장음표시 사용
181쪽
.,5 , ba, quasi consosiiones gladii.Et est sensitis .Suut qui incoliderate aena
i E pleraque effutiunt,per quae veluti gladio aliorum corpora Manimos trans Dirunt,iuxta illud Lingua eorum gladius acutus. Vt qui temerdaliorum famam denigrat,vnde illi in corpore aut in animo gr. ita ter cruciantur. Rursiim qui coram paruulis ea proseruiit, per quae coci scient a eorum sicandalizatur Ic vulneratur.Et omnino qui falsa doctrina animas laetati veneno inficiunt donecant. Contra lingua sapientum phanc salubris est,imo sanitu est,quia non solum non loquitur quod noceat aut laedat,sed ea tantum loquitur,quae sanitatem adserui&, tam animae,viilnera tali fame innocentium inflicta curat,cotraque venena praecordiis hominum per salsam doctrinaminia sanitidotum Delicisti me porrigit. Hune sensum etiam Septuaginta. secuti sunt, qu habent rii di λ γει - τες τι ρογκουσι ως μαχοcie ,γλῶσσαι ος οῦ uo. a d est,iunt qui dicendo vulnerant tanquam gladius inguae autem sapie in atra satrant. D.
Hieronymus alteram verbi nEX Bote significationem secutus vellit. Est qui promittit, Pro promittere enim temere videtur accipi in Lei ilico ubi nos legimus Anima qiue iurauerit dc protulerit labiis suis, ut male quid faceret vel bene,etc. Ibi. enim pro protulerit,idem est verbum quod hoc loco.Porro pro genitium conscientiae)legendum magis videtur ea Beda conscientia in ablativo casu. Sic enim habet in commentarijs Vbi tentatio terrens siue blandiens impedimentum praestiterit, deserunt quidem coepta sed tamen conscientia promissi quasi gladio punguntur. Aut
illud, Quasi gladio conscientiae positum est pro conscientia quasi gladio,
sicut Pial. . Vt scuto bonae voluntatis tuq positu est pro bona voluntate tua vi scuto. Quanquam magis putem nomen, conscientiae, non fuisse
versum a D. Hieronymo,sed suisse ab aliquo additu, ut cui apud hebraeos nihil respondeat. Est ergo sensius nostrae lectionis. Est qui temere aliquid promittit, postquam promisit,paenitentia ductus, conscientia prominsonis pungitur quasi gladio. Aut coscientia id est animus eius ut siti minatiui casu, pungitur dolore quasi gladio. Contra, quod sapientes loquuntur,nec ali: s nec sibi dolorem adfer sed sanitatem & laetitiam, dolorique mentis medetur.
uabium eritatis firmum erit imperpuxum qui autem testis est
repentinψ,concinnat riguam mendacis
Ptior est membrorum apud Hebraeos oppositio. Habent enim ad verbum sic. Labium veritatis firmum erit imperpetuum,lcusque ad mon: entum lingua mendacii. Dicitur autem phrasi hebraica Labium velitatis labium verax, lingua mendacij lingua mendax. Et illud quidem permansurum haec momentanea dicitur ratione veritatis ecmendaci quae labiis S lingua egeruntur. Verita enim stabilis est ac firma δε quanquam De luenter ea sit: prim Mur ad tempus,tandem tamen euincit
182쪽
euiticis obtinet quemadmodum patet in veritate scripturae Sc cath licat fidei Contra falsitasti sa ad tempus obtineat,mox tamen detegitur detecta evanescit&longe propulsatur. Patet istud in parricularibus in daciis, maxime in haereticorum erroribus4 sectis. Caeterim sicut ro.in priori me imbro quod est hebr eis p Laad,id est,'m perpetuinar, muta . tutantum puctis legerunt Laaed, quod est in testem, i id vel irunt χειλ αλκλυακα ρθοι - Ιουρίαν, id est labia vera retrii in factur,ves
dirigunt testimonium Lita .Hieronum ii, in secundo membro mutatis
punctis eiusdem dictionis pro nκ ὁ vead argia,id est,usque ad momentum, legit ' edargia et ob id vertit testis repentinus, subintelligens verbi: in concinnat, ad sententiae persectionem necessarium,secutus hac in parte ii. qui habenta αρτυς δ' ταώς γλωσίσαν - ῆικον,id est,Testis autem velox linguam habet iniustam .Cum autem in Hebraica veritate ilicsidissima sit oppositio,in Graeca item versione membra pulchie inter se opponantur, in nostra lectione non ita aperte apparet membrorum oppositio,quae tamen utcunque haberi potest,si sic sententia explanetur Labium veritatis firmum erit semper,ita ut constanter idem asserat,ic non pro diuersitate temporum: persisnarum varietur At qui est testis repentinus, hoc est qui repente prosilit ad testificandum de re aliqua,quique de re pronunciat inconsiderate acri mere,hic concinnat linguam mendacij, lioc est aptat, disponit& ornat sermonem mendacem : Cogitur enim variis modis quod temere lacutusest defendere, nunc hae,nunc illa afferens nec firmiter via adhaeres Vulgaris sententia est mendacem oportere memorem esse haud dubie ex eo nata, quod mendacia inter se non cohaerent. Ita sitit qui mentiuntur,constare sbi vix unquam possint. Et deprehenduntur hoc paeto architecti mendaciorum, quia pugnantia later se narrant Patet ist id insectarum do istoribus,qui cum temere quod non bene didicersit effutire ausissint,in omnem se vertunt modum,ut quod semel incosderate protulerunt tueantur, cum eadem semper sibique constans sescet: holici doctrina.: Doli in corde cossantium mala, qui autem pacu ineunt consilia quitur eosgaudium.
Ebraea sic: Dolus in corde fabricatorum mali:,5 consultoribus pacis gaudium. Fabricatores malorum hoc est ut bene vellit λ. Hierony. cogitantes niala,l alijs mala machinantes, maloiuq inuentores opponinitur consiliarijs pacis,quia ita malum quaerunt: isti pacem, hoc est quodvis bonum quo albs bene sita Illis tribuitur dolus: Istis gaudium. Quae antithesis iucudior est in lingua originali obvocum a sanitatem maxime si puncta vocalia attendamus Est enim nΠNMnn au mirmati& Sim chali. Sicrit autern illis tribuitur dolus acui deI
183쪽
ita gaudium quod istis tribuitur, videtur eorum cordi tribuendum,ut sit sensis Dolus est in corde cogitaiitium mala, consultoribus pacis est gaudius cilicet in corde. Hoc autem dupliciter accipi potest , Aut quia
consilliores pacis,dum pacem alunt fouent concordiam, recte consiu-lendo, magia am ex hoe conscientiae tranquillitatem & mentis laetitiam habent. Qitem sensum D. Hieronymus secutus videtur, dum vertita. Se quitur eos gaudium Aut quia consultores pacis in corde volvant gaudium,quia j cilicet cogitant ea suggerere quae gaudium afferantali;s,sicut in corde cogitantium mala est dolus quia de dolo inferendo alijs in eo-riim pernitem et dolorem cogitant. Sic enim membrorum iucunda erit antithesis. Quae etiam erit iuxta priorem intelligetiam, si intelligatur Sapiens loqui de dolo quo ipsi machinantes mala, cum alios parant deciper seipsos decipiunt,iuxta illud quod saeph scriptura monet Impiorum consilia recidere in authores Vnde et ab Hesiodo scriptum est: Malum consilium consilliori pessimum.
a contristabit tu Iam quicquid ei acciderit, impi' autem re pluuntur malo.
P Rior pars varie transferturai diuersis quod prouenit ex ambiguitate duarum vocii que sunt apud Hebraeos na: in I xl Analcauen. Nam Verbum niῖd Anain prima coniugatione significat tristari&sugere, de proinde in ecunda activa, significat contristare, quod secutus
videri potest D. Hierony. quasi verbii hoc hic legerit in Piel. In qua con-vigatione significat etiam facio occurrere aut euenire, Sc proinde in passiua Pues significat occurrere aut euenire: dolere. In qua cum hic lega-τuyapud hebraeos, hinc est quod fere omnes vertunt. Non accidet iusto: Vel non erit dolor iusto.Nomen ad Auen, significat nunc dolore vel luctum,nunc iniquitatem. Hinc est quod quidam vertunt Non accidet iusto dolor,vel incommodum. Alij: non accidet iusto iniquitas Aut non erit dolor iusto ulla iniquitas. Quom ocunq; aut vertatur sensius sere eodem redit. Signiscatur enim Dei protectione 5 gratia fieri in iusto,ut nihil ei pbueniat quod ipsum laedat,eique malum sit, ε causam magni do- λ, hi et ' praebeat,eo quod diligentibus Deu omnia cooperantur in bonum. Qui sicut Dei proteistione tuti in ab iniquitate , quam impij in iustos
e Xercere parant,ita eiusdem gratia proteguntur,Vt in nulla horrenda incidant crimina,ob quae vel in praesenti vita istineant poenam,vel stimulis conscientiae& tristitia mordeantur, ita ut verum sit quod iustum non contristabit iniquitas nec aliena,nec propria. Probabilior versio est. Non accidet iusto aliquod malum,ut sit generalior haec pars,&coueniat cumpsit. α eo quod est in Psal. Non accedet ad te malum. Vbi pro accedet idem ponitur verbum Sc eadem forma qua hic. D. Hieronymus quod est in hebraeo Non accidet iusto aliquod malum,uel triste, inuertit, vertens pro
184쪽
eo: Non contristabit iustum quicquid ei acciderit Forte quod aduerteret illud quod est in hebraeo, si verba tantum sperumus non esse simpliciter verum,cum multae sunt tribulationes iustorum secundum propiaetam, Di n'Ac proinde illud quod habent hebraea sic intelligendum, ut significetur iusto nihil obirenturum quod ei litniatum , ut deiecto animo faciat, quod planius cierius secit vertendo, Nyco:Ηristabit iustum quicquid accide erit. Iullus enim quicquid ei acciderit mali siue diuinitus immiDium sue ab homine intentatum, aequo fert animo, sciens per patientiam omnia sibi in bonum cessura. Contra impi; replebuntur, vel, Ithabent hebraea,repletisiunt malo. Quod non tam de malo culpae accipiendum 'est quanquam de illo verum sit sed ut haec pars opponatur magis priori accipiendum potius elidictum de malo poenaes miseriae,quo impii pleni siunt,non solum quia pleraque eis mala a diuina iustitia infliguntur,sed etiam quia Sc diuinas ultiones & diuina beneficia omnia sibi per impatientiam Sc abusum vertunt in suum malum: multis item curis,d siderijs te animi crutiatu sese torquentes.
bominaiio est domino labia mendacia, qui autem fideliter nt,placent ei. PRo,qui fideliter agunt hebraeis est,qui faciunt veritatem. Itaque s.
ritas opponitur in hac sententia suo contrario scilicet mendacio, ut&alias.Caeterum quaerere quis possiet cur labiis mendacibus opponat facientes veritatem,Sc non potius loquentes veritate. Proinde sciendum quod facere veritatem dupliciter hic accipi potest Aut pro opere ipso perficere quod verum est, quodque veritas requirit. Et erit sensus: Abominatur dominus non tantum opera iniqua, sed et labia mendacia: Contra qui non tantum veritatem loquuntur, sed eandem etiam opere complent, placent ei. Vt intelligamus ad hoc, Deo displiceamus satis esse si lingua mentiamur: ut autem placeamus,non satis esse ut lingua simus veraces,nisi Veritatem opere adimpleamus. Aut facere veritatem, potest accipi hic dictum,sicut in Psal. facere superbiam cum dicitur Veritatem requiret dominus,&retribuet abundater facietibus iuperbiam, is in II ut sicut superbiam facere est superbe agere,superbe se gerere rata facere Veritatem sit vςraciter agere, aut ut Hieron Imus venit fideliter agere. Fideliter autem agunt qui bona fide aguntineminem fallere, nec verbo, nec facto studentes,quique quod verbo pollicentur,opere praestant. His opponuntur labia mendacia,quae fallere student nec praestant quod pollicentur. Secutus videtur Hieronymus 7 o. qui habentet ποιῶν πιστε,
id est,qui facit fidem vel qui agit fideliter. Homo vers. i. celui sciensium se cor insipientisimprouocat eis
185쪽
Pristris cum serbin malam usurpetur partem, hic ita bomina ponit cir pro astuto, prudentem circunsipecto, quia opponitur illi pienti. Si h Sapientiae . versutia in bonum ponitur, cum de sapientia dicitur Scit ver statias sermonum dissolutiones argument ruiM,etc. I lein ergo in prima parte huius sententi dicitur,quod superius indecimo. iuarto versu cap.:o.cum dicitur: Sapientes abscondunt scientiam, sed ibi quidem ex opposito significatur os stulti mox quod nouitellandere. Hic veto ex opposito dicitur Et cor insipientium prouocat stultiti. m. Vbi pro prouocat hebraica dictio simpliciter significa clamat, aut praedicat,ita ut sensus sit: Mens insipientium stultitiam sitam non celat,ut Sapiens scientiam sua in sed eam4neptis sermonibus omnibus in- uulgatvi notam facit. Proinde duobus modis reprehendit stultos, cum sapientes prudenter suam celant scientiam, isti nec stultiti1m celant, sed mox manifestam faciunt.Quod ergo nos legimus: Cor insipietium prouocat stultitiam, sic est accipiendum, ut significetur cor iniipientum latentem in se tultitiam non cohibere, sed prouocare ad exerendum demani sectandum se stulto sermone. Itaque hoc versu silentium ccmmen latur, ut per quis di stientia Scitultitia prudenter tegitur,procacitas loquendi damnatur tanquam stulto propria, dc per quam sapientia inst-pientia imprudenter detegitur.
23 anus fortium dominabitur e qua autem remissa tributo semet.
Vrsum sortium manum componit cum manu remissa queadna dum secit capitis,o.versu quarto . Vbi: Hebraeis eaedem quae hic
sunt diistiones, sed ibi sortitudine, hoc est, diligentiavi sedulitate quae sortitudo animi est diuitias, pigritia,egestatem, hic sortitudine simili,imperium,pigritia,seruitutem parari astruit. Quae,inquit, remissa est tributis serviet, hoc est, tributissubdita erit, icit est in hebraeo erit sub tributo. Haec sequenter in rebus temporarijs su venire videmus,lcin animi virtutibus ac b re maxime veritatem habent. Qui enim seduum operam impendum in rebus diuinis,in vitiis dominantur diabolo mundoque superiores ,&alijs hominibus maiori virtutum gratia principantur,regnaturi postea in aeternum cum Christo Contra qui ad bona opera ignaui sunt,carni azdiabolo seruire cogentur miseram seruitutem; pessimoqiae illi exactori tributa vitiorum quotidie exoluet,et si non dominium eiiis dum vivunt poenitendo euaserint, poli mortem traditi eidem in carcerem ab eo poenarum mittentur aeternarum, iuxta quod do--tib. minus in parabolaeuangelica testatur.
Miror in corde viri humilγιbis Atahet permane bono Di caluari
186쪽
pROVERBIA , SALOMONIS. Cap. I. IrrHEbraea ad verbum sic habent, Maeror vel pauor aut solicitudo ita
corde viri tu miliabit illud,& sermo bonus laetificabit illud Pro nomina enim cum sint apud Hebraeos generis sceminini, resercda sunt non ad virum,sed ad cor quod illis est scemininum . Sensus tamen idem est,& indicatur vis: moeroris dosermonis boni, qualis proficiscitur ab ore sapientis Hic enitia merorem, animum etiam viri fortis de ii-cietem,pellit,animumque cruciatum camidium exhilarat. Qiiod quam Verum sit quotidiana experientia testitur,nonsolum in amicorum con- stlatorijs verbis,blandoque sermone qui vulgarem maerorem crebris temporari; coceprum superat,sed multo magis in saluberi inro Dei verbo,quod dc vulgarem illum moerore esticacius pςllit, Sc tristitiae illi quae secundum De una est,poeniteutiamque in salutem stabilem operatur, ita medetii ruino b rbeatur abundantiori Ristitia peccator paenitens, sed exhilaretur cor eius per fiduciam remissionis peccatorum,quam Dei verbum suggerit.
P Rriorem partem Hebrara solis aliter habent sic: Excelles est iustus
a proximo suo,id est,magis pam proximus filius. Quo significaturi uilii alios excellere se liςiorem esse proximii sitis. Ipsa enim iustiria per sese iusium alijs excellentiorem facit, per eram sere apud homine excellentior habetur perii an item Dequenter sit ut diuitiis rem poralibus magis abundet prae si , semper autem ut 'pluribus animi bonisac mentis quiete perfruatur contra iter vel via impiorum,hoc est,illorum vitae iustitutuna decipi ' ς os,ut cum maxit ne studeant excellere, non tamen veram assequantur e cellentiam sed potiis inanes fiat eoni abiecti. Commendat ergo haec sententia iustitian .ut in qua vera consistit praecelletia per quam maxillae verus paretur horipit opes,proinde illi indicat mre omnia incumbendia D. Hi eronymus dictione hebralaam Iather videtur accepisse, ut significet relinquere. Nam Joe Ferbum 'a' Iathar significat,stibintelligens damnum. Et ea sensius: rui re, linquit vel negligit damnum, hoc est, qui damni illati aut perserendirationem non habet propter commodum amici,iustus est. Contra vero insitutum impiorum , qui semper etiam cum incommodo prὀximi proprium quaeriant eommodum decipiet eo M ita ut dispendium iiii fati icum lucrumi quaerant. Docet ergo hqc sententia ad iustitiam pertinere,ut pro alterius necessitav proprium luctu negligatur,& dum id fit,maxi- muti homo sibi faciat lucrum,ut qui iustitiam sibi corriparet.Contra Ihiquorio studium maximum adferre eis damnum. Cum aute de eo quimbpurum hominem amicum,patitur damnum si quod temporale,rem
i scatur quodluctus iustitia laude dignus maytqpagis uisius dicen-
187쪽
dusic Iustitiae corona dignus,qui propter Deum amicum, aut vendens quae possidet, pauperibus tribuit, aut rapinam bonorum suorurn cum gaudio suscipit, aut certe in passione occidendam carnem suam tradit. sic Beda. iri
auri pretium. HEbraea sic habent:Non aduretiraudulentus vel ignauia venationem suam, Sosiibstantia hominis pretiosa seduli, hoc est hominis seduli substantia erit pretiosa.Sciei umerum etiam in hoc versu
opponi inter se duas illas dieiiones de quibus dictum e in capitis decimi
versu quarto,8 huius capitis etluvigesimoquinto, quarum una signi-seat fraudulentum vel remissis ira altera colicitum vel taiulu)ωvt vertit ibi Hieronymus sortem.Cum autem unam alias vertere soleat remissum,hic vertit fraudulentum,secutus Septuaginta qui habent δολιος dest, dolosus Alteram dictionem nempe τ' ' Chamis vertit aurii m. Nad hoc ea dictio signiscit. Quod autem pro no aduret Venationem. vertit,non inueniet lucrumsecutus est etiam ex parte o.qui habent ὀυκέαζεὐἱqοα δερλiο εκρας,id est,non adequetur dolosus venationem Sensumque maluit reddere D. Hieronymus quam verbum reddendo, o scurum relinquere locum Significant hebraea sub parabola venationis, diuitias fraude non acquirendas, aut acquisitas perituras, contra, quis dulitate lodiligenti conquiruntur stabiles fore Sc magnas. Non duret, inquit,sraudulentus venationem suam,hoe est,cum faudulenti Sc dolosi homines inhient rei alienae instar venatorum N a1rcupum, tamen aia sequentur quod venantur,aut si assequantur post multos perpesbs labores,non percipient commodu ex eo,sed fiet eis sicut venatori qui frustratur venatione sua.ita ut ea non assequatur,aut si capiat,tamen antequam eam astare possit, comedendo utilitatem ex ea capere, amittiteam,onibus eam prius lacerantibus.Non ergo aliud signffica tarnsifi quod vertiti. Hieronymusmon inueniet fraudulentus lucrum, nisi quod gratia parabolae perit, qua insinuatur pulchri , 5 quantos labores fraudulenti subeant instar venatorum,quia ipsi omnia fraudibus agunt, quam saepe eorum conatus frustrentur nempe quia ut habet prouerbium nis-le parta male dilabuntur. Quidam ex recentioribus, ut alias cum Hieronymo vertit remissume pigrum, ita dolite vertit. Non aduret ignauia isti hastiluam hoc est,ignauus no assabit serinam quia nihil capiet.Contra libnii ni seduli dodiligentis'iii scilicet honesta ratione :etiam quaerit ne nune hi decipere querens stibi an fia erit pretion,quia magnalcst bilis. Ita quem sensum re nostrastera est accipienda stibaudiendo in ge- dictu hominis,lusti aut seduli.Nam is vere soliis est honais Sensus ergo
si Et nisi tu libminis iusti vii pretiuitiauit,ho 4st uriam pretiosum.
188쪽
hoc est,homo iustus possidebit sua diligenti ad sedulitate opes plurinias. Insimila HEDia,vita iter autem deuium ducit a mortem. SEcundam partem sic habent Hebraea ad verbum:Et via semitae non
mors. Et intelligitur significari,cl via semitae praedictae est sine mose te.Legitur enim modo in codicibus Hebraeorum P Al manetli,quod significat non mors vel sine morte,cum D. Hier ωSeptuaginta puncto tantuni uno mutato legerunt i, N e mavelli,quod est ad mortem. Et adhuc hodie in aliquot exemplaribus notatur duplex lectio. Posteriorem D. Hieronymus secutus, rariquam probabiliore in etiam recentior quidam praelegit quii vertit, via autem deuia ducit ad mortem. Nisi enim sie legatur,nulla erit partium opposito, sed repetitio eius quod priori me pro satis est signtiscatum. Porro pro via semitet quae novavi obscura est locutio Hieronymus vertit Iter deuium, aut via deuia,tanquam via quas a semita recta dedictit Commendatur ergo hoc versu iustitia quod in eius semita, ioco, actior e consilit vita, qui Dper eam δε hic spiritu vivit coram Deo iustus,&per eam peruenit ad vitam aeternas Damnatur ria impiorum, tacui ea mortem animi adferadin praesenti tempor nonnunquam dc corporis, lini utituisque mor
CAPUT DECIMUM TERTIUM. En sapiens, doctrina patris tui autem Euserea non audis
cum arguitur. Ro nominatiuo doctrina , potest etiam ex Hebraeo vertis conuenietius,accusativus,Doictrinam, Ut ex secunda parte subaudiatur in primo membro verbum,audit,hoc modo: Filius sapies
doctrinam patris vel reprelaensionem: castigationem patris, subaudi, audit, & deriser nos audit increpationem subaudi patris. Quo significatur filii sapientis, qui sibi bene vult, esse lubenter admittere doctrinam dc castigationem parentum,derisoris verbesse increpationem paretum non sustinere Potest item ex Hebraeopro,audi verti praeteritum audiuit, nam praeteritum habent Hebraea Eterit tunc sensus pauid alius asiperiore, hic sci-MezFilius qui effectus est fetiens hine talis factus est quia audiuit patris Aa a domu
189쪽
doctrinam,qui autem deridet veritatem recte monentium talis esse sest, quia in iuuenili aetate aut ipse noluit obedire maioribus recte monentibus,aut fiscordia ruitio parentum non audiuit ab eis increpationes. Secundum quam intelligentia sententia hete monet,& iuuenes ut auscultent parentibus robi euaderivolent, parentes ne negligat mos corripere,eisque nimis indulgeant. In hunc sensium Sc noli a lactio quae Scipsa pro ambiguitate sermonis Hebraici,bene cum Hebraeo conuelait ac cipi debet, ut illud Filius sapiens,doctrina patris, significet do strinam patris efficere filium sapientem, nec aliunde filium facile poste illa sapientem,quam ex doctrina patris eiusque castigatione.Nam utrunque dictio Hebraica significat. Proinde cum iam subditii in nostra lectione. Qui autem illusior est no audit cum arguitur, significatur talem nunqua posse
fieri sapientem,ut qui reijciat per quod sepientia paratur. De Au oris homo sitiabitur bonis,anima praeuaricatori iniqua. RVrsum hic pro nominatiuo,iniqua,in secundo membro potest, &quidem melius,uerti accusativus siubstantivus iniquitatem , Vnex priori membro repetatur verbum comedet, sicut in priori versu Verbum in primo membro,subaudiendum erat ex secundo Sic ergo ha. bebunt hebraea. De fructu oris quisque comedet bonum, anima autem praeuaricatorum iniquitatem,vel iniuriam,scilicet comedet. In superiori capite primum huius sententiae membrum etiam habitum est in veri s. nisi quod ibi in Hebraeo ponitur verbum,satiari,hic Verbum, comedere, quae varietas parum aut nihil facit ad sensum, ut non male hic interpres verterit satiabitur. Sed ibi quidem illud distum est, ob comparationem fructus linguae cum fructu manus. Hic verbo,comparationem fructus
linguae in iustoti in impio,significaturque iustum ob ea quae bene Mutiliter ore suo proseri, bona percepturiim animam ver,peccatorum qui legem Dei transgrediuntur, sicut iniqua loquitur& noxia , malis etiam saturandam,hoc est,mala percepturam, e iniquitatis noxi)que sermonis poenas daturam. Secundum nostram lectionem quae habet,anima autem praeuaricatorum iniqua,intelligendum est significari animam impiorum cum sit iniqua,&proinde fructum bonum non proferat, non comesturam bonum nec bonis satiandam.
3 mi octodit os suum a Pedit animam suam, qui autem incon p
riratus P ad loquendum sentiet mala. SVperior sententia fructus linguae ostendit, quos anima percipit ex
sermone utili vel noxio, haec vero eiusdem fiuctus quos percipieanima ex moderato vel immoderato eius vi aperit. Qui, inquit, custoditos suum, ita ut tardus sit de circunsipectus ad loquedum monuens nisi cum loquendum est A qua loquenda suntas non tantum ossuum
190쪽
pROVERBIAE SALO MON IS . Cap. I. III
suum custodit nec paruo fungitur ossicio,sed custodit anima iam, tum quia eam a multis peccatis quae lingua cotrahuntur facile immunem facit tum quod eam sie seque ipsum a multis incommodis S malis praesertiat,in quae saepe homo immoderato usu linguae incidit,utpote ab odio Nin se statione hominum qui alterius dicacitate irritantur, turbulctis animae pasmonibus quae odium homi inim sequuntur, astra poenitentia quae subito animam ob linguae lapsus percutit. Contra qui dilatat temere que aperit labia sua, ut habent hebraea,hoc ell, Ut pulchre expressit D. Hieron 'mus,qui in consideratus est adloquendum contritio vel fractio erites, ut habent hebbaea,hoc est,talis conteretur,mala perseret, ut bene Hieronymus vertit,sentiet mala.Nam in seipso erre cogetur animi cruciatum ac conturbationem,& multis incommodis apud homines Deum subiacebit. Na,ut ait Plinius,Saepe vox temere emist a,redit per iugulum.
Vulrct mn vult ger,anima autem perantium impingu.;biIur-PRimam partem sic habent hebraea ad verbum Desiderata non anima eius piger,quodnc sere intelligitur. Piger desiderat non habet anima eius quod desiderat, vel, Sc nihil est animae eius, quod benEconuenit ei quad seqllitur, Anima autem operant: um, velit habent hebraea,sedulorum impinguabitur. OlUdit ergo hic versus, ut et alii plerim in hoc similes,otium et pigritiam inopiae,sedulitatem et industriam copiet matres es e pigritiam .esuriem, diligentiam parare satietatem. D. Hieronymus illud et non anima eius sic intellexisse videtur desiderat piger, et rursum id ipsum non placet animae eius,hoc est, non vult rursum, aulic
non subaudi,desiderat anima eius,ut verbum repetatur. Vult enim pigerbanum,at cum attendit laborem pro illo assequendo subeundum, non
vult rursum illud. quia non vult media ad illud obtinendum necessaria. Id ut in teporali pigritia uiuenire videmus ita ni ulto magis veritatem habet in spirituali pigritia, qua ad bona opera patranda et certamina spiritualia subeunda nimis multi sunt tardi. Volunt enim plerique regnare cum domino sed nolunt pati cum eo desiderant prῖmia cum promittu-tur,sed nolunt certamina cum iubentur,de quibus Iacobiis ait Virdu Iacob. i.
plex animo inconstitas est in omnibus viis suis. Caeterum anima eorum qui iussa operantur domini, et hic dulcedine supernorum charismatiani
impinguabitur,iuxta illud Psalmi Sicut adipe et pinguedine repleatur anima mea, et post labores huius vitae coelestium bonorum pinguedine ea, satiabitur.Bene enim conuenit sensiti mγstico quod dictum no sit et operantes impinguabuntur, sed anima operantium impinguabitur Potest autem illud quod nos legimus, vult et noluit piger etiam alium habere sensium hunc scilicet Piger haec vult alia no vult,nec aliud agit quam desiderat,haec eligedo,illa reprobando,diem totum consumit in desideriis,
praeterea non est quod agat. At quia vanum istud est, nec desiderando -