장음표시 사용
161쪽
N in anus in manu non erit innorens malus, semen autem ium. stum dominil innocens erit φ Sic non esse innocentem hic& alibi
. ponitur pro non esse impunitum,ut& cum in LXod .dicitum. Non habebit in sentem dominus eum qui assumpsierit nomen domini Dei unu-stra,hoc est no habebit eum impunitum. Vnde ic hic quidam re iste vertunt,non erit impunitus malus Cateriam illud manus in manu ad verbum hebraeis est Manus ad manum. Vnde eandem hanc partem cap. 6. huius libri interpres vertit etiamsi manus ad manum fuerit,non erit innocens. Hac autem phrasi quidam putant significari. mox mox:repente A
statim ut significetur mox adsutura impii vitio. am italica phrates Pagnino dicitur,ad mano ad mano, pro statim,nec dissimile est quod latini dicunt ad manum esse quod adest. Ali; hac phrasi intelligunt significari conspirationem quae coadunatione manuum fieri solet. Vt sit
sensius: Etiamsi inter sese conspirarint impi non erunt tamen impuniti: iusti eorum conspirationem junitionem euadent. Qui sensus etiam optime conuenit nostrae literae. Et bene quadrat ut semen iustorum opponatur consipirationi impiorum,congregatio scilicet congregationi. . in sorius Gregor. lib. 2s morat. cap. 3. 7stice hunc locum sic exponit Manu; manui iungi solet, quando quiestit in octo, nullus eam vis laborum xercet M anus ergo in manu non erit innocens malus At si diceret: Et cum manus ces at ab ini quo opere, malus tamen non erit innocens per
J hac sententia sicut in multis similibus subintelligenda est partitacula similitudinis,sicut,quq ex proprietate linguq saepe omittitur,ut sit senis: Sicut est circulus,Vel sicut se habet circulus aureus in naribus Ris,ita est,uel ita se habet mulier pulchra eo tua. Qua comparatione noasi imitatur ipsa quidem mulier pulchra circulo aureo,sed eius pulchritudo. Ipsa verbis ulier talis magis assimulatur sui. Vnde Septuaginta cla rius verterunt hanc sententiam, Habent enim Sicut inauris aurea in naribus suis,sic mulieri vecordi pulchritudo. Consistit aute similitudo potissimum in eo,quod sicut aureus circulus non conuenit in neribus suis cap nec suem ornat: ita nec pulchritudo,quae per se res est praeclara,non conuenit mulieri stultae, sed mal ibi videtura natura collocata Sicut poste, dicitur. No decet stultu verba coposita. . Et: No decet stultu delitiae.Sicut
162쪽
enim sus circulo aureo naribus infixo nomo lene ti:ita nee mulier stulta sua pulchritudine. Deinde quia sicut sus circulo aureo no cohibe tui suffodieta terrased nillilominus se coeno immergit,circulsiq:scedat Ita et inulier vecors,cu pulctu itudine siua gloria sibi coparare deberet,noea tamen retrallitur a voluptatum illecebris,sed voluptatum coenos immergit,sicque pulchritudinem ma insipientia sordalvi obstarat. Ex qua explicatione patet quam recte mulier fatua siuibus comparetur, nempe ob immunditiam, ad quam abutuntur saepe mulieres siua pulchritudine.
Mystαὶ per mulierem pulchram&fatua intelligitur anima Christiana, Jη quae pulchra quidem est per fidem & baptismum, per quae tanquam annulo aureo Christo est desponsata, sed tamen fatua est per vitae insipientiam. Haec bene comparatur siui circulum aureum habeti in naribus,quia in illam competit illud Prouerbij. Sus lota in volutabro iti. Cumque fi 2Iet. de pulchritudine retrahi deberet ab omni actione inhonesta, eam cotra omni vitae impuritate conspurcat commaculat.
α3 Desiderium iustorum omne boum s , prae iotitio impiorum
furor. . . Noster interpres in priori parte videtur securiis Septuaginta, qui habet nisi in δικαίων πῆσααγαθη, Hebraica habent: Deside rium iustorum duntaxat bontina est,in dictio, bonum, non est adiectivum substantivi, desiderium,quia cum apud Hebraeos dictio, quae
desiderium significat,sit generis sceminini,dictio quibonum significat est
generis mastulini. Vnde quidam vertiti. Iustorum cupiditas est duntaxat bonum. Non ergo significatur desiderium iustorum in se bonum esse sed
quod iusti aliud non desiderent quam bonum, ut desiderium sit positum pro re desiderata. Unde&nostralitera sic est intelligenda: Omne desiderium iustorum,hoc est quicquid desiderant iusti est bonum Aut bonum est omne desiderium illorum hoc est, nihil aliud quam bonum desiderant. Quod subtiliori intelligentia eximie verum est, si de eo bono intelligatur quod vere solum est bonum,nempe Deus quem solum iusti quatenus tales desiderat. Unde Lyra intelligit desiderium iustorum est omne bonum hoc est Deus,in quo est eminenter omne bonum. At quid est quod sequitur: Praestolatio vel expectatio impiorum furor An sent qui
surore desiderant expectat Sensius ergo est.Id quod impiis expectandum venit, hoc est quod Qtu eis obueniet,est furor,hoc est,indignatio Multio diuina. Illud enim dicitur homini expectadum quod homini certo obtinget. Vnde raulus volutariἡ peccatib'nobis lino relinquitur pro peccatis hostia terribilis aut quεda expectatio iudicis& ignis aemulatio urbis
V diuiduntpropria o ditiores nisae rapiunt non suas
163쪽
pRo VERBIA SALOMONIS. Cap. II. Isaimpartitione alios reficit.Et conuenienter quidem terque sensus in generali hac sententia comprehenditur,vid ad oris S ad operis beneficia pertineat. Habent autem Septuaginta in priori membro Benedicta omnis anima simplex. Quam sententiam citat aliquoties Chrysestomus, homil ao.in Matth.lcalijs aliquot locis.
a ι itframeia maledicetur in popolis. Fenedictio autem super caput vendentium. SVperioribus duabus sententijs insinuauit praemium eorum qui sua
copiose spargunt Sc distribuunt,inuitans hac ratione ad liberale suorum bonorum,sive temporalium,sive spiritualium communicationem.Quoniam autem sunt qui it hac liberalitate adeo sunt alieni,vt nee vendere quidem annonam,qua abundant,velint iusto pretio, tempor oportuno, in egentium utilitatem, sed sub spe maioris lucri eam reser uant cum magno Reipub. malo, ex multorum damno suum quaerentes lucrum,recte subiungitur haec sententia, qua similiter inuitantur ad lubenter per venditionem ea quibus abundant communicandum egenti- bus. Qui,inquit, abscondit frumentum , ex maritia scilicet illud nolens aenum eX ponere,maledicetur in populis. Quod de maledictione diuina intelligi posset nisi Hebraea haberct: Maledicet ei populus, nee sensus apud nos esse debet, maledicetur a populis Male enim tales audiunt i populo,eisque pauperes male imprecantur, quorum imprecationes iaci sunt contemnendae Audit enim iustas eorum querelas freque ter Deus: Nam ut est in Ecclesiastico: Maledicentes tibi in amaritudine animae ex E la O audietur deprecatio illius. Itaque maledictionem populi sequitur maleius io Dei,qua fit ut agri talium sint parum sertiles, aut ut male pereant mare conseruata,aut aliam aliquam ultione incidant. Contra benedictio ε Dei &populi super caput vendentium , quia topulus capiti eius, hoc est,ipsi sausta precatur, Deus amplioribus donat.Caeterum frumeti nomine res omnes victui Scisbus hominum necessatias significat . Ex secunda huius sententiae parte licet intelligere iam id quod supra cap. siu- periori habitum est: Benedictio super caput iusti. Similis est hac sentetiacum duabus superioribus,docens frumenta non recondenda, sed publicanda in commune bonum ne maledicentia populi,& bonum nomen in populo amittatur,dc diuina contra hominem vitio excitetur, sed contra
potius bona populi imprecatione, gloria homini apud plebem paretur&di uina benedictio obtineatur. In xta mysticum sensum ad doctrinam .h;
cibum animorum reserenda est haec sententia. Nam qui abscondit talentum, neque ex eo quod habet pascit egentes in Ecclesia oues Christi, maledictus est. Unde Grego. 3.parte admonit. 26. Frumenta abscondere, cregoriuata praedicationis sancta apud laiciba retinere. In populis autem talis quisqua
164쪽
qui 'tie maledicitur,quia in soliua culpastenti; pro multorum quos codirigere poterat poena damnatur.
, Tene consurg; Maculo qui quaerit bona, qui autem inuentator
malorum H,vprimetur ab eis. Ebraea aliter habent sic Qui mane quaerit bonum, quaerit beneplacitum, qui autem se istatur malum veniet ei. Cuius sententiae prior pars quamuis lic accipi possit, visignificetur eum qui mane surgit ad bonum facietidum quaerere quod Deo beneplacitum sit & gratum,tamen quo magis respondeat peroppositionem sequenti parti, p. . tius videtur accipienda de beneplacito pii operati, ut sit sensus:Qui imane surgit ad bonum sectandum,is sectatur id quod tandem ei erit beneplacitum & gratum, unde scilicet ei postea bene sit, id hic voluptatem in animo percipiat: At qui sectator mali est,idell, qui assidue persiliit in malo malum quod hic lectatus eli veniet ei. A qua sentetia non est muta tum aliena nostra lectio.Sensus enim est: Qui quarit bona,id est,qui quirit in sillere bonis operibus is bene diluculo consurgit, quia in suum bo- Psalus ium. consurgit. Huic non dicetur:Vanum est vobis ante lucem surgere. At contra,Qui in uestigator malorum, id est, sectator malarum retu est,hupiens cognoscere rationes male agendi: perficiendi,is tandem ab ipsis quae sectatus est,malis opprimetu quia ei causa erunt ultionis diuinae.
lium germinabunt. Ic 8 Hebraea habent, nisi quod non additur virens, quod interpres, adiecit,quia Mimpi j solio in scripturis coparantur,sed solio cadent ut Esa. , .Cecidimus quasi solium uniuersi. Iusti aut solio virenti, t Hiere. 17. Et erit solium eius viride. Et Psal. i. Et solium eius non defluet.Sensus est ergo,quod confidens in diuitiis sui, quoniam innititur rebus caducis,corruet,nequeuntibus diuitiis eius ipsum seruare, imb ad perniciem ipsum impellentibus: At contra iusti in Deo confidentesac animi virtute,quasi viride fc reces solium arbori firmiter adhaerens germinabunt, vel florebunt crescent proficiendo de virtute in virtutem, tria uel iuxta illud Psalmillae: Iustus ut palma florebit,sicut cedrus quae in libano est multiplicabitur. Quibus significatur iustos gratum semper seruare viroremEc vigorem,continuo crescerest augeri.
conturbat domumμum p debit ventos es qui stultis ea seruiet sapienIi.
Uperior sententia est contra diuitiis considentes, haec contra dissi pates eas aedificare domum ponitur postea ca. t .pro domum omnibus necessarijs bene instruere,cum dicitur sapiens mulier aedificauit
165쪽
ult domum sitam,insipiens extructam quoque manibus destruet. Sieri
cap.r . Sapientia aedificabitiar domus,&prudentia roborabitur Indoctrina replebuntur collaria etc. Itaque hic conturbare domum iam dicitur,qui bona sua dilapidat familiam suam per hoc multa afficiens molestia. Is postidebit ventos, vel ut est Hebraeis, haereditabit ventum, quia decocto patrimonio, nihil habebit, atque ob id sua stultitia cogetur fieri seruus prudentioris feci Hoc enim significatur per secundam sententiae partem,quae proinde sic est accipieda .Et qui sic stultus est,hoe est,sic desipit ut suam domum turbet . Quidam intelligit hanc sententiam dii tam
contra morosos e praefractos patresfamilias, qui sua morositate de duritia conturbantes domum siuam non proficiunt ea ratione, sed maiores
Commotiones excitant,quas postea componere non est facile, quod significari intelligit,per possidere ventos.Vnde monet Sapiens:Noli esse si reel Icut leo in domo tua euertens domesticos tuos opprimem subiectos tibi. D. Gregor. super illo: Stultu seri,iet sapienti, lib. 2 o. morat. cap.ri GirgQuomodo,inquit definitione diuinae lenti sapiat stultus seruiet,dumi Plemiaque hunc iure temporalis dominii comprimat Sed sciendum est, quia contra sapientis vitam, dum stultus prae eminens terrorem potestatis exercet,du hunc laboribus fatigat contumeliis lacerat, profecto hune ab omni vitiorum rubigine urendo purgat. Stultus ergo sapienti etiam dominando seruit,quem ad meliorem statum praemendo prouehit.
Tractus ivlai tignum vitae, qui suscipit animas sapiens in. Aria in hoc libro ligno vitae comparantu per allusionem ad Iignum vitae de quo est in principio Genes. Nam cap. 3 sapientia dicitur lignum vitae his qui apprehenderint eam .cap. t r. Desiderium veniens dicitur lignit vitae. Rursus cap. is Lingua placabilis dicitur lignum vitae. Hic autem fructus iusti ligno vitae etiam comparatur, non solum quia fructus iusti suavis estvi gratus, sicut desiderium veniens dicitur lignum vitae , sed etiam quia immortalitatem conseri, iusto qui frui tum illum profert,& omnibus qui fructum iusti gustant, sumetes ab eo doctrinam spiritus, bonorum operum imitationem . Hic enim synificari fructum iusti etiam alij prodesse, patet ex secunda parte, quae in Hebraeo sic est. Et capit animas sapiens, hoc est, sapiens non sibi tantum prodest sed & aliis quia capit animas hominum hoc est, docendo lucratur eas ad se trahit, perditione eas venatur, iuxta illud Petro didium: Ex hoc iam eris homines capiens. Que sensium vi& nostra habeat te stio, sic intellige .Et solus sapiens est qui ad se sua doctrina suscipiat e perditionis via animas hominum. Sic eni declaratur studium iusti, qui idem dc sapiens est,similem esse ligno vitae, cuius fructus gratus erat& salutaris.
Si iuris in terra recipit,quanto magis impiu peccator.
166쪽
IV Migit disciplinam, diligi cientium qui asti in dissit Errip
Iiciplina hic uter alijs plerisquilo tir procasi tratione , correctionem correptione poni- ur. Hane qui diligit lubera admitti ab de Lclarat se olligere cietiam lioc eli notitiam cer tam agelidori m, utpote ad quam lion operue nire non possit nisi recluenti morum colaeptione faeta a sapientioribus. his qui e Nocitatos habent sensu sad inscretiolum boni d 40 li. Contra ergo qui talium increpati pia s.ckur, hi
vere insipiens est,ut qui non agnosci nec amplecti elit viam, per quam ad scientiam agendorum et sapientiam perduci posset.Ostendit ergo haec sententia discrimen inter amatorem scientiae et stultum ex ellectu dilectionis et odii increpationem,monetque castigationem dilige am . Et quidem potest haec en*tia accommodari ad quodvis sciat genus.Nam ut nuli scientia proiicit,qui in ea λ praeceptoribus corripi se non ratitur, ut iuuenes qui magii rorum castigatiqnes non seruntineque mainus; ferula subdunt, declarant se iteras non amare, nec in eis distendis facit bproficient. Itidem de aliis stientiis. At Sapiens potissimum hic agit de
scientia, quae est diuinarum rerum cognitio , orimaque quae hqmini ve aliis sit agenda sunt,quami demum amant qui ab alijsse Moneri ρο- tiuntur et reprehendi,dicentes cum Davide Cyrripiet me iustus manu. seric 'rdia et increpabit me olaum autem peccatoris non impinguet ca 'put meum.Nec tamen tantum de castigatione vel increpatione quae ab homine fit haec sententia est accipienda, sied et de ea quae a Deo proficiscitur per immissas tribulationes et aduertitates,per quas homo eruditur &it multis instruitur iuxta illud Esaiae Sola vexatio intellectum dabit u lai .it
ditui Per flagella enim diuinitus immissa perducitur homo in cogi)iij inem suorum defectu una vanit tis huius seculuatque iustitiae diuinae , et o natam in multis fit prudentior. Itaque qui huiusniodi diuinam dilaiplinam diligit atque lubenter amplectitur is declarat se ver etiam diligere scientiam quasiluus esse possiit. Qui vero huiusmodi i repationes odit, Deoque flagellanti obmurmurat s san E insipiens est, dum nonagnoscit id in ipsuis accidere utilitatem , nec per id ad sapientiarpi perduci,
167쪽
Vt diceretur secundum membrum postulare videtur sed diligit inquit,
scient m. Et si enim necdum sit sapiens semper'm diligit disciplinam,
tamen hoc ipso declarat se diligere scientiam et cupidum esse sapientiae. . Ita et si non is citum sit insipiens qui odit increpationes, sed et is qui eas amat,nec tamen iuxta eas se statim corrigit,tamen peculiariter de eo qui odit increpationes dicitur, quod sit insipiens, quia scilicet plane et desipe . rate insipiens est. Et de eius resipistetitia parum spei reliquum est, ut qui abiiciat medium ad sapieritiam hominem promouens.
ela hauriet gratiam a domno,qui autem coni viii in tutionibus suis, pie aget.
HE xa sic ad verbum. Bonus educet beneplacitum domino, virum autem cogitationum vel abominationum c5demnabit,dominus scilicet. Auti. Vir cogitationum impie aget. In prima enim
parte rursus ponitur rIT 'at son, quod supra vertit placitum vel voluntatem. Et intelligunt quidam de beneplacito iusti,ut sit sensus: Bonus Rabonitate suisque precibus, facile obtinebit, domino quod sibi sueritria. i. beneplacitu, ioc est,quod Vultvi desiderat, quia ut habet Propheta V
luntatem timentium se faciet dominus, & deprecationem eorum exaudiet. At magis conuenit intelligere de voluntatem beneplacito diuino, ut sit sensus: Eonus impetrabit a domino beneplacitum ipsius vel fauorem eius,hoc est consequetur eius beneuolet iami favorem. Nam quod' hic habetur Educet beneplacitum a domino, alibi in hoc libro inuentiatur,ut cap . ubi Sapietia dicit: Qui me inuenerit,inueniet vitam,& hauriet salutem a domino Et cap. 18. ubi nos legimus,Qtii inuenit mulierem bonam,inuenit bonum,&hauriet iucunditatem domino, Hebraeissemper est quod loco noster vertit uterpres, Hauriet gratiam a domino, ad verbum Pna educet beri lacitum a domino . At illis duobus locis maxime quadrate phrasi intelligere significatum,tales consecutos aut tonsecuturos fauorem domini,quemadmodum omnes sese intelligunt. Huic intelligentiae optime etiam conuenit quod sequitiir: Virum autem cogitationum vel abominationia Hebraea enim dictio significat Mabb- minationes Sc cogitationes, sed fere malas hoc est virum malas habentem cogitationes, aut cibo minationes facientem , etsi ad rempus florere Videatiir,tamen siro ten pote elim dominus condenabit. Contrari enim sunt Deum fauere aut bene velle iust6,m eundem codemnare impium. Non ergo male vertit,noster interpres, Hauriet gratiam a domino. Nam
haurire vel obtinere gratiam a domino non est aliud quam consequi eius miorem. Qti lautem vertit in secunda parte : Impie a ret, cum ali serba vertant condemnabit,verum quidem est verbum redinas teli hic po-
Ain coniugatione Hiphil : in qua pioni significat quempiati impium ,
168쪽
de latari condemnare, sic tamen teste Pagnino pota uirin eade coli vagatione nonnunquam etiam pro impi agere,ut Danieliis . ubi nos ha--bemus:Et impiis egimus.Et cap. tr. Vbi habemus, impie agent impii, nisi quod propter coniugationem tignificatur non simpliciter impi agere, sed valde impie agere. Hanc ergo hoc loco D. Hierony. secutus est verbi acceptionem, vel ob id quod alioquin verbum non habeat supposit uni. Et videtur D. Hierony hune intellexisse sensum valde conuenientem, quem Beda indicat: Qui bonis est,is studebit obtinere, dc ideo etia ob 'tinebita domino gratiam talem ut peream semper in virtute mams atq; magis proficiat,iuxta illud: Oui iustus est iustificetur adhue riui iconlidit in cogitationibus iis,nec putat sibi ambiedum Dei fauorem &gratiam, Ied putat se quod concipit & machinatur, in corde io, praestare
posse,is a is siem per magi Rite impi a ei. Dei enim gratia destitiitus in
impletate sua perdurat, semperque proficit, iuxta illud: Qui in sordibus eli,sordescat adhuc. Quanquam autem plerique libri habeant per presens tempus: impie agit agis tamen conuenit tempus futurumis sensu iacoriginalibus. Nam Hebraea Sc Graeca habent tempus futurum.
Non roborabitur homo ex impieta cor radix iuBorum non commouebitur. . a
P Rior pars sic habet hebraice ad verbi: m. Non firmabitur homo in
impietate. Quod dupliciter accipi potest, aut ut significetur hominem non futurum fixum Uiuriirnum in sitia impietate, nec in ea diu perseueraturum,utpote quem simul cum impietatem a Deus sit m laturus Emedio, ut visit senis,hominem per impietatem non stabiliendum, Ut prepositio,in,accipiatur quemadmodum saepe pro per.Secundam acceptionem secutus est noster interpres dum vertit non roborabitur homo ex impietate. In qua versione verbum roborabitur Diionen accipiendum de robore sortitudinisvi potentiae, sed ut concordet cuoriginali,accipiendum est significare robur diuturnitatis, ut sit senis. Homo ex impietate. i.pei impietatem nolic roborabitur, ut in aeternum dc diu possit subsistere, quantumuis conetur is cogitationibus miniquis consiliis se si posteritatem ma stabilire Et se cap. .dicitur Adul 'r η term plantationes non dabunt radices altas. Vtrique sensu bene conuenit opposita secunda pars Et radix iustorum non eo mouebitur quod simpliciter accipi potest ut significetur quod ipsi histi tanqua radix uuae oam bene firma non commovebuntur, neque ob ullas impiorum amictiones,aut eorum filiam doctrinam, qtae per ultionem aliquam diuinam mundosuperuenientem,neque per mortem deniq; ipsam, per quatrata laniati stabiliores fient, utpote vitam consecutisterna Aut subtiliori intelligentia per radicem iustoriam intelligi potest cum Caietano
ipsa illorum iustitia per quam iusti e tantiar ut sicut superiori membro significa a
169쪽
significatiina est impietatem tanquam radicem impioriim non si abilire reos ita hic signiscetii iustitiam tanquam radicem iustorum eos stabili re efiicere ut perpetuo substant. Sunt qui per radicem ullorum in telligunt ipsorum polleritatem,ut significetur illam non defecturam. Nam i sic radicem usurpat scriptura vicum dicitur in psal de impio:
Euellet te de taberiraculo tuo.& radicem tuam de terra viventium Prima Amen expositio simplicioreli, more loquendi scripturae conso
ris, mior. Sic enim hic radix iustis tribuitur sicut in Iob dicitur. Vidi stultum
farina radice, hoc est tanquam firma habentem radicem, & bene radica- aere. 7. tum in terra. Et sicut Iere.dicitur de iustossit erit selium eius viride,hoc est erit semper virens sicut solium viride.
mulier Hligens corona si viros orpor edo in Obm iis qua
Ene vertit interpres hebraea quae sic habent: Mulier fortis corona est viri sui&quasi putredo in os ibus eius,c5sundens vel pudenda.
Pro mulier diligens hebraeis est r Us eadem scilicet oratii
quam postea ultimo cap. vertit mulierem sortem. Sonat autem ad Ver- P hum, Mulier sortitudinis. Vnde Ruth dicitur, Mulier virtutis,ubi eadem oratio ponitur. Significatur ergo per muliere fortitudinis, id est, fortem, mulier sedula dc diligens,quae vitans ocium d carnis illecebras ab omniaurpitudinis infamia liberam se seruat familiam egregie tuetur: mode-xatur, necessaria ei prouidens, liberos liberaliter educans,de breuiter talis qualem postea describit sapiens mulierem fortem . Non ergo diligens mulier hic dicitur quae amat maritiim suum,ut quidam exponit inepte,
sed quae in opere diligens ellic sedula Talis mulier est marito suo veluti
corona, hoc est, summo honore daetitia virum afficit. Contra mulier consutibilis quaeque ita se gerit eius maritum pudeat,vel ob infamiam turpitudinis, vel ob ignauiam in rebus domesticis curandis, est tanquam putredo in ossibus eius, quia summo contilauo cruciatu vitam tabe facit. Porro quod dicitur,Putredo in ossibus, videtur simpliciter intelligendum ut per ossa, membra corporis accipiantur, quemadmodum saepe Virpat scriptura,vi cum cap. s.postea dicitur: Fama bona impinguat os νAi s. D. Et cap. 14 Putredo ostium inutilia.Et cum David dicit Conturbata sunt ossa ranea. Et exultabunt ossa humiliata. Neq; enuri ossa proprie in pinguantur aut conturbantur, sed mebra ipsa in quibus sunt ossa Sic nec putredo proprie est in ossibus,sed in carne. Vnde hic vertit quidam Pu denda est quasi quoddam pus in eius menabris. Quanquam recte intelligatur potius hic posuisse Sapientem ossa quam carnem ad exaggerati nem mali nimirum ad significandiam mulierem talem assicere virum Jetorquere malo non quod carnem exterius exedat& sanguine, sed quod
interius a Bigaue veluti ipsa ossi corrodat, ut tinea lignunt iii malo
170쪽
aut nullum,aut eum summa dissicultate remedium adhibetur. Aptisiime ergo hac metaphora domesticum malum quod maritus ab ignaua patitur muliere,ex pretium est. Qitam sententiam si mystice velimus intelligere, per mulierem sortem hic sicut illimo cap. ecclesiam intellis inus,quae dum usu ue ad mortem resistit corruptoribus religionis, pro suis fili s sedulo solicita est,corona est sui sponsi Christi. Sicut contra sy-rragoga Iudaeorum,quasi putredo fuit in ossibus eius, dum eum varia ignominia&poena affecit. Ex data interpretatione potest pronomen eius Pertinere ad virilm,non autem ad mulierem, quomodo ramen intelligit
non solum Lirinus Ad etiam Beda sed repugnante lingua originali. Comuliones DIZorum iudicia,es conssilia impiorumstaudaliz I. I. Ideri posset ex secunda parte prior pars simpliciter esse accipienda,ut sit sensus cogitationes iustoriam sunt iustae, quemadmodum consita impiorum sunt iniusta,utpote fraudulenta.Et varie a nostris prior pars explicatur.Verum ut solidu huius versus assequamur sensum,oportet obseruare elegantiam quae est in lingtra originali.Sunt enim'
hic in unoquoque membro tres tantum dictiones, syllabarum numero, cum i)sdem fere punctis sibi correspondentes. Ad verbum sic est Co latione iustorum,iudicium:consilia impiorum,dolus Hoc est,iustorum cogitationes omnes in hoc sunt ut iustitiam seruent: At contra improbi illuc omnia sua consilia eouserunt, ut per dolo, fraudes circumueniae alios. Ad hunc sensumi nostralitera reducenda,ut sit sensus:Cogi rationes iustorum sinat iudicia,hoc est,iusti cogitant de iudici; , id est, iustitijs struandis: At consilia impiorum quae scilicet agitant in corde suo nam de illis accipiendum prior pars ostendit sunt fraudulenta, hoc est,res fraudulentae,quia scilicet cogitant&secum consultant de rebus per quas decipe: e possint . Itaque non tam significatur quales snt cogitationes vel iustoriani vel impiorum,quam in quibus rebus cosistant,ve cogitariores iustorum sint ea quae iusti cogitant. Sic se intellexisse ostendit Gregorius cruoqui hunc locum tractans lib is .morat. cap. is sic habet Iusti iudicia secum quotidie introrsus agunt,quid Deo, quid proximo debeant Elerterispiciunt atq; ad agendum bona se vehementer accendunt, de perpetratis malis districte redarguunt. Vnde bene quoque per Salomonem di cietur:Cogitationes iustorum etc. Pressὲ haec sententia consideranda
quae pulati re verisiimum discrimen aperit inter iustum N iniquum,quo-riim ille studium impenditru solicitus est, non de priuato tantum commodo,sed nequis iniuria patiatur, 3 ut nusquisque quod hum estposi sideat. Iste tantum abest ut cuique prodesse velit,ut illuc omne situm stu- referat quo dolos inueniat, quibus circumueniat quos viribus ξο