장음표시 사용
131쪽
M. Tullius, expugnatas direptasque satis constat s tantum abest ut amrmare liceat
nullam ciuitateni aut insulam,quai rumuis tenuem & exiguam, missi: quae no portus sitos & agros di aliquam partem rmionis atque orae maritunae per Icipia delenderet.
quin ne ni quidem Tyro contigerat quae orbus inter maritimas vita semper cis munitistima, neque Rhiao quamctalle item potentii limam suisse constat, neque Cyzico . nec cui de insulis etiam dicamus Cretae: cum Tyrus ab Alexandro. Rhodos ala Alexandro primum, tum a RomaniS deuicto Antiocho, Cizicus a Mithridate, fudirint expugnatae , Creta vero inlata paulo ante a Metullo, qui inde etiam Creticus dictus est ;direpta & Romano Imperio sit bmisia esset. Vt in si Ciceronem comm Eexplices, & non ah omnibus sed a piratis suas regiones defendisse. 1 et saltem defendere contendisse velis, aegre, ni ea quidem sententia, ab hyperbolica amplificatione possit vindicari. Atque hic lane de nauali leu maritima Atheniensium Carthaginen. sitimque potentia, aut etiam Rhodiorum, quoniam veluti pertransienam id attingit M.Tullius, nihil dicam: praesertim cum res apud historicos su in promptu. illud tamen de Rhodijs commemorabo; vere iam tum nauali gloria floruisse: nam per idesere tempus Romanis opem tulerant contra Antiochum etsi paulo ante Romanis infesti fuerant, ncc non contra Philippum Persis patrem in primo bello Macedonico; 3ο paulo post etiam contra Mithridatem, & denique Pompeio contra piratas ipsos.&ideo iure homin gloriam naualemque discipli ira in inc morat ac testatur : praesertim veloqtii ubi semel Rhodii ab Antiocho ad Romanos dc sciuere , anaicitiam ac fidem
Uirifice coluere . Atque hic non ab re tuerit Obscritasse , M.Tullium dum ait, quaci. i itas viistiam fili non dico Atheniensium quae icquuntur,acsergens repetit, qua ethitar, vicieri contempsisse vel ,ndicio quo iactes, pia termississe usitatu in verbum , inquam:&cum dicere debilisset quae riuitas inquam, dixi si e qua ciWras : qui loquendi modus videri possit illusitatus, quemadmodum is contrario si dixit set qua emitas ac tandem ad rem rediens subiecisset quae riuitas inquam, vssitati illima loquendi formula usus esset. qtianquam qui sorte praeternatierit, trabet authorem Optimum ad quem confugiat. Illud vero quae non per sei ad findexet irato inore dicitur & eleganter, etsi per se ip- sana stiloque dicere potuisset . queuradmc drina ait nihil intera i sitis per procuratorem agas siue per te inum. Q tanquam per ρ ipse sciit aut quid simile elegantius dicitur quam persei sim, & vero a Cicerone irequentius, qui me inquit non poenitebit quod a me ipse non de lauerim . & rursus ineque isse deficerem innique per se ipsa splendet virtus
jnquit alicubi, & alibi, per se ipse ardor mouetur dc similia.
AT hercle aliquot annos continuos ante legem Gabiniam ille Popicas Asmaea. tus inque ad nostram memoriam nomen inuictum in naMalibus pugnis permanserat ἱ magna ac mulιὸ maxima tarte non modὸ utilitatis, sed dignitatis a que imper' caruit.
Una aliarum urbium virtutem commendauerit quam praesetuleriit in agro maritimaque regione tuenda; proferte contrario Romanae Vrsis imbecillitatem atque adeo inscelicitatem ne dicam ignominiam qua per aliquot annos ante Gabiniam legem laborauerat:quς ignom inia eo maior videri potuit quod in maritimis praeliis ante piratas inuictum semper manserat Romanum nomen: quo iactu erat 3 os ut postea magna ac mu Ito maxima parte non modo utilitatis sed dignitatis atque imperii caritisset Populus Romanus . ait vero maxima ex parte non omnino, quia int rim Romani imperii continentem ad quem piratis non patuisset accessiis, conserii astet respiablica. Atque hic etiam ait multo maxime, quemadmodum ab initio dixit multis i .cundi muri de quo. loquendi genere vide quae ibi obseruauimus. interim siquis obiiciat M. illo fuisse probandum Romanum imperium dum piratas inscillos habet et, fuisse nullum nullum enim fuisse statuere visus est j non magna aut
132쪽
maxima ex patre inuni nutum 3 illud monuerim, sirpra non tam negasse tune nullam partem utilitaris ac dignitatis aut etiam imperi j aliquo modo retetam,quam Romanum imperium videri potuisse tune haud ruisse, cum Populi Rom. legata, praetores, quaestores caperenturi aut commeatu publich priuatimque prohiberentur: quod avirmauit, quia licet aliquae adhuc prouinciae ac regiones piratarum arma aut rapinas non sensissent, Romani tamen ipsi earum utilitate regionum privabantur. cum nec inde commeatum excipere neque illuc nauigare sllant. Denique cum penitus
essent interclusi piratarum classe, & ad summam rei frumentariae inopiam adducti; eorsi potentia vel authotitas imperii nomen mereri haud debuit ita ut iure pronunciarit, tibi t- impenum esse Me videbat e Ilic vero nemo expectet ut doceam qui Populus Rom. naualibus pugnis ante legem Gabiniam vel potius ante pirata si imcursiones fuisset inui si id enim ipse M. Ilius iam iam per se ipse indicabit, maritima bella partasque victorias reserens. Tantum dicam Romanos quingentis prismis annis maritimum bellum ignorasse. etsi enim paulo post exactos reges Antia, tum classem obtinuit,&oblongas seu rostratas eiarum naues aliquot Romam adduxi non tamen navali, multo minus maritim decemuit bellor sed cum tenestri praelio eos superasset, classe illos stoliare placuitidum ii quippe siri vales,maritimam
etiam exercerent. Ingressi sunt itaque Romani et re extremo Quinto iaculo, ae s
cundis praeliis usi sunt strε semper, ita ut Carthaglaenses saepe, Antiochum item ac Persen, mari sit perauerint. & ideo pergit.
citari nos, parearissias invicerunt; ij nulis is ora iam praerinibus pans esse
Opulus Rom. reuera cum Carthaginensibus prisis quam cum Αntiocho vel Perse nauali pugna dimicauit e sed tamen noster author ut robustius confiat artumentum, docens eos qui non modo Amtiochum dc Persen, verum etiam Carthaginenses mari exercitatissimos acyratentissimos nauali pugna profligassent, tandem piratis pares esse non potuisse, Carthaginentes memorat ad extremum a gendae orationis gratia. Et cum Antiocho quidem lubet enim Tullianum seruare νώ.-ordinem ὶ decertauit Aemilius Regillus in Syria , qui regiam clamem, quae Annibalin M. apud regem exulanti Pollaenidiquee commissa laecat, lacerauit ac profligauit. quo tempore Antiochus ne praesentiam quidem Romanorum sustinens, secesserat longius: ita ut a seipionibus deinde, cum toto cessisset mari, terra penitus superatus sit. W-.3. Perses vero bello Macedonico secundo terra a Martio Philipsis prius tum ab Aemilio Paulo profi plus, tandem cum mari fugeret, Paulo se dea si a quo in triumphum etiam diurus est.De Carthasinensibus,denique non semel victoriam retulerunt: pri- κλι.a. mo apud Liparas Ca.Duilius, mox etiam L. melius Scipio in Africam nauirans, inde Λttilius Regulus, si non mari certans sed terra,mari tamen adoriens hoste, cias 3ro stm itinenti praecia onustam dc triumpho grauem, quasi maris dominus ad Urbem
misit. Sed & victor fuit Populus Rom. apud Ei uram hostium classe in Italiam n uigante oppressa. Denique a QTuctatio Catulo ciuit hic Catuli de quo in hae M nisana, auus aut pater) Carthaginensium classis quae sexcentarum erat nauium, pe-ni landitus deleta est. Iuth igitur ait ita diu inuictos permansisse Romanos in nau Iibus pugnis. Nam quod in primo bello Punico,RClaudio Consule,classem amiserit Populus Rom.id vero temi stati non hostium virtuti aeceptum est reserendu Quod item Philippum Persis patrem mari item mare eum floria Elasae deuicerit quod tamen a Cicerone pnetermittitur interim ) nihil refert in praesentia:quanquam enim
Levinus cinsul ingenti classe Ionium ingressus, e Praetoria laurum extulerit victo-
133쪽
indjcem,at tamen reuera a T. Flmainio no mari sed terra deuictus cessit Philippus, Denique fateor poli Persen deuictum no semel ad nuc mari pugnasse Populu Rom.& victoriani retulisset nam & Seru:kius Ita ur: cus, Ilodoron, & Lucullus Mithrida . tem, leui celat sed cum Isauricus piratas ipsos cςcidisset, Lucullus recens Mithrida tem deuicisset & p0st legem Gabiniam, nihil erat cur Al. Tullius istorum rationem
hanerer ac inentionem injjceret; praesierxim cum significasset se de iis verba facere quaeat quot annos continuos ante legein Gabiniam euenissent. Iure igitur naualimgna Populi Rom. gloria celςbratur,atque ςius nomen inuictum dicitur,
Nos quoque xi antea non moδὸ Italiam tutam habebamus in ocios omnes
in visimis oris authontate nostra inperj saluos praestare poteramus , tum cum ιnsula Desos tam procul nobis in Aegeo mμra posita, quo omnes undisse cum mere bus atque yner bus commeabant, referta diuιινν , parua sine muro, ni l xia inubant; jdem non modo prouincys atque oris Italia marisimu ac tortubus no-i Uris,sed etiam Ania ram via care amus
Agnam emphasim habent ea quae paulo ante pronunciauit verba 3 rificos quorum maiores Antiochum & quae sequuntur: inde enim veterum Rou.anorum vix tutem ac dign. talcm sic olim enituisse docuit, ut nunc in squalore iacere ostendat. Sed mai re adhuc verborum emisphasi atque orationis pondere, repetit. & quae proxime lubiungit. Siccnim demonstratucierem Popoli Rom. dignitatem dc aut horitatem Italia tota atque adeo toto terrartim Orbe claruisse, ut nunc afflicta item atque prostratam esse confirmet. Ita quidem si aperiorem temporum amplificat authori talem, praesentis extenuat, v I sub piratico bello impetium nullum fuisse ostendat. inam rem,quod pertinet ad lons inquas regiones eorum confirmat exemplo quae ante bellum piraticum in Delo insula euenirent: in ea enim, etsi maximh ab Urbe dissi ta, & vero parua di sine mu to at diuit ijs reserta, omnia erant tu ta; ita ut eo cum mercibus atque oneribus gentes undique commearent: usque adeo Populus Romanus in longinquis etiam regionibus valebat authoritate. Et tamen in praesens
inqiiit 9 non tollim tueri nequit longinquas regiones ac longe positos socios, sed ne inaritimae quidem Italiae oras, sed quid dico Italiae orastimo nec vicinos portus unde quotid.e consccndebamus. quid plura 3 Appia iam via, quae a nobis in Graeciam aut Asiam proficiscentibus quasi porticus terebatur, caremus hoc tempore. Ait vero D Ium insulam in Aegeo mari positam esse hoc est in eo maris tractu qui landitur imter Tenedon insulam & Helle ontum. Procul vero posita dicitur Delos,quod apud priscos illos nauigatio nec vetustissima esset, nec dum illi longe posita maria penetrassent, tantum abest ut Oceanun memadmodum deinde factum est, pervasissent: dii, tametsi aliqua etiam ex parte amplincandi gratia sic loqui potest: alioquin hoc tempore bi euis in Aegeum censesur cursus Brundusio aut Adriatici littore soluentibus. Aegeum veto multis,ns issertum est, quas sporades alias,alias Cycladas, vocant; quod scilicet gyrum post ae& collocatae, vidcantur: inter vero Delos obtinebar principatum, ersique in primis turn eob Apollinis&Dianae ortum ac templum, tum ob celebrem mercatum ac precio vala aliaque id Mn multa, nobilis. Inde vero nomen inuenit, quod cum diu alia quando latuisset .repente apparuissct: Δ. ν enim quasi apparentem dixeris: Et verECycli s vo quia radices non egissent solo, vel quia crescente& decrescente unda&m . oculos callerent,natare ac mergi dicebantur; ita ut minimὰ mirum videri debeat Delon, cum diu latuisset, tandem apparuisse. tametsi ei tandem ut immobilis esset concestum serunt Poetae Apollinis beneficio, quod illum ibi Lato enixa esset. Rtque hinc occasione arrepta suam Patauini Academia Deliam appellavere, Deliam insulam explicases,atqueeniblemate illo exornates, NUNC IMMOTΛ NANET
134쪽
cum enim diu nutasset eorum Academia, ita ut te consistere ac tanquam mergi& desit eicere videretur, tandem Principis serenissimi beneficio censis & honoribus aucta, sperare coepit constantiam de perennitatem. Appia vero via ab urbe Brundusium usque ducebatur, eratque percommoda tutoque terebatur ante piratas; ita ut mirifice stequentaretur, praeseitim ab ijs qui in Graeciam aut Asiam tenderent, vel inde Romam remearent.
3 ι 3 T his temporibus non pudebat magis tus Populi Rom. in hune i inn D- cum ascendere, cum eum nobis maiores vestri exuuiis nauticis ct clopum seoliis ornatum reliquissent.
Cute sane dc apposite, quasi exclamans, Magistratus increpat, atque a leo quotquot per idem tempus du m scilicet Romanu m imperiua piratis tantopere afflictaretur ut prostratum videri posse0 non puduisset in eum ipsium locum, hoc est in Rostra, conscendere,cum is locus a maioribus nauticis exuuijs dcclassium spoliis ac proinde victoriae imperiique monumentis ornatus relictus esset. Neque enim poterat sine iubore ac dedecore Magistratus Populi Rom. ea Rostra tenere quae elient gloriae & victoriae monumentum. Nauticas vero exuuias & classium spolia vocat ea ipsa rostra quae ex Antiatum de quibus victoriam retulissent,nauibus eo contulissent. Fuit Antium Neptunus nunc dicitus Vrbs Laiij quae Romam ad Orientem spectabat, ccc circiter stadijs ab ea distans. quae sane Urbs, quippe maritima aut lit-Ioralis,rostratis nauigijs utebatur. Cum igitur non semel aduersus Romanos cum caeteris Latinis conspirasset ac pugnasset, tandem deuicta, rostratis nauibus spoliata est: hinc rostra a nauibus diuulsa, ut victoriae monumenta, templo quod Hostiliae Curiae
adiacebat, extrinsecus aflixa sunt, ita ut e templo eminerent foro perinde ac pulpita quaedam: atque inde Magistratus Populum alloquebatur qui in Foro conuenisset. 3 Nam Populum in Foro&sub dio audissis concionantes, tum ex Plutarcho demonstrauimus. dum e Rostris ad Populum dicente Roscio, coruus ob Populum succlamantem&obstrepentem in forum cecidit: tum inde confirmari potest , quod cum e Rostris Censores Pompeium atque equites alloquerentur, Pompeius frenatum equum adducebat; atque idem per turmas caeteri iaciebant. Haec igitur rostra vel potius locu m in quo fixa erant, appellat locu m exuuiis nauticis & classi u m spoliis ornatum. tamen Ciceronis verba amplificatione haud carent si Florum audiamus, qui scribit sex tantum oblongas naues abductas ex Antio. verba haec fiunt. Extara es de Antio spolia qua manibus in suguesti foris .capta bonis melasse, sumit: si tamen illa etas symnam sex fuere reliratae. Sed hic numerus illis initqs nauale bellum fuit. Ex quo icco licet
confirmare altius id quod de rostroru situ diximus. cum alioqui pii qui scribunt Rostra dictum esse templum seu sorum ante Cutiam Hostiliam, rem non expediant. quin dubitari potuisset num rostra ipsa pro pulpitis seu iuggestis essent an mera suggestorum ornament : praesertim vero quia hic Ciceronis locus iis, omnino fauere videtur qui ornamenta stilum suisse dictitant. Id quod Livii nonihil confirmant ver-
ba. cum enim diuisset, Antium noua colonia missa, eum eo M a sntiatibus permitteretur in 7'ς φ Uipse adscribi coloni vellent. naues inde Enga abacia, intercidiumque mari Antiati Populo enem ciuitas data, post paulo subiecit, Naves Antiatium partim in naualia Roma subsim, partim incensia ; ronrisque earum suggestum in ora extructum adornari placuit, rostraque id si s remptum appellatum. Sed ubi concessero vetus suggestum rostris adornatum, illud etiam pugnabo, ita fuisse rostra suggesto adiuncta, ut ex illis etiam commodε liceret verba sacerer alioquin illud ascendere in rostra descendere de rostris, de rostris verba facere; quae omnia apud Ciceronem atque alios vel res legimus, miniis commota eronunciarentur. Denique omnes planh rostris ad populum vetba facere consueuis
135쪽
assentiendum qua classere, illam sex tantum nauibus constitisse assi rurat: ait mim.
praeter eas quae Romam deducta: ii int . alias sitisse incentas. ita vi Ciceroni Liui in mirifice saliear. addo Floru in verbis illis.lulanu ruristis iniijs nauati bellum fuit: videri perperam nauale bellum introducere : si quidem mulctati quid n lutit Antiates napibus a Romanis, sed inuale bellu incunal oinanis gelserunt nullum
Bono te animo A fortensi Populus Rom. o caeteros , qui eraur in eadem femientia,dicere exi timuite quae sentiebatis; sed tamen in state communi idem Populus RomanAs dolori suo m it quam authoritati ve irae obtemperare. Onuicium quoquo modo secisse Horten atque initidiam creasse videri poterat M. Tullius, cum claniasset,e 'bis temporibus non pudebat itabunt locum ascendere equin videri poterat non Horrcnso tantum verum etiam aliis obtrechisse omnibus qui per idem ic pus enistris dixissent: nam ut Gabinio obsistereiar, eo ascendetant multi. Ergo M. Tullius ut cauta sic seruiar aduersariosque refellat ut non eos Iust indat pudore, Rono te ammo mquit) Q.Hortensi Populus Dpm. in cateros qui erant in eadem sententia, dicere exiti. mauit ea , qua sentiebaris r quibuS VzrbiS COS perhumaniter exculat atque indignat onem Populi Rom. ab cis depellit, simulque Populum Romanum vicissim apud eos purgat. si minus illis asscnsus ellet.&ideo inbuit, Sed tame in sature communiuem Populus Tomanus dolori suo maluis quam carbae itati venra obtemperare: ubi illi Iris saluti communi Iciuinc Populum Ron .allirmans, eius pruderiam tacite comm cndat perinde aedii mair dolori suo obtemperare voluisse eius significat studii imae beneuolentiam ei ga patriam pro qua, dum afflictaretur, dolorem capciet.
Iraque una lex,un svir, νη sannus, non movio nos ilia miseria ac turpitudinatiberauiti seditiam ecit ut aliquando vere videremur omnibus gensibus aenationibus ιerra marique ι erare.
Gregi h fanh & acute in eos inuehitur qui non uni omnia dictitarent
concedenda. nam Malea inquit) etnius v virus annus quibus scilicet
uni omnia tributa sum9 populum Rom. ingenti illa calamitate ac tii γpitudine liberauit. quin etiam hic idem vir cui uni omnia tributa sunt, effecit tandem ut populus Rom. vere aliquando videretur omni b.gentibus terr marique imperare. ubi tacith refellit Catuli alicitumque eius ordinis si spicionem, dum vereretur ne Pompeius tali ac tanta potestate Romanum imperium occuparet. tantum enim abest ut illud occuparit sibi uesti biecerit. ut eius opera nunc vere cae cris gentibus ac nationibus Romana respublica imperare videretur. igitur Catuli suspicioni aut querelae tacite sed vehementer tamen,respondisse ae sitissecisse dicendus est . Neque tamen haec verba carent amplificatione a
que adeo hyperbole: etenim ne nunc quidem omnibus gentibus imperabat Populus Rom. id quod vel ex eo constare satis potest, quod triennio post idem Pompeius innumeras Asae Orientisque nationes Romano imperio addiderit, quaeque facith tem incredibilem fortasse dicam sed verissimam latius paterent qua m quae septi imgentis prophiam annis, hoc est ab Urbe condita, sube et di ita ut summa istiusm di hyperboles nequeat dissimulari . ait vero unus an s ,Non quod integrum annum in piratis insumpserit profligandis std quia uno eodemque anno cum piratis esset debellatum . quanquam sapparatius quoque tempus ac non modo belli sed quae com β'Zsecuta sunt pacis ossicia spectetitur, annus serme consumptus est,praesertim qui addi
136쪽
inde in Cilicia & Pamphilia perlustranda & coponenda moratus est. Iam vero cum tacite suspicionem eluerit de qua dicebam, ex qua etiam factum erat ut Gabinium mpeio denegassent, apposite M. Tullius&Opportune de Gabinio expostulat quemadmodum iamiam constabit.
QV. mihi etiam indignius videtur obtrectatum esse adhue , bimo dicam Pan ne Pompeio an utrique e id quod es verius , ne legaretur A. Gabinius Cn. Pompeio expetenti acri ianti. Vspectus quoque fuerat Gabinius dum saueret Pompeio: videbanteni m legatu m deposci a Pom peio, eidemque a Pompeianis decerniritaque Gabinio etiam obtreuauerant. Quam rem Plutarchus etiam agna ex parte indicat: cum enim scripsisset Lege, 94Maias FOm' 'peii familiam rogauit, quan cisis , sed p-ὸ in omnes mortales imperiumer arbitrium, concedebat liberum, atque alia multa subiecisset de ingeti testate quae illi concederetur, qui contra piratas decerneretur Imperator, subici hat Eam legem ubi recitata est , P putus muro nudio comprobauit; primip. bus sena
res ta Dietitissimis supra inuidiam Fidem vira est, sed Dimidolosa illa irinis, a er is
finita potessas . Sic Plutarchus . quanquam haec reuera in Gabinii conueniunt tribunatum, dum suam ille rogaret legem: cum tamen Cicero rem sipectet quae de inde contigit cum Gabinius, tribu natu absoluto, legatus a Pom peio postulatus est. Acute vero non minus quam eleganter dubitat Gabinione an Pompeio an utrique sit obtrectatum, ut scilicet respondens ac statuens virlque obtrectatum, Gabinij iniuriam cum Pompeii iniuria coniungat, ac proinde illam augeat. dc ideo subdit an utriquet id quod metieritu. Atque hunc quidem locum ac dicendi modum, ut est et gantissimus, imitatus est, ni fallor, nec semel, Magnus Gregorius. dum enim de A geloqui veste candida mulieribus apparuerat, loquitur. Candors inquit venis , splendorem nostra denunciat Iblemnitaris. nostra Gamus, an sua pm, ut fateamur verius. σ sua dia eamus Unostra. & alibi, dum de Magdalena verba iacit quae Publicarii domum ingres.sa'erat, Quid igiturmiramur inquit, Mariam ementem,cn D minum si cupientem suscipientem dicam trahentem ἰ sed melius di eam, trahentem es fusipientem . Q o dicendi genere Augustinum quoque vel Ambiosium alicubi usum memini: et si certus author, multo vero minus locus, in praesens haud recurrit in mentem. Sed redeo ad M.Tullium rquidum utrique, Pompeio scilicet&Gabinio,ait obtrectatum, sortasse Piltini hine inuidiam conflat, qui cum esset conssit & Gabinio Pompeioque aduersaretiar, illud pronunciauit; Pompeium Romuli vestigia sectantem, non declinaturum illius exitum. dum vero eo loquendi genere utitur Cicero, sQuo mihi etiam indignius videtur obtrectatum esse adhue, siantquHllud quo pro quare exponant seu quare valere dicant. quibus non repugno, dummodo quo idem esse concedant quod ex huo, ut sit sententia, Ex quo mihi indignilis videtur obtrectatum. Denique dummodo non adverbii sed relativi habere vim fateamur, de loci sententia non dissideo. Consimilis vero se se in Narcelliana offert Iocus, dum diceret M.Tullius, Q*o Patior tua liberalitas Cafair nobis debet esse: ubi non desunt qui item cruo pro quare usurpatum sentiunt: tametsi fortasse pro ex quo commodius. Sed ut visit, Terentius etiam sinquis9 quo est Bitubi non facilEstatuas num quo significet unde an relativum: seu an sit sententia, unde cev ini, vel retia voeerpini. Iam vero quoniam expostulauerat eorum factum qui repugnabant quominus Gabinius Pompeio expetenti ac postulanti concedero.
tur, causam assert cur id expostu let, atque indignum esse affrmet.
137쪽
VNam ille qui ponruiat legatam ad tantum belum quem velit , idoneus non
GI, qui impetret ' cum caeteri ad expliandos socios, diripiend que prouincias quoi voluerunt legatos eduxerint ξ an irae cuius lege salus ac dignitas Popu D Rom. atque omnibus gentibus constitutaeP ; expers esse debet gloria eius imprixatorii atque eius ea reιtas qui consilio Vos atque flericulo ect confluuius typosite & Pompeio& Gabinio illatam iniuriam reprehendit. cum
enim iam euentus declarasset Pompeii fidem, vel certe talis esset euentus ut magnopere credi posset Pompeium optime affectum esse erga rempublicam, habebat Marcus Tullius cur vehementius obiurgarer illos qui Pompeio restitissent. Huic igitur iniuriam illatam ostendit quod maxima iit olliciorum perturbatio, si is qui in latagiro bello Imperator deligatur, quem postulet legarum non impetret; cum tamen caeteri impetrent qui non ad tutandas ladad diripiendas prouincias, postulam ni & quos voluerunt legatos eduxerunt. Id quod apposite ut dicebam obtenditura M. Tullio, cum euentus indicauerit bona fide Aistulatum ratioquin nisi talis euentus in promptu esset, inficiari potuissent aduersarij legatum a Pompeio b na fide postulatum. Hic vero facile Glabrionem hirilisque similes perstringit dum ad expilandos socios diripiendasque prouincias quasdam eduxisse legatos dicit. Iam vero quoniam affirmauerat cum Gabinio etiam inique factum esse, idem ostendit de Gabinio. cum enim hic tantopere laborasset, si naulque caput extremo discrimini obiecisset, in ea lege ferenda ex qua dignitas ct salus Populi Rom. est consecuta, nec P optuli Rom. solum, sed omnium gentium; cur expers esse debuit gloriae illius vel imperatoris vel exercitus, quod est non sub eo imperatore dc in exercitu militare; qui eius consilio dc periculo constitutus este atque id etiam apposite dicitur cum euentus declarauerit quantopere ea lex ad reipublicae salutem pertineret . nam alioquin Gabinius non optime audiebat; itavi Dio scribat non Patriae amore, sed ut Pompeio morem sereret, legem illam tulisse: denique flagitiosum hominem fuisse indicat non obscure. Sed quoniam illud obij cere potuisset quispiam M. Tullio, legati munus iuste suisse Gabinio denegatum, quod
cum superiore anno tribunus sui Dset, non liceret ei contine ter legatum agere: ec
ce tibi noster Cicero huiusmodi quoque cauillu m reiicie
138쪽
AN C. uidis I. Metesias, α lius Latiniensis. Lentulus quos omnes honoris causa nomina ι cum triue m plebis seisient, anno proximo legati esse potuerunt ρ in hoc uno Gabinis sent eam diligentes, qui in hoc bello quod lege Gabinia geritur, in hoc imperatore atque exercitu, quem persei e constituit, etiam praecipN ixte esse deberer ρXemplis agiti quibus, quoniam sent Gabiniano quam simillima, tanquam praeiudicijs euertit aduersariorum iundamentum: satis enim intelligitur ideo repugnasse istos aut videri voluisse repugnare, quod Gabinius iam tum administrauerat tribunatum. Agit igitur exemplis Cicero: quae quoniam multa sunt, ita ut inductionis quandam reserant speciem, plurimum valent: praelartim vero quia Gabinius praecipua quadam de causa videri poterat eo dignustionore,quod eius Imperatoris constituendi, exercitus conficiendi, belli gerendi , fuisset author . Ut propterea cum illi interim Gabinio minus quam in caeteris diligentes esse debuissent,per iniuriam se imter diligentissimos ostendissent. Hie vero dum ait M.Tullius se istos honoris causa nominare, videtur cautionis gratia sic loqui, ne qu is existimaret obtrectare illiqv Iuisse dum expostularet, Gabinio denegatum quod iis licuisset. Quanquam ubi demortuorum sat mentio,videtu i hoc loquendi genus fuisse usitatum apud antiquos. 323 Sic enim de Sylla loquitur in oratione pro Sextio, sic in secunda Philippica. atque ab hac orationis formula non longε admodum illae absunt, honos sit auribus aut honor Praesendus est. Neque vero praetermittendum diligentes appellari Gabinii aduersiarios non tam ex animo quam ironice dc ut indicaretur importunam fuisse eam diu,
DE quo legando spero Consetis ad Senatum relaturos: qui sidustrabunt aut
grauab tur , ego me profiteor relaturum, neque me impediet, diuisites , inimicum edictum, quominus fretus vobis vestrum ius beneficiumque defendam.
Vod minus e sententia Gabinio successerat in Piratico id ut in Mithridatico sceliciter succedat, molitur Cicero. vel certe quoniam Mithridatico nondum praesectus fuerat Pompeius, piraticum adhuc sp ctat, quod nimirum Pompeius quem sibi legatum aduersius piratas flagitasset Gabinium,hunc rursus eostularet. Sed de hac re, cui scilicet bello deposceretur, opportunius infra. Consules vero intelligit Lepidum & Volcatium ἰε quo enim anno praeturam gessit Cicero suit hic sexcentesimus octogesimus nonus ab Urbe condita atque hanc habuit ad Populum orati
nem, constularum isti administrarunt. Se igitur sperare ait ut Consules de Gabinio legato mittendo referant, ut scilicet Senatus assentiat, vel certh non resistat: nam deliberationem Senatus, confirmationem Populus sibi vindicabat. Quod si Consules subdit Cicero referte grauabuntur, veredunturque id faeere haec vero fortasse ait quod non sitis illis fiderer,verereturque ne detrectarent de Gabinio mittendo verba sacere Cicero, vel ut eos stimulet, vel ut eorum tarditatem compenset, in primis vero ut Populi ius tueatur eiusdemque gratiam ac beneuolentiam aucta petur, se relaturum pollicetur, etiamsi edicto cautum videretur nequis praeter Consules dei 31, gato referret ad Senatum, appellat vero edictum illud inimicum, quod ab Pompeii Gabiniique aduersariis curatum promulgatumue esset. dum enim Patres sermEomnes Gabinii legi insensi essent, tribuni etiam sermh omnes eidem repugnarent, facile
139쪽
eotingere potuit, ut edictum etiam prodierit quo caueretur ne quis preter Consules de Gabinio mittendo inferret. Cicero iampn prDfitctur sede G.ibinio laturum,'ut Populi Rona. ius beneficiumque defendati quis: n Gabiniana de legatorum delena Pompeio concedendo ad Populi Rom. situ eius sile beneficuam pertinebant. etenim reuera eo tem adduxerat Sylla cum Rempublica in tityristinam libertatem restitue .ret,ut tota belli ac pacis proteli S Patrihus committeretur: sed tamen ob tribunitia in potestatem ac Populi licentiam aegre senatus talem ac tantam authoritatem retin re potuit: praesertim cum non deessen; ex patribus qui populi fouerent audaciam. Obadigitur M.Tullius Populo interim contatuens, hanc quam arriperet potestatem ius ac beneficium appellat. ubi tamen videri possiit moderationem quandam adhiberetne non Senatus utcunque rationem habere videretur: & idcirco ius id ac bene.
ficium appellat, quasi non satis compertum es et iusne an beneficium censendu esses. Nisi tamen dicas ius omnino attribuere Populo, ac non id appellare beneficiu m, sed quod Pompeio ille concesserati ita ut sit sententia, vobis fretrus, vestrum de Imperatore deligendo ius atque ita Senatui ne conniveret quidem in vestrumque in Pompeium quem delegistis, collatum beneficium, defendam, Gabinium simul illi mittendum reserens ac suadens, &haec sine dubio magis germana videri debet sentetia; tum quia non ait M. Tullius ius beneficiumve sed ius beneficiumqtie defendam itum quia oratione hac tota imperatoris ac legati deligendi aut confirmandi Populo
T Eque praerer intercessionem quicquam audiam et de qua, vin arbi ror , HIliis 3 4 squi min tur,etiam arq e e iam qui id liceat, confiderabunt .l Um tribunorum esset intercedere, & ne reserretur impedire, edicit
M.Tullius se nihil aestimaturum aduersariorum conatus, nec qui quam auditurum, praeter intercessionem: nam ubi Populus Rom. seu Tribunus eius nomine intercessisset, se obtemperatur si indicat. Ita quidem quemadmodum paulo ante,ut suum consilium suosque -conatus naudiret Populi Rom. aut horitate, atque adeo illum ad se tuendum alliceret, dixerat vobis fretus vestrum ius benefiiάmque dinendam, ita laic, ut Populi voluntatem vereri ac iudicium colere videatur, intercessioni secessii rum pol licetur. Q ranquam quoniam decem erant tribunt,atque omnes sere in praesens, Gabinio excepto, huic legi repugnabant, cui tamen fauebat Populus; idcirco M.Tullius ea verba interponit; de qua . ut arbitror, si ipse qui mmantur, etiam atque etia- ροι id liceat considerabunt. quod dicit quia reucra istis videndum esset ne Populum irritarent, Populi iniustu intercedentes: id quod, Dione teste, secerunt illi quidem, sed suo ma
lo aut periculo: nam cum Trebellius intercessisset erat hic Tiibunus 2 6d Gabinici
periculum creasset, Populus&cDntra Trebellium dc contra Senatum ipsum, cui Trebellius ae Roscius fauebant,exarsit non sine illorum periculo, ita viverendum sitne Cicero verbis istis, ipsi qνι minαntur etiam atque etiam us id licea considerabunt. vel Tribunos illos deterrere ne intercederent, vel Populum instigare, ut iulis resi steret, ac vim etiam, si opus esset, inferret sid quod euenit molitus sit. Atque hoc de usit ut Populi Rom. animos multo magis aduersus intercessores incendat, suam illis de Gabinio mittendo, seu petenti pompeio concedendo , profert sententiam rquam sane,quoniam a Populo amplectendam Optaret & speraret, tacite etiam interim rogaret,exaggerate satis ac perspicue profert:
140쪽
IN CIC. PRO LEGE MANIL. I IPARTICULA CL,
MEa quidem sententia, unus A. linius suli maritimi rerumquagestarum author, comes Cn. Pompeio ascribitur: propterea quod aiser uni,d bellum fusipiendum vestris se ramis detulit . alter delarum fusivisimque
confecit. Aee est Ciceronis sententia, eaque perdiserta ac plana, qua suam de Gabinio expostulationem atque interpositam digressionem concludit: ubi, & cur Gabinio & cur Pompeio fauendum si t, satis doceti inprimisque Populi Rom.authoritatem ac dignitatem indicat,dum ipsius Populi Rom. suffragiis uni Pompeio bellum delatum ait: quod est unum Pompeium piratico bello suffragiis Pop. Romani, qui per tribus sumagium pro Pompeio tulisset,prae positum es . Haec in proposita digrestione. In qua tamen magnopere dubitari potest quorsum Cicero referre de Gabinio decreuisset: si quidem piraticum bellum iam planE consectum ex absblutum erat, que
admodsi interim ipsemet M. Tullius latetur; ita ut in piratico temere legatus decerni posset Gabinius: Mithridatico vero turpe aci praeposterum fuisset a Pompeio postu- Iari, vel a Senatu destinari, cum pondum Pompeius esset declaratus Imperator. S ed tamen omnino crediderim in pirati adhuc requiri a Pompeio: nam quemadmodu a c. seribit Dio ad triennium fuerat Pompeio decretum imperium aduersus piratas. Cum tur. enim olim Seruilius, Murena atque alij continenter in piratas cum classedc exercitu missi essent, nec tamen bellum unquam confecissent quantumuis miniis periculosum; quin ultra vigesimum annum suisset prorogatum, quis plane Bre iudicasset ut 3 3 Poneius quadragesimo aut undequinquagesimo die illi finem imponeret 3 etsi enim
in Pompeio spes maxima,ita ut statim atque imperator renunciatus est, annonae cariistas magnopere sit diminu ta, haud tamen talem ac tantam λlicitatem sibi PopuIus Rom. polliceri poterat, cu undique predonibus cingeretur&ad sumn as angustias redactus esset. Atque ob id M.Tullius amrmare non dubitarit tot ac tanta in eo bello Deos immortales in Pompeium contulisse, quot & quanta nemo unquam,arrogans licet,non dico a Diis immortalibus petere,sed ne animo quidem concipcre potu et. Cum igitur tam graue tanque dispersum esset hoc bellum, triennii imperium attri-hutum est Pompeio: qui tamen etsi debellatum esset, imperium sibi attributum iure suo retinebat&administrabat, Ciliciam Pamphiliamque perlustrans, urbes componens scribunt haec Plutarchus ac Dim regione que a pirat1s vallatas in pristinum restituens: qui piralis etiam agros attribuit ac sedes, ut ne in pollerum inopia ad pia
dam reuocarentur. quo etiam factum est ut diu piratis caruerit mare. itaque praecla-rε Florus, Quid prius misterem hae νιctoriae velocitatem, quὸd quadragesimo die partaene is ao perpetuitatem, quod amplius piratae non Derunte sic iste. Itaque licet debellatum esset.utiliter tamen attributum sibi trienianij imperium retinebat Cn. Pompeius: ac propterea quam in bello voluntatem acheneuoIentiam Gabinio ostendere haud potuit, sanE illi in pace declarare nitebatur illum enixe flagitans ac postulans. Ita quidem ubi triennij imperium Pompeio attri butum obserues non temere statuas adhuc Pompeium de Gabinio Legato cogitasse' atque illum postulasse. Qihanquam rursus illud mireris,cur non ea conditione ac le- Dubi is pse triennium attribuisset Pompeio Senatus ac Populus Rom. visi prius debellatum fuisset antea imperium deponeret: id enim prudentia requirere videbatur ac Reipu-hlicae securitas. certh cum Dictatorem a rent, huic semestre tantum imperium concedebant, omninoque curabant ut eo exacto se se ad ordinem redigeret: vi nimirum Reipublicae cauerent. Quanquam id mea quidem sententia hoc tempore teme- M6.1, re aliqua ex rarteac periculose statuissent: nam ideo multi cunctatores in bello eua- t r.
serant, ne si breui hostem vincerent, statim impertu m deponendu m effet, di ad priuatum ordinem redeundum. id quod paulo ante vitio datum est Lucullo,qui ne imperium