장음표시 사용
291쪽
D E UΕ Υ.. R i T. N u P π 287 scata, tecum conjunxit. Sed haec alterius erunt otii. Redeo unde diverteram: modo
tamen hoc addidero, his, quibus aliquid acciderat quo tristiores fierent,aur radi solitum fuisse,ut notat Plutarch. desupers., dc Senec. tib. de benes. cap. 6 : dicebaturque Iosura lugubris, quasi e , aut vero crianem submittere, sordidoque capillo & pr misso sive demita prodire, ut narrat Plinius M. 7. cap. 27. Unde Seneca, in Troa.
Per colla fluant Musa capilli. Hoc pluribus exemplis, quae passim leguntur, probare, facile est. Maritus itaque, de
qui cum eo erant, or Datus causa tondebantur: quo pertinet illud Martialis, lib. Ir: . Tondebit pueros jam nova nupta tuos. Quod a Catone neglectum suisse, notavit Lucanus his versibus: Intonsas rigidam in frontem destendere eomas Tam erat, moestamque genis increscera barbam C A su et XVIII.
De oleo, aqua, ct igne. Cu M vero in mariti domum pervens rant, postes domus inveniebant ornatos
292쪽
188 ANT. HO TMANu Stos laneis vittis, & oleo unctos: & ideo uxoresciscim Servius, lib. I. AE M., d diae sent, quasi unxores. Hujus rei meminit Donat. in Terentii Hecyram: mor vel
ab ungendis postibus Agenda lana. id est ,
-od, tum puella nuberent, maritorum p
fles ungebant, ibique lana m figebant vel quod maritos ipsa ungebant. Cujus rei testem adsert Ennium:
in Tarquinium bona femina lavit O
Quamvis Servius, lib. 6. AEneidis hunc versum ad funus reserat. Quem imitatus est Virgilius, dicens, ---Corpusque lavant frigentis, S ungunt. Aquam item & ignem in limine adpositum utrimque tangebant; quasi eo sedere inexplieabili & mutuo nexu forent copulati. His nova sit conjunx. Me duo magna pu
inquit Ovid. lib. 4. Fast. Hae enim duae res,' aiunt Festus, in verbo Aqua, dc Lactantius
lib. 2. cap. 18 , humanam maxime vitam
continent. Alterum enim quasi masculinum elemenim est, alterum quasi semininum. Alterum activum, alterum patibile. Ideoque ab ipsis institutum erat, ut sacramento ignis & aquae nuptiarum sedera sancirentur , quod fetus animantium calore dc humore corporentur atque animentur ad vitam;
293쪽
DE UET. RIT. NuPT. 289 tam 3 sive , lut deinde ait Festus in verbo Eacem, ut casta puraque ad virum perveniret. Naevius apud Nonium, in verbo rariter: Sequere me; puriter volofarim. id est, sacrifices. iis aqua volo hunc accipere. Ignis enim , quemadmodum ait Plutarchus inprobi., purgat, aqua vero lustrat. - πυρτη ρ ἁγνίζ . Et resert Servius,
lib. 4. .aeneid., hac aqua nubentium pedes la
vari solitum filisse. Quod & in Graecia significavit Euripides, in Phoenissis:
intelligi verba Scaevol. in l. pen. D. de donat. inter vir. &ux. Et priusquam, inquit, igni aqua acciperetur, id est, nuptiae celebraren tur. Qui mos fuit loquendi, omnium rerum communicationem significare volentibus. Dionysius Halicamasseus, lib. II. de Romulo erga Sabinas sic scribit: gori 1 sD-
ne enim salissime ignem pro domo, sicut& hodie moris est, accipi, notat Porphy
294쪽
Hir flos in domum mariti. Sponsa solebat in limine domus quasi o
'stinatastare, ut significaret, se invitam duci in eum locum, ubi virginitatem perditura esset. Catullus: . 'Tardat ingenum pudor, si uod tamen , magis audisns,
Fut , quod ire neresse sit. Alui etiam additur ratio, quod hoe modo sponsam superstitem sore putabant. Sic enim scribit Plaut. in Casina: Sensim superadiosia pedem, nova nupta: sestes Per incipe hoc, ae viro tuo semper sis super i. Itaque sponsi amici eam in altum serebant, inmemoriam Sabinarum , quae raptae sunt, ut scribit Plutarch. in Romulo. Cujus rei memiavit Optatus, lib. 7: Non in altum tollitur,&c. Hocque fieri dicunt nonnulli, ne sponsae t rerent limen pedibus, Id enim prohibebant matronae, quia illud contra majestatem V star esse existimabatur. Lucanus: Turrit
295쪽
DE UET. Ri T. Nu PT 29 Inrritaque premens frontem matrona corona , Translata sitat contingere Emina planta. Deinde rapi solebat fax nuptialis, qua praelucente nova nupta deducta fuerat ab utrisque amicis, ut ait Festus, ne aut uxor sub lecto viri, aut vir in sepulcro comburendam curaret. quo utroque mors propinqua alterius captari putabatur. Postea matri sponsam tradebant, aut alicui ex proxima n
cessitudine, a qua, Festus ait, vi maritum de re evellere, in memoriam Sabinarum: quia hic raptus summi boni causa fuerat, ut refert Plutarch. in probi. Unde Virg. lib. io. AEneid. si uisocios legera, ct gremiis abducere pactas. Illico autem, quo sponsa ingressa sic esset domum sponsi, uxor dicebatur, & vir maritus. l. eum te , C. de donat. ant. nupt. l. gene
ra, D. de rit. nupt. & ex eo dicitur uxor duci. I. cum fuerit, D. de condition. ct demonstrat.& is dicitur uxorem habere qui eam duxerit in domum. l. aufertur, D. de his qua ut indign. l. hae conitio, D. de condit. ct demonstr. Plaut. in Aulularia: Post mediam atatem rui uxorem duxit do
Noe explicatius deelarat Sid. A poli. epist. quinta, lib. I. Iam quidem , inquit, virgo tradita est, ct nondum tamen cuncta thalamorum pompa destremuit, quia nondum MN a marisi
296쪽
ANT. HO TMANus mariti domum nova nupta migravit. Aliud
vero erat si vir deductus Risset in domiim mulieris. quia, ut ait Pomponius, deductio
ne opus erat in mariti, non uxoris, domum, quasi domicilium matrimonii. Lmulierem, s. D.de rit. min. Si tamen in villa fierent nuptiae, nihil intererat. Apul. apol. 2τLex rusia de maritarad. o trib., inquit, nunquam sicilicet ad hunc modum interdixit Ainorem in villa ne ducito. Quod ita intelli-νndum est , si ibi dicis causa maritus domi-xilium figat, domicilium enim etiam in vitati esse potest , t. i. D. de lib. adgnosc.
non ut clam dc contra jus duceret. quo fit, ut Apuleius sic finxerit, lib. 6. Metam., nerem conquerentem impuberes nuptiaS,
praetere in villa sine testibus & patre non consentiente iactas. quae legitimae non possintvideri.
De nuptiis qua farre contrahebantur.
JA M vero, sic ducta uxore, discrimen
erat, quo jure eam maritus acciperet. Nam tribus modisRomani uxores habebant farre, coemtione, & usu: quemadmodum, post Arnobium libro contra gentes,
minit Boethius in Topicis. Confarreatio fiebat , clim, certis verbis, dc decem testibus
297쪽
D E V E T. R I T. N u P T. 293 praesentibus, solenniqne sacrificio in club panis farreus adhibebatur, mulier
in manum viri conveniebat: ut asserit Ulp. tit. s. reguL Prosertur hac de re Servii auctoritas ex libro manuscripto lib. i. Georg. IIis
verbis farre nuptiae fiebant per pontificem maximum & dialem flaminem: per fruges& molam salsam conjungebantur; unde confarreatio adpellatur. ex quibus patrimi& matrimi nascebantur. Et hic modus in sponsalibus religiosissimus suit. In cujus signum praeserebatur far tostum . quod sacrificiis saepe adhibebatur. inde enim panis farreus prohibebatur sceleratis. Inde que nefarios dictos fuisse , asserit Nonius. Et ait Dionys. Halicarnass. lib. 3, priscos legitima sacraque matrimonia, Romana adpellatione ,farreaeea dixisse, a communione farris , quod Graeci vocant. Plinius tamen, far, quod a farina deducit. aliud esse vult quam ζέM . Ex eo autem confarreandi modo, confarreari matrimonium, dicebant. Apul. lib. IO. Metam .: Talis mulieris matrimonium confarreaturus.
Inde etiam in veteri glossario, confarreatus, dicitur Et, quae hoc modo nubebant, statim e patris potestate in viri manum transibant. Q his verbis indicat Tacitus, lib. 4: Et quando
exiret e patrio jure, qui in flaminium adsciste-N 3 retur,
298쪽
ας ANT. HO TMANusvetur, quaque in manum flaminu conveniret. Sed hic modus confarreationis in desuetudinem abiit. Tiberius enim Caesar, apud Ta- eitum, lib. ., de flamine diali in locum Se vii Maluginensis desuncti legendo, ita disseruit: Nam patricios, confarreatis parentiabus genitos, tres simul numerari: ex quibuuumvis, legeretur, vetusto more: neque adesse, ut olim, eam copiam, omissa confarreandi assuetudine, aut inter paucos retenta. Pluresqua ej- eausas asserebat s potissimum, penes incuriam virorum feminarumque. Accedera 'sim caerimonia difficultates , qua eo fulto vitarentur. Et infra: Sed lata lex , qua flaminua dialis, sacrorum causa, in pol flata viri, cetera promiscuo feminarum jure
Q Uoo ad alios modos attinet, scribit Cic. in Topicis: Exoris dua sunt forma:
tina matrumfamilias; altera earum, quβransum ustu uxores habentur. Matresfami- s, inquit Boethius, Want, qua ducebantur per coemtionem: qua vero ustu, minia
me. Coemtio fiebat, eum sese in communicando vel, si mavis, coemendo) invicem interrogabant: Ela, an sibi materfamiliav
299쪽
-lget 3 ubi illa respondebat, Helis: item miser, a vi di paterfam. esse vellet , illa respondebat , Velle. Itaque sic mulier viri
conveniebat in manum: vocabantur hanuptia per coemtionem. quod , ut Varro scriptum reliquit, ejus verba Nonio reserente, cap. de doct. ind.) nubens mulier tres ad virum asses serebat: atque unum quidem, quem in manu tenebat, tanquam
emendi causa, marito dare solebat s alium, quem in pede habebat, in soco larium familiarium ponere; tertium, in sacciperio cum condidisset, resignare solebat: ita
dicebatur matrimonium per asis libram contractum. Sed abs re non est, hic addere, coemtionem non in nuptiis tantum
celebrari, sed in omnibus legis actionibus, in quibus mancipatio interveniebat: videlicet , ut praeter jus naturale, jus Quiritium accederet: ut cum Ulp. ait, quosdam
praeponi frumento coemendo; I. cuicun que, 3. s. I. D. de inst. f. & Pomponius, venales novicios coemendo. l. si negotia, D. de negot. ges. Symmachus, epist. 8o. lib. se Ad equorum coemtionem cum pretiis commeabunt. Theodosius, i. 2. C. de frum. urb. Const.: Auri satuta quantitaου ad coemtionem frumenti. Cic. in quadam Verrina: Non modo non vendebant, sed etiam coemebant. Horat. Od 1s. lib. I :
300쪽
Et postea, lib. 2. Od. 3 : Cedes coemtis sellibus: domo. CApuT XXII. . De usu, ac lem Mificem interpretatione. US u uxor habebatur, cum mulier ita collocabatur viro , ut is nullum jus praeter usum in eam haberet. Quemadmodum servus jure Quiritium domini non erat, sed tantum in ejus bonis , id est, in usu, si is neque mancipatus esset. neque in jure cessus, neque ipso anno possessus , ut Theoph.
rit. de libera. post Ulp. tit. Σ. regul. interpretatur. Sic etiam, si nulla mancipatio innuptiarum celebratione intervenisset, mulier sane jure Quiritium uxor non erat, pec materfamilias, sed tantum jure naturali uxor. Et ideo Boethius ait, eas quae usu ducebantur , non siisse matresfamilias. Nulla etenim in re jus Quiritium inerat, nisi fictilia venditio , quae mancipatio dicebatur, accessitaset. Aliter vero usus tantum in re haberi dicebatur. Cic. lib. 7. epist. C in quando proprium ta esse dicis mancipio nexu, meum a tem ustu. Et Lucretius, lib. 3 :Hitaque mancipio nulis datur, omnibus usu. .