장음표시 사용
261쪽
tor IN III. LIB. ARIST DE ANIMA
fieti quodammodo vixilm.Adde id, quod in- eum, qui intelligit. duni intellecture malicitia telligitur cridem cum intellige ad iratone siue natae sal siu particulare considet, r
ve III. II quo ab eo ex rami tut
i vcsuperius quoque inter precati Limus. Ad is Ad tertium, licet naeus humana quamlibet pa tene actuum multitudinen exercere stimul neque-am at, quia finitam, imitatam , habet ut ethoe di vim poster anne successione post notiti arriunam, aliam subinde edere, tum aliam atque aliam irata visio ullo termino reflectatur m
I. eram inphs unda in insecundam perte B menta suadiant Primo vel peculat phantas
potest reste tiarm ob quam causam ratio potesta equom vera dammodo infinita est, ut docet s. Ttiom. PrimImmss leciundae lucel so. a tr. . ad a. Licet vel rellectus cognoscat tam suos; quam volat m
. s. c. 'sexitiano portu Iais scires CD in gratia. AJ
himul per phantasiam carea aliqvid in Ilat obiter versari. qnodex G caeci , ni dites vel ,
bis in capite proximet 'periora et tu i m - - ei patet . sic enitia habet ires Sis ., - , pae. . . ix scit, eumque condem platur, nece ite ei vita cum phaucasmate con-lcmpletur. Partem negativam quae1Lionas a caro
malae tanam Iaaturale. vel non; Moon est e ad id aliunde imme cogatur, poterit in te dum eam speculationem omitte te, si est, cum id, quod unicinq; ecud in natu ii comperit, incolumi reperp tuo conueniat s qui iuranimam etiam a corpore abiud est a vela orio socorpori unitas e cuia riphantasin ta quod falsum est: nam eo potis loluta vinculis neq;
bat cogniis ci ab intellectu proprios actus, notamen intelligi per essentiam eum ad hanc te ciZIocatio em exigatur pec: es intelligibilis alicuius rei, e cuius concepti mens ad praedi- ' Tum actuum notionem progreditur.
. i. h. Rraxum licet an ra habitus naturalis ordiis sibi inhaerentes prae clo modo eo-
liberioremq; habe intelligendi modum,&. corpore independentem. Qua repo erit catta sensuum operam, cum libuerit, intellibere. Secundo Magis dependet phantalia assen a. si externo, quam intel .ectus aphata si ceum 'antellectus, ut st potentia immaterialis, ira Ionge abstractior sic, corpore, quam vita .. cultas materi alior no assi XI. arctu phanta- U - IM, , fauceo ut actu e etetnorysen sua, bo dacti, gratiam.&charitalem: quia suauit a Sie Disi fune ones sua sedet et ore intellectis.
promptu udo ad exercendas studiosas actio tatio, ni lectus ineot feci utili,
rtalia contemplatur, ut Dcii,&intelligentias sed haecntallo modo in phantaliam cadunt eu sint extra limites corporearum vir u, Ergo anima saltem non ad omnium rerum intellectionem phantasmata peculatur. Adde quod
Atiatoteles loco antea citato. cum huiusmodi Pec l-tioncm commendat at, desola hysi-
argumenti, haud Aliquid verbi gratia, co carum. Alat ematicatum resim scienti: gnoscitur, quia aliud cognoscitur illud pro- gebat, 'roindeque non ve detur eam tam ut mris .eris in Ox xxc-rtia tam exscrcio poli si ei di
i. 2 uia. 8'D , Ω-q- ei virum ab iis, an ab aliis ha- . 'bitibus naturalibus , qui absq; gratia reperiri Aa ,sti po t, ei tu . Ad posteriorem partem at-gumenti dicendum , effatum illi: P. Propter
part 'unum q; tale,&illud magi Maiis m eb- , intelligi, optatipter quod cognoscitur, necesse cst, ut magis cognoscatur sed res cognoscuntur, quia earum spe ies, habitus cognoscuntur: ergo,&c. Cum igituralia minor propositio ut falsa a nobisn getur patet hae probatione non colligi prius a nobis cognosci habitus , esto cognoscantur eo ordine, quem explicuim s.
cuiari phararetasmata oporteat,
naeas. 1 st intes lectum sucim tacita in T
aulari naturas, qua tu eis relucent, intueri; sed est TNtelli entem speculari phantasmata, non
diter plinarum obiectis percipiendri indixisse. Quarto. Qui Ecta sim passi rapit titur ad diuinarum rerum contemplationem deserti sit Lam exr rnorum, quia internorum sen ut mi unctio nec ergo saltem ii, dum in mihi lint, non speculantur phantasmara Probatur ac sumptum. Im 'timis. quia id ipsum nomen raptus, atq: Eesti sis significat Deinde . qui ac d stat eos, qui ad rem aliquam considerand at ivalde attenti sunt, non videre interdum obi ctum raria sensi idq; ob eam causam qua a cura v sanima finitas ac limitata sit si ad unam aliquam rem per unam potenta iam vehem tuter incumbat, e si at operario ne alterius; ergo tam vehetinens potest est mentis applieitio ad alicuius obiecti conside rationem,
ut ab omnibus tam xternorum. qtrami te
norum ea suum muneribus piorsus f ii tur. Acquod id viris Sanctis conrcmplati omnis dono in albus nonnunquaret euia erit, Planum
262쪽
ve enim inter.lum abstrahebano in se ipso quiuis 1 e iis ei mi aliquid in rel
sensibus, ut neca amodum ignem senti
tau metet Ahi AD , quorum memin
ebrie emtum eam comitantem runs enim net ata est ore tutissimul phanta uam Oae
na cum intellectu genre specierUm intelligi in .E - solusq; intellectiones elicitas ab spe Gebus co-
- - um . propterea quod ut eiusmod species a
ra retra in bibat te: irae oram eoi
cortium ad operationes suas obeundae nece Crio videnturas scere. Sunt etiam nou pau-ligere natur, citat male ubi material a quae- dana idola, seu phantasmata quibus id, ad ea ius melletimum animum, opulit quodarnmodo intueariat inrospectat illud D Grego Datianeten de Titeologia oratione secunda ' Quemadmodum nulla rariore fieri potest, ut ciuispiam, qualibet greatum urgeat umbram suam prae tereat quan tum enim eam assequeris,lamum etiam semperanteuertit aut oculus rebus in aspectum ea dentibus citra interis mediam luce,&aerem coni UngatUri aut naturalia animantia extra undas labantur . Ita etiam impossibile est iis, qui orporib inclusitant, sine corporearum , ac sensibilium te Dadmmieulo rebus iis , qua antia ro, Ac ratione intelliguntur, omnino colutigissemper enim obitet sensibile aliquid incidit , quam urnu IS maxime nos tamen a rerum aspectabilium
contagione se, Ma,uili in seipsam eo cra
eum tebus cognatis , oculorum qi aciem tu hientibus eo miti et cium habere o eius. E autem noc loco dubitatio, unde nam a Tnde ni-nimae obuenerit haec necessitas couet tendi se
ad phantasmata Scotus in et dist. F. q. r um I cm s. q. 1. dtiplicem causam aff. ti,nim Irum culari velo eccatum originis,in cuius poena demissa, phanta Dato; infidxa est anima ad corpus Quo pertinet mala illud D. August. lib. I s. de Trinit. cap. T. Quae . causa ut ipsam lucem fixa acie videre non pol x. Caub rabios ideo tutastiscere bun exi m Q p- eum tibi Ieest,n: i
intelligendi actionem, cum qua phaat alma Vncla eum spe eulatio non concurrat Deu que D stunt ab hac communi lege exciprurit sublimet meo quandam, eminentem cet ut emplationem, em si ' quas meos et adhuc in corpo Iedebo, S. itar cera cur supra molem corpora quodammodo euehic, pharata ut non iam videatur curate turbana lateret
Nostra fleti olae esto; Anima erant anc a corpori non gloriosi, saltem dum commu Enes , in ordi uaria intellect ones admini- Iirata necessario speculatur phantasmata. Hac assertionem tradit Ar iror liocinii b c . text. I. A Q. Tert i sic et is n lotis non eam ille ad nnuerit moderationem, quam norum, de qua paulo post dicet mu . licete: iam non de omni um sed de sensibilium tantum rer Im notitia,
praesertim tertu illo exsteti locutus fui si e vi-
eri Probater erro huiusce rei veritas Hepi cis 'ehaebe iudicio P timuim, quia videmi: Squoties in te i. . r. p. ni sensus. aut morbo laesi, dies somno, aliove S . r. S. impedimento ligati sunt, turbati etiam, Alim artaueicium intere eius, neq; mcntem suis r si mi acta cinibus recte acrites ung, quod cetrie nonu Oreo aliunde prouenit, nisi quia tametsi vis intelli-vr in rei gendi non inhaeret corpora , T. quia i r. men Qui consortium internarum virium corporei or-
Lauio. ganis iuudeuriam Alterum iudiciu est quodniquitas SVel natu talem ord ne potentia Pu; quo fit ut dum vidi proprium attingit obiectu, alti ra, quae circa idem serta apta eli. Osdem S muleontendat. Ex huc causis pilor non vi imp bba. detur tecte tradita sic iten mes Penden lai u quam intellectus pollibilis habet Aph D af - . Causa .rnatibus, quoad receptionem pecierum intelligibili amri quae illorum mi iterio ab in tellectu agente pio ducuntur, neutiquam ex peccato originis orta matri fictu dem esto p mire tenetes non pee ea lent , eius post et tam specie sitiete ligibiles, quam scientias opem l tas mattim comparast et t. v D. Th docet I p. 'G-ra qu. Iocari. I. s inta di io quaesita ari et pila gara ''
nec necesssitas speculandi phantasmata, cum et aequisitis iam speciebus utimur , ad Haedi e ectam culpa referenda est Posterio vero cau nec sis M. sa, si tecte ad propositum accomni oderuI vcra est , nimirum adeo esse naturalem conne-aionem intellectus cum phantasia, dum animus est in corpore , ut saltem ordinati ei In possit intellectus vllius rei capere notionem, quin ipsum phantasia comite arca circa de obiectum pro suo captu, si tacuitate insistat . . ubi aduertes cumo petatio formam rei usque modum existendi teqiratur , anima vero h u. 8
manariumuirit, substantia dependet adimpiis
corpore. forma corporis, iuerit primo co ditionis vindicate sibi operation m sciliceti 1 tela
263쪽
intelligandi actum, non inhaerentem organo v co ora subiecta, aut ab eo dependens Adicamus, dum anima communesta sue id H, hi,
corporeo iratione secura dae, exposcere ad eam funestionem minIsteritim cot poris, phantasiae satellitium Iovi resu. - apposuimus in conclusione erba il-- . la,Dum anima coniuncta esst corpori non glo. N i, Vota , ut comprehenderemus dupliee animae Sere usi statum in corpores eum scilicet, quem habu Dare Usa iis e primi patentes dum ingenitae arato iusti- Di phis, uaedon insigni ei fuereri eum in quo nuneris alumberlamar. In utroq; enim eonnexio illa natu P.,latis. Talis inter possibilem in te ectum, de phanta asiam vigorem obtinuit. Nam quod etiam primi parentes in alto statu uterentur conuertione ad phantasmata , affirmat D. Thom l . p. q. s .att.2. in .i S. de veri P. ari T. des probaturque ex eo, quia speetes, Sc scientiae primorum patentiam erant eiusdem naturae eum nostris.
utpote infusae per accidens. Quare idem illis, ae nobis modus intelligendi secundum naturam conueniebat: et contrariam opinionem defendat Scotus oe cit absolute negans pri erecrnum hominem intellexisse per couersionem tamen ad phantasmata Neq; verba illa D Augustini asserunt culpa inueriise homini dependentia a phantasmatibus, cum id ei naturale sit, sed duntaxat laborem, leuitatem ad res clare,&dilucide contempleudas, ac cognoscendas Noa est etiam dissi teli duru sublimorem falsis pii mi hominis cognitionem, qUam nomstram verum maior illa sublimitas eleuatio non erat secundu in dependentiam apbxnrias intellectiones ad inini sciat, ut ex eludete mus contemplationem, quae per Ec stasim pei et disiciam, dera ptum fit In ea enim tam externo tarum, quam internorum sensuum muni iees lant, ut probat ultimum superioris articuliat 2
bia, quorum solutio non parum conset et ' ad melius percipiendam dependentiam intel ouetus a phantastratibus. Primum est, quota Cto anima beata in corpore glorioso functio. nes sensuum obitura sit, ad phararas a te cui su
euocet. atq; adeo a sensibus abstrat, at Ali si est, num in Ecstasi non solun animales ope ratio Ics, sed etiam natur Ales, ac vegetati iee ab opere omnino eessent cum in vilium: ea j idem ratio esse videatur Tertium, num insta.
sis per vim naturae possit ae eidere. Ad prim i
art. . tie et beati assumptis corporib. glor talis, . t smate, se auuo et ea, quae contemplabatur, esto tamen iis intentione in Deum fetti debea Gisi explicat Diu. Th . q. I S. de verit. art. s. I cm, ant, non tamen in eis futuram absti actio tem
diuina numinis afflatu ea immediare aecepit. externa sensibilia. Non quod ea contem daa Ex elusimus autem id et pendentia phantasma tto etteris eminentior non sit, ne quod mens tumitatu animae unitae corpoti glorioso, qui in eam non feratur conatu multo vehemen hinea non erit necessarius phantasiae concursus tiori, sed quia diuino lumine ita collustrabis ad intelligendum; licet enim beati tam exter tur,ut virvirque obire queat. His non obsta tnorum, quam internorum sensuum functio E quod Diu. PauIus etiam apud eos, oui eum innes habituri sine libetura tamen eis erit quam raptu diuinam essentiam vidisse putant, a sensibus abstractus fuerit, ut annotauit D TIII. Ea
loe cit defuit enim usi praedicta redundantia hin ad inferiores animae vires, quia diurna men in . tiam non stabili, ut beati in patrix, sed breui, ae transitoria solum visione intuebatur Adde:M
constare an anima D. Pauli scieti tranea fg corpore separata, eum ipse id sene se irent ea. Ea si rei, nec potentias,que ab illa manant de 3 tur unde quid illi cite abstractionem a sensi-mbus re ipsa acciderit, assirmare non possumus i ii
videlicet num mortuo corpore per se palationem animae extincti fuerint in eo sensusu vel non mortuo consopiti duntaxat Lege D. Th. eadem qu. art. t. hc.
Ad secundurn dubium te spondet Abulen mi sis loco citato in Resta si fetiali omnes poten- imi cias praeterintvilectum. Ad cui hei explica ara
tionem libet rem sine eius phantasmate intelligere Quod si quis obiiciat gratia non euerterema turam. Quare fi operatio phantasiae naturali- Christinenter intelligendi actum comitatur, necessario indiguit animi in corpore, etiam glorioso,ad phanta; onuerso mataree uisuram dicendum erit gratiam non M' , - euretere naturam,id est, non immutare essen-r smata tram rei nee potentias, que ab illa manant de- Leg. D. moliri sedeam traducere ad altiorem Iratu.
Ira perfectiorem operandi modum, cuiusmodi 'stpoue intelligere sine obligatione desiexu.A- quc illo adsensim ' Aduet te etiam animam
est D. Di. in Christi adhue in statu vitae mortalis nec quom R. Vt sh ad usum scientiae infusae, nec aequisitae iudiar dia eguisse recursu ad phantasmata quia turati v m. q. II, 'nionis tum ratione beatitudinis uocetu
264쪽
CAP. VIII. QVAES TIO VIII. sis
em statuit discrimen inter ligationem pora xi conuenienti recipiat obni rimam occupa
tionem visionem non edat cur intellectus notentiarum, quae in somno fit, ineam, quae in Ec stasi quod intomno impediantur vires co- 's hi trices; ita scilicet, ut externi sensus nihilo
ni o agant; interat autem, itemque intellectris, aut omnino etiam vacent, cum nulla reent insomnia aut certe non nisi obscure, Apersectet perentur: interim velo, ligatis eo modo potentiis cognoscentibus, naturales viaret ad opus ex seditiores fiat, non occupata a. liis fanctionibus anima. Vnde&tunc cibi decoctio, atque alimenti in totum corvus distri--butio. mulio celetius couimodiusque perficitur In Ecstas autem oppolito modo res habet. Anima enim, quae in somno incUruatur, in
Eestasi eleuatur, hoc eit, qua in sopore ad inferiores potentias in ectitur, inicitas ad altio rem videlicet intelligendi vim rapitur, caeteris in otio relictis ut enim ad tam recellentem rerum cognitionem ascendat, colligit se quatum potest, totaque in eam ita impenditur, ut reliquarum potentiarumsunctiones inhibeat. Ita veto sentit Abule si etiam ope ationes natuta es intestas intermitti . Quod ex eo pro-b qaia qui eam patiuntur, dia sine cibo, aepe tu iacent; d quod minabilius est, nee cordis motio, nee vitalis calor in eis deprehendeturi adeo ut mortui ne sint ambigatur.
D. Tho m. secunda secundae quae r s. art. . amrit non requiri ad raptum , ut vires animae vegetatricis ab ope te cellent propterea quod agunt pri modun naturae, non autem ex intentione animae ut facultates sentit lae, quaru proinde oecii patio iuuet intentione an marcirca intellia stivam cognitionem Nobis vide tur, licet vires naturales, visant organo cor
nus retardent utri uniuersim tamen facultat-so innes,q locumq modo agant, Sue naturales sint siue non, agendi ac rim nia remitti Te, CUIDanima in alicuius potentia operatione et i vehementius in umbit. Cui rei argumento est quod, ut superius dicebamus , qui a tabo te. gunt ut scribunt, vel de re quapiam attentius meditanterri minus probe deeoctionis. cium peragunt,&c contrario. Igitur ad pro tu F po post 'am dabitationem respondemus cun Ee 3 animis stasis vritia te diuina fit, certum esse posse nune E eis Vanimam cadem virtute ab omnium potentia ium muniis ei Tare. Utrum vero ab aliis P, ter quatria sanctionibus sensuum,&facultatis loco motii ista re veta abstineat , non sitis compertum esse Nobis certe veti sietilitas vi. detur etiam tune naturales, res non nihil perari, esto id aliquando exterius deprehen- rari r di nequeat.
sod ad tertium dubium attinet; pro parte Ermativa est in ptimis illud, quod ad prim atticuli ealcem attigimus. Nam si cum an iis
bra. te marebus aliis dimis intenta est, a. et drisii terdum ut oculus, diis obiecti specie .ndastanis a e ab
poterit vi naturae ita se ad rerum sublimium considerationem applicare,ut sensia sanc iOctio es desitat Deinde, quia id ipsum videtur aliquot exemplis confirmatum. Nam depesti Lot rem stituto Presbytero ita narrat D. u lib. I . de Au' . e Ciuitate Dei cap et . Presbiter fuit quidami sumo nomine Restitutus in Paroeci Calam est sic Pre,s etesiae, qui quando ei placebat, rogabatur au tem, ut hic faceret, ab eis, qui rem mirabilem coram se ire cupiebant, ad imitatas quasi lamentantis cuiuslibet hominis voce . ita se auserebat a sensibus , hiaeebat simillimus
mortuo: ut non solum vella cantes, arque pungentes minime elatiret; sed aliquando etiam Igne uteretur admoto sine ullo doloris sensu, nisi postmodue vulne te . non aut obn tendo. sed nosentiendo, o mouere CUI US, eo prcubabatur quod tanqua in defuncto nullus inueniebatur anhelitus Praeterea si Platonem .
de se ipso narrasse testatur Auctor operis de Loc, Plata diuina sapientia secundum Aegyptios l. I. c d tontida se Ego serpius animo contemplans relicto cor no pore visus sum perfrui summo bonocta voluptate incredibili Quare hars quodammodo
attoni rus, agnoscens me esse parteni quandas aperioris mundi, atq; adeptum sentiet vitae immortalitatem, sub luce maxima, quae neq;orarione e et primi potest, neq; auribus percipi, neq; cogitatione compreliendi Tanderi veroi hacco templatione defessius intellectus, recidit in phantasia, et uneq; illa luce deficiente sa- usium tristior Tale quiddam etiam initios . . ,
Pimandri legitur de Mercurio Trismeristo, AZ
quta contemplatione naturae , soporis iam Are ita corpotis sensibus adiuina mente rapti se ait, a,
de iis, quae scire optabat, ab eadem institu Ae.
tum Socratem etiam commemorat Alcibia id es in Con aio, aliquando uno gradu diem, renoebem usque ad Stailis exciri Em steti se in medio exercitu cogitabun alma Cum igitur has a sensibus abstractiones miraculo accidis
se non sit verisimile concedendum et it posse facultate naturae Eestasia dari. Et in hac opinione videntur esse Ficinus lib. ra de immortalitate animorum cap.r . ubi asserit hoc una esse ex argumentis, quibus animae rationali Sacorpore solatio. atq; immortalitas comprobatur. Pro aduersaria tamen sententia est, quod
ad liberandum intellectu a naturali illa phari
tas matum dependentia, videtur reo uiri vis ali qua supra naturam Idque putateve non ob id riam
bis, quae superius attulimus, ubi ait impotasibila et '
et ement m quantumlibet se a faece eo pote, D ae sublimium rerum contemplationem erigarsensuum commercia destituere. Qui priore partem sequi volet, dicat legem soluitur raillam dependentiae phantasmatibus, quam iraseninis natura intellectat imposuit, no esse rete fraga aetativa. bilem
265쪽
hilem, sed ordinariam. Neq; haec praediciae e. gis interpretatio paucorurn est, sed complu-tium, quorum supra ex Vicomereat ornentionem fecimus , alentium non semper requiri speculationem phantasiae. Itaque verisimile esse polle aliquos velut ex naturae priuilegio in aliquo euentu, circumstantii, naturali Tec Eesta fimpati ad quod muItum conleti cuiust aselm ho que temperamentum. Ianc olici enim, utricitur pro-edist rillataeas otius lib. 1. de intellectione 'Cli UT Di quemadmodum suo te ingenio sunt cogi a x Adsim, undi, si ead istiusmodi taptum a sensibus procliuiores habentur. Nec vero est a naturae decretis altinum res his similas ac raritate mirabilis nonnunquam csticeres, ut experientia ipsa testatur, docetque var: is exemplis D. Aug. de Civitat Dei loco citato ubi inter naturae miracula recenset illud de Ecsta presbyter cRestituti, quod supra me motaVimus Explicatur aeui posterior sententia magis placuerit,dl- pati praes cet non eodem modo se habere visum ad pha . t artis V tas anti&intella clam , quo adii uellectum se habet phantasia quia intellactus pendet satellitio phantasiae: at neque tutellectat, neque pia antasia pendet a functione visus Quare nihil mitum si non edente aspectu suam actione,
ARTICULUS III. RESPONSIO AD PRIMI Rr I
culi argumenta. Eliquum est ut argumentis initioqu*sti . Ini, propositis occurramus. Ad primu con cea inus naturale e se animae dum intelligit, 23 depecidere phantasmaribus Ciam aut obit aluuie itur id, quod alicui naturalitet eo perit, seni. Dii per ei incolumi natura coctu cui re rum id diali ista
quidem est, nisi ponamus rem ab uno statu ad p. . .
alium persectiorem . ac suprana luam plius tiam es. facultatem transferri. et praeter usitatum cur-ph sum aliquo veluti priui gio naturae secti Mo- x, imperari. Quod addimus ex mente eorum, qui ccincedunt dati Eesta sim perfectam viribus
Ad secundum quid res tonderi debetat pa Adi. t et ex dictit, vi licet concedendum seque dependete intellectum aphantasia, phanta sa sensibus externis, quoad acquisitionem specletiam non tamen quo ad usum earum Ete.
perfectam nimite et inteliactus absti actior sit a materia, nihilominus phantasia, Be intellectus an opere L quam ulla potentia inhaerens organo corpo- perseuerent Qiiod amem spectat ad exempla, quae retulimus, dicendum erit, Ecstatim per sor tu ira sectam de qua noltra quaestio est, in qua nimipotenti rum omnes, tam interui quam externa sens
dari pos omnino sopiuntur nemitis absque diuina vir- imperfecta tute eonti eisses imperfectam veto, In qua non posmatis omnino cessat operatioohantas ae, potuis il-raa liblio nibus per daturam accidere Ceri CR et Ectitutus Presbiter narrabat se postquam ita, ut diximus , a sensu raptus et at inclamantium voces quasi e longinquo audisse, ut ibidem rea Lic Augustjus Q ii odi voces percipiebat. vrique non feriebat ut in eo audiecidi sentias. proindeque persectam Ec stasim
re ora maior tameti est coniunctio, societ sint et intellaetum taphantasiam, quam inter pliantasiam , de sentus externos ob causam inobis superius explicatam. Aliam huius argumenti solutioncita lage si placet apud D. Th.1 P. are T. ad secundum.
Ad te tum dicito, non oportere, ut semper i Q phantasia apprehendat singulare eiusde naturae eum eo, quod ab intellactu concipitur; sed aliqaidsmile, aut ei quoquo modo respondens Etsi vero Alistoteles loco citato de solis physicis ac Mathematicis rebus expresse loeutus fuerit, dicendum nihilominus eandem videri rationem in caeterarunn rerum coucemptibus. Ad ultimum quid respondendum lat, constat exsuperioribus. Eo.
Cp an a autem animalium anima his Quis mei visu definita discerer,di, inquam, potentia, quodqodem es opis, Diumque metim , atqux
etiamsensis instipe etiam mouendi motu adi cum accommodat epotentia:desensu quidem es intelle hac sint Aterminata , ae pertractata. Deinceps autem de eo quedmouet, qui inare is psim anima con cremis opor et, verum ulla
266쪽
venu tellectu i r 'rum' ' et , inuine sit aliqua Mim pars,
i qua vel icti sus mi sed quae princiis vetautellecti S o tumea sit aliqua anim. pars, seu ficultas Lan
bo igi hu existit continuo dubitati dubitabitilla Teit. non in uria qui piam, quomodo partes anime, di quot porteat dicere nam infinita quo modo, tum se videntur, quas diuidendo Dida xgr Ut, raraonis, inquam particeps Siras e di, ac cupiendi principium, velut alij, ration par. litus S rationis expers. Per disserentia enim, qui hin has edividunt separant artes, S alia partes esse videntur, qua maiorem inter sese, tuamd, da savi iam habent, Tegetativa, Tua ylia quidem O plantis, S uniuersis animalibu ines. Et sensti ,quam nectit rationis experte, ne ut tusdem participe qui quamsaci ponet. Preteris ea ranaetnatiua, qua rati,ne quidem ab omiab. ext fies cures, cui veros iungenda, visit idem, quod ilia,su a quaseiungaeia. visit alia ab ista, magna dubitationem habet pinofecto, dii siunctas aninia partes deparatas seponat Insuper appetitit e, qua S ratione Sitalia, diuersae e dubio ab uni uarsis esse videtur Absurdum autem es hane aueteri diuellera partibu) F euim inparticiperation voluntas et in ratione vaca e viditas, ain ira. Quodsi tres in partes dii idatur anima, in unaquae profectoparti inerit appetitus,e Sed Text. vi redeam unde digressisumus, quides id quadm .etipsis monim, loco, quod nune ut iratio nostra es in itur motu nam i eo, quo incremem, is adestremen Disuscipiuntur, qui quidem vibus
animam Aminarum, id moueresam: ecur, quia uniue sis inessa uutrieudio epitratione ast expirationata fomn a q tigiliaposteriis c derare oportet. Nam e haarisa xia ut rationem sicia talemque habent uncis de motu ad lacu eramodato considerandram, Me amici tandem', quo ipsum animal motum oneraret edundi Paret itaq, non ei campetentiam nutrien iam ai: cuiusgratia semper hie morus efficitur ectra, cis imaginatione v Iapyetrumn hia iam res nanuptis, a Mifugiens hoc motis cietur, nis orsitanis . Pratere Planta queque f. iii, cieremur pc ecia motu, artem e aliquam hunc mosum,ut instrumentum haberent.
furat,tilii prius de saeui a tum numero constet, dubitatione interponit de animae partibus, quo sint. Etenim veto nec diuisio, quom Plato . de Re tradidit in uiam, cupiditatem , rationem: neu: illa. quam lol e Aristoteles vlt c. libri primi, Se primo e. l. s. Ethicorum affeti, videlicet in a. '
Sed ut redeamus. Id. quod ad praesentern disceptationem attinebat, discutit, concluditque vim mouente non este potentiam vegetandi sentiendi,intelligendi, aut appetendi. Nam pii mum quodno sitiae ullas vegetandi ex eo patet. quia orneis motio est cibi uncta cum imagina ' 'tiouc, dcapyelitu, cam silaifugiendum, pros odam et aliquid imaginatione pereert iani, omui erat amvegetandi.
267쪽
si , IN LIB. III. ARIST DE ANIMA si,
omnis suga,&prosecutio ad appetitum pertineat vegetandi vero actio non requiritima hina tionem, appetitum, cum lusit etiam plantis , quibusn utrum horum conuenit et tem quia si mouendi vegetandi potentia idem e , sequere ut etiam stirpium genera quae epetandincultate pollent, habere instrumenta ad piogressionem idonea, quod salium et Te cincti t.
R Et Pari modo nee ipsam seniundi 'biam mi thoi caprincipium se eoi sat sunt enim animalia multa, quaesensum in dem habent manent tame, C semper tramabilia uni Suodsi natura nihil fac frustra nee trecessariorum quisqva mittit. nisi in animalibu membris capit , ac imperfectia, me animalia hac dipersecta sunt, se non membris rapta, cuim id inaici es, S generant enimo statum, decrementa et fuscipiunt, haberent Sem ipsa profectopartes, quas regrediendi iuxtim frumenta e traeronis ratrocinandi vis es id metu intellectm ne titur, principiisses mouen' di. Interit tu enim contemplarium nihil eorum,ctuasubactio vera cadunt, rant, lartir,n dicit quieruam omnia sitfugiendum,an Frsique dum Atmeim temper amfugi Ethi aut perse sum. iis quippiam et F. Acritim etiam eum rem aliqua huiuscemodi tam platur, minime iam fugere aut persequi itis et ait e res icta terribilusit, cor ipsum mouetur, ina ciens voluptate, arsalis
actam pom agi ratur. Praeterea in re lectis non cnssui am iubet,ratiost fugere aliquid ait ho se T M, vino ati pera aepe per videmire. Ut non medeatur esce qui meditis habet, nec isce eonfiat satu omis ruarta habet artem. Pro erea quod non ars potentia viper ipsam arigatiqui cientiarumq; agatur. At vero uec appetit m aucto mala; princet hu- - quanqt V elut, ars crapiunt IIamen agunt ea. qua cupiunt ted extatim e rectum ipsum quuratur,ratiora D, obtemperaTt. C AI Prabatur item nouesse poten-
stat quaedam esse animalia, quae nci mouen ph via vocant L ni plantanimalia nuncupare possuom qum; sensum habent, a focul rara loco motrici praedita non sunt, cum organis ad diuersa loca adeunda careante At ero m ratioranandi Probat non eandem es facultatem motivam Sc intellactibuam, qui ime lecto vel ac tu sest, vel conter
PQxet nota 'tum platau M.t hic enim quia talis est, nihil quod in actionem cadi , eo
siderat: pro re u non nisi fugie Itis,auram plepenumero quid amplectendum aut de elinandum sit proporati, me tamen actio sequi tu Gulpa te eivit', qui cupidita Lemagis, quam ratione ducuntur. Postis
mi et con pisciburi mili onfirmat exeo,qui e inclinante appetit
C AP v X. VI et turn igitur duo hac esse montentia , vela t appetitus , mouendi motu dictio 'inopia sunt. etitis, velintellectud, siqui imaginatu-Nem, ut quadam inussectionem esse mat. Nam homine magis ima vationem , quam temriam sertimques quuntur , in rateruara malibus D n nrasiecti , neque ratio . sed ima Teri. ginatio in Hae igitur ambo , intellictui Int iactis
268쪽
Vese, im homincia a. animi petiuibatio rationem vincit Hoe vero
moae ,T- serum ' gὰ omnis pretitio fertur in aliquid assequendum , Mintellectus
es, teli bile dicitur finis . a quo intellectus praelici
mam mouerent. Nunc autem intEsiectis quid mcs videtur, o appetitu movere volumas enim appetitus 3 quidam. fit m 'imper rati Dem,eret tamper volun atemsit Appetitus m*tem ab e ratione moueta cupiditari enim Emi a
alite se habe= ctiamst teli Paret igitur ratem anima vim argis potentiam principium esse metiendi, Text. t. qtia quidem et ea, quam appetitum consuevimus appellare. mons tenet meos oportere, quipartes a nima Intellicturiritur r. sera amnia. Ex dictis occasionem sumit explicandi cur interdum in Circa pria pete . . ita in b.moti sis et remus, asserensiri, rimis, tellectum omdem rectum esse, quod in maprinciat ei et ad dum est de a sensu communium principiorum, siue ad contemplatiouem perito eam; pia era orgvt. Omne rotam est maius sua parte; siue ad actionem 'GNulli, oce e fas est. Itaq; estea prima nullae on-pi incipia nullus contingit error, sed neq; in iis, tiae Cptim: sprincipiis practicis ducuntur, cum tingεre in tecte ac solerte: . quidam acidum fugiendumve sit consideramus. Sic demum apretibile semper intellectu inoi et .sed hoe aut simplicitet bonum est, cum rectae rationis iudicio tegulaeque respondet: aut . Opetie tieiolam speciem boni gerit, qua nihilominus appetitum ad se allicit: nisi enim ut bonum, app aut boni mrbi e te piae se iretur, nullam essicit motionem; qa o certe argumento est appetitum inter alia ess, aut quae in ivlo anima et in te tu, mouent praeca puum locum terere parentere Con stat Immeos oportere j ei jest Platonicam diuisionem facultatum animae in vim ra bonum. iiovis, irae de cupiditatis propterea quod manifestumst plures esse animae potentias nimirum
im numendi, sentiendi tutelligendi, deliberaudi, appetandi Vbi aduerte quod ait, potenes varatio flamin: edigendita delibet audi magia inter se differae , quam facultatem irasceadi&cupieri ne sol.ntiae
269쪽
,1 IN III. LIB. ARIST DE ANIMA.
hi ebriis di, in re pretandam id esse ex Pa re obie sti: quatenus fimplisium intes lactra circa uniueisaltati istis, is, 'in metira versa uri delibc Vario vero circa singularia quae aliter se habere vocant ted hi, iud si h tr vn- cadem potentia est, quae intelligit, scdeliberat. '
nima diuidunt si me potentia ipsas in aetate sparant complures tum esse concerare: ntit Dendi principium,sentiendi, inteli gendi deliberan di, O p redidi Maecenim plas interse diti hi quam potentia cupient , ac ira maui et extappetitiones intersese contraria an uia quid. 'rumst,cum ratio cupiditas,contrarta sunt, id is is et in his quasentiunt a clipercipiunt tem pud mens enim c uturum retrahere Iti te rapiuditasve repraesens ipsum persequitur Nodiam afficit voluptare, Ssimplicita afficere voluptate abso late bonum esse videtur exeosane, quiafuturum non perspicitur. Specie quidem unuides profecto quod mouet, appeti ilium, inquam, ut appetitiua ct ate appetibile omnium es mouentilim primum hoc euim mouet , non otio scrur mente, ut in vanationeperceptum num/raveroplar unt ea, quam euent erat vero cum triasint animatam me rutvdum id stuodme-ue scunc mi id, quo mouet Stertium id quedmouetu ratffid, quo mouet,sit duplex: natalis ectim mobile, iudmcnet, ars mouetur, immobia
le quidem id boni es, quo ubactimcm cadit id
vero quod moliet,ari mouetur, mobile quidem id banti m et , quo ubactione radit id vero quod mouet,aiss mouetur, es ipsum principii en aps tendi mouetur enim id, quod appetit, ea rar. ne, qua oppetit Sappetitio, i motus quidam,velo peratio id aure,quod mouetur ect anima ipsum: at quo mouet anetum, in infrume , id meorpori tribuendum G. Quocirca de pso iunce: ecm-ram n m. tu de communib. an imili corporM Te Tert. i. Operib matri, ossiciis contemplasimur fistine, ' insumma dicamus id, quod mouet, ut instrumentum ibi eo collocandum , ubi idem principis rationem finis vestibis,ut in cardinem . hinc enim convexum, Sconcamem etI, quorum aseratimstetis, alterum nivibium eq. Mapropter alterum quiescit iterumi mouetur. Sunfratione quidem diue a mannitu iam vero tunseparant evniuersanam .pulsi tactuq, mouentur circo edim Trat. s.lo aliquid manere, di hinc inciperemotum. Omniso igitur, Uti diximhe, hocsui ipsim mortuum est ani mae quo ectappetitiuum. At appetitiuumsine imaginatione non efff. omnis autem imaginaris aut ratio nis Arparticeps, aut esse Utiua atqs huius et belluae participessunt.
pcines. RE O. CAP. . Cum amem appetitime .ldeclarat quinam appetitus hominem moueat. aiens. Se duplieem supeliorem, qui rationem sequitur,&jnferiore minui phantasiae ductu agitur id autem probat in contrariis actionibus circa idem obiectum, quas eodem tempore elicimus. Visitur autem haec appetitionum repugnantia tu homine duntaxat, quia solus praestatis &futuri temporis disiunctionern exaete percipit.
et Creo cum tria sint. Colligi Primum
et id, quod mouet: secundum id, quo mouet: tertium, quod mouetur. Rutiti id quod mouet Iisa, ma duplex est; aut enim est immobile,aut ita mouerat moueatur. Immo biI est ipsem appetibile AH Muciuod mouet, remoueturi est appetitus,qui motus ab obiecto, mouet membra. H θ. - adde vim directricem, siue sit intel Iectus siue phantasia , quae ab obiecto per speciem mota appetuum mouet, cum nihil nisi cognitum appe amus. Id autem quod absolute dicatur moueri, et camma I. D. utq, id, quo mouet, est pars corporis, qua motio admitti stratur. - Ni ne
270쪽
hisma Breuiter quid de organo assertionis asserendum sit, colliit docen id O gaetum N sisti ei pium&fitiis motus: itemq; debere immobile ess et Quod e popi ibi eiic o PQ ostiunxi in iiii vi namque circa eo ne auum ipsius eat ditis, Vcos n* iu ibi esse simili * ' helhoii ut Vfinitur: quia fores in cardine ei reum uoluunt ut ne alior tam ubi princi-xum son*T ' tauri eolpotis fabile ostendit. Namque in commissui ossium,uuiu Put Sm
be x ' β Tis eos auo ita assuitur ut uno quiescente, alterum moueatur. Ita vero ne ratae Tm
CAPUT XI. AT .nim considerandum ess etiam quadnam
Sid, quod imperfccta animalia motu ciet, qui bissensu in ei tantummora tactus,ars itine infligandum est his etiam insit imaginati, cupidi,tatve, nec meo enim dolor at , voluptas his inesse videtur, quod si hac insunt Scupiditatem necesses eisdem inesse. At quonam paelo his imaginamines eAn serendum efff, Ut videtur, hac S in his inesse,imaginationem, inquam atheu dii
tem'. verum: indeterminatemguentum, coehaeis insunt indefinite a Imaginatio igi ur Tellt.I . sensitaua ratione etiam ex ex iom, tid:ximus, animalibis inest. At deliberalitia hi inestamu , in quib- ratioine Ienam virum hoc agat, an hoc rationis iam opus, sis officium e r a te nec ei erivno quodam metiris marmen mersequitur:qna- reposesi nnm ex lariSmphantasmatibmfae re Echeces ea asiue cur non omnia imaginat videtur opinicum habere, qmaeam, quaeli ex ratiocinatione non habet Vat hae tuam nimirum habet duapropter de is raetiuum appetit- non a it tu it autem interdum appetitsu, momuetae voluntatem interdum haec illum, appetitue, inruam apterietum, Ut phara, cum iocontinentia .ato emersuperior muta estprinceps,mo ei SN tura tutam tre maim, tiatur. Ea vero ratio, istienti tribuuntur, cynmotis sed marael. Tertis 3 Cum autem ex sim asianum a ratiouum alia sit niuersata, alia gulari:( icta nam e dicit, omne bonum bonorabui esse asciendum haeistro diei me bonum esse Hac iam opinio mouit, non ira uniuer
sali, ut et totim ambae monen .at Iagaiestat Ismael rhae autem non quiescens.
CAPITIS UNDAE CIMI EXPLANA DO.
DIS'ruerat Aristoteles tapetioli eapite de prini et piis motus animalium persectorum equArit Anima b. Cunc an etiam leti pei sectis motrix saeuitas eonveniat Aeprimum docet, constare inesse ii imperfectis ira appetit uni: quidem dolore voluptate et assiciuntur. unde etiam liquet competere eisdemi suum ives ma cairoiaem, quia omnis appetitio cognitionem sequitur: non habe ei amen per fiam ima, appetitum
ginationem sed indefinitans. cum vel sede stabili degant, vel appulsa iucundi&molesti non ad cratum aliquem locum, sed indefinite cie aditur.