장음표시 사용
81쪽
Cu laxa= scilicet curvi appetendi non constituat et se Ahot odio Linum lenus vivet tum , sarentia generan is is hisb is di ex semine ali ad Respondendue tenim iu orietum vim appetendi non esse aliquam vitae pet e viventium citonem praedicto modo distinctam a sensu, peum cum temper illum comitetur. Et potentiam cu--generandi ex semine, annexa melle facultati Lundapb veget Mad , quia non excedit illus limites; tentiag maxime cum eadem sit potentia generat tu i&ne andi nutritiua, ut alibi diximus, cumque voeetatio
quam sit generatio quaedam partialis viventis ino B
semine. nanibus viventinus repertu Onquam etiam causam acu tis videndi, memoria, caeteri que sensus tarn eae terni, quam interni non faciunt diuersia viventi uingenera; viri elicet quia ad vim sentiendi pertineata est quidam sensus non in omnibus anta naribus iuueniatur. Obiiciat aliquis contra superiora Aristoteles proximo capite tex. 32. docuit, viventi bus mortalibus, quibus ratio competit, conuenire caeteros gradus. Videtur igitur docere aliqua esse uiuentia ratione praedita, immor cilia, quibus ii non com ne tant Plato ponus haec verba ita intel pretatur , ut voluerit Aristoteles colpora diuina Limmortalia, id est coelestia habet vim rationis, non aurem sensum, aut alta priores facultate . quod harad solam vitam mortalem tuendam datae sinta natura Haec tamen interpretatio iii uoluit sententiam de animatione coelestium corporum, quam neq leveram neque Peripateti Deam est in Ebris de coelo ostendimus Potius ergo dicetidum , Aristotelem verba illa sub didisse , non eae propria op lone sed tu erat iam Platonicorum, qui eae mones quosdam corpores ratione piae ditos, sensu Talnien carentes, fingebant.
Platonici Ex iis, quae hactenus diget uim us , manet mones tres esse animas , quinque geneta potentias quo dam Ium, quatuor genera viventium. Sed illudi lagunt postremo aduerte, si vivens sumatur, ut dici-
corporeo tur non abaceid n tali vita , hoc est, ab ope
moueri potest,ut probauit Ar stoteles .ph et sic ausculi capra te t. Iragitur potentiae non manant aba inimi ali 2 qui iam anima a se ipsi moueretur, et C tqUe simul agens satiens Ag nt, dum ex se profundere Potentias patiens dum eas in reciperi mod si quis di eat potentias immateriale recipi in materia non veto in animam, sicque non idem. IT a gens. patiens saltem non est giet, quominus concedit anim in participem ratiotiret respeetu immaterialum potentiarUm. que ab e 'runt, in eodem manenr, simul agere dc pati. Deinde Ab eo. fiod unum est, simplex.non potest naturaliter procedere nisi unum, sed anima est una simplexque substantia di ne queunt gitur ab ea, lures poteritice oriri sed restion dea Sabeo, Quod unum est, oile ortii plura ordiu quo lam, si cris potentias animae Crat ne quod a in naturalia est uete Contia id obiici Dit; quia non apparet qui iam ordo is esse possit, prae seto cum pota oriae anim te
inguantur inter se specie atq; adro non o sit una fiet ab alia, exim numquodq; gigna tara suo simili Deinde, qui . in poten ii sor, dinatis nou potest vir a fine altera operari; cu ius tamen oppositum liquet infacultat usa nimae operatar enim visas, auditu nihil per
cipi e te. Praeterea , Si pote otiatori rentur ab antina, sequeretur potentias animaerat Iodalis comi- .cata eam a corpore exeuntem utpote originis suae causam inmatim atqui non eam comitant ira non igitur ab ea oti triretur. Probatur
minor quia animi separara sic ut iunctiones sensuum, siue internorum , siue externorum exercere non potest ita nec ei is modi potentias secum deteris alto qui fracti eam comi
seisinoen ratione vitali siue a potentia ad talem operationem edavit subitati ali quae est psia ani
ma: tunc non quatuor genera viventium sed
tria eo in statui debere , nempe, ceterativum, sensitiuum . intellectivum; a vi plici anima, vegetante, sentiente, intelligente.
V AESTI, III. VTRVM POTENTIA E NIMAE ab eius essentia manent. ARTICVLVS r. NEGOTI AD HAERTI Sargument x. A m. via a potentiae non manant ab essentia a Mnimae, hunc in modum vi et ur ostendi:
Ein o a Co est motus quida sed nihil de ipso
ARTICVLVS ra. UT EST IONIS ET ARGUME
eius ei Titia oriri Nam cum potetiae fiant ni forma accidentaria sui, te sto propriar, ac Da io tiuae , et , et cocifer an es et lecundum quid, ne mi cessum est, vi ab eo, quod subie to primum,
ac subitantiale esse triguit Isoc est , a forma substantiali , quas ei sentia comite piosci scantur. Quae est rario Diui Thomae ima Zama
culo sexto Sed illud praeterea sci-ndum est , ani in atra triplex causae genus sortiri et speetus
modet e sortita ergo anima causalitatem a cares gratis, quia potentia ex se acti estinuit: ti-
82쪽
natura detrictant ur: mate Ara eriorem; Licet quaedam potentiae tales potentia
ei in des talis in materialibus potentias hamatilinae intelligi debet caetera namque
seras serit Apolli-res . quaestion septima huius ori, Iaad unus
ui aestione decima assistrates omnes potentias recipi in nuda anima Maodsi ita es et, cetate visio inhaeret et animae lationali laquetdem
ubi est potentia ibi est eius astus immanens. italus at quod visio non siri in anima rationali manisellam est eam haec immaterialis Scdiu: Eoa is raptis sit; illa veto materialis de extenta Accedat, quod i omnes potentiae eitentre nuda anima non rect Aristoteles hocinia bro, ca .r . docuisset potentiarum quasdam essse organi eas id est, organis corporeis inlice
cipua causa emetiens solum potentiarum, sed
generans seu prodes cena cai i et i m bit om nia, qu T rei P in stan i genera: io m debet, tur, contribuere. Itaque anima quasi instrumentata a causa est genetrantis, ab hoc res Ore,
sed principalitet ab illa proxime, ee minus piaecipue Po:eariae ei iuntur. Sic vetoliae equin uor, et sentia potntia,Operario obiecis,h lac habento idine et , ut abessent: a pronuat Porent ab ab a ac operatios operatio in obieetaten d .it; virecte colligit Ficinus lib. o. de Pla Dionis Ilicologia. cap. ' Diluamus e tur argumenta,q I sed ad Ue sat partem adduximus. Ad primum da cendiana emanationem non esse ac stionem phys, cam clam non sit coniuncta cum motu; immone e proprie actionem, ut alibi diximus,&quia de me et D AE a poetentia materiales, ut faeulta vi tendi, vel audiendi Hecaeque tu nodi cos pote organo inhaerentes emana non recri in ipsa anima aqua oriuntur, tiam ar cum etntando occurrebamus, sed si materia, proindeque non sequi secundum huius-rrod actionem idem ag re pati Quod si de potentiis immaterialibus, ut de intellectu, qui in ipsa anima insidet. loquamur unc non est in ommodum .iden agere L pati , praesertim si id, quod patitur uoti sit plum a 'ens priticipale; reae: o no . . sic Physica , proprieque actio, de qua solum Aristoteles loco citato da utar. Secundo et g imento probe respondeba Flu cum Diuo Thoma loco citato primae partis. An priorem vero solutioris impugnationem dicendam et tri Licet potentia animaria ter se specie differant minime id obstare, quo mitius ordine uoda ab anima, uti fonte di manent ita scilicet , ut aliae alias secundum quandam natura antecessionen praecedant, non ut ab intermedio univoco , sed aequi uoco, atque adeo speciei diue istae Adpo-fectae, ut una quoad suam actiore dependeat
ab altera , quo pacto se habet voluntas ad ri-c llectum; neque tamen ex illo ordine quo se in prima sua origine antecedunt non collis in omnibus eiusmodi dependentiam quoad
functiones obeundas Lege D. Thomam ea d-m illa quaestione, arti c. q. mT. Ad tertium te spondendum est at si anima Solvitur . omnium suarum potent inrufons sit; tamen animam intellec tuam e corpore abeunti in non comitari actu, forma iter nisi potentias spiritales , quae in ea recipiuntur di caeteras vero ipsem sequi, in eaq; manere, tanquam in radice duntaxat. Nam cum ea tum iubiectum sit organum corporeum, eo per abscessuma dissio luto confestim abolentur. In anima parata potentia tragantea solum ut ira radice ma
VTRVMNE ANIMAE POTE tiae re ipsi ab ea disserant,
MAona est in hae quaestione sententiarum
varieta . at Grego Tius in L. d. I s. q. s. Ocham uidis .is. quest. et L s. Gabriel ibid.
q. I. Maisitius in I. q. .art. i. ac tota fere Nomi-
Gregoriue Gabriel, Sthamos Maessius, Marce in
salium schola . item Marcellus in tuo ib. 3. Anima, cap. I asse tunt potentias nec re ipsa,
nec formaliter ex net tura tei ab animae essen adistingui, licet anima ex varietate actionum
diuersa nomina soli a tui. Itaque ani et i prout intelligit diei, Messe intellectum;prout op - tit appetitum e prout vidit, aspectum, atq; laad reliquas tuas facultates sese habere Scotus in A. q. unica, sentit non distingui potentia re ipsa ab animari distingui tamen formaliter, de ex natura rei. U. Bonavent Ini. 3. q. 3.
videtur idem sentire; ait enim potentias esset idem eum anima non tamen omnino, idem peti, Sentiam. Durandus in 1. d. a. q. r. arbitratur potentias anima vegetatricis, nimici vim nutriendi,augendi. generandi, esse idem res uanimari facultates autem sentiendi ela intelligendi ab ea realiter distingui. Possunt autem pro hisce opinionibu S, qua Argumenta
renus in eo conueniunt , quod potentiae i ta pro hi dem re ipsa cum an mainc , haec aelduci ar auctoria gumenta e Res non nisi cogente necessitate bia. multiplicandae sunt cum natura studeat com r. pendio, a superfluo quam maxime abhorreatra atqui nulla neces litas cogit distingue rescitentias ab anima , tanquam re inter se diuersas. Non sunt rho distinguendae Probatur assumptio, quia licui materia, s ne alia
83쪽
adiectitia saeuitate est sua potentia passiua ad Arecipiendam formam:&accidentia , quae aguntia sunt sua potenti activa ad agendum,
dum est. Qi re non videtur negandum alte inpotentias animit vegetatricis esse idem re eu nanima,vii Durandas asserebat.
ata xsabstantia animae per se poterit esse sua potentia activa ad operandus praesertim cumcissima Ani V m 'iar, quam accidentibus di ,. initate praester Corroboraturq; argumentu, quia potentia apud eos , qui ipsias ab anima
distinguunt, fluunt immediate ab essenti ulmae. Quare iam animam ipsam proximum earum prineti pium esse conniemur Diuod si ita est . cur non etiam immediatum suarum
Item Ditrerentiae principaIes non possunt ab accidentibas desami sed rationale&sensibile sante genuaIes differentiae sumuntur vero aratione, siue intellectu.&a sensu. Igitur interi et u saccensus non sunt accidentia, sed ipsa substantia earum rerum, quibus ccipetunt.
Tertio; Principium operandi est potentia, C primum, quod nequa a m et si te si Tn
led anima est principium operandi; si quidem tentiat ira A. : ut definiit Aristo LAnima est id, quo vivimus, sentimus, loco movemur ia intelligitnus et-muit lati ad a Macstipis potentiae. Atq;bvius senten tiar videt ut fuisse D. August in serna de Ima ginmeap.ri ubi ait animam esse intellectu iri, esse memoriam esse volunt Item sero de Trinit. cap V. ubi docet memoriam , intelligentiam, voluntatem non esse tres vitas.
2I ID IN PROPOSITA OVAE sionesentieacumsit.
AM plectenda tame est sententiam Tho mo tum aliis in locas,tum . p. q. ara. eq/ 'Caiet. ibid. Alensis h. p.rss. membr. I. Aera id quodl. 3 q. Io Capreoli in I. d. s. q. a. artis I s. s Alberti d. t. attie. vlt 2 llae de Anima, ita et i CII. Apollinati; hoc in lib. o. . I diani quest.
rium, ast reri una omnes potentias distino uire 'mipsa ab anima quod item de caeteris faculati bus adtinis aliarum rerum intellim debet. Ac
tentias ita eis idem re cum anima,ut necfo .maIlter ab ea distideat,ex eo cocluditur, quia alioqui diceremur intellectu velle, vo Iuntate intelligere, aspectu audireti quod it contra
commune te sam, ac modum loquendi Item Iia quod ex se indiri tens est ad diuersos a ictus.
oportet ut per aliquid superadditam radeos determinetur sed essentia animarans spectata est indifferens ad quemlibet eorum actu u. sed unam duntaxat vitam nee tres mentes, vox edit alioqui cu anima essentia una sit sed unam mentem: in I: b de spiritu&aui ua,ea I . Dicitur, inquit, anima, dum vegetis rat spiritus, Ham contemplatur sensus, dum sentit; anim us, dum opit; du intelligit, mens; dum discernit, ratio dum recordatur memo-gia;dum vult, voluntas cista tamen uo disterunt in lubstantia , quemadmodum in nomi-vibus, quociae omni ista una anima est, pro . prietates quidem di eris, sed ellentia una. Quuio Sapore n. iae distingueret iuui realiter anima possent illaeseia octim diuinitus conseruati, quod tamen redi agnantiam inuoluit: ergo, Sce Probitat assumptum: tum quia cum potentiae includant in sua definitione subiectum, ea inhaerent; nullo pacto ab ea diuelli poterunt; tum quia si extra animam esse po assent , possent etiam ita spiactata operari, atque adeo intellectus intelligere voluntas velle, asperias cernere. Quod est abiurdum. Postremo Immediatum principiam genetrationis est formas stantialis generantis serisgo de immediatum principium nutritionis quae est quaedam partiadis generatio; sex co- sequenti etiam immediamin principium acta cretionis erit eadem substantias eum accretio non exigat potentiam nutritione distin a. Assumptam probatur,quia substantia non nisi a substantia efficit ut alioqui si ab accidente, siue tanquam a principata, si a tanquam a minus praecipua causa fieret aliquid ultras ammeciem naturam ageret , qaod absu
actus plures, reqs ipsa distincti idem se eund si idem esset simul determinatum ad plura realit et diuersia, quod fieri nequit oportet ivit Uressentiam animae per aliquid ad hunei illum
actum determinati Id vero ibi aliud est, quam ipsae animae facultates, seu potentia'. Igitur potiri et sunt aliquid superaddit essetie Tum vero quod potentiae sic animae ad ut iliant e lao ea re ipsa da Tant . ita radet uti Nul a substantia potest esse immediatum suae tibi operaerionis princapium Ieater potentia, pet
quam an ama operar UT.noo It ipsam ecanimae
substantia. Antecedens non modo asserit ut ab L. Averro et . Metaph com si sed videtur etiam reuead mentem Aristotelis lib. de Sensu, cap. cubi codocet ignem, terram . cce cera' similiter non tales enata agere , nisi prout habent contrarie 5 tat' m. id est calorem frigus, acaliasqIali
tates, quacum ni et ueULU Ope autur. Deinde teram
probatur idem antecedense eo, quia ut subes stantia sine accidentibus non consistit ita necem quia Lustra natura tantam accidentium alietatem et apparatum substantiis dedisset, si suo, stantiae per se actionea sua proxime obire posse lata Item Elementa, quae maxime activa sunt, habent ad operandum virtutes re ipsa a uis forini; lubstantialibus diuersas vide Leet pilis marias qualitates, ut ignis calorem, siccita tem, aqua trigiditat Ahia morem, ergo pagi Latrone tu erutica limae viae a Zagendu ab ea di,
84쪽
forma uitate. Num quod hae a corporious qui baiubsatias conueniunt , te dissideant ea ratio oste radit,issident
quia possian diuina virtute seorsim exite es ne se ima subitantiali At glauitas xl tri aspotent mmiraedam sunt natatales a diei: meatorum im Primo oriundae, inde cille nascis
corpor bus communicata. hod si hae a suis formis rei os L erunt cur ni, idem de caeteris mulcatibus activis asserendum erit, Accedit te Lationium D. Dionysii cap. t de diuini non imbus , ubi ait c cesset e spiritus diei di in euentiam, vir utem,&Upetrat. Inem; , DL s. ' si vel bi indicant tria haecelsere distinctas. Qis ire multo magis in anima aliud erit essentia, aliud varius,
ARTICULUS III. SOLUTIO ARGUMENTO-
ruri pruini r ictili. tui. r. nuamus igitur eorum argum eta, qui po- r. II tentias ab animare ipsa non distinguunt. A ptimum concedenda es propositio , neganda assumptio , ad eius pro sationem ditialitate, cendum . licet materia sit sua potentia passi fitias et peraciam qui iitates sint suavis acii -
itiis, no proinde sequi animam posse est suam
. i. h. borea iam activam sequiae Te potentium pas. umixta si uam non design. ip rfectionem, sed impet-- lio diem potitas, iret: i pati. Item .esse potentiam ac tuam instrumentariam denotat percecti Inrm mpcrfection admixtam, quam non est absurdum accidentanis formis non
i, disti, qui Attali suam potentiam ac ruim agetis principalco citaro contrariam opinionem asseeuit, sed a senam dari taxat in sensu causam designante . quem Spereti causalem vocat , dixit animam esse intelle Lum essectum, id est, intillectum pio fluete ab anima, m n. v. tres animae potentias non esse tres vitas, id est, non fundari, seu consistere in triplici ani-rna sed in una tantum anima humana. Ad id vero quod e l. b. de spiritu, anima ei tatur,dieendum id opus falso tribu Augusti nota
doctores ouanienses palam conuincunt. Deinde occurrendum citatis verbis ost-ndi magis identitatem omnium graduum esse nisti alium ammae in unam cissentiam , am pC-tentiarum ipsius aut inter se, aut cum eadem
At quartum negandum ullam esse repu Ad . --gnantiam ii animata: usq; potentiae seiunctim Fcet ca existant diuinitus Ad primam vero impugda preo I. s.
tionem dieito multa inuenit in delinile udo q. I. aut minime separabilia quae tamen in existendo. h. separari valcnt, ut patet in relativis veluti pa Solatistre ac filio, quae naturaliter separatim dantur. Adserundam impugnationem respodendum actiones vitales scuti neque a Deo solo vita liter elici valent, ut plerique huius aetatis Philosophia phobent ita neque posse elicia potentia nisi cum haec ipsi animae inhaeserit ei. que intime coniuncta fuerit , cuius rei ratio copiosior alibi tradenda erit. Ad ultimum negandum est antecedens , t ad eius probati nem dicendum substa otiam non gigni tanquam a causa principali nisi a substantia pocse tamen accidentia vitta suam speciem age Dint re.& attingere tormarum substantialium productionem mon vi sua sed quatenus tanti strii metrium subit 1 iae genetacitis, viri Physicae auscultationis libro copiose disseruimus.
ad thdiguita et , quam rebus creatis conueniat.
Quo sic ut anim nequeat est fua Potentia actina com ipsa fit pesticipata agens formale
respectu suarum sanctionum Ad alteram vero confit irationem et ilia m mitio as respondeo dom est, potentia si tetri ab anima per emanarionem ira tamen utari mare: pectu illarum
non sit tincipat agens, sed ouas instrumentum ita ripui agentis, id est generantis, siue essici tutis, uti superius commonuimus. Ad secundum. Rationa: e,&sensibile prout essen tales ei Erentiae si ni , non sumi ab intellectu misse usu sed est gradus Metaphysicos, qui petuntura forma, dia materia, equim
us conpositum eoalescit. Ad tertium: Anima me Nepesne ipium operandi principale , esse id, Quo piae ei pue , ctan a. amata dice vivimus, cras retro principium uon esse potentia ir, quia potentia, si sit vita l. S de qua in argumento agitur est id, 1
Non quaerim vir virum potentiae distin
guantur pra actus se obiecta tanquam
pereu ntiales differentiasti id enim planum est non ita se habere, cum actus ibi ec sta sint
extrinseca potentiis solum ergo in controueisiam vocamus, num potemia activae suam
d: stinctionem capiant in ord me ad actus, quos edund&ad obiecta, in qua tendant, itavi quanta in iis est distinctio, tanta in poten
85쪽
Ler etiam D. 2 co.in Imum Vna, eademque potentia specie excr- ceractus diuersarum specierum rapitur potentiae non sumunt et stes,ctionem specificam revitabim Prodatur antecedens, uia unus Icemque intellectus es: criaetu in se istis, opinionu, qui haud dubie inter seris, i di stinguuntur. Quod si quis dieatio ee actus inertet specie, eo prout uiuo iis olearia inret strici secundum se, ac nudes Hupta sed ut informata hetbitibus diuertae speciei, nempe scientia, opinioni Contra. Ab una, Odemque imagine intelligbili elici possunt a- specie , ut ab imagine hominis
conceptus hominis , conceptus an in tali Stello hic non adaequet speciem quae homine lepraesentat atqui in harias modi actibus non licet eruirere ad habitus distinctos specie, quibus intellectus in sotmer Ur Smpliciter ergo potentia eiusdem peciei regrediuntur actus petae diuersi. Quod etiam aperte liquet in voluntate . a qua octini liabitu carente edi cporer tactus iuuitiae, Niniustitiae moris, de odi, qui specie inter sedi ea sui. Secundo id se cie obiecit imperi ad potentias specte diu et iasino huc aspecta d,stincta perta nec ad potentiam eiusdem Oe- mersergo potentiae non distinguunt ut pei ha-hitudinem ad obiectum pio batur uium uquoad Priorem parte, quia idem colori n-telligitur intellectu, M cernitur visu. ut ad posteriorem quia candor, Selint edocue runt pecie; talden ambo sub eandem laec repotentiam cadunt, nimirum subas copi . Tettio Intellectio labet pro termino ver-tram peream expressium, dictem, quam in eclligimus; velagitur intellecti oc ipit speciem avem orantiam, velare intellecta tantuni, vel ab utroq;. Non a verbo, velare intellectoautum, cum ad utrumque terminetur, non ab v troque, cum vel bum, ris cognit ad Euant1pesie, 'nus specte actus reo pol iserti intellectio diu inguitur sipecieic re minam ono similiter de careeris aestibus intellectu dicendum eri Ex quo sequit ira nec potenti sdastingat peractus cum eadem sit iano ac uua Perminos, quae potenta arum ad aetus.
actus, ct obtecta ne die argumenta madae sum ad lucrar;m habere. IA tamen argum erita nihil onstant
arta . quia cum v a quin q;r occulta tida tua pie urar ratur adactum, obiectum. necesi est, in ordi ne alit a rationem silaim'&estentiam habeat, ploindeq; ut ab iis distinctionem sortiatur Ata hinc est quod potenta aenon nisi peractus,&obsectat rite definiuntur. Quod significauit Aristor hoc in lib. cap . tex le cum docuit actus, obiecta esse ra. tione, seu definit socie priora potentiis Carterum dissicilitas non parua est quo paca otiae distinctio sumenda sit; quam dissicul. tatem duobus prim: s superioris articuli are umentis placuimus. Aduertendum io itur est obiectum cuiusq; potentia dupliciter spectari polle videlicet materia litti, seu vite quaeciam cst verbi gratia, candidum , qua candidum, secusidui eam naturam: vel fiat maliter, Darii secundum eam rationem, qua cadit sub potentiam,&ad ipsum potentia reter tur,ae Uaeratio citui visibilitas. Quod pari ratione de caruis oblectra comparatione suarum poten- . arum existam fidum est. Deinde hau dici uora Vrsa stas, qui ab aliqtia potentia una sequndum spe ererra, egrediuntur, esto alioqui inter te pec e distinguantur, ut visio a bi, si fio ubgri; omnes tamen subolestiati uni rationi, ir in ali specifica obiecti ad aeqtiati totius pol cu-tia sub qua 1 obiectum tendunt; quaeratio in
obiecto visus est Wisi de in Medo intellecturiat ei ligabile, similiterqrio caeteris Atenim haec ratio tinalis vos it predictos a Vinrn 'umiana specificam eiIenlia
Iem: id enim haud lauaquani fieri potest, alio- qua decidercnt a propria natura, vel differrent, reno di errent inter se specie, quae est ape Ita repugnantia ; sed dicuntura actus eiusmodi rationi formali specificae sub ordinartaqUate sub ea in obiec iam Diuntur. Atque hinc
est, uod visio albi, inviso nigri secundunt S littendunt in sua peculiaria
recta in se sompta differunt specie, prout vero feruntur in ea de a stantiu ratione fidie. Cfica obiecti ad aequati, istis,quae dicitur visibilitas eientur unius diciti non quidem in
sesne En in possunt in unis talem
ualis, ut di x Imus, sed eo pacto, quo horno, naae, quatenus affec candore, conueniunt in unam specilem infimam seruatis interim inmn:etas, tutar in suarum dii rentiis. amisi a constitutis, cum dicimus potentias
o Drmaliter;&actus prout tendunt iuobiectum secundum praemam formalem ramionem trium ratiostin rest una secundum
quanti hoc interest, quod potentia intelli benc'ohomine ver imatia ei uni iee A
ri secundum eam cossiderationem quam dioma sua omnes unium specie illi tannem a ratione Lia et mali , quam in obiectoic P Luut.
Fer cap . Osecui Dreria a velAtei
86쪽
re 'riunt. Qui tamen alioqui secun una suas Atesiliares diste entias, quibus intrinsece Pstituuntur, mos Tint ad diuersas species Lo imca pertinet et, ut intellectio lapidis intel- etio leonis Petestamen quo paciens prehendi Assit rationem oriralem ob isti evnams ecie, er quad. beat cotaigi o entiam e se specie unanii pond mugid dei Lehendi ramo ',qio obiectu nipotenti, rnin mura . Ab eo enim cuna tur vilitas, taedi ctae ration IS i malis Ita aue si is specie, ius sit; tam ratio fornaallso resti quana potentia, it una secundum peciem ni auia, exem si gratia, omne visite a 3 et eundem modum immU Ad aspectum visit ei: cundiam rationcm formalam est vinum specie, Ea altas videndi in hinnibus ani irati ibus est unius spe et , d uessa tamen a facultate audiendi, quia aliter hae: ab audibili arite alla a visibili immuta ratur. Qis Sino: gressu omia, en suum di
ntini run i vetabsolute , vel ut concerni modum rari nutandi potentiam. Si iuxta prio temconsi rationem spe etetur, dici de multis spe cie distet latibus , ne ita tribuere, nit item specificam nos o intellectu iri iuxta post riorem esse speciem infimam Leoq: pacto cavlem unitatem coferre potentiae Hunc tu modo a videtur nobis in teli gendu ph losophi- eum est a tuni de distinctione potentiarum peractu ,&obiecta: alioqui passim in ex lieabiles nodi in eo occurruat, in quibus declarauditimul itaritia laboran r. Ad primium igitur eorum, quae initio pro soluit, uposui murum reiecta quorundam solutione, quae in eo afferebatur dicendum, licet intellectus actiones specie diuersas edat, similiterq; voluntas; omnet tamen actus intellectus quaten astendunt in obiecta , ut Itant ab rationeti me diribilis induere rationem unius speciei. Vomines limiliter actus voluntatis ut fetu n-stinction disseremus at iuriari et similiter C tur in obterer a. quatenus spectamur sub ratio
iecto immutatur ni mitu in per phantasmata, quorum fieri de in ii elio inrelligibilia rerum imari s in eo impritri . tra Ex quo iam fici e perspicies , cur potentia a plastic aratione formali intrinsee , ac Logice specie mcapiat tamen actiones eiusdem potentiae non nisi i licet,&exti tu ceconueni eat iam in una quasi specie ab ea mutuent ut Nimira quia ratio illa immarandi per se primis, ac di riae opes tinet ad potentiam qua it .m Taici,n nrita veto ad aesticines pote oriae. Exiit tamen ad hii circa haec dubior minime dissimulandum , videt licet iii fieri po sit et i at intelli et i iasi ratiosa a seeun. die in . eciem cum pri ieetur in quid de ncl-tis citelligibilitatibus p cie i istinctis vid licet de ea, quae conirent lapidi, dea, qEaec Ope liti et oua , quae non possunt non specie di s tre, sicutio actiones intelligea i , quibus attinguia Ur Sedo currendum intelligibilitatem quod de caeteris itis modi rationibus f. malibus asserendum tri: b sa an accipi: ne volu , lis , ac secundu istiusmodi coli derationes a dias intellectus tribuere speciem intellect(ii haeres voluntat s voluntati. Is cuncta iii, Ob ectum. qnod mater aliter sumptuin est unius speciei sortiti posse di. uersas rationes formales specie dii in chas nacolor prout cernitur ratione In unam visi silis prout intellest percipitur , rationem una nae intelligibi is obtinet; similiter duo obiecta, quae materialiter spectata specie disterunt suo unam rationem formalena venire post aut, ut candor, ni gledo tu visibilitatem. Ad tertium, quosdam et se terminos , adq ioca et os i duriantia , ut aedificatio ad domum. intellectio a diem inteli via; Ilios qui non istiuo inantur ad actu inlos, ut verbia a narratis aut astur, intellectiore rei rideto nim verbum est or-
matur, ut per ipsum res intellectui repraesen minos iu-tetur. Dum igit tr actus speciem a terminis ternos qui accipere dicuntur, id de priori gener est 'rmi ad ipsos ornotum inice lipi debet, ii enim sunt, ad hos dinantur per se actus respiciunt , ad quos transcendentilab tudine referua tu L. REO RAE V 2. A radi Mo et tradi m et Ara , -
quiaque ipso iam accipere, denique quere reperscrutarique dehisce qua egritantur, ac comitarais . Quod si dicere oporteat quid et numquodque ipsorum sit, ut quidsi inte Iec itium, vel sensitiuum, vir uuiritiuum nuaduendum est vi amsi intelligere,.
et a pretio HS ARTI EXPLANATIO.
TE eesse es . Enumeratis superiori canit an inraepotentiis , ad fingularum explicationem credi ac D mum qu in doctrina ordinem , ad exquisitam animae noturum , sequi et L. Pr Eon et si alto Ue declarandum esse adliduam sit uae aue pote a , re ita cra
87쪽
is, IN II. LIB. ARIST DE ANIMA. itf
eomitentur id est, accidentia, organa aliaque hi similia tum ad constituendam cuiusque, o
tentiae definitionem disquirendunt petius quinam si eius Actus, ante actum uita sit obiectum,n quod tendit 'quid sentire Nam operationes, acti an frae, teuti viribusque priores sunt ration . Suodsi ira sitate. prim etiam obiecta quam is contemplari oporteat Primum profecto Olive propter eandem causam, ut de alimento, de sensifici, de in te Igibilid terminare oportet , Miare de aliment gene Teii ratibnευe primo disen messe videtur. Nutrit tia raram ammai et caterutri , e prima est,
maxime c m. mrin animi petoria, qua etincta vitiantra ruunt. Cuiua rant operationes ossiciaue gerae rare, nutritnentes ut Issi enim praratio maxime omnii m operatientim tuenti, ess
minatu modis causa, i. Nam eii ea ausa aqIApr fluit motu est etiam gratia era m ceterasvnt Sinope , Ut vere ab
ditiones ad generanda Necessaria
bestiare de alimento. J Acturus de anima vegetatrice. quae caetera communior est, ut traditam a se methodum eruet, ait diis rendum sibi diis esse deal: medio, quod est nutritionis obieestum item ci; de generation ' caeterisq; actibus altri is animat Esse vero animam vegetatiuam caetetis communiorem, ex eo suadet, quia vivere. quod omnibus viventibus cometuc ne est, ab illa prima tribuitur. Item quia procreare sibi simile quod viventibus non solum cominu ne, etsi non omnibus,sed maxime est laturale, ab illa etiam profici se itur. Ait autem han actionem iis dantaxat viventibus competere, in quibus tres cerniriatur conditio oes. Prima est, ut iam ad per Diuum statum peruenerint id est, ut sitit in aetate ad generandum accommodata: unde est, quod pueri non generant. Sectitu da, ut desecta seu matiata non sint, aliisve causis, aut natura vitiis impedita Tertia, ne sint sponte genita, qua Ita fiunt quae ex putrefactione oriuntur, ut vermes in culices haec enim plerumq; non generant; in quam sententiam ege quae scripsimus lib. et de Coelo, eap. .el .
Id.nim ipsum Generandi actione miraxime naturalem ei probat ex fine Nituntur enim animantes illius interuentu, quo id possunt perennitatem obtinere,&aemudari immo italitatern diuinae naturae, ad quem ingenita propensione aspirant. Duplex autem Obi ter admonet cum si ris sit dupleae finis cuius, seu quo id est, ad quem directo pergitur; S sinis cui hoc est cui te comparatur perpetuitatem, Te finem quo viventium, id est quem numquodq; vivens per generationem assequi contendit: ipsum autem vivens esse fine in cui Aduertit amem non omnia uiuentia exaequo aeternitatis participationem sortiri sed alia magis alia minus dicet omnia, quia numero non p. sunt altem secundum speciem , se ipsa conseruare nitantiit Lege qua in tranc sententiam luculente di IT: ruit Boetius, lib. de consolatione philosophiae prolani e si autem anima Docet animam in triplici genere causam esse Formalem , tum quia per eam viuentia a trinsece habent suu est v bstantiale tam quia est ac ius primus corporis organici. Finalem
88쪽
ei .Finalem, quia,ut is, qui ratione, d arte Operatur' g ber, materiam gratia attiseialis formaeeta rinus viventibus est anima,materiam ex-mem, tauram membrorum varietatem, cotau uotum distinctionem emtagir. Id quod Artito;qleii de partib.anini cap s.&l. de Oenerat animal eap. 1.&Galen. . de vi partium decla an Effcientem denique, quia administrat actio. nes tuentibus proprias, ut lationem, quia ab se mouen u &si haec faeni a Dion omnius insiti item sensionem, quae alteratro quaedam impropriacti.' accreti nem, caeteraque id genu sinu ni a. quae rebus tantum animatis competrat. Q
h Deinded cibus: ignem supra ramis. Pa ut radices a terra deseen deutritum . b Di cis Hetiodo petillic caugescerent. In quo dup ic ter errabat. Plinium oui subest , , ' /m g
g mera mea emun . Quod radice non sint iris , iridi, et c. et i ele 'eratae i
mo istendat; quis os,' radices sunt eadem ortati, si uighmetu,
89쪽
tur enimprofectonis aliquiis, quadranta prehi beat atqvo detineat. Suo sim aliqui, ides profecto anima ipsa quom vi ipsa'augendi causa,
nutriendive, noelementa, quemadmodum illeptitabat i autem quibies ipsius ignis natura, ex eati a simplicite nutrit rionti Paecretion esse videtur. v enamquestula omnium corporum aut elementora m nutriri acaligeri Uidetur. apropter Teret plantis , in animalibu/putabit qui iam ignem idipsum esse quod eratri , verum non ita est. Sedrum comitetur causam est ob id ipsum quodammodo , impliciter causa, sed talis eu rimantina Nam Urais quidem a cretio in in ni-TNmprogrediteter, die usque fit quousquem comobus ibit , at eorum omnium alia narrara constante nutam magnitu Dis, quam accret Onta, hae anima sunt, nora Inu, dirat ora, potitu, Tuam
materiae limum autem eadem is anima sit S Tex L nutriendis generandi primum de alimento de terminare necesse est. Hae enim a ceteris potenti hos opere atque munere seiungiti tr. J Videtur i. Trat. taeque corat raritam esse contrariolatis rimentum, em cuilibet quodvis edidei quorum alterum ex altera nonssum mutuo Irim ratur, sed incrementa etiamfusipit Complura Uams contrari et ni quidem exsese mutuos seduana uomnia contrariis in- Memenrasuscipiunt, ut ex Egrotantem am m. At vero nec illa modo eademst mutuo niat imentum etsi videntur,sedaqua quid misomentum es igni, ignis autem non nutrit aquam. Etenim in plicis Morporum horum alterum adiment alterum eius quod nutritu marinimesu ire raetimem videtur m Uerum Refellianis
h .indoquido FI Ostendit causam inete nenti non est elementa et quia mam illa natiuam prope usionem ad propria loca habeant, vel aliquid ea continet meo ercet vel nihil si nihil ,- porcereti Ila confestim dissipari. Si aliquid, id pro fe esto erit prru ipium accretionis, idque eruanima. Q aare non est motus accretio ins ab elementis. sed a forma ipsorum viventium. Sunt autem quibm Refellit sententiam Leucippi &Demo et it existimantium idinem nutriistionis causam esse, quod inter omnia elementa uiuaci me nutriri, iugescere videatur. Id enim quod maxime tale eit, caeteris, ut talia fiat, videtur causa esse Fateatur ergo in primis Aristote.les caIorem nutritionis munus exequi, non tamen ut principem causam sed ut instet umentariarn, qua anima ad praeparandum,&decoquendum alimentum utitur Tum icaar umentatur Sid-gdiis nutritionis&aecrementi causia esseti cum ipse ex se nulla incrementi lege teneatur, sed L peti ne testat, dum ei subest quod comburat: sequeretur roes naeura constantes noc est, viventes sumit enim hic naturam pro vita&anima, ut interdum alibi et in infinitum adgeri polae, ita ut nullam etiam magnitudinis terminum vendicarent, quod falsum est, cum omni is viventibus certos limites natura praefixerit. Non igitur ignis nutricionis, augmenti cauta eli sed potius anima , quaerem ad congruentem magnitudinem prouehit. Idem ita hunc molii. confit mat. Termireatio quantitatis rerum viventium non ad materiam: rtinet, quae e se est vaga in ei ra-banda, sed ad formam quae suopte ingetnio mare riam limit.lt, ac termina eatqui an in aeti forma: ignis ero, caeteraque clementa rationem materiae in Licis obtinent ergo non elementa sed a nima ipsa nutritionis, Stacere menti opifex est. De terminis rerum tam viventium quam non viis uentium diu eruimus primo Lbro Physic. Cum autem eadem vis animasit nutriendi generan h. Postquam docuit motum acere mentu&generationem .ae nutritionem esse ab anima, incipit disputare de potentia vegetandi ad quam pertruent nutritio,&generario: adde&augmentario. quia velo haec circa alimentum alio,&alio modo versantur, ut progressu patebit, ae per ordinem ad illud distisciuuntur , de eo ubi primum dimerendum esse inquit. quo autem modo intelligea dumiri praedictam poten-Vam unam esse progressa expendemus. Videtur itaque contrarium esse contrarie nutrimentum. Elma alimentum debere esse e muratium rea, quae nutritu siquidem mutari in eam debet, omnis autem mutatio est inten
90쪽
inter eontraria aliquo modo. si vero coirario um non eadem natura est, explieat quo pacto
imentum debeat est centraretum, nempe non ea ratione, qua sanum, aegrum inter se e5:ratia' sunt,&vnum in alterum simpliciter mutatur, sed ea qua num sic alteii est eonitatium, et culti in ' ud conuertitur, ipsum augeat, quomodo se habe rael ad ignem,&a ea ad aetem.
Au trarium similesimili cere licet nutriri Nams, indigesumsumatur, contrarium contrario alitur,' ut Issumsimilesimili nimirum haepario Tert Achnutritur. Suare aret tiles viro si sartorem,partim non recte cere aissentire o Cum autem nihil nutriatur,quin habeat vitam,animammia ritprofecto reum, quoda itur,ea sane ratione qAaesoni Texi, T matum filiare diramrimentum Manimarumpe ei serturo non ter accidens Atqui ersa era a Drnenti ratio, ut utrilinatiget Nam
Aliqvic in Verum erimus rem magi, illustrandam vocat indiseeptationem debeatne alime- eum simile esse reinuetrim, an eo urata um, ut paulo ante docvit sibi qui putent debere et Te -- mite, qu amitaim augemur,&n risibin disperdat potius um semper unum contrarium alteri pertiletem intendat. Alii assirmant alime a brum 'tum oporteete dissimile, atque coutrarium cs .: quia nihilias adit imili,&contrario patitur, co- at autem alimentum patia vivente,dem ab eo mutaratri, decoquitur etsi vivens ab alime-co non patiatur quemadmodum maretia arti subiecta, utemuratur, latitur ab artifici ipse
vero arrisexam a terra non patitur nisi quis passionem vocet mutationem a quiete, otio ado Decidit rperationem&a tum Hic aduene eum Mistoteles ait alimentum patia vivente, non contra, eontroue naudquaquam refugnare sib et degenerat. e. . rex. D. idati reeiprocam actionem.&passi ocem.Hic enim, ut annotauit Auerto es com . non absolui men is negat alimen cum agere in psiam vivens .sed agere per aetionem, qua ipsum in se conuertahilli militudine vero de actione In commune agebat
que parta a sertore pastam proventare tace, partim non. Nam alimentum limite eide debet, vivente. d limie; contrarium, non con Larium mile, non contanium fine seu posteaquam coco citim.&3 gestum est, idq, pro atratio adducta propriori opinione Diissimile.&contrarium rei se principio, leucum adhu crudum cst in coetu idq concludit argumen si posterioris seni he
animatum quandoquidem cubili restali, quod animae Writae expetasi Mo et alimentum Era farrarnipectara posse uno modo onoad substantiani seias ob; hi hut et 'nis oportet enim tubstantiae beneticio partes substanciales ei uentis, actioti alimenti, quantita