장음표시 사용
291쪽
, , pta,' expendi ea summo studio :& cum dono Spiritus sincti. , illam veram agnouittat, quae tradit aequalitatem diuinarum, , personarum publico edicto iubet, omnes hanc doctrinam ii
qui. Haec ait Brentius, sed ex suo etiam in extrema omnia re
hens. Nam quia inquit summo studio expendisse Theodosiuhaereticorum,dc eatholicorum sententias,d dono Spiritus sancti cognouisse alteram veram esse,merito quaeram ab eo, ii modo expendit, num ut iudex doctrinae , consulens loca omnia Scripturae, ci disputationes quamplurimas circa itula perlegens certE ad hoc longo tempore, di multα studio
Opus habebat. quod tunc imperatorem constat non habuisse: Denique nec tantii iudicis sibi arrogabat imperator, qui hi milime ab Ambrosio se fatebatur edoctum, quae esset disserentia s acerdotis, ct imperatorismec ausus est eresbyteriit ingrc-di,etiam rogante Constantinopolitano episcopo: sed dixit, se inuenisse verum episcopum Ambrosum, qui eum doceret, quantum distaret inter purpuram , de sacerdotia. Quomodo Theodosius,vir inclitaris,totus bellicis rebus occupatus pos
set de mysteri)ς fidei difficilimis sensim Scripturae penetrare' autquomodo e iudicem constituere auderet secreti mysteri, trinitatisqui rem tanto minorem fatetur se non nisi edoctum ab Ambroso intellexisse sed orauit, inquit Bretius,& Spiritu sancto est illustratus.Veris sinum cst ceriri non secisset rem ta. dignam catholico imperatoae,nisi a Spiritu sancto illustratus: Spiritus autem sanctus humiles illustrat,d: eos,qui non plus apere volunt,qtiam oportet: sed ad sobrietatem .hblitergo , ut Theodosius hoc contenderit suis precibus, ut de re tam dii cili iudex fieret toti Christiano populo. Sed ne coniecturis Uamus, nonne manifeste constat Nicaenum Concilium praecinis. se,ct in eo definitam hac quaestione a. cccxxii'. patribus, hanc definitionem a Constantino probatam,d: in tot eceptam Ec. clesiaZquod Theodosius nonignorabat, cum histori)ssit pro . . . ditum, quod nec baptiori voluit Thessalonicensi episcopo, nisi pitta intellexisset eum Nicaeni Concilii fidem tenereHoc . ergo ille sot: non ut suum sequeretur iudicium , sia Nicaenisci Concili):hoc curauit, ut agnosceret quorum scripta illi Co
292쪽
Eliaconsentiebant,& illa probauit. Quid e in hine Brentius
clamat,Imporatorem fiatae iudicem quod refert unius histori ei verbum,est de opere uno duntaxat unius imperatoris, quomodo ex hoc contra omnium historiarum testimonia,contra auctoritatem tot grauit ii morum Conci lioris,imo contra ora
nia alia Theodosi, imperatoris opera persuadebit nobis Theo . dolium se iudicem constituisse dubiorum fidei. Certe si hoc ita esset, corrigendum foret in Theodosio plurium scilicet,im β: omnium aliorum catholicorum principum, & Conciliorum auctoritate, & no ex uno priuato opere omnibus alii , dc consensui Ecclesiae derogandum. Brentius unum verbulum potuit inuenire contra tot milia , imo omnia de hac re hist
viarum, & patrum verba: merito igitur, hoc exalhs iudicantes, accipimus factum ab imperatore pia, de sancta intentione: erat enim ille certistime pius ut scilicet videret quia Nicaeno con cilio conueniebat, in quo sciebat certam esse regulam fidei firmatam etiam legibus. sitorum ptaedeerisorum , ela non ut ille denuo iudicem se constitueret: quae si recte pensemus non parii nostra confirmat. Ecce in tanta multitudine ecclesiasticarullis otiarum , solum hoe verbulum potuit Brentius inuenire, unde aliqua verisimilitudine,sed falsa,persti adere posset, quod tam conuanter re confideter affirmat,cu omnia quae histori sprodita sunt, de hac re, manifeste contraria ostendant. Sed VH
suos omnes ad verum Dei cultum, & timorem libenti ii e p regibus suscipimus: atque utinam catholicos Principes tanto zelo af tuis addentes nobis mitteret Deus, ut sicut rex Iozias congregato po d*cit , o leupulo legem Dei ipsi reponerent,ipsi exhortarentur ad eam ter diti ruo pro uandam in toto corde notant quam pactiam ineundum cum bare, quod
Deo a populo curarent. Vtinam ct cvin Iosapit tanto arde 'principes rent deiiderio it & de principibus suis quosia sacerdotibus. pertineat de dc verbi ministris adiungerent efficerentque, ut per uniueribs finire da iuditionum suarum fines maiori eum auctoritate, de annunciaia si ei Letur, d: commendaretur omnibus diuina lea.Haec vero, quae 4
Malia,quae dicit exemplo Dauidi Salomonis Ezechiae Iosaia QV04 ex pho, Ioziae piorum regum pertinere ad principes: demoliri Cr siete igione ritus: & exhortari etiam per legatos
293쪽
ad veterem legem pertinebant, non putauisu hoc lom tractanda, quae solum vnabra erant nostrorum quae longὶ explicatiora sunt,& probata, hoc enim lesimus a pio illo rcge iactu, nec tamen, quod Brentius aut disiunulat aut credi vult it gentibus , principes misit sunt a rege ad docendum : quasi confusa essent mi isteria b c in populo Israel, cuius contrariusatis nobis vel hic locus ostendat; cum aperte scriptum sit ibi, uod misit principes,& cum eis Levitas,& Sacerdotes. Doc antque, inquit,s riptura,populum in Iuda, habentes librum legis domini & circuibant urbes Iuda atque erudiebant populum. Qui,nili Levitae,' SacerdotesZaut si mauis mordicus literae adhaerere principes hoc fecerunt: non tamen sine illis. Viri q'e igitur hoc agebant,principes iuxta gradum suum , & S , ' cerdotes, atque Levitae iuxta suos, yrincipes ergo per illos,
quibus fauebant regio mandato , de illi per principes, quibus
regia auctoritate astantibus excitabantur ad id, quod Ru mi . . neris erat agendum instruebant populum. auanquametiamsi
principes illi docuisse probentur, nihil tamen impedit ordine - .Ecclesiae, re enim in lege veteri, ubi non tam spiritualia erat ministeria quam nunc, non erat tanta distantia: quamuis ipser P a I Iosaphat manifeste satis discernat, quid sacerdotibus conii niat: fieri etiam potuit,ut ipsi principes sacerdotes essent. Vi nam igitur haec exempla iam intuerentur nostri principesa: a
quibus non longe sunto,quae de C stantino,& phs alijs reis gibus atque imprimoribus diximus, sed in his omnibus ne et se Ezechiam,nec loriam, nec Iosaphat legimus dubia, Mincerta aliqua religionis definisse: sed nec ipsum Dauidem aut Sal rionem quamuis prophetico spiritu praeditos , usquam legimus sitisse iudices controuersiarum fidei,& religionis. Doceat quantum ei dederit Deus,David filios suos, atque populum ti
ore Domini: doceat iniquos vias Des conetur omnes in
amorem eius accendere. Loquatur Salomon ves verbo,vel scripto Ecclesiae: de quamuis illi speciali hoc diuio reuelatione fecerint: qtanquam & bos dominoseonstet prophetiae spiritu, de diuinas reuelationes habuisIe, atque ob hoc, quod circa fidem religionemque aut scripserunt, aut gesserunt, non reSia,
294쪽
sed prophetali auctoritate gessisse credi possitnt: clim tamen etiam ct populos.quisvnouam haec prohibuit sed quam lon- ige haec omnia a serenda sententia in eontrouersis illa enim omnium int:ab omnibus fieri possunt, iuxta captum cui tae . proprium:ad illa non opus est aut magna Scripturae faciae scii: O,aut difficilium locorum studio, neque eruditi e quidema pietas ct aflectus simplices,& humiles de his omnibus docem dubia vero fidei,& dissicilia soluere de in eis statuere certum: res ipsa ostendit, quaera sit paucorum: quanta ad id necessaria erussiciO,lectio,& attentio animi, &, quod primum omni uri
est, humilitas, & mentis puritast propter quod illud Pauli i
luberrime ditur in Ecclesia,non plus rapere,quam Oportere Rom ita . sed unicuique, secundum quod Deus dilui mensuram fidei. hac me fana& catholica fides nec principes,nec priuatos exclu dita negoti)s religionis,non a cura,& ic licitudine pro P g μ' oile, ditis r e,& promouenda pistaris,sicut non eximit a studio , ct in B entii ratio ditatione diuina legis consessioneque fides,nec Opu erat B u subfunitio id multis agere nobis curia,qm nihil horum i zgamus Hriueibu asi Atque utinam his illet contentus non plura addidisset . Sed auctori ut cogi; oscas,pie lector, quae iit fidentium iudicio su Octri- - biso audi paucis,quod Brentius his superaedificat: & qua Pax Da ' lud Pauli, si Angelus de caelo aliter einmmietauerit nauiema si at,inquit, haec non possunt ita re, nisi prius iudicmeont.. quae sit vera fides, nisiprius cos uerint, α statuerint; quid . certum; quidue incertum sit, quod sine iudicio proprio irreri . .
nae sal tis alienae sententiae ita inharrere ut patri sine.nostro ip- . . rum iudicio amplectamur Haec enim itant eius,quasi ex Ora i. eulo quodam, prolata verba,de quibus sequenti loco Decia
295쪽
et E F E N s i o, , aram lite etiam eius reseram verba, sic enim colligit. Von malam igitur ad uni utriata Ecclesiam Dei, dc ad eum coetum, qui
, , in iroinine Christi publica auctoritate conuenit: verum etiam, , ad vix in quemvis hominem priuatum. Nil est Ecclesiae men
,, brum pertinet de doctrina religionis iudicare,di ver arri, aia , , sa internoscere.Sed hoc interes ait,inter priuatum, dc princi- , , pem,quod ut priuatus priuatam, ita princeps publicam habet e doctrina religionis potestatem iudicandi,& decidendi. Vbi multa merito occum ut obseruanda, &caue oda,de quibus sequenti locorillud duntaxat nunc aduertamus quod satis est, ut videri postin quantast auctoritas adhibenda Brentio. Ecce enim tuo gladio cuncta sua , quae priam dixerat ipse cons dit i & sic sibi contrarius est , ut uniuersam Ecclesiam consana dat. Ostendimus iuperius illum hoc apertὸ egisse circa ministros,& ministeria omnia Christi,& circa fidem ipsam , quod haec eius proxima verba etiam nobis tacentibus clamant. Vult
quemlibet in rebus dubi)sfidei tuum sequi iudicium, ut nulla alia sit unitaris fidei ratio, sed quisque, quod tibi videbatur,id seq uatur. Sed de bis prius satis. Nunc ipsam suorum principia .
auctoritatem, cuius tam acerrimus est defensor, unico vcrbo sic destruit d: euertit ut nihil relinquat integrum in ea eorum, quae maxime conatur illis tribuere: ut enim aperte dicamus,
on es liberat ab obedientia, de iubiectione eorum ili rebus sanitis, d fidei quod apertissimE iam vide . Obligat principes, ut diligenter duuia fid i ipsi agnoscant, dc definiant, ad G te nenda cosant subditos fit omni seueritate poenarum: etiam
morte persequantur contrariam dourinam:& deinde permi tit priuatis omnibus, imo obligat eos,ut ipsi iudicet,nec enim . con lentit,ut quis alienae sententiae,sine proprio iudicio contentiat,quamobrem ad quemlibet,ait,priuatum hominem erct et iudiciu de his rebus: itaque nullus, cui aliter visum ruerit tenebitur pax e iudicio principis. Quis unquam talem constituit auctoritatem, de potestatem: mandandi sellicet alijs sub ,- graurilinus poenis,quod tamen illi,pro solo suo iudicio rebee xe possintὶquae rogo est haec auctoritas, cui nullus, nisi pro suo arbitrio, rere tenetur Precario itaque regnabat Principes.
296쪽
frustra Igitur mandabunt,& poenas apponent illis, qui obediare non tenentur. Demus, quod Brentius docet fieri, & cogit
mus,quae sit facies illius Reipublicae ubi princeps statuit, quid
circa ridem sit tenendum secundum iudicium s uum, de grauissimis poenis, atque morte vindicat inobedientiam circa haec: ex subditis vero alij quibus illud iudicium placet, consentiu reliqui contradicunt,quod & tenentur facere secundum Brei iij sententiam, nec enim possunt alienae sententiae sine proprio
iudicio inbitrere,nec his contentus quemlibet etiam priuatum hominem armat, α excitat ad seueri er animaduertendum insitas ore erroris' citato enim loco ex. 13. capite Deuteronomij, Si tibi voluerit persuadere frater tuus,&c. Dicens eamus ' scrutamus diis alienis,& non acquiescas ei, nec parcat ei oculus tuus,ut miserearis, de occultes eum: sed statim interficies ,ita,
inquit,qui iubet quem uis etiam priuatum hominem, in Ecclesia populi Dei tam seueriter animaduertere in suasorem id Iolatriae: an non eadem seueritate exigit, ut de idololatria ii dicet , ac alienos deos a vero Deo diligenter discernit Z ubi si quaeram ab eo, anne licitum fecerit haec lex cuilibet priuato, protrio iudicio, siue publicae potiatis sententia, interficere
suasorem idololatriae, nescio quid respondeat, ego aperte video,legem iubere priuato, ut talem accuset , sitque contria illii testis non occultes,inquit illum:& deinde, sit primum manus a super eum, & post te omnis populus mittat manum. Hoc certum es, a lege statutum, ut cum publica sententia aliquis damnabatur , ut testes primo lapidarent. Itaque lex non existi a priuato , quod animaduertat ipse proprio iudicio, sed nec permittit:iubet tantlim,vi iudicet,& personam agat testis, Quod si Brentius ita intellexisse se dicat, libenter audimus: sed cur statim inquit,quod lex eadem ratione exigit a priuato, ut iudicet de idololatria, discernat deos alienos a vero nonne hoc est Scripturae aperte contradiceres certe sic debet iudi care de idololatria sicut de occidendo hoc autem non potest,
sed tum testis esse debet.Iudicium ergo de homicidio de ido Iolatria non ad eum, sed ad iudicem pertinebit, quanto ergo, germani hunc locum intelligemus,legem exigere a priuato,
297쪽
Vt manifestam desectionem a Dei cultu findentem ae set: permittit vero publicae potestati iudicium' alioqui si neque subditi superiora obediant,nec iudicium illi permittant,dc pria
uati suo etiam iudicio contra se inuicem insurgant,ipsique ii dices se constituat in causa omnium maxima, ut Brentius d cet.quanta hic erit,rogo,confusio,quanta seditio videor mihi maledictionem illam Esaiae ibi compleri: tumultuabitur puer contra senem, de ignobilis contra nobilem, de corruet populus,vir ad virum,unusquisque ad proximu suum. Hoc est primciptam auctoritatem confirmare, constrinsere scilicet eos ad prccipiendum,& puniendum id,in quo nullus subditorum teneatur illis obedire3 certe hoe ego magis dixerim, destructionem esse auctoritatis principum,& certe totius humani conuictias,& tranquillitatis,atque pacis, quam aedificationem boni cuiusquam . Et inter haec, inquit Brentius, ineptum me esse quod causam, quam ago praelatorum, magis destruam, certe quod pura conscientia dicere possum,solius Christi,& verit iis causam cupio agere, Bretius vero,qui causam agit suorum principum,tanta dexteritate agit,ut ostendimus quod nullum
eis subditum relinquit ii a ipsa re, in qua auctoritatem illis tribuit, quod ut exemplo proprio iam dicam, certe principissio illustristimo duci nullus hostis plus potest inferre maloria, quam quae ex hac doctrina Brenti, contra eum manifestillime sequuntur.Non ignorat Brentius,nec est ullus, qui ignoret quod hi iudicium circa controuersias has Caesaris, supremi principum Germaniae domini. Deinde Ferdinandi Romanoru regis, de domini Austriae, cuius Uvirtenbergensis dux seu- datarius est,& subditus: nec solum nouimus qtud sentiant,sed, quod id velint ab omnibus subditis obseruari, de teneri, saepe testati sunt principibus in suis publicis conuentibus. Si ergo
debent principes omnium poenarum genere persequi contrariam fidem, sequentes eius,quam ipsi iudicant veram,debet imperator, de rex Romanorum ducem Vvirtenbergensem cog re ad ea sequenda . Armat itaque Brentius Principes summos contra situm dominum,ut scilicet ipsi merito possintdicere: ecce doctoris tui, & propugnatoris Brentu sequimur sententia,
298쪽
ci omnino fidem, quam nos certo veram esse credimus multo iustius quὶm tu tuam,volumus ut sequaris: idque omni auctoritate nostra,vt fiat, mus actitri. aut igitur ditionem,& vitam amittes,aut parebis. Nonne haec manifestissime Brentius docet:& hoc ex illa doctrina utilitatis adseri suo domino, imo fidei suae, contra quam hoc verbo potentiam excitat tantorum
principum sic igitur suo principi conciliat seperiorum principum pratiam: sed hoc nomine dignus, cui ille agnoscat, quod
primo in totam fidem suam, quam ille pre omnibus alijs rebus amare debet: Denique de in seipso ide commisit: excitat enim vires im peratoris, de regis Romanorum, primo certe in priamos auctores nouae huius fidei, quorum ille non infimus est.
Quid igitur mirum si sua tam praecipiti loquacitate noceat principi suo qui in se primo summam potentiam excitauit si, quod Brentius dicit illi fecerint, primo ille peribit, nisi forte audeat imperatorem, de Romanorum regem impios princia pes dicere. Non habet quo effusiat Brentius , nisi fateatur, quod reuera agit, ut in hac causa salutis, de fidei quemlibet suo iudicio relinquat. Sed quia vidimus quid attulit suo principi erga superiores,videamus iam, qualiter subditos illi reddit deuinctos, Praecipiat ait princeps,quod videbitur. de qui
aliter iudicauerint, non pareant: quia nec debent,nec possunt idem, nisi ut iudieauerint. Itaque superiores, imperator, de . omanorum rex persequentur ducem, nisi illorum fidem sequatur: subditi vero non parebunt et :& hoc eodem modo eueniet principibus Germaniae caeteris. Vide igitur qualiter egerit illorum causam Brentius, dc vide qu uri verum tit illud
prophetae, Qui te beatum dicut psi te decipiunt,& viam pressuum tuorum dissipant. Fateor me credere, quod cum haec Brentius scriberet,inemor non erat imperatoris, de Romano . rum regis. Nam si hoc cogitasset,aut tacuisset , aut non tanti; verbis eos excitaret,& armaret aduersus, non tantum dicam,
suum dominum, sed etiam seipsum,& suos omnes. Non vidit, rubd hae doctrina seditionem totius Germanice, dc ultima es lationem afferebat.Sed quanta hςc inconsideratio,no cogitare,cdm de principibus loquitur, primos,de summos Ge
299쪽
maniae principes,& cum pro eorum auctoritate declaraa omnes subditos ab eis eximere Non itaque opus est, ut responde amus Brentio, quandoquidem tam manifeste sibi ipsi con- , , tradicit & seipsum destruit. Paradoxon illud ,vel oraculum podi, tilis,nullo modo licitum esse alicui in causa aeternae salutis ali , , nae sententiae inhaerere, ut illam amplectatur sine proprio iudia , cio non est opus alijs verbis confutare, clim ex eo totius hi mani generis dissuatio sequatur: de omnis auctoritas, omnisa ue potestas est ecclesiastica,&spiritualis negetur: auferaturque omnis obedientia in rebus omnibus fidei, & salutis aete nq,in quibus maxime necessaria est. Ob quam etiam conseruandam utraque potestas,& ecclesiastica, la ciuilis maxime in E clesia introducta sunt. Ex his igitur, o uae Brentius de pro suoru principii, & cotra episcoporu,ministrorumq; Christi auctoriatate in definiedis dubius circa religione dicit:& quam vera sinu de quantu causam suam adiuuet satis credimus ostensum esse. cap 2 Nec est hoc loco omittendum, quod, ut episcopos a i udi- fm- cio excludat dubiorum,excipit aduersus eos , de corruptionet
Ibra contra morum,& vita longe aliena ab Apostolis At propter haec a lon piseopol te costio eos deiiciat, quasi vero nihil horum in principibus inguis pro ueniri positi, aut ignoremus qualis suerit Iulianus Imperator: tiira excipiat ut de Nerone, Maximiano, Decio, de alijs, qui alieni Omnis
de moribus; fuerunt a Christo taceamus:& inter eos, qui religionem Chri-qμod no mia stianam prosesii sitiat,non latet qualis fuerit Valens imperat , coutra vel quid Iustina imperatris per lilium Valentinianum iuuςnem . principei se egerit aduersus catholicam Ecclesiam, re sanctistimum Am- ripotcii. brosium:& ipsorum imperatorum, de principum piorum, de optimὰ meritorii de Ecclesia,& religione nostra,non pauca i simus grauiora etiam crimina. Itaque siue antiquos principes spectes, siue proximiores nobis spectemus, non est quod ad
mores attinet vita eorum omnino inculpabilis: visi episcopos. propter hoc reieceris,non sit defuturuna, contra princia
pes excipi possit', quod sine cuiusquam iniuri dictum accipi
volumus. Nec enim nunc vel in aliquem certum, quod nobis nec licet nec libet, dicimus nec in statum ipsum, in quo non dubitamus,licut in caeteris hominum conditionibus, vitae
300쪽
hne instim Hsinon deesse quam plurimos omni Praeditos Artu-
te,alios mediocri, alios etiam reprehensibiles: sed haec eo alla ta fiant,ut, quam iniquὸ Brentius omnes praelatos tam frequenter in his Pro legomenis traducat, ostendatur, cuius crimina tionibus praecedenti loco respondimus,quanauis nulla alia responsione sit opus,quam sua ipsius,qui per malos hunimos fatetur effici id ad quod a Domino ordinati sunt. At nos ostendimus episcopos, legitimosque pastores, α doctores Ecclesiae quales sunt: qui sedi Petri communicant, ct legitimo ordine ingressi sunt Ecclesiam i ordinatos esse a Christo ad docendos populos in his, quae ad salutem aeternam spectant. Et quidem certissimum est ex dictis aut nullos esse a Christo ad hoc orditinatos quod ne verisimile quide est alit nullos alios esse, quam istos,quibus ille dicit, Praedicate euangelium,& docete omnes
ntes, &c. ergo etiam, & si peccatores sint, efficiet per illospiritus sanctus ad quod ordinati sunt. Frustra itaque de vita, ct moribus calumniatur Brentius,& ostendit se nihil aliud agere,quam ut hoc nomino odiosos reddat,& contemptibile, nodalis ministros Ecclesiae Ic tamen,ait mox in principio, quod
ii quid durius in praelatos dici videbitur, mihi sit imputad um. quare obsecroὶ quia dico ad principes non pertinere dubia e ga fidem, &. religionem definire. si hoc falsum est, mihi esset inurenda nota, non praelatis omnibus. sed qui veritate certist ma se premi videbat,cum eam haberet odio, quid potuit ag
Ie,questi in c0ntumelias prorumpere Haec enim stini eorum, quae loquitur ii hoc praecipue loco de principum suorum au- ccp-λλ. Oritate arima certe portio : cui cum sit responsum, iam re Verba illa. spondzndum est his,quae contra ea, quae diximus inpr fatione Vo post me catholicae nostrae assertionis Brentius loquitur, non rei ciens Sathananibutantum, sed cotemnens illa.Diximus enim quae maxime credi titumoboamus necessaria praecipue principibus, & eat ipsa nune iterum si h consideranda proponimus : ut tarn s sui isque contei tqs sit. nec velit iudex esse harum controuersarum fidei, quod nec cessabimus unquam in illustrissimo duci in cunctis,qiuaudire volunt inculcare, α repetere ne se constituant iudices ilia dei,& religionis.quo unico yerbo adhibita est medela praesen-