장음표시 사용
91쪽
61 Eodem reser vulgares illas locutiones, quibus Unus accipitur pro pluribus, ut cum dicit Virgilius:
Hostis hahet mur δila Dantos dixit;
2. Fit Synecdoche, cum totum usurpatur pro parte: ut in hoc decantalo Virgilii versu: 'Aut Ararim Parthus hibet, aut Germania Tigrim: et rursum Aeneid. 1.
. . . lantemque ignemque serebant.
Mi fons accipitur pro parte sontis. Huc pertinet
etiam cum plures usurpatur pro uno; ut cum ait Tullius: . pNos populo imposuimus, et Oratores visi Iunius. licet do se tantum loquatur. Et Petrarca noster; Come ii Dedd' anno estre Pondoso mare Caccia gli augelli.
3. synecdoche sit, cum materia, ex qua lacta res est, accipitur pro re ipsa V. g. ferrum pro stladio, pinus pro navi, argentum pro peeunia, quae sit ex argento. Ita in Tibullo legimus;
Nondum caeruleas pinus contempserat undas.
Non Ia bella Romana che col ferro Apri ii suo casto, e disdegnoso Petto.
4. Fit Synecdoche, cum vel species Sumitur pro is genere, Vel genus pro specie, ut Eurus, vel Aquilo, pro quolibet vento; Sabellicus sus, pro quolibet sue;
92쪽
su Myrtoum vel carpathium mare pro mari quocumque. Sic Maro ;Dentesque Sabellicus exacuit Sus.
Ita Iuvenalis pro quolibet homine frugi, curium appellat.
Qui Curios simulant, et Bacchanalia vivunt.
Contra vero genus usurpabitur pro specie, si dieatur cum Virgilio ales pro aquilas
Praedamque ex unguibus Proiecit fluvio. -
Saucius et quadrupes nota intra tecta refugit.
Et Petrarca noster ut aquilam significaret: E sui I' auget che piu per P aer Poggia. Et Tasgus ut tigrem significaret, hircanam tigrem designavit:
E le mamme allatiar di tigre ircana.
5. Fit SInecdoche quum pluralem numerum Pro singulari adhibemus; ita Tullius in lib. 2. de Oratore:
Fabricios mihi auctores, et Africanos, Maximos, Catones, Lepidos protulisti. et Areoslus: Crudet secolo, pol che pleno sei 'Di Tlesti, di Tantali, e di Atrei.
s. contra st Synecdoche quum pro numero plurali singularem ponimus. Ita Tullius:
Ut ab Samnite hoste tuta haec ora esset, quam nuti non vicinus Samnis urit, sed Poenus advena.
Et Petrarca: Ma se ii Latino e iΙ Greco Partan di me dopo Ia morte, e un vento.
93쪽
637. Fit Synecdoche quum numerus certus ponitur pro incerto; ita Virgilius;
Mille trahit varios adverso Sole colores.
Et Petrarca: L erhetia verde e t fior di color mille.
8. Fit Synecdoelio denique quum antecedentia pro consequentibus ponuntur, ut Virgilius in Eclogis;
Et iam summa procul villarum culmina sumant, Maioresque cadunt altis de montibus umbrae.
t quae omnia noctem antecedunt. l Et Petrarca ut antecedentia significaret consequentibus utitur hoc loco:
Quando it piatieta che distingue l' ore Ad albergar col Tauro si ritOrna, Cade virtu dalle insam male corna Che veste ii mondo di novel colore.
quamquam hic Synecdoches modus, ut verum latear, melius ad Periphrasim. quam ad Syneedochem pertinero mihi videatur. Num temere haec in sermone usurpanda sunι Τ R. Minime: non enim semper conducit partem Pro toto vel totum pro parte, speciem pro genere, genus Pro specie ponere, sed nobis animadvertendum est translationes ad movendos animos, et res signandas, et pene sub oculos subiiciendas usurpari. Quare Si partem subjicere oculis praecipue volumus, pariem . non tolum sumemus. Νon belle esset dicere submergas Obrue naves, ridicule esset, submersas obrue
SInecdoche variare potest sermonem, inquit Fa-l bius, sed omnia ejus genera sunt liberiora poetis,
94쪽
64 quam oratoribus. Valebit in orando numerorum liliarias nempe pluralis et singularis numeri): nam et Livius saepe sic dicit,
cum Romanos vicisso significat: et contra Cicero ad Brutum, ut antea diximus, Populo, inquit, imposui-m , et Oratores visi sumus, cum de se tantum loqueretur. Quod genus non orationem modo ornat, sed etiam quotidiani sermonis usus recipit. S. IV. . . De Metonymia. Quid est Meronymia et quot modis sit 8 R. MelonSmia, quae etiam Benominatio vocatur, ea est, quae a propinquis et finitimis rebus trahit orationem qua possit intelligi res, quae non suo VO-cabulu sit appellata. Fit autem modis septem. l. Cum causa ponitur pro effectu, 'ut in Virgilio:
Invadunt urbem somno vinoque sepultam Implentur veteris Bacchi pinguisque serinae.
Et Petrarca; . E di hianca paura it viso tinge. 2. Cum esseclus sumuntur pro causis, ut scelus pro scelerato ipso: ita comicust ' ubi est scelus ille qui me perdidit '
Luctus et ultrices posuere cubilia curae, Pallentesque habitant morbi, tristisque Senecturi
e Per la mesta Solva saranno i nostri corpi appesi.
95쪽
65 Angelus Politianus etiam dixit,
3. Fit cum res, quae continet, usurpatur pro rocontenta, ut Roma pro Romanis, coelum pro coelestibus, terra pro terras incolis. Huc pertinet illud Ciceronis:
Mei capitis servandi causa Romam uno tempore , quasi signo dato, Italia cuncta convenit.
. ille tinpiger hausit Spumantem pateram, ori Plauo Ee Proluit auro.
Cristo ne libero colla sua vena.
Eliam Petrarca dixit: . S' Astiea piame, Italia non ne rise. 4. cum instrumenta rerum nominantur pro rebus ipsis; ita est apud Curtium: Haud rudis grecae linguae Darius erat. Ei cicem: In his lingula, quas non intelligimus, surdi Sumus. Et alio loco i . Cum caetera scelera stylo illo impuro Sextus Clodius
non illa colo calathisve Minervae. Foemineas aSsueta manus.
Et do Clorinda magnus ille noster Torquatust
Ai Iavori d' Aracne, ale ago, at fusi Inchinar non deguo Ia man superba.
5, cum prolector aut possessor aut rerum inven-
96쪽
tor ponitur pro re prolecta, aut possessa , aut inventa; et imperator pro exercitu. Sic enim dicimus ab Innibale apud Cannas caesa fuisse seaeaginta Romanorum millia, hoc est, ab Annibalis exercitu. Ita Virgilius:
hoc est, domus proxima Ucalegontis; et alibi,
Tum Cererem cori upta mundis cerealsque arma
Expediunt, ι id est, fruges corruptas: etiam alio loco, Bacchus amat colles: Aquilonem et frigora laxi; hoc est vitis, cujus inventio Baccho tribuitur. Petrarca noster ait: ed ha salti suoi dei Non Giove, e Palla, ma Venere e Bacco:
et cor che indura e Serra Marte superbo e fiero
denique ut Fabium Maximum significaret,
s. cum attributum usurpatur pro Subjecto, quod fecit in secunda Catilinaria Marcus Tullius dicens:
Cum ignavia, cum luxuria, cum amentia nobis ce tandum est;
hoc est cum ignavis, cum luxuriosis, cum amen tibus. Et Virgilius;
Accipe nunc Danaum insidias et crimine ab iano
97쪽
Verum est aviditas dives, et pauper pudor. Et quidam nOSter, Bado it suo premio Ia modestia cogite. 7. Denique cum signum usurpatur pro re signiscata, ut oliva pro pace, fasces pro magistratu: ita Cicero pro Marcello;
Semper mea consilia pacis, et togae socia, nou belli et armorum fuerunt:
cedant arma togae, concedat laurea linguae.
Illum non populi fasces, non purpura regum Flexit.
E cois a messagier che porta uli Tragge la gente per udir novelle
et Albertus Lollius in Oratione ad Carolum V. Aquilam et Lilia pro Imperatore Germanorum, et Francorum rege ponit. Questo sara quel lieto e selicissimo glorno , in cui1' Aquila e i Gioli splegheranno te fortunate vincitricie gloriose insegne Ioro a beneficio ed esali mento della cattolica sede.
Huc reser eum haec vox nomen ponitur pro re ipsa: ita Livius tibi t.
Ad singula oppida circumferendo arma, nomen Omne Latinum domuit.
Est etiam, ait Fabius, huic tropo quaedam cum Synecdoche vicinia et nam quum dico vultuis hominia pro vultu, dico pluraliter, quod singulare est: sed
98쪽
magnanimusque Anchisiades Hinc erat oppositus, contra Telamonius heros.
Et Dantes Herculem ab Alceo avo materno Alcidem 'dixit;
Alcide Quando Iole net euore ebbe racchium. Et chi abrera Italorum Pindarus et Anacreon;
Qual non scemplo Sanguinoso acerbo 'L aspro'cuor delPEacide superbo.
Achilles enim Aeaci nepos fuit. 2. Fit cum a patria nomen ducimus: ita Virgilius:
Notior ut jam sit canibus non Delia nostris:
Dianam appellans a Delo patria; ita alio loco Apollinem appellavit Cynthium a monte Cyntho;
Cum canerem reges et praelia, Cynthius aurem Vellit et admonuit.
Iutonsum, pueri, dicite Cynthium. et Petrarca pro nomine Annibalis nomen patriae usurpavit dicens; Vidi olire un rivo iΙ gran Cartaginese.
3. Fit cum ponitur pro nomine proprio epiteton: ita Virgilius;
Arma viri thalamo quae sxa reliquit Impius
et Petrarea Archimedem Geometrae nomine indicavit. Vidi dipinio it nobil Geometra. d. Fit usurpando nomen proprium pro appellativo, ut siquis pro diserto oratore Demosthenem diceret. Ita cicero pro Sexto Roscio;
99쪽
Non suis manibus in curru collocat Automedontem illum sui sceleris acerbissimi, nesariaeque victoriae nuncium l
Ibi Glauciam nominat Automedontem, velocita, mum Achillis aurigam ex celeritate, qua iter conse-cit. Ita Ugo Foseolus, ut Parinium, qui in illo suo emale Il Giorno Iuxuriam suorum temporum insectatus est, indicaret, dixit:. I cauti, .... Che d Lombardo pungean Sardanapalo.
5. Fit deniquo, cum pro qualitate nomen alic jus populi, aut . gentis, cui illa tribuitur, ponimus; ut si diceres;
Grecia non v' e, ma Greci Son per tutio.
idest homines fraudulenti, ut Graeci erant. ' g. VIII. De Tropis sermonis sive sententiarum, Bὸ Illegoria. Quid est Illegoria 2 R. Allegoria est Metaphorarum continuatio seu figura, qua astud verbis dicitur, aliud reipsa intelliis gitur: unde non absurde vocatur Diversi loquium quod nimirum aliud dicatur, aliud gentiatur. . Hujusmodi est insignis illa Ciceronis in Pisonem Allegoria.
Neque tam sui timidus, ut qui in maximis turbinibus, ac nuctibus, reipublicae navem gubernassem, Salvamque in portu collocassem, frontis tuae nubeculam, aut collegae tui contaminatum spiritum perhortescerem. Alios ego vidi ventos; alias prospexi animo procellas; aliis impendentibus tempestatibus non cossi; sed unum me pro omnium salute obtuli.
Illustris est et omnibus nota illa Horatii Odo Allegorica de bello civili lib. 1.
100쪽
O navis, reserent in mars te novi Fluctus. o quid agis y Fortiter occupa Portum. Nonne vides, ut Nudum remigio latus, Et malus celeri saucius Asrico, Antennaeque gemant 7 ac sine lanibus Vix durare carinae Possint imperiosius Aequor i Non tibi sunt integra lintea, Non Di, quos iterum Pressa voces malo: Quamvis Pontica pinuS, Silvae filia nobilis, Iactes et genus et nomen inutile;
Nil pietis timidus navita Puppibus Fidit. Tu, nisi ventis
Debes ludibrium, cave. Nuper sollicitum quae mihi taedium, Nunc desiderium, curaque nota levis, Interfusa nitentes Vites aequora Cycladas.
In hae eximia Allegoria, navim pro Republica; nucius pro civili bello; portum pro pace concordiaque; remigium pro militibus; nautas pro Magistratibus; malum pro praecipuis ducibus usurpat Horatius, et ab initio ad sinem egregie sibi conflat; quod in Allegoria praecipuum eSi. rProfer eae fa italica. R. Ioannes Casa ita allegorico lyrannidem describit:
Questa pessima e erudelissima sera e Superba in vista, e negli alti crudele, ed ii morso ha ingordo e tenace, e 1e mani ha rapaci e sanguinose, ed essendo it suo intendimento di comandare, di s largare, di uccidere, δ' occupare e di rapi re, conviene che ella sta amica I serro E della violenga e det sangue.