장음표시 사용
311쪽
per hoc occasio tumendi habetur.Dilectionis vero effectum de scribit aedificare construere, ac promouere ad bonum: quoniam dilemo si vera est non solum vult bonum, sed procurat ac efficit si potest dilecto. Utraque autem distinctione utetur inferius: prius tamen huius secudae distinctionis membra explicat.Siquis
autem se existimat scire aliquid. Explicat illud membrum scientia insat. Ecce inflatio, si quis se existimet scire aliquid, hoc ipsum quod est quod homo videatur sibi ipsi sciens inflatio est. Et rationem subdit, Nondum eo ouit. Deest quicquam,quemadmodum oporteat eum scire.Superfluit eum. Et est sensus cp nodum
cognouit aliquid illo modo quo oportet nosse ex hoc ipso quod videtur sibi ipsi sciens caret modo sciendi. CAduerte hic in d illiciter contingit aliquem existimare se scire aliquid. Vel spreuisatiue,& de hoc non loquitur Paulus, imo proprie nullus scit aliquid nisi qui scit se scire illud.Uel assective: hoc est quum assectionibus eleuatur ex hoc quod scit, vel despiciendo alios vel praeferendo se & huiusmodi .Et de hae existiniatione ad literam Paulus loquitur,& propterea de homine sic se existimante dicies, caret illo sciendi modo quem oportet habere quemlibet scientem. Modus autem ille non explicatur in litera: sed ex opposito membro insinuatur m est utiliter sibi & aliis: hunc enim moduaffert charitas.Si quu autem diligit demm .Explicat alterum membrum dilectio vero aedificat explicando fru'um. His cotnitu es ab G.notitia approbationis. Ille reprobatur a deo interiora scrutanti,iste autem approbatur a deo. Te escis autem. pro,de usu igitur eorum, qua idolis immolantur. Propolitis distinctionibus quibus intendit uti, prosequitur singula membra,inchoando a primo scilicet omnes scientiam habemus. Vnde & repetit illud magis explicando, dum dicit, De esu igitur eorum quae idolis ima molantur. Scimus quia. pro,P,nihil est idolum in mundo. Quod intellige formaliter: hoc est de simulaero quatenus est repraesentans deum : quia non repraesentat deum.Imago enim quae nullius est imago nihil est quatenus imago : similiter simulacrum quod nullius est simulacrum, nihil est quatenus simulacrum. Quanuis res aliqua sit,ium quantum ad materiam,aurum, aes, lignum, tum quantu ad lineamenta, figuram,colores de huiuia modi.Sed haec sunt extra propositum: quo est sermo de simulacro quatenus simulacrum. Interpres siquide reliquit dictionem Graecam, idolum,quum potuisset Latine dieere simulacrum. Et quod nullus e LDeest,alius. levi ms *nM.Ratio quare simulacrum
312쪽
nihil est,redditur ex hoc s nullus est alius deus nisi unus: quem constat no repraesentari per simulacrum. Nam essunt qui dicam tur ij, siue in coelo siue in terra. Non dicit nam etsi sunt qui sint, sed qui dicantur dij: quia in veritate non sunt dij sed nominantur di j, siue nominentur laquam in coelo existetes ut spirituales substatiae, quas angelos dicimus,& astra,& signa zodiaci, siue dicantur existentes in terra,vt Platonica animalia,& principes inter homines. Siquidem. pro, quemadmodum, sunt dii multi G domini multi. Explicat quo sensu dixerit etsi sunt illo scilicet modo quo secundum opinione seu nuncupationem seu etiam participationem inueniuntur dij multi & domini multi. Nobis tamen. ad veritatis lucem ascitis. Vnus deus, pater. Dicendo unus deus, unitatem indiuidualem deitatis significat: explicando vero pater, mysteri u trinitatis in prima trinitatis persona manifestat. Ex quo omnia. Absque ulla exceptione: nam ex eo est totum uniuersum de singulae eius particular. Et sin illo. & nos Christiani in illo vivimus & sumus secundum vitam gratiae. Et unus dominus Iesus chrimes. sessioni unius dei ac mysteri j trinitatis adiungit confessionem verbi incarnati, primum aduersus Gentiles, secundum aduersius Iudaeos. Per quem omnia.omnia intuit
Ioanes per ipsum facta sunt.Et dixit hoc ut omnia a filio dependere dicat quae ex patre dependere dixit. Et nos per ipsum. & nos Christiani per ipsum redempti,per ipsum saluabimur. Sed non in omnibus es silentia. Hactenus declarauit quid Paulus & sui similes sciunt de esu eorum qu simulacris immolantur.es Ex dictis enim habeturo nulla est disserentia inter esum talium & esum aliaru rerum: quia simulacru cui immolata sunt.nihil est. quod tu est nihil,nullam facit disserentia in cibis nullam dat sanctitatem aut immuditiam cibis. Modo prosequitur, imo proponit alteru membrum primae distinctionis: significans quod huiusmodi scientia non est in omnibus Christianismon enim omnes sciunt haec quae diximus. Quidam autem.hoc est, sed quidam. Ex quitur propositum membrum. meenscientia. Pro claritate sententiae interpres addidit cum. Usque nunc idoli. Nescio quo err
re hae duae dictiones usque nunc) interpositae sint hoc in loco.
quum in textu Graeco inueniantur sequentes post, & iungendae sunt O sequenti sententia. Ita s ordo textus est iste, conscientia id ivsque nunc quasi idolothytum mandueant.Vbi etiam aduertes'
interpres reliquit dictionem idolothytum , significat aute id Iothy tum simulacro immolatum. Et est sensus i quidam Christian
313쪽
stiani recte sentientes de simulacris recte enim sentire desimu- lactis significat conscientia simulacri: no enim esset conscientia simulacri, nisi adesset scientia simulacri isti, inquam,vsque in
praesentem diem manducant cibos immolatos simulacris tanquam immolatos simulacris: hoc est laquam illicita.Ita φ recte sentietes de simulacris errat circa usum immolatorum simula- eris. Et adhuc ad explicandum sensum subiungit, Et conseientia inseram quumst infirma polluitur.Conscietia infirma est conscientia non valens applicare scientiam quam habent de simul aeris ad licitum esum immolatoru. Cred utenim simulacra nihil esse: sed nesciunt hinc deducere,q, immolata simulacris sunt indisserentia, sed reputant ea illicita ad esum,& manducant ut illicita,& propterea polluitur eorum conscientia . Per l, c terminat primae distinctionis membra:tractauit enim descietibus & de n
scientibus. autem nos non comendae deo.Intendens secudae distinctionis mebro pertractare de scietia & dilectione, incipit abessectu dilectionis illo,si quis autem diligit deum, hic cognitus
est ab eo. Declarat siquidem quod esca immolatorum, tam eis quam no ela nihil consert ad comendandu m nos deo, quod ideest quod approbari a deo. Neque enim si manducauerimus abundabimi. . Probat quod dixit: e uia si maducauerimus immolata Gmulacris , non abundabimus: hoc est, non plus habebimus meriti seu gratia . De si non manducauerimus, deficiemus. pro. privabimur, seu minus habebimus gratiae seu meriti. Vias te autem. Exequitur alterum effectum dilectionis superius propositum, dilectio vero aedificat. Exequitur autem monendo ne contrarium incurrant.Et quoniam ad literam alloquitur scientes, ideo implicite exequitur simul alterum membrum,scientia inflat. scientia enim monet ne utentes sua scientia, contra diis ctionem proximi agant. Neforte Melicentia vesti a. Dictio Grae ea proprie significat licentiam,non tamen in malam partem,vesonat Latine.Et directe explicat Paulus ne sorte actio vobis liciata scilicet comedere immolata simulacris.*fendiculum tins inis putantibus illicitum esse huiusmodi esum. Si enim quis ruias Vii. Explicat rationem & modum ossendiculi a potissimo modo standalietandi in hac materia: ductus ea ut reor ratione quia ali dui docti inter Corinthios abutentes scientia comedebant iatemplo seu mensa sacrificantium idolismon quod ipsi docti sacrificarent, sed quia copleta oblatione facta idolis ipsi comede
bant immolata simul cum sacerdotibus idolorum,Vel cum illis
314쪽
pro quibus immolata erant.Inferius autem monebit eauedum ne quis ponat ostendiculum etiam extra idoleu in priuatis domibus inuitatus ad coenam, ut patet in capit. Io. Eum qui babet. pro te qui habes,scientiaman laeso recumbentem, pro in idoleo a cumbentem. Locum enim significat seu mensam, in qua commdebantur immolata idolis. Nonne conscientia eius quum sit infirma. pro qui infirmus est. Ita quod legendum est, nonne conscientia eius qui infirmus est,non eorpore,sed mete,sed scrupulo, putans illicitum esse huiusmodi esum. Aedificalitur ad eomeden tam ido- Iuthia 3 hoe est prouocabitur,inducetur ad manducandu imm Iata simulachris exemplo tuo. Et perdit Urmussater.putans iuIicitum esum. In tua eo Hentia. hoc est in tua applicatione scientiae ad esum. dum enim secundum scientiam te applicas ad vescendum huiusmodi cibis, ille prouocatur tuo exemplo ad vescendum:& quia non deponit infirmitatem qua putat illicitum esse esum talem , peribit in constientia tua, ut causa interitus. Propter quem chrisius mortum est.Vt magnipedatur interitus i
firmi, adiungit quanti aestimatus sit infirmus ille I Christo. Me
autem peccantes in patres, o percutientes conmentiam eorum infr-
mim. e putaretur quod peccatum hoc esset tra dilectionem proximi tantum,adiungit quod est etiam contra dilectione dei. Iu Christum pereati .cuius est membrum infirmus frater. Quapropter. Adiungit doctring exemplum proprium,sciens uuod magis mouent exempla quam verba. Si esca scanduis at fatrem meism seandalum activum significat non ex malo, sed ex specie muli
procedens. Non manducabo carnes in ternum. Et pari ratioue
quemcuque alium cibum cuius esus speciem mali haberet. Explieauit autem carnes, quia immolata simulachris sunt earnis animalium. Nefatrem meumscandalium.
CAPUT IX. Non sum liter λ nεnse m Apostolin 3 Inuerta sunt particu he.
Legendum est, mos m Apsolminon sum liber Ubi Paulus seipsum in exemplum attulit Statim obiectioni quae ad uessus ipsum fiebat,satisfacere curauit: ut seipsum magis ac magis firmaret exemplum apud Corinthios.In dubium siquidem .er rebatur a nonnullis ut ex hocmet capitulo inserius colligitur an Paulus esset Christi apostolus : quod multu detrahere pol rat tum authoritati doctrinae Pauli, tum authoritati exemplaritatis. Et propterea Paulus proponit se esse non solum apost
315쪽
xitas Ipsius quatenus exemplum aliorum. Interrogatiue autem
utraque negativa particula legenda est: quia affirmatio signis ficatur tali modo loquendi. Et est sermo de apostolatu Christi,& de libertate ab alieno sumptu. Asserit enim se esse Christi apostolum non subditum alieno sumptui, sed ab hac seruitute
Iiberum: utpote proprio viventem sumptu ex labore manuum suarum .Et adiecit hanc libertatem,quia in hoc praestabat caeteris apostolis qui alieno vivebant sumptu: ut in hoc capitulo diacit. Nonne Christi; Iesum.More suo exequitur proposita,& inchoata primo: probatulus de se esse apostolum Christi,& habere potestatem eandem quam habent alij apostoli. Probat autem excladendo obiectionsi quae fiebat contra eum,quod ipse non fuerat discipulus Iesu Christi: ae per hoc non erat apostolus, hoc est, missus a Christo. Dominum nostrum iniὶquanuis non fuerim c uersatus cum Iesu Christo in carne passibili existete, vidi tameqpsum in carne immortali, in statu dominij data sibi potestate qualibet in coelo & in terra: iuxta illud, Nouissime autem tanquam abortivo visus est mihi. Minus dicit,& plus significat .dixit vidi,& significat-vidi & misit me ad praedicandum .Missio
autem clare scribitur Act. et s. recitata a Paulo coram Agrippa. Visionis autem tempus no est striptum.Sufficit autem Paulo dicere quod vidi Iesum dominum: quia hoc directe excludit obiectionem.Nonne opus meum vos estis in domino Non sufficit ad ve re apostolum esse missum,sed oportet ut usus fuerit apostolatur alioquin esset apostolus nomine, non re: gradu, non oscio.Et propterea executionem quoque probat apostolatus ab ipsismee Corinthiis,non secundum esse naturae, sed secundum esse in domino: hoc est secundum esse Christianu. Et dicit illos seeundum esse Christianum esse opus suum,non tanqua agentis principa-
Iis,sed laquam ministri principalis qui fundamentu posuit, qui
plantauit: utpote primus praedicator fidei Christianae apud eos. Praedicare siquidem euangelium est proprium officium apost lorum Christi. Eis aliis non sim apostolus. Quo ad exemtionem offici j. d tamen vobis sum. quibus primus prςd icaui. Nam sirnaeulum apostolatus mei. velut forma sigillando impressa. Hos sis nosecundum esse naturae. Sed in domino. secundum esse Christi num: impressa siquidem est in vobis doctrina apostolatus mei. rea defensio apud eoi qui me interrozant . pro, diiudicant, hae est, Dictio Graeca interpretata interrogant, aneeps est ad interrogant vel diiudicant . sed magis quadrat desensioni diiudieane
316쪽
Quam interrogant:quoniam ad discutientes & eraminantes an sit apostolus, opus est defensione. Et signi ficanter dicit me:quoniam non discutiunt mea. sed me an sim apostolus. Et pron men hare,demon strat sententia antedicta, stilicet quod vos estis signaculum ei apostolatus. Hinc habetur m aliqui vertebant in dubiu an Paulus esset apostolus. Nunquid non babemus testatem maiaueandi bibendi Declarauit se esse apostolum: declarae
modo se habere potestatem quam habent alij apostoli, scilicet vivendi ex euangelio. Hanc significat per potestatem manducandi & bibendi: quoniam hane dederat dominus apostolis sub his actionibus dicendo, edetes & bibentes quae apud illos sunt. Et Paulus specialiter huius potestatis meminit, tum quia ins ret se esse liberum tum quia obiiciebatur forte ei in signum 2, non esset apostolus Christi, hoc quod non vivebat ex euang Iio, tanquam non habens illa potestatem quam habent alii apostoli. Nunquid non habemus potestatem sororem mutierem circundiscendi, sicut cir caeteri apostoli O faires domini O ceph,3 Modum explicat quo alij apostoli utebantur hac potestate. & erat modus quod dum discurrerent praedicando, circum se ducebane
mulierem aliquam ministrantem eis sumptus necessarios: exisemplo Christi, quem comitabantur mulieres ministrantes de
Laeultatibus suis .Et dicit sororem mulierem, ad siuniciandum ruod habebant muliere in Oigcio sororis. Nuc in te lino circunuci mulierem de propriis facultatibus ministrantem quum hoc extra regionem Iudaeorum di Fcile fuerit 3 sed mulierem eui facile a diuitibus mulieribus dabantur pecunia pro sumptibus necessariis apostolis,& in ciuitate,& praecit -e in itinere. Aut ego selus O Barnaba . Subintelligitur repeti adverbium
interrogativum. Non habemuo potenatem boe. pro, non, operandi
Explicat tertio modii quo ipse utebatur ad hoc ut haberet sumptus:& erat modus operadi manibus propriis. Propterea enim quum dixisset nunquid non habemus potestatem utendi modo quo utuntur alij, dicit an non habemus potestatem abstinendi ab opere manuali ut aequiramus sumptusλhaec enim abstinetia signi ficatur dicendo non operandi. Et dicit hoc ne putaremus quod ipse Sc Barnabas essent diuites, ut ex facultatibus haei editariis viverent,sed intelligeremus quod viveret ex labore manuum: ut clare alibi explicat. Meminit autem Barnabaer quia Gmul eum ipso incoepit praedicare Getilibus, spiritu saneto spe. viliter a ciante eos: ut patet Actu. 13. si is militatsuis ' -
317쪽
dus,nquam si uis plantat vineam, desinunu mordiost uis scit gre'em,m deline gregu non m*nducat Probat multipliciter se habere potestatem vivendi ex euangelio, Et primum ab exemplis humanis in militibus, in agrisolis, in pastoribus: ut ex his exemplis manifeste cognoscatur quod ipse qui militat Christo euangelizado meretur sumptus;& similiter plautando Christi vineam, meretur de fructu vinearedere:& demum pascendo
Christi gregem, meretur de fructibus gregis vetamuravisse:
cundum hominem haedico Supple tantum. Haec enim sunt argumenta humana, & propterea addidit quod non tantum secundum hominem hoc est secundum humana argumenxa loquor subiungendo authoritatem legis diuinae ad idem, An lex haec non dicit Scriptum est enim in lege Irosi. Deut, 2p.Non alligabis os bovi tituranti. Vult enim quod possit comedere de eo quod triturat. Nunquid labobis, cuina est εοὶ Ne intelligeres legem hane ad literam essedatam de bobus,sed sub metaphora de hominibus laborantibus utiliter dixit,nunquid deo cura est de bobus quasi dicat non .Qu0d est veru de cura legitima.Deus enim sua prouidentia gubernat etiam boues, & nihil exemptum est ab
eius cura:sed cura legitima hoc est positiva legis) no est nisi de
creaturis rationalibus, quae solae sunt capaces legis, & fructus in leti per legem.Anpropter nos utique.pro,omnino,boedicit sub metaphora boum trituratium tradidit legem de nobis. Propter
nos enim'ipiis es quod debet inste qui arat, are. Deci rat dicta mIegem significare quod laborans non debet spe fructus percipiendi ex o labore priuari tam in arante quam in triturante, ct pari ratione in reliqui .Et qui triturat,t 'efμβmpercipiendi. pro,spem suam participare in spe.Et est ordo litere,& qui triturat in spe participare debet spem suam,seu spe sua. Si nos mobis stiritualiaseminauimiu. Applicat in specie legem ad seipsos explicando tum suos labores, tum fructu percipiendos ab ipsis. Ee labores quidem describit seminare spiritualia .fructus vero percipiendos describit subiungendo,*agnum s si nos carnalia ν
sira metamu . pro, metemusὶ interrogatiue legendum est ad significadum negationem .significat enim longe maiora esse beneficia laborum apostolicorum fructibus qui metuntur,quanto spiritualia praestant carnalibus. Et appellat carnalia, necessaria ad carnis alimentum & operimentum: ut intelligant exiguum
quid praestari ab his tribuendo sumptus apostolis. Si aDpotestatu.Hic punctus quidem notandus est.Et est statas, si alij v ten-
318쪽
tes potesta in orae.pro vestri,participe uunt. Auget rationes a facto . prior enim processita iure. Si alii utentes potestate euangelica de facto sunt participes vestri habendo sumptus a vobitiuuare non positu nos snterpres addidit quare: & confert ad claritatem sententiae. Et intelligo per alios minores doctores,qui erant apud Corinthios. Et argumentum quadrat quod si illi apud vos vivunt vestris sumptibus, multo magis nobis primis de maioribus doctoribus hoc debetur. Sed non Usumin hae potestare. De seipso & Barnaba loquitur Oxplicando quid de facto secerint. Omnia sustinemus. Ne putares quod ideo non usi sum uxhae potestate,quia non indiguimus,explicat qu6d indis uerunt dicendo, sed omnia sustinemus,patieter toleramus, sufferimus. Et no dicit sustinuimus,sed sustinemus: ve intelligamus si perseuerabat patienter indigere. Ne quia Ostiendiculsi demus euangelio Christi.praedicationi Cnristianae fidei. videbat aut dubitabae Paulus nonullum offendiculum apponi, si accepisset sumptus a Corinthiis . aut quia putassent necessi itatis gratia illos praedicare,aut quia hinc occasio dabatur vanis quaestoribus fingedi aliqua noua, aut quia cognoscebat Corint litos auaros, dc propte
ea minus tracti fuissent ad veritate euangelieam & breuiter adtollendu quodcunq; impedimenti genus non usi sumus hac potestate. Nescitu q-niam,pro,quod. superioribus arguinetis tum humanis,tum ex authoritate legis tanquam a remotis profici- . scentibus,adiungit argumenta a proximis exemplis &aut horitate domini Iesu. Qui insecrario. prosacra. erantur. hoc est qui sacrificant:sacerdotes siquidem lignificat a propria actione quet est sacra tacere: actiones enim immolatiuae hostiarii sunt operari seu facere sacra. Qua de sacrario sunt edunt.proclx sacro edui Victima siquidem immolata comedebatur a sacerdotibus. Eequi altaris deseruiunt. pro, qui sacrario assidet. Sacrarium nomen est loci in quo facra fiunt : ac propterea interpres posuit altare. Duo genera PauIus comemorat hominci alterusacrificantium. alterum assiduorum sacrario. Et videtur per primos intelligere sacerdotes, per secundos autem Levitas assidue ministra Es.cum altario.pro, sacrario partiripant hoc est participes sunt sacrari j .Ita oe dominus ordinauit.Coniunctio ita, monstrat quor sum Paulus attulerit haec de facientibus sacra de assidentibus secrario, ad significandum scilicet similitudinem ordinationis a Christo factae ad has tam aequas tam sanctas obseruationes: quemadmodum enim iustum ac sanctum est sacrificantes ede
319쪽
tem sacro facto,& assidentes sacrario participare ex illo, Ita mse ac sancte dominus ordinauit. Iu qui euangelium annuntiant, de euangelio vi re. Currit enim similitudo omnibus pedibus. Ego autem nido orum Uini m. Postqua declarauit primam particulam non sum apostolus manifestando se esse apostolum, de habere potestatem apostolicam quam habent caeteri apostolirmodo incipit declarare particula iecundo proposita:scilicet non sum liber Et primo quidem delarat se esse liberum:deinde qualiter usus suetit sua libertate:ibi, nam quum essem liber. Quod
autem dicit nullo horum usus sum, refertur ad tot argumenta quibus manifeste conuincitur quod etiam si non essem apostolus Christi,posiem tanquam praedicator euangeli j viuere alieno sumptu. Et hinc anifestat se esse liberum ab huiusmodi sex uitute quae est vivere alieno sumptu. Est enim haec non ulla sesu tutis species quam etiam pro nobis suscipere voluit Christus. γοn autem fripsi haec,ut ita fiant. pro, fiat, in me. Non solum hactenus fui liber, sed talis volo perseuerare non putetis quod hee ideo scripserim, ut prouocem vos ad dadum mihi sumptus.
Bouum est enim mihi magis mori quam viguriam.pro, gloriatione. meam qu Meuacuet.Glotiatio significat materiam seu meritu gloriationis: hoc est bonum supererogationis. Tale siquide est m teria re meritum gloriationis: est enim unde debetur operanti
gloria. Et est sensus quod eligibilius est mihi perdere vitam corporis quam abstinere a bono supererogationis.Si enim inccepisset post hanc epistola accipere sumptus ab aliis, non perseuerasset in tali bono supererogationis: ae per hoc gloriatio eius de
bono supererogationis euacuata fuisset. fuisset enim reddita vacua ab opere. Nam si euangeliouero.Declarat materiam seu m Titum gloriationis penes differetiam inter euangelizare & ab sinere ab alieno sumptu. Et intendit s euangelietate est debitum:& consequenter no est materia gloriationis nec mercedis, abstinentia autem ab alieno sumptu adiuncta euangelio,no est debita ,sed spontanea: ac per hoc meritum gloriationis & mercedis est. si vis penetrare haec, considera in ministro duo operu genera'. alterum ad quod tenetur, alteru ad quod non tenetur, sed sponte superaddidit intuitu domini. Et quum perspexeris op ex his opei ibus ad quae tenetur minister,non debetur ei noua merces,no habet V de glorietur,sed tantum quod debuit fecit: ex iis vero quae sponte supererogauit,habet unde glori
tur,& noua ei debetur mercea. Quu haec inqua perspexeris, in-
320쪽
telliges quae bie dicit Paulus: quae sine intellelmi horum obse
riuscula sunt. Vide singula. Non est mihistoria pro,gloriatio: non habeo unde glorier. Et probationem subiungit. γέαι Lim enim mihi incumbit. necessitas debiti, necessitas iustitiae incumbit mihi quo ad ossiciu euangelizandi. Quam necessitate statim pro bat,subiungendo. Vae enim mibi es, si non euangeb auero. Probata contrario:hoc est a poena incurrenda si non evagelizet: ex hoo
enim quod omissioni debetur poena, clare patet opus quod omissum est, erat debitum .nullus enim meretur puniri omistendo opus ad quod non tenetur. Et hinc patet quia quemadmodum apostoli tenebantur ad euangelizandum ex iniuncto sibi officio ita tenentur modo praelati quibus ex officio incumbit praedicare:& vatest nobis nisi euangelizemus. Si enim molens hoc ago, mercedem babo.Re luit differetiam inter debitu actum.& altum supererogationis in propria principia. Et actus quido supererogationis principium ponit propriam voluntatem : hoc est sua sponte iniussiim operari: hoc enim significatur dicendo volens hoc ago. Et hinc nouam deberi mercedem pro tali opere aperit: dicendo enim mercedem habeo,meritum seu ius mercedis significat se habere. Et quoniam in textu adiungitur coniunctio enim dicedo si enim volens significatur quod ratio redditur per haec praecedentium. Et vere sic est: quonia ex hoc quod propria voluntate non alieno iussu aliquid facimus,supererogationis opus est,& nouae mercedis meritorum,& gloriationis materia est. Et ex opposito subiungitur, Si autem inuitus distens sio mihi credita est.Ecce ex opposito proprium principium actuadebiti. Et quod dicit inuitus ago, non significat inuitum abso Iute nam absolute inuitus nullus agit: sed patitur sed signifieat alieno iussu agentem. Et talis appellatur inuitus per priuationem non voluntatis,sed spontaneae voluntatis: hoc est quialnon a se, sed obediens alteri agit: hoc enim directe opponitur ad id quod dixerat, sponte ago. Et huns sensum manifeste aperit adiuncta particula, dispensatio mihi credita est. Hoc enim non sequitur ad inuitum absolute,nec ad coactum timore, sed optime sequitur ad non operantem a se:si enim ago,& no a me, dispensatio mihi credita est 1iubente .Et sub hoc membro eomprehendit actum euangelizandi,reddens ratione quare necessitas sibi incumbit,quia dispensatio ei credita est, quare non de hetur ei hinc noua merces,quia inuitus hoc est non se sed ius sus hoc agit. Sub altero vero membro comPrehenditur abstinea