장음표시 사용
321쪽
de sanam doctrina manifestξ ostendam, quae sua ipsa virtute. suo splendore, & luce facile tenebras errorum excludit, nisi ab eorum sorte oculis, quorum Deus huius seculi excaecauit mentes, ut non fulgeat eis illuminatio euangeli j gloriae Christi. De ratione, qua iudicandum est in dubiis religionis dicturi, ostendemus prius Scripturam sacram esse fundamentum , ad quam in hoc iudicio tanquam ad primam regula cuncta sunt exigenda. Deinde quod haec Scriptura necesse habeat ex Apostolica traditione explicari, quae traditio auctori tate quidem,non inferior est Scriptura quς in ea probatur, &commendatur,antiquitate vero illa praecellit. Quare ubi Scruptura ambigua est,& obscura, ab ea exponitur : ubi succincte, ct minus plene aliquid docet,ab ea explicatur. Tertiam quod traditio haec consensu omnium Ecclenarum,& temporum asenoscenda est: consensus vero hic Ecclesiarum testimonijs consenis patrum, qui ab Apostolis verbo, ct scripto Ecclesias dotacuerunt , certissimὸ probatur. Quartum denique consensum hunc in Concili)s episcoporum inquirendum este, di ex eo definienda dubia circa fidem & religionem.Itaque, ut in asse tione catholica diximus, ultimum hoc viventium , scilicet&praesentium episcoporum Concilium, iudicium est vitium , &quod semper ad manum haberi possit, atque ideo vltimum,
cui omnes parere debeant.Si vero quaeratur a me, unde, ct ex
rua lege,& auctoritate iudicare debeant, non dubito responendum esse , qudd ex Scriptura sacra huius intellectum, &explicationem, quum ambigua est, ex traditione Apostoloruasserimus quaerendam: traditione Apostolorum, testimoni)s, ct consensu patrum probari. Quatuor itaque haec,quae sunt Proposita, Scriptura sacra, traditio Apostolica, patrum con-sἡnlus,episcoporum Concilia,nobis a Deo data,in quibus veram fidem & religionem ad aeternam nostram falutem necensaria, quaerere debeamus,& inuenire possimus mec quicquam
horum extra illa, quae non aliena, aut contraria inter sese cogitanda sunt, sed consona, & Per omnia consentientia: atque ideo ordinatissima Dei dispositione inter se coli ent, ita , ut
ab illo primo , usque ad hoc ultimum ordinatὸ sit descendendum
322쪽
dum nobis, & ab hoc illimo ad primum illud ascendendum: postqua enim sacri libri scripti sunt, & recepti in Ecclesi' priamum in stabilieda fide scriptura est: piamum inqua certitudia' ne,& auctoritate.Secundu huic proximum Apostolica est tra ditio,qua Scriptura ipsa suscepta est in Ecclesia,& explicatur: :quare, quod secundum fradum ei damus post receptam scripturam, ut dictum est, secundum certitudinem intelligimus Nihil est in Ecclesia certius nihil magis constat, quam canopi. ci libri,praecipue de quibus nunqwim dubitatum es. traditio
vero Apostolica non ita est conitituta, nec certa omnibus, sed non minor est auctoritate ipsa Scriptura, ut ostendemus;
verum Scriptura hoc sibi propriu quodammodo, ac peculiare traditio tibi vendicat , quod apertior est, ct plenior: non
quod scriptura imperfectum aliquid habeat, quae ab ipsb Deo
scripta, eiusque infallibili iudicio , ad humani ingeni; captum perfectistime coaptata est pro huius vitae statu, de condatione,& reliquas omnibus,quae Deus per eam, & in ea efficere inter
dit. itaque Spiritus sanctus sapimtissima dispositione inter scripturam,& traditionem Apostolorum,quibus sua nobis mysteria reuelare dignatus est,haec ita distribuit, ut altera certior,altera plenior de explicatior sit, cum utraque reuera ab ipso sit. Iam tertium locum dignitatis,& auctoritatis damus consensui. patrum, qui ipse est consensus Ecclesiae, cuius nunquam certa monumeno ge sunt,& testimonia:quare in eo scripturae,& traditionis veritatem,& sunsum inii enimus.Quartum denique lis cum praesciitibus, ct vitiis Concili)s damus, per quae tanquam per iudicem vivum praesentia omnia dubia finiantur. Hic igiarur est ordo,α distinctio horum quatuor. quae nobis certa r
gula fidei tradit: α vi ab hoc vitimo iam ascendamus ad prumum , in Concili)s quaeritur veritas fides ,re morum Christi norum, idque ex scriptura, Apostolica traditione, consensuque patrum omnium praeteritorum, ita scilicet ut quod consonum est naturae nostrae, ab inferioribus, ct proximioribus accendentes ad supremum illud, α ultimum perueniamus . Hoc pacto,in Concilijsquaeritur sensiis patrum praecedentium, a queEccles idque ex testimon f,&scriptis eorum. Hoc osten
323쪽
demus reipsa actum suisse in Conei libet, ex hoe consensu,& testimoniis patrum traditio Apostolica, est enim certum hune consentum non aliunde ortum, quam quia quae Apostoli ira diderunt suis discipulis, quos magistros dederunt. Ecclesiis, eadem ipsi sibi proximis reliqnerunt: atque ita usque ad vitia mos ventum est. in hac verb traditione intelligitur, verus seimsus scripturix, cuin verba ainbigtra,vel contra s e pugnantia occurrunt , de integra ratio cultas, de reliquorum pertinentium
ad salutari, quae in scriptura implicise tantum , de sub utili rationi tradita sunt. Haec re ex his, quae proximo loco dicta sunt, & prius in assertione nostra catholic de scholhs in capistibus praecipuὸ de Scriptura, te Ecclesia,de Concili)s, de scriptoribus ecclesiasticis satis putamus probari,& explicari, a ferrique circa ea quicquid merito dubitari poterat, nisi ploeuesct Brentio nullis certes rationibus, sed clamoribus d conis uitiis,ut alia omittamus,omnia confundere,iniscere,de turbare in oculis simplicitur, Nam, quod teste conscientia coram
Deo asserimus, nihil aliud in his protegomenis inuenimus, quam quae ad subuertendos simplices,& nimium credulos va lere possint: nisi quod suo more in quibus tam manifestis quiadem,& certis immoratur,dc spaciatur ut illis venenum abscondat, Sc laqueos. licet itaque satis haec explicata sint,d: Probata, de ostensum nullam meis contradictionem esse, nec scriptura . subijci,aut postponi humanae alicui ainctoritati. ita; ut non ha-bcat Brentius, quid inquirat amplius, quia dicimus aperte in dubi is fidei,proximos,ad quos statim eundum est cepiscopos esse, dc eorum Concilia illi consensum patrum inquirentes ex illo traditionem agnoscunt. ex qua scripturam interpretantur.&explicant in his nil ut incertum, aut consus uni est, cum scriptur 1 est ambigua,nec explicata, traditio quaerenda est, tradiatio inuenitur in consensu, dc testimonijs patrum: eκ isto iudiscant viventes patres, dc praeientia Concilia: nec alterum liora aliud inadedit, aut aufert vel auctoritatem, ci eis caciam alterius: sed scinuicem adiuuant, sibi inuicem ita coniuncta sunt, dc colli ata: yt qui altarum reiecerit omnia reiiciat . Quamuis
itaque haec ita sint constituta,ut molcstum nouis si diutius da
324쪽
e A T M o L. e o N ν η s. ' i silli loqui,addamus tamen pauca, quo lucidiora fant osten . . damus primum, quam inter se quatuor ista, qtue diximus co- ' .haereat ita, ut qui unum ex eis negauerid, reliqua omnia nugas eis, se eommunicatur. Atque ab his, tuae pro i di imV , s filiara aggrediamur,scriptura inquit,Tenete traditiones,quas didici- stis,sive per sermonem me per epistolam nostram, Vm di, no is diacit,caetera eum venero ipse disponam:quo Ostendixur P ulum f. .ευ, ω, multa praesentem verbo constituisse in Ecclesijs quae ad Ordi - c.ii inem,rationemque cultus pertinent,& ut Augustanus dicit, hie locus,ex epistola ad Corinthios , praecipue ostendit ritum S cramenti Eucliaristiae, quem tota seruat Ecclesia ab eo trada--Ei o.
tum . Denique de eodem Paulo ipsa Scriptura in uix: Peram- V ..i
scriptura traditionemdam ostendit,idem Pata ub Ma M.,
mamentum veritatis 3: Christus. Portae inseri non praeu Jζbux Let hibi aduersus eam: eadem scriptura est , Ch ictus dedit quosdam quidem Apostolos alios Euangelistas,alicspastore ,α docto' roes . . res in aedificationem corporis Christi,& ipsa pracipit his obς , coimi icinentiam praestari ab omnibus,Obedite,inquit, praepositis v siris de subiacete eis, confirmat igitur consensum Ecesinae cer - . tissimum esse:confirmat patrum , ct doctorum sensum Eccle- siae etiam ede debere, hoc est, subditorum omnium de populorum,atque ita utriunque horum firmum,& stabile in fide,&Christianis,phique moribus esse. Eadem scriptura tandem ait Si duo ex vobis consenserant silper terram,de Omni re,quam cunque petierint,sietallis,ubi enim simi duo, vel tres in nomi- Nd . it. ne meo, in medio eorum sum. Ips et inquit cum orta esset contentio,& dubitatio de obseruatione legalium,conueneriit
Apostolio seniores videre de verbo hoc. Et ibide, quod post Act. is diuuentem disputationem eis vitum est dicunt. Spiritui sancto ct sisi visum esse It eadem mittit omnes in dubi)s. ad audiendos patres vitientes: interroga patrem tuum,inquit,&annunciabit tablisit un: In nuutitudine presbyterorum prude, Eollam a I
325쪽
tium sta & sapientiae illorum ex corde coniungere: ut omnem Mast.23. enarrationem Dei posis audire. Et Christus ipse,Super cath dram Moysi sederunt scribae & Pharisaei,omnia ergo, quaecun is que dixerint vobis,seruate, de facite dat ergo auctori tate Con citus patrum, de omnes subijci illis. Ita igitur scriptura ipsa - ' traditionem Apostolicam, cosensum Ecclesiarum,dc patrum,
. - & eorum Concilia commendat,eam auctoritatem illis dat, ut qui alterum horum negauerit, necesse sit eum scripturam nesa ad Ti.2. garς Ipsa eadem ,quae de se ait, omnis scriptura diuinitus inspirata,vtilis est ad docendum,ad arguendum,&c.ut perfectus sit homo Dei,docet nos, de reliqua naec tria nobis ostendit, tanquam in lamenta certissima fidei,& pie tis. Haec de scripti ra,iam ad secundum .Traditio primbdat nobis Scripturam sacram illa dicit hcc est diuina ad nos reuelatio,hς cripta sunt a Spiritu sancto dicente Augustino, Ego vero euangelio non crederem, nisi me Ecclesiae commoueret auctoritas,& manifestillima ratione hoc ostendente.Non enim euangelium Romine Andreae,aut Nicodemi reiectum est,&Matthaei atque Maeci, de reliqua duo recepta alia ratione,quam quia ita Apostoli tradiderunt: id luci ut Aug. affirmat testimonio Ecclesiaru, quas Apostoli constituerunt. Eadem traditio habet succestio- nem Apostolorum, de auctoritatem succedentium eis: eadem habet usum , de consuetudinem cogendorum in rebus dubijs Conciliorum. Itaque de haec etiam traditio reliqua tria contirmat,scripturam testii nonioru patrum auctoritatem Concilia, nec de ipsis testimonias patrum,' Concili)s,opus est , ut plura dicamus : manifestissima sunt consona testimonia patrum descripturae auctoritate,& veritate, de traditionum certitudine, de stabilitate, de de necellitate Conciliorii, sicut etiam in ipsis, Concili)s manifestilline est recepta,& probata scriptura,agnitita traditio,& consensus patram inuestigatus,& inuentus. 'cap.3s. De Sed iam de singulis horum pauca attingenda stat et quo seripturae sum haec confirmentur,& Brenth calumniis respondeatur. Aggre' carae ductorio diamur ergo de scriptura,& traditio ne simul. Scripturae sacrartate Cr vlia maiestatem , de auctoritate m, quibus in culmine est literarum
litate. Omnium,omnes agaoscimus,& confitemur: quantumque i, neficium
326쪽
neΞeium Dei st,nobis eam dedisse, fatemur non posme nos satis aut dicere aut intelligere. De qua meri 6 Psalmista inquit, Quomodo dilexi legem tua Domine tota die meditatio mea est.Et iteris Quam dulcia laucibus meis eloquia tua stiper melori meo: Et alibi,Desiderabilia super aurit,& Iapidem precio
sum multum. Agnoscimus altissimum Dei cosilium, & curant salutis nostrae in data nobis sacra Scriptura, in qua aeternae illius sapientiae,& unigeniti verbi Patri vhabemus rationem, a que iudicium de Deo,de nobis deque rebus omnibus quid i qui debeamus: & agnoscinius Dei voluntatem primam, & solam regulam piarum omnium actionii, & haec habemus quasi in repositorio quodam, d thesauro recondita in Scriptura sacra, unde quotiesnecesse est liceat nobis haurire diu ime sapienti; salutarem aquam,& bonitatis eius immensam dulcedinem degustare,qua ignorantia nostra instruitur erigitur infirmitaς, prauae edindisciplinari cogitationes expelluntur cx cordibus, generatur aliς dignae Deo,& accenditur cor nostrum ad amanda & delideranda diuina, de contemnenda terrena. Quis satis dicere valet, sacrae Scripturae fructum , propter quem merito de ea dictum est, Non recedat volume legis huius ab Ore tuo, sed meditaberis in eo diebus,ae noctibiis ut custodias,& facias omnia,quae scripta sunt in eo: tunc diriges viam tuam, S 4nteiliges eam. En fiuctum Scripti e sacrae, qua dignatus est Deus ipse scribere, dum ad hoc agendum de mouit animos scriben. . tium,& illis ita astitit, ut non dubitemus ab eo esse milia illis suggesta,& quae scriberent,& modum rationemque qui scri- . rent.& verissimum esse de omnibus facta iiii Meraram scri ptoribus, quod in Psalmo scriptum est, Lingua mea calamus scribae velociter scribentis.quia enim verba simi quae scribun
tur, ad subueniendum desectili memoriae, ad loquendum ab, sentibus,merito linguam ad ipsa referimus verba, quς scripta sunt: id quod Petrus apertius dixit, Non voluntate,inquiens, a. preti humina, allata est aliquando prophesiae sed Spiritu sancto inaspirati locuti sunt sancti Dei homines. Hanc igitur scriptura,
de cuius veritate nulla ratione dubitandum est, cuius auctori
tationimis humana ratio, auctoritas , imo Angelica cede-
327쪽
re debet. Agnoscimus 2 Christo,& Apostolis nobis eomme
datam esse non verbis modo, sed etiam exemplis: dum Se seimpturae auctoritatibuvsua confirmant:& , ut nos hoc ipsum sectamus,admonent.Christus suam diuinitatem probas Iudaeis: Quomodo ait David in spiritu vocat eum Dominum dicens: Dixit dominus domino meo. Et rursum citas illud Ego dixi, Dii estis.Si illos vocat deos,ad quos sermo Dei factus est quia sic sanctificauit:& in perpetuum dicitis,Blasphemas, quia dixi filius Dei stim. Et illis ait Scrutamini scripturas, in quibus putatis vos vitam habere, quia illae testimonium perhibet de me. Et discipulis ait, Ouja sic scriptii est, de sic oportuit Christum pati,de aperuit illis senium ut intelligerent seripturam. Et Apostoli ipsodem agunt cum suis discipulis. Permane,inquit Pauia lus Timotheo suo, in his, quae didicisti, dc credita sinit tibi, scient a quo didiceris , & quia ab i.itantia sacra literas nosti, quae te possunt instruere ad salutem per fidem . quae est in Iesu Christo.Illud etiam agnoscimus, quam sint eis ces prophetaliae adpersuadendam iidem & Iudaeis, ui ea , quae tanto tem pore prias legerint, manifestillime in toto Christo postea isti. Pleri conspexerunt. in qtubus prophetiis adeo nihil corii. quae
tacta sunt,omissum est:ut etiam suae ipsorum caecitatis mani iasti sitimas habuerint prophetiasiae quo Aug. exponit illud , Erit vita tua pendens ante oculos iups, & non credes vitae tuae. Et est illud apertius de eadem re, Expadi manus meas tota die ad populum incredulum.Nec ibium Iudaeis, sed Gentibus.& nobis omnibus totius temporis Christianis efficacillime persu det fidein,tanta,tamque certis lima consonantia prophetarum& euangeliorui dum quod in istis legimus factum tam suauia ter,iam sine ulla violentia, tanto tempore prius praedictum in illis agnoscimus: quae saluberrime etiam euicit in nobis At pauca quae complenda restant,de vitinia resurrectione, a iudieiis, atque retributione aeterna,videntes tanta,quae praedusta erant,
α impostibilia videbantur tam plenὸ impleta, non dubi mus certis limξ futura. Haec omnia nobis, & multo plura confert Scriptura sacra,in qua,& per quam sella quidam conuictus fit inter Deum , & hominem:ut audiamus ipsum loquentem nodibis:
328쪽
bis:&quasi cum praesente ipsi loqui possumus,la hoc quoties libuerit quoties placuerit libros sacros inspicere.Merito prooinde de hae diuina sapientia, quae sacris libris continetur, dcaeterna mia,quae in eis nobis loquitur, in libro Sapientiae scri- -Haptum est. Proposui ergo hanc adducere mihi ad conuiuendii, sciens quoniam mecum communicabit de bonis suis, de erit allocutio cogitationis,& tςdis mei. Felix proinde ille qui hanc scripturam,& Deum mea in iocietatem, de contubernium vinti ait esuit:& beatus plane,cuius delectatio omnis in lege Domini,& in ea meditabitur die ac nocte,iuxta Psal.sententiam.
Haec quidem certis sina sinit, de quibus nec unquam dubi- cap. tauimus,nec nisi magna cum animi voluptate, de ardenti desi- mod lex Mderio locuti sumus in laudem,& commendationem scripturae. tus scripta quod ideo dicimus,quoniam audet Brentius dicere pr ter vo- fuit ad per Iuntatem mea, & inuitum me asserere libros sacros esse a Spia sectionem staritu sancto, de scripturam sacram esse diuinam reuelationem tus illius βία
factam Ecclesiae.VUi intuere,rogo, libertatem hominis . de te- n cando meritatem iudicandi: nam si de animo meo iudicat, ostendat pertiaci unde hoc habet,ubi scilicet,aut dixerim, aut ostenderim Scrupturam sacram mihi non placere,aut me de ea non bene senti-re,Vel minus , quam quod sit diuina reuelatio, cui subdita est omnis creatura.Sed illo omisso,restat ut paucis etiam de ratior ne,qua scripta sunt diuina verba, agamus. Igitur illud statuatur ut certillimum,quod hoc scribendi diuina verba,atque re uelationes consilium,ob imperfectionem,& infirmitatem hi manam est excogitatum a Deo,atque infirmioribus, ct impersectioribus muis expediens, sanetioribus verb& purioribus, aut minus, aut nullo modo necessarium: id quod apertissimanos docet experientia, quae ostendit etiam nec semper suille scripturam,atque ideo non necessariam omnino ad iidem.De
qua re,cum multa a multis dicta sunt, de ὶ nobis etiam, quibus hoc certissimum esse constat, in hoc loco solius Chry s stoini nobis sufficiat auctoritas,qui homelia prima in Matth usanctistime,& eloquetissime,oportuerat quidem,inquit,nihil
nos indigere auxilio literarum: sed tam mundam in omnibus
exhibere vitam, ut librorum vice gratia Spiritus sancti ute-
329쪽
reinur,& sciit atramento illi, ita corda Inscriberentur lti tu quia vero hanc a nobis excussimus gratia, ase vel ad secuniadam nauigationem animum adiiciamus. Haec ille in exordio
proponit, Noxque sublimius multo esse sine literis, vel scri Ptura Spiritus sancti gratia Deum agnoscere ex verbis ipsius Dei, de operibus ostendit. Nam de Noe, inquit, de Abrahae, eiusque posteris.& Iob,& Moy si,no per literas,sed per seme
ipsu in locutus est: quia scilicet munda eorum corda rexerat, postqtiam vero omnis populus Iudaeorum in vitiorum ima delapsus est, ne cellario iam inde literae dantur ac tabulς: quod. ostendit etiam in nouo Testamento accidisse: siquidem nec
Apostolis, inquit, scriptum aliquid tradidit Christias: sed pro literis sancti Spiritus se illis daturum gratiam repromisit, ill
inquit docebit vos omnia.Vides,quam sancte, quam dilucidόChrysostomus scripturarum ardentissimus amator imperi ctioni, de impuritati nostrae tribuit, quod Scriptura sacra sit data nobis, uod illa indigeamus , de agnoscat multo purius, de integrius Dei cognitionem, aut solo verbo, aut certe interiori tantum reuelatione hominibus participari. &lane quo diuina nobis purgatiora,& ut ita dicam ab omni similitudin atque ab omni re corporea magis separata traduntur, signum est Purgatioris animi, diuinarumque rerum capacioris, de illa multo persectius agnoscuntur.De qua re altissimus ille theologus Dionysius frequenter, de libro de diuinis nominibus, Id de mystica Theologia specialiter loquitur: nebulam illam, de cauliginem, in quam Moyses ingreditur,interpretatur e luin maa sensibus omnibus, de creaturis in cognoscendo Deo elongatione. Adiungamus & his duobus tertium Aug. qui , in libro de doctrina Christiana etiam post scriptas iam sacras literas, ingenue fatetur subnixum fide,ipe, de charitate non indigere libris,nisi ad alios docendum iam multos, inquit,in solitudia ne per haec tria sine codicibus vivere, in quibus illud impleri credit: Sive prophetiae euacuabuntur, siue linguae cessabun &c. Et ad illa tria conseruanda scripturas omnes,quasi machianas dicit. Ex his vero&illud agnoscimus, quod. scriptura, de patrum doctrina confirmat: tantam illam scribendauegis..e- r ris
330쪽
eeris extra Dei, atque lapideis etiam tabulis in arca Testamenti ex incorruptibili ligno, atque auro fabricata seruandi ad duritiem cordis Israelitici illius populi, de legis iptius, atquet temporis, & status, quo sub illa vivebant significanda pertinui: se:&: longξ illa omnia Inouae legis perse'ione , statuque
nostro & tempore gratiae reuelatae suisse. Scribitur itaq; tabulis lapideis lex quet, ut Paulus inquit, mortis minii ratio erat, a. corint no lapideis cordibus timore edomandis , de in seruitutem redigenais,populoque durae ceruicis data est agit sane Deus, quari cum absentibus,& longe positis,cum Iudaeorum populo per illas literas. Lex itaque illa ex sua propria ratione non ad iustificandum dabatur nec perficiendum homines. Nam, Ut Pau .. . , ius inquit,si ex lege iustitia Christus gratis mortuus est:& r - sum, quicunque ex operibus legis uint, sub maledicto fiunt: scriptum est enim, Maledictus omnis, qui non permanserit in omnibus,quae scripta sunt in libro legis, ut faciat ea, de denique ait nihil ad persectum adduxit lex: de propterea nec De homines coniungebat,aut adoptionem filiorum conserebat: sed tanquam seruis,qui non manent in domo inaeternum seuerius proponebantur edicta. Ex quibus omnibus legem illam propria quadam, de necessaria sibi ratione scriptam vocamus: quae nisi scriberetur,quod ad ea attinet, quae exterilis tantum Proponebatur, de ad eos qui sub illa erant, necesse erat ut non staret. Ouicquid itaque de diligeretica seribendae legis a Moy sie
fieri, vel a Deo praecipi legimus, &de tabulis a Deo tr ditis, cap. 3 .Euade quibus Brentius loco suo de scriptura loquitur, intςlliga- gelia, er lemus propivi,& peculiariter ad veterem illam legem pertinere: gegrati eis o quam non vano labore,sed magno certὶ fructu, dc in aedifica- necessariotionem nostram scimus scriptam. Euangelium Vero seripta: sed
lex gratiae in alium longὸ finem, & alio fructu a Deo datum infusa fune
per prophetam,cuius testimonio Paulus utitur,ostenditur no eordibus: Dis non scriptum esse literis,in tabulis: sed infusum cordibus. quo nomine
Feriam, inquit Propheta, domui Israel, de domui Iuda foedus ala e veteri nouum, non secundum pactum, quod pepigi cum patribus differt.
vestris,ut educerem illos de terra Aegypti : paruim quod irri- Hierist.2um secςrunt,& ego dominatus sum eorum: vel ut Paulus in- Ad Heb. 2