장음표시 사용
271쪽
odia ν EN sto Constantinimi solus Philippus imperator Christum agnous fit, & Christianus fuerit: caeteri omnes aut perseeuti sunt, aut persequipermiserunt hanc fidem: idque non minus trecentis annis,ut esuina ostenderetur virtus in euangelio,quod ab idi iis quod ad omnem humanam sapientiam attinet, & abiectis, i utque omni humano praesidio destitutis praedicatum, reniter i te nitemporalnpotentia sapientia lubiecit sibi mundum. di hominiim. corda cdm hoc primum sperari post et a crede
. . . . . , duod Vsque ad mortem persecuturi eos essent in iei
nati .is. Christi. Iam enit iuxta parabolam illam Euangelicam, regnu' ' eaelorum, Melesia, fidesque eius, & praedicatio tanquam sera ι mentum absconditum, vi quada mirabili ,&occulta tria sata . . i darinae, Asiam, Europam, & Apbricam penetrabat tunc demit, et victimia non hominibus sed Deo tribueretur,cum iam muta.dus plenus esset Eccl*js Christianis . & martyribus tandem coeperunt imperatores, ac principes resipiscere gente quidem Deo non intexim tantiim inspiratione,sed manifestis etiam miraciuis , lex chs cum ori stantino imperatore, qui haereditario quodam iure,ut Ambrosiusinquit, fidem Christi Romanis reliquit imperatoribus ' tunc quos prius qui liabitat in caelis,irridebat:& Domipus subsannabat Ustendens vanos illorum conitus in m sequerita sua fide . dignatus est sua miseria cordia, ut & inciperent lana reges intelligere, & erudirentur Hami. qui iudicabant terram,apprehenderentque disciplinam,& ve rum regem agnoscerenz, Moscularentur Filium, qui de se lo Natth.ir, quitur, Data est mihi omnis potestas,in caelis, ct in terra:& in
L. ' Psalmo ego tem constitutus sum rex ab eo simer Sion,montem sanctiun enis praedicans . praeceptum eius: significans his Nerbis solam praedirationem ibiscere ad asserendum hoc regnum Christo: illam ei pro exerestibus,pro armis,&nrachinis, ct diuiti js omnibus eis cui soli omnia haec humana crederent. Hoc ita luet, ctim agnouissent reges, elim a somno illo hum nae sublimitatis,& prosperitatis diuationisque hominum, ac
Heliciarum omnium excitati demum essent , cognouerim
quod ad primam vocem cognouerat id pauperculi, & abiecti
.homines: ut in hocmdicio *dmoneantur reges velhoc exem
272쪽
plo, quanto impedimento sit fastus, de sublimitia humam ad agno scenda diuina, de qua Christus dicit quod altum est apud L '
homines, abominatio est apud Deum: tunc tandem quando 7gnoscere , de cum rege illo, de propheta, qui hoc coeperunt a eos ad hoc exhortabatur aicere. custodiens paruulos dominus humiliatus sum,& liberauit me coepit impleri, quod per eun m. cridem dictu erat .: Adorabunt eum omnes reges. Et perEsaim: Venient ad te curui filis eoru , qui humiliaverunt te, Ac adpra bunt vestigia pedum tuorum qui detrahebant tibi tunc humiliati principes , potuerunt ianuam illam fidei, lino Christum ipsum, qui inquit, Ego sim ostili , ingredi: quod Eumili uniceim sit nullum capit nisi humiliatum, nullum admittit supe*bo,hoc feci tot pij illi imperatores Costantinianae pietatis h*
de institutionem vitae in episcopis susciperent: tuc isitur quod manifestillima ratio docet, de secerant teneturque iaceri Clitistiani omnes quicquid erant, quicquid poterant, quicquid E bebant de potestatis humanae,ct honorum, atque divitiarum' agnouerunt se habere a Deo creatore, atque auctore natura de multo minus esse ulto inferius Christiana gratia,d prae illata contemnendum, atque eatenus curandii,& amandum, 'ii 'tenus eidem gratiae ,de fidei utile esse posses. Sicut itaque rem pia fide omnes homines, omnia fila eidem stibstrauerunt, ad eius obsequium ordinantes omnia, atque hac ratione cfzp runt sub Deo verius illa possidere', quam ante ub Diabolo Essederant, de circa illa omnia euangesicam gem de modea
iam seruare scientes illa, quae t Deo eratit per naturae ordine concessa, in eius obsequium,& in ministerium gratiae merito conuertenda esse: gratia enim Christi, de disciplina Christiana temporalia omnia , quisus prias Daemoni)s seruieba ur, noR . tanquam mala rehclanda, sed ut naturae bona reserenda ad gratiam,& conuertenda in usum eius docet ita cum imper's, regnis , de potestatibus omnibus secularibus adium est in Eccle- . 'M-,probata sunt illa, de purgata qui em a vitiis, qvibys antea
273쪽
quam Christum agnoscerent, plena erant: ostensum est his quilire pollidebant, in obsequium Christi conuertenda esse, de pro eius gloria, atque defensione fidei, prius etiam quam propacet ipublicae omnem eorum vim exerendam. Itaque ii
. . . , miliati principes,qui prius inflati erant; es tumidi sublimitate humana coeperunt seruire,non suis affectibus ita Christo. . perunt sua omnia prcceptis Christi,& moderatione postidere, α *d eius reterre gloriam, atque hac ratione temporalia omnia e quod in illis sublimius est,imperia effecta sunt Christi
na,& quamuis post fidem ipsam diuersae mutationes, dc vari rates,atque etiam origines, α ortus principatuum secularium fuerint, nihilominus tamen non minus illa prima originis dia. stinctio permanet ut scilicet humana sit haec potestas naturam sequens:atque ideo in ministeria Christi,in ea,quq propriasunt suae Ecclesiae, nihil potens virtute sua: sed ad horum ob nequiuium regulam euangelicae doctrinae iuxta Qtiam moderatio- nem ministrorum Christi ordinanda. Vnde manifestum fit,certissima ratione temporalem omnem, & politicam potestatem
. in Ecclesia inferiorem esse Ecclesiastica illa ministrorum Christi: ' sicut tempore posterilis ingressam in eam , ita dignitate, α gradu,ut velint,nolint aduersari; merito Ecclesiastica pote
stas luminare maius, temporalis vero luminare minus dicaam tur illa sol est,quo illuminatur hic mundus luce fide luce caelesti, tua sub die qui Christus est,ambulamus omnes , α seci
dares ipsi principes,& priuati illavero luna est, qua nox huius seculi temporalia commercia , ct tranquillitas temporalis in ter peccata,& seelera homanum illustratur sed luce illa, quam participat a Christiana fide,a doctrina Ecclesiae, α ministroruChristiui enim iuxta haec eges condat,adiociarpoenas , α exta C p ys, quatur,illustrat quam verillime prςiens hoc seculum Quid ψ Hae igitur tam certa ratione,& ph principes,dc sanctium i
larci pri episcopi iudicarunt,dignum esse,ut seruiret potestas haec teri sipra circa poralis paci Ecclesiae: unde saepe ad imperatores, ministrosque ii cm peritia eorum confugerunt,ci non sollina probarunt imperatori lenet,exempli s aduersus Laereticos, ct idolorum templa, atque sacrificia: G δ:μr- sed etiamtii hoc eos exhortati sunt, ut scueritate legum haereticor
274쪽
alcorum Insaniam comprimerent. Disputat de hoc August. aduersus Donatistas qui, cum de ipsi Dequenter potestate principum usi fuissent contra aduersarios suos,arguebant quod Ci tholici ad iudicia consuperent imperatorum: sed ex occulto, . inquit August. imperio Dei, per manifestum hominum impe, rium multa 'iubus & ha tici,& pagani seuerissmὸeoereenia Lib. I .contratur,sunt constituta.Nam ct simulacra falsoriim Deorum euer u P me ti,atque constingi iussasunt recentioribus legibus inquit, id- c 7-que &exeptis Scripturae fac cofirmat: ut Nabuchodonos 'r, . . qui, miraculo solo vilis, liberationem puerorum ab igne de P ilici se tum ponit i quicunque blasphemaverit Deum qui eos Lberauit ab igne interiret ,&c. quam lectionem August. obser .uat in Ecclesia cantari in Paschali festiuitate: quando ipsa, in Edi a
quit sestiuitas feruentiores facit: unde ait.: MeritoChristianos pbii dies Lee audientes accendi ad exemplum, ri cum cognostui 1; nicum regem decreuisse , ne blasphemaretur Deus tempe- inor ignium & liberator rium puerorum, cogitent quidni
regno su discernere debent aduersus h reticos: ne in sui si delibus idem ipse Deus extussietur remissor peccatorum, rei berator iam totius orbis terrarum. Non est opus de his pluri
bus dicere,inanisest; sunt leges imperatorum aduersus h reti cos vel proprio titulo de b reticis Manich is, & Samaritanis, codice Iustiniani,illas catholici4mperatores tulerunt, & in pri. . mis Constantinus ipse: agnoscentes hoe se debere Christ α eius sporis et ut ad gloriam Dei, & tranquillitatem Ecclesiae , α
animarum salutem ordinarent, ct uterentur potestate illa , α gladio. At vero auctoritatem docendi. au efiniendi diibia s- dei, absit tunquamvel cogitauerint ad se eertinere,quod suis legibus Imperatores ipsi supremi in Eccleua catholica princia . pes consessi sun Theodosius in ea, quam citauimus, lege cunctos populos.C. De summa trinitate,& fide catholica licet magnopere Brentio id displicuerit, cui postea respondebimus non, quam ipse sequitur fidem, suo is dicio iubet alios sequiused iudicio episcoporum , quam pontificem Damasimi sequi
claret,inquit, de Petrum Alexandrinum episcopum virii Apo- οῦ .
275쪽
quanquam sint plura alia testimonia,c teris omissis, epistolam
illam lustiniani Imperatoris ad Ioannem Romanum pontificem.C.eode titulo positam audiamus: Reddentes,inquit linia uersi orientalis tractus&subhcere, & vnire sedi vestrae sanctutatis properauimus ergo'inquit, luς commota sunt, quamuis in nifesta,& indubitata sunt,& secundum Apinolicet vesti sedis doctrinam ab omnibus semper sacerdotibus firmξ custo,dita ' prςdicata,necessarium duximus ,ut ad notitiam vestrae sanctitatis perueniant: nec enim patimur quicquam . quod ad Ecclesiarum statum pertinet,quamuis manifestum, de indubia ratum sit quod mouetur, ut non etiam vestrς innotescat fam titati quo caput est omnium sanctarum Ecclesiarum. Flec ibi Iustinianus,in quibus prcter manifestam eonfectionem prima tus Ecclesi Roman Me quo supra egimus, aperte confirmat. qui ad statum Ecclesarum pertinent, nonsine auctoritate episcoporum ,& precipue Ronianae s edis etiam ab itiis imperatoribus esse constituenda: quanto magis,quae ad ipsam fidei substantiam pertinent. Confitetur ibi imperator fidem suam, imo omnium Ecclesiarum orientalium: dicit,qubd eam habeant ab ipsaApostolica sede:& ab omnibus sacerdotibus inquit,semper firmiter custoditam, α praedicatam fuisse. Hos itaque si quitur, non iudicium squm : tandem post omnia petit Romani pontificis respontum: luia h0c ast,pertinebit adaugmentum auctoritatis Romanae sedis, &amoris, ataue reuerentiae aliorum versus eam: quando, inquit, per vos didicerint omnes beatissimi episcopi eorum, uae ad yos relata sunt,sinceramve strae sanctitatis doctrinam. Pertinet igitur ad principes,certa, α indubitatam fidem profiteri , ad eam tenendam omnibus, Omnibus praecipit obse trari: sic caeteri impe t ea confirm runt suorum temporum Concilia. Quanta sunt Histianorum nostrorum regum de hac
276쪽
re prodita exempla in Concilijs Toletanis 3 vide Toleranum octauum Concilium, in quo manifestam consessionem fidei
rex pius,& amator eius , obtut it exhortans, viqiuecunque mea scripta erant attente de studiosa inspicientes,quae extiteriit, inquit,placita Deo, vestri oris ad nos sacro referatur oraculo: Q.
ubi non instruere eos, sed instrui potius ab illis conatur, Ad curat legemque Dei iuxta prophetam de ore sacerdotum requia Maach.2. vit: quorum labia eust iunt,inquit cientiam. Vide etiam αin. 3. Toletano Concilio dignam Christiano principe circa catholieam fidem solicitudinem,& deuotionem, qui non solum ipse ab Arriana haeresi ad unionem Ecclesiae reuersus fidem uiam summa cum deuotione obtulit in Concilio, ita propria manu subscribens ego Richaredus rex fidem hanc sanctam, .scveram confessionem,quam per totum orbem catholica confitetur Ecclesia corde retinens,ore confirmans mea dextra Deo
protegente subscripsi Ted etiam totius Gothicae gentis, quam ad unionem Ecesesiae reduxerat,eonsessionem propriam oste xi in Concilio,de subscribi curauit.Confessio regis habet post multa de Nieaena synodo, de tribus illis maximae auctoritatis sequentibus, omnium quoqueorthodoxorum venerabilium sacerdotum Concilia, quae ab ipsis quatuor suprascriptis fidei puritate non dissonant, pari venerationi observent:& post hcc Cap.rs. omnia quanto fidei seruore rex eonstituit , ut omnes inquit Principes Hispaniaru, de Galliciae Ecclesiae hanc regulam seruent: ut om christianos ni sacrifici) tempore ante comunicationem orporis Christi, seruos essedc sanguinis, iuxta orientalium partium morem unanimiter μεditorum clara voce sacratissimam fidei recenseant *mbolum : ut priα μοm, Cr Eomam populi,quam credulitatem teneant, fateatur. Haec piori, cle Le : qua
principum exempla sunt di proponenda, ct merito prae oculis seruitute manabenda a Christianis principibus: quibus ad modestiam , ad hil obseruiis
seruandum a Christo institutum ordinem admoneant me te- tis, Cr honomere transgrediantur limites , quos posuerunt patres eorum. ris amittunt Ubi duo nobis consideranda occurrunt digno erisIccis circa tepora
sat Christi, quae summi regis regnum stabile, ciuitas glorio- Iia. etia ergas de domus ordinatissima est.Primum illud sit,quod reges, de ipsos chri tiprincipes ieculi sua hac ad Christum conuersione , de submis- - θοι. - S sone,
277쪽
sonetniliit e mJ serunt auctoritatis,' dominii, itidd habebant:
sed.d untaxat illud, quod vanitatis sse tyrannidis aut habuit irer itis dignatasalla .aut habere potuit . Didicerunt plane reges illud praeceptum Christi ad se veraciter pertincre: ct illam ea probrationem merito sibi fugiendam: Principes gentium do minantur corum.' Et qui potestatem exercent in eis; & benefi ci vocantur non ita erit inter vos: sed quicunque voluerit nimior fieri,st vester minister,&, qui voluerit inter vos primus ei set, erit vester seruus. Nam, ego inquit, in medio vestri sui tanquam qui nauaistrat.Haec non ad Apostolos tantum,non ' .episcopos duntaxat & caeteros Ecclesiae ministros: sed ad om
nes etiam; quian Ecclesia sint ad omnes Christianos quis dii bitat pertinere quis non intelligat quam vane Brentius diacat episcopos esse seruos: principes: Dominos in Ecesei sed de hoc breui dicemus. Verum quod nunc Ea haec verba attinet , si principes Christum imitari non lebem: si aleos non pertinet verbum illud; si quiςmihiministrat, me sequatur: qui sequitur me, non ambulat in tenebris: certe non sint se ut Ecclesiae, non sunt Onistri eorum,quibus prie sunt .quod si illud falsum est. si Christia in Ecclesia omnes imitari tenentur, de sequi: intelligant principes non solum ratione illa humana, quaethnici etiam ipsi agnouerunt reges veros suorum subdia. torum causa esse,& in eorum utilitatem illud, quicquid regiae , dignitatis est, expendendum : sed multoaltiori ratione, quia Cnristiatu sunt redempti a Christo, & membra eius effecti, in qua felicissima transmutatione nihil relictum fuit nisi pecca- -tum,quod huius gratiae particeps essenon potest: reliqua nia,auctoritas,honor, splendor in Christi corpus transierunt: reges etiam,qua parte reges sunt, Christo insti sunt, in quo non est seruus, nec liber, in quoiumus inuicem membra, α debemus inuicem,quod Paulus timuit, ut unusquisque proxiurno tuo placeat in bonum ad aedificationem.Hac itaque Chri stiana ratione multo magistrincipes seruos se a oscunt nium.Maxim vero Chri ii α Ecclesiae suae, et seruitus solum 'insuperbiain, ct fastum aufert ab eis, de ingerit Christianam sol , . citudinem, verumque Dei umorem: reliqua vero omnia b
278쪽
e 1 T it o t. e o ν a s. is8 . tu asses noti aufert. ut potitis cumulatissimχ reddat, o ab otni - . nil sibi reddenda doceat. Aine fit. ut secundum d niers utri irationis ordinem ecundum rerum . nesotiorumque diuersia te modo superiores omnibus 'modo subditi quibus da agrici scantur quod enim ad Rcipublica pacen do ordinem , quod ad defensionem & expurgationem a inalis attinet. superiores sunt omnibus. δ in hac re sicut ethnici ab i sis Apostolis i qmagniti multo magis, Christiani ab episcopis iam tistinia, Oo ta Eeelesia habiti sunt superiores & agnoueruntin hoc temporali statu in his quae ad temporalia omnia pertinent , eorum lepes,eorum iudicia, ct cum gratiarum actione usi sunt priuileiarijs ct immunitatibus ab eis cocellis de quibus habe, iurisi lius civitaς nulto manifestos titulos, de sacrosanctis, ese si , te episcopis,& clericis de episcopali audientia, te his, qui ad Ecclesias confugiunt , in quibus ostenditur, viam deiioa raone principes egerint cum Ecclesia quanta pace,& humilitaxoepiscopi ipsi qui eos in hi, quae ad la item animae , ct fidei, atque priorum disciplinam summa cum libellare,ut lubditos li Uznt, absoluebiatnn his vero: u ad statum temporalem Reipublicae pertinent , ut superiores reuerebarum quo scilicet agnoscerent nihil se amisisse illa ad Christum conuersione nee aliquid este,quare non magnopere gratula ri deberent , iis Christiani essent esse 2L Oua in re seeundum illud cap. I non omittendum, quod in hac vicissitudini mutua uise isti domna,& reddendorum ossicioru sancta quae disi, oria con- 'iipti ient ii ter pios principe rit digno episeopos, ministrosque mi , Eccaesie fuit: dum alii Elio, huutilitate.&honore seperare eon et episcopo
tendebat sine ulla inuidia,sine ita enuitatione,aut dolentione.
esse, erit vester tertius:& de qua Paulus in humilitate superi res inuicem arbitrantes. Itaque id ipsum, quod superiori loco diximus inter Ruoianum pontificem, & reliquos' epis opos Obieruntina , a nunc. adnotamus inter episcopos, ct princi- l. b S a res;
279쪽
s perent iudicium: Nam inquit vos Dii estis ac non debetis ab
hominibus iudicari: illi econtrario Limna veneratione eum . suspicientes mageta submissione ea quae volebat ille, in bonu dei exequebantur:& iustas eius iussiones, ut conuenirent, ut actarent tanquam Dei ordinationem suscipiebant: ita ad principum vocationem cogebantur Concilia: α quicquid illi . . ordinassentsine quorum supremaauctoritate no poterat tranquilla esse Ecclesia,fusi ipiebant,non de praerogativis, Ic inani bus titulis contendentes, sed utilitatein quaerentes fidelium. Constantinus econtra sanctos conselibres fidei,ut Deos quos
tam venerabatur,osculans etiam oculos,& membra, uae pro
Christi consessione amiserat:& Helena mater eius ancillis Christi Hierosolymis ancillae habitu, ct officio sese submisit. Hoerant illius felicissimi seculi in Ecclesia Christi principum , α
praelatorii contentiones: imo reuera haec erat summa illa con-ςordia lucitai ςonfuso,&imperturbato ordini.Dum ita quis que,quod situm erat cum opus esset, agnoscebat, & age bata ut tamen,cam necessitas non postularet, magis gauderent omnes modestia,& humilitate. Haec est igitur nostra, imo catholicae Ecclesiae de discrimini spiritualis, de secularis regni, de s cap. L cerdotalis ordinis sententi quam in praefation siemonis norpiscopos Brae catholica ei strinximus,tantum no cogitantes opus esse- se adsis D ux res tam certa , ct manifesta confirmaretur rationivus: istactu publica quia haee omni Brentius in primo suo loςo de officio princit imbra esse pruri secularium in Ecclesia conatur inuertere, d totum hunc Ecddis, er ordinem mutare in Ecclesia: udiamus iam, quid loquatur, α nobiliora quem ordinem conssiluat: namque sine ordine non Ecclesia, euag princi sed ciuitas confusionis, de vera Babrion, turrisque diuisonis pes secutia linativum necesse ea, Vt igitur breuiter Brei res , Pod th sententiam complectamur: constituit ille Apostolos in pri Brentius ne- mis,deindemulto magis eorum proximos successore maringat, ostendis me veronostri temporis episcopos omnes ministros Christituri seruos esse Ecclesae: ila enim loquitur. inquit Paulus non pri
280쪽
dieamus nosips s. sed Iesum christum dominum nostrum:
nos autem seruos vestros per Iesum. Et rursum omnia vestra
sunt,sive Paulus, siue Apollo,sive Cephas,&c. Et alibi, inquit Brentius,inθenita faretur, quod eam ab omnibus liber esset, fecit se seruit omnium. Huic additi Principes vero ph, hoc est, qui Filium Dei, de eius euangelium fide sua complectuntur, sunt praecipua verae Ecclesiae membra, & ad eos praeeimae pertinet confiteri Filium Dei, confiteantur tibi, inquit, Domine
omnes reges terrae: ad eos pertine inpiam doctrinam ex antimo detestari & crudeles hypocritas seueriter punire,exemplo Dauidis,qui Psalmo i 39. Dicit:N6nne qui oderimi te Domine oderam:& super inimicos tuos tabescebant: perfecto odio eram illos quod exemplo etiam Iosaphar Ezechiae,& Ioset, quae tanta cura cultum legitimum Dei instaurasse, & alienum anstulisse leguntur,confirmans hoc vero, inquit, facere non possunt,nisi cognouerint, de iudicauerint prius , qtiae sit vera, pia doctrina. nec enim aut eonfiteri, aut defendere potest,qua non nouit,pia an impia sit pertinet igitur ad illum de doctrina
iudicare . cur etiam non de uocere exemplo D. iuidis venite sibaudite me timorem Domini docebo vos: de docebo iniquos vias tuas :de exemplo Salomonis ecesesiasten agere,atque cum Ezechia mittere etiam legatos ad exhortandos populos ad
Dei cultum di pr scribere illis quid concionari debeant quod cinctum illu regem Ezechiam fecisse legimust Habent ita tu inquit,principes publicam potestatem cognoscendi, de iudi candi de doctrina religionis: imo adhibere possunt est in Concilium, vocare at hoc agendum eos. quos duxerint idoneos, tam ex ministris Ecclesiae, quM ex aliorum hominum cartu.
Quod si quaeras ab eo quid igitur episcopiὶ non, inquit, sunt
iam Ecclesae membra, quod ne putes illum propter vel doctrinae,vel vitet desectum quem semper obi est,episcopis,d prael tis nostris dixisse, & hoc addit. speramus inter episcopos,& reliquos praelatos aliquos esse viros pios . agamus igitur illi gratias , quod vel pios aliquos agnoscit episcopos, vel praelatos esse sed ia,quid de his sentiat,audiamus,quod ad priuatam,ti quit, eoru perso utinet, inebra quidem runt Ecclesiae,non