장음표시 사용
81쪽
BI Tractatusqta orsiim, quibus, ex citi iis persona , et ad quos loquatur. Spiritus et iiii, Dei sublimis et acer, in parterii, in quam inclinat , ita vehe- meliler fertur, ut ad extrema videatur declinare, adeoque plus velle quam de facto velit. Sic Apostolus. Di extollat caritalem npud Corinthios qui in dotio linguarum gloriabant ut , dicit , sine caritale caetera omnia nihil e , se, nihil prodesse. I. Cor. I 3. IV . Reg. Scriptor a sacra sensui , capi utque hominum Possim sese accommodat, ideoque ut plurimum humano modo loquitur de
Deo. v. g. cum ei tributi humanam faciem, oculos, marius. Pedes etc. ut significet varia eius attribula. Item cum ei tribuit rein veni, tristitiam, gaudium, iram , aliasque passiones. quae . licet sint iii Deo quoad esseclum non sunt iam eii in eo quoad asseclum, C mera accidentia sicut in nobis . sed sunt ipsa met Dei essentia , quae im- . mota et tranquilla illos producit esseclus, qui in homillibus ex com motionibus passiori iam Olivia lur.
R. r. Cum Deus visibiliter apparuisse diciturAbrahae, Moysi, et Propheiis omnes istae appariliones iiitelligi debent sactae per An
scios, i Iul. corporibus assumptis, Deum repraesentabant, erantque Deus repraesentatioe et a tictoritali Me rion vi ro Personaliter, Ut docent D. Hieronymus. in cap. 4. ad Gal. Aug. l. 3. de Trin c. ult. Greg. in Praefat. Moral. c. i. et alii passim: sic qui apparuit Moy si, dixitque Exod. 3 'Ego sum Deus Patris tui. Deus Abraham , etc. fuit Angelus, ut do et D. Stephanus, Act. Oers. I . VI. Reg. Hieroglyphicis ac Symbolis saepe utuntii r Prophelae: sIc cum Ieremias, cap. 25. p. 38 dic it Facta es ι terra eorum in d solationem a facie irae coliambae. Et c. 46. o. 6. Repertamiar ad terram nolipilatis nos rae a facie gladii columbae. Per iram, et, gladium Colia in bae desienni iram et gladium Chaldaeorum in quorum labaro praeserebatur culumba algentea pennis inauralis Semiramidem repraesentans, et hoc quia Semiramis , yiae condidit Babylouem , fingitur in morte in columbam versa. De hact columbalo Iliens regius Psalles, ait: Si dormiatis inter medios cleros, Pen-riae columbin deargentatae, et posteriora dorsi ejus in Pallore auri. VII. Reg. Quando Scriptura alicui nomen novum imponit ilona dimit Dona eii prius. sed posterius addit priori . ita ut uiro vis jam Domitie possit nuncupari. uti de cum Deus dixit Iacob: Non o ocaberis ultra Iacob . sed Israel, sensus est, nota tantum Iacob , sed etiam Israel vocat eris.
VIII. Reg. Quia hagiographi fuere Iudaei, liinc Orientem Oc-
ridentem, Meridiem . et Aquilonem ossignant iii sacris Liti cris per respectum ad urbem Ierusalent ei Iudaeam : sic cum Dati iel, ca P. H. o a I. dicit Rex Austri egredietur . et pugnnbit a doersus Ronm Aqtitionis, per Regem Austri, intelligit Regem AEgypti;el per Regem Aquilonis. intelligit Regem Chaldaeorum, quia AEgyptus,
82쪽
de Pro Deo monis. 83IT. Decem tribus Israel, po i ς liis ma a domo David factum xiit, Ieroboata . usque ad captivitatem Babylonicam, vocati uir passim a Proplaetis, modo Eρhraim. aut . Ioseph. , quia ex Ephraim lilio Io epli ortus es Ieroboam, qui a Soliis malleis in Regem electus eu ; modo Samaria, quia sedes Regunt Israel erat iii Samaria, vel . Iacob, quia constituebant majorem partem tiliorum Israel, vel Jacob; reliquae Vero duae tribus , scilicet Iuda . et Beuiatu in , quia alliae sere Roboam filio Salomonis. vocantur, J.dae Donius Dapid, Ierusalem .el Sion. Verum post captivitate in Babylonicam Israel et Iuda pro eodem populo accipiuntur, nimirum pro Iudaeis e Babylone in Iudaeam reductis, qui maiori ex parte erant de tribu Juda , cui se iunxerunt qui ex aliis tribubus reversi sunt,
eique nornen dederunt: unde omne ,exinde indiscriminatim nuncupantur in Scripturis. Israelitae, aut Iudaei. X. Reg. Quando idem lex lus videtur habere duos sensus contrarios, cet impossibiles sequentia observanda sunt et tenenda. I. Sensus, qui a lola Ecclesia est receptus, est solus Verus e sie huius textas, Pater maj r me est , Ioan n. a 4. Sensus solus Ueruse, i, Filium, non in omnibus . sed solum secundum humanitatem .esse Patre minorem . quia hic sensus, et quidem solus , est a tota Ecclesia receptus. Uinc Arius ; hunc textum universaliter interprelans , blasplici navit dicens , Patrem absoluth in omnibus esse Filio majorem. 2. Ille sensus est solus verus, qui magis cohaeret cum alio sacrae Scripturae loco; sic sensus istius textus, Pater major me est, intellectus de minoritate Filii secundum humanitatem lantum, cohaeret cum hoc alio textu, Ioan . Io. Ego et Pater rauum sutrius. 3. Si unus sensus sit S S. Patrum , et sensus illi contrarius sit no-Vus, nec in SS. Patribus repertus , Concilium Trident. docet scia- Sum S S. Patrum esse lenendum , maxime si omnes , vel plures in
4. Ubi Patres circa sensum sacrae Scripturae dissentiunt liberum est cuique, quem probabiliorem judicat, sequi, modo illos sensus Ecclesia non respuat. 5. Quando uterque sensus est incompossibilis. nec quis fuerit a. Spiritu sancto in lenius cognosci potest , Dcc ex alio Scripturae loco. nec ex traditione Patrum nec ex Conciliorum dosinitio libus. nec ex recursu ad sontes , nec ex diligenti consideratione nni ocedentium, conse Itielitium et adiunctorum , tunc ille praesere idus est, qui naturali rationi est conformior.
De regulis ad elucidandos Hebraeorum idiotismos, seu
Nota. T. Quia tota Scriptura antiqua ah Hebraeis,et ut plurimum Graice, conscripta est, Lebraeum utique sapit idio ma novum no-
83쪽
his ae iti solitum. Item quoniam ex Agi maphis, alii inter os naii et nutriti sunt, ut Moyses; alii inter Chaldaeos comm rati, ut Eseehiel, Daniel; alii inier Syros et Arabes, ut non raro phrasi utuntur AEgyptiaca , Chaldaica, Suriaca , et Arabica, quae, et antiquitate, sic et singularitate sua, latino idiomati sunt
dissimiles. . Nofa 2. Interpretes, tum graecos, tum latinos adeo linguae sacrae religiosos esse ob,ervatores, ut saepissime hebroirent, malint
que aliquando solaecismos admittere, quam phrasim hebraeam dimittere. Porro ut illi hebraismi nolentur, I 4. Regulae sequentes
I. Regula: Quia casibus earent hebraici, eodemque nomine invariato per omnes casus utuntur, hinc et interpretes subinde casum Pro casu usurpant. v. s. a. Cor. 8. dicitur: Sipe pro Tito , De fratres nostrι, id est, pro Batribus nostris. Ephes. m. o. a. dicitur. Secundum princ*em Potesimis aeris hujus spiritus Pro ,
secundum spiritum principem potestatum, id est, daemonum qui
II. Regula. Quia indicativo praesenti et imperseelo carent hebhraei, interpretes uiuulur praeterito, v. g. Psalm. IS. dicitur Credidi propter quod locutus sum, pro , credo propter quod loquor. Quandoque etiam utuntur participio, sic I. Cor. I a. M. a. dicitur: Ad simia aera euntes, pro, ibalis. IV. Regula: Quia hebraei carent comparativo, vel utuntur positivo, sic Ps. x 7.dicitur: Bonum est con ere in Domino, quam consedere in homine, pro, melius est oonsidere in Domino. Vel eum unum per comparationem alieri praeserre volunt, id quod praeserunt, assirmant, aliud negant, v.g. Osee 6. dicitum. M sericordiam polo , et non sacrificium , pro, misericordiam malo, quam sacrificium. Psalm. M. Ego sum permis, et non homo. Ρro, sum vermis potius, quam homo. Vel utuntur verbo vehementiori pro minus vehementi, sic Rom. s. dicitur: Deob dilexi, Esau autem odio habui, pro minus ama vi, postposui. IV. Reeula Quia hebraei carent superlativo, cum aliquid excellens significare volunt, utuntur vel nomine abstracto, v. g. San ctitas est, vel concreto geminato, v. g. Sanctum Sanctorum est , Pro, sanctissimum est, Canticum Canticorum, pro, excellentissimum caulicum.
Vei utuntur voce, omnis, sic Psal. ios. dicitur: omnem es eam
abominata est anima eorum. Pro, excellentissimam escam, Dem
pri manna. Sin I. Reg. 4. Hi sunι dii qui percusserunt a diptum omni plaga in deserto, id est plaga gravissima, nempe, deinersios eis mari rubro: neque enim alia fuit clades AEgyptiorum in deserto. utuntur verbo minus vehementi, quam tutendant significare;
84쪽
de Pro gomenis. 85v. g. I. Maeh. I. dicitur: Non est utile nobis retinquere legem . id est, per uiciosissimum est. Item EccL 7. Iegitur; Noli pelle men
iri omne mendacium, assiduitas enim ιllιus non est bona, Pro , est valde mala. V. Regula. Hebraei ad exaggerationem in asseverando plerumque utuntur eodem verbo geminato semel in gerundio, vel participio , ct semel in alio tempore, posito: sic I. Reg. s. faciens, vel, faciendo faciam, pro, certissime laciam. Psalm. Ir7. Castigans, castiga pit me. Pro, vehementissime castigavit me. Thre n. 1 . Plorans ploravit; pro . amare Ploravit. Vel ad eamdem exaggerationem Dornen substantivum eopulant cum verbo, si Genes. a. dicitur. IIorte morieris;pro, certissime morieris. Vel affirmationi subnectunt negotionem rei contrari ne, sic Isaiae 38. Morieris, et non pio es: Pro, certissime morieris. Thren .struxit, et non pestercit. Pro, omnino et integre destruxit. Joant , 1. Confessus est, et non negavit, Pro, aperte et sine ulla tergiversatione consessus est se non esse Christum.. VI. Regula: Hebraei in comparationibus plerumque non apponunt particulam comparationis, aut similitudinis; sic in hac Hira- i. Prov..16. motis mellis, composita perba, omittitur particula, sicut. Sic Psal. 67. dicitur; Increpa feras arundinis, cougregatio taurorum in paccis μορ tilorum, id est, cohibe saevissimos hostes , qui, sicut serae in arundinibus, delitescunt, et sicut lauri congregati tu grege vaccarum Exciis ut si pilum et horrorem.
doaue div crsa, imo pene contraria significat: sic portarct iniquitatem Leb. Io. p. 17. significat veniam impetrare: Ciar non.comeditis hostiam Aro peccato in loco sancto qtiae ... data est Mobis De po letis iniquitatem multitudinis, et rogetis pro ea in consste tia Domini' 'Econtra Levil. II. v. ult. significat puniri pro peccato quod' Finonia perit pestimenta sua, et corpus, portabit iniquitatem duam, id est . poenam luet peecali sui. VLII. Regula. Hebraei es, radicum, a quibus alia nomina deria Valitur, Pauci talem, saepe idem nomen , verbum , ac quandoque' ea nidem sententiam diversis rebus designandis adhibent. V. g. Prophetare, praeter comti,uitem nolionem, quae est satura praedicere, ali Iuaudo significat prophetiam conficinare, fio Eccl. 49 o. S. de Ioseph dici iux: Eι ossa ιρsius otialatia sunt, et Post mortem Propheta Merunt.
Aliquando significat miraculum edere, sic Eecl. 48. de Eliseo dicitur: Et mortuum prophetarit corpus ejus : quia suscitavit de lanetum tu e s sepulcrum propctum; quod suit virtualis promelia resurreclioui, cor Porum .
Aliquando significat laudare Deum. Sic x. RQ xo. M. 5. Samua
dicit Sauli: Cum ingressus fueris in urbem, obpium habebis gre-
85쪽
Traelatus gem prophetarum .... et arat' eos Psalterium. et tympanum. ρε tia διam, et Uthaaram, ipsosque ymphelantes, id est. Psalmos .et Ην ni nos in liovorem Dei canente . AIiquando significat insana cx afflatu spiritus ne lvam Ioqiit; sic I. Reg. 18. de Silui dicuur. Inoas e syiritias Dei malus Saul. et propheobal. in medio domus 3 e. Id est, alleva et absurda, more arreptiliorum , loquebatur. . . t Aliquando significat Seripturas interpretari, sie I. Cor. 14. ιν
3. dicitur: Non qui Wορhetat, id est, qui Scripturas explauat, m-
., A. Regulo. Conjunctionum ei particularum significatio variae,t apud liebraeos. Sic coniunctio, et subitide est nola expositionis: v. gr. Maliti. 23. v. cI. dicitur e mittet filius hominis Angelos suos, et coligent de regno jus omnia scandata, et eos qui facitineanoquιtutem, In hoc lex tu conjunctio, G. est notu expositionis horum verborum, Omnia scandala,per quae intellia uinur ii qui ou rantur InIquitatem. Sic particulae. eo quod, quoniam, quia, subinde . etc. Sumuntur pro partieula: Quamyis, visi. v. g. Psal. II. V. 9. Numquid ρο- parare mensam in deser Op quon/am percussit. Petram. V mi, quamvis percussit petram. Ierem. 7. D. Io. dicitur: Liberati sumus, eo quod fecerimus abomin iones Id est, etsi secerimus abominaiione .
Sic particula, si, plerumque est nota negantis V. g. 3. Beg. 17. Si erit annis his pluuia, id est,' non erit pluvia .... plerumque est nota iuraniis, v. g. l. Reg. M. M. 45. dixit populus de dona ilis r ιoia Dominus, si ceciderit eaρillus de capite ejus in terram id est, iuro quod non eadet capillus de capite eius. Cum particula, si, sequitur verba iurandi, si oratiri sit assirmativa, Particula, si, illam vertit iu negantem, v. g. Osal. 95. Iurapian Ira mea, si introibunt in requiem meam. Id est, juriavi quod non auirmburit ... si vero oratio sit negans, particula, si, illam vertit In amrmantem, v. g. Isaiae ac iurapit Dominus. si non ut puta- νι, ita erit. Id est. iuravit, quod ut ipse putavit, ita erit. X. Reg. Apud Hebraeos. voces. amylι . s. tiltra. aeternum sempiternum, non semper significant absolutam aeterni talein, sed diuturnum tantum durationem, quo sensu Eeechiel, ca'. 26. de Tyro ait: Non aediscaberis ultra, Dam postea reaedificala e4b, ei ub Alexandro magno rursum vastata Sic , I. Paralip. i5. David dicit
Deum elegisse Leuuas ad ministrandiam sibi in at ternum, id estud longum tempus. γImo quandoque illae voces, semstiternum, aeternum, etc. nihil addunt orationi, praeter viιhesim, quae rem valde exaggeral; sici
eum Petrus dixit shristo: Non lambiis mihi pedes in aeternum id mi, nullo modo patiar ut mihi laves pedes. '
86쪽
de Protegomenis. 87. XI. Reg. IIebraei saepe verba realia accipiunt pro mentalibus, id est, verba ex se significantia aliquid realiter factu tu . accipiunt pro verbis declarantibus illud esse factum Sic Leoit. 13. dicitur, quod Sacerdos leprosum, vel contaminabit eum Pro ,
nauti cluith, vel conlata, itiatum declarahit. . . . iterti, vice versa, verbani Elii alia usurpatit pro realibus, v. g. Ierem. 4. M. dicitur: Lo-
quae j radicia cum eis, id e,t, instigam eis iustas poenas . . subiti duetiam verba lielitra accipiunt pro vel bis activis sic. Rum 8. dicitur: Θιritias postolo ρro nobis. id est, postulare facit. Sic, a Cor 2. Apostolus uii: Deo aut On gratιas, qui semper trium Phac nos in Chrι sto Iesu, id est qui liiii in pliare nos facii virtute et gratia Christi, atque cx victoriis ituas a diabolo et adversariis reportamus, il-Iustres et conspicuos ti Os tacit, velut publice trium Pliuiti agentes. XII. Reg. Hebraei veri, a sua aliquando su inunt in actu inchoa-lo, ali ita uti do iii actu continuato, et aliquando in actu perfecto. Sic Is Paelitae die utitur egressi ex AEgypto. Messtere Deuter. 16. NOcέω, Exodi xl. vers 42. vi mane, Nuni. 23. it u i a Mesρere limu Mariantagii uiti, quod fuit egressus initium. Nocte media, accepio a Pha rao De iii an dato exeuudi, itineri sese accinxerunt. Mane , perfecte
Iietu Hebraei saepe per sua verba. non actum. sed agendi ossicium designant; sic, Hebr. 1 5. de superioribus dicitur: rpsi enim perpl-gilant. id est, pervigilare debetii ex ossicio. AHI. Reg. Nomiua parentum apud Hebraeos saepe mironimice sum utitur pro liliis et posteris; sic Israel. sui nilur pro Israelitis ;Esau, pro Idumaeis; Moab pro Moabiti, A ιιοι on, pro Ammo illis. XI V. Reg. Hebracis mos est, ut lilia os exordiantur a particulis, et igitur, ergo, etc. tiuia Agiograpiti tunc aliquid praeteritum cori- templa balatur. quocum id quod Scribebaut, conjuugebatu,sive iam
alibi scriptum esset, sive mente latitum Coti preheriaum.
De Regulis ad cognoscendos ινορos et Murcia Hebraeorum
necessariis, ex melloris naιae interρre ιι bus exc. xytis. I Regula: rionnunquam In sacra Scriptura reperitur auliphrasis
quia unam coiilruriuiis p. aliud intelligitur; sic Iob a. v. 5. p nitur. benedicere, pro, mateleere, cum dicitur: Taii os ejus et carnem, et lutio videbis qti ad iti iactein benedicat tibi : ubi pro , Muedicat, versiones syriaca ei arabica habent, eωνι hiabitur: II. Rex. Crebro in Sucra scriptura reperit rer, catachresis, qua unum vocabulum Hsurpatur pro alio, quo d sit sequentibus modis.
I. Auctor seu iuvetitor aIicujus rei illius rei dicitur Pater ; sio Deus, Ioh 38. dicitur, Pater pluoiae. Sic duemon, Mann. 8. v eatur, pater mendacii. Sic Iubal, Genes. 4'. dicitur, Pater canaetiatium Uthara et organo, id e,t, iuvetitor tangeudae cytharae.
87쪽
m Tractatus α. Quod ex alio educitur, vocatur filius eius: sle grana frumenti
exeuάsa. dicuntur filii Areaa. Isaiae ai. Sic Tyrus insula, vocaltar filia maris, Isaiae a 3. Sic sagittae dicunturflιae Pharetrae. Triccta.
3. Quod arctam connexioilem habet cum alio, dicitur Elias tilius; sic superbi Iudaeorum hostes, vocantur Ilii superbirect . a. Mach.2. V. 47. Sic qui . honoris gratia, spouso, vel in comite dati sunt. vocantur stri FonSi, Matth. 9. Sic devolus gehennae, dicitur filius gehennae, Matth. 23. 4. Simili catachresi, Urbes, ob suam pulchritudinem et Elega tiam. vocantur siliae, v. g. Ilia Bablanis, Ps. 136. flia ueraesalem. Threii. a Item civitates Deo fideles, vocantur virgines , oimmo silia Sion, ibid. E contra civitates quae de idololatria tacitaritur, vocantur meretrices; sic Isaiae 1. v. a I. dicitur: Quomo D. cta est nιeretrix esseitas faelis. S. Pec calachi estin dicitur revelare autem. pro, indicare, sic L. Beg. 9. di tur : Dominus repeta eras auri lam Samuelis. III. Reg. In Scriptura De iueus reperitur enallage, id est, ρομrmutatio. quae vel est temporis, vel numeri, vel verbi, vel participii, vel suppositi, Vel Seusu . . 'Enallago temporis, reperitur 1.cum suturum pro praeterito P nitur ; sic Habacuc 3. dicitur : Deus ah austro veniet. id est, o nit, ut reperitur tu Hebraeo et Syriaco . ves, repetatus est, ut habet Chaldaica versio 2.cum praeleritum pro suturo ponitur sic, ibidem pers. a I. dicitur: Sol et luna steterum in habitactilo suo , id est, stabunt. . .. 3. Cum imperativum ponitur pro suturo Pe
missivo ; sic Deus, 3. Reg. ai. dixit spiritui malo : Egredere , et De ira i id est, egredieris, et ita facies. .
Enallage numeri , reperitur ubi a singulari numero fit iransitusad' pluralem , quod fit maxime cum nomen collectivum si gulare construitur cum verbo plurali, v. g. Exodi 8. Dimitte populum
meu ι, ut sacriscet mihi. . Euallage perbi, reperitur cum Verbum usurpatur pro adverbist ἔsic dicitur : Repertor, conrertor, addo, adjicio, pro,rursus, iterum,
Εnallage parateipsi, reperitur cum participium sumitur pro adverbio ; sic Psalm. 77. dicitur: ConMersi sunt. et ieiunoerunt D una, id est, iteruili leutaverunt Deum . - . . Psalm. 8έ Deus tu cun- Mersus pio cabis nos; id est, iterum vivificabis nos. Enallage auμρositi, sit cum in oratione eadem res diverso supposito exprimitur : sic Isaiae 3. principes ess minati, modo pueri, modo mulieres appellantur: Dabo pueros principes eorum mulieres dominatae sunt eis. Enallage sensus, fit cum unus sensus ponitur Ioeo alterius; sis, Exodi 2 o. dicitur : Cunctus populus Mi bat poces, et lampadea,
eι soniιum buccinae, ubi, ridebat, ponitur Pro audiebat.
88쪽
da Prolegomenis. DIV. Reg. Πen dyadis, quae est figura , qua unum in duo dividitur, erebra est in Scriptura; talis reperitur, Genes. 1. ubi Moyses, loquens de sole et luna , ait: ut sine in signa eι tempora , id est , ut sitit in signa temporum. V. Reg. Heterosis, seu, diversitas, non est rara apud Hebraeos . iuxta quam utuntur abstractis pro concretis; sic Apostol. ad Philippeiis. ait: NOs 3umtis circumcisio , id est . circumcisi: et, Gal. s. Credit iani est mihi Epangelium praeputii, id est, munus Praedicati di Evangclium pracpuitatis, seu gentilibus. Porro illa abstracta quandoque sumuntur active, quandoque Pas sive: sic justitia, L. Cor. I. sumitur active pro justificalore , curri Christus dicitur jactus nobis justitia. contra, a. Cor. S. sumitur passive pro iustis cato, cum dicitur : Etam qui non noperat Peccatum , pro nobis Peccatum fecit . ut nos ecisseeremur justitia Dei in ipso. id est ut eis remur justificati in ipso. VI. Rex. Ironia, seu irrisio, quatidoque a Scriptura usurpatur, sic Deus, Genes. 3. de Adam O. post comestionem fructus vetiti, diaxit per irrision cni: Ecce Adam quasi unus ex nobis factus est,
P IL Reg. Bypallage . quae est figura , qua unum pro alio Per
inversionena ponitur, frequenter occurrit: sic. Exodi I a. perg. LI.
dicitur; Calceamenta habebitis in pedibus, id est, pedes habebitis
in calceamentis. Sic Psalm. 18. In sole posuit tabernaculum suum, id est . postili solem in tabernaculo Suo. VIII. Reg. Metaphora, quae est figura qua nomen aut verbum ex propria significalioue, in aliam traiissertur, omnium est frequeu
Sic, sors cuiusque, sive bona , sive mala , dicitur Calix : V. g. Psal. 15. Dominus pars haereditatis meae, et calicis mei Et Psal. IO. Ignis, et stilρhur, et spiritus procellarum, pars calicis eorum. Sic alim culum , quia eo roboramur et sustentamur , oicut senes baculis. vocatur baculus panis, et, robur Panis. v. g. Ezech. 4. dieitur : Ecce ego conteram bactiliam ρanis in Ierusale tu , et comedent panem in ρondere. Et Isaiae 3. Dominus exercituum aufereta Ierusalem et a Iuda .... omne robur Patris et omne robur a quac
Sic medulla terrae , olei. vini, vocatur id quod ipsis est optimum ; V. g. Nunt. 18. Dabo oobis omnia bona AEO 'ti, ut come datis medullam terrae, omnem medtillam olei, et Mini. ac frumenti. Sic, pas, dicitur. quodvis instrumetitum ; v. g. vasa mortis dicuntur omnia quibus mors insertur e Psalm. 7. Et in eo paraouvaFa morιis. Psalm. 7 o. conflebor tibi ιn pasis Psalmi, id est, iniustrumculis Psalmi. Sic, sol, sumitur pro eo quod est firmum et incorruptibile, Num.19. Pactum solis est sempiternum coram Domino.
Sio, cornu, aliquando sumitur Pro res no et potentia , eo quod
89쪽
coiitulorum animalium robur sil iii cornibus; v. g. Ps. lar. Inue prio ducam cornu DaMid, ut est, regnum David . . . . alii lualido sumitur pro sui erbia ; sic , Psal. 74 Aolite exaltare cornu, id est,
nolite superbire. Sic, canis mortuus . et Castut canis . Significa iit rem vilis, linam et maxime ius in atri: v. g. Cum David, I. Reg. 24. . dixit Sauli: Ca neqι mortuum PerSequeris , et Pulicem unum , Et, cum a Reg. 3. Isboselli dixti ad Abiter : Numquid cuροι cauis ego sum , sheun
IX Reg. Meti myntia, quae est transimit alio Dominis, familiaris est uebraeis. Sic idolimi accipiunt pro idololaira. Zacli 1 i. Pastor et idoliam derelinquens gregem, id est, pastor idololatra. Sic notueri peccatum. alii iuuiid O usurpant pro Culpa V. g. 1. Io ann. S dicitur: Omnis iniquitas peccatum est . . . . aliquarido pro concupiscentia. quae est poena vel esseclus culpae, Boman. 7 Sι auteπιqtiod nolo malum, illud facio, jam non ego operor illud, sed quod habitat in me peccatu vita id est Concupiscetilia . . . aliquando pio hostia quae offertur pro peccato , a. Cor. 5 Qui non no perat 'ecca tum pro nobis peccatum fecit; id est, hostiam pro peccato se fecit aliquando pro iiiimiai ditia legali contracta ex suxu nieli struo, vel seminis .ivel ex lepra, ct ex contactu mortuit Lev. a. I 3. et I . Simili metonyinia actum , habitum , et polentiam , pota utit pro objecto actus, babitus. et potentiae; sic cuni Christus dicitur. noster, spes, gloria nostra , etc. illae voces sumuntur pro objecto amoris, spei m gloriae nostrae, quod est ipse Christus item vis totieni Potiunt Pro re Visa , v. g. lsaiae i. Vιsio Isaiae filii Amos. qtiam Oidit. X. Reg. Synecdoebe, quae est figura qua a parte tolum . vel a. tolo pars intelligitur, frequens est apud Hebraeos; sic, caro , anima, sanguis, caput. Pro toto homine ponuntur e v. gr. Isaiae 35. Loetitia sem 'iterna Super castita eorum , i l est, super eos. Psalin. 65. Posuisti homines suster caρ ita nostra, id est super vos. Item, per synecdochen Ponitur geuus pro specie; v. gr tempus pro anno, Dat,iel. 4. TemPus, et tempora, et dimiditim temPoris, pro tribus anuis cum medio. Vel eco latra ponilur species pro genere v. g. sanguis, vel homicidium Pro quovis peccato; sic. Isaiae i. di nitur: Mantis pestrae Sanguiue plenae sunt, id est, iniquitate. Item, quandoque una pars sumitur pro altera; v. g Num. 9. . . dicitur: Lmmundi sumus, Sυρer anima hominis , id est , super mortuo, quia mortui hominis exequiis interluerant.
Coneordia locorum sacrae Scripturae, quae magis inter Se pugnare Midentur.
90쪽
de Protegomenis. 9 errapit Deus coeliam et terram Econtra lilii lus Psalin. 9 a. sic habet: Laus cautici lysi Da d. in dιe ante Sabbatum, qtiando finia
data est terra. Hic auteni iitulus subiri licat terram creatam suisso sexta die. dies enim ante Sabbatum. sexta dies est. Res'. per haec verba . quiando fundota est terra , non esse sernio nutu de globo terrae, sicut in primo lex lia , sed de terra illa , ex qua plasitiatus est Adatu . seu de ipso prolopias te, de quo dicitur , Genes. a. Formaoit Dominus Deiab hominem de limo terrae. II. Geitcs. t. dicitiir , Deum sex dierum spatio orti uia creasse , allamen, Eccle. 18 p. I. dicitur: Deus crenote omnia simiai. Rem Nulla est cotii radictio, nam particula, sιtniat, sumitur pro particula. Pariter, id est, nulla re Prorsus excepta. tu in Odo, Psal. 13. o. 3. dicitur: omnes dectiva oerunt simul, id est , nullo excepto, ut explicat Regius Ps dies, cum addit : Non est qui faciat bo-
III. Genes I v. 16. Deus dixit.'meiamus hominem ad imagianem et similitia dιnem nostram; attamen, Psalm. 70. μ. I9. David. exclamat: Detis, quis similis tibi pResp. Moysen allendere in homine statum innocentia, Davidetii vero si alunt naturae lapsae; sicque nulla est discordia. Homo eui in non solum ad imaginem Dei creatus est. ratione unitatis essentiae et trinita iis polentiarum, memoriae. nimirum, intellectus et voluntatis; sed ei in in ad similitudinem per gratiam. et justii iam ori- , gina lenis; imago quidem perseveravit in homine post lapsum . sed periti similitudo cui successit labes originis et poterilia ruin auiniae deordinatio. quae considerans Psalles Regius exclamat. Deus quissimilis tibii quasi diceret . quis mortalium ad eum dignitatis apicem Valebit ascetidete, ut, tuae gratiae dono percepto, tibi similis ι ursus effeta iurpIV. Cn . I. o. 3. dicitur: Primo die facta est lux .... ei Deus dioisil lucem a D nebris, appella Mitque lucem, diem, et tenebras , noctem, attamen M. I 6. dicitur : Quarto die fecit Deus duo traminaria magna, iti minare m0us. ut praeesset diei, ut lia minare minus, ut praeesset nocti . . . . et dioiderent lucem et lenebras. Res . Lux de qua M. 3. non Hii sol qui quarto lantum die creatus est, sed aliud quoddam corpus lucidum, fortasse nul et lucida. ut Exod. I 4. luod primo mulidi triduo, eodem modo quo nullo, sol spatio 2. i. horarum. utrumque heuiispheri uiti circumgirabat et illi initiabat. el sic diem vicissi in consuluebat et nocte ui. V. Cap. I. o. 28. dicitiar: Benedixitque illis Deus et ain. Cre-Scile, et multiplicamini : cotti tamen Apostolus, T. Cor. o 4 3. dieati Beatior, si sic caelebs permanserit. Rem. Haec verba crescite et mult*licamini, non continent praeceptum, ut Voluat uovatores . nam similiter Deus avibus ac pisci