장음표시 사용
41쪽
lionestissimos in primis tueri: ut enim in corpore oculos in primis sic in hominum genere, nobilissis os de dam OpOMet- bue' Moiiij pauci erant, sed permultii & ideo supra, cinquar bona mmmmman: hic multorem emi bona ut
ρertiaee: huc quod ab istis vectigalia pensitamur quae sunt nerui Reip. hinc enim ue ctigalium quoque derximentumdepelletur huc quod ait hunc ordinem esse firma mentum aliorum . qu/si Veroqu*im in humauo corpore locum habent non nerui solum, sed ossa, hunc haber nr illian Rep. huc denique quia alioru m quouue ratio. nes ac fortunas cum horum fortunis ac rationibus ii tu desipimplicitas. ac proinde heri ut illorum quoque calamitas ex illorum calamitate consequatur. Tu quana, quoniam contingere potuisset ut aliqua de causa Populus Rom.eunia clandum ratus, sponderent,vectigalia,quantuinuis amitterentur tecnoetari vise , eo traducit disputaxionem Cicero, ut ostendat huiusmodi consilium esse uenitua bij ciendum, de quare tota nos cum Cicerone paulo post. Interim quoniam amrmare non dubitauit vectigalia essς ornamenta pacis de sub. sidia belli, ac rursus belli utilitatem pacisque dignitatem continere, quin neruos esse Reip. & publicanos qui ea exercerent, firmamentum caeterorum ordinum lubet tollam hanc rem paulo accurapus disceptare,atqueillud inprimis examinare, num verEAc princi eo quidena quis non illud miretur atque adeo stomachetur, vectaealiaequoria ni tractatio in λ est ac sordida , ornamenta pacis appςllare Quis non indignς serat in vectigalibus pacis dignitatem reponi & collocati sedem ferme dixerim dum appellantur subsidia belli, ac belli dignitatem continere dicuntur. Certum est enim antequam pecunia inueniretur vectigalia enim ob pecunias quae inde corra.duntur, tanyopere extolluntur bella mul ta fuisse sceliciter administrata, ae sine ullo argenti aut auri usu populos ac Regna varia fuisse armis subacta. Quin etiam illud quoque constat, cum adhuc aurum aut argentum ignoraretur,moia chias constitutas quae bello paceque floruerint Itaque satius suisse aut rei militaris peritiae aut vigilantiae & fortitudini, in primis vero prudentiae, hanc astribere laudem, ut belli nac1s. que praesidia sint atqtie ornamenta. Q nquaru illud etiam potiore iure statuas ompulorum amorem ac ciuitim beneuolentiam este germana tum pacis tum max HEbelli praesidia: ac propterea oportere ciuium beneuolentia dccharitate septum eia Nam quemadmodum plurimos siue Reges sue Imperatores cum in odium ac opulorum inuidiam offensionemque incidissent, Regno ac Duminatu spoliatos Iegi. mus, ita Ciuium amore ac studio ad Principatus evectos de in eo conseruatos, com- rtum est. Ut omittam eos qui pecuniis parandis colligendissique operam darent.
huiusmodi selertiam victoriam is manibus sid quod Lucullo ipsit accidi tyelapsam esse. Nam domi quoque has impedimςnto esse Quo minus ingenuas disciplinas ac pacis artes sectemur, compertum est. Veruntamen nihil est quod a Ciceronis seia lentia discedamus. Certum est enim Regna ac Respublitas nisi praeianis ac poenis haud posse iecte administrari, Quo fit ut pecunia: tiint necessariae quibus praemia quae sumpitiosa esse 1blent,conferantur poenae etiam tantibus irrogentur, quae administris, mili libris etiam interdum, indigent. Et huc tandem rςcidit res, si con filio & pecunia squod Caesar dictitare solebat) ammmes Imperium regi, Vere enim consilium caduci instar floris arescat; nisi pecuniis tanquam humorς Scalore nutriatur ac ueatur. Quo fit ut iure cum neruis cons rantiri pecum T. Nam quemadmodum stare nequit homo sine neruis aut proaledita cimperium sine pecuniis nequit gubernari. Denique pecuniis milites, arma. cc meatus, quicquid densque ad vita: tum salutem Mori amentum tum ad Imperii prae-fidium ac firmamentum pertinet, comparatur: praesertim veru quia res maunifi multo vero minus bellicae, sine sumptibus adcxitum perduci vix ac ne vix ouidem possunt. Itaque Verissime dicitur omnia pecuniis parari&obtemperare Quod si olim limia sine pecuniis ad nimis ratum legimus aut Regna constituta. permutatione tamen ierunt utebaimi r pilici naortales quibus successit pecunia. Ad de quod huius viii Siam usque adeo inualuit in rebus gerendis, ut optare potius Qua
sperare liccat uine iis Regna regi posse & conservari. Neque tamen abnuo pudem
42쪽
tiam quoque ae sortitudinem arit etiam ejuium beneuolen tiam requiti , sed illud as. firmo, pecunus etiam hoc tempore esse necessarias. Nam prudentia duce optimis artibus disti diuque parandis, victoriae quoque referendae, conferre plurimum ac propterea propter rectum usum ac moderatum inter bona utilia esse qumerandas.
compertu m est: tantu in abest ut sordidae habendae sint ubi pruduntia sit comes. Sed redeamus ad M.Turium,qui sic pergit.
ET enim illud primam serui reuert, vor publicanis amissa vectigalia poἷrea
recuperare: neque enim isdem redimendi facultas erit, propter calamitatem, neque alijs voluntas, propter timorem'. deinde quod nos Eadem Asia atque idem iste Mithridates inuis besti Asiatici docuit, id-od re e calamitate docti memoria retinere debemus . nam tum, cum in Asia res magnas permulti amiserunt scimus Roma solutione impedita fidem concidisse . non enim pessunt una in ciuitate multi rem, a quos tunaramurere, is non 8ωrer secum in eandem
Na atque altera dissicit ratione haud esse committendum ri vectigalia Mae, eam ob causam interim spernantur ac deserantur,quod victoria detris ad Hosa de recuperari possint . quarum prior obreuis sic acuta, videri debet: ita σκέ altera an superioris belli experientia ducitur, ac longius 'etiam producitur exaggeraturque prior vero in eo est posita, quod etsi Populuβ p -- κ. Romanus victoria deinde recuperaret umigalia, publicanis tamen. hortatis qui ea semes conduxissent aut exercuissent, iacultas ea rursus conducendi ac redis cicero. mendi de sutura esset propter acceptam calamitatem atque iacturam . alijs vero pum Nicanis prRRexigcturae timorem defutura esset ea conducendi voluntas. posterior, quae ut dixi, manat latius , ducitur ab incommodis ae detrimentis quae pecuniarum Iolutioni eadem afferret calamitas, cum fieret ut tum in Asia tum Romae solutio ac fides deperiret, cum Vrbis atque Asiae pecuniae inter se implicitae essent. Vbi haud dubie in verbis illis, id quod certi calamitate docti mem retinere debemus, expungendum quod: alioquin sensus imperfectus erit nutabitque sententia: cum alioquin plana ac
persecta reddatur. Vel pro quod reponendum quidem & cogendum quidem ceru venabent aliqui codices . Et si enim quidem celth M. Tullio valere videtur laltem; ut cum ait, Ut summa biserem catera, temporis quidem certὸ vix satis habuit Sc rursus, Quam sapienter, non disputo: consanter quirim cs fortiter cera r & iteru m, Spero me tibi causam probasse, pio quidem certe Hamen, si saltem miniis apthhuc cadat, piutem σιὸ magis ac inagis affirmabit ac vehementius, Quemadmodum cum idem Cicero ait. Nunc qui dem profect)vma est, ubi quidem p Hu affirmat vehementius. Ita sane germana si O io atquesententia illa erit; Deinde quod nos eadem G sia atque idem isse Mithridates initio bellι Asiatici docuit, id quidem cσιὸ eatamitate docti memoria retinere debemur. Quam rem exaggerat co rna tque rursus. Et ideo pergit.
A q*a periculo prohibere RempVblicam: se mihi eredite id quod Vsi videtis.
haec sides,atque haec ratio pecuniarum, quae Romae, qua in foro versatur, im-2. O pticita ect cum illis pecuniis Asiaticis , ct cohaeret . ruere illa non possunt . ut haec non eodem labefactata motu concidant.
43쪽
ritum a stumetum, ac totam de e
fo rem adducit vi istorum Clulum pericula Vrbis ac Reip. totius piariculum elle ostendat 'quod consumat etiani quia fides, hoc est obligatio seu prominbrum constantia ac tota ditanonali & ratio pecuniarum , in ' cum Asiatica fide & pecunia implicita sit de copu- lata. Itaque et anter concludit, fore ut si Asiaticae pecvniae ratio ae
fides concidat,eodem labefactata morii concidat Romana. Potuisset autem M. Tullius aperte admonere Populum Rom denaeptis esse qua conseruare nunc possis vectisalia, ob recu pGδndi spem dese tere. ciuia praesertim recuperandi facultas amitti possit ac spe decipi, sed leniter urget obreuerentiam Romanae Male. statis ac Populi Rom. His vero demonstratis concludit erilogo qu*dripartila qua iude secere belli attulerat ratiocinationem , sic Persens.
Vare videte . num dubi dum vobis sis, omni sudio adia belum incumbere , m qua gloria nominix vesti ,δεων sociorum, vectigalia moima, fortuarae piarimerum ciuium cum Rep. defendantur. s Bi id collisit, quod sibi docendum proposuerat, de genere helli, is
nimirum meminisset Populus Rom. Mithridatieum bellum cum. honestum tum vero utile atque adeo necessarium csst iudicandum inqd sane ita iacit ut ex pro sitis argu metis praetermittat nullum, simulque ex ordine percenseat singulae Colligirenim in eo bello glo -- i riam Populi Rom. saliatem mciorum, maxima vectigalia, fortunas ut ultorum Ciuium; sita esse de collocata. Ideo autem addit isthaec omnia cum Rep. defendi, quia supra cum bono ac salute Reip.eφniunctissima esse docuerat. Et hue pertinet quod n quarti argumenti explicatione dixerat Ciuium calamitatem a Rep. seiunctam essenOposse. Nam devectigalibus quae Reipublicae appellauerat neruori' dubitare haud licet. Dum vero primam hanc partem lic concludit εt perorat ut dicat Videte num dubitandum vobis stomii nudis ad ιd bellam imumbere, verba emphasim habent, perinde est enim ac si diceret, quae dicta fuerant, ea esse, ut dubitare amplius non liceret quin bellum omni studio suscipiendum esset.Qustum tamen verborum emphasis commodius pronunciatione exprimitur quam scriptione. Saem enim fit ut quae vel ironice vel cum admiratione aut indignatione aut alia animi affectione pronunciamus, criptione minus appareant. Atque He ne illud quidem obseruare pigeat,in illis verbis, Aliere illanoamon ut hac non concido Unon valere reis. Sic in Uratione pro Balbo. Potest Iudices LComellius condemnari, ut non C. Marii iacta condemnetur d si interim in Maniliana bae interponitur ac dicitur vitae non, id sane eadein ratione fit, qua rursus idem Cimm ait , ut ne sit, de ut ne longius ale- , cum tamen dicat etiam ut iudicia uesiam, & rursus, Ut Lex Elia O Fusia ne t. ubi multa, nee ineleganter, inter duaSillas particulas interponuntur. sed & illud obseruandum Ciceronem qui Dereleganter scribere pintilisset, Videte num dubitandum vobis sit quin, aut quominus, omni studio ad id bellum sit incumbendum, dixisse num dabitandum sitiscumbere . etsi enim verborum dubito stequenter & peri anter priore modo effertur,pin . . steriore tamen non ineleganter pronun- ciatur. Sed iam ad secundam Otationis seu mauis COn-
firmationis partem, Cicerone i
44쪽
V oram de genere belli dixi, nunc de metritame pauca dic m.
Rarasitione uti uir, ut commodEliceat&intelligenter a primo quod iam explicauit orationis capite, progredi ad lixundum . Quapropter . qu Oiliam, inquit, diximus de Delli genere, nunc pauca dic, mus de magnitudine. Ita quidem dociles efficit Auditores , dicendis aditum sternens, quod est proprium aut praecipuum transitionis munus.
Commode vero a belli genere ad magnitudinem progreditur, quia nisi prius co stitis sci huiusmodi bellum esse utile, miniis comm Equin alieno tempore disputandum iusiciperet num sit masnum atque arduum nec iaci siue enim esset magnum&dissicile, siue exiguunt & facile, prius deviilitate cos uret necesse est deliberaturis. Ita quidem cum docuerit non m desse utile, vertim etiam honestum, modo agit de magnitudine. Sed de magnitudine belli quid sentiat ac statuat audiamus.
Potest Enim Me dies sem genus esse ita necessarium, ut sit gerendum: non esie
ita magnum, ut Apertimescendum. in quo maxime laborandum rer, ne δε ιe a vobis,quae diligebi limὶ prouidenda sint, contemnenda esse videantur. Pinosus est hie locus ne diram obscuritate pleirissimus. Etenim dum
primo affirmat eiusmodi bellum esse ita necessarium ut sit geredum, videtur a proposito discedere. Si quidem de magnitudine dicendum proposuit nonde necessitate: seu magnum ne sit requirendum, non an necessiarium. Id uid eo magis allelao agitiir loco, quod iam antea, id plane docuit dudisseteret degenere belli. Vere enim ex hypothesii, ii inquam Populi Rom. gloria, fit mciorum, certissima vectigalia,Brtunae multorum Ciuium,defendenda sint , necessarium esse docuit hoc bellum. Sed esto necessitas adhue tractanda fuerit, at sit tem planitis res agenda,ita ut Populus Rom. admoneretur nec fortunas Ciuiam nec quidquam aliud ex iis quae recensebant ut defendi posse, nisi eiu unodi bellu insusciperetur: ac propterea cum ea singilla, multo vero magis Omnia,essem defendenda , pernecessarium esse iudicandum. Et tamen ait pos-smici ita necessarium ut sit gerendum: quod non minus obscurἡ qtia breuiter entinciatur. quis erum hellum appulet nisi geratur aut qui bellum concipi possit, nisi reipsa pelagatin 3 . : ri. N M vero dium Bbdit; Non esse ita magnum visit pertimescendum, non in ma-inas nos adducit salebras. Cum enim fit pra dixerit huiuscemodi bellum ellis grauet pericillosiim,quid est quod hoc in loco neget dicendum esse magnum 'certe climcta duobus potentissimis Regibus hoc bellum conferri, &vectigalibus,socijs, Ciuitatibus inseret, assimnauerit,iaec polla ab horum calamitate Rei p. calamitatem seiungi,ae summatim effecerit desium ma ier m agi atque Imperium magnNere periclitat, assidinate debuisset maximum esse dicendum, tantum abest ri dissimulandum esset aut inficiandum esse magnum . Huc acceditqliodsi non sit magnum , difficile essecerit Cn. Pompeium,atque unum Magnum esse Imperatorem deligendum, queri en unum ab Oinnibus expeti affirmauit ut scilicet vi us Pompeius deligeretur junium ab Hostibus timeri, praeterea neminem. Denique satius videri poterat aperi cstatucre id quod crat, bellum esse magnum I potitis maximum csic enim & cohaerenter disiputasset, & Pompeium diligendum auditoribus persuasisset quam dicere non esse ita magnum et sit pertimelcendum. Sed λ ad extremum ca verha. In quo maxiαὰ
45쪽
maxim laboraudum est ne fort8 a vobis qua diligentissiαὶ prouidenda flat , rantemnenda esse
vitia uur; praepostere a stirmantur haec nim tum demutn fu eiu pronuncianda custatutu fuisset lidi uim cisi bellum esse pertimescende: ita ut haec minus inter se cohaereant. Q md est enim ciat Populo Rom. sit laborandum ac maximε laborandum, si hellum non sit petretheicendum' aut cur diligentissime si taliqua prouidenda . neque haec ullo modo sunt contemnenda,si bellum pertimescendum no est 3 Haec lunt quibus emci videtur locum hyncesse spinpsum undique aut salebrosiam. Praesertim vero quia statim a proponto item discedens, ad Luculli res gestas ae laudes diuertiti atque in his longe ac late versatur, quasi vero nil minus quam de magnitudine belli hic sibi dicendum esset. Exageera- Quanquam si quis ea recolat dii dentet quae Rhetores maximh vero Aristoteles. io 1 μ G ils piaeeipiunt qui in Deliberativo ver Iantur genere, intelliget non temere hac ratio mi is sis, ' ne,etsi alioquin lubrica Videri potuerit, peragi rem a M. Tullio. etenim illud primo' prouidendum, ut quod suadere instituimus non sit αυννατον, siue ex iis quae fieri nequculit &, ut cum Quintiliano significantita loquar impossibile. od enim in possibile eis, temeth consultetur. & ideo irrisius est Demetrius qui de Isthmo pers diendo, quod tamen fieri haud poterar,consiuitauit. Ita ut hinc abierit in prouerbium, Isthmum perfodere. Iam vero cum constiterit rem no esse impossibἰlem, prouidendum quoque est ne sit quam dissicillima. id enim perinde esset serE ac si ἀδώατον. esset. vix enim ac ne vix quidem persuaderi posset. Atque eodem consilio enitendu. ut doceamus non modo non esse disicilem sed facilem: quae enim facilia, ea facilius suadentur. quod si ostenderis non modo es sicilem verum etiam in eorum potestate else positam apud quos dicas. res facillimam habeat suasionem. & ideo Iuno,ca ab Aeolo peteret ut Troianorum disiceret classem, totam hac rem occupauit prius, significans se rem nec impossibilem nec dissicilem petituram, sed facilem quaeque in ipsius Aeoli sita esset potestate. Itaque Acoli namque tibi diuum pater atque hominum Rex
Et reticere dedit factusotollere ventos
inquit Iuno ut Aeolum in suam adducat sententiam. Quanquam ne id quidem sitis est. sed prouidendum ut continenter si opus sit)doceamus esse vallem, ac, si fieri possit,honestam . Utilem, quia alioquin labor esset ociosust si quidem consultatio de de ratio utilitatem habent propositam. Honesta, quia ubi honestatis accedat pondus, alacriores ad rem propositam adducas auditores. Haec sunt quae nos admonent Rhetores, atque in primis Aristoteles, dum aliquid suadere moliamur. Quibus poesitis,iam enitendum ut dubitationes si quomodo fieri possit diluamus. Ergo de his omnibus satis constabat M.Tullio, uno excepto. Iam enim compe tum erat huiusmodi bellum non esse impossibile, nec per quam dissicillimum aut etiam dissicile quod susciperetur: quin esse positum in Populi Rom. potestate, denique esse utile atque honeitum , ac propterea necessarium censeri posse. Illud tametvamrmare non poterat, non esse magnum aut esse facile quod conficeretur rid enim Asias flatus prohibebat quae afflicta erat ac magna ex parte prostrata Mithridatis ammis. Quanquam ite si quidem docere potuisset esse exiguum & facillimum, id pro nuciandum erat hoc tempore, cum Pompeium deligi Imperatorem vellet. Id enim, nisi de belli grauitate ac magnitudine constaret,aegre obtineri poterat. Et ideo supra inon uerat unum Pompeium timeri ab hostibus,unum expeti a sociis, ita , t tota belli
spes in Pompeio posta esset. Ex quo fiebat ut inter duos veluti scopulos positus esset M.Tullius. Nam si aperte id quod erat amrmasset, nimirum bellum esse maximum& periculosissimum, Lucullo magnam conflatat inuidiam, qui proximε illud bel- 'lum administrauerat, si vero iugentes victorias iactauerat, ita ut triumpho etia aspi- IOIraret. Quod si extenuasset bellum ac docuisset esse exiguum, Pompeii optatis minus favisset: quin effecisset ut Populus Rom.minime necessarium iudicasset id quod Catulus.&Hortensius contendebant) Pompeium esset deligendum. M.Tullius igitur acute mediam veluti viam sibi ineundam decreuit qua sine ulla Luculli oflansione,
imo vero magna cum eius laude, Pompeio faueret,atque unum Pompeium deligendum Pop. Rom. persuaderet. At enim qui tandem id estici posse cogitati ite ea nimi- ruinatione si pi iiis Lucullum ornaret ac res ab eo gestas celebraret,ac vere demonstra; et
46쪽
straret ea quae sceliciter gessisset, eius virtuti id quod ab initio significire coeperat tribuenda: qu. minus sinliciter cecidissent, fortunaς ascribemta. Et ideo antequam periat belli magnitudinem, laurit Lucullum; tum id quini est satetur; nimirum bellum esse magnum ' periculosium,ac propterea unum Pompeium illi praeficiendum. Et hac etiam de causa interim hoc in I O quem nunc explic upur,ae spinosum csse obseruauimus, dissimulanserviςunque loquitur ac niasnum esse tacito statun
Quibus positis iliconstitutis amniinus dissicile erit obiectis dubitationibus satis.
sacere δε nam id facile φsse,assirmam nullo modo ausim. Ac primum veth quidem dicitur de magnitudine non de necessitate huius belli sibi inIraesentia dicendum pro. - . potuisse M. ilium,quiti necessitatem iam antea patefecisse: sed tamen dum transi. . ticuae utitur de adiecundum p reditur caput, colligit ex di belli huiusne
sitatem&qualis quantast indicat da progrςditurad magnitudinem . Ita quideis non tam belli necessitatem probat quam breuissimis indicat & colligit, ad ea veluti digitum intendem quae hac de re dixerat in primo capite rvere cnim saltem ex bypothesi demonstrauerat este necessarium. Et ideo it potest hoc belli genus en ingenere belli atque adeo primi capitis disputatione iobaerere dici ira necessarium visit
serendum. quasi diceret eoo in rium 4cpropterea omnino gerendum si gloria, salutem idciorum, vectigalia fortunas multorum ciuium cum Republica tueri vohnt. Dum vero subdit non esse iramVnum ut sit tartimescendum, iam ad rem pro- II. positam ac secundam partem Orationis descendit totus Neque tamen si quis alte tius aestimet negar estς magnum, sed potius: maginum esse satetur,ita tamen ut neget esse pertimescendum. Denique unum concedit ac sumit nimirum esse magnu ilia terum negat, nimirum esse pertimescendum; quod ζst, essequidem magnum non maximum, ae propterea timodum non poti scendum . ita quidem non pugnat secum quantumuis dixerit antea esse graue &periculosum, nam non dixit est e gi
Dissimum de petieulosissimum Et ideo in fine quoque huius capitis cum ad tertium progrederetur,1 in inquit misi ita verba Irae esset renere
ipso me mam, magmtudine perlavio rubi magnitudinem &periculosium, sitetur ille quidem,tannimmodo niaximumac periculosissimum esse negat. anquam ut ne M III. Populus Rom. existimaret in tali periculo cunctationem non esse perniciosim, aut cri nnon esse necessarium summa remis celeritate prouidere atquc in primis summum Imperatorem deligere; it omat bellum hoc ile pertimescendum,ut statuat Populo Rom.Iaborandum ut diligentissim. luxnrideat *c paret quat sunt ne garia.Et qua quam non tam monet ut quae necessari sunt sine cunctatione ulla iraret,quamait dendum ne praetermissa esse videantur, sic tamen loquitur moderationi Scausi; ali
quin tacith Dgnisi et sere ut sit pertimesmidum niti quam diligentissime ad illud se
parent ac per summum Imperatorem administrent. Itaque Me verba non pugnat cum superioribus Etsi enim commodis demonstrasset celeritate de diligentia maxima opusesae si statuisset esse maximum de pertimescendum, veruntamen, ne L cullo inuidiam coiissaret, aut etiam Populum Rom. perterrefacerer, satius eo duxit, Populum Rom. cohortari, magnum tantummodo illud appellans. Nequet vero imterim obiiciat qui ipiam fieri adhuc potuisse, ut Populus Rom. dum maMum esset bellum dc periculosum audiret, superstdendum iudicaret, ac propterea Μ.Tullium non satis adhuc cauisse incomm loquod suasioni asserebatur dum esse facile non
ostendebat, quin ut magnum ita non facileesse serebatur. Nam si de bello suscipien eo ita ditaruisset ut Populo Rom. licuisset, bello non suscepto sibi cauere aessicii recte quide m sed quoniam Mithridates iam in vectigalia ac socios Populi Roni insutribat, ac propterea is nisii Nilum sivstiteret, sibi consulere haud poterat, belle cecidit vi magnum e nee secile di ideon,
- cessarium, hypothesi tamen,esse fateretur Sed . in i Ciceronem audiamus. qui veluti digre, iu diens in Luculli se se essendit
47쪽
ri ne decretierat. Quanquam curanteuertar, lubet paulo uberim explicarer praesertim vero ut constet non alieno loco hane interponi laudationem. Ergo mirum sertasse visum fuerat Populo Rom. id quod ab initio dixerat M. Tullius, bellumesse magnum & periculinsum: cum enim Lucullus victorias ingentes laureatis literis denum villet Senatui,ac propterea triumphum quoque postularet, qui obsecro fieri poterat ut res Asiatica in magno periculo volaretur Itaque M. Ilius ne inuidiam interim crearet Luculla, dum in belli magnitudinem declarandam cogebatur aperire aut indicare ingentem cladem proxime Lucullianis illatam a Mithritate;anteuertili acres praeclarea Lucullo gellas commemorat extollitque luculet Enimirum ut eius dignitatem ac gloriam quasi vallet prius,veseerthhuiusmodi cladem minus inuidi sata esticiat. Sic supra, cum in Asiaticaemi mentionem incidisset, videretque cladis illius commemorationem pota in Luculli dedecus redyndare, monuit quae Haeci, , regessisset, eius stirruit i quae minus eliciter, scire me, estis tribuenda. dianquam ea' etiam de causa in Lucilis laudesdigreditur, quod rumoraui suspicio percrebui siet sore ut M. Titilliis Pompeii eau Lucullo obtrectaret. Et huc pertinent ea verba.
vlo uindiligorme Lucullo ramum imp laadis; exoriam enim suspicionem delere nititur primum,atque aduersariorum ora vocesque compescere rumosein iulum dissipantes. Et hinc est ut eandem laudationem verbis illis peroret, Satis opiκον hoc esse laudis,atque ita repvio, viricvctotesilatiram Ita instrum Pthiae sim t lari a que causa, L. Luculliam similiter ex Melmesse laudarum questa diceret tantum abest ut huc - . ascenderim Lucullo obtrectaturus, ut hic a nemine pari laude ornatus fuerit. Ια
quidem non alieno loco sed opportunε ad Lucullum ornandum diuertit. Nam si at , ct quis optasset ut M.Tullius, ne naerentes nos haberet dum a proposito digreditur, sistratis H aem Auditores de ratione dc causa admoneret propterquam ab instituta de mam sudine belli disputatione ad Luculli laudationem di terter illud statuendum, in me Aia seu dicendi artificio atque Ordine eo oratorem , Philosbphum & Historicum zz- , a inter se differre . quMPhilostipho methodus atque ordo non steum non est contem-π'. u. nendus aut dissimulandus, sed diligenter custodiendus atque adeo ostentandus. Dinmiscum satur enim passim subtilioribus in rebus, in quibus auditores, nisi ordo tanquam fax praeferatur,aberrare facit E possi nt. Hi rico, quia res gestas narrat ac minus dimetiales,ordinem satis est tueri & conservate. Etsia enim conseruandus est diligenter, cum,u, eampa ratio temporum, atque ordo rerum, sint custodes Historiae, non tamen ostentandus να isti quasi rein obscuram siri quoa Philosopho accidere solet declaret. Oratori contra non modo non ostentandus od enim puerile esset in concione) sed interdum ne cor seruandus quidem,quin deserendus ut seruiat causae. Denique dummodo persuadeat
aut laltem dicat apposite ad persuadendum ordo dissimulari dc vero colemni potest. Et ideo in oratione artificium latere debet, quod in Historico multo vero masis in Philolbpho apparet no sine laude. Fateor quidem oratori artificium minus esse disissimulandum qum Epim Poetae . hic enim ordinem in sola Propos tione aut Inu
eatione indicar,cuius mum deinde sequitur a Narrationis initio ad finem usque Pota malis, vix ut aliquando ad nouam lina Ocationem aut Propositionem, idque obitersere; confiigiat, qua non nihil me liuodum instaurat. ac rerum canendarum ordinemae,.iam ostendit. At orator dc in Propositione, quae saeph etiam in patres tribuitur,dcin Transitionibus unde ab una ad alteram Propositionis siue orationis partena progreditur,
48쪽
greditur orditiem ac methodum nobis, nec sine laude, commonstrat. Ita fit ut Dra-maticus Poeta . quandoquidem suam ille celat perisnam, methodum. qiram alioquin in contexenda fabul a & diggerenda tueri debet, non modo non ollentet, sed ne indicare quidem possit. Epicus, quoniam non rerpetuo imitatur seu alios loquentes facit, sed se se loquentem infert non raro, dia ni saltem proponit au i inuocat, res canendas indicare possit &ex ordine indicare. Orator, quoniam perpetuo loquitur,
id passim commodiusque praestare possit. Tametsi tum ob styli grauitatem, tum quia si non tam docet quam delectat, aut permiscet Auditorum animos, in Pr positione tantum&Transitionibus quibus praecipuas nectit partes,ideficit. Historicus quiype qui & perpetuo serme loquitur, dc miniis sublimi dicendi genere utitur, inprimisque legentis memoriae consulit & intelligentiae, potest& vero debet historiae filum ac rerum ordinem, diligenter commonstrare, praesertim, si multiplicem scribat historiam. Philosbphus fidemque dixerim de Medico dc iis amnibus script ribus: quandoquidem dc in rebus dissicilioribus versatur, debet methodum & ordinem ante oculos habere semper, ut rerum dissicultatem ordinis perspicuitate compenset,ac nos ad rerum cognitionem commodo tramite dc inoff)nso pede perducat. Quod cane eo magis iactitare illi ac praestare licet, quod non magnifico dicendi gen Ie utitur quemadmodum Epicus de orator, mi pedestri scribit stylo, qui & ad ordinem dc ad ea omnia quae notitiae seruire utcunque possunt, demittitur non sine laude. Sed redeo ad M. Tullium qui sane bono animo ad Luculli laudationem auertit ad quam ipsi nunc tandem descendemus. Recolendum est igitur Lucullum antequi cum Imperio in Asiam mitteretur, Consulatum administras , ante Consulatu me tiam sub Sylla militiam tractasse, suamque sortitudinem Syllae ita probasse ut Classi fuerit praepositus . Cicero igitur Lucullum fortitudinis primo laudat nomine ob fortitudinem militiae declaratam,tum sapientiae virtute, ob Consulatum egregie adiaministratum,denique magnum ImPeratorem appellat ob res tandem strenue gestas dum imperaret. in loco aptius postremo loco magnum Imperatorem appellat Lucullum, quod eum fortitudine dc sapientia iam ornasset: is enim magnus Imperatot laci se euaserit qui fortitudine dc sapientia praeditus sit: hac virecte deliberet, illa ut strenud quae deliberauerit exequatur. Quanquam si haec ita sunt, intrum videri potest quod M. ilius in prima Academica scribit ; Lucullum, cum in Asiam missus esset Imperator, rei militatis fuisse rudem. Ueligitur proposita verba quibus dc sortitudinisoc sapientiae & magni Imperatoris nomine laudatur, spectant unum illud tempus in quo Mithridatem prostigauit vere enim quae sequuntur verba id videntur indicare δε et verte rudis rei militaris dictus est quod pertinet ad Imperatoriam scientiam'. Nihil euim prohibet auo minus aliquis sit tanus miles ac sortis, qui tamen longEabsit ab Imperatoria virtute fortis igitur appellari potuit miles cum adhuc esset Imperatoriae rudis scientiae et, de ideo quo tempore missus est aduersus Mithridatem laus t Imperatoria ab eo non admodum expectabatur. inquit M. Tullius. Sed ut ut sit, Lucullus fortitudinis ac sapientiae gloria, divero magni Imperatoris nomine, tum in Oratione pro Archia dc in altera pro Murena, tum in prima Academica uuaestione celebratur a M. Tullio: sed. hic multo maxime. Quare sic pergit; Tuco eiusadu
tu maximas Λωhridatis copias Omvibus rebus ornatas . si N, ' atque instructas, esse deletas . Vbi antequam
sigillatim eius facta commemoret & ' celebret, complectitur illa dcce . lebrat uniuersim . Sed iam eundem audiamus ad Lucullianas la 6 des ac res
aliud gestas sigillatim descen
49쪽
Adres ab eo trestasin yliatim de
Ic primum suana Luculliri viriti temostendita etsis Mithridatem. Cum enim in Asiam profeci us hunc offendistet Ciaicum oppugnan- App. I. tem, commeatum illi scinterci usit. vi obsidionem solucre ac rugam δἰ λ- Fi-- arripere coactus sit. Sed de hac repleniuo paulii poli. Nuncquoniain M.Tullius Ciaicum mirifice celebrat,etum docet quam magniS viridibus obsideretur & oppugnaretur a Mithridate, atque ad exuenaum Luculli virtutem extolli I qui tali. ac tanta Obsidione Urbem hanc liberasthi, habet pauca quaedam de singulis ex ordine dicere.' Ergo Ciat eum Asiae Vrta reuet1 claris
sima tu it: pomi enim, Arce, marmorius turribus, m nibus, magnitudipe monis
mentis denique & ornamentis caetera&Λssiae Urbes iacuo iii perabat, ita ut' Λ R ma a quibusdam appellaretur. Atque hinc fortasse s ussust fibulaevi dotalis P m. N Ii. 3. stipinae Vrbs diceretur : quasi vero ob splendorem αn qnificentiam a Ioue attributa esset&constituta Proserpinae in dotis loco. Hanc igitur Urbem Mithridates , cum trecenta virorum millia secum haberet, si Appiat credimus, terra marique I σcinxit obseditque vehementissutis. Quapropter onmisso tibus cinquit Appianus9
rmitis ivsrebant, vadae μα in mumminisceretur. Sic iste. Vt rcopterea hanc Uihemi te maxima muli midine obsessam dc vehementissime oppugnatam dicat M.Tullius:
Et tamen Vrbem se obleuam &oppugnatam, Lucullus addit M:Tullius vitis te, auiduitate, consilio, summis obsidionis periculis liberauit. Q m tamen tenarium gam esset pei sequi: uam copios iiii emortu ab Historici , praesertim vero in m hiano & Plutarcho . -nquam aeui reipium audire prastat qui rem perstringe
breuissime, L. Lactassus sinquirin Nit Avia , dumis Otimis temetici moraret me, ater u sordit , Dinique ransuo is, cin Muciis praesi' rix: emo vetantium fugaui ι nauali quoque nario duces eius onmest: ita abyeme, o a te a L. L culso ces m fe musia hon-- ex partevgis ea tinctas i. Haec Eutropius. Et si natiale quoque bellum attingit de quo postea nos lex Cicero . . Apposite vero Ciaicum Urbem elatissimam & Populi Rom. amicitiiniam iacit', ut Lia Ilianae industriae fructus suavior appareat S gratior : apposite etiam vehementer Obiessa ira & oppugnatam narrat , ut tum eiusdem Luculli virtus magis ac Magis probetur, quam iti timetiam extollit, astirmans Luculli virtute, assiduitate, consilio id contigisth. Vbi sine dubio,dum tantum Luculli tribuit virtuti , causae mirifice seruit. Neque enim inficiari l:cet Fortunae ut mors humano loquar in hoc tuti se magna ex parteetribuendum: idqne cu m alijs de causis,
tum maxime ob egregiam natatoris cuiusdam industriam sed in primis ob uersutum L. Manli, facinus. Clim enim Vrbs te pr2mai Iuue ira prenaeretiar,ut in maximo periculo vertaretur , nec extemam omni raret vilia n, quod L. Luculli aduentum
ignoraret, ecce tibi natator per medias Nomina naues utre susipensius quasi marina patrix videntibiis illis, stet uni tranavit be Cigici subiit portum; Luculli aduentum de nunciaias ac re istere optimeque iperare ivbons. Manius autem, quippe qui suam ille militarem scientiam Mithridati vehenacmer probarat, dilegationem ad Sertorium pio ipsi, Mithridate in Hii paniam ob erat, tau eicque illos coniunxerat . ac propterea carus crat Regi, hunc tandent prod:dret duo in dae obsidionis aut lint suit. Cum enim xideret Sertorium ac suos inuisectos erat enim Matianus seu Sertoria-
50쪽
nus ac propterea perduellis ae Reipublicae hostis fuerat declaratus satilis habui e
Luculli gratiam demereri, ac fidem implorare, quam diutius contra Patriam dece
late. Itaque clam cum Lucullo egit, ac fide accepta, per fraudem perluasit Regi ut sineret Lucullum accedere, dc pro arbitratu castra poneret fore enim vi Fimbriani quos ille ducere milites,quoniam sub Sertorio meruerant, statim ad ipsum Regem, i s deficerent, Lucullum delerentes. Ex quo factum est ut credulus Rex obiectum eta lem praesidio nudaverit,quem Lucullus subiicit,seque ibi egregi E muniit. Quid plura' comeatum inde omnem prohibuit Mithridati, ita ut fame coactus, obsidionem soluetit ,sεque in fugam conuerterit. Ita sane qui prius Lucullum irrisit Rex , delu- sus est suo magno malo. Nam cum ipse Rex trecenta millia peditum quadraginta millia equitum duceret, vidis Eique Lucullum triginta millia peditumac mille sexι centos equites tantummodo habiere, per nuncium ex eo quaesiuit, Legatusne an Imperator venisset. Si enim cin quis Legatus, sanh magno instructus comitatu; fi Imperator, longe exiguo,aduenisti. Et tamen post paulo ipse immensissete comitatu&exercitum structus, fugam arripuit turpissime. His igitur atquealiis de causis sui ad rem redeam habebat M. ilius cur magnam huius victoriae partem Fortunae tribueret seu Luculli foeticitatii sed tamen, ut causae feririret, uni Luculli consilio . aliiduitati, virtuti acceptam retulit . :
AB eodem imperatore e em magnam, se ematam, qua ducibus Sertorianis ad Italiam studio insammato raperetur , fueratam se atque depressem.
Ohaerenter haec commemorat. Lucullus enim, eum Geticum obsidione liberasset, ac Regem Lampsacum fugientem prosecutus es-U- non multo postad maritimum bellum descendit, in quo qui mquaginta illius naues depressit. γ anqnam non est inficiandum alia quaedam praeclarEa Lucullo M. Maa ac sortiter gesta fuisse,antequam cIassem istam superaret. si quidem Lucullus fugientem Regem, vel certε eius exercitum assecutus, aliquam illius partem caecidit: ita ut Aesbpus& Granicus amnes cruenti apparuerint. Tamets Rex interim spargi ut aliqui existimant seu obiici in itinere iussit preciosis farcinas ae p. cuniae plurimum,ut Luculliani ea colligentes retardarentur. Quo factum est ut ipst Mithridates se se subtraxerit, ac Lampsacum multo cum milite peruenerit,ium comscenderit, ac sigillatim decem militum millia quinquaginta nauibus impotuerit quihus Varium Romanum Senatorem, sed Sertorianum ac transfimm, praeposuit quas tamen naues Lucullus ad Tenedum superauit depressitque. Hic tamen multa sunt quae obseruamus, primum est Regem maiorem sibi classis partem resertiaste, cum vario Duci quinquaginta naues istas committereret ita ut sine dubio rem amplificet M Tullius,dum ait Classem magnam missis a Lucullo depressam. Alterum est nisi Varium, alium Sertorianum Ducem; Classi huic prinsecisse nullum, caeteri eni in Bathari erant. Sed oratorio morerem auget, quemadmodum supractiam dum diceret Mithridatem Ecbathanis Legatos misisse ad eos Duces quibuscum bellum gereretur, cum tamen cu m viro Sertorio bellum gereretur in Hispania, nisi sorte & in Hisipania&in hac Classe alios minores Duces cum Sertorio tk Vario sui me dicas quod est longe verisimile; Sertorium enim &Xatium Romanos Tribunos ac Centuriones substribuisse nihil prohibet. Tertium illud sit 1ae L.Varii istius naues &Classem in Italiam id quodaffirmat Cicero suisse destin
dis,a nemine Historicorum scriptum fuisse. Tametsi verisimile est M. Tullio qui per idem tempus floruit, & res gestas nouit, sitis suisse perspectum eas naues eo conlatio fuisse Vario creditas ut in Graeciam atque Italiam traijceret; ibique Romanos inse- staret. Certe idem curauerat Mithridates per Piratas qui maria coa3pleuerant. α