장음표시 사용
171쪽
neglecta fuerit cruditas, ventris inflatio intestinorumque subsequitur, exprimit gemitus,
cibosque capere non sinit, nec in loco consistere, decumbere & volutare cogit, ea damque De gubnter commovet. De eXper mento medicina est caudam juxta clunes resticula vel lino vehementer, astringi vinique sextarium cum hemina olei tepidum dare per fauces, atque ita per mille quingentos passus
bovem currentem trahere: si dolor permanserit, ungulas ejus secare, & uneta manu per anum simum extrahere, & rursus agere currentem. Si tardius proficit, tres partes lauri diu conteruntur, & cum duplici aquae calidae dantur. Si ista non valent, myrtae sivestris soliorum duae lib. tunduntur in pila, & duae ex calida aqua miscentur, ac Per vas ligneum faucibus infunduntur. a que ita sub cauda quatuor digitis ab ano percusia vena sanguis omittatur. Qui cum satis eHuxerit papyro ligata cauda restringitur. post concitatus bos agitur usque dum anhelet. Ante detractionem tamen sanguinis adhibentur ista remedia: tribus heminis v ni, quatuor unciae contriti allii permiscentur,pDitque potionem cogetur currere: duae quoque unciae salis cum decem unciis ceparum
172쪽
atteruntur: mel quoque decoctum admiseetur, ex quo facta collyria longiora non parum valida immittunt in anum, ut ventrem resolvant: atque ita bos currere cogitur. Ventris quoque & intestinorum dolor sedatur, si anseres natantes, & maxime anates animal aspexerit. Nam anas mulos, etiam equinum genus conspectu sui celeriter sanat. Sed interdum nulla medicina convenit sequiaturque torminum vitium , quorum signum est, si cruentum mucosumque ventrem ed derit. Singulare remedium est cupressinae quindecim, verbenae quindecim gallae diligentissime tritae, quantum utraeque ponderantur, tanti ponderis vetustissimus caseus, quibus pariter detritis admiscentur vini a
steri sextarii Φ, & in potu dantqr, ita ut lentisco mixtaque oleastri cacumina praebeantur.
Si venter coeperit fluere, & videris egere corpus & vires capito plerumque inutilem reddit, quia ex cibariis ad medelam bovis nil pervenit, squod sic videris per ventrem projicit, quam quod manducaverit.J Qua acum acciderint, prima die a cibo & potu abstinendum est, ita, quod nec secunda die bibere permittatur, cacumina tamen oleastri& cannae silvestris, itemque baccae lentisci
173쪽
& myrti dandae sunt, nec post triduum etiam potestas bibendi, nisi perparum concedenda est. Sunt, qui ex soliis lauri teneris I
bram X, abrotanum hortense pari portione, deterunt cum aquae calidae a sextariis, atque ita faucibus infundunt, pabulaque superius praebent. Aliqui vero a lib. ex vinaceis ad focum torrent & conterunt, &cum sextario vini austeri ad bibendum dant, & commemorata saepius cacumina objiciunt. Quod si neque proluvies ventris erit, neque intestinorum dolor, recusat tamen cibos, & praegravato capite erit. lacrymae quoque oculis & pituita naribus currit, usque ad Ossa frons media uratur, auresque ferro diχindantur, sed usturae igne factae ut saneχant, veteri urina bovis ipsius confricandae sunt. aures vero scissae picula oleoque curantur. Periculosum fastidium hobus ranulae faciunt, quae aperiendae sunt,& allio cum sale pariter trito ipsa vulnera
confricanda, ut omnis humor meat provoc tus. Melius creditur, si ad acutam cannam exseces ranulam. Post vino os lavatur. Interpofito unius horae spatio virides herbas vel frondes dantur. Tam diu autem sustentantur mollibus cibis, donec facta vulnera
174쪽
cicatrices ducant. Si neque ranula suerit,& non appetent cibum, allium tritum cum oleo naribus infundes. De febre. Risb. c. 4.
CAP. IV. Bos si febrire coeperit quod ex venarum inquietudine & calore totius corporis v*l oris intelliges) una die a cibo est penitus abstinendus, ita, ut postero jejuno
Oidem sub cauda exiguum sanguinem detrahas, atque interposita hora triginta parvos aculeos decoques, & ex oleo ac liquamine per Os digeres, eamque escam per dies quinque jejuno dabis. Praeterea cacumina lentisci, vel olivarum, vel tenerrimum quemque frondem, ac pampinos, si eodem tempore sunt, praebebis in cibo. Labra quoque ejus deterges ad spongiam, & aquam frigidam ter in die Osseres ad bibendum, ita, ut Infra tectum bos labriens teneatur, nec antequam sanatus est, dimittatur in pastum. Febrientis autem ista sunt signa: lacrymae profluunt, gravatur caput, oculi semiclausi sunt, Iabra salivis madida, longior & cum quodam impedimento tractus spiritus, frequenter & gemitus. Tussis boum non minus diligenter sananda est, quam equorum: si re pens fuerit, sextarius sarinae hordeaceae cum
175쪽
uno ovo crudo & hemina passi per Os datur jejuno: gramen quoque concisum tunsamque admixta sar1na sabae hixae & pollinis lentis, sextario aquae calidae miscetur, agitataque diligenter per os diffunditur. Veterem tuia sim sanant duae librae hyssopi maceratae ex aquae sextariis tribus, quod infusum feritur,& cum duabus partibus sarinae miscetur, &per os datur, super quod aqua hyssopi, in qua DdecoctumJ infusum decoctumque etiam
propinatur ad cornu. Porri etiam succus expressus cum oleo & ipsi febri cum hordeacea farina remedium praestant. Radices quoque ejus diligenter lotae, & cum farre triticeo contusae, jejunoque datae, discutiunt vetustissimam tussim. Idem praestat ervum,
si in pabulis cum ptisana hordei molitum , &eum aqua tepida vel mulsa in fauces salivanti ore dimissum. Suppuratio, quam apostema dicunt, melius ferro aperitur, post cum expressum pus aut sanies fuerit, situs ipse, qui eam continebat, urina bubulina calida lavatur, ac linamentis ac stuppis sive linteolis pice liquida & oleo infusis curatur. Quod si colligari ea pars, ubi est ulcus, non potest,
Iamina candente sepum caprinum aut bubulinum stillatur. Aliquanti, cum vitiosam
176쪽
Pariem iiivnxerint, tunc urina veteri hum na lavant, atque ita aequis ponderibus pice liquida cum veteri axungia incoquunt & liniunt. Sanguis cum ex aliqua necessitate ad pedes venerit boum, claudicationem assert. Quod cum accidit, inspicito ungulam, invenies eam ultra solitam calere, & vitiatam partem premi vehementer bos non patitur.
Sed si sanguis adhuc super ungulas in cruribus est, ad triduum triti salis perfricatione discutitur. Quod si tantum in ungues desce derit, cultello leniter inter duas ungues aperiss . & mundabis deintus, & postea stuppam sal ε atque aceto infusam applicabis ad
solum . sparta opere calceatur, maXime quae datur opWrantibus, & in aquam non mirtat
pedem, sed, ubi siccum est, ambulet. QuIsanguis, nisi emissus fuerit, saniem creabit. Quo suppuratio etiam curabitur. UZm priamo ferro circumcisus eXpurg tur ad vivum.
Deinde pannis aceto & oleo & sale mades elis impletur, mox axungia veteri & sepohircino pari pondere ferro cadenti stillantibus curatur, & perducitqr ad sanitatem. Si sanguis in interiori parte ungulae est, nec aperturam facit, & tantum claudicat animal, extrema ipsius ungulae Ad vivum resecantur,
177쪽
& ita remittitur, ac stuppa vel linteolis cum sale & oleo aceto infusis pes involutus spartea munitur. Mediam vero ungulam ab ii
inferiori parte non expedit aperiri, ni si eo lo- eo, in quo suppuratio facta est. Si claudieat ex dolore nervorum, oleo & sale genua poplitesque & crura confricanda sunt calido aceto, & lini semen aut milium detritum infusumque aqua mulsa imponendum est, &spongia quoque serventi aqua infusa & expressa, conspersaque postmodum melle, genibus circumdatur ac fasciis alligatur. Quod si humor est cum tumore, sermentum vias rina hordeacea ex passo aut aqua mulsa incocta imponitur, & cum maturaverit suppur lio , scinditur serro, emissaque sanie suis pra docuimus) percuratur. Potest etiam radix lilii vel squilla cum sale, vel herba sanguinalis quam polygonon Graeci appellant
vel marrubium, ferro aperta sanare. Omnis autem corporis dolor, si sine vulnere est, recens fomentis mellinis discutitur: vetus autem uritur, & supra vulnus vel butyrum, vel caprina instillatur axungia. Scavies sanatur trito allio defricata: eodem que remedio rabiosi canis sanatur morsus, vel lupini vulnus illatum. Vetus quoque saltamentum utram.
178쪽
que perhibetur plagam curare. Ad scabiem quoque praesentior medicina ista est: si ci nila bubula sulphurque conteritur, admixtaque myrrha cum oleo atque aceto decoquitur , & cum tepescere coeperit, alumen sci sum tritum inspergitur: quod medicamentum candente sole illinitum prodest. Ulceribus garularum tritarum pulvis inspergitur. Succus quoque marrubii impositus cum fuligine sanat. In sesta pestis est bubulino pecori quam coriaginem rustici vocant cum pellis ita dorso haeret, ut apprehensa manibus deduci non possit a costis: quae res non aliter accidit, quam si bos ex languore aliquo ad maciem deductus est, aut sudans in opere faciendo refriguit, aut si lapsus sub onere vehementer est in s sus in pluvia. Quae quandoque perniciosa sunt, custodire debemus, ut, cum ab opere redierint boves adhuc aestuantes anhelantesque, vino aspergantur, & ossula panis vino insula faucibus eorum inferatur. Quod si praedictum vitium inhaeserit, expedit decoquere laurum, & cum calida & Oleo & vino spinam dorsumque animalis confricare contra pilum, ae per omneS partes apprehendere pellem, & velut a costis separare. Quod aut in loco calidissimo faciendum est, Rut
179쪽
ARTIS VETERIN. SIVE MULOM. 175
sub divo solo servente. Aliquanti seces vini& axungiae commiscent, eoque medicamento tepido post fomentum praedictum utuntur. Est etiam gravis pernicies, ut cum pulmones exulcerantur, unde tussis & macies, ad ultimum vero phtisis invadit, quae mortem asserant. Radix consiliginis , succus porri omnium hemina per mensuram olei miscetur,& bibendi sunt cum vini sextario per dies plurimos. Nonnunquam & tumor palati ciborum sastidium facit, crebrumque suspirium. Prodest palatum serro aperire, ut profluat
sanguis, cui ervum sine corio maceratum ad manducandum dabis , viridemque frondem
vel quodlibet aliud molle pabulum, dum sanetur. Si in operibus contuderit collum, praestantissimum remedium est, sanguis ab aure emissus. At si id totum in tempore, quae vocatur amati amaticum sale tantum & imposito. Si cervix mota & dejecta est, cons derabimus, in quam declinet, & ex diversa
parte sanguinem detrahimus, eX ea VePR, quae in aure videtur amplissima, quae sarmento prius verberanda est, & cum intumuerit , serro aperiatur, effusoque sanguino postero die ex eo loco emittitur cruor, &biduo vacatio operis datur. Tertio vero die
180쪽
levis injungitur labor, & paulatim ad operis
consuetudinem revocatur. Quod si cervix in neutram partem dejecta est, mediaque i tumuit, ex utraque auricula sanguis emittitur. Qui si inter triduum, quod bos vitium coeperit, emissus non est, intumescit collum, nervique tenduntur, di ita nata durities j gum non patitur. Tali vitio comperimus aptum esse medicamentum, ex pice liquida& bubula medulla, hircino sepo, & axu gia veteri, oleo quoque veteri aequis ponderibus impositum, concoquitur, quo utendum est, cum bos ab Opere disjungitur. & in piastina in quolibet tumore cerviX lavatur, Co fricaturque diligenter praedicto medicamento, detersaque diluitur. Si ex toto propter tumorem cervicis jugum recusat, paucis di bus requies ab opere danda, est, & cervix cum
aqua frigida lavanda & spuma argenti linienda est. celsus quidem tumenti cervici herbam, quae vocatur avia ut supra dixi contundi &imponi jubet. Quae cervicem infestant minor
est cura. Nam facile sanantur per ardentem l cernam oleo instillato. Melius tamen est custodire, ne nascantur venae. Etiam colla ca Vescunt, quae non aliter glabra fiunt, nisi cum sadore aut pluvia cervix madefacta estin