장음표시 사용
81쪽
Vid aut Colophonem,aut Samum nobιtissumas Vrbes, innumerabile que alias
captas es e commemorem, cum vectros floraus,atque eos sortus, quIbus vitam
spiritum ocitis,in praedonum fuisν potestatem statis t
D dedecus item Populi Rom. detegendum & ut ipse aperte tandem iso loquitur, labem S iglaona imam Reipublicae aperiendam liae e spectant, ut hinc etiam cluccai Pompeii decus de bellica gloria. Colb-phonem velo S a P ratis capta imemorant Hati,rici etiam: portus quoque occii palos ac direptos: ita vitro: necelsest immorari. Hic vero dum repexilio ne illa utitur, portus atque ecs portus, Ub-sec ualidum lixa usi uodi repetitionem lcia geminationem magnum habere momentum ad attetioncm vcl commilς rationςm, aut etiam indiguationem admirationcm-De, affectumque huiusmodi aliquem excitandum, aut etiam, si opus sit, amplificandum. S:c su pra, Regnat caetra regnat: Dicam ct ita dicam , Dut quondam , fuit. Videndia mtamen est ne alieno loco ac leui in re hoc dicendi genere ita mur, De temere iactare
verba videamur. Certe hie dc conamiserationem & indignationem & admirationem mouere potest dc debet. Neque clodum ait N.Tullius portus quibus spiritum d citis Paulo Manutio atque alijs qui bii ldam assentior, qui id rcierunt ad annonam qua ad Vrbem inde conveheretur. Nam nec inde led ex infero mari afferebatur cum Sicilia, Sardinia, Africa essent frumentari. ae Populi Rom. Prouinciae,nec si quid annonae aut commeatus forte interdum Brundiasio terrestri umere allatum esset, his verbis apte sitis re in Ciceio ex prcilis et, scd frigide. Cur enim Populus Rom. in Brundusino ibi Portu dicatur spiratam ducere, quod inde aliquid commeatus ad Vrbem importaretur Sallu qigi Hir sit ea verba ad frequentem ac diuturnam commorationem reis ferre quam ibi maxima laceret Romanorum multitudo. Cum enim inde Romani traiicerentii: Graeciam atqtie Asiam, fiebat sane ut Brundusii ingens & militum &mercatorum ac negoci Hotum multitudo semper degeret. quae nauigandi opportunitatem ex pecto iret . uavitum hac de cauia uinaqDia eo etiam ex Asia & G: arcia 1blitentes confluebant ad Urbem profecturi, ille portus atque illa Vibsessiet gentium multarum ac Romanorum in prunis itatio, de .m quo vitam de spiritum ducerent, domicilium. Atque hic sane libent: us legebem susse in potestate quam fui me in po- In Ora. testatem . man quam cum alibi legamus resessi in vadimonium coepit, & in amicitiam δditionemque ement populi Rom. ccidem modo in potestatem diceic potuit. Qu id iiii illa in Uerrana V. In eo tim potestatem portum esse, scriptum reliquit quemadmodum in praesenti. a. Deniqtie & Plautus dixa in Aniphmyon , Abn mihi in montem fuit Graeci hoc loquendi genere vitantiir saepe . De qua re legendus est etiam A Gellius libro I. capi te v II. extremo. Glophon vero iut ne id quidem praeterea m) su it Ionia: Urbs nobis, quae que equitatu valeret in primis : unde illud κολ. ἰπ.θηκε, colaphonemi ostiit, qui Odest summam operi, seu extremam manum, praeclare imposuit. Samos autem sic intelligitur, opinor, Urbs seu Insula Iunoni dicata ut est apud Virgilium . aqua ei iam Samia eli appellata & de hac pro
uerbium extat, Samum vasa : quod scilicet illis abundaret. Et quanquam altera quoque Samos teperitur apud Ilacam quae irem maritima est ac Piratarum iniuriis paterems.set, priorena tamen
stimo a M.Thillio quod Plutarchias Iunonis Samum ab hisce Pitatis captam dicat expilatam.
82쪽
AN ver. ignoritis portum Caietae celiberrimum atque plenissimum nauium, inspectante praetore, a praedonibus ora direptume ex Miseno auum, Vsius liberos, qui cum ρπdonibus antea ibi bellum gesserat , a praedonibus esse sublatos e nais quid ego Hoctiensi incommodum, atque illam labem atque ignomianram reipub. quaerar eum propae inspectantibus vobis,classis ea,cui consul Populi I om. praeposuus est , a praedonibus capta atque onressa est. Dinsertim se se conuertit mare, cum de si pero. peroque finitimis dixerit. Tres vero ingentes calamitates commemorat quae in eius Portubus contigissent Populo Rom. a Piratis; prima qtiod Caietae portus Cest hic in Campania, distatque ab Urbe mille circiter stadia celeberrimus ac plenissi naus nauium, a Piratis, idque Praetore ipso inspectante, direptus sit. Huius vero Portus Vrbem a Caieta Aeneae nu trueas a ce inuenisse nomen quod ibi sepulta sit vulgatum est satis. Quem vero Praetorem dicat , ex Hilloricis haud liquet, cum ne direptum quidem hunc memorent Portum . Quod si coniectura sit agendum, credi potest suisse M. Antonium soratorem inte, ligo qui non multo antea pugnauerat cu m Piratis,sed patu steliciter: ius etia filiam captiuam duxerant. Sed qui Iquis fuerit hic Praetor, illud sane certum videri potest M.Tiillium huius Praetoris nomini pepercisse modestiae caula . Tametsi ea verba inspectante Tmore ad rei indignitatem augendam ac Populo Rom. facti huius dedecusante oculos ponendum pronunciari apertius est quam vidissimulari possit. Αtque hoc quidem factum, quoniam grauissimum est, facit ut vel existimem Plutaris chum ac reliquos Historicos non' diligentissimos fuisse in Piratico hoc bello commemorando,vel potius M. Tullium remita amplificare&augere ut seruiat causae. ex quo fieret ut cum eiusmodi factum alioquin exiguum censeri possit aut mediocre, Historicis innidiam conflaret nullam. Altera calamitas ad Misenum pertinet est promontortu m eiusdem littoris quod a Mi seno Aeneae Tibicine appellatum serunt j vnde eiusdem Praetoris liberos a Piratis sublatos dicit. Tametsi liberos dicit Oratorio more & amplificandi causa,cum alioquin unam ipsius Praetoris filiam abreptam scribat Plutarchus. Neque enim inauditum est vi liberos pro unico filio aut filia dixerit M. Tullius . Itaque in Philippica prima. Iuberas eias dixit; unum Antonii filium indicans. Et alibi iucund os liberos eum diceret, unam Iuliam Pompei j uxorem ac Cmi A saris filiam significauit. Atque ex hoc quidem loco coniectare licet inspectantem ' Praetorem illum hunc ipsum M. Antonium fuisse cui filia sublata est: qui enim M. Antonio id contigisse non inficietur, is eundem praetorem Antonium lateatur illam necesse est, quandoquidem erus ipsius, inquit M. Tullius. Denique M.Antonium oratorem clarissimum ac virum triumphalem cum Praedonibus illis seu Piratis antea
gessisse bellum id quod hoc in loco de Praetore illo commemorat Cicero ex Hist
ricis compertum est. Quam vero Piratae ne id praeteream) adduxerant Antonii fit .a. hanc grandi pecunia redemptam, exij Idem Historicis constat. Postrema calamitas ad Hostiam Vrbem pertinet: quae sane iacet in inseri maris littore, distatque decimo quarto ab Urbe lapide ubi se se in mare exonerat Tyberis, &ab Anco Martio dicitur condita. Hic igitur classis Populi Rom. etsi nauale Romanorum esset Hostia; a Piratis capta atque oppressa est non sine magno Populi Rom. dedecorer quod auctum est tum Imperatoris nomine Consul enim erat hic Imperatos tum loci propinquitate,cum seth sub ipsius Populi Rom. oculos id contigistet. Et idcirco hanc iniuriam. Reipublicae labem & ignominiam appellat M. Tullius. De qua re audiendus est Dio,.Tradones inquit in continentem quoque se intulerunt, multisque incommodis etiam eor qui navigare nou sokoant, a cervui. Idque non extra Deiorum suorum mer duntaxat , verum in ipsa etiam Italia. nam quod maiores quattus illine se consequuturos, ta aliis maiorem terroremiηiectum itisperabam,sne ab ea quidem abriinerem: cum in alias eius Urbes, tum in ipsam H Ram
83쪽
siam stirs narres appulerunt itique Romamorum naues incendcrunt, omniaque disi erunt: σ r 9 Maedem quas de resitis non cogitarint, ρο ιη terra morabantur, oe eos omnes quos non tuterfecerant, praedamque vallersam securEυηquam tu suis finibus deposuerant. Haec Dio. Quis tamen Consul ille fuerit, cuius parcit nomini, incertum ; ita ut cum laoc bellum tuerit diuturnum, ne suspicione quidem attingere liceat illius nomen . Atque eadem de cau sa aegre liceat coniectare in quem inciderit annum id quod scribit Appianus; nobiles nimirum λminas in Hetruria ex patiantes, a Praedonibus abreptas, quin duos
exercitus cum ipsis aqquis abductoν. od tamen, si verum sit, mirum eiu Cice
Proh Di, immor aus, tota ne unus hominis incredibilis ac diuina virtus, tam breui tempore lucem a Merre reip. potuit ' ut vos , qui modo ante ossiumr berinum classem hostium videbatis, is nunc nullam intra oceani ostiam praedonum Muem esse au latis 'sed Tragici iacere solent ii qui laetum fabulae exitum tribuant. id saeit
M Tullius hoc tempore. ut enim illi cum rem in summum discrimen adduxςrint, ita ut extrema calamitas iam iam expectetur, repente summam fortunae commutationem adducu ni qua incredibilem excitant admirationemi sic Cicero summis eorum temporum pericu lis ac detrimentis veluti ante oculos positis, repente fortune commutationem Ius refert. Itaque apposite ad eam aggrediens Tragicorum quoque more exclamat,
Trob Dij immortales; statimque coniecutam ob incredibilem Pompei j virtutem Reipublicae lucen hoc est talutem commemorat, ostendens breui tempore, quod est intra paucos dies, ab Hei culeo freto scit Oceani ostio ad ultimas usque maris nostri oras p raedonum naues quibus maria complebantur & infesta habebantur, euanuisse omnes, ita ut nulla intra Oceani ostium praedonum nauis inspiceretur.
ATque hac qua celeritate secta sint, quanquam videtis, tamen a me in dicem
do praetereunda non sunt.mis enim unquam aut obeundi negocii, aut consequendi quaestus sudio am breui rempore, tot loca adire, antos cursus conficere potui quam celeriter Cn. Pompeis duce belis impetui nauigauit
Tsi a celeritate quoque propositum facinus celebrauit,monens breui tempore allatam Reipublicae lucem , attamen quoniam reuera Pompeii celeritas in hoc bello supra quam credi possit admirati nem habuit,eam exaggerat copiose; atque ut simul extoIlar,poetice eam describit ad extremum uot concludit Cn.Pompeio Duce belli impetum scaetera enim planissima sunt) celeriter nauigasse. Sicinfra Ventos ait aetempestates Pompeio onsecundasse, quod sine dubio hyperboliceae poetice dicitur. Quae sane quoniam interim Cicero in laudatione versatur non modo serenda sed laudanda sunt. Certe Aristoteles Poetich cum laude efferri possie aliqua ab Oratoribus docuit luculent h. At quanta demum &qualis fuit celeritas ista unde belli impetus nauiga me dicitur 3 Sanis Historici alii quadraginta diebus, alii quinquaginta ferme,al, i binaestri aliqui etiam trimestri sere, spatio hoc bellum peractum scribunt. Sed tamen , quantum coniiccre licet, quadraginta diebus ab oceani ora ad Ciliciam vique purgauit mare: sic enim Plutarchus: tametsi aliquid temporis adhuc insumpserit dum eosdem Pitatas longius adhuc insectaretur atque in Ciliciam progred - 183.1 iis
84쪽
M. Tulli iis ait unde quinquagesimo die totam ad Imperium Ciliciam adiunxisse a die quo Brundusio soluit, tempus ariti mat; ita iri si tempus huic addatur quo Siciliam &Africam attigit, ac reliquas oras vel sua vel Legatorum opera muniuit, sine dubio trimes ire ferme impleuerit si aliuni r quod tamen administratione ingehii carere haud potest.
Sisiliam asst, Afrisam explorauit 3 inde Sarriniam cum classe venit, nondum tempestiuo ad nauigandum mari, araque haec tria stumentaria L - sidia Reipubluae firmissimis praesidiis, clai Fibriue munivit. Inde secum in Italiam recepisset, duabus Hispaniis cr Gallia Cisalpina praesidiis , ae naui s ρnfirmatis, missis item in oram Illyrici maris, in Achaiam,omvimque Graeciam nauibus, Italia duo maria maximιs classibus, mi issimisue praesidiis adornaarit.
Ac omnia quadraginta diebus illis persecta sunt, quibus ex Plutarcho ob leruauimus Siciliam, Africam atque alias huiusmodi oras partim ipsum, partim eius Legatos ad: iste, muniisse . purgasse etiam ab Herculeo Freto ad Ciliciam usque. Et ideo cohaerenter etiam pergens ait.
IPs autem, v/ a Bruηδαμ profectus eir , unde quinquagesimo die totam ad in . perium Populi Rom. Cιliciam adiunxit: omnes qui Ubique praedon fuerunt, partim capti, interfectiqαefunt, partim Unius butur imperio ac potestati se doderunt.
Uibus verbis comprehendit totius Piratici belli si immam, quae est hostes ac praedones illos partim interfectos, partim in deditionem venisse; ita ut tum oppida a Piraris illis occupata quadringenta sitisse scribit PlutarchusI una cum In siilis aliquibus ac Cilicia uniuersa. in Pompeii ac proinde Populi Rom. venerint potestatem. atque hic sanε utiliter recensetetur quicquid a Pompeio gestum est ex eo tempore quo soluit Brundusio add: em v sciti equo Ciliciam recepit omnem: quod unde quin qu Vennao die persectutii est. Seciqitoniam Iong,m esset, fat sit Flori narrati nem describere qui lanε in tertio de Romanorum gestis, cum Piraticum bellum a Seruilio inchoatum ad Pompeium usque traduxisset, de Pompeio sic pessebat ov.f. dignus victoria Pomptius visus ea ..uithridatica prouincia fasti acces o . siue diffεrsam toto mari pestem semel O in perpetuum volem extinguere, ditimo quodam apparatis aggressus eri. Quive quum usibus suis O Deia- .3diorum abundaret, pluribus legatis,
atque praestres utraque Ponti O Oceani ora complexus est. Gellius raso mari impositus, Tlotius Siculo, .anilias Liguuitum sinum, Pompeiur Gallicum obsedit, Torquatur Balearicu. 1ς8 Tiberius Nero Graditanum fetum, qua primum maris nostri limes aperitur,Lentulus Lybicum, Marcellivus L Dptium, Pompti, iuuenes Adriaticum, Varro Terentius Aegeom&Poxi tam , c, Pamphilium, Metellus Asiaticum. Caepio ipsas Propontidis fauces, Tortius Cato sic obduis naώibus, quasi portum obseruauit. Sic per omnis aquoris portus,seuus, latebras, recessus, promontoria,freta, mutusAlat, quis id piratarum Eit, quadam indagine incissum Cr οππρfum est. Ipse Pompeius in originem fontemque belli Ciliciam versus e I. Nec hostes detractauere certamen, non ex fiducia,sed quia oppresserunt, ausi videbantur:sed nihil tamen amplius, quam- ut primum ictum concurrerent, i tox vli circumfusa υndique ronra viderunt: abis iis statim telis remisque plano Undique pari,quod supplicantibus signum fuit, vitam petiuerunt . Nonati, tam incruenta victoria usi υηquam sumus, sed uet fidelior in ponerum reperta gens ullaen. Id-' que pro plebim singulari consilio ducis, qui maritimum genus a conspecta longὸ remouit malis,. H ome-
85쪽
Retenses non inter Piratas habet: sed quoniam ijs receptaculum dede- rps rant, sint utque Mithridati interdum sauerant, in eodem se te hostium numero habiti soni. in amobrem, cum profligati essent Calices, L gatos deprecator Elque miserunt ad Pόii peium ut veniam, deditione iacta, impetrarent. Itaque Pompeius, imperatis obsidibus, bolla ire esse iussit. De qua re tota,quoniam M Tullius rem attingit quam breuissime praesertim vero ne quas Pompeius interim ob Cretenses O Metello discordias inimicitiasque non sine crimine aliquo exercuit, commemoraret λ describere lubet quae de Cretico bello Florus subiicit Piratico . creticum bellum inquio se vera
volumus ηο rere, nos stemus, sola vincendi nobilem insulam cupiditate. Fauisse Mithridatividebatur: hoc placuit et ii viuicare. Primus iuvasu iusulam Marcus Antonius, eum ingenti quidem υictoria spe atque fiducia, adeὸvt plureis catenas in nauibus, quam arma portaret . Dedit itaque prenas vecordia. nam plerasque naues intercepere hostes, captivaque corpora religata vilis ac sumbur perpendere, ac sic velificantes triumphantium in mo m Cretes portibus si is ad/εmigauerunt. MetellAs delude totam insutam igni ferroque populatus, intra eastella o inburid tit OGnoson, est Exi ea , in vi Graci diceres ni P urbium matrem cydonam. adesque μυὸ in captivos consulebatur , υt υeneno se plerique conficerent, alii dediti em suam ad Pompeium absentem mitterent. Et quum iste res in Asia geros, eo quoque pras ctum misisset Anto- , da ista ρrouincia initus fuit eoque infectiον intellui in hostes ius νictoris exercuit,victis puIas belle o Panare Cydone cibus victor red3t, nec φucquam amplius tamen de tamfamosa ν, storia, seam cognomen Creticum reportauit. Haec Florus: quibus ad totum hunc Cicer nis locum intelligendum, Plutarchum quoque utiliter legas. Et si summa illa sit. retenses c u i antea liberi fuerant, nec unquam si Dioni credimusὰ alienigenae domino seruierant vlli, a Metello subactos ac triumphatos esse.
ITa tantum bellum, tam diutonum, tam longe lat q6 dispersum, quo bello
omnes gentes ac nationes premebantur Cn. Pompeiuι trema hyestne anar mi. 3neunxc Veresuscepit, media aestate confecit.
Olligit nec sine elegantiamplificatione Piratici belli summam: in primis velo tempus designat quo apparatum, susceptum, denique confectum sit. Ita quidem istis intelligitur haec omnia trimestre spatia minimum, aut veritis qua trimestre habuisse.
hac diuina atque incredibilis virtus Imperatoris.
86쪽
Ie vero diligenter est obseruandum, Ciceronem iam antea secundo loco de Pompeii virtute dicendum proposuisse . Vbi perspicue significauit se virtutis nomine virtutes Imperatorias complecti om nes . propter ira dixisset, Iam verὸ virtuti Cn. Pompe- qua poenpar oratio inueniri, subiiciebat, 2 'n enim illa sunt sola virtutes Imperat Ha,qua mi F exmmantur, labor m negociis, Artitudo in periculis, in nria iis agendo, celeritas in conruiemis, consilium iu νοηidendo quibus verbis exposuit notiores quaeque vulgo crentiae essent Virtutis partes alteram virtutum veluti aciem reti cuit , quod ad priorem illam in Pompeio demonstrandam properarent. Itaque petigebat, qua tanta sint in boemio,&quae sequuntur. quibus ad hunc usque locum quem nunc interpretandum aggredior, longe ac late disserens, peruenit: ita ut sine dubio Ponipei j laborem,sortitudinem indu striam,celeritatem, consilium quae virtutes ad priorem veluti aciem pertinent in in Pompeio hactenus commonstrarit. Hinc est vi
in praesens colligat id quod de plioribus istis Virtutis partibus aut virtutibus longε ac lat i sputauerat ; generali Virrutis nomine quam in Imperatore isto diuinam αi ncredibilem secideas virtutes omnes complectens. Atque hinc suboritur dubitatio dum pergitur.
VM caeteris quas passo ante commmorare cor 'M, quas ta se quamma
Am si hie intelligas laborem, industriam& caeteras illas quas vulgo
cognitas dixit virtutes , veris quidem dixerit ominemorse coeperam. Sed tamen quia has commemorare dc coepit dc persecit, ita ut eas eia umerauerit ac celebrauerit omnes, vix ac ne vix quidem istis ver- his quas mala ante commemora c eram, eas indicet δc intelligat ; pem peram enim aut Laltem frigide dixisset eaeperam. Ergo fatea mur id quod eis: M. Tullius non istas intelligit sid quod eius quoque verbis paulo post co- stabit satis) sed innocentiam, temperantiam, fidem, sicultatem, ingenium, humanitatem . Quod si obijeias has antea neutiquam commemorare coepisse, sic statuo. Si audere liceat, ac locum illum, hinerum illa sunt, supplere, quemadmodum multo antea suppleuimus,quasi vero mendosus sit, iure M.Tullius hic subijceret eο-rem -everam. Vertim si id audacius videatur, ac locum mendosum esse pernegetur, dicendum eas commemorare coepisse dum diceret, minam Quirites, virorum Drtium o, atque innocentium eopiam ea tam basertim, ibi enim quoquo modo geminum istum
virtutum chorum indicare coepit, fortitudine primum, alterum innocentia. Et ideo fortitudinem modo ad priorem reserebat, innocentiam ad posteriorem referet mora Vel certh,quoniam ea verba,Utinam virorumDrtium atque innocentium copiam tantam b beretis protulerat multo antea , ad diuisionem seu enumerationem virtutum quas
in Imperatote requirebar, descendit postea. multo post etiam siubiecit, Pon enim ill sunt solavirtutes imperatoria qua vulgὸ ex limotur, cubi virtutes imperatorias Ibbi partiendas proponere visi is est idcirco satius est astirmare potestate decvt cum scholis loquar virtualiter commemorare coepisse alterum Virtutis veluti chorum seu posteriorem aciem: quia cum n
gasset esse unam tantum, hoc est vulgarem illam virtutum aciem, tacite ac potestate alteram introd. xiii atque hanc iam iam introducet aperte satis ac prolixe: mox etiam innocentia iri,temperantiam, fidem, facilitatem, ingenium, humanit a'3 tem ad eam reuocabit.
87쪽
Non enim solun beliandi virtus in summo atque perfecto Imperatore qum renda est , sed multa Dot a nei eximiae, huius ad nict/ae comit que
Ri sire dubio nrt bellandi uirtutem comprehendit quas proprie bellica S vulgo notas commen)orauerat virtutes; iat aurum labolem, iomuid interii, industriam, celeritatem, coiissilium . in propterquentadia odia eo in loco indicauerat praeter iitas elle quoque alias vulgo ita inus Potas cum diceret Non enim illa sola suur virtutes Im-- - - p ratoriae vi sto existimantur ; ita hic, quoiliarii illas in t Oa peio st rru ictimauerat . nec reliqua, iubiecerat' rei timens ac repetens ea verba osenlinetae bipastitam illam virtutum diuisionem explens, Non Mina I in ciuit solum bella ιδε i t s iu summo atque persecto Im ratore qtiaerenda en ,hd mMIta sint artes eximia. butus ad- . mi' ira comitesqae virtutis. Ita quidem polierioic veluti acie in t soducta, ex Vicine subiit de profert virtutes quae posteriore liac contiinentur acie, perget S.
AC primum quanta innocentia debent esse Imperatores ρ quanta deinde omnibus in rebar temperantia λ quanta fide Θ qaanta facilitate ρ quanto ingento e quanta humanitatet quς breuiter qualia i tu Cn. Pompeιo consideremus. Summa enim sunt omnia riuiriter. Ic etiam posterius hoc virtutum genus laudaturus in Pompeio, thesi
incιpit .cas prius elui merans, acitatuens in Imperatore requiri: tum
ad hy pothesina descendens, quales sint in Pompeio requirit, statuit Que esse summas. Et si,cum haud satis esset id a stirmasse,nisi ars mento aliquo pr aretur, propterea huc iam te se conserti quemadmoduOIlendam,si tamen prius unum atque allelum in iis quae nuper explanabam obseruauero. Primum est reuera innocentiam, temperantiam, fidem, lacistitat cm' humanitatem, verius esse virtutes quam la rem, industriam, celesitatem, conssit. Jm . Sed tamen quoniam in re bellica consilium , n primis, celςritas,du sti t. i una cu m sortitudine requirit ur, praeseri tin vulgo, factu na est v t eas comites adminis . atque bellicae nuncupauerit virtutis . Et eadem de causa Innocentiam ac re. houas vi t tu tes istas artis appellat nomine, pi sertim variandae orationis gratiae ab o- cum verissimae virtutes stant, quemadmodum lacue indicauit supra dum diceret, enum illa sunt sola virtutes Imperatoria. Atque huc pertinet quod cumbae disina atque inereribilis intus Imperatoris, subiiciebat e vestigio, caterac Ur- tui es inlelligens,tametsi mox eas appellet aries. Et idcirco nos haud dubitauimus minum Istinc virtutum chorum proferte. Alterum est . optimo tamen iure belNvirtutis administras appellari posteriores virtutes istas, sed nobilistimas anien administras sc ideo appellauit etiam eas eximiasPac propterea etiam comites nuncupari. Nam sine dubio magnam Imperatori adiungunt authoritatem ac iacilitatem aci U-ctoriam.& laudem. libenter enim&milites huic seruiunt, α gentes eidem praela dentes obedium, illius potestati se committentes. Addo tertium; nimirum non elleo uod demi renuu M. Tullium, qui tantam virtutum atque artium varietatem re quuit in summo Imperatore, facundiam ii ii dicendi 'irtutem&eloquentiam, picrna is is c. n. ana ex his ipsis quas hic commemorat, virtutibus, Eloquentia , calid cuique in Pompeio celebrabit non vulgasilei.
88쪽
Itiuies in Imperatore cum per se spectariae dignosci potant, isi eom.
parat E:comparare inquam, si Imserator cum imperator virtus cum virtute comparetur. ac posteriore hoc modo ait magis cognosci atque intelligi posse: nam cognosci ex aliorum contentione,est ex collatione dc comparatione cognosci. Sic I de Offciis, diconteritis inqui υροι parum pG quibus plώri mihisendum sit: dc pro Planco, contentio iis, rum hominum Mienda est . Et Iase Inuentione, o lioram inquitὶ cum Disfactis eoatinis. Qui locus nostro huic est quam simillimus: quemadmodum alter ille ex prima Ph lippica , Fortuηarum contentionem farere crepimi. quam Ruthor quoque ad Horennium eleganter, ouaremdam inquit) ut m frerit utilias ex contentione, Sic igitur Cicero ex contentione hoc est qx comparatione requirit num virtutes in Pompeio sint summae. Nam cum ad hoc inuestigandima cotentio seu comparatio sit commodiosiciae uti debuit qui in illo virtutes summas ac summa omnia esse contenderet. Neque dubitandum quin comparatio reuera ad id magis valeat : ut enim colores, lanos,m gnitudines di id genus alia comparatione maximh dignoscimus&probamus .sievi
tutes.homines, imperatores . . anquam hanc viam init Cicero ut eos iacithrefellat qui vel ad Imperatorium hoc munus aspirarent hoc tempore,vel a suis illi fautoribus Pompeiique aduersariis proponerentur.
quos centuriatus venales essent, quiue pecuniam a Populo Rom. belli administrandi causa ex aerario acceptam, Magistratibus diuid rent ut eos largitione corrumperent dum prouinciam peterent: aut
etiam quod deterius est9 Romae in quaestu relinquerent. mi autesuerint reticet M.Tullius 1 etsi non reos sed multos fuisse indicat verbis illis quae subjjciet', qui haememt. Turpe vero de detrimentosum est Centuri, tus vendere,cum meritis sint tribuendi: alioquin militaris disciplina corruit: praeserim vero quia qui venale munus administret, venalis eua ut iacila, nam huc illud pertinet, sereat ille pri r vendere πιὸ potest.
Addit veto eum, qui pecunia Magistratibus diuiserit, aut Romae in quaestu reliqumnt,nil magnum aut amplum posse de Republica mirare,significans dum suae utilitati turpiter seruit, ne cogitare quidem posse aliquid magnum dc amplum de Republici, tantum abest vires magnas atque amplis Patrare possit pro Republiea . Aeseri E dum negat hunc posse ali Aa magnum cogitare, tacitE eos increpat qui istum cum Pompeio Magno conserte non dubitabantari huiusmodi altercatione. Vectenim Pompeius Magni coenomen iam obtinuerat ob magnitudinem rerum pro Republica gestarum. Iam tum maim Magni e nomen additus erat cum ex Africa rediretae de Hiarba triumpharet. Suspicor autem Acilium Glabrionem fuisse ex iis
89쪽
qui in quaestu reliquisset pecuniam: nam ipsie paulo ante Roma discesseratudemque
propter Prouinciaecupiditatem aliquam pecunivari ciam dilargiri potuitam quam iret in prouinciam ut prorogare deinde poisset tinperium quemadmodum scicerat Lucullus ac Pom ius. Sed quicuque liti fuerint,cerie crediderim neliaec quidem ulla ex parte pronunciari Luexilli in imulandi gratia. Etsi enim non inficior auaritia quoque laborasse Lucullum. crapinas in Asia exercuisse,unde ingemes collegit opes satque id, Plutarcho te ise, Obijecit illi Pompeius cum incongressiim venissent in
vix tamen crediderim Ciceronem tacite hic eum reprehendere voluisse quem paulo ante in Coelum extulerat laudibus. Turpe enim fuisset ex eodem fonte, uno eodemque tempore, oc frigidam dc calidam auditoribus propinate. aut aliud stantem sentire, aliud sedentem. Praesertina vero quia qui ex hostiunt opibus aera us est Lucullus, Romano aerario ssi Plutarcho credimus,)pepercilicosuluitque uberaliteriosse tenti enim Populo Rom. duiuesset in Asita mapnam pecunia: vnn ut commodita bellum administrare posset, repti diauit eam, respondens se illa non indisere.
T admurmuratis facit, Isines, ut agηoscere videam ,-hacfec rint. Ego autem neminem nomino. g re irasῖν mihi nemo poterit, nis iamede se voluerit confiteri. ιIgreditur Cicero, occasione arrepta ex auditorum admurmurati ne . Cum enim ea αγmmemoraret de nonnullorum auaritia&cupiditate inter Auditores s uta erat admurmurati qua, etsi inter se summissa colloquentes voce; quoddam veluti murmur ediderant.
Tali vero admu rmu ratione probare videbantur & firma re quod dixerat M.Tullius. nam hoc indicat dum ait eos agnoscere qui haec 13rosit vitii bonam quoque partem capienda sit in praesens admurmuratio rota ; pro plausia scilicet ecapitabatio cum Ciceronis dictum probarent. Neque vero idcirco iis allςotior qui inmurmurationem semper in bonam part interpretantur, statuates significare .probationem&acclamationcin. ac plaum iri:
dc propterea obmu rmurationi seu murmurationi tanquam contrarium opponit; cuenim apud eum ad murmurare in malam quoque partem usurpetur nam ideo scribit Te*t qiam valde νmuersi admiremn rim,qui palam principe; controdiae te quid- , .rini admurmuratio quoque in utranque partem verti possit r& ideo Cicero O dimna, inquit, matus admuim oratior de rursus Iecandis ad innaratisnibisse dii Smaras . diu pnam enim de secundam appellat admium urationem,quod flagitiosa etiam dc aduerisa esse possit. dc eodem nomine grata sinquit alibi uisessa irmuratis r quia scilicet ingrata etiam esse potest. Qii id plura cum scribat in prima Philippica, auimmadmurmaratione sed νομ ει clamore surorem illius aeristantiam abiecisti, quis non animaduertit in deteriorem quoque partem usurpari Iignificat enim fregisse eius surorem non murmure ac summissis veluti colloquio sed aperta voce atque adeo clamore linso. Quare lateor hic proapprobatione sumendam, idque alibi non raro accidere, stapro approbatione tantum sumi posse, id vero peti N. Cum igitur admurmurarem Auditores,dceos agnoscere viderentur qui ea fecissent, veritus est Cicerone ii, qui illa admisissent crimina. indigne id sertentatque irascerentur. ino circa, ut quoad eius fieri possit de net inuidiam & indignationem, Ego, i
quit, neminem nomino: quare Uno hi irasmur, qvi n antea re
mea de se fateatur Quo artificio eleganter apertam declinat indignationem a nemo enim, nisi delirradi ea palam irascatur, ne uberatur uteri crimen.
90쪽
propter hane auaritiam Imperatorum , quantarca men-unque venium μι, nostri exercitur ferant , quis unoris t it ad institutum, dc uniuersim Imperatorum auaritiam arguit. quod calamitates afferrentiis in quas deuenirent,r onibus. lda tem tum deplorat saepε M.Tullius in hac oratione tum veroinea Epistola quam de Praetoris ossicio scripsit ad QFratrem. Etenim itinerum & agrorum furta di latrocinia ac Praetorum auaritiam sic sublata a Dratulatur, ut diu eiusmodi calamitate Prouincias oppressas sitiise indicet. Dedique dum fratrem laudat quod audiret non eius itineribus Perterreri homines,non sumptu exhauriri, noaduentu commoueri: esse quocunque venerit, di publicε &priuatim, maximam laetitiam, cum Urbs custodem non ra nun ,domus hospitem non expilatorem,rece me videreturi satis indicat istha ea emteris Praetoribus fuisse cotempta, ita ut quocunque ventu evi, serrent calamitatem.
fles Imperatores fecerant, recordamini: ram faciatur harueris quida me raras nationes feri exictimetis.' Aetlh contingere poterat ut non ad omnium auditorum illorum amres latis peruenisset aualia dc quanta itineribus illis detrimenta affer tent Im eratores Anaticis ac longinquis Populist hoc isitur, algu. mento sumpto ex Italicis Imperatorum itineribus, confirmat, ut ex
Et hue ectare visias est M Tullius dumitatrem hortaretur, suaderetque ut non se solum sed Imperii sui ministros omnes sibi praestaret similes. Ita se geruat inquit in
istis Asiaticis itineribus, visi piamia; quod est sub Populi Rom. oculis, ure fac at: nEue interesse quisquam putent virum Tralles Phormiar venerint. Sed ne id quidem veriti sunt ii qui per eos annos in Italia versati sunt Imperatores. Vt propterea qui cum Imperio ad exteras ac longh remotas nationes missi sunt Imperatores, hos detrimenta maxima attulita constare stus ressit. Itaque auaritiae labe di infimia mitifich l horabant Romani apud Barbatos, ita vi 2 , hostes plerique viderentur. Et ideo
Trum plures arsistamini pre M anno prilisum vestrorum armis hactium ber, anhrbernis sciorum ciuitares esse deletas t Dem in aurea Epistola illantis indicat M. Tullius, est significet multo magis Romanos quam hostium exercitus timorem ac detrimentum attulisse sociis, praesertim ubi hybernandum illis esset. Quam quam id quodψt de Urbibus. plures scilicet Roni iorum quam hostium armis deleta . mea qui m sententia non caret hyperbole. Vt enim maxima indicet detrimenta illarum Urbium, deletas inquit: praesertim vero quia Romanum exercitum interim com Prat cum hostili, a quo reuera Vrbes delerentur. Alioquin veth deletas haud legimus apud historicos . . Atque etiam speci sed