Compendium theologiae dogmaticae

71쪽

Cap. IV. De infirmitatibus et perfectionibus humanitatis Christi Prop. XII. Schol. I. eo

dum potentiam abSolutam, non Secundum potentiam ordinatam, ut

patet ex omnibuS SSentialibu a Christo de ecclesia et in ecclesia institutis, in quibus nulla diSpensatio fieri potest cf. S. Thomas ,

d Alii theologi dicunt Christum Secundum humanam naturam fuisse liberum, Sicut liberi sint homines con mali in gratia, qui accipiunt ea gratias, quibus libere et infallibiliter operantur bonum; cum hac tamen differentia, quod uni hypostatica est ratio absolute

postulan tale gratiaS.Christus erat non Solum Comprehensor Sed etiam viator. Ut omprehensor habebat viSionem beatificam et Correspondente actu voluntatis non libero neque meritorioS. Praeter hos actus beatificos habebat alios actus, qualechabet omni Viator, Cilicet Cognitionem Dei analogam et Correspondentem amorem. Iam omne fere theologi concedunt Christum non meruiSSe per Ctu beatifico Sed per actus viatoris

CL S. Thomas 3 q. 9, a. 3 ad I). In beati quidem X actibus beatificis per redundantiam etiam actus inferiores voluntatis fiunt incapaces tristitiae, et determinantur ad unum in ordine moralitatis, ideoque non sunt meritorii. Sed Supra diximus Deum ita temperasse influxum beatitudinis Christi in inferiorem voluntatem, ut Christus pati posset n. 82 . Similiter Deus temperavit influxum beatitudinis in voluntatem Christi viatoriS, ut haec voluntas maneret libera in amando Deo et exsequendi mandati divinis, et simul gratia sua ita eam iuvit, ut infallibiliter XSequeretur mandat Dei. Haec explicatio habet eatenuisundamentum in doctrina S. Patrum, quatenus dicunt humanam Christi voluntatem fuisse impeccabilem per gubernationem Verbi. E. g. S. Epiphanius Christus in se ipso ita

Continere omnia, Utpote DeuS, Potuit, ut neque in nequitiam Spargerentur, neque maligni hostis fraude deliciis infringerentur, neque voluptatum illecebris caperentur, nec Adam delicto subicerentur s Ancor. n. O S. AmbroSisS: Non est timendum, et ne Christus carnem Suam vel animam per Ctam SenSumque homini non potuerit gubernare Qui alios regebat, Se regere non poterat Qui peccata donabat, peccatum ipse faciebat λ De Sacram domin incarn. 7, 9. EX theologis S. Bonaventura ait: Determinatio potentiae ad unum potest esse dupliciter, Videlicet per neceSSitatem naturae et per Confirmationem gratiae. Si sit per necessitatem naturae, tunc tollit arbitrii libertatem ac per hoc tollit dignitatem meriti. Si autem Sit determinatio per Confirmationem gratiae, cum talis confirmatio Simul Stet Cum libera voluntate, si non tollit ab pSo opere bonitatem OriS, Cum it Voluntarium, a per hoc nec qualitatem meriti. In Christo autem fuit liberum arbitrium determinatum ad unum, non Per CCeSSitatem naturae Sed per Confirmationem gratiae In 3 iSt. 8 R. I, q. 2 ad 1). Addit ad 2 et 3 Christum meruisse per Solo actUSViatori S. ad hos autem actus pertinere gratiam. Thomai docet

72쪽

6o Tract. I. De Verbo incarnato Pars II Soteriologia.

mortem Christi fuisse liberam, quatenus Pater eum iuvit humanae eius voluntati inSpirando Caritati affectum, qua paSSionem PontaneUS subiret In Rom. 6, lect 8 CL Sum 3 q. 4 7 a 3 ad I 2 3). Idem docent alii theologi tam homistae quam cotistae; Sed homistae ad han rem applicant doctrinam Suam de praedeterminatione phySica, qua DeUS libere et infallibiliter movit voluntatem Christi ad volendam mortem. Qui vero docent scientiam mediam dicunt Deum dedisse animae Christi ea gratiaS, quibuSCum videbat eam libere cooperaturam; et tamen Christum fuisse intrinsecus impeccabilem, quia uni hypoStatica haS gratias Xigebat. Ita fellarminus De iustific. l. 3, C. I), L SisS I 3 q. 8, a. 4 φ ReSpondendum est igitur s), Hatet Synopsi C. 6,n. 333 sqq), alii, etsi hi theologi etiam alia explicatione proponunt, quod valet etiam de theologis, qui priores explicatione defendunt. Molina ait: Ad divinam providentiam pertinebat ita re diSponere, ut servata in Christo libertate, quae ad meritum neceSSaria erat, omnino non CCCaret . . . . Quo fit, Ut mor ChriSti non Solum pontanea Sed et liberrima fuerit libertate contradictionis aut etiam ContrarietatiS, simulque fuerit illi praeceptas Concord diSp. 33, membr. 4, VerSUS finem). Similiter Toletus In , . 9, a. 4, concl. salda Deside diSp. 2, ecl. 3 n. Ι), alii. Ergo haec Sententia Suadetur magnorum theologorum auctoritate. Simul eo Commendatur, quod libertatem Christi non restringit ad sola consilia Dei vel ad circumstantia actionum Praeceptarum, Sed Stendit, quomodo Christus omnibus actionibus vitae Suae exemplum nobis dederit Deo libere et fideliter serviendi. Sunt etiam aliae explicationes libertatis Christi; sed propositae Videntur Sufficere, MX quibu& eligat MuiVi eam. quae magi Placet. SCDOL . De potentia humanitati ChriSti. 1Ο8. Christus ut homo est omnipotens per Communicationem idiomatum Natura autem eiu humana Secundum Virtutem Sibi inhaerentem, Sive naturalem Sive Supernaturalem, non Si omnipotenS et Si C. R. non

poteS CSSe auSa neque principali neque instrumentali phySic Creationis S. Thoma 3 q. 3, a. ). Excellit tamen potentia humanitatis Christi, ut Si auSa principaliS, prae omni humana natura, quatenu dona naturalia et Supernaturalia excellentiora habet ad agendum ibid. a. ). Sed praecipue quaeritur, num humana Christi natura acceperit Speciale charisma, quo poSSet patrare miracula et con ferre gratiam. Theologi omnes respondent affirmative Mares, De incarn diSP. I, SCCt. 2 n. I). Probatur e S. Scriptura, in qua narratur Christum adhibendo vocem et tactum Sanasse homine et remiSiSSe CCCata.

KVirtus de illo exibat, et Sanabat omnes s L 6, 9 Cf. 8, 43). Ita paralyticum Sanavit et remiSit ei peccata Μ 9 4 sqq). LeproSum tetigit, dicens: Uolo, mundare Μ 8, 2 sq). Lagarum Vocavit e Sepulcro Ι ΙΙ, 43) Hoc ChariSma fuit permanens in Christo Sicut unio, quae

73쪽

Cap. I. Me neceSSitate, convenientia, fine incarnationis. Prop. XIII. I

illud exigebat. Quia Supernaturalia et praeternaturalia fiunt Secundum potentiam oboedientialem, quae reSpicit Deum ut Causam principalem, humanitas Christi in his essectibus producendis non est nisi causa instrumentalis. SeCundum alio est CaUS inStrumentali sisSica, per quam virtus divina applicatur ad effectum. Ita Mares De incarn. disp. I, ecl. 3 et homiStae Communiter. Sed in modo Nplicandi inter se dissentiunt. Alii dicunt an potentiam SSe qualitatem Supernaturalem, humanitati Christi Superadditam alii dicunt esse motionem tranSeuntem, quae aderat, quotie Christus volebat alii dicunt esse potentiam intimandi divinum imperium, ut effectus fiat alii dicuntesSe potentiam oboedientialem activam humanitatis Christi. Ualde difficile est concipere talem Causam phySicam, quia haec poteSta SeeXtendit ad ea, quae tempore Vel loco distant, ut physice ad ea non possit humanitas Christi pertingere. Ita Si Christu verbo Sanat aegrot SabSenteS, Verbum ori eiu non perveniebat usque ad aegrotos cf. t 8, 3 Io , O), neque de Caelo ad terram actio humanitatis Christi physice extendi videtur ad Sanctificando homines. Quare alii dicunt potentiam patrandi supernaturalia esse in humanitate Christi ut in causa instrumentali morali. S. Thoma dicit miracula a Christo facta esse per modum orationis et intercessioni. In , diSt. 6,q. , a. ). Hae autem Si morali causalitas. Num alibi De pol. q. 6, a. 4 plu doceat quam efficaciam moralem, disputant theologi. Doctrina de causalitate morali est communissima inter theologoS. Si autem humanitas Christi instrumentum Dei in patrandis miraculiS, quia Deus eam dignitatem ei contulit et eo modo eam movet, Ut Si PSavult fieri miraculum, propter hanc dignitatem et propter hanc motionem miraculum fiat a Deo ut a causa physica et principali. Si etiam intellegitur, quomodo nunc ab humanitate Christi, in caelo ConStituta, procedant omnes effectu Sanctificationis in homines.

SOTERIOLOGIA.

DE NECESSITATE, CONVENIENTIA FINE INCARNATIONIS.

Cf. S. Thomas , . I; Contra gent. l. 4, c. 53 qq area De incarn diSp. 4 Alvares, De incarn disp. 2 F. Suntrus, Soteriologia, Oeniponte 889 L Nncnnil De Verbi divini incarnatione disp. vetere, e dogme de a Redemptioni Paris

Prop. XIII. Nulla erat necessita incarnationis nisi in Suppositione Satisfactioni Condignae pro peccato praeStandae.

Io 9. StHt. QuaeSL Necessitatem incarnationi post lapSum generiS humani docuit S. Anselmus Cur Deus homo es, ), Sed de eiu mente

74쪽

62 Tract. Ι De Verbo incarnato Pars II Soteriologia.

disputant theologi cs. Diction de theol. Cath. S. V. ain AnSelme 346). OptimiStae, qui docent Deum aut metaphySice aut Saltem moraliter necessitari ad optimum, ConSequenter docent incarnationem fuiSSe necessariam. Ita a branches et essenis et etiam quidam theologi catholici, ut uis De Ol. Dei disp. ), Maurus, Viva. Quidam CenSent incarnationem fuiSSe neceSSariam SuppoSita voluntate redimendi genus humanum, ut surnelF De incarn. q. 4, OnCl. 4 q. 3, a I). Communissime autem theologi docent nullam fuisse in Deo necessitatem incarnationis nisi in hypothesi condignae Satisfactioni pro peccat Praestandae Scotus In , dist. O et cotistae docent potuisse etiam Puram Creaturam, gratia Dei adiutam, praeStare condignam SatiSsa tionem. Ceteri theologi communiter docent hoc non potuisse fieri. Sati actio est reparatio iniuriae personalis. Peccato Deo iniuria insertur, quatenus ei gloria eXterna ut Supremi fini et gubernatoris practice negatur. Ut igitur rectu ordo, hac agendi ratione turbatuS, reStituatur, Compensanda est haec iniuria actibuS, quibus retractatur mala voluntaSet honor Deo debitus praestatur. Ut autem haec SatiSfactio Sit Condigna,

valor moralis Seu dignita horum actuum tanta Sit neceSSe St, quanta erat iniuria reparanda. Procedemu per parte OStendendo incarnationem non CSSe ab- Solute neceSSariam, neque SUPPOSit Peccato, neque SuPPOSit Voluntate

remittendi peccatum, Sed Solum in Suppositione Satisfactioni Condignae PrReStandae. Dummodo Servetur doctrina de libertate Dei in operatione ad Xtra, quali CS incarnatio, Cetera non Sunt de fide. II O. TOB. OBTSI Incarnatio non Si neceSSaria ex natura rei. Nam incarnatio St opus Dei ad extra. Atqui Deus in operibus ad extra liber est, ut dictum est in tractatu de Deo reante II n. 232). Ergo Deus potuit efficere aut non efficere incarnationem. Interna ratioeSt, quod Deu ne e incarnatione quidem ullum augmentum internae bonitatis et beatitudinis accipit quoad externam vero glorificationem ipSe libere Statuit, quo gradu et quo modo velit glorificari. Ergo nulla in eo Si neceSSitas ad optimum in operando ad Xtra. Praeterea SieSSet anteceden neceSSitaS, hae manSiSSet poS Peccata hominum, quia in natura rei fundamentum haberet. Atqui poS peccata hominum non fuit necessita incarnationis. Ergo neque ante CCCata. III HOB. ΓHra II. Nulla est necessitas incarnationis conSequenter ad pecca n. Nam S. Scriptura docet incarnationem SSe Pu inSignis caritatis et misericordiae Dei erga homines. Atqui hoc non obtineret, Si incarnatio fuiSSet neceSSaria. Ergo non erat neceSSaria. SiCenim Deus dileXit mundum, ut Filium suum unigenitum dareta I 3, I 6).

75쪽

Cap. I. De neceSSitate, convenientia, ne incarnationis Prop. XIII. SI

Tit , II qq. Dein vero neceSSita in Carnationi e Peccat orta eSSet, quatenUS Deus non potuiSSet permittere, ut homine peccante perirent. Atqui hoc potuit permittere. Nam qui in ConSpectu tuo veniet inde iniquorum hominum Aut quis tibi imputabit, Si perierint nationes, quas tu secisti Sa 12, 2. S. Paulus ait: Quod Si Deu volens ostendere

iram et notam facere potentiam Suam SuStinuit in multa patientia Vasa irae, apta in interitum, ut Stenderet divitia gloriae suae in URS miSericordiae . . . quid ergo dicemuSξη ROm 9, 22 S 3O. S. AugustinuS: UniverSa maSSa poena debet et si omnibus debitum damnationis Supplicium redderetur, non iniuste procul dubio redderetur. Quia ergo inde per gratiam liberantur, non VRS meritorum Suorum Sed VaSa misericordiae nominantur. Cuius misericordiae nisi illius, qui Christum Iesum misit in hunc mundum peccatore Salvo faceres Denat et grat. C. ). Deu qui tot angelo peccante in aeternum damnavit, potuit etiam homine peccante in aeternum damnare, quia ultimus fini mundi, glorificatio Dei, etiam per glorificationem iustitiae divinae integer SerUntUr.

II a. Tob. ara III. Ad reparando homine lasso incarnatio

non erat abSolute neceSSaria, quia Deu Ut Supremu Dominus multis alii modis peccata reparare poteSt. Potest Simpliciter remittere pec- Cata, PoteS iuUare peccatores, ut cum auxilio divino aliquam satisfactionem praestent, vel Constituere hominem iustum Vel angelum ad SatiSfactionem praeStandam, et hac inadaequata SatiSfactione SSe ContentuS; nam Deus non necessitatur ad Condignam SatiSfactionem postulandam. Ergo Deo multae viae praesto Sunt ad reparando homineSSine incarnatione. S. Athanasius: Poterat, etSi numquam adveniSSet

ChriStus, Solummodo loqui Deus et maledictionem solveres Contra arian. Serm 2 68). S. CFriatas Aiax. Deus poterat Solo mandat noStram operari Salutems De incarn dominic. 18). S. Aug Stinus: Sunt Stulti, qui dicunt: Non poterat aliter sapientia Dei homines liberare, niSi SuSciperet hominem et nasceretur de semina et a peccatoribus omnia illa pateretur. Quibus dicimus Poterat omninos De agone ChriSt. II, 2). Similiter alii atres Scholastici idem docent unanimiter. S. ThomaS:qDCUS Per Suam omnipotentem Virtutem poterat humanam naturam multiSalii modi reparares 3, . , f. q. 42, a. ). S. BonaPentura,

Scotus, alii in 3 Sent dist. O. Haec igitur doctrina Si omnino Certa. II 3. HOD. para IV. In brothesi satisfactionis condignae prae-Standae incarnatio erat necesSaria. Ratio est, quia Peccatum graVeeS contemptus Dei, quo homo Deum finem ultimum abicit et creaturam ut finem Deo praesert cf. Praelect dogm. IX, n. 439 Sqq). Atqui contemptus Dei quandam infinitam malitiam continet, qui malitia

76쪽

6a Tract. I. Me Verbo incarnato. Pars II Soteriologia.

contemptu CreScit e dignitate Contempti, quae dignitas in Deo est infinita. Ergo tanta Si malitia peccati graViS, ut maior non poSSit cogitari. X altera parte dignita SatiSfactionis pendet e dignitate satisfacientis. Atqui dignita Creaturae non St tanta, Ut maior non possit cogitari in genere Suo. Ergo SatiSfactio purae Creaturae Stsimpliciter finita. His suppositi probatur thesis ita Satisfactio simpliciter finita non est condigna ad reparandam iniuriam Secundum quid infinitam. Atqui peccatum grave Si iniuria secundum quid infinita in Deum CommiSSa, et SatiSfacti CuiuSVi personae creatae est Simpliciter finita. Ergo in hypothesi Condignae SatiSfactioni pro peccato gravi praestandae non Sufficit perSona finita, Sed requiritur persona infinitae dignitatis, Seu requiritur incarnatio, ut Deu incarnatu satisfaciat Secundum humanam naturam et ui satisfactioni tribuat infinitam dignitatem per divinitatem Suam. Hoc docent S. Patres. S. Basilius: Non igitur fratrem quaeraS, qui redimat . . . Sed hominem Deum IeSum Christum, qui et Solu potest dare propitiationem Deo pro omnibus nobis In PS. 48, ). S. Mustinus: Neque per ipSum liberaremur unum mediatorem Dei et hominum, hominem Iesum Christum, nisi esset et Deus Enchir. C. O8). S. Leo M. et NiSi SSet Deu Verus, non arferret remedium Sermo 21, 2). Item alii PatreS. Item theologi communisSime Cf. Mares, De incarn diSP. 4, ecl. 2 Sqq). Non tamen Si damnanda Contraria Sententia, quam com In , dist. O Contra ea, quae dicuntur in

Secundo articulos et cotiStae tenent. II 4. Bi. I. De incarnatione valet, quod . Augustinus Contra adverSar. leg et prophet. 1 14 ait de omnibus operibus Dei ad extra Aut Deus non vidit melius esse incarnationem efficere quam non efficere, aut noluit illud, quod melius esse scivit. Atqui neutrum dici potest. Ergo Deus neceSSario

incarnationem Voluit. Rev. At mai. Deus noluit, quod antecedenter ad ordinem libere eleCtum Civit SSe melius, conc mai. Deus noluit, quod ConSequenter ad ordinem libere electum scivit esse melius, ex mai. Dist. min. Deu non potuit nisi Velle, quod est melius consequenter ad ordinem libere eleCtum, conc. min. non potuit nisi velle, quod est melius antecedenter ad ordinem libere electum, ex min. Et nes conSeg. Totu ordo, ad quem pertinet incarnatio est libere a Deo eleCtuS. Liberum erat Deo reare aut non creare, et si Creare voluit, libere potuit alium et alium modum et gradum glorificationis suae ut finem CreationiSConStituere. Potuit . . instituere ordinem pure naturalem aut ordinem supernaturalem. Et si voluit instituere ordinem supernaturalem, Potuit Con' stituere talem finem, ut Dei glorificatio esset summa, quae in Suo genere Stpossibilis. Quod si voluit, debuit efficere incarnationem. Hae igitur neCeS- Saria Si neCeSSitate ConSequente, quae iam supponit exercitium libertatis divinae et hoc sensu interdum loquuntur S. Patres de neCeSSitate eorum, quae sunt meliora ad finem.

77쪽

Cap. I. De necessitate, convenientia, ne incarnationis. Prop. XIII. 6ς

II 5. Obi. I. Secundum S. Patres indignum erat Deo permittere, ut humanum genu ab pS Conditum per diabolicas fraudes a fine suo deiceretur. Ergo Secundum an C OCtrinam erat in Deo necessitas reparandi genus humanum et Si falSa est probati SeCundae partis propositionis. Ressp. Dist antec SenSUS St Non potuit Deu permittere, ut quod pro sapientia Sua libere deCreverat, Cilicet ex hominibus Constituere regnum caeleste, diaboli fraude irritum fieret, conc antec SenSUS Si absolute non potuisse Deum habere aliud deCretum, quam quo hunc ordinem providentiae

instituit, ex ante Dist comess. Erat in Deo CCessitas Consequens ad decretum constituendi e hominibu regnum CaeleSte, conc conSeg. erat necessitas anteCeden et abSoluta ante tale decretum, ne . conSeg. Generatim

SS. Patres non loquuntur de ordine, qui Solum SSe potuit, sed numquam fuit. Potius loquuntur de ordine, qui reapSe est, et in quo Deus ante mundi constitutionem praeviderat et permittere deCreverat lapSum generis humani, et simul statuerat reparationem lapsu per Christum Redemptorem. Hoc sensu Verum Uoque Si non potuiSSe genu humanum reparari nisi per Redemptorem, qui Simul Si Deu et homo, quia Deus nolebat liberare homines nisi accepta Condigna SatiSfaCtione, quam solus Deus homo potuit

II 6. OB III. Potest purus homo Condigne Satis Cere pro peCCato, Si potest reddere honorem, quem Deo abStulit. Atqui ho potest rursum agnoscendo Deum ut supremum Dominum et Se eius legi subiciendo. Ergo potest purus homo Condigne SatisfaCere pro peCCato. Resss. Dist mai toteS homo Condigne satisfacere, si et reddit honorem peccato Deo denegatum, et si simul reparat iniuriam Deo illatam, conc mai: si non reparat iniuriam Deo illatam, ne . mai. Dist. min. Potest homo

rurSum agnoSCere Deum Supremum Dominum con min. PoteSt reparare iniuriam Deo illatam, ne . min. Et ex conSeq. OffenSa perSonali non

reparatur sicut furtum vel alia iniustitia realis restituendo bonum ablatum, sed condigne reparatur deserendo ei, qui offensus est, honorem tantum, quanta fuit iniuria illata. Hoc autem purus homo non potest reSpeCtu Dei. III. Obi. V. Actu caritatis supernaturalis meretur homo beatificam pos-SeSSionem Dei ipsius. Atqui actus, qui meretur bonum infinitum, sufficit etiam ad praestandam satisfaCtionem infinitam secundum quid. Ergo homo iuStu Cum auxilio gratiae potest praestare SatiSfactionem Condignam pro

Rev. Con mai. Ne . min. et conSeg. Disparitas in eo est, quod inter meritum et praemium hominis iusti est proportio, quatenus pro amicabili actu debetur amicabilis retributio eiusdem ordinis. Sed si agitur de inimico Dei, ad praestandam Condignam satisfactionem requiritur honor tantuS, quanta fuit iniuria illata. Tantus autem honor praestari nequit a Pura Creatura. Quidquid homo accipit pro merito supernaturali est solummodo partiCipatio finita boni infiniti sed iniuria in Deum commissa moraliter aggreditur ipSam infinitam excellentiam Dei in se. Unde haec duo modo essentialiter diverso Deum respiciunt.

78쪽

66 Tract. I. me Verbo incarnato. Pars II Soteriologia.

Prop. XIV. Ad restimendum genus humanum incarnatio

II 8. Stat Q unctSt. Cum Deus ad Xtra operetur ad Se glorificandum et ad homines beatificandoS, Convenien est, quidquid ad hunc finem Onfert, et eo magiS, quo magi Consert. Ut igitur thesim pro

IΙ9. Prob. Et M. Incarnatio est conveniens ex artes Dei. Id est Deo convenien in operibu ad Xtra, quo manis Stantur persectiones divinae. Atqui incarnatione maXime mani seStantur persectioneS divinae Ergo Si maXime OnVenienS. a Manifestatur sapientia et vanipotentia divina quae secit aliquid, quod nullus intellectu Creatu Capere poteSt Supra n. O). S. Gregorius FSS. et Naturam Omnipotentem ad humanae naturae vilitatem deScendere maiUS Si potentiae argumentum quam ingentia quaelibet et stupenda miraculas Orat Catech. C. 4).b Carisas et misericordia Dei erga homine manis Statur supran. III). S. Leo M. et Deu amnem abundantiam solitae benignitatis exceSSit, quando in Christo ipsa ad peccatore misericordia, ipsa ad errante veritas, PS ad mortuo vita descendit Sermo 24, Q).c Lustitia et Sanctitas Dei manifestatur, quia per incarnationem Deu persectam Satisfactionem pro peccato accipere et hominibus enormitatem peccati efficaciSsime ostendere eoSque a peccando deterrere Voluit. 1 AuguStinus: Haec medicina hominum tanta St, quanta non poteS Cogitari. Nam quae Superbia sanari potest, si humilitate

Filii Dei non sanatur Quae avaritia sanari potest, si paupertate Filii Dei non Sanatur Quae iracundia sanari potest, si patientia Filii Dei non Sanatur Quae impietas sanari potest, si caritate Fili Dei non

sanatur P De agone ChriSt. C. I. Tot sunt admirabiles manifestatione Dei in hoc uno mySterio, ut Sichat ait S. Thomas, pie Consideranti Semper magi a magi admirabiles rationes huiusmodi mysterii manifestentur Contra gent. 4, 34 Cf. Um. 3, . I, q. 46, a. ). Iao. Tob. HT II. Conveniens est incarnatio ex parte Eraonae aSSumentis. Nam a res Verbum omnia facta sunt ergo Convenit omnia per Verbum refici S. Thomas , . , a. ). A. Leo M. et Reparationem humani generi proprie Filii persona SuSCepit, Ut, quoniami PSe St, Per quem Omnia facta Sunt, . . . idem naturam NOStrRm, baeternitati arce deiectam, amissae restitueret dignitati, et uiu erat Conditor, SSet etiam reformator Sermo 64, 2).b Verbum es imago essentiatis Patris. Conveniens igitur erat per ipsum reformari illam imaginem Dei, quam homo in Se Peccando

79쪽

Cap. I. De necessitate, convenientia, ne incarnationis Prop. XIV. 6

deformaverat. S. AthanaSAS: Dei Verbum per Se ipsum advenit, quo ut imago atri hominem, ad imaginem factum, reficere poSSeis De incarn. Verbi . 3).c Verbum est naturalis Patris Filius Per redemptionem autem homines restituendi erant in Statum filiorum Dei adoptivorum Gai 4 4 sq). Ergo incarnatio Verbi erat convenienS. S. Aufustinus: Noli mirari, o homo, quia efficeri filius Dei per gratiam, quia nasceris ex Deo secundum Verbum eiuS In Ioan tract. 2, 3). Solus ille, qui filius est, poteS habere fratre adoptiVOS.Ia I. HOD. HT III. Conveniens Si incarnatio ex parte naturae araumptae, quae erat natura humana, ab Adamo descendens, ut ubi malum ortum erat, inde etiam reStitutio fieret. Primo quidem, quia hoc videtur ad iustitiam pertinere, ut ille satiSfaciat, qui peccavit; et ideo de natura per peccatum Corrupta debuit SSumi, per quod Satisfactio erat implenda pro tota natura. Secundo, qui ho pertinet etiam ad maiorem homini dignitatem, dum e illo genere victor diaboli nascitur, quod per diabolum fuerat Victum. Tertio, quia per hoc Dei potentia magi OStenditur, dum de natura Corrupta et infirma assumpsit id, quod in tantam Virtutem et dignitatem Si promotum S. Thomas 3 q. 4 R. 6). Iaa. HOD. HT IV. Incar ratio convenienti tempore facta SI.

Nam convenien non erat Deum Statim poS primum peccatum incarnari, ne homine pro minimo haberent peccatum, quod Statim Sanatum eSSet, Sed ut priu longa Yperientia CognoScerent malitiam peccati, quo in tantam miseriam deiecti erant Cf. S. Thoma 3 q. I, a. 3 . Praeterea ad dignitatem Redemptori Conseri, quod longa Serie Prophetarum eiu adventu praedictu et eius deSiderium XCitatum erat. S. AufuStinuS: Per multam Seriem temporum praedicendu fuit non enim aliquid parvum Venturum erat . . . Quanto maior iude Veniebat, tanto praeconum longior Serie praecedebat In Ioan traCt. I, ). Quando XSpectatio et desiderium MeSSiae ad Summum PerVenerat, Ut e CVangelii apparet, tunc Christu Venit. Ho modo etiam autumeSt, ne serVor fidei, quae ab incarnatione Xordium Umebat, proliXitate temporis iam multo ante finem mundi refrigeSceret. EX altera parte Conveniens non erat incarnationem differri usque ad finem mundi, ne nimis pauci e doctrina et Xemplo Christi proficere OSSent, neve notitia veri Dei, XSpectatio MeSSiae, Studium Virtutis inter homines plane perirent. Tun Chri Stu Venit, quando homines intellegebant sine speciali Dei interventu Salutem Sibi non SSe Sperandam, quando per iudaeo disperso aliqua notitia suturi essiae etiam ad gentile perUenerat, quando Scientia naturaliS, maXime PergraeCOS, ita XCulta erat, ut poSSet Servire ut adiumentum doctrinae re-Velatae . quando per romano plurimae matione. in unum imperium

80쪽

68 Tract. I. Me Verbo incarnato Pars II Soteriologia.

Collectae erant, e Cuius Sede evangelium facile in universum mundum

Ia 3. Obi. . Si Deus incarnari voluit ad Salutem hominum, Convenienserat eum incarnari statim ab initio mundi, ne tot homines ante Christum viventes perirent. Ergo incarnatio Convenienti tempore DCta non St. Resp. Nemo Suppositum antecedentis omne homine ante Christum periisSe; nam ut ait S. Leo M. Salutem non minus adepti sunt qui illud Credidere promisSum, quam qui SuSCepere donatum Sermo 23 4 . o etiam valet de gentilibus nam nulli homini bonae voluntatis deerat gratia Dei, ex praevisis meritis Christi oblata, qua se Salvare posset. De a re plura intractatu de gratia. Ia4. Obi. I. Incarnatio est opus Caritatis Dei. Atqui Caritas statim sub-Venit amico necessitatem patienti. Ergo Deus debuit statim post lapsum hominum inCarnari. REAp. Conc. mai. Dist. min. Caritas amico Statim Subvenit, nisi sunt rationes differendi auxilium, conc. min. Si Sunt ratione differendi, nef. min. Interdum enim melius est amico non Statim perfeCte SubVenire, Sed quantum requiritur. Si Deus statim quidem contulit hominibus auxilium sufficiens, Sed perfectum auXilium distulit propter ratione indicatas. 1a5. OBL III. Incarnatio Convenienter facta non est, si finem intentum delendi peccatum non obtinuit. Atqui incarnatio peccatum non delevit, Sed auxit cf. I 15, 22 Ergo Convenienter faCta non St.

Ress. Dist. mai. InCarnatio Convenienter DCta non St, Si per se apta non erat ad finem obtinendum, conc. mai. Si per Se apta erat ad finem obtinendum et in multis obtinuit, et in iis tantum esseCtu Caruit, qui erant malae Voluntatis, neg. mai. Dist. min. InCarnatio auxit peCCatum in hominibu malae voluntatis, conc. min. per se et in hominibus bonae VoluntatiS, Q. min. Et ex conseq. Si Deus voluiSset simpliciter omnipotentia sua uti et omnem obstantem malam voluntatem vi frangere, pu non erat injCarnatione. At potius voluit, ut homines libera caritate Deo adhaererent et suavi modo ad se attraherentur. Ad hunc autem finem inCarnatio, vita, mors Christi erat aptissima via.

Prop. XV. Incarnationis finis principalis probabilius ita est

redemptio generi humani, ut nisi Adam peccaSSet ClariStu VenturuS non fuiSSet.

Ia6. Stat. URESt. Multi sunt fines incarnationis, ut gloria Dei Io 7, 4 , inStructio hominum Io 8, 37), Xemplum Christi Io 3, 3) Sed principalis finis est redemptio generis humani Io 3, 4 Sqq), im

primi a peccato originali, dein etiam a peccatis personalibus S. ThomaS3, . , a. ). Quaeritur num hi finis ita sit principalis, ut eo remoto incarnatio futura non fuerit; et de Sola quidem incarnatione quaeritur,