장음표시 사용
101쪽
bent Valebunt,hoc est,sortes erunt contra omnia mala hoste A, lon, noscilicet eos protegente quem honorant, ita ut nemo illis nocere valeat. Graece enim e bibx υσεις ,hoc est, potenset sortis eris Vt nequis putet sensium esse, valebis animo corpore, hoc est, bona eris valetudine. Et quoniam domino protegente sortis erit qui pilli honorat, monetur ut praeter cum non timeat alienum,uel ut habent Graecio Mey,hoc est,altu,
ne quis putet tantum diabolum significatum , quem quidam intelligunt signincari per alienum quoniam ipse omnino alienus est a Deo ne videa-Rb i. prohiberi omnis ti inor hominum , cum Paulus praecipiat tim rem deserre his quibus debetur.Cui inquit)timorem,tiniorem. Prohibetur autem hic tantum, ne praeter Deum quenquam alium timeamus tali
timore quali illum timemus, sic scilicet ut in illius gratia faciamus quc dvoluntati diuinae contrarium sit,quasi male nobis metuentes nisi illi o temperauerimus,4 non possit nos defendere dominus quem honora-M x mu .Simile est illud Euangelicum: Nolite timere eos qui occidunt corpus,sed potius timete eum qui potest animas coepus mittere in ge-- hennam. Et illiud: Timorem eorum ne timeatis neq; paveatis,dominum exercituum,ipsum sanctificate, se pauor vester Scipse terror vester. Hac sententia ,ro. inserta reditur ad id quod priori sententia coeptum est.
Serua mandata mea στiues , O .m meam ut putatim o si tui, biga ea in diguis tuis r scribe iri in tabulis cordi tui. Vod legem seruari praecipit ut pupillam oculi, significat eam non
neglectim ella seruandam, sed tanquam rem charisiimam ie- cellariam summa cum diligentia seruandam. quomodo et Pror pheta orati Custodi me domine, pupillam oculi. Ex omnibus enim membris corporis nullam tuemur maiori cura quam Mnatura sollicit Emuniuit)palpebris, ciliis et silperciliis, cui etia si quid periculi immineat,
in illius defensione nullius membri recusamus iacturam . Ita et pro conseruanda lege nullum vel rerum temporalium vel corporis dispendium detrectare debemu . Potest et deli lex recth dici comparari pupillae oculi,quod sicut sit pra die um est, lumen uniuersae vitae nostrae praebeat,sine qua in tenebris vertantur uniuersi sapietes,m apud seculum docti. Quod
dicit liga ea, nepe madaia,in digitis tuis, Ide est cum eo quod Deut. , .dicitur ligabis ea, quasi signum in manu tua. Quo metapnorice lignincatur ea semper ob oculos mentis habenda, auemadmodum in oculis corporalibus ea maxime sunt quae manibus digitisque sunt alligata. Nullum enim membrum corporis habemus nudum,quod ita semper oculis obii citur atque manus & digiti. Vnde ad indicandum hie esse metaphoram ωne corporaliter Phari Zaico more putaretur praecipi, ut digitis alligaretur descripta Dei madata, ibiicit scribe illa no in tabulis corporalibus,
sed in tabulis cordis tui,hoc est,ut prius aliquoties est habitum firmiterea cordi
102쪽
PROVERBI AD SALOMONIS. Cap. r.
eordi imprime,ut in eo semper illa legereti reuoluere posiis Alludit autem siue ad tabulas lapideas ii quibus lex Moysi postqua viva voce fuit tradita,descripta sui pro conseruatione eius, siue ad tabulas communes in quibus olim scribebatur, quae dicta fuerant conseruabantur: signifi-ficans proinde audita menti imprimenda atque in ea retinenda. Et benedicit tabulas cordis,est enim intellectus humanus,ut inquit philosisphus, statim ab infantia,tanquam tabula rasa,in qua nihil depictum est. In hae ergo praecipit Dei praecepta describivi imprimi Potes utem sit btilius intelligi quod dici Liga ea in digitis tuis,nempe ut significetur aut quod opere dc ludiosa actione sint implenda, quodque in omni operatione debeant apparere,aut quod in praesenti memoria cin numerato no minus quam digiti sint habenda, aut quod ea charavi preciosa ducere debeamus, veluti annulos preciossis digitis insertos semperque ob octilos
Dic pientia ror mea es, prudentiam voca amica tua, v c sedi.tite a muliere extranea,et ab aliena quae verba duisia facit. His verbis magis adhuc Messicacius ad sapientiae trahit amorem, dum mira verborum dii lcedine per prosopop iam significat fieri posse ut quis sapientiam habeat sibi sororem, prudentiam velut
amicanari cognatam, ut habent Hebraea,sicque ad has amplexandas inuitans animos iuvenum,quos ex natura iuuat frui taminaria colloquiis pulchritudine. quasi dicat: Si quia iuuenis es sceminat si delectatis colloquio &Ipecie omnium pulcherrima et sapiecia, omnium maxime a Diabilis est prudentis,has ergo assume tibi pro charissimis, has brorum loco habe,cum ij colloquere et conuel fare,no dedignabinatur se tuo cor serito, non adeiunt ut dominae, sed ut sorores, eodem tecum patre progenitae. Id enim si feceris custodiet te sapientia,sua dulceditne,sua prudentia laque protectione a muliere eγtranea,ec ab aliena,quae quo decipiat verba sua dulcia facit, ita ut ab ea non nisi sapientia comitatus tutus esse possiς.Obselliandum autem non dici fac sapientiam brorem tuam, sed dic sapientiae soror mea es,quasi dicat: In sororem quidem tibi elidata,tibi connaturalis,sed tuum eli eam pro h rore agnoscere 6 assumere . a s r.
pientiae sapientiam delegisse se dicit Sapiens in siponsam,hic ver in b- rorem haberi vult.Nam in spiritualibus diadem est & sposam seror, sponsa ad generandum ex ea sipiritualem generationem, bror ut suo comitatu consilia bona suggerar. De fenestra enim domus meae per cancellos prostexi, et videopa natos, considero vecordem iuuenem qui transiit perplateas,iuxta an
gulum. et prope viam domi illius grassitur in obsitiro aduesserastente die in nodis tenebris et calidive . Et ecce occurrit Mimulier or-
103쪽
uuiu meretriciopraeparata ad decipiendra animas garrula,et vara, quietis impatiens nec valens in domo ου re pedibus seris, nunc soris,nunc inplateis,nunc iuxta angulos insidians. prehensum deoscutitur iuuenem c procaci vultu blanditur , dicens: Victim, pro salute deuoui Vodie reddidi vota mea, idcirco pessum in occursum tuum,desiderans te videre o reperi. Intexui funibus lectatum meum raui tapetibu pictis ex Aegypto,asses cubile meum' rha ct aloe 6 cynamomo. Veni inebriemur et beribus, o ruamur cupitis amplexibus donec istacescat dies, non ei enim vir in domo siua, abiit via long ima,sacculum pecunia secum tulit, in die plena lunae reuersuri eis in domum suam. Irretiuit eum multis sermonibus bladit, labioraprotraxit illum. Statim ea siquitur quasi bos ductinad victimam,d quasi agnus sciuiens, ignorans quod ad vincula fultus trahatur,donec transsinit sagitta iecur eius, velut si uisse- sine ad laqueae nescit quod de periculo animae illius a tur.Nunc ergos si mi,audi me, Erattende verbis oris mei, ne ab Irahatur invys i ius mens tua,neque decipiaris hemiti eius,multos enim vulneratos deiecit,e sorti imi quiri interfectisunt ab ea. Viae inferi domus
.eius,penetrantes interiora mortis.
Vandoquidem exempla multum mouere solent, exemplo ostendit quomodo impudicae mulieres,dulcibus verbi saepe decipiant,& quam dissicilbsit sine sapietia eatum insidias euitare .Est autem propositum hoc exemplum siue reuera gestum, siue quod vero sina ilius est docendi gratia confictum. Nam quod dicit, prosipexi per cancellos Avidi, non est necesse ad corporis oculos transferre, ut ob id cogamur intelligere rem sic ut narratur gellam Mente enim considerauit, quid utrinque fieri solet,& a mulierum impudentia, ω, parum constantibus animis iuuenum:& quod mente vidit quasi corporaliter vidisset docendi gratia commentorat,ic veluti in proscentum producit Graphice autem in hoc exemplo depingit atque ob oculos ponit primum occasiones primas perducentes in fornicationis et adulterii pei culum,deinde impudicae mulieris ingenium minores,quibusque tum factis tum verbis, d eis mira arte ac fraude dispositis adem ad celus pertrahat. Postremia ostendens quam imprudentervi cum quanto malo ei assensias praebeatur. Dicit ergo, de senestra domus meae prospexi, sed per cancellos, ita ut ipse alios videns Sc obseruans quid in plateis gereretur, non viderer tamen ab alijs qui soris erat. Et ecce video paruulos, hoc est,insipietes qui Dcile decipiunturvi paruuli sunt seni,& inter eos temere in plateis vallantes considero iuuenem quendam vecordem,Sc insipietatem,qui vaculis a laboribus
104쪽
boribus' otiosiis transit per plateas,idq; iuxta angulum, id prope viam domus ipsius impudicae mulieris, quae domus in angulo plateae sita fuit.
loco scilicet insidiis accomodo. Hoc ergo loco gradiebatur tepore obscvro,adues erast te a die in noctis tenebrisi caligine. Hac ergo narratione comode indicat occasiones in periculii adducetes,videlicet otiu quod cu alijs vagando sectabatur,locu lepus,nepe quod ambularet circa donium impudicae mulieris, idque vesipertinoi nocturno tempore. His enim modis redditur quis tentationi obnoxius, dum nullis honestis laboribus vacans,sed stultorum rationem sequens, locorum S temporum circunstantias,quae in occasiones peccandi,sectatur. Has itaque occasiones obseruans mulier non expectauit ut ipsam et inuitaretur, sed ultro occurrit a ab tumo matronam decenti, sed meretricio,praeparata omnibus modi habitu sicilicet,vultu, gestui verbis politis ad decipiendas animas,nec solum habitu, sed per omnia alia etiam meretricem referens garrula scilicet vagavi quietis impat Ens non valens in domo consistere pedibus sitis,sicut tam matrona decebat, cuinq; pudicae mi lietis sit raro in publicii prodere,haec contra visa est foris, nunc ante aedes, irimc etiam longius in plateas progressa , nunc iuxta angulos platearum ad insidias alicui struendum,atque ad se pelliciendum. Pulcitra certe impudicae mulieris descriptio, ab habitu, a garrulitate, ab instabilitatevi vagatione studio decipiendi. Nunc destribit quomodo haec oblata oportunitate iuuenem sit agggressa, primum quibus factis,deinde quibus verbis,insinuans quibus gradibus ad crimen perueniatur Apprehensium,inquit OG culatur iuuenem, procaci vultu blanditur,lio est,ultra omnem pudorem scemineum prior iuuenem amplectitur,ostulatur,&impudenti petulantique vultu adblanditur in sui amorem pertrahens tribus,amplexu scilicEt osculo vultus impudentia ac blanditie. Factis enicacibus adduntur verba emcaciora in quibus mira artevi religionis studiuvi summum amorem simulat,ic ad dulcia grataqua naturae inuitat,in maximam securitatem promittit. Cum enim dicit viet imas pro salute deuoui. hoc est aliquanto prius deuoueram,hodie reddidi vota mea, ignificatrireligionis studium,Sc lautum couiuium se domi habere paratum, ex oblatis victimis pacificis quae pro salute offerri solent, ex quibus qui obtulit multas secum carnes domum deserebat edendas Amorem simulat cum dicit, Idcirco egressa sum in occursium tuum desiderans te videre,vite facerem mei gaudii votorum participem quasi dicat nulla leuitate egres a sum, sed tua causa veni, nolens aliquem ad te mittere . sed ipsa egressis vite inuenirem dc reperi. Nec tantum ad epulas amoris: religionis simulatione inuitat, sed Rad libidine aperi prouocare auder, etiam hic magnum amorem simulans tanquam quae eius cauct&lectu elegantissime ac mollissime parauerit, domum atque cubiculum omnis generis aromatibus asperserit, ipsa etiam elegantia, molline: od No in
105쪽
rrum suauitate pertrahes emcaciter ad id, ad quod natura psa per se procliuis est, veni inquit,inebriemur beribus,hoc est,amorbus instar uberiam dulciter reficientibus,addens Sc securitatem dicendo, non est enim vir in domo siua abiit viansigi si ima,neque breui et breuersurus quia sacculum pecuniae secum tulit, in sumptus videlicet viae nol, paruam pecuniam secum serens . nec reuersurus nisi statuto die, nempe in plenilunio. Hunc enim diem nosti expressit cum Hebraea tantum trabeant die statuto A tam efficaci ergo tam procacis mulieris operatione dc oratione, non mirum Equod talis iuuenis otiosus,vagabudusi sapieritia nequa
quam munitus,superatus sit. Proinde sequitur quod est fabulae. huius si . nis irretiuit eum multis sermonibus, hoc est, multitudine alanditie verborum pertraxit eum, vel protraxit eum. Itaque quoniam pientiam secum comitem non habuit, nec memor fuit praeceptoru Dei, quae olim a parentibus audiuerat,nihil verbis mulieris contradixit, non obiecit timorem Dei, non cogitauit de secuturo damno locorporis&anima, sed statim eam secutus eliquasi bos aut agnus lasciuiens, praepetulantiae ciliens,qui non noueri iniquando ad praesepe, loquando ad macellum ducuntur, sed quando putant se duci ad praesepe ducuntur ad victimam. laxeni iram ille cum se putat ad conuiuium at tum δε mollitiem te hi atque voluptatem ire.reuera ducitur ad mortem,sive temporalem moechis secundum legem infligendam , siue aeternam a Deo inserendam de prae stultitia ita qua brutis est comparatiis inescit quod trahatur ad vincula, quae incidet per adulterium. Iniquitates enim suae capi ut impium&iunibus peccatorum suorum constitngitur,ut supra dictu est. Quod sequitur,donec transfigat sagitta iecur eiuς, vel est referendum ad id, sequitur eam tanqui bos,ut sit sensius, sequitur eam donec tandem sagitta trastigat iecur eius, hoc est, donec per perpetratione adulterij mortiferu Wilnus accipiat in anima velut sagitta iecori in lixa,vel etiam ad illud ,nescit quod trahatur ad vincula, ut sit sensius, ignorat ad quid mali trahatur,donec pet petrato scelere sentiat animum conscientiae remorsu aut timore ultionis promeritae siue a marito, siue a Deo infligendae clancinari Sc transiue: berari. Subdituri tertia similitudo prioribus consimilis.Sic inquit sequitiu quasi bos, aut sic nescit quod ad vincula trahatur, velut si mi seisnet ad laqeum,cum se putat volare ad escam quam quaerit,ignorans quod agitur de periculo vitae illius .Et hactenus ex li propositio Sc narratio, in quo cum prae oculis posuerit perib, et qua ellicaces sint mulieris huiusmodi illecebrae et quam noxiae, recte concludendo et quorsiim haec dicta sint demostrando, licit: Nunc ergo fili mi audi me et attende verbis oris mei, ne scilicet tale quid aliquando et tibi contingat,ne abstrahatur in vi s illius mens tua, ut scilicet mens tua relicta viaveritatis inclinetur ad ambulandum in viis quae ducunt ad domum eius
Mod fuit huic iuueni principiti mali, ut ne mens tua abstrahatur a recto
106쪽
per vias illi iis, hoc est vias quae ducunt ad illam,et quibus consortium initur cum illa et caue ne decipiaris semitis illius Na huiusmodi mulieres et multis et sortissimis vulnerum atque malorum multorum, imo et mortis siue temporalis, siue aeternae causae factae sunt plerunque. Domus enim larum sunt viae inseri,penetrantes etiam interiora mortis cubicula,hoc est, domus illarum perducunt hominem per impietates quae ibi committuntur ad mortem saepe etiam temporalem semper verosterna, imo ad prosim dam graiiemque damnationem mortis aeternae. Hactenus
ad iteram Salomon vehementer laborans in principio sui libri, ut filiuni adhuc innocentem ad amorem castitatis pertrahat, haud ignarus quanta mala ex luxu et libidine huic aetati et omni aetati proueniant. Caeterum Mysticus in hoc eodem exemplo secundum sensum mysticum quatenus haec mulier in genere vel carnis serit figuram,Vel haeresis,demonstratu quomodo tum caro,tum haereticorum doctrina,suis illecebris mentem et rationem, virilem hominis partem, ac mala et errores pellicit homines oblectationibus scilicet ac benigno aggressu velut quibusda osculis amplexibus demulcendo,&fuasionis suauitate ad cosensum pertrainendo,am rem praetexendo S religionem , omnemq; Voluptatem cum securitatisi romissione proponendo. Haec enim omnia in carne ad peccatum aliaiciente,& in haeresi ad errores trahente facile est inuenire,ut qui iuuenili sunt animo, necdum Latis in bono aut in crededis confirmati facile capiantur,nisi occasiones vitent, aures eis claudat, ac congressus fugianti alioqui per illas deducendi ad inseria damnationem. Quadrant rei in carnem tum maxime in haereticorii doctrinavi mores quae de moribus huius mulieris dicuntur,nempe quod meretricio incedat habitu,praeparata ad decipiendas animas,garrula, Vaga,quietis impatiens, semperq;α ubiq; insidians,quae adeo aperta sunt ut ostendere non sit necessalium.
Vnqui non supientia ciamisat,o rudentia da vocemfuam Insummis excelsi que verticibus sive viam, In medidissem, iis,sans iuxta portas ciuitatis in i is soribus loquitia dicens.
Von iam iam introduxerat Salomon mulierem procacem inuitantem ad se iuuenes sermone blando, 3 petulanti, regione eius conuenienter iam introducit sapientiam velut alteram mulierem iuuitatem homines ad se sermone qui merito efficatior esse deberet cum ex personet inuitatis probitate integritate,& excellentia, tum ex fructu quem adsert sequentibus se.
Ostenditque hac ratione neminem causire posse se ideo petulantem illa
107쪽
. mulierem secutum,quod sapientiam se invitantem nunquam audisset. Nunquid non inquit etiam sapientia clamitat δε prudentia dat vocent suam hoc est an iis quam hoc negare poterit,an non hoc tam est manifestum ut inliciari nemo valeat,non enim in angulo aliquo orbis terrae loquitur, nec tenebras quaerita latibula, quemadmodum superior illa mulier,sed insiti minis excelsisque verticibus,etc. Tria loca designare videtur. primum summos montium vertices,sed qui sunt iuxta viam perquam transeunt homines,quo significatur eam ex alto inclamare ad tras euntes per viam. Secundo eam dicit stare in medi; semitis, pro quo ro. habent αυα μεσον τρῖSTu id est in medio semitarum; diuersarum scilicet
concurrentium ubi ex diversis viis homines conueniunt. Tertio iuxta
portas ciuitatis, in ipsis scilicet foribus portarumi ciuitatis, nam Schic egredientium 6c ingredietium est multitudo, ubi Sc iudicia ob id exerceri solitum suit. Itaque significatur sapientiam non latere, nec eius vocem incognitam esse sed veluti ex alto & in locis frequentioribus cuin agris, tum in urbibus, declamate, omnibus merito cognitam esse debere, omnes eius voce audire,neminem eis qui excusare se possit quasi non audierit. Sunt autem qui omnia quae hic sapientiae tribuuntur, de Christo intelligenda existiment etiam secundum sensum hystoricum oclite ratem. Sed quo omnia quae his capitibus dicuntur, de sapientia conformiter intelligantur , rectius intelligimu sapientem hic loqui desa. pientia Dei increata quae toti competit trinitati, Sc variis modis homines ad se inuitatu dictum est in cap. i. ubi similis est locus Aut potius de sapientia in genere, ut meo competit,ac per Dei donum hominibus, ut dictum est in cap. r. per prosopop iam enim de sapientia sic in genere comprehensa loquitur,ei tribuens nunc ea quae in hominius operatur,nunc ea quae cum Deo dc ipsa diuinitate operatur, quasi persona aliqua esseti res a Deo hominibus distineta clam sit in Deo ipsa eius et Gentia, de in hominibus accidens ex diuina sapientia profluens Sccommunicatum,s proinde, nai eadem in Deo inominibus, sed per analogiam. Sapientiae ergo sic consideratae ierintellectum apprehensae,docendii excitandi gratia sequentem tribuit orationem, quod dum facit non mentitur fingendo,nec fallit, quod non est pro eo quod est asse serendo, Deus enim in quo est haec sapientia, itemi homines qui eam
participant, partim reipsa & factis, partim verbis, sapientiae nomine haec ubique inclamant, de sapientia haec quae sequuntur praedicando dc
O viri ad vos L Io, c vox mea ad Tios hominum. Inte gue paruuli astutiam,or insipientes animaduertite. t udite quoniam de rebus magnis locutura sum aperientur labia mea ut resia praedi cens, veritatem meditabiturDIIur meum, labia mea detestabuntur λ'.
108쪽
tur impium. Iucti sunt omnes sermones mei non est in eis rauum qui eque peruersum recti sunt inteLigentibus, ct aequi inuenientibusscientiam x ccipite disciplinam meam or nonpecuniam, δε-
ectrinam mam quam aurum elis e. Aselior est enii a lenita canctis pretiosissumis se omχα desiderabile,ri non potest comparari. O Ratio haec si pientiae elegans N Ucax duas praecipitas complet hi itur partes,Primum enim excitatvi ad auscultandum inuitat,idq; duplici potissimu ratione, videlicetvi per insigne dot trinisu gen- comiti,t per insigne mae doctrini mendatione. Secudo hac narratione prolixa copleta suadet sibi obediedu,prona ite obedi tibia sibi vitam rebestudine,no obedietibus exitium morte interminas. Ad auscultandi; ere ccitatura, primu nominat persona quibus loquitur, virilinquit)ad vos clamito,quod aliis verbis repetit,& vox mea ad filios Lominum, Ide enim intelligit per viros Ilios hominu signific*s niueisiam genus humanum ita ut& mulieres comprehendantur, mos enim strii turg est
praesertim in hoc libro Min psalmis, idem di striis verbis repet re Se a
menti versu 'eciatim paruitlq n i mn se appellat, siue quod ait αρ peculiaritier hic sermo dirigitur qui si si lunt de tuti ut sapere lyncipiar,sive quod omnes homines ex se sint pa uult, insipictes. Paruulos aureo insipietes eosde dicitia vesta aliquoties dicti est parituli hic sem dictitur qui paruuli sunt sensit quia in iis tete dictitur,nisi dictio insipiete vel suli aliquid pi m fmnifica patet illi enim dictitur ob ignorirantiam, lul a ver quod re s sapient contrarias sunt dediti Personis ad aqvsserino dirini pr compellatis dicendorim a se e omium pro sequitur corniarennia ea a magnitudine, a veritate & equitate eaque- persecta, Audite inquit me quoniam non de hebus quibus ac parui momenti sum locutura sed de rebus magni; in nibus d nobilibus, habent Hebraea. Et ne putentus eam locntyram, mirabilibus naturae
operibus quibusda' quae luporem quendam d0rantvi admirationem sed nullam in vita viilitatem, aut d p rplexi quibusdam quaestionibu ,ostendit quae sint haec magna raperientia i qui labia mea utreeta praedicent, hoc est ea quae pertinent ad rectitudinem veritatis icvitae. Veritatem tum fidei,tum vitae meditabitur hoc est cu meditatione loquetur guttur meu,Sc labia mea detestabsitur id quod impii im est hoc est impietate. Nam iuxta Hebraea, dictio,impium, substantiue accipi debet pro impietate, Et quoniam etiam in prophanis literis philosophoru& haeret corum quaedam veritas inuenitur,di detestatio impii alis,rem subiungitur, Iusti sunt omnes sermoneq mei, non est in eis prauum quid neq; peruersium, Eloquia enim domini eloquia casta, ut in Psal .i R dc 7. Id autem dici n5 potest de philosiophorum h reticoriim sermonibus, in quibus multa alia et praua sunt admixtaveris et bonis. Quoniam au- tamsae
109쪽
tem sapientiae sermones non omnii: talas videntur, ideo sublicIt tecti
sunt intelligentibiis, et aequi his qui quaerendo inueniunt tandem scientiam,significans non ferino num vitio fieri ut in eis multa quibusda non placeant,sed vitio intellectus malo iudicio praeoccupati et eos non intentigenti ne et . stude, ellige e ut qui non ςx inaoq-rWinuenirere i ii Riςntiam .sic et Dauid dicit uniuersae viae domini misericordia et veritas requiretibus estim titu ius, testistibnia eius. Hac ergo comedatio pr missa recte subinfert, accipite disciplina,hoc est eruditione et correptione mea utrunq; enim dictio Hebraea lanificat,)etio pecunia. Quod qiio modo sit intelligendum indicatsequens patue,doctrinam magis quam auru eligite No ergo omnino prohibet pecuniam accipere aut quetrere sed sapientia indicat pecun ae praeserenda esse, ut sit sensius accipite disciplinam meam magis quam pecuniam, quemadmodum et in Oaea dicitur,' οἶς misericordiam volui et non sacrificium quod sequens pars explanat,et scientiam Dei plus quam holocausta. Cum enim maior pars hominum ante omnia diu iiij colligendis det operam,ita ut dicant,quareda pecunia primum est, virtus post nummos,monetae eontrario sapientia ut praediuiti s doctrina ipsius eligatur,ratibnemque subijcit quae et sepra posita est'cap.3. melior es enim caelelit cunctis pretiosissimis.
Ego si ientia hasi in con Eo,o eruditis intersum costationi
bus.Timor domini od i malum, arrogantiam cs perbiamor viam prauam ' os bilingue detestor Meum es consilium est aequitas ea est prudentia,mea est fortitudo per mer es mantes legum condγ-tores iuga decernunt.Per me principe imperant di potentes decernunt tu Bitiam.
Post commendationem doctrinisuq siibijcit prolixam sui commendationem,primum quidem insinuando quid in hominibus eisiciat,& deinde quomodo cum Deo fueriti operata sit. Primum ergo de se dici ego sapientia habito in consilio,hoc est, bi sana rei laque consilia ineunturri quaeruntur,ibi ego sium presens semper,inde ego non decedo' unquam sed huiusinodi consilia excito,promoueo adiuvo, quae bona sunt Sc salutaria suggerendo: cogitationibus eruditis, quibus prudenter aliquid gerendum cogitatur,intersum, sic ut suggeram quid maximes, 4 faciendum sit. Quo significat se non interesse cogitationibus ineruditis stultisvi impiis iuxta illud Sapien: Spiritusvnim sanctus disciplinae essu-giet fictum,& auferet se a cogitationibu quae lint sine intellectu,&co ripietur a Iuperueniente iniquitate.Quodri sequens sententia hic significat,Timor domini,qui est principium 'sapientiae,imo ipsa sapientia, it omne malum Sc ideo arrogantiam, i perbiam,ri viam prauam, is bilingue ego detestor,tantum abest ut huiusmodi cogitationibus ac factis intersim.Primum ponit arrogantiam Sc superbiam,quia haec est initium
110쪽
omnis pece ti, consilli maxim in cogitationibus. Deinde addit viami rauamritiae consistit in actionibus tertio quodia verbis cpnsistitos bi-ingit hoc est,quod aliud loquitur quam cor cogitet, quod apud diuersos diuersa loquitur. Subiicit quo declarat se habitarein consilio: Me si inquit est consilium, hoc est a me procedit omne consiliunt, sed illud cui aequitas coniuncta est,i me est omnis prudentiati intelligentia re ista,se a sortitudo mea est,quiati per me peruenitur ad principatus atque sit
limes honore dc per consilia mea sortiter inrenue multa genantur.Per me enim reges regnant, quia dc per me ad regnum legitimἡ perueniunt,&per me illud recte gubernant. Perme legum conditores iustas leges populis praescribunt,per me principes imperant,vi potentes decernunt iustitiam,tum in legibus condendis,tum in sententij seredis. Haec enim omnia sine sapientia recte fieri non possunt, quae in imperando plus habet momenti quam vires & diuitiae. Melior est enim sapientia quam ires, vir prudens quam sortis sap e.
Ego iligentes me di o,csequi mane vi uerint ad me,mueniet me. Mecumsunt diuitiae is loris,opes superbae o ciuisitia. Melior ea fructus mem auro or lapide precioso orgenimina mea argento electo: In vi, iuPitiae ambulabo,in medio semitarum iudici dii ditem diligentes me,se thesauros eorum repleam.
Ostendit insuperioribus sapientia se multa praestare hominibus dopriu tim singulis, te publice rebus publicis ac regitis itaque vioniam quaerere quis posset, quibus modis haec tam 'ninibus neces saria Mutilis sapientia comparari possit, metuere, ne quam est Utilis tam difficulter positi obtineri,ostendit his subiectis verbis, se vi est summe necessaria, ita omnibus obuiam esse, facile parabileni, non regij, opibus comparari,aut viribus belli, sed solo amore quo nihil est homini conuenientius. Ego,inquit,diligentes me, diligo, quod non sic est accipiendum quasi nostra dilectio sapientiam omnino praecedati promereatur. Nam ut sapientiam quis diligat,ipsae citin nobis sapientia sed quod amatores mos,hoc est, studium masseetionῆ bonam erga se ostendentes,magis magisque diligat hoc est, magis magisque se eis impertiatur,eisque adsit dirigendo et tuendo eos. Vnde et subditur: Et qui mane vigilauerint ad me, et ut habent Hebraea,quaesierint me, significans ante omnia cum quis sit risit ipsam quaerendam, iuxta illud: Primum quari: Mailluc regnum Deiet iustitiam eius. Quod facientibiis, sicut dominus promittit omnia temporalia,quae inprimis gentes quaeret,addeda,dices,eth Eorknia adiicientur vobis: ita et sapientia hic satis idem significat,cum subdit:
Mecum sunt diuitiae et gloria,etc.quasi dicat qui me inuenerit, etiam ea quae alii maxime quaerunt, mecum consequetur Mectim enim sunt et
dicitia et gloria.Hac enim etiam temporaliter sipe per sapientiam obti-