장음표시 사용
401쪽
Diligenter considera quae tibi a principe proporiuntur, quae a te quaerian tur, ut eis non temet ' spondeas,sed prudenter: circunspecte Milodsequitur,& statue cultrum iri gutture tuo,sic accipiunt veluti cultro utturi infixo,cohibe te a verborum petulantia,Sc imprudelia,ita ut & paucus sis in loquendo,5 prudens Et quia id praetur nonpotest,nisi quis sibi ipsi imperare possit,& se continere, subijcitur si tamen habes in potestate animam tuam. Ali melius intelligit ni hic significari cauendum in conuiuiis principum maxime ab intemperantii crapula,quod in eis ob ciborum lautitias,&copiam omnium rerum maxime sit periculum intemperantiae,quodque in eis per intemperantiam non solum in dedecus summum,sed&in pernicie homo incidere posset, si scilicet vel dicto vel facto aliquid committat principe indignum,o quod grauiter sit puniendus. Quod ergo dicitur diligenter attende quae posita in ante faciem tuam significat, habendam rationem eorum quae inmensa sunt proposit',ac naturam esculentoriamin vini purissimi considerandam, videndum sicilicet quam multa S quam delicata sint apposita, ut ne deliti s aemultitudine appositorum quis seductus exorbitet, a rectitudine trobitate vitae, sicq; in dedecusti in periculum aliquod incidat. Ad quod magis persuadendum subditur. Et statue cultrum in gutture tuo, quo parabolice significatur cohibendum appetitum, veluti cultro gutturi immisso refrenandam immodicam appetentiam rerum appositaria, nec cultro abutendum ad quae uis edulia discindenda & manducanda, edi eius gutturi infigendum. Ad haec significanda ista dici ostendit tertia siententia quae sequitur,Ne desideres,immodice scilicet: in temperanter de cibis eius in quo est panis mendacii. Pro quo Hebrae habent, de ipse est panis mendacii, vel ,hoc est enim panis mendacis, vel cibus mendaci3,vel mendax Sc fallax. Redditur enim causa quare eius cibi, vel ut habet Hebraea delitiae eiu magnopere desiderari non debeant, nempe quia cibus ille fallax est,& facile imponit gulosis, plus sumant quam honori&saluti conueniat, cum dedecore salutis periculo sese grauantes. Proinde
apud nos illud, in quo, debet accipi pro in cuiui cibis, hoc est, cuius cibistini panis medacii,hoc est, cibi fallaces hominem ad intemperantia pertrahentas. Non enim in homine est panis medacii. Pro illo,si habes ini testate animam tuam. Hebraea habent diues, Baal nephes,quod dupliciter accipi potest. Aut ut significet,dominus animi hoc desiderij,quod secutus est interpres noster, Aut ut significet eu qui habet desideria eisq; tenetur,& obnoxius est quomodo cap. mperiori. P homine iracudo, Hebraea habent ni, τ' Baal Aph,hoc est, vir qui irae est obnoxius atque ab ira tenetur. Itaque vertunt plerique, si tibi est appetentia,aut si concupiscentiae es deditus, ut sit sensus si appetitu immoderato se raris ad cibum totum in conuiuiis principum splendidioribus cohibe illum vel citro gutturi immissis . Sunt qui secundum hanc partis istius acceptio
402쪽
paro VERRII ' SALOMONIS. hop. 3. 3 r
nem vertunt non, Et pone,Sed & pones cultriam in gutture tuo, 4ntelligunt significari illum exponere se graui periculo, & veluti cultrum gutturi suo infigere qui deditus est concupiscentiae, dum avide cibum potumque ingurgitat,non tam cibum in gutture accipere quam cultrum qui illud strangulet suffocet propter morbo scilicet, qui ex crapula oriunrur. Aut etiam quia per ebrietatem aliquando principibus u damdetegantur in conuiuiis quae perniciem deinde conuiuis adserant, unde
principum mensam quidam intelligunt hic dici panem mendacii, quod
ea principes aliquando abutantur ad expiscandum ex conuiuis quaedam eosque fallendum. Et hete quidem quod attinet ad literalem sensum dicta ieiT;ri sint. Quibus est simile quod est in Ecclesiastico: Super mensam magnam sedisti ne aperias super illam faucem tuam prior. Non dicas multa sunt quae super illam fiunt,ut scilicet te ob epulorum copiam ingurgites. Iuxta sensum mysticum sedet cum principe comesturus panem, qui ad musam dominicam,variis scripturarum epulisi sacramentorum dapibus, praesertim pane corporis dominici 5c poculo sanguinis Iesu Christi accedit. Ad quam mensam quicunque accedit, iterum atque iterum expendere debet quid ei appositum fuerit, ut ne indigne tractet quae sunt apposita, nec plus sium atquam conuenit.Sunt enim,ut experientia docer,plerique e viligo maxime, qui descripturis uberiorem sibi vendicant intelligentiam, plus nosse desiderant quam eis vel conuenit vel expedit no ser ivantes illud Pauli Dico vobis non plus sapere quam oportet sapere, sed inpere ad sobrietatem, unicuique sicut Deus diuisit mensuram fidei. His ergo dicitur ut sibi imperent ac appetitum immodicum cohibeant, quod significatur,cum dicitur,Statue cultrum in gutture tuo. Quod Bedam btilius accipit,vi significetur quata cum discretione diuina sint tra .ctanda eloquia,Guttur namque,inquit, pro loquela posuit, quia vox in gutture est cultrum pro discretione quia cibo cum reficimur cultro secante praeparamus. Et sedens ut comedat,cultrum in gutture siuo statuit, quando is qui diuina sedulus meditatur eloquia,discreta exore Verba depromit. Haec ille.Similiter sunt qui mensae corporis domini indigne se ingerunt,non diiudicantes corpus domini,quibus ne perniciem sibi asciscat iudicium sibi manducent,praecipitur ut seipsos probent ac cibum propositum discernant,& potius abstineant quam indigne manducent. Iam quae sequitur tertia sentetia seorsim accipi deber,ut postquam dictum est quomodo sacra mensa tractanda sit, moneatur cauenda doctrina haereticorum, qui cum videantur opiparum ac delicatum parare conuiuium, ex scripturarum epulis multa loquentes, mendaci & erroris doctrinam apponunt. Non ergo,inquit concupiscas quicquam ex cibis eorum,qua libet opipare verborum lenocini j conditi cum inter eos sit panis mendacii,hoc est,do et in quam non agnoscit Ecclesia columna veritatis,
doctrina scilicet false,quaeque dulcedine sua fallere auditore suos cosue
403쪽
uit. Interpretes 7o.hsic Iocsi multo aliter,urterui: Habet enim se, si sede.ris coenare ad mesam potetis,cosideras intellige quet apponutu tibi,& sic mitte manu tua scies quia te talia oportet pr parare,etc. Quibus verbis ad litera docemur,no sectadas me fas agriatu quod vicissim similibus siumptibus sint excipi edi,cu magno rei familiaris detrimetovi inopiet pericu lo. Unde in Eςele CSapies docet: Psidus stiper se tollit,qui honelsori se co-reeli ιο municat.Et ditiori te ne socius fueris. Et post pauca Cosundet te in cibis suis,donec te exinaniat bis ecter,& in nouissimo deridebit te ere. Recte ergo cecinit Horat. Dulcis inexpertis ultura potetis amici. Expertus irre Amb.li. . tui: D. Ambros huc ex Prouerbiis locu secitdsi trastatione ro adducit in λ. .a' comedatione resere dae gratiq&beneficij accepti. D. August. hac versione'. o. secutus 3stice ei tractat super Ioa. trac. 7. trac.8 . Vbi edisseredo locu illii, Maiore hac dilectione nemo habet etc. sic habet: Qtiae mensa est potetis,nisi unde sumitur corpus & sanguis eius,qui anima sua posuit pro nobisῖ Et quid est ad ea sedere nisi humiliter accedere 'Et qdesic5siderara
intelligere que apponutu tibi,nisi digne lata gratia cogitaret Et qd est
sic mittere manu scies a talia te oportetiparare,nisi quod ia dixi,quia nobis Chri Palam sua posuit,sic Sc nos debem'sas I fratrib' poneretetc. Lborare viditeris ed prudesiae tuaepone modum. AC sentetia&sequeti dehortatur ab immodico diuitiarsi appeti.
I m ataq; dicit,Noli laborare ut diteris, ubi notandu quod laboremno prohibeat omno, sedes qui sat intelione diuitiaria c5parata-1.zbet; rsi. Laboradu enses ob necessaria de comoda vitae, iuxta illud Pauli Quino vult operari,n5 maducet. Quantquod hie dicitur,Noli laborare,non de labore corporali potissimu sit aecipiedii,sed de industria diligetia ae Q. licitudine visit sensiu1,Noli anxius 2 sollicitus esse,ut diuitias csi sequἰ iris ne libora ditescere secunda parte sententix Hebraea ad verbii sic babeti Ab intelligentia tua desine vel cem .Et est sensu 3,Cesa ab hac tua intelli. tentia, ac prudelia diuitias coparadi Proinde quod noster vertit,sed pri
dentis tu pone modii otia accipiendo de prudelial industria ova tun, tu idi. o. hsamitae; in conquirendis opibus. De qua Saluator: Filii huius A.
culi,inquir prudentiores iiiij lucis in sene ratione si assint.
Ebraea ad verbulabet. Nu volare faeies oculos tuos in illud εἰ noerit,quia Deiedo faciet sibi alas ut aquila: volabit in eoelii. In he- brio eret,nsi fatis costat de qua re loquatur,tame quonia superiori versiculo de diuitlj locutus est sapiens,& hic versus veluti eausa superioris subiectus videtur,etia hue omnes de diuitiis intelligunt interpretes,utes dicitur in illud,sit sensius nepe ut dite sica .Et ut sentetiae intelligetia de vim assequamur latellige tu est. Voladi vel bule oculis auari de ipsis diuitiis tribui,de quibus loquitur tan ide rebus animatis per Usopopoeia .Et
404쪽
oeulos quide mos facisit volare ad opes, qui insatiabili habedi desiderio flagrat,nihil aliud respicietes,omne cogitatione dirigentes eo ut diuitias habeat quicquid videt cocupiscete assequi. Qtiib' freque ter cotingit,quod his qui solo visu velint aves capere,& vim latu aues vola testsequuntur. Sicut enim illi logius volad elabutur qua quis positi etia oculis assequi, ita Sc opes veluti assumptis alis aquilinis frequeter sueti ut eos qui illas sit
diatur,potissimu qui lo desiderio e . a sectatur,intei in ignaui nec ullam honesta arte exercetes per qua ditescere qua ant. Sicut eatim arte opus est
ut aues capiatur, ita Sc in acquirudis opibus multu valet industria, quanti hae temere plerisq; videantur accedere,atq; ab aliis vel de incustria tasua spote rece dere,quantuitis ad eas obtinedas laboret.Ex his patet interis prete nostru bene sensum reddidisse,cum vertit, Ne erigas oculos tuos ad opes quas no potes habere, Facere en volare oculos adipas, no est aliud quae rigere oculos mos adeas.Cia ergo varis sint caus p quas in ripturis homines avocantur ab avaritiavi eocupisceti oculoru,Sapiens hic ea
causam adfert quod frequete sugi ut diui: iae ab eis qui eas summe deside rant,auis instar,& diuinitus cotingui his qui eas no admodu sectantur,ut vanus sit labor eorsi qui anxie eas coeupiscuri Docet ergo queq; sua sorte cotenis esse debere,nec coeupiscetia quae in oculis est ad opes quas Deus no c5cedit,excitanda quia sicut dicit Propheta,Nisi D sis aedificauerit do Pal.tie, mi ,sustr laborauersit qui aedificantea. Vanu est vobis ante luce surgore, scilicet nisi Deueta iret e faueat. Ad elucidatione huius loci facit quod est Eccli 4.ubi etia diuitiarii studio dehortatur Sapiens, dicens: Si enim Eccllit se tutus fueris no appreti des, Scio effugies si praecucurreris,significia di uitiasngedi ingere se stantibus eas. 5ccotingere, o sectatibus, sed fugietibus,quod in sequeribus declarat iubiicies: Est homo laborans testinans Adol Es impius lato magisnsi ab dabit, Exprxdictis patet quod diciis tur,Facient sibi phian aliad refersenda ad oeulos, ut quid interpretantur.
sed ad opes.seeundu'γstieu sensum Boda his duobus versbus intelligi prohibet immodica scientis desideri u quo hodio phriq; ei Etur,ut cum dicitur, noli laborare miteris signi licetur prohiberi ne diuitias scietis vlistra mensura nostrae capacitati qua ramus, Et similiter secundo versu in istelligatur, ne erigamus mentu nostram ad porscrutada divinitatis arcanai quae penetrare opossismus, eum haec chelestibus solum ciuibus pateanti iuxta illud Altiora te ne quaeseris,s fortiora te ne strutatus pueris redhic N comedi eum homine Wido sine desideres cibos ram. Quoniam in similitudinem ariolio refectoris effimat inod i norat, Comedeis bibe dicet tibi,se me et eicis non emtecum.
8 Cibo quos comederis tremes,cπperdes pulchros sermones tuos. PR O homine inuido, Hebrxis est malus oculo, vel malus oculus, sed ut dictum est ea p. superiori bonus oculo Hebraeis dicitur homo liberalis,malus oculo homo paruus 6c inuidus quomodo A in Evange.
405쪽
Matth i8 lio dicitur: An oeulus tuus nequam est,hoc est,inuidus,seque crucIansalterius Delicitate. Vnde non male vertit interpres,cu homine invido. Quae tamen versio ansam deda quibusdam hunc locu male intelli:gendi.Nam sunt qui intelligunt sapientem hic monere, nequis comedat cum homine inuido, hoc est, cum eo qui Delicitati alterius inuidet, etsi amicitiam vultu & conuiuio simulet, quod periculum sit ne in conuiuio tali ab invido homine laedatur cibo in toxicato, aut potu obruatur in dedecus &perniciem suam. At haec sententia est aliena, mente sapientis,qui potius vult de linanda conuiuia auarorum parcorum,qui quamuis verbis simulent se suis conuiuis fauere appositum cibum ac potum,animo tamen cruciantur cum vident illos edentes hibentes. Huiusmodi quoque dicuntur esse mali oculi aut habere malum oculum, quod torqueantur videntes alios ex suis bonis reiici,de ideo inuidi etia dici possunt, quod non Bueant couiuis uis resee ionem & gaudium. De huiusmodi etia dicitur γῆς li.ii. in Ecclesiast. Postquam enim etiam ibi Sapiens docuit quomodo quis se gerere debeat in mensis magnatum , quod& hic dictum est, subiicitur:
quomodo apud invidos,sordidos iarcos se in conuiuiis eorum gerere debeat,dicens: Memeto quoniam malus oculus,nequam.Nequius oculo quid creatum est' Ideo ab omni facie lachrymabitur. Cum viderit ne extendas manum tuam prior,ic inuidia contaminatus erubestas. Qua vitima parte,significatur in mensa parci non extendendam manum ed ubille resipicit, ut apertius est in Graecis,ne in inuidiam parci quis incidat. De huiusimodi ergo sordidis hominibus intelligendus est hic loqui Salomon, cum dicit: Ne comedas cum homine invido ne desideres cibos eius. Quod autem sequitur, quoniam in similitudinem arioliin coniectoris aestimat quod ignorat, per se obscurum est, Sc non videtur facile quomodocia Hebraeis aut Graecis aliquid habeat simile. Sed & Hebrae hoe Ioco valde sunt obscura. Ponitur enim hic verbum 'E' Schaar, quod
varie accipitur adiuersis. Sunt enim qui mensiurare interpretatur, quia
nomen Schea men iram significat,ut significetur hic brdidum apud sepr scribere mensuram exiguam, quam si quis bibendo aut edendo excedit,egre sert etiamsi dicat, ede bibe. Aut quod mensuret ac numere equod editurae bibitur. Alii sordes animi ipsius auari putant significari. Plures tamen interpretantur stimare cogitare, unde ad verbum hebraea habent. Quoniam sicut stimauit vel coniectauit)in animo suo sic est. Quod interpres noster se videtur tutellexisse, quasi significatum sieatiarum sibi permadere omnino ita esse,sicut ipse in animo suo,aestimat et cogitat,unde explicandi gratia de suo quadam adiicies, vertit: Quoniam in similitudinem coiectoris et arioli aestimat quod ignorat auemadmodum enim illi frequenter sibi persuadent quodpon est et quod ignorant: ita et auarus. Putat enim alios eiusdem esse ingenij,cuius est ipse,cum exst alior metiatur, ut quemadmodum ipse non ex animo fauet conuiuia
406쪽
mensam etiamsi verbis contu lum,simulet. Ita etiam couiuas putet,non ex animo loqui iucunda et amica verba quae cum eo profersit. Unde subditur,Comede et bibe dicet tibi,et mens eius non est tecum, hoc est,animo tibi no fauet quod offert. Et sequitur cibos quos comederas euomes et perdes pulchros sermones tuos,hoc est,insuaues tibi ei unt apud sordidit epuls,ac ubi illius sordes aduerteris displicebit tibi illius mesa,ade vi velis te euomere posse cibos comestos. Et peribit tibi omnis sermonis et confabulationis elegantia quae solet in conuiuijs adhiberi,quae non commouet auarum ad animi iucunditatem . Nihil proderit tibi quicquid pulchrum in conuiuio apud eum locutus es, vel laudando eius dapes,Vel agendo ei gratias,aut denique quicquid pro more in mensa locutus es. De invido et parco quaedam dicuntur Ecclesiastici l .quae faciut ad prq r. hi sentem locum,Qui sibi nequam est,cui alii bonus erit Et non iucunda ' ' bitur in bonis mis. Qui sibi inuidet nihil est illo nequius, et haec est redditio malitiae illius,et si bene secerit non volens facit, et in nouissimo manifestit malitiam suam. Et post pauca , Et in tristitia erit super mensam
suam.C terum quod noster vertit cibos quos comederis euomes,et per des,etc.quidam vertunt ex Hebraeo per imperari uos,Euome et perde,et
putat esse verba inuidi et sordidi hominis ita cogitatis in corde suo, quod non respondet eius exterioribus verbis stinam euomeres quae de cibis meis voras,sicut perdidisti suauia tua verba quae locutus es,quia cor meunon aduertit ad ea Alij putant esse verba Sapientis iubentis hyperbolico sermone euomere quod mensa sordidi comestum est, hoc est, paenitere
quod comederit. Iuxta mysticum sensium qui literat ita dicto sensui conueniat,recte per inuidum istum et parcum diabolum intellexerimus nostrae saluti inuidentem,qui etsi fauere nobis videatur,dum ad mundi voluptates nos inuitat animo tamen est a nostra sorticitate alieno, proinde monemur non desiderare ex cibis eius, hoc est , ex voluptatibus huius mundi,ad quas pertrahit,quod i fecerinatas, evomendii aliquando erit quod sumpsimus, siue nunc peri nitentia ,siue postea per pinnam,quando tantum dabit quisque poenarum quantum se delitiis intemperate immerserit.Beda de haereticis intelligit qui doctrinam suam aliis in perti ut, et ad eam inuitant,non quod eis bene velint,sed quod humanam laudem quaerant. Horum doctrina qui delectatus fuerit,et ipse cogetur euomere quod ab eis sumpsit,et perdet pulchra verba consessionis fidei catholicae, aut sermones quibus eis praedicantibus sauit,applaudendo eis.
In auribus insipientum ne loquaris,quia deficientdo Dinam eis
HOC est quo Dominus in Evangelio parabolice iucundius dicit Matth. 7.
Nolite sanctum dare canibus, neque mittatis margaritas vestras ante porcos, ne forte conculcent eas pedibus suis et conuersi dirumpant
407쪽
Ioru, tale sicilicet qui eorum agros tueatur,vindicetae redimate manibus xedicatiu illos iniuste No ergo hic domin dicitur propinquus pupillo tu, psal. is quia prope illis adest iuxta illud: Iuxta est Dominus his qui tribulato sunt corde sed quomodo consanguineus alicuius ac frater dicitur illius propinquus .inioniam ergo mundus iudicat pupillos carere,ut patre, ita defensbrevi vindice,atque ob id etiam eos per se ad defensionem infirmos audacter invadit,sapietia ut ab iniuria hac deterreat,Propinquus, inquit, eorum ac redemptorac vindex sortis est,nec derelinquet eos, sed ipse iudicabit causam illorum. In mystico sensi recte intelligitur hic locus de
paruulis illis de quibus Dominus in Evangelio: Abscondisti haec a sapien . .. tibus d reuelatii ea paruulis. Et de quibus Paulus: Malitia paruuli estote dicor i . Item de pupilli lii non vocant sibi,iuxta Christi praeceptum patrem interris,nec sectantur consolationem huius mundi,deserti ab eo Cliorum terminosvi agros qui ingrediunturri inuadunt,a domino illorum vindice iudi abuntur. Sunt autem eorum termini atque haereditas,Ecclesia, scriptura, Ecclesiastica sacramenta,quae impie haeretici inuadunt aliena. sibi vendicantes.
Ingrediatur addo nam cor tu pes aures tuae adverba cientiae '' Ebraea non habent ingrediatur,sed addue,hoc est,adhibe doctrinae
cor tuum, hoc est, metiatem tuam, quanquam eodem redit sensus. Si enim adduciturvi adhibetur cor doli rinae: eruditioni,ingreditur utiqueti accedit eor ad eam, quod non est aliud quam cor suscipere doctrinam,ac verba scientiae quaerendavi sectanda ex animo. Item quod quisque regimen habeat& dominium cordis ii, quodque Xpe-ι tare non debeat ut ad do strinam susicipiedam cogatur, sed ut ultro eam ample statur ia quaerat. Repetit hanc monitionem frequenter Sapies post quaedam Sapientiae praecepta,ut intelli ramus , ea aliter praestiri non posse, nisi quis locordi aures accommodauerit.
, Nob subirabere a puero disciplinam, i enim percusseris eum et i
i vir percuties eum animum eius de inferno liberabis.
Postquam superiori sententia monuit iuniores visit scipiant auribus& corde do et linam sapientiae, nunc monet praeceptores & parentes sui ossicij,sciens rarissimos esse iuniores qui sese ultro sapientiae addicunt, quoniam ut dixit capite superiori stultitia colligata est in corde puerj Noti,inquit, subtrahere a puero disciplinam, hoc eli, noli sic diligere filium ut eum calligari,aut castigare nolis.Si enim perculseris eumVirga, non morietur. Otiod dupliciter accipi potest. Aut ut significetur puerum On ideo morituita, aut grauia quaedam passurum si calligatus fuerit mo-dς rate nempe virga nexili,quet pueris sonuenit,nec facile corpori nocere Dd potest..
408쪽
Erbum aemulari, significat nonnunquam imitari, ut cum dicit
Paulus,bonum aemulamini in bono semper. Vnde iuxta hanc significationem quidam intelligunt priorem versium,ut sit sensius,cor βῆ'M Ptuum non imitetur peccatores. Verum non puto verbum Hebraicum Cana correspondens verbo aemulari,facile in hac significatione reperiri,ut significet imitari, sed potius inuidere, aut vi generalius dicatur odio,iuuidia,vel magno amore alteri assici,aut in illum cocitari commoueri. Vnde sensus huius loci est: Ne inuideas peccatoribus siuam scelicitatem,nec contra eos concitetur cor tuum,ita ut vel ob eorum prosim ritatem contra Deum murmures, vel ad imitandum eos viamque veritatis deserendum commouearis, sed contra etiam si videas eorum temporalem felicitatem,tu tamen tota die,hoc est,semperti assidue persistem timore domini. Haec monitio valde necessaria est iustis, maxime in fisemis,ut quibus prosiperitas stultorum semper magno fuit scandalo, ita ut in eorum perina dicat Propheta: Me autem pene moti sunt pedes, pa PS 7 . in peccatorum videns Ideoque hanc monitionem prolixe prosequi riδ' ιε' tur idem Propheta dicens: Noli aemulari in malignantibus,neque zelaveris facientes iniquitate. Et noli aemulari in eo qui pro 'eratur in via sua, in homirae faciente iniustitias. Desine ab ira & derelinque furorem, Noli aemulari ut maligneris,etc.Subiugitur autem hic Sc causa, quae in eo Psalmo prolixe tractatur, Quia habebis spem in nouissimo. Pro quo Hebraea habent ad verbum,Quia vere est nouissimum . Vocatur autem nouissimum Hebraica phrasi merces o di 5 id quod tandem homo cosequitur fructus de comodi, unde cum Psalmo praedicto nos legimus, Custodi innocentiam Sc vide iniquitatem, quoniam sunt reliquiae homini pacifico. Iniusti aurem disperibunt simul reliqui impiorum peribunt,vrrobiq;
pro reliquiae est dictio hoc loco posita significans nouissimum di s d.
Acharith Sc significatur homine iustum habiturum post hanc vitam aliquid reliquit mercedis,iniusto nihil reliquum fore, nihil superfuturum bonorum. Ita lic dicitur, Reuera tibi persistenti in timore domini est nouisis inarm quoddam hoc est, spes quaedam certa mercedis tibi in futurum repositae. aut merces ipsa tibi in nouissimo danda . Vnde non mal. sensum reddidit noster interpres, Qtii habebis spem in nouissimo, hoe est, per perseuerantia in timore Dei erit larescet in te sipes in illud quod tandem asseruieris. Aut habebis in nouissimo, hoc est, tande in exitu tuo id quod mouo speras,ut spes pro re sperata accipiatur. Aut cum iam tibi erit discedendum, habebis bonam spem decedes cum spe bona.& id quod es praestolatus non auferetur a te, non frustraberis tua expectatione sicut
409쪽
' bdin Lo elao sipiens es dirige in via animum tuum.
Nova mandata superioribus appositurus rursum ad audiendum
sapientiam inuitat. Est autem in hac sententia rectus ordo obsieruatus. Primum enim est ut quis audiat recta 5 salutaria monita. Secundum ut per audita fiat Capiens,ac postremum, sapientiam sequatur opus. Vnde tertio dicit, Dirige in via animum tuum, vel, Cor tuum. hoc est facit rectesii Redat. Facit in conuersatione tua recte ambules.
Noli esse in conuiu, potatorum , nec in coni sationibus eorum qui carnes ad vescendum conferuor. uia vacantes potibus cr anteu=mbola consumentur ci vestieturpannis dormitatio. SAlubris admodum monitio,& iuuenibus potissimum necessaria,qui
ex ipsa eorum natura maxime ad luxum & otium proni sunt jeseci; mutuo ad ebrietatem & comessationes inuitare solet, magnum sibi ad percipiendam sapientiam per hoc obstaculum praebentes, ac dedecus simul: inopiam conciliantes. Eil autem haec monitio longe treuior elegantior apud Hebraeos,qui habent ad verbum,Ne sis inter potatores vini,inter helluones carnis, Quia potatorvi helluo depauperabitur,lclaceris vestiet sopor. Eadem ergo est dictio quam interpres in priori ve su Vertit, qui carnes ad vescendum conserunt,& in posteriori dates symbola. Proinde per dantes symbola non significat eos qui in couiuiis exoluunt quod quisque debet,pro proportione expensaru, sed quos in priori veri dixit conferre carnes ad vesicendum. Symbolum enim dictio Graeca collatio dicitur, unde dare symbola hie dicit qui simul ad unum conuiuium carnes conferunt,qui scilicet non contenti sunt simplici apparatu, sed ad copiam conuiualem instruendam singuli suam portionem adserunt,ut variis epulis inexplebilem suam gula nutriant. Tales dicit consumendos paupertate scilicetvi inopia , quae luxum consequi solet. Et quoniam curam ventris ebrietate mi crapulam seq)iitti otium ac somnus multus,paupertate etiam hinc tribuit, subdens: Et vestietur pannis dormitatio, hoc est, homo qui dormitationi quae crapulam sequitur, deditus est, vestietur pannis laceris scilicet ac vilibus. Sic enim hic pannisci g, f;u Vestiri positum est,sicut Latine dicimus hominem pannosum. D. Cregor. lib. i . Moral. cap.rs locum hunc mystice accommodat ad detractores, exponens enim illud Iob. Et carnibus mens saturamini, sic habet Sciendum quoque est quod hi qui alienae vitae detractione pascuntur, alienis proculdubio carnibus saturatur Unde per Salomonem dicitur: Noli esse in conuiuij potatorum, neque comedas cia eis qui carnes ad vescendum conserunt. Carnes quippe ad vescendum coserre est in collocutione derogationis vicissim proximorum vitia dicere,de quorum illic poena mox
410쪽
ubditur.Quia vacantes potibus: dates symbola commentur. vestietur pannis dormitatio Potibus vacant qui de opprobrio alienae vitae a inebriant.Symbolum ver,dare est sicut unusquisque solet pro parte sua cibos ad vescendum, ita in confabulatione detractionis verba conserre. Sed vacantes potibus,sc dantes symbolum consiumentur, quia striptum est,omnis detractor eradicabitur. Vestietur aute pannis dornritatio quia despectui inopem ab omnibus bonis operibus mors sua inuenit quem hic ad alienae vitae exquirenda crimina, detractionis suae languor praeoccupauit. Haec ille,quae: Beda hinc mutuatus est in suis commentariis. iri di patrem tuum qui genuit te, ne contemna cam senuerit
Voniam a consortio ebriosorum facile separabuntur iuuenes sparentes suos audire velitri,quibus filiorum ebrietasti luxus maxime displicere solet,bene subiicit Audi patrem tuum & quo id magis persuaderet,addit qui genuit te,ut eius benefici consideratione filius intelligat sibi patrem audiendum,ut a quo habet quod sit,quique non potest non ipsi bene velle. Et quoniam iuuenes matrum salutaria monita contemnere blent maxime cum senuerint, quasi per sexum d aetatem non sapiant, nec videant quae sunt commoda, sibi cit. Et cum senueritnrater , tua ne contemnas, an scilicet te admonentem Tantum enim abest ut ob se su et aetatena eius monita negligere debeas, ut ea potius tum quia mater, turn quia senex sit audienda. Iuxta mysticum sensium monet haec sentetia ut audiamus 3 obediamus patri coelesti, qui nos& creauit& suo spiritu regenerauit,nec interim contemnamus matrem nostram ecclesiam eriam cum senuerit,ic iam progressu temporis exciderit ab ea pulcritudine virtutum,quam habuit in initio, quali in sua iuuentute primitiua ecclesia.
Veritatem emeo non vendere sipientium c doctrinam cris tez ntiam. Si ordinanda est haec sententia ut post verbum vendere sit distin
istio, te inde accusativi sequentes, appositive iungantur cum dictione Veritatem, Vipereos explicetur quam dicat Veritatem. Sunt qui hac sententia significari putant conducendum praeceptorem a quo veritatem distas nec parcendum ullis imptibus, sapientia comparetur, at sapientiam gratis impartiendam alijs,iuxta illi de angςlicum, gra bac uti cepistis,gratis date. Verum haec explicatio parum sibi constat.Nam quomodo sapientia emere licet ita et vendere, 'uomodo non licet ea vendere,ita nec emere.Simpliciter ergo accipi pollet in hoc sensu. Eme veritatem,hoc est,eam tibi compara et acquire,acquisitam autem noli vendere,hoc est alienare a te et abi;cere.Quie sensum secuti sunt Septuaginta,