De veteri ritu nuptiarum & jure connubiorum Barnabas Brissonius, Antonius Franciscus Hotmanus

261쪽

σοί γε τίω ἐμαυτοῦ His intelligitur, quod ait Callistratus, i. liberorum, D.de verbor. significat. parentes pios liber riun quaerendorum causa uxores ducere. CAPuet IV.

De dote.

APuo auspices etiam de dote eonia ventiones fiebant, ut maritus aliquid haberet ab uxore ad sustinenda onera matrimonii. l. 7. D. de jur. dor. quamvis sui apud Martianum Capellam lik ς. prisci juris ad sertor Arcanus respondit) reguIariter, etiam matrimonio copulato, dotem dieere semiana nullis Iegibus prohibeatur. I, eum multae, C. de donat. ante nupt. Eaque dos, ait Ulp. tit. 7. regular., aut dabatur, a lasitebatur, aut promittebatur. Dabatur, cum praesens erat dos. non quod ea statim traderetur viro, quamvis & hoe fieri potuisse constet, I. i. D. pro dote ; sed pria die nuptiarum, aut circiter, apud auspices deponebatur, ut in crastinum nuptiarum viro solveretur: quod in Messalinae eum filio nuptiis Suetonius, Tacitus & Juvenalis AEtum fuisse commemorant. at, si

262쪽

xs 8 ANT. HO TMANu S. dos prantias non fuisset , ea, ut eodem loco scribit Ulpianus, aut dicebatur , aut

promittebatur. . . . . CAPuT V.

. sic dicere aut promittere dotem. ''

D Ιςελε , est ultro aliquid polliceri. Plau

tus, in Pseudqlo: stiam tibi hane operam dico, id est, ultro polliceor. Dictum enim accipimus quod verbo tenus pronunciatum est. l.sciendum, .d edidi. Inde dicimus, dicere dotem eum, nulla stipulatione pollicetur. Cicero, protFuceo: Doli Omnem suam pecuniam dis rat. Et Afranius, in Fratriis, ut resert Nonius: Dat rustico nescio ut, vicino suo p--πή. - ῶωt dotis paululum . Ius . aut erat ut mullar, ejusque debitor aut parens,' dicerent dotem, eodemque modo obligar xur acsi conceptis verbis promisisset. Hatres persona, inquit Caius lib. a. Instit. lit.', nulla interrogatione praeedente possunt di- Onε dolis legitima obligari. Promittere vero dotem omnes possint; &ex stipulatu in eis peti potest. l. promittendo, ΦI. D. de jur. dot. Licet enim*romissio & pollicitatio eandem plerumque vim habeant, . tamen pollicitatio majoris est adseverationis, inquit Donatus in Andri m Terentii. Polliceri

263쪽

DE UET. RIT. Nupri 23 9 Polliseri enim significat ultro promittere , deducto vocabulo a verbo liceor, quo utuntur qui in auctione facienda ultro pretium situm deserunt. I.,D. de pollic. At promittere saepius ad stipulationem. quod notat Donat. in Heautont. Terent. Pollicemur, inquit, magis sponte, promittimus rogati.

Ideo seribit Ulpianus, Promissum potest νε- ferri, ad niaam promissionem sive pollisitationem, vel ad sponsionem et secundum quod incipiet is, qui de hujumodi causa fiapulari spopondit, ex stipulatu posse conveniri.

I. sciendum, I s . D. de aedit. edit'. CAPur VI. De donatione propter nuptias.

Hure vero doti solebat antiquituet pignus vel hvpotheca subjungi. L I.

successis temporis paci a saepe interveniebant, ut mulier ex illo pignore 2iquid lucraretur; factum est, ut illud pignus nomen donationis adsumeret, dicereturque propteria nuptia , quae a viro dabatur ad prospiciendum

264쪽

26o ANT. HO TMANuS dum uxori de dote consequenda, si sorte matrimonium dirimeretur. ι. ex morte,9. C. de pati. conv. indeque ανῖφερνα dicta est: a L ixinis autem prius antenuptialis donatis ,

quod ante efficiebatur, & nunquam post nuptias.) sed postea, quia constitutum est,

ut etiam post nuptias fierent tales donationes. voluit Iustinianus, eas, donationes propter nuptias, adpellari. I. cum multa, C. de donat. ante nupt. Ut facile appareat, hanc. donationem propter nuptias, praeter illam

hypothecam, quae jam Justiniani constitutione in omnibus mariti bonis tacite inest, nihil aliud esse, quam cautionem diuturni conjugii, vel donationem sub conditione, si

vel dos a marito consumta sit, vel sine rausa matrimonium diremtum fuerit. Ejus enim hie est tantum usiis, ut dos Pulieris sit tutior: & ut, quemadmodum mulier, sine causa divertens, dote; sic etiam maritus rebus donatis multetur: aut ut pactis conventis morte viri mulier aliquid lucr tur; aliter nimirum nec proprietas, nec usus ructus ad uxorem pertinet. Itaque ut ex Synopsi Bamλικων didicimus) erat quasi dotis compensatio, ανξ σα . quam Sch liastes tacite semper contrahi asserit:

265쪽

DE UET. RIT. NuPT. 26rmine acceperunt, tantas ex suu bonis asimatione facta eum dotibus eommunicant. hujus omniis pecunia conjunctim ratio habetur, stuti queservantur: uter eorum vitasverarit, ad eum pars utri que eum fra tibus superiorum temporum pervenit.

CAPur VII. De II obolo. DONA Tio F M vero propter nuptias innocολον a Graecis adpellatam ut existimem,moveor auctoritate Harmenopu li, qui, lib. q. cap. 4, ita scriptum reliquit:

nimirum videlicet, quia doti subjungitur aesupponitur. Nec me movet, quod ait, ellus. dem libri rapite Io, aliquid eo minus ipsa dote. Nam solum Iustiniani tempore observatum est, ut aequales essent donationes propter nuptias & dotes. Quod nec Aec lium latuit in Auth. aqualitas, C. de pactis conv. Exstatque hae de re expressa constia rutio Leonis imperatoris qui dictus est Philosophus, Novesi. 2o. qua sancivit, ut major donatione propter nuptias dos esset. Sicque interpretatus est Theodorus Balsamo, Graeci juris non ignarus, ubi. I 3. moc. Photsi, cap. c. & ad illa verba Nomella Iustini i ii 7: Tm ὐπὲe m υ ς υτρεωσ

266쪽

μιαια πιιει Αρια. Scholiastes, in S v.Basiulib. 3 9 .rit. 2. , addit: Σημειύ- , οπι λαρεδεινήη γν- τι πιτον ν Κῶ υτρεως ἰAM. id est, ut interpretatur Iulianus Patricius, Mulier tertiam partem astimationis, quam propter nuptias donatio facit , ex alia mariti Abstantia evere potest. Et paulo ante sic scribit: Ουκ ἀα-τρομ ἡ σπο γάμου

νώσεται. Sane enim , id quod modo dicebam a Graecis vocari, id videmus etiam sim δελον nuncupari. Unde apud Pollucem& -οῖλον pro eodem ponuntur, Ilibro tertio , capite I o. Eustath. μα. eitat Pherecratis versum:Οἰκτιω οἰκίαν urgias Πολυκῖον κει LMulta tamen de jure hypoboli fuisse a Grateis Impp. immutata, in conseta

est. veluti, ut ex bonis mariti, quae hypoboli nomine doti subjecta sunt, tantum retineatur, quantum pacto conventum suerit: aut, si nulla de eo pactio facta sit, triens retineatur : imo, saepissime μνεκλουκύς trientem

illum adpellati hypobolum, satis constat ex Harmenopulo, ceterisque similibus probatis auctoribus : quod etiam testatur Balsamo. deinde hypoboli nomine nihil retentum Risse, si nihil eonventum esset. Videtum

que Lisse portio dotis, quae additamenti

267쪽

DE VET. RIT. NuPT. eausa data dicebatur. in Lintersocerum, 26. g. cum inter, 2. D. de parit. dot. l. etiaxmsi non dotem, C. dejur. At. sicque hodie in Gallia Lugdunensi vulgo loquuntur. Hoc a Longobardis, & Neapolitanis, riarium, dot

rium, & dotalitium nuncupatur. lib. a.destud. tit. 8.S. ult. lib. 3. Const. Neapol. tit. I 3. II p. cap. plerumque, de donat. inter vir.

uxor. Haec sunt quae de dote ejusque cautione dicenda videbantur. CAPur VIII.

bonis paraphernis receptilia: tum de theoretro.Cετε RA bona mulieris dicebantur-- φερνα. t. si ego, s. f. 3. D.de jur. dot. Latine receptitia, id est, extra dotem. Imaratus, D. ad leg. Falciae Graeci posteriores adpellarunt quod extra dotem essent usibus puellae tradita, l. donationes, 3 i . g. st cies, D. de donat. ad sustentationem mulieris instrumento dotali recepta, quasique peculium. l. ult. C. de pact. convent. l. 3. C. ne uxor pro mar. d. l.s ego. In his bonis, invita Inuliere, nullum ius erat marito se immiscendi, quia quae praeter jus dotis excipiebantur, ea receptitia adpellabant. Unde se usu receptistud apud Nonium Marcellum, &Agestium, libro I . eap. 6. & rereptilia dos

apud

268쪽

ud Ulpianum, tis.de dote, quam sibi sol

xo matrimonio extraneus contra communis

juris regulam reddi Epulatur. l. mortis mu-μ, 31. s. a. vers sed-dos, D. de mori. causa donat. Erant & alia quaedam munera

quae novae nuptae a parentibus Jc amacis o

serebantur die sponsaliorum, aut posteacut est in I. diesto aliorum, et s. D. depositi. LIL

ςum ante nuptias munera darentur, C. de donat. ante nut. tum etiam crastino diς

nuptiarum, cum primum deposit0 flammeo. vi sendam se prφbebat, ut ait Harmenopul. quae ideo vocat Harpocration. Suid. Vero. ἀναι νιλυας, ροα &-Jul.

Mpellasse, ait. Dicuntur in jure Munera n

ptialia. l. tutorsecundum, I 3.3.ult. D.'de a

minist. tui. t. I. S .p terea, D. de tutel. ct randi'. Sed haec munera non sunt solennia, ut ibidem dicitur. nam ea tantum solennia sunt quae ad ritus pertinent.

De sponsalibus. SPons ALiA autem fiebant alit inter prae

sentes, aut inter absentes. Nam, ut ait

Ulpianus, L . D.de Jponsat. , parvi resert an

per se, ancoram, an per internuncium, vel

per epistolam, an per alium, hoc factum sit.

269쪽

DE VE T. RI T. Nup Υ. 26sHic autem erat sponsaliorum ritus: Ado

Iescens s aut ejus nomine pater filiam pactam stipulabatur a patre, vel ab eo in cujus erat tutela: vel, si illa sui juris suisset, a quocunque alio. Erisque stipulationis haeeerat sermula , quam tradit Plautus in Aulularia: M. Luid nune' etiam mihi destondessiliam rE. Ita legibus, Cum illa dote quam tibi dixi. M. Sponden

Indeque sponsa dicebatur, non quod sponderet, sed quod, ut ait Servius, lib. I o. AEneia sponderetur, a patre videlicet, vel a quocunque alio: veluti tutore. &, si tutor furiosus esset, aut absens, alter dabatur in ejus locum tutor, nop curator, ad nuptias contrahendas , dotemque dicendam. Ulp. tit. regul. II. Lege enim cautum fuerat,nequis uxorem duceret, priusquam aliquis eam sibi despondisset. Quod ex Dione licet probare, qui lib. 8. ita scribit: Λολλίαν

lius, lib. q. e. . ex Servii Sulpicii verbis, ait, M obser

270쪽

166 AN T. HoT MANus observatum fuisse, ut, qui uxorem ducturus erat, ab eo, unde ducenda erat, stipularetur, eam in matrimonium ductum iri: qui daturus erat, item spondebat. isque contractus

stipulationum sponsionumque , dicebatur sponsi ba : & quae promissa erat, siponse adpellabatur : qui stipulabatur ducendam, sponsus. Hactenus ille. Quibus consentiunt jurisconsulti, in I. l. 3. D. des n-μι Indeque apparet, non satis verum esse quod Donatus & Servius asserunt, sponsam non spondere, sed a patre desponderi. Quorum sententiae conscriptae sunt in Andria Terent. act. I. scen. I. Heaut. o. 4. s. s. Ad. V. se. 7. In Virg. lib. Io. AEneid. ubi Servius addit, ante usum tabularum

cautiones sibi invicem emisisse, in quibus spondebant, se consentire in jura matrimonii, & fideiussereς dedisse. Tabularum vero, quas Servius ait intervenisse, mentio fit in Apuleii Metamorph. lib. 4. tabuia, inquit,

marisus nuncupatud ad nuptias. Et in Apo- Iog. 2. Habes, AEmiliane, eausam totam currabuti nuptiales inser me Pudentillam non

in oppido Int, Fed in villa urbana eo gnara. nam ' eae consignabantur. Suetonius:

Illud omnem Idem excedit, quod nuptiis, quas Messalina eum adultero filio fecerat, tabellaου dom o, 'st consignaverat. Tamen nihil oberat, quominus iustum ma