장음표시 사용
251쪽
animo tantur eo taces is a Deo facultatibus, ac nauiter omnes pro eis conservandisvi augendis insudentia in prouentibus impii est conturbatio quia domestici eius discordibus animis utuntur eis , unoquoque ad suum explendum desiderium eos rapiente, 6 hae reces, proue lituum dc diuitiarum,quas impi relinquunt,causa,inter se freque nrer turbantura litigant. Mystic domus iusti,hoc est,eius conscientia multam habet for- Matii, j. titudinem. Similis est enim iuxta verbum domini, viro sapienti qui aedificauit domum suam super petram, S descendit pluvia,ec venerunt flumina,& flauerunt ventivi irruerunt in domum illam,Scio cecidit,quia fundata erat super petram. At in fructibus impii, hoc ell,operibus eius est conturbatio,nragna scilicet instabilitas,ac conscientiae inquietudo. Quod
si quis pro λrtitudine malit legere aut intellige te diuitias,sciat iusto pro more veteris legis diuitias tribui, quae si iuxta Ysticum sensum spiritualiter intelligatur, virtutes ac charismata diuina,sic plurimae inueniuntur in domo hoc est,conscientia iusti aut Ecclesia Christiana, quae domus
Christi est.ut dicat Paulus Corinthiis,In omnibus diuites facti estis in illo Cor ita ut nihil vobis desit in ulla gratia.
Rursiam labia sapientum commendantur, sed nunc ab eo quod dis
seminant, ut ut est hebraeis spargunt scientiam, quam sapientes in corde reconditam habent Sapientum enim est hanc non apud se seruare,sed anniti ut ad quam plurimos perueniat. Itaque illis proprium est suis labi; spargere in vulgus, in mimos hominum ier uniuersum orbem,scientiam,tanquam qui id soli possunt ex corde sapienteor stare, tanquam qui id seli amore sapientiae volunt.Vnde sequitur: Cor stultorum dissimile erit,pro quo Hebraea habent, Cor stultorum non sic,hoc est,non ut sapientes disseminabit scietiam proinde id quod nos habemus, dissimile erit huc habet sensium,Non idem quod labia sapientum praestabit,ut quod idem nec valebit nec studebit praestare labiis, sed tantum ut supra dictum est, eructabit stultitiam . In ligniter huius sententiae prior pars impleta est in Apostolis, quorum euangelica praedicatio exivit in
omnem terram,& in fines orbis terrae verba eorum. Sunt qui ex Hebr overtunt,Cor stultorum non est rectum aut firmum Nam hoc significat dictio a Cen, si accipiatur ut sit nomen, quod secuti Septilaginta Verterunt καρδιομφαφροovco ρυκ ασςαλεις id est,corda autem stultorum non sunt firma. Sed non conuenit priori membro haec versio, sicut cistaritivi nec intelligentia nostrae lectionis, quam indicat D. Gregorius parte tertia curae pastoralis capite s. ubi secundam huius sententiae partem citas,
sic eam exponit Cor quippe sapientum sibimetipsis semper est simile, quia dum rectis perstrationibus acquiescit, contanter se in bono opere erigit.
252쪽
erἰgit.Cor vel b stultorum dissimile est,quia dum mutabilitate varium exhibet, nunquam idem quod fuerat manet. EX Gregorio hunc commentarium Sc Beda cit r,sed ut est haec expositio pia, ita ut ex superioribus patet, aliena est a proposito sapientis.
Victimae impiorum ominabiges domini vota iustorum piacabilia. HEbraea ad verbum habent: Sacrificium impiorum abominatio domini,oratio iustorum beneplacitu eius. Bene interpres ut sensum non verba redderet sublutiua,abominatio, beneplacitum, vertit per adiectiva abominabilest placabilia,hoc est, beneplaciti grata, sed ex originali patet vota iustorum hic non dici promissiones eorum, sed desideri avi orationes eorum,quae etiam Latinis dicuntur Vota. Docet autem sententia non fidendum in externis sacrificij Iudaeorum more,sed in iustitiati virtute per quam solam fieri possit ut externus Dei cultus ei placear,cum contra per iniustitiam externa non solum non placeant,sed etiam ei sint abominabilia, vim ipst dominus testatur Esa. i. Non quod ea in se sint abominabilia,sed abominatur ea ut ab imp ij procedunt. Abominabile enim est Deo, impium agere coram ipso personam iusti. Nam iustorum est sacrificare Deo. Ad haec significada scriptura Ce-neseos dicit capite . Deum respexisse ad Abel ad munera eius, ad Cain autem & ad munera eius non respexisse. Prius siquidem personae nominantur quam eorum munera,vt intelligamus ratione personarum placuis e vel displicuisse Deo munera, non econtra Bene autem notandum in hac sententia impis; tribui victimas iustis vero orationes, quod impi sine interiori debito affectu externis sere fidant rebus,quac cum piis communes habere possimi iusti vero in oratione magis fiduciam habeant,quae & ipsis est peculiaris & propria, utpote qua est eleuatio mentis in Deum. Eadem distributione Sapiens indicat, Deum non delectari pompa quae in sacrificiis solebat fieri in veteri legi, sed pro eis magis re- qi rere iustis. puras metis orationes,quae piritualia int sacrificia,quod non parum facit ad pauperum consolationem,qui etsi externis sacrificiis eleemosynarum non possint Deo sacrificare, tameniij precibu illum placare possunt,eique Licrificare.
, bominatio eu domino via impidi qui sequitur uilitiam,
ALtera iam sententia docet Sapienς,quid Deo gratiam, iud ingratum sit, atque hac recte intelligimus veluti rationem reddi superioris sententiae. Ideo cnim victimae impiorum sunt abominatio domino quia illi via impiorum est abonii natio hoc est,abominabilis. Ideis vota iustorum sunt ei grata,quia qui iustitiam sequitur,diligitur ab GDr O.No-
253쪽
eo. Notandum autem in hae sententia quod dicit, qui sequitur iustitiam, vel vehabent Hebraeae flacacius, qui persequitur aut sectatur iustitiam, Vt intelligimus no: segniter iustitiae insistedum,sed gnaviter ad eam obtinendam daboranduria, ut aqua per cat ni illecebras,ita semper retrahamur, ut cith. manibus elabatur,nisi velut sugientem toto conatu inse-palui quamur. Sic ec Dauid dicit Inquire pacem persea uere eam. Dicitur item qui sectatur iustitia, ne putemus necesse esse ad noc, qui placeat Deo, persectam obtinuiae iustitiam,& iam eo peruenisse ut perfectus sit,
sed satis esse ut assidue iustitiae obtinendae incumbat,nuquam aute quenquam sibi persuadere debere.se in hae vita comprehendisse,at semper c nandum ut ad meliora proficiat. Vim Hebraicae lectionis expresserunt Septuaginta,qui habent δειωκονυς δικαιοσύνην αγαπῶ 'dest, persequetes vel sectantes iustitiam diligit.
Do Irma muti deserenitum viam, qui increpationes dis, r
HAbent quidam libri viam vitae, sed genitivus vitae non est in He
braeo nec etiam in emendatioribus Latinis, tollit sententiae decorem. Sic enim dicuntur aliqui deserere viam,quomodo vulgari sermone dicimus aliquos esse extra viam, quanquam sint in aliqua via, quia sunt extra viam in qua deberent esse . Exponunt autem nostri primam partem sere te, doctrina eorum qui deserunt viam rectam est mala,quia fere se docent sicut vivunt,ec vinole vivunt,ita naale docent. Aut doctrina etiam bona deserentium viam est mala illis, quia talium doctrina condemnabit eos,tanquam non per ignorantiam peccantes. At hi sensus ut parum conueniunt sequenti parti ita sunt d alieni a se sim sapientis,quem ut assequamur.sciendum pro genitivo.deseretium, esse dativum deserenti quomodo&in Glosa ordinaria dicitur alias haberi,ic pro doctrina dictionem Hebraicam magis significare correptionem,castigationemvi disciplinam, sicut eandem mox noster interpres in versu quinto huius capitis aceipic.Sic ergo habent Hebraea,Correptio vel castis gatio mala deserenti viam . Iod sic sere intelligitur, ut subaudiatur verbum erit,& sit sensus I, qui deserit viam virtutis mal mulctabitur, non impune peccabit, sed manet eum mala castigatio, siue a iustitia humana,sive a diuina.Cui sensui conuenit quod sequitur zaggeredo priorem partem: inii odit increpationes morietur, aue quia ante tempus vitam hanc temporalem amittet,aut per ultionem diuinam aut per auth ritatem iustitiae publicae,sive quia post hac vitam,in aeterna incidet mortem. Possunt item Hebraea imperative intelligi,hoc modo Castigatio mala sit deserenti viavi qui odit correptione moriatur,ut significetur eum qui a recto,voluntate sua praua discedit, grauiter corripiendum Scςalliga dum esse , quam correptionea aut castigationem si oderitet con
254쪽
tempserit, morti ipsum ob sua scelera tradendum,& auseredum impium de terra. Potest demum & prior pars sic accipi, correptionem quae adhibetur,ei qui deserit viam malam videri,ut qui eam contemnat, rideat aspernetur tanquam grauem austeram secundum quem sensu nostra lectio accipi potest ioc modo Doctrina deserentium viam , hos est passiue,doctrina qua docentur hi qui a recto deuiant, mala est in oculis eorum,hoc est,displicet eis,at scire talibus conuenit, quod qui odit increpationes,morietur,sive ante tempus corporaliter, sitae post hac, tar aeternaliter. Hic sensus etiam erit si legatur,deserenti luomodo Labent,:-bri recens impressi in operibus Bedae, quamuis commentarius videatur
sequi alteram lectionem. Nam sensus erit,Doctrina sapientis videtur effumala ei qui deserit viam lcvltro eligit errare.
Inferni seperdisio coram domino, quanto magis corda filiorum
Dixerat superius oculos domini in omni esse loco,eontemplarique
bonos desinatos, at ne quis sibi persuadeat exteriora tantum Deo ubique esse conspicua,hac sententia docet etiam corda animosque ei patere. Vtitur autem argumento ad id permadend si efficaci Pro quo
intelligendo se tendum quod per in sernum pro quo dictio hebraica proprie signincat sepulchrum D& perditionem, quae duo in scripturis saepe
coniunguntur, significatur status mortuorum, Sc non solum damnatorum,ut nos sere ex his vocibus auditis concipimus, sed in genere status defunctorum. Vnde in psalmis dicitur. Nunquid narrabit aliquis in sepulchro misericordiam tuam e veritatem tuam in perditione, hoc est, 'num aliquis inter mortuos existens te celebrabit. Et hoc libro rursium capiter .eoniunguntur Infernus: perditio nunquam implentur, pro quibus duobus capite 3 o. inter quatuor insaturabilia,tantum ponitur nomen inferni, unde intelligere licet, idem altero quod duobus simul eoniuncti significari. Est autem status mortuoria inter omnia maxim aboditus ab oculis: cognitione hominum, cum ex eo ad mortales non sit reditus,& in abditissimis profundissimisque sit locis,nec quicquam de eo nouerunt homines nisi quantum fide percipiunt. Itaque ad commenda- dum diuinam notitiam ic apud Iob idem quod hic dicitis. Nudus,iii-quit,est infernus coram illo, nullum est operinientum perditioni. - Qitibus significatur statum mortuorum , etsi nulli mortalium cogni, tum Sc abditissimurri Deo tamen esse manifestum,qui nouit qualis is sit, quo loco sint mortui&qua conditione, Coram quod Vitrurit suo tempore ab eo reiscitandi qui penitus coram hominibus nihil esse videtur. Nec mirum stati mortuorum nomine sepulchri, in sernig perditionis, siqnificari in veteri testamento, cum tunc omnes ad infe ina prosiandaq; descende;em , ac quasi pcenitus perire viderentur ante predicationem
255쪽
erudit derisorem,ipse iniuriam sibi facit sc qui arguit impium sibi maculam generat: Noli arguere derisbrem ne oderit te.
Cor gaudens extitirat faciem, in maerore animi dedicitur s i
PRo extularat sectem, Hebraic est, nam facit facem aut bene disia
ponit vultum at id nihil est aliud quam hilarem emcere faciem aut exhilarare faciem. Pro genitivo animi, Hebraeis est cordis,quo modo .hic plerique vertendum volunt i5 animi,quamuis pro mente de animo cor saepe accipiatur, quia alioqui animus: spiritus idem sunt, cum Sapiens dicens: In maerore cordis delicitur, vel Vt ali vertunt, frangitur spiritus, per cord spiritum diuersa significare videatur. Intelligui autem sententiam hanc plerique Hebraeos secuti de corde corporali, quod cupa gaudet,bene disiponit vultum eumque hilarem reddit, quia piritus su svitale per gaudium dilatando,diit unditabunde ad faciem, in qua magis quam in alijs partibus agnoscitur di sipositio cordis, quamuis 5 aliae parte ex cordis gaudio bonam dispositionem recipiant.Cum autem sequitur, In moerore cordis de ijcitur vel fragitur spiritus, quonia inco ueniens est intelligere alsectionem piritusi, hoc est, mentis, sequi di siposition. r
dis corporalis,cum contradisipositio cordis sequatur dispositionem mentis,per spiritum,non mentem ipsam accipuint, sed vel sipiritum vitalem qui frangitur,languescitia rerrahitur ab exterioribus ad cor cum dolore afficitur aut metu aut quavis passione trilit,unde sequitur in facie pallor. Aut intelligunt ipsum anhelitum quem cor maestum grauiter trahit. At nulla videtur necessitas ad has expositiones confugiendi. Nam in huiusmodi locutionibus4 toto sere hoc libro per cor intelligit sapies,mentem animum, spiritualem scilicet hominis partem, Ut cum mox praecedit,quanto magis corda filiorum hominum. Et cum sequitura Cor sapiens quaerit doctrinam. Et supra: Vita camium sanitas cordis. Et cap. 17.
Animus hilaris aetatem floridam facit,ubi etiam ast Hebr*il , cor latum Zo gaudes Bene autem ibi vertisse interpretem paret ς quod per oppositionem obiicitur Spiritus tristis exiccat ossa ibi D spiritus tristis, idem est Hebraeis quod hic pro delicitur spiritus . Intelli atur ergo cor
gaudens animus gaudens Sc laeta mens. Haec exhilarat faciem,totumque corpus perfundit,quia affectiqnes mentis redundant in corpus, se in facie ubi omnes vigent sensius,inaxime agnoscuntur it operantur Contra per maerorem animi,ipsemet spiritus delicitur, si a turri languidus fit,ita scilicet ut ad officia sua parii sit idoneus nec vaeare bene possit stu dijs,contemplationi,caeterisque mentis operationibus. Lx quo ex prima parte opposita intelligendum relinquitur, spiritu fracto per maerorem, etiam corpus faciemque hominis indisponi Scaurbari . Septuaginta incommoda quae videntur in hac sententia Zyare volentes verterunt
256쪽
καρδίας iπροανο α vu προσωπον εαμει ἐν δ λυπαις υσκρὰ κυ ρωπα ci, hoc eli,ctim cor gaudet facies floret,cum autem est in moeroribus, triliis et haut tetrica est. Docemur hac sententia maerorem a corde pellere,ut quiet spiritui corpori si noxius,operamque dandam ut spiritustranouillus sit laudeat,ut ad pietatis opera,omniaque humana ossicia apti simus,expediti&ialacrem Unde& Pauliis toties hortatur ad gaudiumentis,quod vere dc solide haberi non potest nisi ex simplici fide in Mel ι Christum conscientia in conquinata.Et Sapiens in Ecclesiastico: Tristitiam,inquit, longe expellea te,niultos enim occidit tristitia, id non est utilitas in ea.
Cresipiens quaeret doctrinam,s ossiuisorumpascetur imperitia.
SEcundam pinem verrit quidam,os insanorum,stultitiam alit. Nam ωsie Hebraea verti possctunt, significabitur os insanorum seuera stultitiam iugiter proferendo quae halta sunt, eaq; laudandovi promouendo sicut contra cor sapiens doctrinae percipiendae Sc promouendet est addictunt. Alia recum nostio interprete vertunt,pascetur imperitia
vel stultitia. Et intelliguntos stultorum pasci stultitia,quia delectatur Io- qui stulta, Sc quia stulti verba stultitiae semper habent in ore,quasi liuis L. modi sermonabus viverent& pascerentur. Potest d aliter intelligi ideo dictum es hos stultorii pasti imperititia,quia stulti ore aperto 5c inhianta delectantur audire verba stulta,quibus quasi pasci videntur c veluti peros ad cor ipsorum quali in vetiem demittere. Sic enim pulchre haec pars opponitur praecedenti. Cor sapiens quaeret doctrinam. Sicut enim mens sapientis quaerit doctrinam Sc intelligentiam,cupiens in ea proficere, ac velut cibum tum continue illam perciperes, atque ob id sapientes adit quos ore hiante M intento vultu audiedo,sapientia intra se recipit quam desiderat ita contra stulit ore inhiante ad ludicrasa vanas narrationes, avide eas corde percipi uiri,quemadmodum patet in inittis nostris Chri stianis qtii cuna sacris oriciombus non delectentur, confluunt certati ad fabulas quae exhibentur in spectaculis intento ore eas audientes . Seiaeundum hunc sensium intelligere licet non inepte cordi sapientis opponios stultorum.Significatur enim peros stultorum etiam eorum cor pasti
stultitia. Hune sensum habet altera Hebraeorum lectio.Siquide duplex hic illis est lectio et Pi hoc est, os, vin an Pene, hoc est, vultus stulto iariti pascetur imperitia.
Omnes dies pauperu ab secura mens quasi iuge conuiuium.
PRO secura mens, Hebraeis est bonum cor. Bonum autem cor dicitur Hebraica phrasi cor laetum Sc iucundum,unde Esther .ubi nos habemus 'eum rex esset hilarior, Hebraeis est,Cum bonum esset cor re. sis. Caietaniis tamen bonum cor intelligit, cor virtute praesitum. Cum
257쪽
autem laetum esse cor non possit quod curis torquetura securum non est,cumque virtus mentem tranquillam faciat& securaminon male interpres pro bono corde viro uis modo intelligatur,vertit secura mes. Intelligunt autem quidani secunda huliis sententiae parte indicari quae res medeatur pauperibus contra dies malos,ut sit hic sensus: Omnes quident dies hominis inopis int miseri,tota pauperum vita calamitosa est , quia praeterquam quod paupertas istulta secum adfert incommoda,ipsa per semper adhaerens perpetuam adsert molemam & miseriam, at si pauper stlaetus mente,aut virtute sit praeditus, laetitia illa cordis aut tranquillitas conscientiae quam virtus adsert secum paupertatis molestiam discutiet,suauiusque talis vivet,suae mentis cosolatione assidue resectus,quam diues qui in suis diuitiis ultis torquetur curis licitudinibus. Simplicius tamen fuerit accipere sententiam ha ut per eam significetur oppositio inter amictionem&laetitiam, in hunc sensum Paupertas 5 anflictio emcit ut omnes hominis dies sint mali, adsertq; iugem miseriam, ita ut nihil sit in hac vita quod ipsum delectet quamdiu affligitur, nec cibus illi sapit, nec cantus illi dulcis est. At contra, laetitia mentis, eliisque tranquillitas quasi iuge est conuiuium, discuties ac superans si quid triste incidat. Non enim hic nomine pauperis, tantum egeni significantur, si dictio Hebraica proprie quem uis afflictum significat, quivi apud nos in in scripturis frequenter pauper dicitur, ut ibi: Tibi derelictus est pauper. Asilieto autem tauperi tribuere cor laetum, scripturis parum conue rat sitit. auem enim affusam dicunt, eumvi maerentem corde significant.. e cura ergo mens generaliter est mens libera a cura Manxio metu,qua ' ais semper est laeta. Nam quae ista non est,aliqua anxia cura tenetur captiua,ut mens amici i quae solicita est quomodo malum effugiat quo praemitur Significat ergo operam dandam vi pulso moerore S affictione mentis,animo laeto vivat homo. At subtiliori intelligentia, secura mens est quae malae conscientiae stimulis non pungitur, ita ut non sibi ob conscientiae remorsium male vel hic, vel postea metuat, sed dicere possit cum .PMilo: Gloria nostra haec est testimonium constientiae nostrae. Haec men i. ot.1tis securitas non potest vere esse sine virtute dc bonitate , ut recte talis mens dicaturbona,vt habent Hebraea. Haec mctis se citrita solidia veruq;
gaudium mentisbia dare potest, ut recte etiam dicatur mens laeta, ut alii Hebraea intelligunt. Haec quasi iuge est conuiuium,quia continue hominem reficit 6 conseiatur in omnibus quae accidunt, essicitque ut nihil eum contristet,nihilque metuat.Quod pulchre ex parte prosequitur. D. Cregorius libro r. Moralium cap. 19.Nihil,inquit,simplici corde Delicitis quia quo innocentiam erga alios exhibet nihil est quod pati ab aliis sormidet. Habet enim quas arcem quandam rtitudinis simplicitate suam.
Nec suspectus est pati quod se fecisse i mn meminit. Vnde bene per Salomonem diciturun timore domini fiducia festitudinis. Qui rursum ait,
258쪽
Sectura mens quasi iuge conuiuium Q aasi enim continuatio resectionis est ipsa tranquillitas securitatis. At contra mens praua semper est in laboribus,quia aut molitur malaquet inserat aut metuit ne haec sibi ab aliis
inserantur. Et quicquid contra proximos excogitat,hoc contra se exco-
gitari proximis formidat. Fit undique suspecta,undique trepida,ete.
Velim ea parum cum et ore δε ni, quam thesauri magni o insatiabiles.
Psal.is. Onuenit haec sententia eum eo quod habet Palmista Melius est .modieum iusto,super diuitias peccatorum multas. Bene aute haec siuperiori ubiungitur,ut cuius veritas ex superiori pnsequitur Inelius intelligitur. Ideo enim melius est parum habere cum timore domini quam possidere magnos thesauros,qui nec satiantur,sed semper accumulantur sc augentur,nec satiant mentem possidetis, sed in eo potius accendunt habendi desiderium,iuxta illud Poetae Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit:quia inter omnia bona excellit mens laeta, bona& secura,quae maxim esse solet in his qui parum habent cum timore domini.Timor enim ille efficit,ut Deo non obmurmuret,sed praesentibus contenti sint,l modica possessio,causa illis est ut minus timeat.
minus turbentur& minus torqueantur,cum cotra diuitiae peccatoribus.
multam eis inquietudinem,curami metum afferunt. Melius est ergo Parum cum timore domini, etc. tum quia ad praesentem vitam quieto, tranquilloque animo transigendam utilius est, tum quia ad aeternam vi obtinendam expedientius est.Caeterum pro, insatiabiles, Hebraeis est,fc tumultus xel turbatio in eis, hoc est thesauri vel diuitiae quae cuni tumultu vel turbatione animi vel congregantur,Vel possidentur, ut sunt diuitiae non iustorum,sed peccatorum,qui nesciunt illud Dauidis Diui rita tiae si affluant,nolite cor apponere .Pro eo,noster vertit,insatiabiles. Nam insatiabilitas hic significata arguitvi includit animi tumultum turbationem .Potest autem dictio,insatiabiles, accipi vel passive vel actiuὲ, ut supra est indicatum,hoc est,thesauri qui vel non satiantur, vel no satiant, quo secundo modo magis postulant Hebraea vi accipiatur.
is elius e vocari ad Ieru cum charitate: quam ad vitulum saginatum cum odia.
Imilis est haec sententia superiori. Na ut ibi tenuitas opticus more, Dei praesertur diuitijs cum in Catiabilitate: turbatione,ita hie tenuitas mensae cum charitve praesertur lautis preciosisque epulis cum odio .Et quanquam non male vertit interpres, tamen Hebraeis sensius est generalior. Habent enim melius est conuiuium olerisybi est charitas,
quam bos saginatus vel couiuium bovis saginati in quo est odium.Itaq; non fit mentio vocationis ad conuiuium, ac proinde non tantum docet
259쪽
pROVERBI, SALOMONIS. .. p. s. ari
sententia hospire quale conuiuium praeserre debeant in domo aliena, ut nostra lectio significatsed&quo suis docet quale conuiuium in propria domo optare debeant, maioremque operam quibusvis patribus familiarum dandam,ut cum charitate cibum cum suis edatiquam ut lautam instruant mensam. Plus enim voluptatis adfert dilectio iniqnuiuijs,quam lautitiae ciborum sne illa. Diluet iovi amor tenuit.uem recopent,odium rixae mensales,delitias preciosorum etiam ciborum insipidas reddunt, ut experientia docet. Itaque similis est haec sententia ei quae sequitur ca pite tr. Melior est buccella sicca cum gaudio quam domus plena victimis
cum iurgio. Beda legit non vocari,sed vocare,ut patet etiam ex eius conimentario. Quae lectio magis conuenitet cum Hebraeo S cum Septu
gint qui habet: Melius est hosipitalitas olerum ad amicitiam aratiam, quam appositio vitulorum cum inimicitia. Vir iracundus prouocat rixas, qui patieis est, misigat si citato, Concordat platae in sensu cum Hebraeis haec parabola, veritatem
eius experientia docet. Conuenit autem cum prima huius Capitis sententia. Ideo enim vir iracundus prouocat rixas, quia sermo durus suscitat surorem. Qui patiens est mitigat suscitatas, quia responsio mollisvi silentium frangunt iram. Primam huius sententiae partem postea habet Sapiens capite r6.ωr Sapiens in Ecclesiastico: Homo, ranquit,iracundus incendit lite nam vir peccator turbabit amicos Docet autem haec sententia,non tantum abstinere ab ira quae tantorum est causa malorum,sed etiam a consortio iracundoria, a quo postea capite a. ape
De pigrorum quasi sipes stinari etia iuniorum abfue ossendiculo.
PRO absque ostendiculo,Hebraice est,ccm planata est vel trita est aut
strata est,quo aliud non significatur, quam viam iustolum expeditam esse nec habere impedimentum aut offendiculum in quod impingant. Sensus autem esi: Iter virtutis quod pigris hominibus ambulandum incumbit, videtur eis esse quasi sepe ex spinis contexta, hoc est, iudicant eam viam non tantum dissicilem esse,sed impossibilem,quemadmodum impossibile est spinosam pertransire sepem, aut viam virtutum asperrimam reputant , in qua velut inter sipinas incedere videntur. At contra via quam iusti ambulant virtutem amantes, est eis absque ostendiculo,in ea magnam facilitatem inuenist,nihil in ea ipsos offendit,atq; a recto deterret,sed veluti viam bene tritam & complanatam stelicitertiexpediti perambulant. Quem sensium M. Gregorius pulchre prosequi cietoitu, tu libro Moralium 3o.capite 3. Multos,inquit,siepe videmus vitam quidem sanctae conuersationis appetere,sed ne hanc assequi valeant, modo irruentes cassis. modo sutura aduersa formidare. Qui incerta mala dum quasi cauti prospiciunt,in peccatorum suorum vinculis incauti retinenia his tur. Mul-
260쪽
tur. Multa enJm ante oculos ponunt,quae si eis ineonuersa Ione eueniat, subliitire se non posse formidant. De quibus bene Salomon ait Iter pigrorum quasi se pes spinarum. Nam cum viam Dei appetunt, eos velut spinae obliantium sepium , sic formidinum suarum oppositae suspiciones pungunt. Quod quia electos impedire non solet bene illic secutus adiungit,viai uiritum absque olfendiculo austi quippe in conuersatione sua quodlibet eis aduersitatis obuiauerit, non impingunt quia temporalis aduersitatis obstacula, aeternae spei internae contemplationis saltu transiliunt. Haec ille,ex quo suum commentarium hoc loco sumpsit Beda,ve alias saepe.
Filius si iens titificat patrem, costustira homo desicis .itrem
a suam. Dem habet prima sententia capitis io nisi quod ibi in secunda parte
dicitur,stultum tristitia esse matris suae hic,ipsum despicere illam Des. picere autem stultus matrem dicitur, siue quia non curat eam, prout desiderat gaudio aflicere,sicut filius sapiens studet paretes exhilarare siue quia eius monitiones sipernit nec eis vult obtemperare,sicut contra fili sipiens parentibus morigeratur,ac per hoc eos laetificat.
ac uiuisitiugaudium stultores vir prudens dirigit gressus suos.
STultus, inquit, gaudet rebus stultis ianis videndis, audiendis et
agendis,gaudet item in his quae stulte egit. At contra, vir prudens id habet cordi ut gressus suos rectos iaciat,ac recte ambulet id illi volupe est,ad id omnem animi applicat intentionem. Demonstrat ergo hic sententia diuersa stulti et prudentis studia.
Di pantur cogitatione sibi non ea consilium,et si vero sunt pia
ras conbibarij confirmantur. HEbraea ad verbum sic verti possunt, Dissipa cogitationes quando
non est consilium,et in multitudine cossiliariorum stabis. Vt sit haec sententia monitoria docens tunc homilii cogitationes non sequendas,quando non solido aliquo prudentum consilio subnixae sunt, tunc vero perficiendas cuni accesserint consultores plurimi Possunt tamen Hebraea S aliter verti,quia verbum ' pri Haphe potest non tantum esse imperativi modi, sed & inlinit iiii,positi pro nomine,ut sic vertatur, Irritare cogitationes, hoc est,irritatio vel dissipatio cogitatioi,u,sivbaudi erit,quando non est consilium vi in multitudine conssiliorum subit,subaudi,cogitatio. Atque hoc secutus est noster interpres,ac post eum quidam alii Secudum hanc vers:onem est assertoria sententia,docens ir-titos fore conatusvi studia eorum qui in agendis non adhibent debitum consilium,ut ne quis sibi nimium fidat.Contra ratos fore conatus χ sitatio-