장음표시 사용
111쪽
nee ullo aut metu aut verecudia hominu id om tendi. mulib. A vero apertitas post resurrectionem hoc praeceptum illis ini in s sit: apudMatthaeum inquit, Data est mihi omnis potestas in.
caelo de in terra,Euntes ergo docete omnes gentes, baptizantes eos in somine Patris, S: Fiiij, dc Spiritus sancti: docentes
' eo seruare omnia, quaecunque mandavi vobis. Apud Ioan
IOU.Mri nem, sicut misit me,inquit, Pater, de ego mitto. misit vero inlum Pater,ut Esaias inquit,ad euangelizandum pauperibus,de. ' praedicandum annum pl*cabilem Domino , de diem ultionis Deo nostro. Et ipse testatur, quia oportet me aths civitatibus euangelizare, ad hoc enim milius iam, ad hoc ita tu ipsum il los inittit. Lucas etiam & in fine Euangelii, de in tota hii toria
actutun Apostolorum quid aliud ostenditi Primo loquitur
Christus. Oportebat Christum pati . de resurgere a mortuis, tertio die,de praedicare in nomine eius Poenitentiam do remis sionem peccatorum in omnes gentes Vos autem estis horum testes. Et in ascensione sua accipietis, inquit Apostolis, viri tem superuenientis in vos Spiritus sancti: dc eritis mihi testes in Hierusalem dc in omni Iudaea.& Samaria& usque ad ulti naum terrae. quod idem Euagelista statim refert, ipsos solicia executos: cum adueniete Spiritu sancto statim ipla hora stans Petrus cum undecim,tam libere,iam manifesse , tanto sipima testatus est de Christo, ante no multos dies ibidem crucifixo. de cum summo furore populi, de instantia ultimo exterminio iudicato digno: ita ut circiter tria milia baptizarentur.& deinde ut historia illa ostendit,stequenter,d ad populum,&ias cerdotes in templo, de ubique tam ipse , quam alis Apostoluatque discipuli praedicarunt Christum , non tantum HierosolymA,sed per circuitum atque ita egerunt,maximE accedente tonitruo illo Pauli, de quo ipse Christus testatus est, vas ele ctionis est mihi: vi portet nomen meum coram gentibus, Ac regibus,& filiis Israel: Sic itaque actum est, ut breui, non solam per totam Iudaeam de Samariam, sed inter gentes etiam Antiochiae, Athenis,Ephesi, dc per totam Asiam, S: Maced niam Euangelium audiretur,dc reciperetur a pluribus: atque aedificaretur Ecclesiit, frequenti sumi coetus coirent credentiu
112쪽
llum in illam Apostoloriam doctrinam ..c m si iis Paulus ab Rom.is. Hierusalem per circuitum usque ad Ilibricum repleuerit Euangelium Christi.Eece Ecclesie Christi ortum. & n.multa tem,imo ecce iam perfectam ct integram ecclesiam. nec enim edenda est tunc utcunque, dc imperfectat, sedis Ura certε, α periectissuna : nihil ei quodad veritatem , dc periectionem
attinet deerat non sacramenta,non Verus Dei cultus, non co- ' .
gnitio, α fides mysteriorum .non ministri, non denique ah quid quod ad salutem desiderari posset. Iam Spiritus sanctus docebat Apostolos omnem veritatem : iam ipsi implebant V ι quod praeceptum eis fuerat, Vt iuper tecta praedicarent, quod in aure audieranti Iam in omnem terra sonuerat felicis Uimum . illud nuncium, appropinquauit regnum caelorum: Iam pul- .cherrimi illi pedes Apostoloriun praedicantium pacem dc an- nunciantium bonum super montes persectς illius,' Christi i .s P . . anae iustitiae agnoscebantur ab qmnibus: quous oue tando: H usque ad ultimum terrae perueniret, ἐκ in semine illo Abrasiae, qui est Christus benedicerentur uniuersae cOMationes ter , magnumque esset nomen Dei in sentibus, ac in omni loco ot .
detε poliolo. qui solus sine strepitu vomorum sine diaest Spiritus sanctus
cordibus hominum. Hoc inqtiam Apostolicae pr*dicationis organum ille,qui omnia filauiter dwponit, di homini us per
homines sua mysteria dignatus est reuelare, accepa tanquam VPrimum,& efficacissimum medium vocandi, dc trahendi ad fidem: prius certe,ðcacius quam scripitura. Namque hoc
praeterito aduentu,rationeque, de in steriistius iam completis,de incarnatione videlicet, de patiuitate edi vi rgine, de pacsione & redemptionς generis humani peractis, in quoru oua-
113쪽
dicatio.Itaque apertissime constat origine, generatione,atque tempore Eeelesam Christi, Eeclesiasti inquam notum , pro eessisse omnem noui Testamenti scripturam: sicut & Ecet sta vetus, quam non dubitamus ante Moysen fuisse , preces.sit omnem veteris instrisinenti scriptura. prilis erat fides seriapta in cordibus spiritu Dei tui, per linguas Apostolossi h agente,quPm ulla esset scriptum mentio: qui enim Apostolos mist,hoc illis prinidni iustiti nec ullum de scribendo tue praeisceptum dedit. Quod non temerE, & inconsulto credendum
. est E Christo diruim ess factu: ut scilicet necab ipso qui ' quam haberemus sisiptum, nec a suis primo qiiicquam scri-
pr g beretur. quod non solum maiestati,dc grauitati reru,qine docebatur,atque doctoris ipsius attestatur, eam antiqui illi gra-
φ uissimi philosophi Pythagoras,Socrates, ct alij sapientes '' GMei ii ii scripserunt,aut quam minima,cordibus magis ala I p μ millestium & fidei eommittentes doctrinam,qu1m viliscriptor φ 'μ thulto etiam maiori ratione iri hac caelem doctrina lassi:
esum non tantlim , ut absconderetur impuris, & irrisori . bus mysteriorum maiestas,&incomprehensibilium ierum aut titudo non pateret indignis, sed etiam qu5d vox multd esticati, tib i: cior est ad peribadendui nullo communior; at aptior ad do ij. cendum Ouare hoc instriimento, quod proximum est cordi lingua scilicet, qua unum cor in aliud transfundit seipsum, voluit Deus cordis etiam sui secreta primό hominia. bu's manifestari. dc quid ei iptura non cordis ipsius priuininium est & manifestatio. In chrde enim nullum idioma, nulsignum est.&la vox.Scriptura ergo vocis diataxat ipsius nobis speciem prγfert. Docueruntagitur Apostoli vitia voce,atque diuersis iii nitu linemusque aualentium,iuxta e tum eorum,iuxta ingenium : non continuerunt se i docendo quousque auditores plane intellexisse, ix persuasos esse agnoscererit. Nec dubit mus frequenter eos repetiisse, vel interrogantibus, in quia
enim salsis, vel sponte uia, disputasseque usque ad plenam satili actionem audientium: ac id ubiculi ille pridicarunt his
114쪽
C A T H ot. Co F R s. SI est inter omnes gentes omnibus linguis,&ingensis.Haec vero nia imposssibile est scripta suisse, nec ceres mundus capero
posset eos o ni lcribedi essent libros ut inquit Ioannes Euan gelista se Christi mysteri s. nunc autem de Apostolorsi prae', alioue illud constat omnes a ventillimet' lati sumepi, dicasse,pauciores eorum scripsisse certe tantum quinque, aut sex, ct ni una ierἡ tatum lingua Graeca scilicet. Solus enim Matthae us Hebraict ab antiquis omnibus creditur Euan lium scripsisse Et jsti ipsi, qui scripserunt, quanto plura sunt credendi per totam vitam tam continuo labore docui se uim scripserint Scriput Lucas nonnulla eorum , etrus locutus est in die Pentecostes, sed ut intelligeremus multo fuisse absque comparatione plura, addidit, glus etiam verbis plurimis testificatus est, ct exnortabatur eos. nec enim Actua
unius horulae spatium , sed totius diei mora vix credenda in
suliecisse flumini illi rapidissimo, d indeficientissimo , quod'
in exore illius profluebat,multo vero minus cuncta, ρος per otiades illos dies ibi aut in vicinis ciuitatibus docuit,scribi abali quo potui: Ie credendam est Iam de Paulo, cuius praedicatio
rastinuit, protraxit sermonemusque ad mediam noctem .ut hinc liceat conbeere,qqanto latius disputabat di bus illis sti' in, os ibidem ante egerat, aut denique omniis 'bus alijs,quibus non in procinctu iuneris constitutus, sed per otium huic ioli negotio praedicationis intenderet: ut Ephesicam per tres menses loqueretur eum fiduciasuadens ac disputans de regno Dei in synagoga : vel postea Q, in pre biennium segregatis discipulis quotidie it, schola cuiusdam tyranni disputabat ta ut omnes,qui in Asia erant audirent verbum Do itum,Iud i,&Ceutiles. Huius igituriam immensam verbori ' doctrinae fuluam. quis visquam cogitauit seribi pol tu Itaque si haec recte pensentur, apertὸ agnoscimus , quae s ri- sunt, breuis limum quoddam compendium vix nioni . torium aliquod eorum,qti dicebantur,fuisse, idque circa ea
115쪽
tilis probandum de his, quae omnino scripta non sunt. quis non apertE videt,qubd vox illa vilia,quae cum his, qui coram
sunt,agit,eorumcli vultus,& animos monet, ct loquentiquodammodo ostendit Daccommodet illorum captui atque dispositioni: ad ii qualis exigitur doctor fuerit, non cessat, non . quiescit, quous', auditorem plene instruxerit: in his climalia qua ambiguitas accidit , aut ooscuritas mox tollitur: cum vel
interroganti respondetu discipulo, vel disputationi contestatu aperitur quod prius obscurias dicitam est. Itaque o baecv cis vivae doctrina dum seipsam .ponere, de ad interro ala responi re solet,quid aliud agit,ii a prudenti doctore monea tur,qu in ut seipsam defendat nee permittat se in alium sensum trahi,aut quavis alia ratione laedi: scilicet tanquam res vi- Ua:quae omnia non dubitare licet Apostolos plenissimEificis se. Horum autem vix ali uid habet scriptura ,& quidem nostra illa utriusque instrumenti scri tura quae Spiritus sancti 'opus est,per animum scribentium se explicantis, undique cxcedit omnem humanam scripturam. Verum quod attinet ad abundantiam , &perspicuitatem: satis ostensum .est , quanto sit minor praedicatione ua. Non enim dubium esse potes populos,atque dioipulos ab Apostolis edoctos sic plene sini te ut omnium verum quas docebant,&-d salutem necessariae erant,absque ulla ambigvj te ut diuersorum sensuum multatitudine plenam cognitionem consequerela r. Vtevim verbi gratia dicamus nunquiactim de sacramento Eucharistiae lo- querentur Apostoli,nihil aliud dixerunt, quam quod scribit Paulus,aut atri Euangelistae: nunquid non apertὸ explicarunt an signum tantulae illud Christi, vel potius verum eius corpus
esset: Denique & caetera, quae ad integritate fidei huius fac', menti pertinen hon tradiderunct Similiter cum de filio, aux . de Spiritu sancto loquerentur dc denique de alijs omnibus nosteriss sic credendum est eos esse locutos,ut Ecclesia ape is c disertὸ ab eis intelligeret . praeter Omnem ambiguitatem i. quid credendum esset. Paulus inquit,in Ecclesia malle se quinque verba loqui suo sensit,ut alios instruatiuam decem milia vciborum aliter.& credemus limc ambisue, & sbscure d
116쪽
euisse eum siletes instrueret Certὸ hoe nulla ratio permittit. Et tamen scriptura ipsa Pauli, quatam diuersitatem sensuum,
quantam dubitationem contineat res ipsa docet. Manet scriptura muta,nec respodet,nec se explicat, sed quolibet in suam 1ententiam illam trahente,non qucrina nec res,ondet, certὸi tanquam mortua scriptura. Hoc enim Spiritus sanctus, qui in ea,qinbus vult,loquitur,permisit quoniam scripturae. Sc lite ris humanis proprium enet, ut scit et trahantur in diuersos
sensiis nec amplius,ut ita dica loquantur,Vt viva vox. . . Haec
itaque si consideremus videbimus mansien quam prosundo Scriptμra Dei consilio tactu sit,ut prindicatio vilia Euangelii ' non scii, sic Ecptura aliqua origo de principia esset Ecclesiae: vis micet prius Qua voce,annunciato Euangelio, Ad vitia sae luscepto, conia modo, er rastaret inter omnes gentes, & linguas Eccresiae, fides. Euangeia tionesus - iij,& consessio eius: ubi praeter omnem ambiguitatem, & o pta. scuritatem, absque omni sensus diuersitate fidei dogmata co- ignita erant, postea vero eum scribi coepit haec praedicatio eis linguis,quibus spiritus sanctus voluit, & quae potiores erant, alia Iudaeis alia Gentibus,de scripturis iudicatum est ab Eccles a fidelibus ipsis ex illa certistima,quae semper aderat, prae- odiectione fidei Spiritu sancto dirigente. Atque hac ratione ' vere, de non superficietenus tantium, meses in nobis tiadidisse scripturam , certissimum est. quod cum confiteamur omnesnos,scilicet, α aduersari , nullus tamen veraciter hoc .
lorum,&Euangelistarum exacte & diligenter ad illam certis simam regulam examinata , receptae sivit ab ipsis viventibus Apostolis,eorumque discipulis.&non solum ab his, qui scripserunt,& quaecunque tu ,aut deinceps scripta prodicrunt, quae scimus non fuisse pauca de historia hac Euangelica, non ea fide,quae oportebat,reiecta sunt etiam si nomine probati
simorum ainstorum circumferrentur. ut Euangelium ah et .mae, Andreae, Nicodemi, de alia multa, de quibus primis illis temporibus, cum recens esset memoria Apostolicae praedica-I a tionis.
117쪽
tionis, & conuersationis eorum, ovorum nomini editi libri tribuebantur, facilE potuerunt ita eri certistima testimonia. Hac igitur ratione omnes, quae in auctoritate sunt scripturae,
agnitae sunt ab Apostolis, ct primis Ecclaliae doctoribus, ea
dem Spiritu sancito, tuo scriptς erant, in eis agente,&fide certissima commendatae posteritata tanqua a Spiritu sanesto edi- tae, Quae omnia videmus aperte ab illa prima praedicationer
bur nabere. Vnde Augustinus intrepide, de veracillimὸ dicit: . i. funda Ego ro Euangelio non crederem,lusi me Ecclesi commo- menii cap. uζrc alictoritas. Et ba hanc Originem apertias explicans a d. , Lebui distincta est ait a posteriorumlibras excellcntia canonicae auiora 'Actoritati teris &noui Testametrii quae Apostoloriana con- . p. s. firmata temporibus, per successiones Episcoporu, S: propa gationes Ecclesiai um,tanquam in sede quadam sublimiter c a
stituta est: cui seruiat omnis fidelis, ct pius intest cistus . nec tamen proptere; credimus esse auctoritatem aliquam scriptura sacra maiorem aut Ecclesiam , tanquam superior em scriptu ra,elam nobis dedisse asserimus, quod calumniantur aduers rh: scd hoc tantum agnos imus, praedicationem vivam praecessisse scripturam , aedificasse Eccles. ex qua postea proba- siuit seripturae. Nulla ergo ratione minoris auctoritatis prς Q ipsa predicatione: sed haec ambo, praedicatio Apoholor im, νς δε pQjtς & seriptura canonica Spiritus saneti reuelatio sunt:& dc qil iorμm libet e rum veristinuim est illud Pauli 1ed licet nos,aut Anset
D I p lus de caelo euangeli uerit, praeterqua quod euangchzatum νή ς ς ἱ-'test vobis anatilemast. Quia tamen praedicatio prior tempo- re sui merito idem Apostolus stibi praescribit contra no re Ad iaci I dentes resurrectionem uniuersalem,ex hac auctoritate primary ςςr is pri dicationis,. 1 fidei siue in Micias ego siue illi alios Apostolos reseres sic praedicamus:& sic credidistis. Et quia apertior, o communior omnibus, quia omnium linguis: ct copiosior, ut probatum est , rectist E etiam ex eadem interpretatio su menda est scripturae.ut enim apertὸ dicamus, loca scripturae, quibus Arrius filium minorem patre probabat: unumque esse
non natura,sed conscia su voluntatis, non alia ratione a patri
bus explicata sunt, nisi ex hac Prima praedicatione Aposto-
118쪽
eATNoti CONFEM lorum, de fide certissima, quae in cordibus , & ore omnium fidelium semper perseueraret de vera diuinitate fith Dei.Haec fuit vera expositio huius loci,Pater maior me:& illius,Vt sint unum,sicut re nos, unum sumus. ab hac praedicatione semper E patribus omnibus aduersus haereticos quaesita sunt testimo- 'nia:vt totius Ecclesiae historia manifeste ostendit. Audi quid ξπ chili'. Irenaeus Polyearpi,qui Ioannem Euangelistam audieratot ip--s se testatur,discipulus, apud Eusebiu dicat aduersus Florimini δ*haereticum. Haec dogmata, quae asseris, non sunt sanae sententiae, haec dogmata non sunt consona ecclesiasticae fidei,
haec dogmata, sancti illi presbyteri, qui ante nos fuerunt, nunquam protulere, qui & Apostolos viderunt. Audi rursus, .. iri nquid apud Theodoretum,Alexader ille Alexandrinus episco- pus,suo quo Arrius ortus, & ab eodem damnatus est i scribat de eius damnatione ad Constantinopolitanum Episcopum. Nos,ai ita credimus, sicut ApostolicaeplacuitEcclesiae, haec docemus, haec etiam praedicamus, quae sunt Apostolicae Ecclesae dogmata. Non est opus pluranunc reserre,illud certistianuest,hac fuisse rationem reiiciendarum omnium haeresum. adauersari; etiam ipsi nobiscum pariter constentur,quod negare non possunt,ad Ecclesiam pertinere, ut interpretetur obscurum tensum scripturae: sed cum ad rem venitur, tergiversa tur plane , dum ex scriptura tantum interpretandam esse scrupturam clamant. Sed quia de his postea latius agendum est,
nunc tantum sufficiat interrogasse eos, cur non ex praedica
tione ipsa Apostolorum licebit interpretari scripturam: cam constet illam priorem sitisse L certiorem,quq scilicet absque ambiguitate,& varietate sensuum docuit fidemὶ quid possunt respondere nisi manifestissima haec negauerintΗcd conabu - cap. so. tur sortὸ hanc Apostolicam praedicationem incertam nobis Praeicatio reddere,& obscuram,quasi sit antiquitate obliterata,sed hoc, nem Aposto.quam sit alienum a vervate,ne quein forte decipiat,ex eisdem Iorum in Ee principiis probandum est.Cum enim Ορensum sit,an pra, clinia nunis dicationem fidei iniunctam suisse Apostolis, ita ut sicut PU- quam oblitalus inquit,vς illis esset,si no euangelizarentur:& in ipsis, caete- uioni tradiris eorum successoribus: de quo solicite eos admonitos fuisse pose.
119쪽
x adTim.4 ab Ipsis Apostolis no est dubium: sicut Paulus Timotheo suo
sub contestatione Diuini iudicii ,Praedica inquit, verbum,i I. ad Tim. sta oportuia importunὶ Et rursus. Attende tibi ,&doctri insta in illis.& Tito: Loquere quae decent sanam doctrina. Et Ad Tit a. iterum:Haec loquere,& exhortare,sic & ipsum,& caeteros omnes Apostolos verbis etiam secisse,cum tam solicite mitterent discipulos ad praedicandum dubitari non debet. Cum itaque hoc iit praeceptum Ecclesiae,non fieri potuit, ut illa hoc pra termiserit: quod si fecisset necesse erat eam a vera Christi obedientia cecidisse, & praeualuisse portas inseri aduersus illam, at Christiis promittit illi perpetuam stabilitatem: nunquam ergo in ea haec Apostolica praedicatio cessauit: nunquam demere, qui ea,quae Apostoli praedicarunt, crederent, memoria tenerent, & docerent subditos: & ubicunque opus erat confiterentur.non potuerunt haec obliuioni tradi,nisi simul Eccle sa corruisset, & deesset illi promisso Christi. Superilis audiuimus Esaiam, inad Deum per ipsum dicentem, verba mea, quae posui in ore tuo non recedent de ore tuo,& de ore semianis tui,& de ore seminis seminis tui usque in sempiternum. Quis igitur dubitare potest in vera Ecclesia, nunquam non fuisse hanc vocem Apostolicae praedicationis praesentem , α vivam in ore,auribus, & cordibus fidelium. quomodo igitur obliuioni tradi potuit Quod si non potuit, sed semper perspicua filii,& manifesta, hasemus signum non ambiguum, nosallax verae Ecclesiae, quod semper in ea permaneat. Haec est certὸ lucerna illa supra candelabrum posita, Apostolica pra dicatio, omniumque fidelium consensus in illam. Nam quod aduersa ij praedicationem synceram Euangeli, iuxta script ram, scilicet sacram, ut illi dicunt, signum Ecclesiae ponunt, atque ita solam scripturam sacram regulam esse, & lumen Ecclesiae, & nihil praeter eam: merito diximus in assertione n stra catholica subdolii,& falsum esse,quod latius postea osti ndemus, quoniam Brentius hoc calumniatur. Nunc vero ex proximis satis ostenditur,primo quod,ut diximus, Apostolica praedicatio ante scripturam est & ea manifestior, & in E cleua semper eognita: deinde, quia cum constet scripturam
120쪽
ambitam esse, & incertam: & sicut olim ab Arrio in suum
sensum detorquebatur contra eatholicos: & ἡ conuerso ab illis retorquebatur in Arrium: Ita nune ab aduersarios contra nos:& a nobis contra eos: In qua controuersia fatentur illi iudicium esse apud Ecclesiam:nonne manifestum fit,eos circuitu quodam deludere iudicium omne, dum de scripturae sentit agitur, veram Eeesesiam iudicem admittunt, ubi verb de vera Ecclesia quaestio est, ad scripturam redeunt: dicentes illam esse veram EccIesiam,quae solam agnoscit scripturam,& eam docet. Prius isitur agnoscenda scriptura est, verusque eius sensus,quam Ecclesia quomodo ergo ab Ecclesia exponetur
scriptura sed de hoc pluribus postea. quod ideo diximuβ, ut
ex hoc, tanquam ex contrario appareat nos certissimum signum dedisse agnoscendi Ecclesiam,praedicationem Aposto- c .st: Iicam,quam ostendimus nunciuam deesse potuisse. Ex quo Apostolica etiam & illud ostenditur, falsum esse, & perniciosium , quod doctrinam quidam aduersariorum fallaci spiritu acti aiunt, Ecclesam nunqua si, quidem omnino deficere,& perire no posse,nec fidem catho- seodi potuislicam posse in ea veia abscondi,atque latere, Sicut, inquiunt, se in Gela. tempore Helia clim ille se solum residuum putaret: relictus, sia: nee ip- inquit,ego solus sum: & tamen absconditi erant septem milia D Eeclesia
virorum, qui non curuauertit genua ante Baal, sie,aiunt,non- unquam laununquam per plura secula Ecclesiam absconditam,& occulta tuisse. manere,de mansisse totis trecentis,& quadringentis annis: a caluinus inque in ea veritatem occultam apud quosdam tunc perseu praefationerasse,quam nunc,si Diis placet, Lutherus, de sui educunt e te- Infiit. nebris, noui scilicet suscitatores Apostolicae praedicationis. 3. Reg. is. Quod igitur sepulta,& abscondita suerit Ecclesia,malilla hominum tribuendum. caeterum promissionem Christi ideo as serunt constare,quoniam seruat ille,quos vult, dc ubi vult, tacui Heliam in deserto seruauit: & centu illos prophetas, quos 3. Reg.ι8
Abdias abscondidit, & pluit,lub impiissimo rege Achab. sed hoc etiam manifestissimς conuincitur talsitatis, ex ipsis Chriosti promissionibus. Nam qui Promisit Eccleste, quod portae
inferi non praeualebunt aduersus eam, idem etiam dixit: non potest ciuitas abscondi supra montem posita, nec accenduntii 4 luce