장음표시 사용
471쪽
Eeclesiae,& omnium illatum rerum, quibus aut quas lactenutrit illa paruulos, aut certe, quae permittit accestu aetatis sine difficultate amputanda, uae paruulis sne turbatione maxima amputari non possint. Certum est utriusque horum generis multa et Ie in Ecclesia:ritus,& e remoniae sacramentorum lac
sunt necessarium paruulis: sed quod a quibusdam in eis sortE
exceditur,quod nimium his intenti delectantur eis,non assu gunt ad alia , condonat Ecclesia infirmitati. haec omnia quid aliud haeretici faciunt,quam contemneres Proinde satis ostenditur, dulcedine hac lemonis scripturae inflatos esse: quare praestitisset eis non legisse: non quod hoc malum scripturast sed a malitia de infirmitate nostra: sicut aegritudines non ἁcibis, sed avitio stomachi generantur. & hoc quidem commune est,ct his qui Latinὸ intelligunt: atque in ea lingua, iam ab Ecclesia recepta legere possunt scripturam et his etiam,qui nonisi in vulgari lingua:sed horum est communius malum. Nec enim dubium est ingenia.quae magis culta sunt, alijs discipli- nis eo capaciora esse sensus 1cripturarum,modo adsit humiliatas,d: timor Dei: rudiora vero inῖenia, & impolita non pon1unt satis commodE in literis illis sacris sine scandalo, sine re rore etiam quandoque versui propter obscuritatem quam ct in metaphoris, & phrasibus sibi propriss scriptura habet. Denique multa sunt, quae non minus obscura sunt legenti lia teras,il non legenti iuxta verbum illud Esaiae, Erit vobis visio omnium sicut verba libri signati: quem cum dederint seientiliteras,dicent lege istum .respondebit non possum,signatus est enim, de dabituriliber nescienti literas, diceturque ei lege: de respondebit, nescio literas .ubi aequales dicit scientes literas et nescientestimo prophetas, α principes minoribus.sed hoc in poenam dicit dari,propter grauissima peccata claudet, inquit, oculos vestros: prophetas de principes vestros, qui vident vita
sones, operiet. hoc nonnunquam a Deo fit,idque ut eo loco osten litur, maxime ob irreuerentiam ,& temeritatem inuadendi scripturam sacram sine vero timore Dei . inquit enim
satim propheta,Eo quod appropinquat populus iste ore suo, dc labidis glorificat me, cor autem cius Joose est a me , Ic. pG
472쪽
'It sapIentia a sapientibus,& intellectus prudentium eius a
scondetur. Quando vero magis haec timere possumus: quam cum passim vulg5 scripturae lecti permittitur. Sed ut hoe interim omittamus ex verbis, quae apud Lucam in coena loquitur Christus, Quado misi vps sine lacculo & pera &c:&, nunc qui habet sacculum,tollat similiter & peram :&,qui non habetvedat tunicam, & emat gladium, quid amplius intelliget idiota ' simplex Christianus, cum in linguam vulgarem transata audierit, quam si omnino nihil intelligat: sicut ex illis, nemine per viam salutaueritis: vel, omnis qui acceperit gladium , gladio peribit, sed haec fores sine errore aliquo audire poterit ad quanta sunt, quae iuxta superficiem literae errorem etiam gignent,quem postea vix post longam disputationem: imo nunquam latis auferre postis. Certe haec sunt omnia illa, quae de iustificatione fidei sine otaribus Paulus loquitur,& huiusmodi multa:ex quibus sicut naeretici dicunt, simpliciter acceptis,
di sicut verum est,peruerse detortis, in alienum sensum, quot millia paruulorum grauisssimis erroribus interierunt. Itaque evulgatio scripturae in omnes linguas Barbaras etiam, in ex pertesque docti inae,ad iudicium totius Ecclesiae,quantum putamus,pertinet. Prim5,quia res noua,ct priori seculo quando
disciplina Ecclesiastica,& doctrinae puritas,& pastorum vigilantia in Ecclesia vigebant,inaudita suit apud Christianos: aut eerte quam raris inna: & non vulgo, sed uni, aut alteri, α unius, aut alterius capitis aut libri facta translatio. mille prioribus annis quando aliquid auditum fuit de transierenda scriptura in vulgarem linguam, tempore scilicet Augustini Ambrosij & illorum grauissimorum patrii Latinorum Quod sidicatur tunc omnes Latine intellexissἡ: quod tracta-.tus,& Homeliae illorum ostendunt ad populos lingua Latina: di Graecorum etiam Graeca. Vndὶ maxime probari putant, nunc etiam icripturam transferendam in omnes linguas, quibus populi Christiani loquuntur,& intelligunt: sicut tunc inquiui cum omnes Graece,aut Latine intelligeret,quia Graece tuum,aut Hebraice scripta erat, Latinὶ translata est. Itaq; existimant & Apostolos, & patres illos primos illis linguis scia-
473쪽
psisse,quae omnibus populis notae erant. si ergo post illa tempora linguae rursus ex varijs mutationibus imperiorum d uastationum & similium casuum diuisae sunt,& confusae, amplius & nec Graeci,nec Latini populi,Graecam, & Latinam in yelligunt linguam, cur non scriptura ipsa Dei linguis se coapiatabit populorum,& coniicscendet huic infirmitati hominum, quorum saluti data est: ut scilicet prima illa intentio eorum, per quos hae literae scriptae sunt, seruetur: quae hoc voluit, ut omnibus communes e sient illae literae. hac sanὶ rationem, quo magis considero, magis videor mihi iam contrariam sentemtiam fouere,si recte omnia pensentur. Na illud primum quod tam certo asseritur Graeca, vel Latina lingua omnes locutos fuisse,easque ab omnibus intellectas, primis Ecclesiae temporibus contrarium est lectioni Aetitum Apostolorum:quot nationes gentium Hierosolymis erant in die pentecostes 'arthi, Medi, Elamiti Sc. &Mut,quomodo nos audiuimus v nul qui que illos loquentes quos scilicet Hebrae aciebant linguam nostram, in qua nati sumus nec scriptura opus est, in hac re noui Testamenti: ipsa diuisio linguarum mox post diluuium aperte in veteri Testamento legitur facta in Babylone iuxta familias,& cognationes filiorum Noe,a quibus inquit scriptura diuisae sunt gentes secundum linguas luas,quas diligenter Ai gustinus conigens,& conserens septuaginta duas ostendit esse. α quamuis Mures ille gentes, quam ainguas arbitretur esse,
iam continua mutatione humanarum omnium rerum, adeo
multiplicatae sint linguae, ut plures si nationes merito cogitari possint, cum mustς prouinci ς sint in quibus plures,atq, diuersae sint linguae. Nequaqua igitur vel Apostoloru, vel illorii patrii tepore nullas alias linguas credamus fuisse:sed duet ill ,Grica,& Latina propter imperia notissimae erant &per uniuerasum orbe cognitς,et quide tuc a siplurimis multo magisq nuc: sed non certe ab omnibus .Hinc Irenaeus, quod superius adnotauimus, A postolos Barbaris dicit praedicasse, & ut ille ii quit quod ad sermon m attinet Barbari erant: ted auditum
euangelium sapicntes, habuerunt sine calamo, vel atramento
α sine literis scriptam in cordibus fidem.Itaque hoc fuit Apo
474쪽
stolorum consilium ut elim loquerentur omnium linguis: non tamen scriberent nisi una,gentium scilicet , qui tunc caeteras omnes nationes Barbaras reputabant: ut sicut Testamentum vetus Hebraice tantlim scriptum est, quia uni Hebraeorum populo: sic nouum Graece tantum,quae lingua tunc gentibus omnibus communior erat, quod intelligimus excepto euangelio Matthiti,quod Hebraice magis ab antiquis omnibus scriptum creditur. Nonne ergo manifeste ostenderunt Apostolidata
opera se noluisse in plures linguas scripta relinquere ea, quae scribenda susceperant Quod vero postea in Latinam linguam
utrumque testamentum tandem transsatum est, nonne credendum est , Spiritus sancti consilium suilli sic enim videmus
consultum esse omnibus diuersarum linguarum populis: cam ubique adsunt, qui ex ea lingua in vulgares propriasque expliacare possent his,qui non intelligunt. Eadem denique ratione
Barbaros etiam constat fuisse illorum patrum tempore inter
Christianos , alijs linguis loquentes: quod satis in scriptis eo
rum ostenditur. CertE A ugustinus nonnunquam mentionem Lib.r.demefacit diuersitatis huius : Punici inquit Christiani baptismum, catorumeria salutem: eucharistiam,vitam vocant. Similia sunt apud alios,& tis, π remis res manifestistima est :& tamen non videmus subisse patrum cap.2 . illorum animos memoriam transserendi in diuersas linguas scripturam alijs rationibus P principio Ecclesiae consultum fuit infirmioribus,breui scilicet traditione praecipuorum mysteriorum fidei in symbolo,quod facit E ab omnibus memoruria teneri possit,& frequenter cogitari.Cerigvel illud satis esse potest ad erigendos animos ad immensam naturae diuinae bonitatem, dc persectionem eiusque erga nos beneficia cogitanda est decalogus,est dominica oratio:in his,ut Augussi inquit, in elicti. summa est totius religionis: in quibus si diligeter explicentur, Laurenti
plenissima est doctrina.His accedunt anniuersariae festiuitates, in quibus & histori euangelicae,& mysteriorum redemptionis nostrς memoria,per singulos annos renouatur,& pr cepta vivendi tradiitur. haec est doctrina simplicium, de populorum
475쪽
Iege veterI eruditos esse omnes, atque doeere sillos suos prae ceperat Deus Memetote,inquit,per Moysen diei huius in quo Exo 10. egresti estis de Aegypto: de eum de celebrando per singes annos sesto illo dixisset,Narrabis,inquit, filio tuo in illa die. hoc est, quod fecit nulli Dominus, quando egressus sum de Aegypto,& erit, inquit,quasi signum in manu tua,& quasi monimentu in ante oculos tuos, Ut lex Domini semper iit in ore
tuo. haec revera,&aptissima simplicibus doctrina.quam in E clesia audiunt,& accipiunt,etiam nullo praedicante,aut docente non quod hoc etiam non diligentissimε curandum sit: viviva voce atque doctrina instruantur populi. sed utcunque id fiat negligenter, non lectione scripturae sacrae supplendum apud simplices populos credimus: scd magis attenta conside ratione mysteriorum illorum, quae nulli non sunt nota in E clesia, de humili oratione ad Deum pro illustratione mentis Risa: de si exteriora alia addenda sunt , episcoportim est tr dere instructionem,admonitionesque vulgari lingua quas a diant simplices.tanta etia difficultas,in qua usque hodie laboratur.' exercet multos transferendi ex Graeca vel Hebraea lingua in solam Latinam,eruditam scilicet, non Barbaram, pro pria,copios am,& aptam significandis animorum conceptibus
ostendit,quato sit difficilius, ct quas impossibile in omnes linguas ineruditas, de Barbaras eam tutE, Sc propriὸ, atque vera
transterre & constat minimam mutationem, aut inconsider
tionem plurimum obesse,& mutare sensum ipsum:quomodo igitur poterit sine periculo ab uno aut altero indocto frequenter in quamlibet linguam transferri scriptura, quae cum a tot eruditissimis in unam Latinam sit translata,non tamen desunt multa,quae vel emendari,vel attentius, de proprius considerari debeant: communis igitur iudici, totius Ecclesiae res est trans. latio quaecunque scripturae sacrae,quae communiter legeda est, de saltem ad omnes ePiscopos,& doctores Ecclesiae cuiussi bellinguae,inquam transiertur scriptura, pertinet iudicium:de ea transatione nec permittenda esset ulla non illorum omnium
consensu probata.Itaque diificultas ipsa fide digna translatio- nem habendi deterrere potest ab hac de transierenda scriptu
476쪽
seessus quidam ab Apostolorum, di patrum exemplo, durius
nimirum nobis videtur tam facile. α non expectato iudicio Ecclesiae id probare: tolerandum sorse iuste videbitur, cum non facile,nec sine scandalo pusillorum,quae iam vulgata sunt auferri possente manibus:verum id extendere non putamus consultum esse. quod si quis causetur non esse aequum omni lectione scripturae priuare populum: huic etiam respondemus, non hoc nos agere,ut nihil legant nihil habeant simplices scripturae acrae: integram quidem illam cibum dicimus solidio- rem,quam captui populi coueniat. sed sunt in ea qplurima quς sitfficiant ad pietatem, & scientiam Christianam & seruadam, ct augendam in fidelium animis haec doctorum diligentia ex- . cerpta, saluberrime credimus omnibus tradi posse , de in omnium linguas transferri: praecipue quae ad mores pertinent,&quae ad prima mysteria fidei: lectiones illae, quae per annum in Ecclesia leguntur,miracula Christi, exempla vitae eius captui simplicium conueniunt. ergo si quid in utilitatem illorum cupimus,lmitemur antiquorum patrum exempla. August.ex omnibus scripturae sacrae libris,quae ad mores pertinent, tempore noui Testamenti in unum librum collegit: quem Speculum appellari voluit, ut Possidonius testis est in vita eius, ct liber ipse ostendit: in quo nihil aliud est nisi quod ad mores pertinet: de
vix ullus liber scripturae omissus est,unde non aliquid sit excerptum. hunc tam pium laborem existimamus simplicibus p pulis suturum utilem. Basilius etiam simile serme argum e tum habet inoctuaginta moralibus regulis,in quarum singulisper multa capita, quae ad mores pertinent, ex nouo duntaxat Testamento magna certὸ dexteritate collegit. Cyprianus etiatribus illis libris ad Quirinum hoc ipsum agit: ut ex scriptura capita quaedam ad formandam fidem: in primis duobus ad disciplinam Christianam docendam, itatertio ex scriptura sacra colligens. Itaque satis hic patres ostenderunt, quid ex script ra omnibus tradi possit.Sunt &alsi apud Graecos& Latinos huius argumenti libri: sed tres hos, de quibus diximus, & ob sanctitatem, & auctoritatem auctorum, & res ipsas etiam iu
477쪽
exemplum praecipu adduximus eorum,quet minori pericul .
de cum fructu etiam ex scripturis sacris transferri possent iis vluin sim Pliciorum: quae omnia nobis dicta sunt ad modestiam persuadendam in scripturae lectione, cui,quatum capere possiimus, maxime repugnat Brenti, illa sententia de proprio iudicio in rebus ad salutem aeternam,ut ille inquit,necessariis. Ob 1a Verum quia,cum in his,quae ad dinoscendos haereticos, usbiritu , Via iamque doctrinam cauendam pertinent, docuerimus illustra-tatis ab refotionem Spiritus sancti necessariam,& ad illam in primis consum mirifu giendum remque Ostenderimus eam esse que scuta nullo ne
nulla ratione g/ri potest,it a quo uis,sibi tribui facile possit, cum nullus sit adieritu, di eorum pracipue, qui obstinatius aliquid assirmant,qui non fauerat diari cise dicat id te a Spiritu sancto habere, & persuadeat, se veraeae eonseati humilitate & pietate id consecutum: hoc iam restare videtur, cum eat holi. Vt 'ua ratione Vere a Spiritu sancto illustretur, agnoscica Beelisia' potur,ostendamus. Dicunt Brentius, ct , & constantistimE dicunt,se esse pusillum illum gregem, cui Christus loquitur, Nolite timere pusillus grex,&c. Atque, quod olim Manichaei
egerunt,paucitate,& humilitate se iactant. Non inquit Brena . . tius contra me ignoro quod a parte sua habeat maximam potentiam, sapientiam,& multitudine huius orbis,& perseqtuantur inquit) multi,& magni paucos de abiectos. Vides igitur ut hoc nomine gloriatur, quod sint abiecti de pauci: atque hoc quasi signo quodam,& cnaractere se ad eos pertinere vult, de . quibus Christus inquit,Arcta est via, quς ducit ad vita,& pa Nuth γ' ci sunt, qui inueniunt eam. Sic enim olim Manichaei dixerunt dum sapientiam, plenamque rerum omniu cognitionem promitterent suis,quod non vulgi,non multorum,sed paucorum est hoc illi dicebant detrahentes fidei, quasi vulgari,ct communi omnibus.Vnde non miror si nunc Brentius,qui omnibus iudicium proprium, certumque de dubi)s, de obscuris sensibus scripturae docet necessarium: ad quod certὸ peruenire dissicilia
limum est,& reuera paucorum, paucitate etiam se commedet.
Id igitur nobis nuc agendum restat, ut signa certa,si qua sunt, ostendamus spiritus instruentis, de docentis eos , qua vera sequuntur de rehciunt falsa: ne cuilibet liceat de Spiritus sancti
478쪽
doctrina gloriari. Multa requirit hic locus, dolatissimum pratabet disputationis campu, de a multis de ea xς ωipta sunt non pauca,quae reuera magis pertinent ad simplices, ct humiles imstruendos, ut discant ea uere S thanae laqueos , quam ad con uincendum verbosos ct argutos disputatores:& multa ex scimpturis colliguntur, quibus discerni possit fallus spiritus a vero. γSed quonia ea etiam omnes sibi eomunia facere volui, nec d sunt verba,non est eis diutius inhaerendu.Certe si quid est quo spiritus erroris a veritatis spiritu discerni possit, ex fructibus, ut inquit Dominus,id est maxime, quod Iacobus ostedit quae Iacob. 3. . sursum est inquiens sapientia primu quidem pudica est, siue castat Deinde pacifica,modesta, suadibilis,hoc est tractabis dedisciplinabilis, bonis consentiens, plena misericordia,& fri etibus bonis , no iudicans,sine simulatione .Haec certistima liugna sunt verae Dei cognitionis verae fidei quae a spiritu illo veritatis sunt, quem Christus promittit inaetermina mansurum eum suis: sicut econtrario illa etiam , quae his opponit manis sta sunt signa spiritus erroris .Quod si zelu ,inquiens, amarum betis, de contentiones sunt in cordibus vestris, nolite gloriari, de mendaces esse aduersus veritatem: non est ista sapientia desursum descendens a Patre luminum,sed terrena,anim
Iis,diabolica.Vbi enim zelus & eontentio ibi inconstantia, de omne opus prauum . Sed haec omnia, de quibus in principio mentionem secimus, magis humili conscientiae propriae, & interiorum secretorum cordis coram Deo inspectione, quam vilis verbis,aut studio assequi possumus. hoc unum toto desiderio Deu precamurivi det nobis omnibus,det mihi,& Brenistio,nos ipsos agnoscere,& no verbis,sed re non nos ipsos praedicare,sed Christum mon nos amare,non nostra gloria quaerere, sed eius qui mist nos,si tame vere omnes a Deo misi sumus.
hoc Brentio,& suis omnibus discipulis,quod nobis,& catholicis omnibus, ideo desideramus, quoniam si hoc verὸ adsit,
nulla erit amaritudo, nulla contentio nulla aemulatio,& facile certὸ conueniet inter nos.Sed iam ad institutum, omissis ergo Seteris,quae omnes ad se trahunt, unum duntaxat manifestis)imum de apertum signum, quo discernitur talsus spiritus a v Gg s ro tana
479쪽
ro tantummodo proponamus: quod non aliud est,qu1m coli sensus cum Z esia catholica. Qua enim certiori ratione agnosci potest,quid a Spiritu sancto nobis inspiretur,quando ille loquatur nobis, quam unica hac eum Ecclesiae catholicae e sentione cuius proculdubio Spiritus sanctus perpetuus,&eertus est inhabitator,Veraque eius vita,& spiritus. quo igitur spiritus Ecclesiae ducere potest aut ubi continere, nisi in suo proprio corpore.quod ille inhabitat & vivificat.Rogabo inquit Christus apertissim E Patrem, & alium paractetum dabit
vobis ut maneat vobiscum inaeternum spiritu veritatis, quem
mundus non potest accipere. De his superius satis: sed nune quam aperia his ostenditur Spiritum sanetiim catholicae Eccleuae spiritum esse . quomodo ergo ab ea separare potest hominem,quem moneti cui aliquid inspirat aut quomodo illu non deseret,qui ab eo se separat corpore,cuius ille spiritus est)M Tito ititur,si decipi nolumus, quicquid nobis qtiantu uis or tionibus, quantumuis omni humilitate, & timore Dei conati tibus vera inuenire inspiratur interius ad exterius magisteria
Ecclesiae exigamus 'cum eo, qualiter conueniat attente consuderemus: quicquid vel ad fidem, vel ad mores pertinens nobis interilis suggeritur. nec timeamus ne id Spiritui sancto displiceat,vel ei iniuriam facere videamur,quali ipsum,qui Deus in, subhciamus hominibus, hoc est Ecclesiae, quae hominum est congregatio. Quomodo enim fieri potest, ut Spiritui sancto displiceat quod vescam eius sponsam constitamus, quam ille
columnam & firmamentum veritatis constituit imo Pom do, cum nobis quicquam insipirat, non ad illam nos mittit
quam Christus,cuius ille etiam spiritus est,imo & ipse cu Christo magistram nobis dedit totius salutaris doctrinae dum Christus iubet ,ut qui Ecclesiam non audierit sit nobis sicut ethn cus,& publieanusZEt ipse Spiritus sanctus loquitur in Prouerbijs. Audi fili mi disciplina Patris tui ,α ne derelinquas legem matris thue ' Quomodo iniuria fieri potest Spiritui sancto in considenda Ecclesia, quam ille certissimὸ gubernat non igitur clim ab interiori inspiratione,quam ille nobis insundit,ad Ecaclesiam confugimus atque illam audimus: a Deo ad homines
480쪽
e A Tuo ti eo N ν 11. peruersia aversione transimus: sed a Deo ipso ad eunde ipsum Deum,ὶ Deo inquam in nobis eristri te , sed non certo, non perpetud,&inseparabiliter.Dubitamus enim A merito dubiotare debemus de nobis ipsis, de de eius incordibus nostris in habitatione. Nam utIob inquit,etiam si venerit ad me,non via MP-39debo illum: ct si abierit, non intelligam, de cum inuocantem exaudierit me non credo, quod audierit vocem meam. Climitaque tutum sit,& humilimum semper de eius in nobis gratia, atque praesentia dubitare, de eius inspirationibus, an ab illo sint Denique eum nos frequenter illum dc amittere posse, de amisisse sciamus quam merito ad eundem,quem certum est in Ecclesia perpetuo,certoque manere, dc nuquam illam deserere confugimus,ὶ priuata scilicet inmiratione quae mihi,aut illi stad publicam illam semper Ecclesiae factam A in ea permanentem: certe ab inferiori ad superiorem. Primo enim id con stat has duas contrarias esse non posse, Ouomodo enim fieri potest, ut contradicat sibi; psi Spiritus sanctus, spiritus veritatis , spiritus unicus, de simplex quomodo in illo contraria esse possuntὶ nonne igitur prudenter facimus,de eius sequimur du- .catum,cum eu certo in Ecclesia, de in eius dogmatibus existentem consulimus de eainspiratione,quam,an ab ipso sit, meri- tb dubitamus di quo essicaciori signo agnoscemus ab illo ellentiam si consentiat cum doctrina, dc fide,cum moribus: qua omnia certum est ab eo esse in Eccles catholica. Igitur illud ex his certissimum est,spiritum omnem, qui ab Zςclesia iep rat,qui ad sequendos,aut credendos eos, ut ab ea recesserunt, ct eius hostes manisesti sunt,monet erroris esse spiritum. Qiu non congregat mecum,inquit Christus, dispergit. s vero alius magis contrarius est Christo quis magis segregat co gregata ab eo,qu&m qui ab Ecclesia separatZquod certum est, proprium esse haereticorum omnium: ut abducant inquit PUsus discipulos post se: quum contra tranquassiillius, de quieti l Spiritus laneti,& eorum , qui illo aguntur, sit proprium nunquam ab Ecclesia discedere. Confirmat hoc maxime, de quissim explicat exemplum Cypriani, cuius superius mentionem fecimus: sentiebat ipse baptizandos denuo ab haereticis baptimi ratos,