장음표시 사용
231쪽
n is est, & eontra iudicium & contra desipectionem in Iateria eibi.& similiter in materia dierum.Et propterea omnia hic Paulas complectitur, mostrans uniuersa haec quatuor posse absque eccato fieri modo referantur ad deum.α Et quod hoc sit verit. eclarat ex similib' scilicet vivere & mori. Possumus enim tam 'morte uti relative ad deu, & pari ratione possumus& m ducare & abstinere & discernere & aequare d s. ti relati-ue ad deum.Minus dico,quoniam Paulus non laquitur deps a Ae facto Et merito: quoniam loquitur in prima person ,
litelligamus quod de sibi similibus hoc est in dei gratia&cha- sti isti, i loquitur: tales enim se & sua omnia dedunt de Et propterea de hi s dicit, enim nostro sibi minit et nem.
eL se Mest dictu quod nullus nobis similis, nullus ve- la similiter nullus eligit mori propter se, sed propter Mori m. Et iuxta hunc sensum intellige sequetia. Dueemm 'FI Jhinino ,issimust sue morimur, domino morimur. Ex quo nostram propter deum diligimu&, cons uens est quod nosipsi sumus non nostrimet sed domini. Quod iust fini ipsius Christi. In boe enim Christin mortuus est r
surrexit ut O mi in m ct mortuorum dominetur. Ex utraque viaendit Paulus nos esse Christi, prius enim conclusi ex lino
ra od Christus ad hoc ipsum mortuus est & recturrem utarim mus sit vivorum atque mortuorum.Aduerte quod in textu
latino post resurrexit: deest & reuixit.Quod adiunxit Paulus,3 Mandum quod non surrexit iterum moriturus quem-a-rigum Laetarus: sed quod resurrexit ad hoc ut remueret.: Disem tuum' Declarata immunitate affectato in niuersis his quatuor, rationem communem adue s omnes tam iudicantes quam spernentes in utraque mat
232쪽
stemur Christi iudicio quo ad poena vel praemium. non omneg: aute stabui sed quida sedebunt,& quida stabunt quo ad discunsione. Quoru enim merita omni sunt exceptione maiora ,sedebunt: mediocres autem Se impersecti ut pote discutiendi non sedetes sed states praedicuntur. In relatione ergo ad poenam praemium Paulus loquitur.Scripti: est enim. Esa. 4s. Quo ero dicis dominus.Vbi textus habet in memetipso iuraui.Sed ille est: quia
iste erat iurandi modus tune temporis. homines enim iurabat, vivit dominus: leus autem iurat per seipsum,vivo ego. Reliqua Gnt clara. Quoniam mihi Aectetur omnegens, o omnis lis a confrebitur deo. Itaque unus isque η rum prose rationem reddet deo. Ponergo amplim inuicem i dicemus. Sed hoc iudicate maris. Pometu a m instruxit in infirmitate fidei cauenda esse iudicium temerarium & despectionem modo instruit ut caueant ab executio. ne operis habentis annexum scandalu. Et continuat iudiciu iudicio.Non exerceamus iudicia personaru, sed iudicate hoc potiu , sed transite ad iudicium operis. Et explicando qualis operis subiungit, Ne ponatu ossendiculum fatri velscandalum. Inter offendiculum & sicandalu nescio differentiam nisi Graecae& La tinae dictionis .Et propterea Latine legendum censent. ensi nem tri vel ossendiculum. ut offensio reseratur ad opus faciens statim impactione offendiculum vero ad opus quod potest parere impactionem. Quum enim aliquis pratentibus infirmiuruos nouit scandalizari ex sua comestione comedit, ponit offenonem.quum verὁ absentibus talibus hoc facit, ponit offendi.
culum.quoniam in primo casu simul est actus & OGnsio in se cundo autem potest sequi & non sequi impactio. Et dicendo nepotiatis, explicat quod non de credere aut iudicare,sed de ex cutione operis loquitur. hactenus enim tractauit actiones animi quae sunt credere iudicare,& spernere: modo autem descendit ad facta. Scio confido.pro, Sc persuasus sum an domino Iso, quia.pro .quod nita commune per ipsum.Determinat Paulus se se
elidum Christi scientiam noste nihil esse commune, hoe est immundu. Utitur vocabulo apud Hebraeos solito,ad significanduimmundu: ut etiam hinc perpedamus de qua materia loquitur. Dictio aute interpretata per ipsem,anceps est ad per ipsum, Vel per se. Et si legitur per se, resertur materia. Et est sensus nullus cibus nultu tempus est immundu per se: hoc est secundu se.om nis em ereatura dei bona est.Si aute legitur per ipsum resertur
Christus. Et est sensus quod per Christa nihil est immsidum .d
233쪽
nauit siqvide Christus omnes hac libertate legallu: & nullisi cibum vetuit,nultu tepus discrevit. Nisi ei qui existimat aliciniit comune esse,illi eommune est.Secudum se seu per Christum nihil huiusmodi est immundu:veruntamen ex conscientia alicuius reputantis aliquem cibum immundum,illi redditur immundus. Ita quod absolute nullus cibus est immundus,relatus autem ad c
scientiam existimantem immundum,aliquid est immundu illi. Cibus enim non propter conscientiam redditur immundu'sea illi redditur immundus,redditur illicitus ex propria conscietia. Hinc habes a Paulo quod conscientia erronea ligat. Et in promptu est ratior quia habet illud pro illicito.Si autem propter cibum. Monet quadruplici ratione ad id quod prouosuit.sne ponatur offendiculum fratri .Prima ratio ex parte dilectionis debitae fratri se tenet. si autem propter cibum. Frater tum contristatur,ram nonsecundum charitatem ambulas.Et est sensus,Si propter tuum cibum indisserente frater tuus infirmus fide contristatur, tanquavidens aliquid illicitu,tu qui non curas de tristitia eius,non ambulas secundum dilectionem,qua debes prosequi fratrem,qua debes cauere ne tristitia illum assicias. Tristitia enim quoddam malum est. Noli cibo tuo idom perdere. pro,ne cibo tuo illum perdas .pro quo Christin mortum est.secunda ratio ex parte dilecti nis exhibitae fratri a Christo,se tenet. & comemorat dilectione tanta ut pro illo mortuus fuerit:aperte monens quod redeptum tanto pretio quantu est mors Christi, ne perdas ob tam minis mam rem,scilicet cibum .Perdi autem dicitur vel propter peccatum scandali passivi,vel propter periculu apostasiae.Huiusmodi enim infirmi post tristitiam prorupunt in temeraria iudicra: de quandoque retrocedunt ἱ fide, existimantes Christianos no secundum deum vivere. Non ergo blasthmetur bonum nostrum .pro, vestrum. Tertia ratio ex parte status quia scilicet status Christianus est regnu dei simitur.In qua artificiose vertit Paulus rationem Christianoru libere viventiu aduersus eos. Tuebantur enim libertate vitae suae ex eo quod inchoaverat tempus regni
dei quod est liberum ab omnibus huiusmodi legalibus, & propterea tanquam regno dei utentes,libere vivebant. Retorquet Paulus ratione ex parte regni dei aduersus eos,tum declarandom regnu dei principalius costat ex internis virtutib', & secuda. io habet limoi libertates cibi & potus: ac per hoc ut vacet iis in
quibus substantialiter cosistit regnu, & no huiusmodi an ex sἶ velut accidetalibus libertatibus Tum declarado vitandu esse
234쪽
pesculum Infamiae,imo blasphemiae in statum Clis stIanu taudientes siquide quod praetextu regni dei vestimini quibuscunque, vituperant,imb blasphemant regnum dei,tanqua regnum cibi, & potus. Unde ad vitanda hanc blasphemia monet ut abis stineant potius quam tali libertate viantur. Non est enim regnum dei sea oe tu non consistit substantiale regni dei in libertate. seu potius in usu libertatis escae & potus indifferenter. dius 7ilia,sed substatiale regni dei est iustitia reddens unimique debitum. Et pax. tranquillitas sine oecasione perturba di quecunque. Et gaudium. Haec enim tria interna, scilicet iustitia toti nens omnem virtutE,& pax tolles omne perturbationε, tam intus quam extra,&' gaudiu non seeulare, sed Iustiritosancto. perfici ut substantia regni dei,tam in singularibus hominibus, qua in collegiis.Appellatur enim regnum dei quo deus regnat in nobis.c stat siquidemininternis virtutibus regnat in nobis,& per ipsas simus partes regni dei. sini enim in Me. pro, in his, scilicet iustitia . pace, & gaudio in spiritu iancto. ruit Iriso inlacet δεο, probatin est hominibus. Ecce probatio quod in his eosistat regnum dei. Regnum liquide dei & gratum est deo,& probatum hominibus. utranque aute conditionem habet qui in his seruit Christo. regnum igitur dei in his consistit. Itaque qua paci suntsecte. mur. Quarta ratio sumitur ex parte operis diuini: hoc est ex parte mutuae aedificationis ae pacis.Mutua siquidem aedificatio est opus dei: ad quod seruandum incumbere debemus. Quod directe destruit qui eandalizat. Huius itaque rationis primo quod est illud opus dei sub specie sectandi declarat: dicendo, itaque
quae pacis nant sectemur. Et ouae ad eationu sunt inuicem eustodi min.Supei fluit sunt i5c custodiamus. Legendum est, Et quae adi eationis mutue.subauditur enim sectemur. Noli propter escam δε- struere regnum M. pro,ne propter escam destruas opus dei, scilicet aedificatione mutuam ae pacem. Et quum omnia opera tam naturae quam animae sint opera dei,singula rissime tame mutua
aedificatio ae pax appellatur opus dei. tum quia hoc est propriudiscipulorum C hristi: dicente ipso,in hoc cognoseent homines quod discipuli mei eritis,&e. Tum quia pax est etiam propria ipsi r dicente ipsomet, pacemnaeam do vobis. Omnia quidem sum munda.Si superius dicta perspiciantur, Paulus dixit & om nia esse licita tam quae firmorum quam quae infirmorum sunt:& nihilominus prohibuit multis rationibus firmos quidem a suae libertatis usu propter standalii,& prohibuit infirmos a indi
235쪽
236쪽
.tatis absque disceptatione non seipsos iudicent, non sibiipsis
ius dicant iustificando seipsos, sed relinquant iudicium deo. &sic non solum bene,sed beate agent.Qui autem diserenit .inter cibum & cibum. Declarat quid miserum euenire potest isti, i firmis. Si manducauerit. quod reputat illicitum. Mamnatus est. Ecce miseria. Quia non ex fide. O mne autem qood mu est ex fide. peccatum est. Non caret quaestione haec Pauli ratio eo qu8d multa opera humana non ex fide fiunt, & tamen peccata non sunt. Quum enim Gentiles reddunt deposita aut debita creditoribus,& limitia alia opera bona ex suo genere exercent, non peccanti tamen non ex fide operantur.es Solutio est duplex. Altera quod non ex fide,potest sumi negative vel contrarie: obi ctio autem procedit intelligendo negative:Paulus autem imtendit contrarie. Infirmi enim fide, contra dictamen fidei suae comedunt quae illicita reputant.& propterea absque dubio peccant.C Altera est sumendo non ex fide negative, in genere tamen operum quae debent procedere ex fide. Ita quod sensus est, omne quod debet procedere ex fide, & non est ex fide, peccatum est. Et hic sensus est magis literatis: quoniam non trahit
negationem in contrarietatem, & quadrat materiar: uniuersus
siquidem huius capituli sermo est de operibus natis ex si te pro cedere.libertas enim ab immundis & discretio inter mundum& immundum,ad fide manifeste spectant. Quocirca quia huiusmodi manducare procedere debet ex fide,& non procedit ex fide, peccatu manifeste est. Et simile est uniuersas ter de omnibus quae debene ex fide procedere. Vnde patet cessare obiectionem de operibus bonis secundum suu genus quae exercent Geretiles. nam illa ex recta ratione suapte natura procedunt,etiamsi fides non adiit. C Aduerte prudens lector haec Pauli dicta intelligi de illicitis secundum completam rationem illiciti, hoc est quod huiusmodi infirmi reputent aliquos cibos seu dies illicitos secundum completam ratione peccati: quod latum modo
est peccatum mortali. Si quis enim reputaret illicitu ut veni Ie,& tamen comederet, non nisi venialiter peccaret. Et similiter intellige de ponere offendiculum formaliter secundum propriam rationem scandali ad ruinam mortalem alterius. Patet autem hunc esse senium Pauli, ex eo quod manifeste dicit,ne perdas illum pro quo C hristus mortuus fuit. Et rursus: qui au- em disternitri manducauerit,damnatus est.
237쪽
DYbem Mautem nos. Proposuerat in principio i κ.infirmum fide assumite no addi iudicationes disceptationum: & tra etatis particulis citeris,declarat modo illam quae sit pererat .Lassumite.Tractat aute hanc particulam in prima persona pluralia teritum propter dissicultatem actionis, tum ad discernendum perfectiores ab aliis: ut intelliseremus praeceptum hoc ad viros dirigi persectiores: unde seipium aliis conumerans no ait, bene facimus, sed debemus: ad significandum no spectare ad bonum supererogationis, sed ad debitum.firmiores .pro,potentes spiritu& actibus virtutum.Imbecillitates. pro, infirmitates. In imorum.
pro impotentium. Appellantur infirmitates impotentium non aegritudines corporu invalidorum,sed aegritudines animi, quibus subiiciuntur minus spirituales,& minus praediti virtutibus, quales apparet innumerae inter oues Christi. Sre.pro, portare. quod multipliciter adimpletur: quandoque tolerando,quadoque copaliedo, quandoq; opem serendo verbo & exemplo , vel etiam opere.Et non nobis placere. Deest ipsis. Legendum est,Et non nobisi splacere. Duo osticia debita Paulus indicit per-Dὴioribus. Alterum est affirmatiuu.sportare infirmitates inualidorum. Alterum est negativum .s& non nobisipsis placere. Et adiunxit hoc negativum,quia eius contrarium praestat impedi- metum praeceptae affirmationi: displicet siquidem nobis nat
taliter alioru desectus:& ideo si quae nobis insunt placita, pro sequimur,non portabimus aliorum desectus.Ad tollendu itaq; impedimentu portandi alioru infirmitates,optimii adhibuit remediu non sequiquet nobis lunt placita.Utrunque horu difficile est insuetis operibus adimplere:& tamen est deumtu.ν Quisqvistrum. pro,nostrum. Retrogrado ordine haec duo prolaquitur Paulus.Proxι mosvo.Superfluit suo. Placeat in bonum ad ad cationem. Declarat quo sensu dixit nobisipsis no placeamus in huiusmodi toleratione infirmoru: & eontra no nobisipsis placere, dixit m unusquisque nostrum placea proximo.In quo docet stadium nostru debere esse in huiusmodi ad placendum proximo,
etiam si nobisipsis displiceat. a Ueru duo grana salis apponit.
Alterum ex parte materiae,dicedo in bonum: ut intelligamus iamatella bona,vel lalte non mala,relata tamen ad bonu placet
dum esse proximo, ita lactio placentis non sit mala,sed bona. Alletu est,ad aedificatione, praeter bonum actionis in is,habeat
quoque-sit utilia ad aedificatione: huc enim tedit toleratio ὁ
238쪽
sectu utvt. sit utilis ad aedificatione. Et cu hoe sit bona 8c places proximo. Etenim Cimpus non sti placuit. Probat dictum exemplo Christi.ω cur1emptum est. Hal. 69. Improperia improperan iatibi,ceciderunt.pro, inciderunt,super me. Et asseruntur haec verba
in persona Christi directa ad patrem. In quibus manifeste apparet Christum non elegisse ea quae sibi placebant, sed quae summe displicebant,ad aedificatione ecclesiae. Et est sermo de plac re & displicere secundum naturalem affectum voluntatis. Sic enim dicimus morte, flagella cruce, opprobria,& reliqua huiusmodi displicuisse Christo: quae tame dilectione summa propter nostram salutem elegit & quaesiuit pati. Quaecunque enim seripta si ni.pro,praescripta sunt d Miba doctrina scripta sunt.pro,praescripta sunt.viper patientiam.in malis. Et consolationem .in bonis, Scripturarum. hoc est,in scripturis sacris comemoratam seu doctam. Spem habeamus. Ecce finis doctrinae sacrae:confidere in Deo tam in aduersis quam in prosperis. Teus aute patientia Cr solati . pro,consolationis.Adiungit Paulus preces ad Deum pro Romanis ad esse tum adimplendi hoc mandatum, &ad propositum inuocat Deum actorem patientiae necellariae ad tolerandum &consolationis necellariae ad complacendum proximo. Tet vobis idipsum .pro,idem sapere. Dicito illa tam frequenter diuersimode interpretata est: de hoc in loco rectius diceretur sentire.Inaiater trum. Petit identitatem mutui sensus interni, non qualitercunque,sed adiungendo formam. Secundum Iesum Christum:xtvnanιmes.pro,unanimiter.Non solum petit eundem sensum in parte cognoscitiua, sed eunde animu in parte affectiva:& quod
plus est,In uno ore. etiam exteriorem concordia precatur. Henor
icetis. pro,glorificetis,Deum m patrem Jo mini nostri I sis Christin Propter quia assumite.Tractat primam particula. Ddebemus nos potetes infirmitates impotentia portare. Et ut diximus, no placere sibiipli homine,impedimentu tollit portadi d sectus alienos: studere autem ad placendum proximo in bonu ad aedificatione, proxima causa est portadi alienos defectus:propterea Paulus sublato impedimento,& apposita causa redit ad propositum praeceptu,inferendo,propter 'uod assumite.Invicem. Deest,vos, sic- risiussuscepit.pro assumpsit M. pro,nos, in honore .pro, in gloriam Dei. Ordo literae est,propter quod assumite vos inuicem in gloriam Dei ,quead modum & Christus assumpsit nos. In quo simul declarat quid lignificet huiusmodi assumere. s. simile assumptione illi qua Chriirassumpsit nos,quq fuit pati pr0m iiis no
239쪽
nobis compati nobis,consolari nos,instruere dc docere, insuper de socium se exhibere,&c. haec autem ad gloriam dei ordinari a nobis praecipit, ut etiam in hoc imitemur Christum .. Dieo autem chra, um Ie1um. Declarat quod dixerat sicut & Christus astumpsit nos,prius quo ad nationem Iudaeoru & deinde quo ad gentes nonnullam in modo differentia significans. initare m fuisse circuncisionis. Hoc est personaliter functum fuisse officio ministri respectu nationis Iudaeorum,iuxta verbum ipsius, non summissus nisi ad oves que perier ut domus Israel.Costat enim Christum Iesum ministrasse soli nationi Iudaeoru,tum verta doctrinae, tum operationes miraculorum tu couersationem socialem. Propter xeritate dei ad confirmandas promissiones patrum.Ecce ratio
propria quare Christus solos Iudaeos assumpsit hoc modo, scilicet ministrando personaliter. Ueracitas siquide dei seruans promissa patribus causa propria est. Promiserat siquide deus patribus datum se illis ex Jc in proprio genere Mestia.Getes aut vermisericordia honorare.pro, glorificare, Deum.Quia huiusmodi promissio non fuerat facta getibus,ideo ratio illa fundata super veritatem dei no habet locum, ut simili modo Christus assumeret gentes. Et propterea Christus non fuit in propria persona minisset gentium, sed per discipulos suos assumpsit eas. Et queadmodum differentia est in hoc modo, ita est differentia in ratione. Ratio siquidem illius modi assumendi Iudaeos est veritas seu fides seruas promissa patribus Iudaeor H ratio autem assu medigetes est misericordia .Et est sermo demisericordia vidistinguitur cotra veracitatem dictae promissionis,quae tame misericordia non fuit repentina, sed etiam longe ante per prophetas pronuntiata. Et propterea hic dicitur P gentes sic assumptae sunt a Christo ut super misericordia glorificent deum. Et adiungitur,
Sicutscriptis est, propterea constebor ι ibi ingentibus domine. superfluit domine. Et nomini tuo cantabo. Sententia haec sumpta est ex fine
Psal. 13. Et sunt verba Dauidis postqua gratias egit deo pro ermptione ab omnibus inimicis suis de sui sublimatione. Terminat siquidem gratiarum actiones ad futurum beneficium Messiae sibi iam promissi: ut receptis beneficiis accumulet summum boneficiorum recipiendum. Vnde ad literam textus ille loquitur de tepore Messiae.prophetat enim David se cofessuru deu per filia suum Messiam in gentibus,& cantaturii nomini diuino. Quod
ad litera quotidie impleri videmus: dum quotidie Dauid laudat desi& cantat nome diuinum ubiq; Sentium per suos psalmos.
240쪽
Quod proculdubio Messias & fecit de facit.Et iterum dicit, Laeta-mmigentes cum plebe.pro,popudo eius. Sententia lim ex Ela. sumlita videtur. In his tame verbis non inuenitur:& credimus Pa um sensum non verba attulisse: aut sorte in Hebraeo sunt quaeno habemus sic interpretata. Et iterum, Laudate dominum omnes gentes, magniskate.pro,dc superlaudate. eu,omnespopuli. Verba
hic psalmi sunt ii . ad litera de salute gentiu per Messia scripti.
Et propterea inuitantur gentes omnes ad laudandum deum. Et -rsus. Esaias altae. II.Erat radix Iesse, q si exurget regere gentes. pro imperare gentibus. Utraque Christi natura prophetatur.humana quidem,di cedo radix Iesse. fuit enim Iesse pater Dauidis. Et Messias appellatur radix Iesie,hoc est ex radice,ex virtute generativa Iesse, pro quanto secundu humana natura inde duxit originem. Diuina autem ex eo quod dicitur copulative & qui exurget,a mortuis,ad imperadum getibus. Quae etiam magis explicatur quum subiungitur,In eogentessterabunt. Ita quod incar natio,re turrectio,regnu,deitasq; Christi significatur ad gentes. Deus autem1 ei. Quemadmodu mandato negativo adluxit preces pro Romanis,lta etia mandato affirmativo adiunxit preces pro eisdem. Inuocat autem deu actore ratione I fine spei,ad cotinuandum preces suas cu fructu prophetato ab Ela.praeter hoc adimpletio ara dati oportet innitatur spei. Repleat vos om-m gaudio m pace in credendo. Egent portantes defectus aliorum his duobus pigcipue. Cgaudio de pace. ne ipsim portare triste sit nec perturbet mentis ti anquillitatem.Addit autem incrededo,
ut tam gaudium quam pacem super fide stabiliri poscat. nabundetis iuste.σ,pro,in,virtutestiritus cli. Ecce finis propter quem petit pacem re gaudiu in credendo,abundantia spei, no quae innititur virtuti humanae,sed quae innititur virtuti spiritus sancti. Certussum. pro persuasus sum utem patres mei ορ ego ipse de vobis. Terminata doctrina quam intendebat tradere de gratia euangelica & usu illius, excusat se Paulus, imo excludit a se Paulus rua potuissent Romani cocipere de eo opinione.Cl existimaret erile Romanis doctores de instructores de huiusmodi. Hac inqua opinione excludit,satudo inter Romanos esse viros bonit te de cognitione plenos,sufficientes ad admonendii alios. au niam .pi o,m, i pleni et tis diis Itone. pro, bonitate. Et hoc quoad effectu. Repleti omni scientia.pro,cognitione. Et hoc quo ad intellectu.Ita ut possitis alterutria.pro,potentes & alios, monere. A.-dacius a iem semio γuis fratres ιx parte. Exclusa opinabili, falsa