum possessi nem emancipatis patefaciat. Proinde, quae admittendorum eorum causa inducta est, excludere & repellere eos non debet; ne, quod pro eis savorabiliter constitutum est, in eorum incommodum atque odium retorqueatur. Ut enim scite Quintilianus tu Declamationibus argumentatur, Quae pro aliquo scripta est lex , contra eum valere

non debet. Itaque rescissio haec, quominus justus patris filius nepos intelligatur , non essicit ; sed contra , viam sternit ad bonorum possessionem petendam. Nam etiamsi, ut subjicit Ulpianus , tam tu pem & ignominiosam uxorem duxisset sitilius , ut toti familiae , ejus adfinitas dedecori esset, nihilominus tamen ex ea natus filius ad bonorum possessioriem admitteretur. Potuit enim avus in eum suo jure uti, & eum pro imperio exheredare. Pa- .rentibus

237쪽

DE Ju RE CONNu B. 233rentibus siquidem liberos exheredare licet quos & occidere licebat. Quodsi eum exheredasset , de in ossicioso testamento queri nepos hic necesse habuisset. In quo judicio& patris delicta, & nepotis merita, centumviri examinassent ; perpendissentque, an ob patris vitium nepotem plecti, alienumque a substantia avita fieri; Sc contra, an liberos vili , abiecta , famosaque nuru susceptos, ad bona avi, cujus similia labe hac aspergitur , admitti aequum esset. Haec per transennam interlocutum me non poe nitet, cum locus hic, adhibita n stra interpretatione, planior posthac legentibus futurus, occurret. Ut autem eo redeat, unde exiit, Oratio,

admonendi sumus, non idem filiabus, quod filiis emancipatis, iuris esse. Filiae namque emancipatae, quoad vicesimum quintum anuum attigerint, non modo priamas , sed ne secundas quidem nuptias sine

patris voluntate reia e contrasunt b. Quinetiam n orte patris, sui juris factae, donee

ad legitimam aetatem pervenerint, matris, S propinquorum, & curatoris,sub cujus potestate constitutae sunt, sententiam explorare necesse habent e. Quodsi inter tutorem, matrem sa I in suis. o. in fin. D. de lib. &post. b I. viduae. I 8. M l. in conjunctione. Lo. C. de nuFit c l. 1..d. l. in cori unctione. C. de nupt.

238쪽

α34 BR Isso NI Ierem, & propinquos, de electione Aturimariti minus conveniat, ad arbitrium magistratus erit recurrendum a. Hujusmodi quondam discordiam inter matrem & tutores, M. Geganio Macerino , iterum, &- Τ. Quinctio Capitolino, U. Coss., ortam Livius memorat b. Virginem siquidem, maxime Arma notam, tum temporis duo juvenes petiere. Unus plebeii generis, i toribus fretus; qui & ipsi ejusdem ordinis erant e nobilis alter, nulla re praeterquam Arma captus; cui mater, splendidiuamis

nuptiis jungi filiam cupiens, favebat. Q deertamen cum domi & intra privatos parietes componi nequisset, ventum in jus est :postulatuque matris Se tutorum utrimque audito, magistratus secundum matris arbitrium jus nuptiarum dedere. At quae vicesimum quintum annum egressae sunt filiae , inconsultis parentibus impune pro arbitrio nubunt, nec poenam exheredationis ob eam rem timent e. An vero abducendae filiae, quae sine ejus voluntate nupsisses, jus patri olim competeret, quaeri potest. Ulpianus quidem , certe bene, concordantia matrimonia jure patriae potestatis turbari non posses patrique, interdicto sibi filiam exhi-a l. I. C. de nuptiis. ι lib. ω ab U. C. 'e S. causas. Nov. ut cum de appellat. cognoscitur.

239쪽

Dg JuR E CON N u B. 13sexhiberi desideranti . persuadendum , naacerbe patriam exerceat potestatem , scribit a. Imo vero, de uxore exhibenda, ac

ducenda, patrem , etiam qui in potestate eam habeat, a marito recte conveniri posse, φάuleius auctor est Interdicto quoque succurri marito, cujus uxor invita a parentibus detinetur, Impp. rescripsere e. Ex illo vero generali Ulpiam axiomate quo bene con- Cordantia matrimonia jure patriae potestatis non esse turbanda definiet , interpretationem, meo quidem judicio. accipit, quod

Paulus in tib. Sententiarum scribit d, E rum , qui in patris potestate sunt, sine voluntate ejus matrimonia jure non contrahi, sed contracta non solvi.

Porro duas eodem tempore uxores habere, Romae non sicuit e. Binarum vero eodem tempore contractarum nuptiarum crimen , infamiae poena vindicatum , notum

est. Edicto enim praetoris, qui vel bina sponsalia eodem tempore constituta habebat , infamia notabatur f. Unde Impp. Valerian. & Galien ., Eum , inquiunt g . qui duas simul habuit uxores, sine dubitationea I. I. f. ult. D. de liber. exhib. b I. a. D. de lib. exhib. e l. si invita. I I. C. de nupt. l. a. C. de lib. exhib. d lib. a. tit. I9. e S. ad finitatis. Instit. de niapi. f l. r. in fin. l. quid ergo. I 3. S. I. D. de his qui not. infam. g Leum qui. I 8. C. ad i. Iul. de adulter.

240쪽

236 B. BRI S SONII none eomitatur infamia. In ea namque re

non juris esse ι, quo cives nostri plura eo trahere ma trimonia prolabantur, sed animi destinatis euitatur. Quibus postremis ver bis , ut eorum vim potestatemque breviter explanemus , tacitae objectioni respondet.

Dixisset enim aliquis, non possi quem duas

uxores habere : nam, manente prioris non

repudiatae conjugio, alteram additam con-Iugem, uxorem esse non posse. Sed voluptatem contrahendi matrimonii, non juris

essectum & conjunctionis validitatem, spectari debere , Impp. aiunt: quemadmodum & Ulpianus factum notari tradit a. Ideoque, si vel cum ea quis nuptias

faciat, vel sponsalia constituat, quam uxorem dueere non liceat, infamiam non . eo tamen effugere. Illius vero Galieni & Ieriani constitutionis ultimam partem, ut hoc obiter admoneam, Tribonianus insis. De donatio . ante nuptias, junctis & additis aliquot, prout sensus desiderabat, verbis, retulit b. Impp. etiam Diocletian. & Maximianus c, Neminem, inquiunt, qui sub ditione sit Romani nominis, binas uxores habere posse, vulgo patet : cum etiam in edicto pratorisbujusmodi viri infamia. notati sent.

a do l. quid ergo. cum autem iactum. D. de his qui not. infam. . l. ea quae. C. de donationib. ante nupt. c l. a. C. de ilicest. nupt.