장음표시 사용
161쪽
que productum opinio Vocatur. 4 ,
stu. a. Did igitur Hic est oviso'Reip. Est notitia probabilis, non ta
. Quotnam sunt 'eries modi Disiursus notabiles p . Resp. Tres praesertim: Ι Inductio: cum ab aliquo particultri ad
universale concluditur.' Ex. gr.' Mihi S aliis pinum prodes , ergo prρdes homini3us in genere. iExemplum : 11 a quodam siligulari ad uni,versale concluditur.' Ex. gr. Mihi somnus esgra . us rgo hominibus est gratus, Oilor rosae mihi diis si usus, quidni icae, eris y 3b Mimimium e clathre itate a torum; l cum se. lex testimoniis Historicor inu ,. legibus iJCtorum31 sententiis vel placitis Philosophorum &c aliquid com
162쪽
Discursus vulgaris sive plebejus dicitur, qui formam populo usualem habet, philosophicus Mutem, cujus termini secundum artis leges dic
1 Discursus aetiologicus, cum ex RNumento causae aliquid asseritur. Εx. gr. Dei es xeυerendus, quia es ens perfectissimum. a) Po- rismaticus , ut Vita es brevis, ergo. sudiose via vendum. 3 Ηypotheticus, ue Si valetudo es prosera, timc c.nservanda. έ Adversativus, ut Homines sunt ambitiosi, cum tamen id ipsis noceat. cs Dialogisticus vel socratic , qui fit peri interrogationes di responsiones.
' a . . ratiocinandi sunt valida 8. Resp. Omnino. - .
i Quomodo Ῥobantur Ratiocinia,
163쪽
'st'. a. strid igitur est Srsio μιιι ρResp. Est complexio plurium pro positionum, quarum una ex aliis necessuio shquitur, k, Vel est grtificiosus mentis Discursus, pro. positionem unam ex alii* recte concludens. EX. gr. 9mne vitium es Deo exosum, atquies vitium, ergo es Deo exos,
'mota dilogismi malefia dicuntur tres pli resve termini, ex quibus ille componitur: proinxima vero dicuntur propositiones ex conneXione terminorum iactae, &. syllogismum immediate constituentes; quarum illa quidem, quae ex aliis notioribus deducitur conclusio, vel comsequens, i extra argumentationem quaesto reliquae autem, ex quibus ista insertur, praemisse vel
Resp. Est recta dedussio sonclusionis ex Praemissis. id circa umiteriam o for- .mam Settio seni observandam '
Resp. Ρosse hanc sine illa viti m
164쪽
mic Q. propositionςs in se sunt iaci, qu'ntum is consςquentia sit reste sorinata; nunς vice versa deductio vel sequela est vitiosa,qumvlvmvis propositiones in se sint verissimae. . m T. usum habent
Resp Pecus gravitatem inierunt
CAPUT IxPRINCIPIIS GENERALISSIMI
,EFFICACM SYLLOGISΜORUM i. aetas iat Principia emaciad Nisenorum' Resp. Sunt fundamenta necessitatis sequelae in quolibet syllogita i
tio ea etiam inter se conveniunt Hoc fundamento'hrtitur vis omnium syli pismorues assirmantium . cujusculaque figurae. ει ' duo numeri, bis sex, di ter q amor coitiveniunt in eodem tertio numero se duadecim, hinc colligo, eos etiam inter se convenire, hu-- iusmodi
165쪽
ausmodi syllogismo : Bis sex sunt aequales idecin , sed ' quatuor sunt aquain duo dec i ergo bis sex ct ter νatuor sunt nameri
et 'Quae disconveniunt in aliquo temo , ea etiam inter se dissi
' . . conVeniunt. ' Hoc fundamento nititur vis omnium syllogismorum negantium', cujuscunque figurae. Ex. gr. Numeri bis tria & bis quatuor disconveniunt in eodem tertio numero sex, cui Q. ille prioi .est aequalis, non posterior, hinc colligo, eos etiam inter se disconvenire, & ab invicem esse negandos, hujusmodi syllogismo: Bis tria faciunt sex, atqui bis quatuor nonfaciunt sex, ergo bis tria δ' bis quatuor non sunt aequales numeri. '
. uuid circa ista miAcipia αλ.
Resp. Regulam de bines, & de nullo Aristotelicorum sub iis cqmprehendi. r ' 1 Regula de omni haec est r u icquid de j
aliquo universali a matur unimersaliter , istud / j etiam a matur de omnibus Peciebus 9 individuis . sub eodem genere contentu. Ex. gr. Corpora sunt qXtensa, ergo etiam lapidς4, ligna, &e. a) Regula de nullo: Quicquid de aliquo universea n gatur uniυersaliter, illud etiam negatur ae omnibus Peciebus ac individuis sub eodem gen re covintentis. Ex. g . Nullum corpus ost ii finitinii, neque mundus. r.
166쪽
. 'in I. ubinamsum disseremia' 8llogismorum notabiles '
Resp. Quatuor praesertim r 1 Alii sulit veri, alii falsi.
geri dicuntur, quorum propositiones omnes in se sunt verae, falsi e contrario.
Σ Alii legitimi, alii vitiosi. '
Legitimi vocantur, quorum forma est accurata, vitiosi contra.
ab alii simplices, alii compositi.
Simplices sunt, quorum propositiones sunt simplices, ubique medius terminus semel cum utroque extremo conjungitur , compositi vero, quorum major propositio est conjuncta, ac integram conclusionem in se continens. h.
. Alii categorici, alii non tales. .
ategorici nominantur , . quoruini forma se habet secundum aliquam ex A. figuris, & ha
rum modos; non ex contrario dicun
tur, qui nullam ejusmodi figuram, vel mo
167쪽
Resp. Tres termini, ac totidein propositiones , ex gentinata illorum con-
sunmone resultantes. Prima syllogismi propositi' ,st or, secunda minor interdum aflismptis, ἡόl assumptum teratia denique &-conclusio extra argumen talionem quaesio vel thesis vocatur. Jam quaeaisbet istarum propositionum duobus 'constat terminis, subjdcto A praedicato quoruni qui conclusionem syllogisini constituunt, ab ΝΛristotele duo extrema vocantur, ac speciatini conclusionis pradicatum, majus Hesremum, vel 'terminus major, eiusque subjectum trem,m,veItenvisus m=Rος tandem ille tetmia
IIVS , qui non est in eonclusione, sed in prae missis ceu lettius intercedit, terminus medius, vel argumentum filogismi nominatur.
168쪽
, pigura dilogismi ρResp. Est: conditio syllogisimi quoad termini medii dispositionem chira exa
4. Got iam sunt Figurae pResp. Quatuor: i) Cum medius terminus in maiaiore prop. est subjectaim, &iti minore praedicatum. 43 Cum medius terminus in maci iore & minore ' est praedicaa
' . 3) medius terminus in majore & minore est subject um. o Cum medius terminus in maia jore est praedicatum,& in Ganore subjectum.
R., a Vel utraque praemissarum est universialis, Misit, gulares, quorum utraque est singulaaris. G filii firmativi , quorum conclusio est Mimativa: . alia negat , quorum concluis
169쪽
i) In syllogisino non debent esse
' plures termini, nec pauciO- res tribUS, Demonstratio. Si enim termini sint duo stantum, tunc conclusio non erit proeositio nova, sed eadem plane cum praemissis, igitur non erit syllogismus, per definitionem l. c. Si F termini sint plures tribus, ii nc duo extrema non erunt collata cum eodem tertio, ut1n eo convenire Vel 'discolivenire percipiantur, igitur, syllogismus carebit iundament neque conclusio ex praemissis necessariosque' tur. 4Εn exemplum id vitii habens iabomo es aliud a bruto, atqui O 'nissimia es aliud ab homine, ergo Omnis simiaies aliud a biriso.ρ
a) Medius terminus semel vel big
- sumi debet urseversalite, , nun quam bis particulariter. '. Demon'.
170쪽
Demonst. Si medius terininus in utraque prae missarum .accipi tur particulariter, tunc dive sas partes ejusdem generis significare potest, id est, aliam in majore, alium in minore prop. quod si fiat, erunt quatuor termini in syllogisino contra legem prima' Aut si eandem, prorsus' significationem obtineat terminus dius in utraque praemissarum, honnisi per accidens conclusio valebit. En exempla quo res fiat clarior. a Aliquis homo est visus, Aliquis homo es mortuus, ergo Aliquis mortuus es viabus usdam vir es victus. inidam vir es
probus, ergo Quidam probus es doctus.
3 Extrema non sumi debent universalius in conclusi*ne,quam
in praemiss1s. . ' ' ' Dem. Si major vel minor terminiis in conclusone sumatur universalius, quam in e emis. sis , tunc a particulari ad universale procedit consequentia, quod est vitiosum. En exemplum ita peccantis Ollogismi: Omne corpus est mobile; Aliqua subsantia es corpus, ergo Omnis subsan tia es 'mobilis. '
Ex duabus propositionibus negativis nulla emitur com
. . , Clusio. Dem. Si duo extrema maior di minor te minus disjungantur ab eodem tertio, non se quitur eadem inter se conjungenda vel disjunisgenda esse, igitur conclusio nulla inferri potest