장음표시 사용
101쪽
est apostolus veram paternitatem Abrahae tam respectu IncINcuncisorum quam circuncisorii. Et primo respectu incircuncisorum: dicendo ut sit pater omnium credentiu per praeputium, ut
ab ipso secundum fidem generentur oes credentes incircuncisi: utpote imitantes fide Abrahae adhuc incircuncisi.Et haec patemnitas sit illis utilis sicut fuit utilis fides ipsi Abrahe: scilicet, Virepui tur illis ad tutatiam. illorum credere,sicut reputatum fuit Abrahae patri. Eisit pater circuncisionis. Ex eadem re significata sit etia verus pater no carnalis sed spiritualis ci muncisionis: hoe
est circuncisorii. Non iis tantum quisunteae circuncisione.Corruptus est textus.Legendu est, Dis qui non tantum sunt ex circuneisione.Sola enim carnali circuncisione Abrahae secundum legem gaudentes illi sunt qui tantum sunt ex circuncisione: hoc est qui solum costant ex hoe op sunt circuncisi. Quos apostolus non coprehendit inter filios Abrahae:immo ad differentia talium dicit, Iis qui non tantii sunt ex circuncisione, subiungedo, Sed G iis quis mistur x simias sci ,quae est in praeputiopatris nostri , irata .superfluit verbum est. Ecce quorum in circuncisione est pater Abraham. Non sufficit enim ad huiusmodi filiatione o, sint circuncisi: sed oportetis imitentur fidem quam habuit Abraham in preputio. Haec vera paternitas Abrahae respectu utrorunque deducitur ex re cuius signaculum est circuncilio: scilicet iustitia fidei Abrahet in praeputio. Et dixit hoc ad excludendam proprietatem quam sibi Iudii usurpabant paternitatis Abrahae respectu ci rcuncisionis : hoc est φ Abraham sit proprius pater circucisorum. Ex hoc enim ς, non sussicit circuncisio ad hoc ut sit quis filius Abrahae, sed e,igitur imitatio fidei Abrahae, habetur ouod paternitas Abrahae non est carnalis, non est legalis secundum circuncisi nem, sed est spiritualis consistens formaliter in generatione filiorum in eadem fide: quae generatio Gmunis est circuncisis Se incircuncisis. Non enim per legem promissio Abrahae aut semini eiu/mi hares et set mundi. Coniunctio enim testatur m haec particula inducitur ad probandu praedicta: scilicet quod Abraham rati ne iustitiae fidei est comunis pater credentium tam circuncisbrum quam incircuncisorum .Et quum prius hoc probasset ex iustitia imputata Abrahae tepore quo erat in praeputio,inodo hoc probat ex promissione facta Abrahae iam circiinciso: ut arctius ad idem cogat Iudaeos. promissio siquidem haereditandi mundum facta legitur Abrahae, Gene. 11. in illis verbis, in te benedicentur omnes gentes In ipsius enim Abrahae semine scilicet Messia
102쪽
CAp VT IIII. 2yMessia,benedictet sunt uniuersae nationes, quu Messias prius per
fidem & demum per regnum costitutus est haeres,no terrae promissionis, non Asiae, no totius terrae,aquae,aut aeris, sed mundi. iuxta illud ,quem costruit haeredem uniuersorum. Et apte ex ad
impletione promissae haereditatis probatur paternitas Abrahq. nam in suo semine futurus erat haeres. ac per hoc illo modo co- probatur pater quo futura erat haereditas. Quu itaq; dicit imissio non per legem,non subauditur participium facta, sed partial cipium adimplenda: ut clare comprobat subiuncta ratio. assere euim pro ratione op promissio facta Abrahae de haereditate mul di non erat adimplenda per legem Moysi. dper i Ritiam ei, comunis tam circuncisis quam incircucisis ad imitatiouem fidei
Abrahae.Si enim qui ex lege haeredessunt. Ecce ratio partis negati-l uae: scilicet quod non per legem adimplenda erat promissio. Et est ratio ducens ad in ueniens,immo ad contrarium adimplent dae promissionis.Si enim qui ex lege,hoc est qui subditi sunt legi Moysi constituti sunt haeredes mundi. Exinanita est Mes. Ecce
inconueniens contrarium promissioni hqreditatis, euacuata esti fides qua fiunt dicta a veracitate. Abolita est promissio. Addiel promissio supra fide. fides enim spectat ad executionem promissionis: promissio aute prior est. Et propterea augedo incolae- niens dicit no solii euacuari fide,sed etia aboleri seu irritari promissione. Quomodo autem utrunque sequatur,manifestat sutal iungedo, Ox enim iram operatur. hoc est,tex enim punit.operari enim iram, est efficere vindictam. Et hanc actionem legis pro-j bat subiungendo. Vbi enim non est lex nec praeuaricatio. Supple imputatur ad poenam. Vtrunque horum clarii ex se est. nam mediulegis quo scilicet lex trahit homines a est poena Et experientia testatur quod in locis seu in actionibus exemptis a lege pr uariacatio non imputatur ad poena. Quocirca vis rationis cosistit inl hoe quod quia legis est punire, immo quia propriu legis est pu-l nire,ad lege spectat exhaeredare,indignos haereditate priuare ill los: ac per hoc ad legis actione consequitur non adimpletio promissionis. priuatis enim haereditate non est implenda promis sio.& sic exinanitur fides & aboletur promissio ex jppria actione legis. Ideo me ide.Supponit Apostolus sumicientem diuisione, aut per legem,aut per fidem adimplenda est promissio, & exesul se lege tanquam propria actione tendente ad cotrarium, inserti 1 sulcienti diuisione ideo ex fide. Et tamen subiungit accommodam ratione quare per fide adimplenda est promissio, sub-d iun
103쪽
,ungendo Vt secun tam gratiam frma sit pumissio omnis miai. Lex
scripta no solum minuit promissionem puniendo, sed etia non nisi secundum rationem debiti implet promissa: & hoc etia s hs subditis. Quo cotra fides queadmodu est dispositio hominis ad hoc ut deus illi promittat,ita est firmativa promissionis: ex iisde enim res firmatur ex quibus fit. Vnde quu promissio facta Abrahae fuerit ex fide, optime quadrat ut fide quoque firmetur executio Rursus quuita fides disponat ad promissione ut nouex debito,sed ex gratia fuerit promissio, cosequens est ut etiam adimpletio firmetur fide,ut sit firma secundia gratia: ac per hoe omni semini.Reddit ergo ratione quare ex fide,tangendo haec omnia. Dicendo enim ut secundum gratia,excludit debitu fides enim imputatur ad iustitiam secundu gratia. Dicedo aute firmast,tangit actum cog ruu fidei. Et dicedo omni semini, coprehendit tam sub lege qua sine lege: ut ipsemet declarat,subiungedo, Non ei qui . pro,quod,resertur enim seme neutri generis. Ex legees IM,sed rei qui . pro, quod,em fide est Abrahae qui pater es omniis
multarum gentium posui te. Verba haec sunt dei ad Abraha,scripta ibidem. su:e deum cui credidisti.pro,coram deo cui credidit.Non sunt verba haec sumpta ex Genesi, sed sunt adiecta a Paulo ad exponedum quali paternitate deus posuit Abraham patre multarum gentium. exponit siquide quod non paternitate carnaliquae est coram hominibus,sed paternitate spirituali quae est coram deo cui ipse Abraha credidit,positus est pater multaru gentisi. Haec est enim paternitas qua Abraha est pater omnium credentium.Qiu vivificat mortuos, vocat ea qua non sunt tanquam ea quae sunt. Si verbum verbo reddendum est,tegendum esset,& v , cat non entia tanqua entia. Primu horum duorum scilicet qui vivificat mortuos miraculum significat rei gestae: quoniam tueuiuificauit ad generadum tam mortuum corpus Abrahae quam mortuam matricem Sarae. hoc enim suit quit deus dixit,patrem multarum gentium constitui te. Alterum vero scilicet & vocae
non entia tanqua entia ad promisibs filios multarum gentium spectat.inter eos enim quida futuri erant filij secudum carnem,
quidam vero noni& tamen deus vocat no entia tanqua entia,vocat non filios Abrahae laquam filios Abrahae: ut in hoc ipso significetur paternitas spiritualis. Qui cotrastem iustem eregi At. Graeci textus non omnino concordant in verbis. veruntamen sensus
in idem redit legendo, mitranubem in Pr credidit rut ferae
104쪽
pater miorum grauium. Significatur enim ad literam quod praeter spem naturae credi dit se sore patre multaru gentium in spe diuinae promissionis. Vbi occurrit quaestio quonam pacto Pau- Ius nunc dixit Abraham patrem omnium nostrsim, quia pater multaru gentium positus est, loquens proculdubio de paternitate spirituali,modo autem eunde Abraham dicit fore patrem multarsi gentium mediante generatione carnali. nam proculdubio de generatione carnali loquitur,quum dicit quoci praeter spem in spe credidit,imo de expresse subiungit de mortuis corpore eius & vulva Sara .ssi Solutio est quod Abrahae paternitax1piritualis adimplenda praecipue erat perfide Christi.Christus autem secundum carnalem generationem,promissus erat filius Abrahae per Isaac.& propterea ad paternitate spirituale Abrahae exacta est fides carnalis generationis Christi ex Abraha per I a Vnde haec duo no sibi inuicem aduersantur,sed magis cohaerent: ut ex hoc quod sperabat generando filium se futuru patrem multarum gelium,intelligamus quod sperauit generando Christum se fore patrem omnium credentium. Secundum quia dictum est G.Superfluit ei. Applicat Apost ad spem Abrahae,quum nonaginta noue esset annorit,ea quae loge ante fuerant reuelataeidem. Et ad hoc significandu dicit secundu quod dictu est hoe
est secundum quod dictu fuerat praeterito tempore. Sic erissemeis tuum. Haec verba fuerunt dicta a deo Abrahae. .Is. praemitte te,suspice coetu,& numera stellas si potes. his enim dictis subiunxit sic erit semetuv.f.innumerabile ad similitudine stellarum sicut stella eueli O arena maris. Hae sex dictiones superflue sunt. Et non infirmatus est infle.Superfluunt verbum est & praepositio in. e considerauit.Continuanda est oratio. Et no legedum nec, sed non .Ita quod textus est, Et non infirmatusfide nou confiderauit corpus susi emortuis, quum iamfere centum esset annoru, mortua vuIuam Sententia est clara legenti historia seripta Gene. 17.Mi .de intelligenti op est sermo de mortuo quoad generandu, Senomie vulvae no pudibundu muliebre,sed quae a medicis vocatur matrix intelligitur. At si obiiciatur contra haec Pauli Verba non eosiderauit emortuu corpus,&c. quod Abraha contaderauit hγ. nam scriptum est Ge. r .qubd Abraham audita promissione fili j ex Sara cecidit super faciem suam &risit,& dicein corde suo,nunquid celenario nascetur filius, & Sara nonagenaria pariet In quibus verbis apparet Abraha minus credidisse considerando hecies solutio est quὁd Abraha ab initio illius re-
105쪽
uelationis non perceperat esse reuelationem asserti iram:& propterea contulit secum reuerenter tamen) impedimeta naturaeta in sequam in Sara. cotulit aute non minus crededo aut dubitando de promissione dei, sed percontando sensum diuinorum verborum an vere ad significandu hoc quod sonabant dicta ensent.Cuius signum est quod subiungit scriptura deum postea dixisse vere Sara uxor tua pariet tibi filium.& tunc Abraham non considerauit ut dicit Apostolus,&c. Ita quod verba Apostoli refexeda sunt ad lepus completae reuelationis. In repromi hone. pro,
in promissione,seu ad promissionem. Etiam dei non basitauit diffssentia.Ex subiunctis verbis,ideo & reputatum est illi ad iustiatiam,habetur quod hic est sermo de promissione scripta Gens sis is . quando dictum est ei, sic erit semen tuum. 8c credidit Abraham deo,& reputatum est ei ad iustitiam. Postqua enim c5- mendauit fidem Abrahae absque alia vacillatione quum 99. es.set annorum, mendat modo fidem Abrahae etiam absque vacillatione. quum longe prius fuerat ei facta promissio quod semen eius foret innumerabile sicut multitudo stellarum. Et adiunxit hanc commedationem,ne sorte commendatio posterioris . fidei interpretaretur minoratio prioris fidei: praesertim quia posteriorem fidem commendauerat, recolendo priorem reuelationem. Ad excludendam itaque hanc sinistram interpretationem,commendat magis fidem Abrahae in prima promis.
sione seminis eius innumerabilis.vnde & plus dicit subiungendo, Sed conforirtus est e. Ibi dixerat,non infirmatur fide: hie dicit consortatum fide. Mans gloriam deo. Ipsum credere deo est dare gloriam deo tanquam veraci & potenti adimplere. Plenis smesciens. pro, certus factus, seu certificatus, quod quaecunque promisit deus, potens est & facere. Et insinuatur per hoc quod visio haec non fuit simplex visio, sed cum effectu certificationis potentiae supernaturalis dei specialiter ad impledam illam promissionem.Abraham siquidem ante illam visionem certus erat de potentia dei supernaturali in genere, sed tunc certior est essectus in specie desupernaturali potentia dei respessii illius promissionis adimplendar. Iiso reputatum est illi ad iusAtiam. Nous autem scriptum tantum propter ipsum,quod imputatum est illi adiu-pitiam,sed propter nos, quibus imputabitur credentibus tu eum qui suscitauit Iesum Christum dominum nostrum a mortuis. Repetit fide simile fidei Abrahae esse non respectu cuiusciique crediti, sed Iesu Christi resuscitati a deo. Et rationem rei creditae subiungit. Qui
106쪽
st οἰ ira litis est propter delicta nostra.hoc est, qui traditus est mortia deo,a seipso propter delicta nostra delenda. iam enim dictuni est quod sanguis Christi est pretiu redemptionis nostrae a seruitute peccati. Et resurrexit propter inidificationem nostram Nisi Christus resurrexisset no fuissemus nos iustificati a peccatis nostris, quavis mortuus fuisset & soluisset pretium pro nobis:quoniam non credidissemus. Sed ex eo quod resurrexit credimus: ac per hoc peruenit ad nos iustificatio,& propterea dicitur quδd resu rexit propter iustificationem nostra: hoc est propter hoc ut pes ueniret ad nos iustificatio. Et aptissime imitatores fidei Abrahet imputati ad iustitiam remissiuam peccati, subrogat credentegin deum per mediatorem Iesum iustificantem nos a peccatis: ut fides fidei,imputatio imputationi, & iustitia iustitiae respodeat.
CAPUT V. Intificati igitur ex fide. Declarata illa particula, iustitia enim
dei reuelatur in eo,declaratur modo illa alia ibidem proposita ,scilicet virtus seu potentia enim dei est in Iutem omni credenti:tractat autem hoc usque ad capitulum nonum. Vnde dein principio huius capituli proponit salutem in quatuor bonis quae habent iustificati ex fide per Iesum Christit,tractaturus petnaec capitula, haec quatuor bona quae habemus per gratiam annuntiatam euangelio.in hoc enim manifeste apparet quod euagelium secundum rem euangelizatam potentia dei est in tali
tem omni credenti .Pacem habeamus. pro,habemus d deum. Hoc
est primum bonum ex quo constat salus iustificatorum ex fiderex statu siquidem inimicitiae ad deum , transiati sunt in statum pacis ad deum: ut scilicet vivant cum deo tanquam pacem hahentes: ut solent vivere homines apud principes ad quos habent pacem. Per dominum nostrum Iesum Christum. Declarat m diatorem pacis per quem Libemus.Legendum est habuimus :&deest coniunctio &. Ita quod legendum est, Per quem O habuimus accessum,seu aditum.Declarat Iesum mediatorem no solum pacis iustificatorum, sed etiam accessus seu aditus in ipsam gratiam iustificationis: vi intelligamus unum atque eundem mediatorem in via & in termino, hoc est in accessu & in pace subsecuta. Per Mem, pro fide. Explicat siquidem modum accessus fuisse fide. Ita quod per Iesum ut mediatorem,fide, hoc est cre- dedo, habuimus accessum Dinatiam istim.siustificationis.Iam
enim dictu est quod ex diuina gratia lides imputatur ad iustificationem, & propterea fide aditu habuimus in gratia istam iu
107쪽
stificationis. in qua stamus. pro,stetimus.Paulus In persona Iustiscatorum perseuerantium loquitur,connumerans se illis ut vere
erat unus ex illis no absq; mysterio: sed ut percipiamus qubd de iustificatis similibus sibi verificantur haec quatuor bona,& non de impersectis qua uis iustificatis: ut hinc quilibet Christianus discat quantu sibi deest iustificationis persectae.conleplando enim haec iustificatoru bona,videmus impersectiones nostras. Et, Hamur inmatoria torsi dei. Superfluit filioru. Secundu bonu ex quo stat salus credetium quod habent iustificati est hoc. s. gloriari in spe gloriae dei. Et directe gloriatio haec respicit coelestis patriae gloriam,quam iustificati sperant. illa enim proprie est gloria dei quae speratur a nobis. Ita quod hoc secundum bonum non solum comprehendit spem diuinae gloriar adipistedet in coelesti patria,sed etiam gloriatione & velut iactantiam quandam nostra in tali spe. In qua gloriatione significatur securitas as
quendi rem speratam. Nonjelum aluem.Supple hanc gloriatione habemus. sed O gloriamur in tribulationibus. pro, amictionibus.
Ecce tertiu bonu salutis nostrae quod habet hie iustificati. fgloriari in asilictionibus. Prima gloriatio est respectu futuret in alia
vita selicitatis,hax aute est respectu praesentium malorum pCznae. Rursus prima gloriatio est ratione animς sperantis:haec autem est ratione corporis & reliquoru exteriorum bonoru. In
nuat siquide Apostolus per haec φ gloriatio iustificatorum quoad bona animae respicit futura gloriam: quo ad bona vero cor poris respicit praesentem afflictionem. ita φ non gloriantur de bonis corporis aut exteriorum rerum,sed Je afflictionibus tam in corpore quam in rebus.scientes. Manisestat utranque gloriationem dupliciter. Dex parte spiritus sancti, de ex parte fili j dei. Manisestat autem rationem quod gloriatio utraque non est vana,sed est bene fundata,firma & certa. Procedit vero primu d clarando, artificioso progressit inchoans ab assiictione quae est materia secundae gloriationis:& transiens per spem quae est materia primet gloriationis,& perueniens ad cnaritate dei per spiritum sanctu,quq est ratio stabilies utranque gloriatione. Vide singula. 2uod tribulatis. pro,afflictio, patientiam veratur.Intellige
materialiter & occasionaliter.afflictio enim materia est patientiae,& est occasio ut patientiae virtus exerceatur: sicut copia reruest materia liberalitatis,& occasio exercedae liberalitatis. Patre tia aute probatio . vi causa effectu.Siue probatio sumatur pro
experimetum facer siue pro illius termino,qui est laudatio seu
108쪽
eommedatio.patietia siquidem utrunq; essicit:na Sc expeAmentum facit animi patientis,& probatum seu laudatu reddit antiamum sufferente Probatio verostem. occasionaliter cosortando&augedo sperprobatus enim animus,& roboratur & augetur in spe gloriae dei.Spes aute non confundit.pro,non pudefacit. hoc est no assicit hominem verecudia,non facit ut pudeat homine suae
spei. Ad hoc enim tendit vis progressus: na diligenter intuenti, artificio se Paulus reduxit utranque gloriationem ad spe. Et de ipsa dicit quod no facit hominem pudere,proculdubio suae spei. uuia eburitas. pro,dilectio ei diffusa.pro,effusa,estu cordibus no- stiris siritumsanctή qui datio est nobis. Essiceret spes ut puderet nos spei qua habemus de gloria,nisi haberemus firmitatem nostri spei. Huiusmodi aute firmitas ut possim' assequi gloria dei, pedet ex amore dei erga nos:certum est enim qubd deus potest α scit comunicare gloria sua nobis: sed in hoc pendet totum an velit illa nobis. quod est amare nos ad illam. Et propterea soludum spei fundamentum ex dilectione dei erga nos manifestave dicendo quia dilectio dei. Et quonia dilectio dei erga nos,distinguitur secundum genera bonorum quae nobis vult deus alia est enim dilectio qua vult deus nobis bona naturalia, & alia qua vult nobis bona supernaturalis gratiae & beatitudinis ideo ad differentia dilectionis diuinae qua codita sunt corda nostra, subiungit:effusa est in cordibus nostris, hoc est,iargiter collata est
secundum suos effectus & similitudinem,in cordibus nostris, in intimis animarum nostrarum. Et modum effusionis subiungit: dicendo per spiritum sanctu,no per spiritum naturae. Et ne ambiguum quid aut inopinatu su iceris,subiugit qui datus est nobis acceperat siquidem Paulus sicut& alij apostoli & iustificati
perseuerantes in principio ecclesiospiritum sanctum cum tanta donorusupernaturali uaffluetia, ut experiretur in seipsis dilectionem dei effusam in propriis cordibus,tum in multis donis su- Iernaturalibus,tum in praecipuo dono similitudinis dilectionis ei: hoc est dilectionis eorum erga deu.Vnde patet quod prima fundamentum spei explicat dilectionem dei erga nos, large es- fusam in nobis per spiritu sanctu habitante in nobis:in quo clatrditur reciproca dilectio nostra erga Deu tanqua pars effusionis. Vt quid enim christia, qua adhue infirmi essene.Dictio interpretata ut quid ,anceps est ad adhuc vel etiam seu praererea. Et quod dicitur quum adhuc infirmi essemus,verbu verbo reddedo, legendum est existentibus nobis infirmis. Quo fit ut varia sit textus
109쪽
interpretat; ouum quidam legunt,adhuc enim Christus exi nentibus nobis infirmis. Et referunt illud adhuc ad participium existetibus: ita quddsensus est,quia Christus existentibus adhuc nobi; infirmis. Alij autem legunt: praeterea seu etiam seu amplius enim Christus existetibus nobis infirmis. Et est sensus:pter hoc quod diximus de dilectione dei erga nos per spiritum sanctum, subest alia ratio: quia Christus existentibus nobis infirmis, &α Uitata dicitur dictio haec in hoc ultimo sensu, quu cotinuatur
ratio rationi'. quemadmodum scriptores Latini ututur praeterea
seu amplius seu etia. Et sensu meo satis quadrat huic loco. addit enim ad idem rationem ex parte Christi rationi dictae ex parte spiritus sancti.Clarior tamen lectio esset,si legeretur: praeterea quia Christus existentibus nobis infirmis: hoc est impotentibus proculdubio secundum anima ad opera salutis.Secundi; tempuri Dictio interpretata tempus,plus significat quam tepus: significat enim tempus opportunum: eo modo quo dicimus de aliquo, qui quum oportuit tum aduenit,quod venit in tempore, significantes quod venit tempore congruo,tepore quo Oportuit. Intendit enim & significat Paulus quod Christus tempore congruo,tepore quo oportuit ita quod nec tardavit nec praeuenit) redemit nos morte sua Pro impios mortuus est. Collige tres conditiones, prima est indigentiae humanae, significatae per infirmitatem si cunda est congruitas temporis: & tertia est impietas hominum. Et appellantur homines impij impietate versus coeleste patrem& patriam. Vix enim pro iusto quis moritur. pro, morietur. Librat Paulus pro impiis,ex eo quod rarus inuenitur qui moriatur pro iusto:& si rarus aut nullus inuenitur qui moriatur pro iusto,co- sequens est ut nullus inueniatur qui moriatur pro impio. Nam pro bono forsitan quis audeat.pro,audet, mori. Vniuersus iste sermo intra latitudinem mortis voluntarie subeudar pro altero homine, intelligendus est. Ita quod duabus conditionibus vallatur. Altera est ut quis eligat mori, & hoc ad disserentiam praelianti ut praeliantes enim non eligunt mori,sed pugnant ut vincat, maletes euadere si possent.Altera est ut eligatur mors pro altero,hoc est salute alterius: propterea enim dicit'rarus aut nullus est qui pro iusto moriatur: pro bono autem ,hoc est pro viro autem
non sola iusto,sed etiam supererogationis bonis praedito, sors ta inuenietur aliquis audens eligere morte: verbi gratia i saluado Elia forte inuentus fuisset eliges mori,sed pro saluado homine quocunque iusto vix inuenietur qui eliget mortem. Et in hoc
110쪽
commendatur Christus qui elegit mori,non pro bono nec pro
iusto,sed pro impiis. Commendat autem charitatem suam deus in nobis. pro in nos.Vim rationis intentae, narrato facto Christi explicat,il, hac etiam alia via dilectionem suam erga nos deus commendat. In priore siquidem ratione declarata est charitas dei erga nos penes intima in nobis:in hac autem ratione declaratur penes extrinseca, qualis est mors Christi. Quoma qui; adhue peccatores essenim secundi. tepus,Christuspro nobis mortuus 6P. Manifesta
est charitas haec & manifestata amplius ex dictis. Et superfluutillae duae dictiones secundum tepus. Multo igitur magis nune iusiscatit anguine ipsus. Ecce alterum fundametum spei satis clare deductum in litera. Ad spem enim spectat quod dicitur,aab immus ab ira. hoc est a vindicta ultimi iudici j . Per ipsum. Si enim qua
inimici essemus,reconciliati sumus deo per morte tu eius, multo magis recocibati salvi erimus in ,ita ipsiM. Collige prudens lector quatuor nomina humani generis in hac ratione. appellantur siquide infirmi,cotra potentiam:impij contra bonam voluntate: peccatores,contra rectitudinem mentis:& inimici,cotra statum in quo conditi sunt. Et multiplicat argumenta mam ubi prius argumentatus est ex contrarietate qualitatum nostrarum penes hec
quod si pro infirmis,impiis, peccatoribus ac inimicis,&c. modo colligendo arguit ex contrarietate mortis & vitae ipsius Christi: quod si mors Christi tatu valuit pro inimicis, multo magis vita Christi qui resurrexit valebit pro ia reconciliatis ad salute aeterna qua sperat.Hoc est enim solidum spei nostrae funda metum. Nonselum aute. Respectu duplicis gloriationis antedictae de fundatae dicit non solum intendens siquidem adiungere quartum bonum quod iustificati ex fide habet, continuat dicendo non solum autem,scilicet gloriamur in tribulationibus. Sed Cr glori Hur tu deo. rtia haec est gloriatio. Ita quod primu bonii prouenies iustificatis,est pax ad deu:& huic adiungitur triplex gloriatio.prima in spe gloriae dei: secunda in asilictionibus:& tertia in deo. Et per haec constituuntur quatuor bona iustificatorum per quae Euangelium potentia dei est ad salutem efficiendam. n- tu aute dissert gloriatio in spe gloriae dei a gloriatione in deo, quatu dissere gloria dei a deo,quatu distat effectus a causa: nam qua speramus gloria det,effectus dei est: utpote ipsa coelestis patriae beatitudo:gloriatur aut iustificati no solii ratione speratae beatitudinis,sed rone ipsius dei in quo totius salutis summa co-
sistit qui est pro ipsis. Ex his talibus tamque magnis bonis iustificato