장음표시 사용
191쪽
turari potest quis ideo subditur,anima operantium impinguabitur. Quo significatur nihil prodesse vanis optionibus animum pascere et ventris inediam pati,satius esse operi admouere manum,sicque esurictem satiare Ventrem.Sensum hune videntur secuti Septuaginta ἐν ni θυμια ie OVI, πο αεργος hoc es In desiderijs est omnis ociosus, Aut ociosus totus eliin desideri; s.
Verbum mendax iubIm detestabitur, impius autem confundit se
confundetur. SEς undam partem hebraea, si proprie verba accipiantur,sic habent.. Et impius putidum Sc pudendum facit. baud se. Itaque significatur impium mendacij quae amat contra ingenium iusti, sese dedecorare apud homines qui mendacem vel in primis abominantur tanquicum quo nihil agi possit bona fide. Sic nostra litera intelligi potest. Impius mendaciis suis confundit se,hoc est pudore se afficit quantum in se est, pudore ab aliis afficietur,reiectus ab omnibus. Aut, mpius me daciisti alios pudore assicit, deprehensius pudore afficietur Iustus ergo mendacia detestatur,ideoque solicite cauet ne quem mendacio on ret seseque dehonestet,impius vero alios pudore assicit ec hoc faciens vicissim ipse pudore afficietur. . Iuuit custodit iunocentis viam, impietas aute peccatoremsup plantat.
Posterior pars inii reo sic habet ad verbum:Impietas supplantat
peccatum Prior vero pars dupliciter verti potest. Aut sic Iustitia cuitodit persectum via, hoc est eum qui in viavi conuersatione sua perfectus est sc immaculatus,& tuc in secuda parte recte intelligitur peccatum positum pro peccatore, abstractum scilicet pro concreto ut vertit Hieronymus. Aut sic iustitia custodit perfectione viae aut liuegritatem viae,quod non est diuersum ab eo quod noster vertit, Iustitia custodit innocentis viam,hoc est eius institutum,studium Sc vivendi rationem. Et eodem redit siue dicatur iustitia custodire innocentem siue eius viam. Hanc autem iustitia custodit variis modis ficu varie illa oppugnatur. Nam&contra illecebras huius mundi,iustitia quam quis sectatur&lexatus est custodit eius viam , sic ut eum perseuerare faciat ne ab illis superetur. Et contra calumniatores quoque eum tuetur atque defendit, ne ab eis vitae eius institutum possit opprimi. Neq; enim innocenti opus est externa aliqua custodia aut aliis munitionibus, sed ipsamet iustitia quam amat quamque sectatur, sum custodit a malo malorum impetitione. Ita contra ipsamet impietas peccatorem supplantat, tum quod
eum ita sibi illigatum detineat ut in varia ipsum vitia propellat proa modum inuitum,tum quod ipsa illi perditionis est causa,vtemno Deo vel alteri imputare debeat.
192쪽
tis diuiti' sit. HEbrae proprie acceptis dictionibus sic habent ad verbum Est qui
se diuitem facit non aliquid est qui se pauperem tacitvi substati multa. Quod varie accipitur. Quidam enim hune sensum intelligunt. Sunt qui subito evadant diuites cum prius nihil haberent,&contra sunt qui repente ad inopiam dilabuntur,cum prius multam haberent substantiam, ut haec sententia ostendat inconstantiam diuitiarum, quae animaduersa ab illarum studio auocare potest. Aliter etiam intelligitur et significetur quosdam laborare multum pro paradis opibus,semper tamen manere in egestate contra alios negligere opes nec eas magnopere ambire, nihilominus ditescere. Secundum quam intelligentiam etiam auocat haec sente4atia a diuitiarum studio, ut quod frequenter frustretur suo conatu Verum cum participia in hac sentetia posita intenim de coniugatione tith paelisignificent proprie diuitem vel paupere
facere,conuenientior est eorum intelligentia qui hie accipiunt significari quosdam esse qui se diuites simulant,ob mundi scilicet honore, cum interim reuera sint pauperes,nihilque domi habeant. Rursum alios esse qui se pauperes simulent, cum multas habeant opes. Vnmpo. haben r.
Sunt qui seipsos diuites faciunt nihil habentes, &iunt qui humiliant seipsos in multis diuitiis. Quem sensum pulchre satis indicat nostra litera significaturque ipsa vanitas ingeni humani circa diuitias. Potest hebraica lecti, nostra item litera alium habere sensium magis mysticum M
ubtiliore,hunc scilicet. Sunt qui se diuites reputent imo qui vere diuites sunt,cum nihil habeant, ut qui sua paupertate contet uiuunt,animo virtutibusque diuites,i rursum sunt qui pauperibus sunt similes tametsi magnas opes habent, ut qui suis uti non audent,nec eis cotenti sunt semper plura desiderantes, iuxta illud, Avaro tam deest nod habet, quam quod non habet. Secundum quam intelligentiam ostenditur diuitias magis in animo hominis consistere quam in externis facultatibus. Beda inuerso modo declarat hanc sententiam, mystice eam prosequens,ut is si quasi diues eum nihil habeat qui terrenas habet diuitias sine virtuti bus,qualis sui purpuratus diues euangelicus de qualibus dicitur in psal. Dormierunt mnum suum, nihil inuenerunt omnes viri diuitiarum sal 7s. in manibus suis. Is contra sit quasi pauper dum sit in multis diuiti js, qui terrenis eget rebus virtutibus plenus,qualis fuit Lazarus Tanta est scripturae sertilitas,ut tam varijs modis tractari possit una sententia.
Redemptio animae iri aeuitiae sua qui autem 'inies increpa
Superior sententia ostendit vanitatemi varietatem Ingenii hum ni ostentatione diuitiarum haec Mendit fructum diuitiarum de
193쪽
paupertatis,ita ut hic videri possit indicari causa eius quod superior indi- cauitsententia, nempe quare aliqui videri querant diuites, ali; paupere L. Opes enim hoc adserunt commodii possessori quod ipsunt redin uthequenter captiuitate, morte,ab intentaris calumnijsviiiiuriis aqui- acciso, bus se diuites nummis stequenter redimunt aut tarentur. Vnde in Ecclesialle dicitur, Sicut enim proterat sapientia, sic protegit pecuniator pauperis conditio parestim superior . Nam vino habet diuitias,quibus suadelicta aut damna illata redimat aut iniurias propulset, ita non est ob noxius iudicum Z impiorum violentiae cum nihil habeat quod emungi possit,iuxta illud Poeta: Sic reus ille sere est de quo victoria lucro, Esse potest,inopis vindice saetacarent. Atque hoc eli quod hic dicitur ip ta hebraeum, Pauper n5 audit increpationem,aut quod vertit Hieronymus secutus ex parte o. qui habent verbum P Ταμι, Pauper sustinet
increpationem. Sensius est enim, tuod pauper non ita fert aliorum increpationes,comminationes e castigationes, sicut diues qui mox grauiter peccasse iudicatur. V nde Theodoretus orat.7.de prouident Pauper,inquit,non metu i strepitum si ri,nec preconis Vocem reformidat, ne ciudicis toruo vultu oculis igne spirantibus terretur.Sunt qui aliter hanc secundam partem intelligur,ut sit scilicet contraria primo membro, nec significetur paupertatis commoditas, sed incommoditas, in hunc modum. Diuitem grauiter delinquentem correptum facile redimunt suae diuitiae,at p. auper sit quid peccauit rimn audit correptionem, quia mox cibtra correptionem punitur: vindicatur,nec sustinet increpationem, Ioc est ei resistere non potest,nec sine graui si ita commodo serre . qtael sententia illa quae Soloni tribuitur. Similes es e leges telis aranearia, quas
muscae validiores perrumpunt,imbecilliores tatum irretitae, ehinclare ne queunt. Huc pertineti illud, Dat Veniam corvis,Vexat censura columbas. Et illud: Qui non habet in aere, luat in corpore . Caeterum ut diuitiae temporales frequenter apud homines temporaliter redimunt hominem vi multis incommodis,& animam item a morte nonnuarquχm, ita multon hi imagis illae redimunt apud Deum dum per eleemost narrem largitionem '' ' erogantur, iuxta consilium Danielis: Peccata tua eleemosynis redime. Proinde&de hac spirituali redemptione animae locus hic recte intelligitur,im,de illa maxime verti est', hic dicitur, quadoquidem diuitiae sic erogat vere animam viri liberant,non autem tantum corpus Peda hanc sententiam intelligit mystice de diuitiis spiritualibus, hoc est,multitudine bonorum operum,quae qui congregauerit redimet per ea apimam sua E ventura ira,qui verbi uiusmodi eget diuit ijs, increpationem districta iudicis sustinere non valebit. Duas has sententia integro sermone lacte explicat iuxta versionem 7o. D. August.Vt licet videre seri r a.de tepore.
I is DPorum Letificas,lucerna ratem impiorum extimetur.
194쪽
Mnes quidem vertunt verbum transitu una, laetificat, aut exhila rat, hebraeis tamen est verbum intransitiuum , laetabitur aut laeta erit,quod melius opponiture quod sequitu Lucerna impiorum extinguetur,in transitiuum scilicet intransitivo, talioqui lucernam impiorum extingui sonat moerore, cui bene opponitur quod lux iustorum fdicitur laetari ad significandum quod ipsa non extinguitur, sed semper permaneat. Vnde Septuaginta verterunt cpῶς si καιοις δ απα Iος, id est lux iustis semper. Caeterum quoniam laetitia luci non conuenit nisi quatenus per eam homines exhilarantur id male sensiam ita uti omnes ver Qtunt,lux iustorum laetificat aut exhilarat, quod tamen, Opponatur .laeundo membro, intelligendum de laetitia solida,perpetua perseueranti.Nam dc lucerna impiorum ad tempus laetiscat, non autem perpetuo aut diuturno tempore quia cito extinguetur. Est autem lux iustorum, eoru claritas & excelletia,do strina scilicet eorum a conuersatio sancta,
de quali luce dominus in Evangelio: Vox estis lux mundi. Et Si liiceat' 'μοῦ b. .
lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bonam glorificent patrem vestrum qui in coelis est. Haec ergo lux laetificat,b iustos qui eam habent.& ali qui eam in ipsis contemplantur, eamque ab illis participant.Laetificat autem solide quia sine metu extinctioni , sine oscientia remori,duratura in perpetuum. Porro lucerna impiorum est eo ratemporalis Delicitas qui fulgent ad temptas in hoc mundo. Item eorum hypocritica, n doctrina tum vita,qua item pletique ad temptis in hoc ri do clari habentur,ut patet inhaereticis. At omnis haec impiori nilu- ema extinguitur,quia per mortem manescit,4 cum interierit imprus non sumet omnia neque descendet cum eo gloria eius. Sed tante mor Psa 48 . tem plerunque instabilis fortuna rnutationcitenena scepcitas eoru tollitur,lc veritatis filigore hypocrisi falsitasque haereticori immodi detegitur,quemadmodum patuit de omni haeresibus qua breui scerut semper extinctae , veritatis luce semper persei erantes idem: dicitur in iob Νεnhedii impii extinguetur,nec plenitebit flamma ignis eius Lux o, Iob, 3. tenebrescet in tabernaculo eiuς,& lucerno quae super eum est extinguetur. Et capite i. oties lucerna impioriam extino iretur, superueniereis inundatio. Bene autem notandum quod iustis lucem , impiis lucernam triuitii. Lucerna enim accenditnr ad rempus lumen praebitura, Mnon nisi nocti sentit, ad exortum ver,lucis mox obfuscanda 8c extinguenda .lta impiorum praedictus fulgor in tenebroso hoc mundo videtur splendere, at omnis hic 'ledo evanescit extremo adueniente die, aut exorient veritatis migore. Iustorum autem splendor velut lux solis. est lux vera, quae nulla alia luce superatur,nec unquam desinit ac sola solide exhilarat animos hominum.
Intersembos semper taetrasunt qui autem intu maria cum
slio reguntur sapientiati Bb Hebraea
195쪽
Ebraea adverbum habent,Tantum aut veth in superbia dabit eontentionem, eccum consultis sapient .Et est sensius, Id tantum in superbia est quod dabit contentionem, hoc est, superbia nihilia si contentiones dat. Aut vere per superbiam quis dabit contutionem.Cum his autem qui consilium ineunt cum sapientibus,erit sapietia. Conserendus est hie versus maxime in hebraeo cum versu a capitis undecimi. Et ibi enim in primo membro siuperbiet malum insinuatur,nempe quod adferat secum ignominiam Sc contumeliam. In secundo dicitur, Et cum humilibus sapientia. Ita&hic in primo membro superbia dicitur fons contentionisti iurgiorum,in secundo,& cum consultis sapientia Sigilificat ergo eos qui animi sivi superbiam sequuntur, ita ut alios audire no- Iint,multa imprudenter acturos, auctoresque sore sibi Sc aliis contentionum iurgiorum,quiam ipsi leui de causa lites suscipient dum nulli cedere volet ni vi contra eos litem moueant alijs causa erunt qui eorum iniuriam ferre nolent. contra vero eos qui per animi humilitatem .consilium ab aliis requirunt sibique recte consuli patiuntur, sapienter se gesturos ac per sapientiam multa litium Sc iurgiorum incommoda vitaturos. Quod autem dicitur in nostralitera , Inter superbos semper sunt iurgia,variis modis declarari potest esse verum. Primum quia superbi noferunt sibi parem aut superiorem,proinde cumcinguli velint praecellere, aliosque deprimere,facile contra sese non solum ad contentiones Sc lito ςς ῖ 7 prouocantur,sed etiam ad pugnas δί caedes,iuxta illud Ecclesiastici Dis fusio sanguinis in rixasia perborum,quemadmodum patuit apud Roma nos in Pompeio e Caesare. Secundo quia superbi,dc facile iritatur quod facile se grauiter laedi existiment,6 facile iritant sua procacitate 'ubdalios prae se contemnant. At Sapiens non tam significare voluit quidlieri soleat inter superbos, quam quid superbis singulis per superbiam accide re soleat ea de causa,qubyssiae sententiae nimis fidentes, aut pertinacitet, nimis quod semel conceperunt persequentes, aliorum verno requirant, . vel non audiant consilia,quemadmodum patet ex opposita parte.Cui ve respondeat prior sententiae pars intelligendum est, eo resipectu hic iurgia aribui siuperbis,quod sibi nimium cofidant,nec aliorum velint sequi consilia,per quae aut alitibus possent praemuniri,aut ab exortis statim liberari. Vnde benedicitur,semper sunt iurgia, hoc est, iurgia diuturna Sc perpetua,quia non sinunt se bonis cosiliis ad pacem adduci,quemadmodum faciunt humiles qui omnia agunt cum cosilio prudeter, undet diriguntur a sapientia, peream Deliciter dc tranquille degunt.
HEbraea ad verbum habent, substantia ex vanitate in eiur, qui colligie per manum,augebi ubaudi,substantiam suam.Significatur ergo diuitias qua sunt ex vanitate hoc es quae vi, illicitis
196쪽
& artibus parum honestis, per fraudem atque iniuriam siunt acquisitae, raro duraturas,quia ut habet Proverbium, Male parta male dilabuntur, ωispe 1 prodigis fili j dilapidantur. Caeterum eius qui iusto labore manuum parat sibi diuitias,non tantum stabiles sore opes, sed easdem diuino fauore multiplicandas. D. Hieronymus pro substatia ex vanitate collecta vertit substantia sestinata secutus Septuaginta, qui habent Marrepsist πισπουδαζομ ,κ,ides substantia festinata vel festinato acquisita, quia sere opes subito acquisitae illicitis mediis sunt paratae. Et in secunda parte adiecit,paulatim,ut sit oppositio inter membra, ad significandii subdmanu ac labore iusto non possint opes colligi nisi paulatim. Docet autem, haec sententia debere cuique curae esse non tam quatum acquirat, quam quibus modis de artibus sibi paret diuitias . Nec habet haec sententia tantum locum in diuitiis temporalibus,sed Scin spiritualibus. Qui enim sibi
opes doctrinae aut virtutum colligunt ex vanitate haeresum aut hypocrisis,statim se doctos ac iustos esse praesumentes, cito opum suarum decrementum patientur. Item qui subito indiscreto seruore perfectionem
Virtutis sibi vendicant, frequenter experientia esse,quod subito amplexi sunt,subito darelinquunt. At virtus & scientia quae paulatim per humilitem colligitur,iustis debitisque exercitij dc laboribus, illaec stabilis erit, assidue multiplicabitur.
SPeseliserriac desiderium venire dicitur,ration ei speratae, Mess-deratae. Saepe enim in scripturis,spes accipitur pro re siperata,vi cum dicitur Spes quae videtur non est spes. Itaqile tinsius eit,cum res quet speratur,differtur,hocipsum cruciat mentem , res desiderata adueniens. perinde est actigmina vitae,quia exhilarat mentem ac iucundam facit. In
Hebraeo iucundior est oppositio , quia non est affligit animam, sed, spes
protracta infirmat cor, vel infirnaitas est cordis. Iniirmitati enim cordis pulchre opponitur lignum vitae .cuius est vivificare cor,ic sanare e his ii firmitatem Significatur ergo spem protractam languidum facere corianimumque hominis,ita ut impediatur a plerisque suis functionibus nublubeat uiuere,contra ex rerum quae desiderantur praesentia animum vivificari,confortarivi exhilarari,non minus quam si ex arbore vitae in paradisis frui tum quis caperet. Narrando Sapiens Vult insinuare vanis promissionibus neminem detinendum sed statim quod promissum est opere praestandum,ne pro beneficio maleficium praestetur . Vnde Septuaginta Verterunt,Keε σαχj v xρ μετος βρηροῦν καρδία του παγγελο α is Ma i ἐλπίδεα αυόζορ,id ell, Melior est qui incipit succurrere cordi, qua qui promisit,& in sipem remisit. Notum est prouerbium, Qui cito dat,bis dat.
Erideneficium inopi bis dat qui dat celeriter Aut insinustino mox deij- Bbla ciendum
197쪽
ciendunt animum, si quod de sileratur,notatim praestetur,quia quo quis diutius quidpiam deliderauit Rexpectauit, eo iucundior erit rei de ide- tar, cuna iam percepta erit,fruitio. Ad quemfinem haec sententia si accipiatur dicta,eximie conuenit iustorum expectationi, qui ob dilationem bis, sti hic in tarim corde affliguntur,clamantes cum Paulo: Inscelix ero Rom. a. non 3,quis me liberalit de corpore mortis huius. Et alibi: Nosipsi prim i
lias sipiritus habente Untra nos gemimus, adoptionem filiorum Dei ex pectan res redean ptionem corporis nostri. At cum fruetur diilcedinido mus Dei, quod diu desiderauerunt vere eis erit arborista, quia immtalitatem ex eo assiequentur.
Ersum hunc fere sic vertunt ex Hebraeo, Qui contemnit verbum
perditio erit et,qui autem timet praeceptum se munerabitur.Et est iuxta hanc versionem apertis apta inter sententiae partes oppositio. Sensit enim est: Qui verbum Dei aut legis contemni ita ut seruarei ud non sit ei cordi, is peribit detrimentum sui contemptus aut neglectus aliquando sentiet.Contra,quiprsceptum Dei timet ita ut adimplere illud solicitus si, si in hoc sieculo Wm suturo mi timoris bonam
accipiet mercedem . Q lod autem ab hac versione tantopere diuersa videatur nostra versio, accidit id ex ambiguitate trium vocum Helirat carum. Nam ' 3r auar,quod proorie verbum significat,non unqua rem quampiam significat. Et verbum b*n Habal, quod corrumpete significat,etiam significat oppignorare Veibum etiam Schalam, quod renitinerare significati in passivo,remunerari,sigillisi a item pacificare pacificari. Vnde Schalona pax. Itaque sensus nostrae litera est. Qui de re quapiam male loquitur,sive bona sit,siitue mala, is se in suturum obligar quia si inale loquitur de re bona,obnoxiim se facit poenae&condemnationis,si autem de re mala, magis se obligat ad eius mali vitationem, ne λ,m i quod in alio culpavit, postea ob in ipso merito reprehendatur, iuxta illud: Qui praedicas non furanduo , furaris, etc. Ita fierὲ Beda exponit Atmplicius fuerit magis conueniens posteriori parti, ut intelligatur Q-luin de detractione rei bonae,cui proprie dicitur detrahi. Qui enim ei detrahir,ipse se in tuturum bligat ad poenam , repraehensionem aut defentionem,qua obligatione iniicit in magnam perplexitate ac animi perturbationem . Contra qui timet praeceptuna diuinum quoi detractio prohibetur. quid cuiq faciendum sit diecernitur, is: hic in pace con- sic:entiae animique tranquillitate versabitur,m cum hominibus quoque puem habebit, Win futuro seculo pacem aget aeternam . concussam. Qui enim alienae vitae curiosi sunt scrutatore, detractores, calat pa da mentis itabere non possunt,atqui opus suum iuΣta Apostoli praeceptum
198쪽
ceptum probat ad domitii praecepta expendit, hic in semetipla habes gloriam cpacem.
i Filio doloso nihil reissem eruo autemsapientis osseri erui dictis
plaribus Latinis Est tame in Graecis boc loco Sunt autem istin ' libri qui pro hoc verius qui sursuim in quibusdam libris repetituri in sequenti capite,alium habent versum quid ipse nonpst in Hebrito est tamen apii Graecos hoc quidem capite; sed aut ut hunc locumuhabent enim sic: Animae dosos terrant in peccati', iusti autem risericordides sunt Sciniserentur. Ei utem triusque sententi iri aperius iris sensus. Altera enim filium doli sum ponit seruos pleni ibi dicatque doloris mihil prode illi quod filius in septem nihil ubelle quod seruus sis,*d illii
per dolum nihil boni futurum,huic per sapientia in prospera omnla fututra. Altera animam dolosam,hoc est, hominem dolosum opponit iustis, id illis quidem dicitur quod in suis peccatis erransi νς ν habent Graeca. πλαυzΠοα. id est seducuntur,nimirum quia excidunt a suasis e , cumque suis dolis diuitias quaerant eas tamen frequenter non altequuntur . Iusti autem ita diuinitus ditantur,ut non tantum san iniseris o tales, I facto misericordiam exhibeant.
, . Lexsipienti fons vitae,ut decline,a ruina mortis. Ex sapientis,hoc est, disciplina,institutio traxepra sapientis sunt
fons vitae, quia ex illis vita profluit ad eos qui sapienti obtemps'rant, ita ut homo per huiusimodi lege declinare possit arvina molatis hoc est,euadere lapsum in morrem. Sapienti enim optemperans,facit , ΩΣ declinata in comino dis multis periculis huius vitae,quibus stulti frequenter per imprudeliriana capti ante diem pereunt,4 omnino euadit lapsum in mortem aeternam.Cae tetrum quanquam gemaliter sententia hac de quocunque sapiente elusique doctrina ac ipi possit, peculiariter tamen locum habet in eo qui vere ibius sapiens est,Christo scilicet eius mine euangelica,quet vera vena est aquarum tuarum,quas qui haurius' non sitiunt in aeternum,neque rerum mundanari a desideri sillaqueati in mortem aeternam praecipitabuntur Exsuperiori explanatione patet coniunistionem ut hic Eclpi,ut alias Op iii stripturis, consecutiubpotius quam causaliter. Et verbum declinare videtur hic a D. Hieronynio acti vh positium pro defled re aut abducere, ut sit sensus: Lectivam tra 'dit sapiens est auditoribus vel fonfixitae, ita ut deeectateo' aut Faleris ad hoc utaib uicat eos allina in mortem. Nisi quis malit legem opiciis
intelligere legem quam ipse sapiens ea uixur amplectitur, quaequisti sens vitae valem ei ad hoc , t per eam ris I a gina in mortem Sed
199쪽
ha Eriplicatiori ori .ha et ubeum insmili sentaria,quae capite se auem ti,ubi idem dicitur de timore domini,quod hic de lege sapientis.
Doctrina idna dabit gratiari,in itinere contemptorum vorasto. HEbr a se: Intelligentia bona dabit gratiam, viam uaricantium
itumhM est,Si quis bona intelligentia bonoque ingerrio sit predi- cu .is.sibi facile conciliabit sua intelligentia gratiam apud homines. naenim intelligentia fati ut Minoin omnibus prudenter se gerat,seque omnibus accommodet. At via perfidorum, hoc est mores eorum sunt duri,praeserocesi truces,ita Vt flecti nequeant, neque velint alijs se aceommodare, ac proinde sua truculentia: pervicacia omnibus sun inulli. Et hic quidem simplex est originalis literae sensus Caeteriam nostrae literae hic conuenienter erit sensus Bona doctrina dabit gratiam, non tantum docenti,seddi discipulo oui eam suscipit. Vterque enim per eam inueniet gratiam apud Deum&homines.Contra,in itinere eorum qui contemnunt veristatem,bonamq; doctrinam,in vorago, quia ipsi
contemptores Sc qui eos qui sellantur, is moribus absorbebutura momte.Secutus est D. Hieronimiis iii ac secunda parte ro qui habent, vix contemnentium in perditione,habent tamen o. in priori parte,intelligentia bona dabit gratiam. Cui Sc nostra litera conueniet sit passive accipiatur doctrina bona, qua scilicet quis bene doctus dicitur ut significetur eum qui benedoceri patitur consecuturum gratiam. Cui recth in secunda parte opponuntur contemptores qui doceri nolunt.Quae secundasses habebit stiam enim linguae originalis, si intelligatur viae contem nentium tribui voraginem,quia in ea inuenitur inhum Maitas Masperitas mortim,alios deuorans N horrore concutiens. Est enim hic pro vorago rs Hebr is dictio Ethan quam D. Hieron3mus in Psal. securus Septuaginta reliquit non versam .d siccasti fluuios Ethan, pro quo ex Hebraeo vertit flumina sorsa,hoc est,uortiginosam rapacia. Et Dcutero. m. ubi nos habemus, Ducent eam assia en asperam atque saxosam, proasperam,es
Hebaeis dictio 'than. Itaqhesens iis erit bonam institutionem dare ho minibus gratiam hoc est. efiicere ut sint gratiosi, quia facit clementes ic
humanos,viam autem contemnentis bonam institutionem efficere ho
mines inhumanos,akeros Mincraetabiles,& ob id inuisos.
Erti potest vel omnia astutus agit, vel omnis astutus agit, Et pro,
cum consilio, Hebraice est, in icthntia, hoc est prudenterti scite omnia agit quod aliud no est am cum consilio, hoc est,cum de- Ureratione. Dicit ergo, isqueamitiis,hoc est circunsperuis ac prudens
agit omnia sua consulte , sicque aperit suam sapientiam dc tegit suam, si quae in
200쪽
quae in eo est,stultitiam.Contra qui fatuus est aperit vel ut habem Graeca &Hebraea expandit,hoc est prodit suam stultitiam, temere scilicet agendo quae facit. Docet haec sententia nihil temeri: agendum magnumhiva sapientiae vel insipientiae argumentum accipiendum in hominibus abus quas moliuntur.Cum enim dicitur, Astutus omnia agit nimidius itanonetam significatur quid ille facia quam id quod facere debeati inda agnosci possit.
-rire impii cadet is malum legatus autem desis unitu
MAgis vertenda sunt hebraea, nuncius impius, est clarior oppositio inter nuncium impium & fidelem uterque climen senissus bene se habet. Nami nuncius impius, qui scilicet aut non fideliter exequitur ea ob quae mittitur aut impia annunciat , o Danaimpietatem cadet ipse in malum, quod aut mittentiaut eis ad γος mittitur molitur Et nuncius impii, qui scilicet imp alicui adrnaleti maliquod obsequitur, δέ ob id dolis , mendaciis utiturad decipiendunx a det in malum quod aliis dolose paratoibiqueac mittenti dedecu adseret,seu stratus honore qui legatis bonis accidere solet. Contra legatus fidelis, qui bona fide domini sui legationem obit,vi vera minciaturus venit ipse est sanitas, hoe est, salutasi 5 mittenti, &Ubi ipsi & his ad quos
mittitur. Talis enim utrinque laesos animos& ostensos calumniis si que una ibus reuocat ad concordiam,6 omnia ut se habent reserendo, ambiguitatem errores animo pellit,miritati utilitatem,sibi horam rem his ad quos mittitur lettitiam adserendo. H aec in genere dicta rectas sime quadrant in magistros errorum, nuncios impiidqmonis,bonosque ac fidos verbi diuini praedicatores,qui sunt sanitas orbis terrae.
Egei o luomimari quid rudiscipliescit argumti, orificabit r. Multis in hoc libro se inentiis ostendit Sapiens quam necessaria dc
utilis sit correctio dccastigatio, cum eam tamen aegre homines admittanta Et quidem superius versu primo capitis. ia. tradicauit sapientis esse admittere castigationem , insipientis eam reiicere , hic erem ctus aperit vel contemptae vel acseptate redargutionis: castigatio- .nis. Loquitur autem iuxta id aries si pissime,siuuenire solet,admoni tionem iuuenibus inprimis, Sc tamen in genere omni aetati cima mendas ostendensque,&quanta mala soleant comitati illos qui non obtempςfateastigationibus maiorum sunt enim paupertas dignominia, duo mal quae maxime refugiunt homines,ad quae fere deueniunt qui suorum parentum S praeceptorum correctionem non serunt eat quantulo nimas equantur qui lubenter admittunt malorum castigationem honore