장음표시 사용
861쪽
tionem iam dictum est, quod relatio , actio,vi dicuntur de Deo sunt praedicata
Ad quintum patet ex dictis, quod incorporeum independens, non sunt di serentiae contrahentes substantiam, sed negationes,quae nobis describunt Deum G eg Gregorius de Arimino I.Sentent. di-rduei stinctione octava, tuaestione s. aduersus cetra opinionem Scoti,inultis med ijs insurgit; et Primo impugnat fundamentum opini nis Scoti. Secundo ipseminet conclusi nem euertere nititur . Quo ad primum, asserit opinionem Scoti esse falsiam quo dilid,quod genus habet rationem partis, ct partis potentialis , loc falsum esse probare nititur,tam in substantia, qua in in acciden C. i. r. Prima ratio est haec. Si genus haberet rationem partis, sequeretur, quod non plus nus praedicaretur in quid , despeci quam differentia. nsequens est falsum,ergo antecedens, nihil ampulata
dicitis, Secundo . Si genus haberet rationem
partis,genus sumeretur a brina,vt exempli gratia, Animal a sensitiva, Rationale ab intellectitiae, dato quod essent diue sar formae tunc subria fieri sed nulla fornix est perfectibilis ab alia , quia omnis
fornia perficit in aeteriam non formam dato etiam , quod pliares formae essent in eodem compositori ergo tunc genus
non habebit rationem partis perfectibilis.
Qus ad accidentia vero probat, quod
. . realitas aqua sumitur geniis accidentis, eid. non si potentiali , respectu realitatis ais qua sumitur differentia accidentalis, c
quod in hoc quoque Scotus defecerita pri. o mo sic. Ponit Scotus in accidentibus coiN- sita positionem realitatis, reali tatis, Ergo non minus est compositio iei,&rei in a cidentibus, quam in substantia mansequentia probatur: quia vel ill ae realitates sunt res, nisi ad placitum velint appellare componentia a fidentiari realitates, componentia vero sublitritas res, tunc haberiir propositum Vel sunt diuerse realitates , stamen una res simplex peridentitatem , ita quod inter ipsas est diastinctio formalis,non realiis tunc quae-
ro de illis realitatibus , an una sit eadem
ex natura rei, re comm tinis id est speciei, vel non si non , eri non est eadem rea cum alia realitate, talici unt duae re sic , cum illa formaliter aliquo modo di stinguatur ab ea re communi, neces ariodistinguetur per aliam formalitatem, ta sic dabitur processus in intini tum Conia equentia prima probatur quia per Scotum nilui potest eodem primo cum aliquo conuenire,&ab eo distinguialia fora malitas conuenit cum re communi, seipsa,ergo seipsa non potest ab illa distingui, sed necessario per aliam formalitatem , deinde illa per aliam , sic in intinia
Secundo, Scotus sibi expresse contra dicit; nam in Reportatis dist. quaeit.
Etenet, quod forma accidentalis est simplex, nullo modo composita ex realitatibus Dicit etiam quod in talitarina non est alia realitas , a qua sumitur ge-Mus, realia, aqua sumitii di seretitia a verba autem Scoti, ut refert Gregorius,suiu ista vult ostendere Scotus, quod ali qua quandoque sunt eadem limo liciter, tamen non adatquate, iit sic Nisi. tiam multa efferri eadem simpliciter , quae non sunt adaequa te eadem,seqUeretur, quod forma accidentalis, ut albedo, esset composita realiterinam si ratio communio is a qua sumitur ratio generis euet alia realitas ab ea , aqua sumitturatio differentiae specisim albedinis, tunc albedo esset composita ex duabus realitatibus: quod negatur communiter Sunt ergo una realitas haec duo inalbedine . tamen neutrum adaequale est realitas albedinis per se , quoniam tunc unum , vel reliquum sirperplueret . Hinc Scotus In quibiis verbis aperte videtur Scotus sibi contradicere, quoad conclusinnem, quod accidentia sint composita, quoad fundamentum Conclusionis, quia negat aliam esse realitatim, a qua limitur genus , aliam aritia sumitur differet
Secundo principaliter probat , quod Deu Deus sit in genere;& primo probariquod si iurta quali inportatur per hoc nome, DEUS, geneis
sit in genere;Secundo, quod praedicata di re.
cia dc Deo sint in genere, Primu probat rix hac
862쪽
hac ratione. Omne quod predicaturi
qii id de aliquibus specie distinentibus,est genus ad illari sed spiritus praedicatur in quid de Deo, Angesis ergo spiritus est gentis ad Deum, Angelos, crgo Deus
est in genere; spi Litas intern est in Praedicamento Substantiae, ergo Deus ellunt nere Substantie. Maior patet ex dentutione generis , Si etiam negetur Maior, tunc etiam negari poterit , quamlibet Eliam rem esse in genere quia non habebimus vllam rationem ad hoc probandum. Minor velo patet quia si quis interrogetur, Quid est Deus ere respondemus,est spiritus,ut Io.cap. . Deus spiritus est. Predicatur etiam de Angelis, in quid, quia scripturis Michael,&angeli dicuntur spilitus: spiritus ergo eii genus, sidicitur secundum eandein rationem, ut iacuus ducitur de speciebus. Q. Secundo principaliter arguit auctorita tibus Aristotelis ini 1 Metaphysices volens de Deo loqui, qui est substantia, diuidit primo eris in substantiam , in alia Praedicamentari deinde diuidi su stantiam in insensibilem, sensibilem ,
corruptibilem, e ternam emo substantia terna sub qua contiuetur Deus secundum Aristotelem est in Predicamento Substantiet, de praedicatis vero , Suede Deo dicuntur, patet, quod sunt in genere quia de Deo dicuntur, Pater, Filius,
Creator, Principium, plurima similia,
que in diuersis Predicamentis re vera co-t mentur,xista re vera, proprie dicuntur de Deo , secundum omnes Catholi-
Hec opinio Gregori ex dictis sirperius ' contra opinioner Bacchonita reddetur falsa et ideo non est immorandum cryca illam iam enim satis distus probatum est, quod genus est potentiale, re quod ideo si Deus esset in genereri necesse esset quod Deus esset compositus, vel compo- nibilis, quod est maximum in conuenies, propter alias rationes superius addu- ctam, ideocius rationes soluend. e sunt.
Ad Primam respondetur, negando d
tionis est quia di ferentia non prolicatur in quid, rationem cuius addaiimus in disputatione de Uniuocatione entU,ta .
Praeterea, falsitas Obnseque is non probatur ab eo: at nos Consequens illud non habemus pro inconuenientiri quia genus est tantum pars speciei, disserentia est altera pars, ergo no: plus debet prindicari genus de specie quiriniit serentia a sed haecno'est ratio proprer quari M-ntis pnedicatur in quid , de specie , di fibrentia in quate .uid, scd ea,quam
cocitato diximus, scilicet, quia differentia habet rationem qualicicatriis , determinantis substantialiter, ideo pr.edicatur in quale et genus vero habet rati nem determinabilis, si opter hoc praedicatur inquid ideo haec Instantia noria est ad propositum sed fundamentum ex quo deducitur, est pro nobis quia ostencit uenus esse potentiale respectu dii serentne, consequenter habere rationem partis
Ad secundam respondetur , quod res age.
generis sumitur quidem a parte, ut a m ma aliqua priori,cum inpugnatur quia nulla Orma pcrficitur per aliam . R spondetur, quod forma illa aqua sumbtur ratio generis , constituit aliquod i tum simul cum materia, quod postea i tum est persecthile ab alia riu.i,ut mixtum est constitimam per formam substantia inixti, tamen est postea perfecti bile ab anima , quae est alia formacta maritaque generis cum det esse toto quod est gelius, dicitur esse res, a qua sumitur, nus, neque ipsa perficitura forma adueniente, sed est totum illud, quod perlicitur: debebat autem probare ipse
Muod brina generis non possit hoc modo perfici ab alii, formis Sed de hac re abu- de locuti sumus in materia de pluralitate
mi mariam in eodem composito. Ad primum, se accidente in formalita ad i. tibus infra dissicis declarabitur, quae dis deae. ferentia sit inter rem, realitatem, pro cinere Tullac quai Numa argumentum sufficit,
dico, quod si Gregorius recte cosidera set Literam Scoti, vidisset hoc argumentum, sic itiens, in quo dicit Scotum sibi contradicere, non esse ad propositum Dico igitur , tiod in accidente non est posino actualis,sed potetialis : dicebat enim Scotus, quod realitas, a qua sumitur genus est potentialis, Sperfectibilis
863쪽
arealitate a qua sumitur disserentia si autem octu non persciatur, ut euenit in accidentibus, hoc ideo est, quia utraque realitas est idem realiter alicui toto,quod primo producitur ab aliquo agente, incta ambae simul producuntur, ictactu una non perficit aliam,& consequenter accidens illud ,ut albedo non est actu impositum, sed iana simplex tamen si illae realitates non estent idem pli toto,' consequenter non simul producerentur in illo,sed una prius,altera posterius, una esset perfectibilis ab alia, actute ficeretur,ut realitas coloris a realitate di ferentie constituentis albedinem. Ecce, quod argumentum tiriam non est ad propositum quia Icotus non dicit in accid tibus actu esse compositionem realitatis, ta realitatis, sed dicit absoluto aliam esse realitatem generis, aliam differentiae, unam esse perfectibilem per aliam, licet quandoque hoc actu non veri ricetur, ut in accidentibus, tamen potentialiter semper est verum . Vel dicas, quod accidens est forma simplex, quia non constat ex re re, sed ex realitate, lealitate, plures autem realitates non auferunt simplicitatem,ut diximus in disput de Attributis in Theologia.
Adi Ad secundum , patet per hoc, quia in
Re portatis non sibi contradicit: nam v-hique dicit accidentalem tarmam, ut est albedo, non esse compositam achil ratio huitis adducta est nunc sed realitas generis,Mrealitas dirierentiar, facta est v-Dam et realitas ab agente, propter identitatem quam habenZ in illo toton sunt ergo idem realiter,quia una solaicalitas Linet a sunt actii, itanen in se seculi tum propriam naturam sunt due realitates, ina est pei sectibilis ab alia: sic patet propositum scoli in eo loco, nempe, quod aliqua sunt idem , neque tamen adi equa eidem Neque sui contradicit, quia sunt idem realiter, liuersa Ormali aer. Adi Ad primam rationem contra nclusionem. Ad Maiorem dico, quώd illa definitione rubintelligitur vina particula, quod genus positi licii di, Vactuari per disserentias; alioquin si aliquid praedicaretur in quid , de pluribus dii serentibus specie: tamen non posset diuidi percis
ferentias, non esset genus quod autem ludintelligatur haec conditio in enei licet non apponatur ibi a Porphyrio col
ligi iure capite de Differ atia, ubi docet dii ferentiam essedit illi uam generis constitutivam speciei ex Aristotele, ut dictum est supra. Tunc Minor est in susticiens'. quia licet spiritus praedicetur hi quid de pluribus disserentibu specie,ta
men ut dicitur de Deo,&est prae sicatu in transcendens, neque includit hanc pilentialitatem,& sic non est conceptus creneris . o
Adsecundam,quae est auctoritas Ari Aii. stotelis, dico, quod si Gregorius vidisset Commentatorem , et u sequaccs, qui sustinent, quod nedum Deus non est in genere, sed quod neque Carteiae substantiae abstractae sunt in genere, ae dicunt substantiam esse a qui vocum nomen , corpus de Praedicamento, ibi tantiae scse primum genus nitroclum, non dixisset esse clarum Aristotelem sensisse Dei unesse in genere. Dicimus tam n nos, quod revera Aristotcles diuidit ens in decem Praedicamenta, Substantia est primuin Praedicamentum qiiod substantia abstracta comprehenduntur sub Philantia, quod est primum Pra dicamentum. Sed tamen Aristoteles cum postea loqui in de quid litat primae substantiar, reperit eam esse infinitam, persectitii-mam, nullo modo potentialem nulla carenteni perisectione, tunc illam eximita genere aliarum substantiarum, dicit esse substantiam , sed substantiam perii istissimam,infinitam,&c. adeo quod non
amplius accipit Substantiam pro substantia, quae est genus quia haec est potentia lis,o perseetibilis sed accipit Substani iam pro substantia cum omni perfecti
ne, V. Ttunc est praedicatum transcendens Appellauit autem Aristoteles Deum substantiam , uia hoc est nobilius pr. aedicatum , quod de aliqua repositi, mus habere pro hoc statu . Quod si magis proprium praedicatum liabilisset,eo illam nuncti passet, ut eam a nominCgcEeris segregaret; quod etia pate , quia Substantia qliae est Praedicamentum substat accident busti sed prima Substantian quaquam quia in ea nussum est accidens,
864쪽
etiana secundum Aristotclein . Sed pro tanto dicitur Substantia, qui . per se Piat, ae non est in alio. , . Ad tertiam dictum est, quod illa pra
dicata sunt transcend sitia, declaratumeli quomodo nunc supra contra Bacch ne in . Opinio eorum, si tu negant Angelos esse in genere, quae eit omnino opposita in proprio laeorema telas ei disputata, ubi est ostensum, quod omnes intelligenti. e praeterpi imam sunt in genere.
En diuiditur in decem Praedicamenta
T ira deterini natis inta, superioribus patet , quod Ens dicit conceptum
communem viam Ocum Deo, crestitae, Stibstantiar,& Accidenti, consseque- ter decem Pra: dicamentis, quia era S. Prima diuisione loque lodeente reali,(qti iaetis in communi ad ens reale,&ad en secunda inteli tinnis, non est uni vocum, sed aequivocuti diuiditur in ens initum, munitum dimitto enim illam dii lincti
quia est mero Theolagica . Deinde ensfinitum , creatiam diuiditur in decem Praedicamenta , Dictum est etiam , quodens non est genu S; oportet modo declarare tio modo ens descendat in decem Predicamenta, an per modos essendi; an per modos praedicandi Aot. De hac re loquitur Antonius Andreas Metaphysices, qtrartitione . optime confutat opinionem illa in , quae asseritens descendere in decem Pnedicamenta
per modos praedicandi, multis rationibus, sed praecipue, qtita modus pia dicandi praesupponit Doduni essendi ideo diuisio per modos praedicandi, non potes esse prima , sed praesupponit diuisionem per modos essendi hoc autem quomodo intolligi debeat, patet ex dictis sit pra, cuti enim ens contrahitur per finitim infinitum, ita ens finitum motrahitur,
diui ur in decein Praedicamenta per
modos essendi intrinsecos entis, siue per gradus intrinsecos; raudat item dat serentia sic inter modum intrinsecum dira ferentiam,iam ostedimiis iis r in Theoremat An Deus sit in genere, cap. 1. ubi etiam defendimus redeci .imuimVS, qu modo possit en contrahi per hos o uis dos, tamen non sit gelius; hic est no . . tandum , ut inquit Antoni is Andratas in hoc quaesito,&ex dictis deduc ur, quod diuisio entis in decem Ps aedicinnenta est immediata, ita quod ens finitum imme diate descendit in decem Pras dicamenta; quod etiam ex dictis colligitur unde diastinctio illaetatis, in substantiani, accidens , non est: prior diuisione entis in de cena Prardicamenta, sed est ea tarn breuia iis explicata , sub accidente enim intelliagimus reliqua nouem Praedicanaenta. Sed occurrit dubitatio, in controuer Tlosa cum Thraniscis n. in Caietanus libro
de Elate, Nessi cntiai capite i. Paulus Soncinas, lecti no ME .iplaysices, lauellus,
omnes, set in Cn. D. illo me, tenent quodens non sit unitio cum ideo irdunt,
quod possit conti alii X diuidis tuque potmodo intrinsecos, i eqUe per disserentias, sed volunt, quod ens per se sit timidam similitudo Analogicaona ni una graduum Entis, realiter vero sit esse cuiuslibet gradus entis particularis, siue sit gradus genericus, siue specificus, siue indiuia dualis,&ideo dicunt,quod decem prima genera sunt pii mo per te diuersa, initi io uno com nrunt uni uoco conuenientia rhi deo ob niori descendit in decem Pra dicamenta per modo intrinsecos essenia di, sed stilum per modos praedicandi: quia ens nihil commune est secundum rem, sed solum secundum praedicationem
Pio hac opinione tribus medij arguit
Caietanus 'cocitato. Pi inunia est auctoritate Aristo t. S. Me rotaph. textu is ubi solliens, iraestionem:
Quale quid litas sit una, dicit, quod in sub iant ij separatis non est qu*renda alia alio, quia in eis non esit nisi forma, uae statim seipsa et en S,&vnum;& subit quemadmodum ens statim seipso est
Substantia, rauantitas, c. rcgdic menta, non expechans aliud faciens ipsum naturas praedicamenta las . Ex qua auctori-
865쪽
auc Drtiate sic arguit Caietanus . Si ens significat realitatem priorem Praedicamentis, ergo expectat aliqi ita contrahes ipsuna ad Praedicaminia Corassequentia est clara, concessa a nobis: nseqtiens autem est contra Aristotelem, ergo Antecedens est falsum; qilia a destructiostem Consequentis, let Consequentia ad desti tactionem Antecedentis . Secundo arguit auctoritate Commen
Tertio ire corpore quaesiti in deelara tione secundae Conclusionis sic arguit Siens dicit gradum fit periorem ad substantiam, genera, species entis, sequitur, quod passiones entis non erunt in illis generibus xspeciebus praecise stim-ptis secundum esse eorum genericum,&speciti curo: sed hoc Consequens est falsum,ergo intecedens. Probatur Consequentia: quia animal dicit alium gradum ab homine quia homo confici cratur praecise ut rationalis rat secundum suum rite specificum,non includit passiones Mneris; nam homo, ut est rationalis, non esDensibilis , sed ut animal, ergo a pari silans est gradus supra substantiam in substantia, in animali, alijsentibus,non erillat pastione elatis,accipiendo haecentia secundum gradus genericos specificos falsitas Consequentis probatiar: quia homo praeciSe, ut rationalis est unum ens aecce quod passione cntis competunt ei secundum gradum specificum, quia unum est passio entis magis v get quia prima pmpositio, siue Amec dens,in coli 1. Sentent. distinetione 3,
Quarm arguitur,queciamque sunt primo diuersa, in nullo conueniunt decem Praedicamenta sunt primo diuersia, ut inquit Porphyrius in Predicabilibus, aristo t. 3.Plivstro. est,quod Substantiae, Qualitati, Quantitati nihil est commune secundum rem,ergo.Hec opinio reijcitur ex dictis in materia de nivocatione entis quia ibi prohatum est, quod ens est univocum, conseqtienter necesse ost, quod si transit in decem Predicamenta descendat, vel per differentias, vel per modos intrins
cos:non potest autem descendere per disONE ENTIS
fierentias, ergo pcr modo intrinsecos, vadichim est . Qiiod autem ens dicat conceptum num per se univocum, praeter rationes ibi adductas, confirniatur adhuc his ait Aristot. .Metaph. lex a quod dein te in conia nunt,est scientia, quae Est Metaph.at de puro nomine,vel de similitudinc Ana toga,quae non dicit aliqtiam entitatem siecundum si nulla est scientia Huia tunc esset scientia de puro nomine, scientia autem est de re scientia realis est dein te reali, Meta ph.autem est scientia realis,e maxima scientia. Pneterea, isti sustinent,quod ens est se ibiectum in Metaph. at Di illum aequiuo- cum potest esse subiecti tua scientiae, quia scientia non est de aequi uocis sed nometri cui non ita spondet gradiis distinctus entitatis est purum nonacia sine re ergo est Aequi uneum;si dicassese Analogum, tuc arguo Vel est tale Analogumectis respondeat una distincta ratio luci simode participata,vcl non;Si secundo modo,est pibrum AEquae uincti primo modo, est Diuoctini: quia nonam cui competit ratio una communis plutibus est niuocum ex definitione iis .in Antepraedicamentis. Neque illud diuersimode participari ab alijs,aliquid impedit: quia non appe
nitur in desim tione , qui uocolum assignata ab Arist. Sufiicit Ergo si habeat no
secundum illud notaren. Preterea vel onti,ut est similitudo naue toga, esponde aliqua una ratio, vel non: si non,ergo est purum nomen absque co-ceptu, dic est Equivocum, quod ipsi , negant, ut vidimus in quaestione de vini uocatione; Si veIo aliqua ratio ei remoti det, ergo ei respondet aliquis gradus cnritatis secundinia suam communitat cmusecundum quam competit ei talis ratio, definitio.Consequentia probaturiquia omnis definitio, siue ratio, conceptus, est rei significativus,&explicativus , qtata ex primo Perihermenias, voces significat conceptus, conceptus res, ergo si Cras habet rationem, conceptum , in illa sua communitate,eago habet entitatem , alioquin haberet conceprum , ct non
xem quod implicat quia conceptus
866쪽
IN GENERE THEO REM A XCVII. ss
e de re,& significat rem . h. Secundo principaliter enti in comm
mn: ni competunt passiones,Vt,niam,vCrum, bonum , c. non competunt enti nisi in sua maxima communitate: sed puro nomini non competit vlla propria passio ergo ens in cominu ni dicit aliquam rem, Mentitatem realem.
dith Ideo ad eorum rationes respondetur, t ois quod ens contrahi per aliquid, duobus e sis modis potest intelligi 'no modo quod
edi, contrahatur per aliquid extrinsecum, ut per differentias,quo modo genus contrahitur ad species; Alio modo,quod contrahatur per aliquid intrinsecum enti, non diuersium ii ipso, neque mutans essentiam eius, ut per suos modo vel gradus intrinsecos, Aristot negat primum in dum non secundum a quae responsio vltra quod habet ii ex dictis supra etiam
expresse adducitur a Scoto, in expositi ne illius tex scilicet, 16 octaui Aletaph. Hoc eodem modo potest responderi ad
Commentatorem, licet non sit mulium aestimanda eius Auctoritas, cum sit contraiia sententiae. Ad tertium. Negami fili sitas Cons quentis Ad probationem, curia dicitur, quod rationale ut rationale, siue homo praecis ut rationalis,est viatim ens Liaegnhanc propositionem;est enim falsissima
sicuti enim haec est falsa,homo pracis ut homo,est sensibilis ita ista, homo ut homo, vos ut rationalis, est unum ens,est falsa Ratio est: quia ista praedicata, licet ii sint realiter homini,non tamen insunt l. li per se primo,&uniuersaliter,' quatenus ipsum, sed per se secundo, sed illud
praedicatum,homo est rationalis,ost prae dicatum,quod inest homini primo, cundum quod ipsum, si ergo circumscribantur ab homine omnia superiora, ut quod sit substantia,animal,&c.&consi-eseretiar praecise ut rationalis de homine, non verificabuntur illa praedicata, quae illi competu ut ratione superiorum, vicasta non erit vera, hoino est sensibilis, limmo eit corpus, quia haec praedicata non insunt hoinini,quatenus homo, sed quatenus est animal,&subitantia est ergo falsa illa propositio quam reputat veram
Caietanus, Consequens qiod habet pro absurdo est verissimum, fropositio Scoti est verissima Ad quartum dico, quod licet Porphy Adortus existimauerit decem inaedicamenta nullum habere conceptum Vniuocum supra se, tamen in hoc non creditur ei:
quia pro se adducit Aristot qui ubi illud
dixerit non apparet . Ad Aristot vero
in , Physic Malibi, ubi dici liquod Substantiae , Quantitati, Qualitati,&c nihil est commune, dunt primo diuersa est Iespondendi ina, quod uis nihil est commune ut genus,ut intendit ibi Aristo t.t
mera nihil impedit, quin sit eis aliquid
commune uni iocum transcendens. Sunt ergo decem genera primo diuel sci, quia in nullo genere conueniunt, tamen non propter hoc sequitur,suod non conue niantinente niuoce,quod est transcen
Intellectio&voliti sunt qualitates. In intellectione,volitione,Sesatione, i- Iijs operatiorisbus immanentibus, est per se mutatio . Notitia, volitio, c
suiu termini mutationis, non tamen
dicuntur generari,neque produci. Tovitur quaestio noti ad iteram quae babetur m tinerit Dionis sextae, tertia AS ines iuunt.in qua breuiter,et dilucide haec tria Theoremata Scotus diligenter examinat, o comprebat, quae qua- filo incipit. taxat Trimum. Uaeritur,trtim tu intellectu noctro actualis notitia genita, vel producta e metuo, quodUou.ctionis nouili actio, nec, termini, nec ut
subieci , nec passionis VI pa o .Thys t. o. Sed notitia actualisis actio, vel passiosei go ipsa novisi genita, vel producta, quia hoc esset alia passione vel actione, erita esset terminus actionis,vel passionis Min rein probo primo sic Notitia est actus se
867쪽
ne,nis se actio, vel passio, notitia noces non sit Relatio, Relatio enim perfectionem
permane/rium ergo: V nouiminiat, quantum hujus usili ra , i Tertio sic Th)los. s. Metaph. distinguit quod Pltima perfectio e sci Relatio, rcpu- actiovem iv mmauratem et transiet utem guantiam includit; Uec est Actio, quia A sed notitia es operatio immauem, ergo est esto non perficit agentem sed passis m. actio quia continetur subina specie actio Praeterea Actiovis est aliqualis termi nis,scilicet immauentis . nus realis Hic autem praeter intellectio. Secundo sic a principali. At gustin. . nem non est aliquatis terminus, nec est
super Genesca S. dicit, quod aer praesente Tasio, quia nou esset,ltima perfectio lumine non est facius lucidus, sed fit quia quare, et si fictus esset lucidus, non fieret, ab eu Secundo probo specialiter de quoslbet.
te corpore luminose maneret lucidus Ex Primo quod intellectio non sit Telatio, in
his habeo , quod illud quo factum es tu e Lugusti p. de Triuitate, cap. i. Omnis ei trat, de se manet de illa notitia uouisa sentia, quis Relativi dicitur . ei aliquid
net,ergo nou est facta nec eti geni a. cxcepto eo quod Relative dicitur, rar, i, Tertio sic Philosophus . Metapb pro Sed intellectiombere Relationi: quia Ddiet et bati quod ormae uoue Igeverario sed tan citur telative ad obiectum . Sic Centhis . . tum compo itide notitia non dicit compo scientia refertur ad cibile, Pt mensuratum situm sed tantum forma ergo,CTV ad mensuram s. Metapl fit e intelle is Coutra. E Ggusi. s de Trinitate c. in . esto, ergo secundum rem, absolutum . . liquido tenendi m est, quod omnis suum, siue positiuum uum, non e is ela io. res quantumcumque cognoscimus, cum ge tio. Quod autem noli sit e filio Fel Pasnerat in vobis notitiam vi abistroque e sto, probo sic sectio G asio sint alicu-nim notitia patitur,od cognoscente, et Cius termini accipientis esse per ipsas: Ied
cognito, et aliquantulum infra , partum operationes immanentes sunt ultimi termentis antecedit appetitus quidam quo id, in quibus nihil accipit esse, non anima, quod nosce volumus quaerendo, et inuenie nec obtectum, nec vim obiectum accipit do,V Ucitur proles notitia ipsa me per plas., Hic suu tres breues quaestiones Trima, Quod si dicas, quod cum per actus, herclebis cuiusmodi entitas sit ivtellectio, et Potitio itus generantur: habitus est termirus seeta huiu modi operationes imma uentes. Iarum operationum, et sic sunt e retio, Ubi intelligendum est, quod vi ex divi vel Passio. fove entis patet, non sunt substantiae . quia Dicendum , quod dicta obtectio imagis intellectio adest, Fabeli praeter subrecti est ad oppositum. Nam quod non est forma corruptionem; nec antitas, quia non est activa, non est principium Formale in unis in corporibus , ne in pluribus realiter cendi aliqvamformam, sed per operatio- disdinctis, ut numerus; Nec sunt Habitus, nes immanentes ivducitur habitus qui est nec Potitio nec vanilo, nec bis quia hec aliqua formas ergo operationes immanem diculi habitudinem ad corpora bellunt te nou Anci elatio, e meo, vel Passio, palsove corporalium nec aliquid aliorum, actus et quia,Iuualiter continent habidit Actio,il a io aut Relatio,ergo est a tum,ipsum generant, o tendunt, litas Quod autem dico de intelli elione , Ad argumentum tamen licet fit adop- hoc idem dico de Politio te, Pisto te, auditio positum dicendium, quod actio illa quae prone di sic de aliis operat ubi summa nec praesesi ad terminum, nou pote Lintelligitibus siue terminou sed ops rationes huiu mod:
Et Primo probo, quod non sit Relatio, possunt intelligi sive habitis,ctisse, Pr pa-
necta, edio nec Tasis, q si opera ito imma et in habentibus habitum Inten i immu,nens est,itti trabe fectio naturae absolutae r in beates, ergo proprie nou dicitur termos erantis, sed nulla Melatio sereseo, vel nus quasi intrin ecus sed quali consequens, Talsis et huiusmodi, go, Gyc. Tamen se et acciderum tales. Cum ergo hura smodi opcile potest importare i elataonem. a Iinoria rationcs aliquid mit, et probatum est, et: quod ilicet, M.tratias Actio naturae, quod nori tui: Subi alitiam ci elatio, nec
868쪽
. Filio . .rso, ne ite Quantitas, vel aliquid extrinsecas aduementi Isin reliu-quitur quod sint in evere ualitatis. Et constat, quod non uti in tertia vel quarta specie quia talia solum si ut corporalia nec iii Nec tuda, quia illa fiunt naturalis potentia, re impotetitia. Sunt ergo in prima in qua credo est omnis perfectio Substantiae piritualis qua tiones Deus, vel quae nones de eius Subtia utia, ergo Qua itates. Sect suda quae Ito fit, An ad hujusmodi operationes fit aliqua per se mutatio. Et est dicendum breuiter, quod sic. ouod patet. Nam secundum Philo . . mutare, est aliter se .rbere nunc , quam prius sed utellectus actu intelliges,
ne si .rbet aliter nunc . quam prius, ergo Perce i mutatio per se, ergo propri mutatio ad his iusmodi operationes terminatur Terina quae illo. An utit od operatio
mim sit productio vel generatio ubi intelligendum, quod secun uum Thilosophum T. Metaphyita forma per se non gen matur, ne compostum ais in geli ratio iubieciali, quam ficu udum quid sera tua ratio est quia oviue quod fit fit ex materia tam-q: am ex eo, quod est pars ipsus quod fit. Cum igitur materia voti sit pars nis com possiti, gelici atro per se solitis erie compo-
Ttimo Geueratio cum sit via de nou esse, ad esse, illius per se est generatio, citius per se est Ui et,compost alitem, siue suppos
Secundum ergo inteistionem Thilolo horum sebo perlegeneratur, est diutu-bile tu duo cilicet, in materiam, io Mam. Et ideo dixerunt, quidam quod fomnia accidentalis habet Ilium potentiate ex quo fit, suulformate, tamquam intri I- seca fiui generis . Quod non videtur quia accidentia nou habent materiam, ex qua, sed in qua Necesso intentionem Philosophi,quia ipse intelligit, quod compositum in generatione per accidens, per se genera tur sompositum dico ex subieci et accis dente sicit sua exempla os tela dant; di ratio, ae si quod eueratur, ea eo generatur. quod piaeexistebat Elgo dicendi, in e . qud des uotitia offit si terminus Istam iiis non tamcra generatur nec productili , sed per se intelle
ctus vo cens, vel potius hsmo nosci et, quia actioues uti suppostolum,quare, et contra hoc arguo, quod tutellectus no- siceus,nou per iegeneratur: quia non est ensper accidens ergo nouis per se terminus generationis. Item notitia et per se terminus productio iis quia mittationis fed omne tale producitur, ergo notitia producitur, cygelie
Ad primam dicendum, quod est ens secvndi inriti id ita per accidens e limpliciter per accidens et secundum quid scut homo mortu:is est homo fecundisinquid, simpliciter autem dicitur homo morti us generatio ergo impliciter est in substantia, secundum quid vero in accidentibus, primo
de cire ratio de geras ratio ergo cutis per
accidens es secΗndum quid est generatio sinpliciter per accideus, etsi cundum
quid e scit secundum dicendum .itio leti terminus alterationis, o mutatiovis termianus autem alterationis estio ma similiter mulationis non tamen productionis, voti itelligendum, quod mutatio et per mutabilis, alteratio alte rabilis, tus mobilis Illud afflem dicitur,ra prioalterari, is inritari, quod de notetas fit tale puta de non albo,album, dens Itia ceu- te nascens: forma erget, qua si tale proprie est ter vus mutataonis,non tam eunt tatur, te tantistii mutabile mittatur. Productio autem proprii es solis termini cui per producti ovem acquiret ite isse; cum ergo forma quae ei mittationis termitius, nouhaheat esse proprie ted si illud: quo compositum habet se, id o ipsa non dicitur pro diici vel si terminus troductionis sed autum compositum, siue illud como tum fitetis per esue per accidens. Et huiusmodidisserentia pater quia de termino mutatio itis vel de so ma non dicitur quo uta est tum, vel astaretur, feci ter me ius mutaraonis tantum; de termino autem geueraraonis, O productionis dicitur, Dii est gen ratiis, et pro uectus, siue g. ne atur, et pro-
869쪽
spirare, intelligcre e um ' velle in Deo, actus afvrti: j sunt,quibus ipse bcatus quas per uitlr,non autem sunt productivi dixquo patet, quod nec notitia simpleae, nec amor simplex sunt rationes productivae sine quibus personae non producuntur, t quidam dicit resu eritis e Bum3robatum. Vu-
de intelligere, re Pelle, in nobis non suu tiooes, vel passiones, ut dictum est. Decere autes, siue ivtellectionem producere, spirare seu amorem elicere Antactiones UT nobis, digenere actionis,Pel quasi degene
re actisvis, quare, etcAd argumenta principalia. Ad primum dicen rem quod maiore risera, sed Minor est D a. Ad euidentiam autem eius, ct argume utorum quihm p a Minor pri batur, intelligendum, quod actio propricivmpta, tres habet propa ictates.
Una est, quod est iu colithiuo fieri:aeque enim dependet ab agente in nec addo, ritima in iacti, et ii primo runno in quolί-bet quantum durat.
Secunda proprietas es, quod est circa aliquod receptiuum, in quo est, uel in Shiccito nam actio non es in agente, sed in passis Tertia proprietas est, quod es circa atι-
quem terminum, ad quem terminatur, hue se accipit per eam. Idem intellige de passione operationes ergo minanente ,assimi ιautur actioni, passioni in prima con dι-tiove diu cunda, non auten in tertia, quae completilia. e V argumentum ergo primim quo pradicta Minor probatur, concedo, quod es actus secundus, nego tamcu, quod omnis metus secundus sic ritio vel Palpo, immo e dualitas. Ad secundum dicendum,quod assimila
our in secunila conditione, uende tumen, etsist etiam continuo , nou tamen est Actio, sed e ctionis terminus. G tertium dicendum , quod diuisio ctionis quaedam est immanens quaedam
transiens . Uno modora Aequia oci sue vocis usua significata. Alio modo Uniuocisiue generis in uas speciis si e vim accipiatur Atio trans es, re eruet si manens,quae est intelligere, velle,videre,et huiusmodi, significatasunt aevius vocis tantum scilicet e ritionis er
nullius Uniuoci. Si autem dicarii Actio quaedam est transieUI,quaedam immanens, ut elicitio intellectioliis, quae immanet cutis ibita intellectio,iuncis divisio I taliatioci in sua se ici . . . G secuedum principes decendum, quod non intendi se gust negare ultima
esse, vi fieri ab agente, di factum se .
mul sed non permanet sine praesentIaagem iis, sicut nec creatura ratioualis conserua
tur in gratia sine diuina praesentia in ad hoc ple eam inducit e G tertium patra per praedicta inter tia quasi ove, auare, o c. Declaratur quomodo actiones immane i-tes, labitus generat ex illis, siue
Oualitates cap. II. Vod actiones ilium nentes simi tra
litates, satas apei te patet ex hi qua
dicit Scotus in his tribus qua: stionibus breuibus Idem ci ci ciues prG-bat in Q iod bibetis, quaestione L . M lct loci tarationes ibi ad luch eoeque conculdunt pro habuibus generatas per actiones illas immanent . Verum quomodo Actio sit Relatio vide Theorema r. in nostri disputationibus Theologicis vltimo ditis in 1.Sentiis p. 3 cap.Vltinrno,&pcrto an et Prima ratio. Vltima pei stio substant e vivae, non est relatio sola: at operario ista intelligere, sentire dc caetera est vitimae pereectio substantiae vivae, ergo non est sola relatio Maior patet: quia sola Relatio non appetitur a natura, rab et chione perfecti illinc, ut patet sed ultima
perfectio appetitur, Mnaturaliter, in ericlectione petrfectissime,ergo Malor probatur per Philolbphumo C. Ethicorum, pr c, ubi vult, quod finis trimus, Qui est felicitas consistat in intelligere,
I r. Metaph. tex. 3s,ait,quod si Deus non
esset ou sua intellectio non esset perfectissimus,sibeatissimus. Secundo. Nulla Relatio realis potest
esse noua sine nouitate ali Husabio iu
prioris in subiectorie in termino: sed inperatio potest esse noua sine nouitato a cuius inertius prioris absoluti ergo Mi
nor pruebatur per Philosophum s. Hi s
870쪽
IN QUALITATES THIOREM A XCVIII. co
tem rc ubi neg. at mortim in Ad aliquid emi in ratione patet quia Resatio realismopii dicta, necessiario sequitur extrema simul potita: Se ita non potest esse m-ta sine no sitate aliqua in extremis. Minor probatur quo ad subiectum quia subiectum exit de potentia accidentali adacti uia, non de potentia ellentiali, sic non recipit aliquam Ormam de nouo
priori in operatione:quia tunc non fir isset pritis In potentia accidentali edis lentiali. Quo ad termititim etiam patet quia clarum est quod in visibili per hoc, quod
videtur, nihil noui recipitur Tertio. Relatio realis posito in est fundamento, terinino, ponitur quoque ipsa in esse necessario at ipsam potentiam operativam non necessa io concomitatur operatio actualis, posito obiecta, e M. Ianc rationem aliter tarmat Scotus. Illa rationes concitidunt tantum de operationibus inmanentibus, ut Scotus aperita se declarat; concludunt etiam de habituri quia rationes immanentes sunt bdem quod habitus, disserunt solium quia habitus est is facto esse operationes sunt
habitus in fieri . Vnde Scotus ponit has operationes in prima specie sata alitatis,in
qua continetur Habitus, videt Scottim Quod lib. is .a. I. 3.articulo principali; Vade eti tari quomodo iste operation sint Relationes , quatenus sunt Actiones. Theoremate iuuin Di p. nostris, 1. S. n- tent.disp. 2.dc Acmonibus immanctitibus Sora pietato vuletur oppositum dicere. Pauliis
M' Soncinas ins Metaphys in proprio trae-2.; sito, tela ac ma eria tractat, sentit cum Hii Sm O, is ilicet quod sint ualitates. Zaba' rella etiam libro de Specicbus intelligibi libus,cap. I. it de hacit, circa modulm, recenset opinionein quori indam, di centium, intellectionem, scientiam eici e relationem; sed qui isti sint, ipse non diacit , nec ullas pro eis rationes adducit,&sententiam eandem habet cum coto satio ad habitus vero Francisc. Piccolom. in ita Morali tenet, quod Sesentia, quae est habitus sit Relatio, non Qualitas , de qua re nunc dicemus et sed de actionibus ipsis immanentibus nihil dicit. Sunt ergo illae Actiones immanentes Qualitates,
ideo deberet esse in aliqua speciem salua
tis:&cum non possint est in secundia, nec
in tertia, nec in quartata erunt in prima
adeo quod erunt dispositiones ad Habituma cauones enim iit e tam sensus, qua intellectit tacite mobiles sunt ab intellectu, Ma seni in quo recipiuntur, Miterata si epius generant habitum . Et notan--d iniquod dum ait Scotus hic, quod in o. prima specie in alitatis est omnis pers
ino substantiae spiritualis , quae non est Deus,ves quae non est eius sit bitantia, linquitur secundum Theologos, non secundum Philosophos, quia Aristoteles tenet, quod intellcctio, in in telligentiis est idemqtiod essentia, intellectus intelligentiae. Sed Theologi tenet intellectionem An
gclorum esse accidens perficiens accidentaliter intellectum Angcli im,sictit in te lectio nostra est accidens perficiens intellectum nostrum etiam secundum Arist telem. Notandum est insuper, quod ista obias
sunt, a talitates spirii uales, non corpora dum les naturam autem, Mentitatem har inspiti tu alium qualitatum explicauimum nTneoromate quodam de lumine,, sunt rae. Qu.ilitates perfici intes animam; unde Aristotel. s. de Anima Ivit , animam pati pallione persectiua,non rruptiua Miadeo non est inconueniens , quod intellectus hac alia ratione spirituali persectiva
alter mir,&per hoc solii untur multae auctoritates , Si.rtioncs probantes has actiones non esse Dialitates, sed Rclati ne, quia ei serit m anima intellectiva ali crationes, quod negat Aristrietes Dici-
mu Senim eum negare alteratione cor
poralcS, materiales, non spirituales, dc perfectivas.
EX dictis a Scoto satis aperte patet ,
quod intellectio, , et itio, labitus generati ex ipsis sunt Qualitatus, haec etiam est communior opinio, ut dixi: Attamen Aliqui sunt, qua e contrario putat . , quin scis nila,volitici, intollectio,
linius modi, non sunt talitates , sed clationcs,inter quos, tertim est Franu uriciscus Piccolumineus in sua Philosoplua Cc Morali,