장음표시 사용
311쪽
Nam Hebraea ibi habent, Ante contritionem superbia Secunda pars eodem omnino modo habetur in sine capitis s. ubi nos legimus, Et gloria praecedit tu militas. Hic ergo quod duobus illis locis divisim dictum est L*ς eon iunistim dicitur plane coincidens cum illo Saluatoris: Omnis qui se exaltat,humiliabitiir,l qui se humiliat, exaltabitur. Nec mirum videri debet quod hic aliquoties occurrant aliquot versiculi lapius repetiti,non solum in sensu,sed etiam in verbis eisdem. Id enim factum est quod sine sententiae quaedam insigniores , quas menti hominum penitius infigere conueniat,quaeque variis locis Sc institutis inserviant, quemadmodum dc iam illam sententiam iam positam aliquoties apud Lucam repetiuisse Saluator inuenitur,vi cap. 3 .&cap. 38. dc rursum ad aliud propositum Math.et 3. Caeterum in nostra huius sententiae lectione, conueniens laetit verbis,coteratur et glorificetur,dare pro supposito nominatiuum, homo,ut sit hic sensius: Antequam conteratur homo,exaltatur cor eius, et antequam glorificetur homo,humiliaturcor eius .Potest autem viderilare sententia studio iubiecta esse duabus superioribus,ut hac significaretur merito iustum exaliandum eo quod humiliter ad nomen domini inuocandum confugi diuites verbMijciendos conterendos quia indiuiti, suis superbe gloriantes eleuantur.
confisiove plenum. Ebraea habent,stultitia est ei et igno nia hoc est ea res cedit ei in
ignominiam et stultitiam,proinde non male sensum reddidit no- iter interpres. Porrh secundum simplicem intellectum,is respondet priusquam audiat,qui ante finem sermonis, altsius loquentis aut interrogantis,necdum intelligens quid is velit, resipondet. Quod ut vite-mesI. it musmΠnet Sapiens Priusquam,inllir,audias,nere lyondeas verbum, et in medio sermonum,ne adiicias loqui.Secundum subtiliorem intelligen-mmis respondet priusquam audiat qui contendentium facta prius iudi-
cat,qua utriusq; parita causam plene cognouerit.Rursum qui priusquam auditor fuit doctorii discipulus doctorem se exhibet,qui ad omnium quaesis resipondere possit,quale semper fuerunt plerique haeretici.Omnes isti stultitiae notam incurrunt,stultitiamque suam, quam tacendo tegere poterant,respondendo produnt, illi quia saepe respondent quae proposito non conueniunt,hi quia sapientiam quam non habent, se habere
profitentur,aut male de rebus iudicant.
Spiritin virisIZetat imbecistis, e um,s iritum vero adirin
cendumsacilem quisp terismnere' HEbraea sic melius verti possunt, Spiritus viri sustentat infirmitatem
eiusAt spiritum contritum quia tolerabit, aut leuabit latest sensius: Mens
312쪽
Mens hominis si sit sana,letrat morbum corporis eius,essicitque sua bona alsectione, melius habeat corpus aegrum Nam, ut supra dictum eis, Animus gaudens beneficit ut medicina. At contra si sipiritus aeger sit, no-leque affectus, Sc vel dolore vel inuidia, aut alia qua uis mala passionς fractus de contritus,non facile leuari aut curari poterit. Non enim ita vicissim leuati poterita corpore, ut moibus corporis spiritu. Dissicileque erit huiusmodi sipiti tum tolerare , cum non facile habeat unde alleuiari possitisti sibi ipsi de corpori molestus erit,imovi cmnibus hominibus, quibus cum ipse negocium erit. Proinde doceti essententia moibos sipiritus grauiores est,mo ibis corporis, ideoque inprimis curandam animi sanitatem,quam tribuit sapientia. In nostra ergo lectione reciprocu relatiuum,siuam,accipi debet positum pro relatio eius,ut reseratur ad virum,non ad spiritum . Et in secunda parte quod in Hebra o generaliter dictum est de quavis infirmitate spiritus,noster interpres singulariter accommodauit infirmitari iracundiae,quae una est ex praecipuis animi morbi . minime omla iam curabilis: maxime molesta , tum illi qui ea ma affectus et tum aliis Mystice autem sipiritus viri susurat imbecillitatem eius , quia sortitudo mentis emcit ut infirmitas carnis in tentationibusn cedat,sed aduersitatum Sc vitiorum insultus sortiter superet. Conuerit cum eo quod in priori parte dicitur illud Plauti Bonus animus in romata dimidium est mali. ltim in Rudente, Animus aequus optimum est
v Cor prudentis p idebit scienIiam , es auris se renetum quaerit
doctrinam. J Ndicat hae sententia Quibus Sc qua ratione comparari possit scieni ria,nempe aprudelibus per meditationem dc auditionem sedulam legis diuinae Cor, inquit, prudentis, per asiiduam meditationem in lege Dei,& desiderium perfectioris scientiet comparab t scientia,eamq; pro siua vera possessi ure ac pracipuo bono obtinebit, quoniam prudentes norunt, non sola meditatione parari scientiam,sed opus esse, ut quis alios de sapientia disserentes lubenter audiat,ideo et studebit auditu quς- rere aliorum doctrinam et scientiam. Audiens enim sapiens sapientior erit,ut supra dictum est.
Donum hominis dilatat viam e ante prior esstatium fucis m Ebra ad verbum habent donum hominis lastudinem facit ei Scante magnates ducet eum Significatur autem vis liberalitatis&muneium, quia per liberalitatem de munera facit aperitur homini via quae aliis clarusa est: angusta adeo ut illa etiam ad conspectum Principum aditum faciant homini N ad eorum favorem dc gratiam de P 2. ducans .
313쪽
38 ducant. Dona enim M. clausis carceribus hominem liberant,8 e qua- uis anmastia hominem explicant,l quo aliis penetrare nolieet, liberum prHent accelsum. Huc pertinet allud poetae Ipsellae venias mulis comitatus Homere; Si nihil attuleris,ibis Homere seras. Vt autem haec sententia in vulgaribus&mundanis muneribus vera cognoscitur, ita multo mastis inspiritualibus quibus Deum nobis demeremur, eleemosynis scilicet, Nam, ut habet Tobias,Eleemosyna ab omni oeccato e a morte liberat,ic non patietur animam ire in tenebras. Fiducia magna erit coram summo Deo eleemosyna omnibus facientibus eam.
Laus prior ea accusatorsi Venis aruum eius , inuem uir
IC habent Hebraea Iustus primus in lite sua, Venit proximus eius Rinuestigauit eum. Et prior quide pars dupliciter intelligitur. Primum ut hic sit ordo agi primus est in sit,siua,hic est iustus hoc otii primus loquitur in lite re controuersia quam habet cum alio, is ius sibi vendieat M ustus esse videtur sed expectandum est,quousque veniat proximus eius qui est in causa ipsius aduersarius , ex cuius inquisitione conflabit tandem qualis ille fuerit. Itaque docet haec sententia non temere de quoquam iudicandum,nisi utraq parte audi; a,iuxta illud: Audi alteram partem. Dictio enim illa qum noster vertit amicus, signincat etiam eneraliter proximum,id est,quem uis homanem. Secundo intelli-mtur, hic sit ordo,qui iustus est,hic primus est in causa vel lite sua,hoe est Iustus statim in principio litis causam suam simpliciter confidenter iudicibus aperit,ostendens siuam innocentiam,nihilque se velle nil quod
iustum N aequum est,adebit cum venerit proximus eius qui cum eo limii at, ture sustineat se ab eo serutari. Prior sensus ideo videtur Virior, quod addictionem,Primus in Hebraeis addatur liter ille, quae habet vim articuli Graecanicito, Posteriori sensu magis accedit nostra laetio, quae tamen magis conuenit cum Graecis quacum Hebraeis. Nam Graec:
quid per infirmhatem peccauit. Non est enim iustus qui no peccat non defendere sitium peccatum,nec expectare alterius increpatione, sed iue alios priorem est e in accusando, increpandon condemnando se ipsium, id*oque etiam patienter ferre ut amicus ipsius veniat' inuestiget eum, ut si uid inueniat correptione digiuim, dipsum admoneat Iusti enim ps, i, , vox est,Corripiet me iustus in misericordia Mincrepabit me oleum au rem peccatoris non impinguet caput meti. Aut est sensus,Iustus anteqm alios accuset S increpet prius seipsum accusat, Sic erum Beda intelligit. Omni inquit qui vere iustus est, ubi peccantium errata consipicit, primum adies psium oculum considerationis inflectit,dumque siuam fragili tatam solicitus accusauerit, sic demum ad corripiendos alios linguam benignu.
314쪽
benignus exerit. Sic Ec Ambrosius intelligit libro me: cap. s. Iuxta Ambros quam intelligetiam, secunda pars accipi debet ut signisi etur tum demu, ubi se iustus accusauerit, venientem ad se amicum inuestigaturum eiu que opera redarguturum, liquae in eo digna correptione ueniat. At in tecunda patre monendum est, perperam quosdam legere. Venit inimicus,cum dictio hebr a nullo modo significet inimicum, ire alitem ami- eum, iliomodo 6 Beda legit, Codices Latini emendatiores . Craecus tamen habet αυξι ixe:,hoe est,aduersarius cauta.Citat Hiorem lac par Chr1sos . tem Chryse stomus super Genesim de Lamech se ipsium aecusantes, ibi nos legimus, Iustinsutipsius accusator est, in mincipio Iermor iis .Quomodo m. Hieronymus citat tuin i per Esaia ex ficat illud quod ha Hielon bem Septuaginta cap. 3. Dic tu prior iniquitates tuas,Vt iustiti eris. :i Contradi nes temptrimis sors es inter petentes quoque se
dicat. EEiiesciuili sortis hic sententii ipsinuat,ut perquam lites contemtiones nequeliter contimod. dirimantur,significans ad illam confugiendum potius quam longis molestis contientionibus agatur, potistimum quando non facile alia via contentionibus finis imponi potest,aut quando res est inter potentes qui diuitijs suis aut fortitudini comfisi cedere sibi mutuo nolunt, sed in longum protrahere contentionem cum magno periculo volent. Vnde in secunda parte dicitur Et inter po tentes quoqtae diiudicat,hoc est, litem dirimite discindit, unicuit quo contentus esse debeat attribuens
Frater qui adtauatur astatre Pasi ciuitas firma,s iudicia qua
vectes urbium. Onge diuersum sensium habent Hebraa, quae sic habent, Frater os sensus superat sortem urbem,& contentiones sunt veluti repagulum palatii. o significatur fratrem ostensum a fratre sortius resisterer durius se gerere quam sortis ciuitas Atque eiusmodi contentiones quae scilicet in inter rati es4 amicos aegre superari & componi posse. Quo enim actior fuit coniunctio,eo vehementius est,ea dirempta, inter aliquos dissidium. Noster interpres in priori parte secutus est septuaginta,qui habent αδελφὰ υπλαδελφοῖ βρη cvla Iος, ω πολ oxyξα, hoc est, frater a fratre adiutus,quasi ciuitas munita. Et est sensus: Conc diam fratrum validam esse & inexpugnabilem,eorumque iudicia& Meresa qiuae coincia illa, uentur animis non satile superari posse Copro bat halic sententiam saetum cuiusdam Scythae,nomine Scituri qui oeshabians liberos masculos,cum esset moriturus fasciculum iaculorum singulis Siti rumpere. Id cum singuli recusassent eo quod vide reti fili Omo te, 'ple singula iaculae exemit, atque ita sicil omnia e -- P a regit, i
315쪽
fregit,silio admonens,liis verbis: Si concordes eritis,validi inuictiq; manebitis: cotradidissidiis & seditione distrahemini, imbecilles eriti, expugnatu faciles.Videmus id lacum habere in rebus proplianis. Λ maxim in Ecclesia Christi,in qua concordia Christianorum qui fratres inter
se sunt omnes,inexpugnabiles eos facit,& inuicta messicit Ecclesiiciuitatem. Vnde pulchre Beda hanc sententiam m3stice sic explicat, Cum populus uterque Iudaeorum scilicet de gentium fraterni sibi in Chritio charitate consentit, unam iam catholicae Ecclesiae ciuitatem construit, Scsicut vectes urbium portas muniunt, ita dogmata utriusque testamentissicclesias per orbem quae unam catholicam faciunt ab infidelium incursione defendunt. Potest etiam quod dicitur de iudiciis intelligi,de aequitate iudiciorum sententiarum, quae firmum ericit statum Reipub. ut signiticetur ciuitatem stabiliri ciuium concordialc aequitate iudiciorum. Uerum cum dictio hebraica signi licet contentiones dii ites, m sis vide itur hoc loco accipienda dictio iudicia)quomodo apud Paulum, cum di--cit:Iam quidem omnino delicium est in vobis quod iudici a liabetis inter
mos,hoc est,contentiones& lites forenses. Iuxta quam acceptionem G cut priori huiua sententiae parte signincatur concordiam fratrum sortem esse 5c insuperabilem,ita postreioris gnificatur eorum etiam contentio-Mes non facile superari posse. Quorum enim colunctio ex natura firmior est eo mim Sc dissidia velae mentiora plerunque esse solent. Proinde tecte indicaturic concordiam inter fratres studiose esse retinendam, εἰ si incidit aliqua int*reos controuersia,cauendum a forensibus cotentionibus, quae graue odium solent inter fratres excitare, forte potius, ut habet superior sententia,controuersiam esse dirimendam.
eius faturabun eum. Similis sententia si perius habitaest, F cap. 12. Vera is et cap. 3.Ver sur Sig lificatur autem unicuique bene vel naale futurum, prout bene vel male lo auitur. Metaphora enim saturitatis et repletionis aso pore transfertur ad animam, quae tanquam fructus linguet percipere dicitur,quod linguae merito percipit auemadmodum corpus iecipit fru-'q; rbaris. In qua Metaphora adli uespersistitur in simili subiuncta brris vi/a ibi manibus linguae, cui diluunt eam, comedent Ypliciter accipi pote quod dicitur mors et vita esse in ianibus,
yel, ut habent hebraeast quaedam exemplaria Latina,in manu linguae. Nam aut alloquentem referri potest mors et vita. ut signifi- seruptii guam praebere loquenti, siue mortem,sive vitam , prout scilicet
Ypimal vel bet docutus fuerit,ec coincidat quod hic dicitur cum ipς-riori sei
316쪽
fori sententiam cum illo salirato is: Ex vestiis tuis iusti scaberi , t , ,sius.
Verbis tuis condemnaberis. Aut te ferri potest ad audientes qui lingu bona vitam, mala mortem animae percipiunt. Ab ecclesiastico enim ACatholico edocti vitam,ab haretico aut mundana docenti mortem per cipiunt auditores.Sic quod sequitur Qui diligunt eam,comedent fru- ctus eiu vel de loquentibus,vel de audientibus accipi potest. Nam εο qui amant bene vel male loqui,recipiunt qualia loquendo merentur. Et qui amant audire loquentem,percipiunt fructus siue bonos, siue ma si quales qui loquitur,profert. Quod sit mors illa non ad loquentem reseratur,potest generalius dictum accipi,Mors t vita est in manu hoc est in potetate litiguae,quia lingua Sc moitem Sc vitam alis adserre potest, non tantii docendo, sedec sua Zendo, testificando, criminandotalis'; similibus modis. Docet ergo haec sententia linguam plurimum utilitatis adserre mortalibu &eadem iursum plurimam adferre pernicie, tametsi membrum corporis sit perquam exiguum, quemadmodum lc Iacobus Apostolus docet prolixius cap. 3. Consonat his quod demia sapiente resertur a Plutarcho in libello de audiendo, rursum in sto de loquacitate. I enim An si di Egyptiorum lyranno iubenti, ut bt quod esset in ubctimae quam at illum miserat,carnibus, id optimum, & pessimum nil teret, linguam resectam mist,innuens huius usum esse praecipuum, siuet pro tesse cupias,sive nocere.
z3 mi inuenit mulierem bonam, inutiit bonum, hauriet iucun-
TAntum est hebraeis, inuenit mulierem vel potius Uxorem)inue .
ni bonum, nec additur bonam, quod tamen omnes pene subin-
pelligunt interpretes,que admodum te noster addidit secutus grς-ca, At hac dictione addita nihil singulare dicitur, hac sententia . Quis enim nescit eum qui inuenit mulierem bonam, inuenisse bonum,hoc elurem bonam Proinde videri potest haec esse sententia. Qui inuenit uxorem,hoc pis inuenit rem bynam,quatenus scilicet uxor est,quamuis ex alio nomme pos et inuenisse rem mala, ut sit allusio ad id quod est Cen. Non eli bonum hominem esse solum, Faciamus ei adiutorium simile sibi. Sed huic intelligentiae parum conuenit secunda pars. Itaque sic accipi possent Hebraea, quae habent. Iuuenit uxorem inuenit bonum M liausit beneuolentiam a domino vel fauorem domini, hoc est, Inuenit quis uxorem,si inuenit bonum,certe scire debet quod obtinuit fauorem do mini cuiui gratia bonum illud consecut 'est, cum sit res rara. Aut qui inuenit uxorem qualem scilicet quaesiuit,nempe probam & prudentem is certe inuenit non vulgare quid, sed rem eximiam bonam,qua
que non sine singulari Dei fauore consecutus est. Nam ut dicitur capite sequentu Domus d diuitia dantur bruen ibu , Omlno autem pro-
317쪽
prie uxor prudem. Sievi nostra lectio accipienda est. Qui inuenit mu .liere bona inuenit aliquid singulariter excellenter bonu . Solent enim homines frequenter errareselectione uxorum,Vel opes, vel formam, vel aliud quippiam sectantes,potius quam inj precibus contendentes ado-Rςςli mino probam uxorem obtinere. Sic etiam dicitur in Ecclesiastico Pars bona mulier bona, in parte bona timentium Deum dabitur viro pro Metis iis Quod & hie significatur in secianda parte quae habet apud AU. Et hauriet iucunditatem. Nam pro hauriet potius venenditinerar prae teritiam hausit vel obtinuit, de pro,iucunditatem, hebraeis est, hic rursim
vird Rallan,quod significat potius fauorem vel beneplacitum: ben
uolentiam,vt annotatum est in simili locutione in versuri. cap. 12. Cae
terum obiter annotandum hie est,uerbum inuenit in priori parte bi j situm semper esse praeteriti temporis,ur patet ex Hebraeis 5 Craecis. expelsi mulierem bonam, expecti num, gur autem tenet adulteram tulim ei insipiens. N est haec sententia in Hebraeo, est tamen apud Graecos, quos
frequenter noster sequitur. Non est tamen Graecis bonam,sed τὰ
ἄγα α, hoc est,bona,multa scilicet. Quod autem in secunda parte dicitur de retinente adulteram,accipiendum est poti Isimum de ea quet in adulterio persistit nee paenitet Iale enim retinere stultitia est,elim quod periculum sit ne quis alienas proles pro suis educare cogatur, tum quod stultum sit alieno se maculare peccato,quod fit retinendo aduIteram non poenitentem quia fouetur eius crimeta. Notandum autem Graecis ii O es. insipiens,sed σερκρ,hoc est impius 'quo modo etiam citat hunc locum
metony. D. Hieronymus scribens in Matth. cap. i9.Sola inquit, micatio est quae uxoris vincatasseetium imo cum illa, nam carnem in aliam diuiserit, se forni catione separauerit marito,non debet reneri,ne virum quoquem maledicto faciat dicente scriptura: Qui tenet adulteram , stultus impius est. Vnde patet pro insipiens legendum esse impiis Alluditur etiaas hunc locum, in secunda expositione in Matth. cap. i'. quae extat ita operibus D. Chrysostomi, ubi sic legimus, sicut aulam crudelis est 5 iniquus qui casta dimittit, sic fatuus estvi iniustus, qui retinet meretricem. . Nam patronus turpitudinis eius est,qinr crimen celat vκ oris. Ex quorum Patrum authoritatibus,simul praesentis loci scriptura , videtur omni- no sine peccato no posse retineri adulteram. Et quidem admitti sati m. test,ita suisse in veteri testamento. Vnde Ω Ioseph ob fornkationis stinpitionem curii esset iustus&nollet sponam radiicere, voluit occulte dimittere eam. At ver,in nouo destamento retineri posse adultera lice- austi nitente,pulchre docet D. Aug. 1 li.ad Pollentium cap. 6. dices. Quod autem tibi durum Videtur 'it post adulterium reconcilietur eoniugi comtu .si Mes aestino erit diis Gut mi deputatiuis adulteros,
318쪽
quos ves baptismate ablutos e paenitentia credimus esse sanato, Haee crimina in veteri Dei lege nullis fac rificiis mundabantur, quae noui testa. menti in Languine Chrini sine dubitatione mundantur,de ideo tunc omnimode prohibitum est ab alio contaminatam viro recipere uxorem, quam iii David Saulis filiam,quam pater eiusderit mulieris ab eo separatam dederat alteri, tanquam noui testamenti prat figurator sine cunctatione receperit. Nunc autem postquam Christus ala adulterae Nec eoo to condemnabo, vade & deinceps noli peccare, quis non mellisu debera ignoscere mastum, quod videt ignoui illa dominum amborum, nec iam se debere adulteram dicere,cuius paenitentis crimen diuina credit miseratione deletum. Haec ille.
Cum obsecratios in loquiturpaoperus diues cssabitur rigide. Notatur hac sententia superbia dc auaritia diuitum,qui diuitiis suis
elati, pauperibus etiam cum supplicitervi humiliter eis loquuntur,dure tamen respondent,cumque obsecrationibusvi precibus ab eis pauperes aliquid obtinere conantur , tantum abest ut aliquid impartiantur, ut ne benignis quidem verbis dignentur illos alloqui, sed duris ac minacibus verbisui conspei tu suo nonnunquam abigant, uenaac modum experientia testatur Indicat sententia diuitias generare super bian de iniuriam iuxta illud, πλύυτος υβρtντιΠει, id est, Diuitiae eonrisemel iam pariunt.
Vir amicabita ad ocietatem magis amicω erar fAam ter.
Commendat lixe sententia amicitiae bonum,praeserens illud vinetiato etiam aristissimae consanguinitatis Vir,inquit,qui ad secietatem& beneuolentiam seruandam amicabilis estvi benignus, frequenter maiorem amicitiam exhibebit opere: facto,qua frater,quemadmodum experientia in multis testatur. Hebrae paut baliter ωobstur,sic habent, Vir amicorum ad amandum, de est diligens adhaerens magis quam frater Pro quo quidam sic vertit, Necessarius necessitudini idoneus est, haeret vel perseuerat in amicitia interdum magis amaeus quam
319쪽
CAPUT DECIMUM NONUM. in nullar hin,ρὸ qui ambuti in simplicitate s. quam Is
Lerique librili icient insectriada palle, quam diues torquens labra sua queaci modum 5 Iedam legisse constat ex eius commetitario. At dictionem diues ut non habent Hebraea, ita nec codices multi Latini emendatiores, ut verisimilesiit eam dictionem a quodam additam, ut est t maior oppositio secundae partis cum prima iri qua fit mentio pauperis Velim intentio sapientis non fuit coimparare pauperem cum diuite,
sed pauperem simpliciter, ioceli integre conuersantem cum eo qui per stultitiam labia sua torquet, hoc et Alia peruersis uti ir sermonibus, pra- loquens, veritate dea recto contorquens labia sua, ad decipiedum linguam iam componensialiudque ore proferens quam animo cogitet. Itaque pauperi opponitur stultu si ambulant m implicitate opponitur torquens labia sua,qui, hoc rion est simpliciter ambulare,hoc est,integre cinnocenter se gerere,sed noxium esse 5 velle decipere. Et significatur paupertatem,quae magnum reputatur apud homine malu melioreni esset eligibiliorem stultitia, ut quae non prohibeat impliciter cinnocenter se gerere, cum haec ea acta hominem peruersi sermonis de noxii Non enim Hebraea habent torquens labia sua insipiens, quasi posset ei te aliquis torquens labi Qua qui non siit insipiens. Sed torquens labia siua de ipse insipien' hoc ell quia talis est insipiens Senii praediisto bene con enit ea lectio quae etiam in multis nostris libris inuenitur, quae habet,quam torquens labia insipiens,sine pronomine ua, Sc coniunctione, lethaec tamen duo habent Hehraa Nystice hic versius recte accommodaturine iudito bene viventi, qui prasertur prava docenti magistro.
Vbi non est solentia animae πω es boaum, es qui sectinio est pe-
aetas, endet. ET apud nos te apud bebi xos dictio animae iungi potest cum praecedentibus, ut sit genitivus, vel cum sequentibus ut sit dativus. Caietano maris visum est,ut iungatur praecedentibns te sit sensu . Non est bonuin cum quis caret scientia siuae animae, hoc est, cum quis se-
320쪽
ego VERBIAE SALOMONIS. Cap. ' a'
ipsum ignorat siliumque animum.Tali enim in plerisque est festinus pedibus, hoc eli,temere pleraque agit praecipitanter,d videri posset vel ob id dictio animae iungenda cum scientia,quia alioquin non est generaliter verum . quod nullum ibi sit bonum an ina ibi non est scientia. Iliado Liranus sic ordinato intelligit. Vbi non eli scientia animae hoc est de salute animae,ibi non est bonum, quia omnia cessant ibi esse bona quae alioqui videntur bona. Ali tamen ser equentibus iungunt, ut tignificetur non bene elle animae nec solidum aliquida persectum ei adesse bonum, si ei desit scientia ac prudentia, qua sciat omnia cum iudicio agere, aut ignoret quae scire homo debet Scientia enim simpliciter bene opponitur, pedum sellinantia, hoc est temeritas in agendo i imprudentia. Habent utem ad verbum hebraea&graeca sic: Etiam sine scientia anima non est bona,hoc est,anima non est pulchra non est bene instituta. Sic enim conuenit cum nostra lectione. Quidam propter augentis particu
lam, etiam,alium reddit sensum,animam hic accipiens positam pro vita ut alias saepe ponit noster Vertit ergo, Ne vita quidem sine scientia maius est. In secim laparte per festinum pedibus allegorice significatur is qui temere aliquid aggreditur carens scilicet scientia, per quam cum prε- misso examinet iudicio rem aggrederetur, quique assectiones suas subito se*ntur festinans adimplendum eas. Nam per pedes significanturispe hominis assectiones quibus ad aliquid,inllar pedum,homo fertur. Vnde ut magis persisteretur in metaphora interpres nolle recte subiunxit verbum offendetriuin hebrae habeant &festinus pedibus peccat. Sensius ergo est,Sicut qui corporaliter sestinat pedibus,frequenter impii gae,errat & labitur, ita necesse est eum,qui quia caret scietia,festinus ei in actionibus sitis jequens potius ast ectiones suas quam iudicium lationis, frequenter impingere in via virtutum, hoc est, peccare. Refert Suetonius Augusto cap.r scdicere illum solitum PQihil minus duci persecto comueri ire quam festinationem ac temeritatem , crebroque illum iactasse, etsi δεβρα et cor, festina lente. Et sat cito,si sat bene Venerabilis Beda secundam partem accipit non ut festinantia opponat ar scientiae,et ut sa- .cunda pars declaret priorem , sed ut significetur cauendum esse ne qui festinet adplii Lapi edum' iram oportet. Habet enim sic: Animae quidem humanae scientia vitae coelestis est necessaria,quia nimirum sine hae beata' in perpetuum esse non potest,attamen qui effrenatis sensibus mentis plus appetit sapere quam decet plerianque offensionem haereticae temeritatis tinnum, . Quod in primis humani generis parentibus mystice signatum rest, qui illim ,ppetitu scientiae maioris, aetitum continetere properaban : stam beatitudinis in qua conditi sunt deuiantes inicenam miseria Minoi talitatis incideria fit.